ZONDAGSBLAD Het Volk jK2i21 met de Burgerij Zondag 19 Juli 1908 10 cent, per nummer I 64' jaar N' 29. voor de Stad en het Arrondissement. Treinen ran 1 Juli tot 1 Oct. 1908 Over toelagen voor openbare feesten. Een bilan. Het onderwijs in Rusland en in België. Sociale wetten. Eene Nieuwe Partij. Hervorming van het Leger. 's Lands huishouden. Abonnementen voorop betaalbaar. De abonnenten genieten het recht van kosteloos drie annoncen. De affichen worden eens gratis ingelijfd 1 Annor.cen 20 c. per regel Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel en vonnissen 30 c. Men schrijft in bij den drukker-uitgever en in de Postbureelen ofbij de facteurs. Annoncen en artikels franco toe te zenden tegen den Vrijdag-avord aan de Uitgever Euo. VanCuyck, Dixmrde. Vertrek uit Dixmude naar Genten Brussel 4.59 6.44 7.18 10.17 10.22 12.26 4.21 6.31 8 55 Vertrek uit Dixmude naar Veurne en Duinkeike 7.15 9.21 10.26 2.11 5.39 8.06 7.55 9.43 Vertrek uit Dixmude naarNieuport-baden 7.27 9 44 10.20 11.49 12.27 2.17 5.46 6.34 7.45 8.12 9.50 Werkmanspensioen 1IF IR,. daags aar 65 jaar. Een man, ééne stem. Evenredige Vertegenwoordiging in alles en voor alles. In al de begrootingen worden geldelijke toelagen geschreven, voor inrichting of aanmoediging van openbare feesten. Het is hoogst billijk, dat de stadsgelden dieneu tot het voordeel en de uitspanning van dezen die ze grootendeels opbrengen. Ook in 't algemeen wordt die handelwijze goed gekeurd, maar, om ze geheel en al te recht vaardigen, moeten de bestuurders, die gelast zijn met het verdeelen dier gelden, aan twee bekommernissen gehoorzamen alle partij schap bannen uit hunne handelwijze; eu deze ondernemingen alleen steunen die, tsrgelijkertijde. geldelijke voordeelen voor de ingezetenen, en aanl >kkende uitspanning voor de vreemdelingen bijbrengen. Het programma van Dixmude-kermis be wijst dat van geen van beide werd rekening gehouden. Buiteu de officieele feesten, worden nog feesten ingericht door maatschappijen, met de geldelijke ondersteuning van stad. En onder dezen zijn er, die slechts voor het lokaal alleen, profijt bijbrengen, maar niets voor de algemeenheid andere die geene toelagen meer zouden moeten genieten, omdat hunne feesten aan do behoeften van onzen tijd niet meer beantwoorden einde lijk zijn er, die met recht worden geholpen, omdat hunne feesten, voor 't oogenblik, de gunst van het volk genieten. Er dient te worden opgemerkt, dat de toelagen jaar- lijksch zijn toegekend, en ook niets ver plichtend hebben. Onder de feesten die bijval hebben bevin den zich de paardenkoersen en de prijs kampen in 't lijnvisscheu. Die moeten dus aangewakkerd worden. Eertijds, waren handboog of gaaibolders prijskampen gelegenheid van verteer en winst. Maar nu, hebben die feesten slechts eenige liefhebbers, en alleen aan twee of drie herbergen kunuen dergelijke profijt bijbrengen. Het is ouvoldoende. Eertijds waren het goede feestdagen, nu, buiteu de inrichters, weet men niet meer dat zij bestaan. Andere zouden nooit geldelijke hulp mo gen genieten, want die moeten steuuen op eigene krachten. Want die feesten zyn slechts combats waar kalanten en geburen een glas komon drinken. Ouder die klas worden gerekend, benevens herbergiers die zelf niet schuilen achter deu naam of titel eener gilde of ingericht feest, de prijskam pen op ringelbard, vogelpik, bussesraijten, rooken en dergelijke, die voor enkelen uit slag hebben een goede stamini aan den baas te verzekeren, eu dit is onvoldoende om van de openbare penningen een deel te. trekken. Die toelagen, te zamen gerekend, zouden toereikend zijn om een goed Kermisfeest in te richten en nu, in kleine deeltjes uit- gegeveu, brengen zij niets op voor de ge meenzaamheid. Waarom dit alles niet afschaffen, of liever overlaten aan de bijzondere onderneming, zonder er tusschen te komen. Jaarlijksch worden de bezoekers onzer kermis min talrijk. Maar ook, leven wij nog in de eeuw van kermissen van tien dagen Wij leven in deze van velos en van abon