ZONDAGSBLAD
r,
EENE SCHULDIGE LIEFDE.
E
De aardappelplaag en de boeren.
Zondag 31 Augusti 1890.
10 cent, per nummer,
46e Jaar. N. 35,
ten
voor de Stad en het Arrondissement.
Politiek Overzicht.
De liberale partij.
Brief uit Antwerpen.
UT
van
Iraat.
C?
hl 5-35
14-25
15-35
[dicinale
[in fles-
|rs 2-75.
ten, aan
jfr. 1-25.
[ld water
kj es aap
1, ter
der
iver-
op de
powel
Ie on-
lelken
het
|zach-
DIXMUDE, den 30 AUGUSTI 1890.
Frankrijk. Aanstaandelijk zal eene
fransche oorlogsvloot zich naar Spezzia
begeven om er, namens den Voorzitter der
Republiek, koning Humbert te begroeten
die deze haven gaat bezoeken.
Men herinnert zich dat in gelijke omstan
digheden, eene italiaansche vloot M.Carnot
te Toulon was komen hulde brengen.
Italië. Degroote jaarlijksehe krijgsoe
feningen zijn te Montichari begonnen. In
tegenwoordigheid des konings werd een
eerste veldslag geleverd tusschen vijande
lijke legers. De Bersaglieri en eenige bat
terijen geschut maakten met goed gevolg
gebruik van rookeloos buskruid.
Duitschland. Twist oncler de socia
listen. De socialische meeting, die de
overheid te Berlijn tweemaal had verboden,
heeft eindelijk maandag plaats gehad. Er
waren 7,000 personen aanwezig en M. Bebel
beeft eene redevoering uitgesproken die
twee uren lang duurde.
De redenaar heeft met veel geweld zijne
tegenstrevers aangerand en eene stemming
voorgesteld ten gunste derpolitieke houding
van de socialische groep in den Rijksdag.
De redenaar bekwam twee derden der
stemmen.
De voornaamste tegenstaander van den
lieer Bebel, doctor Wille, moest de zaal
verlaten, kon het woord niet nemen en werd
uitgejouwd.
Na afloop der meeting hebben erge onre
gelmatigheden plaats gehad. De policie is
moeten tusschenkomen en verscheidene
aanhoudingen werden gedaan.
Engeland. Sedert twintig jaren is
het getal zinneloozen in Engeland, dat als
dan 55,000 was, tot 110,000 vermeerderd.
Men schrijftdezc onrustbarendeaangroeiïng
toe aan het misbruik der sterke dranken,
aan welke de vrouwen der middelklas zelve
niet ontsnappen. Weinig tijd geleden heeft
men te Londen den eersten steen gelegd van
een gasthuis voor krankzinnigen dat twee
duizend zieken zou kunnen bevatte^.
Rusland. Vive la France! Vive le Czar!
Men zegt dat Keizer Willem heeft afge
zien van een bezoek binnen St Petersburg,
op verslag der policie.
Deze vreesde ten minste, volgens sommige
fransche dagbladen, voor eene vijandige
betooging, want hij zou vermoedelijk zijn
onthaald op den kreet van Vive la France
Vive le Czar
Het is in waarheid al zonderling welke
bokkesprongen de fransche drukpers maakt
Mengelwebk van de Disemvdenaar, 5.
V.
Lena zit weder aan haar venster en
borduurt.
Hare wangen zijn zoo bleek als het doek,
dat zij in handen heeft, en waarop haar oog
droef en mat blikt.
Zoo fijn, zoo zuiver is nog niet een harer
werken geweest.
De tranen, die zij mede borduurt, ziet
men voorzeker niet. En als zij haren arbeid
beziet, zucht zij pijnlijk en zegt tot zich
zelve
Het schoonste, het beste mijner ge
wrochten, is bestemd voor haar!
Die arme, goede Veronika! zij is zoo
goed voor myen ik.
Oh! ik zou mij zeiven willen aanklagen
haar vergiffenis vragen over mijn misdrijf!
i Ik heb haar het beste ontroofd, wat zij
op aarde bezathet hart van haren gemaal.
v Fedor bemint mij en ik bemin hem
niet minder.
Tranen, onophoudelijke tranen stroomden
over hare wangen.
De hand krampachtig op de borst druk
kend, riep zij uit
lk heb gekampt, geworsteld maar
wanneer er kwestie is van Duitschland of
zijnen Keizer.
Zoodra er kwestie is van Rusland zwijgt
zij de feiten dood of weet die te keeren
dat ze eene gunstige wending nemen voor
Frankrijk, is het eene andere natie bij
voorbeeld Engeland, dan is de afkeuring
algemeen.