nementen op den ijzerenweg, en wij moeten uit het oog niet verliezen, dat elkeen ver kiest iets nieuws te zien, liever dan eeuwen oude feestelijkheden. De kermis zou moeten ingekort worden de Zon- en Viaandag, die nu geen slechte dagen zijn, gesteund met een goed feestde de dag der koersen geheel en al vervuld koersen om 3 ure, om 5 ure luchtballon, om 9 ure vuurwerk, 't Volk zou in stad blijven, en winst en profijt ware er voor eenieder. Die drie dagen zouden meer voor deel aan ouze stadsgenoten bijbrengen, dan de tien tegenwoordige. Het gold, nu in toelagen verdeeld, ware voldoende. E11 het zou dan eigenlijk dienen voor 't algemeen belang, en niet om den eenen of anderen te voldoen. Eenieder in stad, heeft recht op hulp en ondersteuning. Misschien, zal een voorstander van het tegenwoordig stelsel doen opmerken dat de bestuurders net doen als de liberalen van destijds. VVij antwoorden op voorhand Vooreerst is het onwaar, overigens doet wat ik zeg, door ondervinding geleerd, en niet wat ik gedaan heb. Politicus. Treurig bilan van het dompersministerie In de bedelaarsgestichten waren er over 25 jaar 2857 leegloopers nu zijn er 4781. In de correctiescholen waren er dan 648 vetloopon kinderen nu zitten er 2222. In de gevangenissen zaten er 3705 onge- lukkigen nu zitten er 5077. Het gouvernement betaalt voor prisons en tribunalen de ontzettende som van 27,168,932 franks. 27 millioen 168 duizend 962 franks I)or8cht maar, boeren, voor dat volkje Voor het lager onderwijs verteert het dompersministerie elf millioen. franks minder dan voor dat volkje. Zulks kenmerkt geheel h6t bestuur der klerikalen De goede scholen verdwijnen, en er komen om zoo te zeggen gestadig nieuwe brigaden gendarmen en nieuwe gevangen huizen bij No, wat kan dat de klerikale opper- bazen schelen het behoud hunner macht in Vlaanderen h mgt grootendeels af '8 volks onwetendheid, en daarom... Gij begrijpt, lezer 1 van Waar zullen wij het schrijven In Rus land, waar het getal ongeletterden meur dan 80 t. h. bedraagt, dringt men langs regeeringszijde aan 0111 moer onderwijs, De verslaggever der commissie van onder wijs, professor Kapoustine, heeft er op gewezen hoe belangrijk het is oen ernstig volksonder wijs in te richten toegankelijk voor alle Russische volksklassen. De verslaggever heeft dus aangedrongen tot eene aanzien lijke vermeerderiug van kredieten ten voor- deele van het onderwijs. Wanneer men dit bericht leest, voelt men lust.." Rusland te gaan bewonen, want hier in België, streeft de klerikale regeering sedert 24 jaren er naar het openbaar onder wijs te verdelgen en te vervangen door een onderwijs in schijn. Wij hebben schoolgebouwen, onderwijze ressen en onderwijzers en leerlingen, maar enkel in de ofïiciëele gestichten is het, dat hot volkskind onderwezen wordt, terwijl het in vrije scholen van allen aard volge pompt wordt met heilige geschiedenis, van buitenleoren en ander papegaaionderwijs, dat van onzen tijd niet meer is. Welnu, de klerikale partij is voornemens zulk bespottelijk onderwijs gelijk te stellen met het officiéél onderwijs, ten ware de liberale waterstraal van 24 Mei een wolda- digen invloed op de vei hitte hersenen der Braun's en andere dwepers zou uitgeoefend hebben. De lust ontbreekt echter niet Aan de antiklerikalen te waken en -te verhinderen dat België achter Rusland zou komen. In ENGELAND heeft de Kamer in tweede lezing met 390 stemmen tegen 104 de bill aangenomen het achturenwerk in de mijnen invoerende. In OOSTENRIJK heeft de Kamer de dringendheid gestemd, en zulks eenparig, voor het in voege brengen eener wet waarbij de werklieden verzekerd worden tegen ouderdom en werkonbekwaamheid. En België Gelezen in De Straal van Mechelen Te Brussel is eene nieuwe partij gesticht, of liever, de partij is niet nieuw, zij veran dert slechts van naam. Da Eonteyoisten, noemt zich de politieke groep, die niets anders is dan de Kristene Volkspartij, aan wier hoofd priester Daens heeft gestaan. Uit den naam kan men afleiden dat de