Perfide Albion spant samen tegen Frank
rijk, Willem II gaat opzettelijk naar Enge
land om een verbond te smeden tegen
Frankrijk enz. enz.
Is er echter kwestie van Rusland, dan
wordt alles vereering, zelfs vergoding. Ds
Czar en de Czarefna zijn wel vriendelijk
tegenover Keizer Willem, maar dit belet
niet, dat baron Mohrenheim naar Fontai-
nebleau is gestuurd om, op bevel van Czar
Alexander, eene hooge onderscheiding te
overhandigen aan president Carnot.
Dit als blijk dat het bezoek van Keizer
Willem aan Rusland niets heeft afgenomen
van de vriendschap welke bestaat tusschen
de Republiek van Frankrijk en den Czar,
welke voortitel draagt: Keizer allerRussen
Ongetwijfeld zal de liberale partij in
menige stad on dorp van Vlaanderen in het
strijdperk treden voorde gemeeutekiezingen
der maand October.
Het is hoogst noodig dat de strijd zooveel
mogelijk uitgebreid worde, ja dat nergens
bij de liberalen onverschilligheid heersche.
Vroeger bezaten bijna al de steden van
West Vlaanderen liberale gemeenteraden
maar de klerikale vijand heeft allengskens
meester gemaaktdoor verdeeldheid te zaaien
of door schoone te spreken om een plaatsken
van controleur.
Zij komeu eerst op als de zoetsappigste
menschen der wereld, neen zij zijn niet uit
sluitend gezind, zy vragen enkel een klein
plaatsken onder de zon. Maar hola! zijn zij
er eens, dan maken zij van alles meester en
aarzelen niet al de liberalen weg te helpen
als zij er macht genoeg toe bezitten.
Alzoo is de zwarte partij te Brugge be-
onnen en eindelijk zoo verre geraakt dat al
e liberale bestuurders verdreven zijn uit
den gemeenteraad, cle hospicien, het arm
bestuur enz.
Te IJperen heeft men over drij jaren
hetzelfde spelleken willen beproevendan
werd bij verrassing een klerikaal gekozen
die niemedalle in den gemeenteraad verricht
heeft. Gewis zal IJperen de proef niet meer
herbeginnen en zich van alle gemaskerde
ltlerikalen of independenten mistrouwen.
Maar het schoonste van al is, ge zoudt
eens moeten hooren hoeveel lawijt de kleri
kale gazetten maken als de liberalen vragen
eenige plaatsen tebekieeden in de gemeente
raden van Rouselare en Kortrijk, 't is alsof
de wereld op het punt ware te vergaan,
immer komt zijn beeld mij voor de oogen.
Nog heeft zijn mond'geen enkel liefde
woord geuit; maar elk zijner blikken zegt
my genoeg, dat hy mij bemint.
Ik zou willen vluchten, verre van huis,
maar kan er niet toe besluiten.
Ik weet mij niet. uit dien rampzaligen
toestand te trekken.
Hoe gelukkig is een minnend hart,
en ik, hoe grensloos ongelukkig ben ik niet.
y> Sterven ware mij eene weldaad.
Zij liet het hoofd zinken en weende bitter
lijk...
Het Kerstfeest kwam aan.
Fedor had van zijne echtgenoote het
schoonste, kostbaarste geschenk gekregen,
in verwisseling van hetwelk hij haar de
kunstrijkste borduring gegeven had.
Het waren recht merkwaardige geschen
ken, die op de tafel lagen, en een niet diep-
]>eilend oog zou gedacht hebben, dat zij uit
liefde gegeven waren, en dusdanig werden
ontvangen.
Doch dit was niet, ten minste voor Fedor.
Lena werd tot het feest uitgenoodigd. Zij
gaf Veronika een borduursel; doch deze
ontving het niet meer met dezelfde hartelijk
heid als vroeger, en kon den vurigen kus
der maagd, niet meer zoo goed beantwoor
den.
Smart drukte haar den boezem samen
als zij zag dat haar gemaal Lena voor alle
geschenk niets gaf dan eene geheimzinnige
moest de liberale burgerij er vertegen
woordigd worden.
In alles en overal is de klerikale partij
uitsluitend en ware bet in hare macht, men
zon zien dat zij tot het zonnelicht toe aan
de liberalen zou weigeren.
Ja, tot het geluk en het welzijn des vader
lands moet de liberale partij trachten in
zooveel gemeenten mogelijk meester te
worden by de gewichtige aanstaande octo-
berkiezingen.
In de Akkerbouw, een zeer onpartijdig
vakblad, goed bekend met de zeden en ge
woonten van den buiten, vinden wij de
bevestiging van eeB ongehoord feit.
Er is een uitmuntend raiddel gevonden
om de aardappelplaag te bestrijden,namelijk
de besproeiing met de boullie bordelaise.