zoo karaktervolle priesterM. Daens wordt opgevolgd als hoofd der kristene demokraten door een even karaktervol en energiek leidsman, priester Fonteyne. Menig onzer kent den Vlaamschgezinden priester Fonteyne, door hem te hebben hooreu spreken. Menig onzer herinnert zich nog zijne krachtige taal, zijn zweepend woord. Priester Fonteyne is een onvermoeid strijder voor zijne gedachten die ons ook niet allen vreemd zijn, vermits de hoofd gedachten der kristene volkspartij ook ge schreven staan aan het hoofd van 't liberaal programma. Priester Fonteyne en zijne volgelingen eischen zuiver algemeen stemrecht, ver plichtend onderwijs, persoonlijken dienst. plicht, hervorming van 't belastingstelsel. JJij wil meer recht en meer gelijkheid, min blende en meer welstand in onze maat schappij. Priester Fonteyne is dus geen vijand. Hij streeft naar een doel, waarnaar alle weldenkende menschen het oog houden gericht vooruitgang, beschaving, beter ingerichte maatschappij. Naar dit doel, streeft hij langs eenen auderen weg dan wij, hij moge het genaken, wij zullen hetzelfde beproeven langs onzen weg. Allen hopen M. Woeste een nieuwen tegenstander te geven met wien hij zou af te rekenen hebben. Het werk der demokraten is gericht tegen 't verouderde kraam der vasthouders goed werk Het katholiek blad Le XX' Siécls deelt het nieuws mede, dat de regeering een ontwerp van herinrichting des legers voor bereidt. Dit ontwerp zou neergelegd worden in het begin van den aanstaanden parlemen tairen zittijd. De minister van oorlog, generaal Helle- bant, zal, vooraleer de bespreking vau het ministerieel voorstel begint, zijn zienswijze loen kennen nopens het vrijwilligerschap en aan de Kamer mededeelen wat de sedert jaren genomen proef geleverd heeft. De tneening van den minister, dit lijdt niet den minsten twijfel, zal een radikale veroordee ling zijn van een stelsel, dat niet alleen, ,joor wat bet getal vrijwilligers betreft, een fviaeo ia goweest ma.ar bovendien de led'Mijke waarde van het leger heeft doen dalen. Wij kennen de inzichten der regeering oiet, evenmin weten wij waaruit de her vorming zal bestaan. In elk geval bewijst het voornemen der regeering, dat zij einde lijk overtuigd is van do ontoereikendheid onzer landsverdediging, een gevaar waarop sedert jaren de liberale partij de algemeene aandacht heeft ingeroepen. De vraag welke als van zelf oprijst is wel zeker deze Zal de regeering het groote vraagstuk aandurven, zonder de onrecht vaardigheid der plaatsvervanging te doen verdwijnen Zal men voortgaan geen reke ning te houden met wat sedert lang de demo- kratie en trouwens ook de liberale burgerij eischt, dat is te zeggen gelijkstelling voor allen op gebied van krijgsplichten Zeker is't dat het katholiek ministerie, 200 het dan eindelijk den moed bezut de af schaffing der plaatsvervanging voor te stel len, op een meerderheid zou kunnen reke nen. Want heel de linkerzijde, liberalen en socialisten, zouden mot geestdrift bijtreden, en in de rangen der rechterzijde zijn er stellig eenige lieden te vinden, die de plaats vervanging bepaald vijandig zijn. Overigens, zoo het ministerie die langge- wenschte en vinnig nagestreefde hervorming moest op zijde laten, zou ongetwijfeld de oppositie van haar parlementair iniatief ge bruik maken om de afschaffing voor te stellen, die heel veel kans zou hebben er door te gaan, zelfs al stelde het ministerie de kabinetskwestie. Maar wij willen de zaak niet vooruit loopen en hopen dat het landsbestuur het vraagstuk in broeden, volksgezinden zin zal opvatten. De tijd is nu waarlijk gekomen om een eiode te stellen aan een regiem, dat ons tot schande strekt en tegenstrijdig is met onze hedendaagsche begrippen. Zonder verstokte militaristen te zijn, tneenen wij toch dat het rechtvaardig eu billijk wezen zou iedereen iets te doen dragen van den last dien 's lands veiligheid eischt. Maar waarom zou de diensttijd, vooral voor de linitroepen, niet tot een jaar kunnen verkort worden Dit stelsel telt tegenwoordig