Daar waar het toegepast werd, ziet men de
vruchten heerlijk opgroeien, terwijl in aan-
alende velden, waar men het niet wilde
aten toepassen, de vernieling door de plaag
vreeselijk is.
Welnu, zou men het kunnen golooven
Er zijn vlaamsche boeren die de uitmun
tende remedie niet willen toepassen omdat
zeggen zij de aardappelplaag eene
straffe Gods is en dat ze te willen genezen,
een opstand tegen God is.
Geen algemeen stemrecht, maar onderwijs
is noodzakelijk voor deze verachterde, be
krompen en gefanatiseerde slaven der gees
telijkheid.
ff eer Opsteller van den Dixmodenaab,
Veroorloof mij bij de algemeene wind
stilte, die in de staatkunde van ons land en
vooral te Antwerpen heerscht, eenige be
denkingen te maken over den algemeenen
staatkundigen toestand van ons gezegend
landeken, dat salert 1884 met huid en naar
aan de klerikale neerschappij geleverd is.
Wij, liberalen, staan tegenover eene
party, die schijnt oppermachtig en onom-
stootbaar te zijn. Die partij is baas in het
hooger bestuur, baas in het grootste getal
onzer provincieraden, baas in bijna al onze
gemeenteraden en wil nog meesteres zijn in
(le liberale steden. Die toestand is drukkend
voor ons en het schijnt dat eene zekere
mismoedigheid zich van ons meester maakt.
De wanhoop is eene slechte raadgeefster en
leidt tot eenen oufeilbaren ondergang. Dia
wanhoop is evenwel hier en daar zichtbaar
en verwekt eenen onderlingen strijd tusschen
de verschillende bestanddeelen der liberale
Eartij. Deze die men doctrinair en noemt
eschuldigen anderen die men progressisten
of vooruitstrevers heet. Deze laatsten wor
den beschuldigd van met de socialisten te
heulen en het algemeen stemrecht te vragen.
bloem, die juist dien dag ontloken was,
voelde zij dat een duistere nacht haar om
hulde, dat de laatste hoopstraal voor haar
verloren was.
Diepe weemoed schetste zich op hare
wezenstrekken af.
Niet langer kon zij het uithouden.
Zij ging naar hare kamer, wilde alleen
Zijn, en bleef alleen.
Als Veronika nu weg was, bevond Fedor
zich met Lena alleen.
De lichten brandden helder, en hervorm
den de kamer, waar het feest gehouden
werd, in een paleis.
De nacht was koud; doch zij die inde
kamer, door een goed vuur verwarmd,
zaten, dachten er geenszins aan, en wilden
niet eens weten, dat wellicht menig onge
lukkige op dit oogenblik door koude om
kwam.
De nacht was reeds zoo verre gevorderd,
dat de lichten uitdoofden.
Fedor en Lena, die tot dan als stom zaten,
schenen er door te ontwaken.
Men stak nieuwe kaarsen aan, en nu
begon een gesprek, dat eerst niets betee-
kende, maar ten laatste eene voel beduiden
de wending kreeg.
Allengskens naderden zij elkander, en
reeds hadden zij elkander de hand gegeven.
Een druk, een blik, een woord en zij
lagen in elkanders armen, hielden zich om
singeld, en beider lippen raakten elkander.
In dag- en weekbladen valt de eene tint de
andere aan. Ja en neen blijft een ellendig
kijven en brengt geenen uitslag voort.
Wordt er gesproken van gezamentlijke
werkzaamheid, dan is ieder liberaal vooruit-
strever en zou willen propaganda maken
overal, maar wordt er een onderwerp van
propaganda voorgesteld het algemeen
stemrecht, bij voorbeeld, dan kruipen er
velen in hunne schelp en worden weder
doctrinair. Het algemeen stemrecht zal tot
de algemeene domheid, de algemeene ver
slaving en wat weet ik al niet, leiden.
Beweegredenen bij de macht worden aan
gehaald de onderwerping der boeren aan
de kasteelheerende onwetendheid der
massa, de heerschappij der oproerigen en
meer andere, Frankrijk onder het keizerrijk
en andere landen worden als voorbeelden
gegeven van slecht bestuur en onderdruk
king, die voortkwamen uit het algemeen
stemrecht. Kortom het algemeen stemrecht
is de pest. En wonderlijk genoeg, daarin
werken de behoudsgezinden onwillens de
katholieken in de hand, ook deze, schoon
eenige hunner bladen met de bedreiging
afkomen dat hunne mannen wel eens met de
grondwetsherziening van art. 47 zouden
kunnen afkomen, hebben zij er zeiven
schrik van.
Tegenover die tegenkanting, die eene
force de l'inertie schijnt te zijn, werkende
vooruitstrevers met handeu en voeten om
hunne zaak vooruit te helpen. Meetingen
op meetingen, zelfs betoogingen worden ge
houden. Kortom, geene moeite woidt ge
spaard tot bereiking van het doel.
Het algemeen stemrecht is het nieuwe in
ons land. De kiezingeiv, zooals ze nu nog
bestaan stelle» het oudere voor. vv file ven
dus in eenen strijd van het nieuwe tegen het
oude. Welke zaak zal zegepralen'? Het
nieuwere is een recht; het oudere is een
voorrecht en de strijd is hevig.
Wij hebben een overgangstijdperk voor de
hand, welks einde nakend is. Mocht de
ontknooping niet verschrikkelijk zijn! En
toch, het ergste is te vreezen. Nooit heeft
een staatsbestuur zich zoo liatelijk gemaakt
als het huidige. Nooit is de toestand zoo
gespannen geweest als heden. De kleine
burger, de werkman, weet niet meer tot
welken heiligen zich wenden. Hij heeft
sinds jaren eenen toevlucht gezocht in de
samenwerkende maatschappijen. Hij lieeft
alzoo mot vereenigite kleine middelen eene
macht verkregen tegenover de groote samen-
werkers, die millioenen ter zijde liggen
hebben en opentlijk, ofschoon vredelievend,
begint hij daarmede te strijden. Maar zal
die strijd vredelievend blijven? De werk
lieden, die toch niet allen dom zijn, zien
hunne vakgenooten recht verkrijgen in de
landen, waar het algemeen stemrecht in
voege is en zij meenen dat daarin in ons
vaderland het eenige reddingsmiddel voor
hun benard lot te vinden is. Daarom vragen
zij het; daarom richten zij meetingen en
betoogingen in. Al de werkstakingen in het
O liefde! wie kan uwe geheimnis volle
wegen doorgronden?...
De liefde moge komen als zij wil! zij moge
't hart vroeg of laat aangrijpen, de liefde
blijft immer dezelfde.
Hoeveel, hoe oneindig veel hadden beiden
gelieven zich niet te zeggen
Hoe ouoiudig gelukkig waren zij niet op
dit oogenblik
Zij schenen aan de aarde onttogen te zijn,
en gewis zweefde hun geest in hooger sfeer.
VI.
En in de zijkamer lag Veronika, in tranen
wegsmeltend.
Haar hart was ontroerdhare ziel ge
folterd
Al hare wonden, die haar een oogenblik
geheeld geschenen hadden, waren weder
opengebroken, en begonnen met meer lievig
heid te bloeden.
De laatste maanden harer levensbaan had
zij bereikt.
Tegen zooveel lijden kon de arme vrouw
niet bestand blijven.
In haren geest verbeeldde zij zich, hoe
haar gemaal met zijne boelin naast elkander
zaten, en dit vergrootte hare smart. Zij zag,
hoe de man, die haar gegeven was, om met
haar tot het einde harer dagen vereenigd te
blijven, zich zoo wreedelijk van haar had
DË 0IXMU1ENM1
|es wat
erricht
kchtige
kt niets
Isheid
Itanden
Janden'.
eren of
I ilea an
I l ande i
plsel is
I knnst-
Jrboven.
I zeggen
door de
nen da
I stelsel.
middag
li" 11.
et leven.
af hunne
aarborgd
Ihap van
rerprn
1883.
Zij
/oken
halen,
■in gen
Irlijko
zijn
Itaol it,
Izuaen
|t deze
ezelve
I batse-
zeei'G
voor
■in gen.
k I op—
tig ting
Retlune
livf/in.
t,
Ich-uifdo
traude-
Abonnement ten allen tijde voorop betaalbaar
Alle da abonnenten genieten het recht jaar
lijks een bericht van 10 drukregels, hunne
nee-ring of beroep betreffende, drij maal koste
loos in ons blad te lijven.
Alle affichen bij den drukker van dit blad
gedrukt, worden eens onvergeld in hetzelve
geplaatst.
Men wordt aanzocht alle hoegenaamde arti
kels uiterlijk tegen Vrijdag-avond vrachtvrij
en onderteekend toe te zenden.
De bekendmakingen betalen 20 centimen den
drukregel. Rechterlijke vonnissen 30 c. De groote
letters volgens de plaatsruimte.
Er worden wekelijks exemplaren van dil bl-d
gratis gezonden in de voornaamste herbergen
onzer omstreken, ten einde aan de annoncen,
welke in ons blad gelijfd nordenmeerdere
ruchtbaarheid te geven,
Men schrkfl in bij oen drukker van dit blad
alsook bij albe postdirectemrs
Brieven, g'eld vrachtvrij toe le zenden.