veel aan hangers, zelfs in de rangen van het leger. La Belgique militairehet orgaan onzer Belgische officieren,is den eenjarigen dienst tijd sterk toegedaan. Ook in andere landen, in Duitschland bijvoorbeeld, ontstaat een machtige strooming om den diensttijd van een jaar te verkrijgen. Een kolonel van het Duitsche leger, de lieer Gaedke, bewijst op doorslaande wijze in een onlangs uitgegeven brochuur, dat het zeer gemakkelijk is op twaalf maanden goed geoefende soldaten te vormen. Natuurlijk dient hierbij gezegd, dat men de jongelingen reeds van op de school banken ietwat moet voorbereiden tot de rol die ze later in het leger zullen te vervullen hebben, bijvoorbeeld met licliaaras en turn oefeningen te geven. In vele lauden blyven de militairen niet langer dan e«n jaar in de kazerne, in Zwit serland zelfs minder, en de troepen zijn daar zeker niet slechter dan hier. Waarom zouden wij dan hun goed voorbeeld niet volgen en ons blijven vastklampen aan het verkeerd idee, dat het volstrekt noodig is de jongens 2 tot 4 jaar in de rangen te houden, om ze tot volmaakte krygers op te leiden Dibk. M. Buyl had aan de Patriote een al te beleefd woordje protest gezonden, om de legende, gedrukt door honderd klerikale dag- en weekbladen, te logenstraffen. Doch M. Buyl, die een geestig hart heeft en de aanvallen der tegenstrevers gewoonlijk schokschouderend laat voorbijgaan heeft ditmaal geantwoord. Maar Ons Gazetje is verwonderd dat hij geen antwoord ontvangen heeft Hij alleen in de drukpers 't Moet zijn dat M. Buyl zich weinig bekommert met Ons Gazetje. De eerlijkheid eischt dat zij, uit eigene beweging, dit antwoord zou mededeelen. Hebt gij U ooit een gedacht gemaakt, beste lezers, van de begrooting van 's lands middelen het is te zeggen van hetgeen ons klein land alle jaren ontvangt eu uitgeeft. Misschien niet. want de klerikale pers spreekt daar niet van, en het zal, geloof ik, niet onaardig zijn de begrooting ouzer meesters eens te doorsnuffelen. Voorzeker geen kleine, noch gemakkelijke taak want de boel is op zulk een ingewik kelde wijze opgemaakt dat het bijna onmo gelijk is, er klaar in te zien. Men moet de menschen onweteud houden, niet waar Dan blijven zij braaf en zoet. Men beknibbelt geene zaken waarvan men niets kent. Ehwel vrienden lezers, ik wil U zoo goed ik kan eenige cijfers vau de Staatsbegroo- ting voor het jaar 1908, voor de oogen leg gen opdat gij hiervan iets moogt begrijpen en weten hoe er, met de bij het zweet uws aanschijns verdiende penningen, wordt omgegaan. De officieele stukken, die ik laat spreken, zeggen dat jaarlijks uitgegeven wordt a) Voor de Justitie 29 miljoen en half franken, waarouder begrepen zeven miljoen en vele steertjes, voor de Roomscho geeste lijkheid. b) Voor het Leger 57 miljoen frank. c) Voor de Gendarmerie 8 miljoen acht honderd duizend franken. d) Voor Dolatien dat is voor den Koning, de Prinsen, enz., ruim 5 miljoen. e) Voor het Onderwijs 33 miljoen. f) Voor de Rente der openbare schuld jaarlijks 133 miljoen. En eindelijk voor den Landbouwja voor den lieveling van al de klerikale Maenhauteu en cou8oorteu, slechts 12 miljoen en half. Ik wil eerst uwe aandacht vestigen op de Rente van 133 miljoen franken, die jaar lijks noodig is om den kroos en aflos" der Belgische schuld te betalen. Deze schuld is thans groot, ongeveer 3 miljard en half of 3,500 miljoen franken. Begrijpt gij wel, beste lezer, dit laatste cijfer, 3 miljard kunt gij, die maar een of twee duizend franken iukomen en uitga ven hebt, u eene som voorstellen van 3,500 miljoen Zoo niet, dan zullen wij U zeggen dat 3 4/'J miljard franken in goud stukken van 20 franken betaald, zouden wegen, ongeveer miljoen 129 duizend kilos. Met andere woorden, de Belgische schuld in goud betaald, zou slechts kunnen geladen worden op ongeveer 113 wagons van tien duizend kilos ieder. Een ander voorbeeldIeder stuk goud van 20 frs, ongeveer 21 millimeter breed zynde, zoo zou men met de Belgische schuld in goud betaald, 7 hectaren of 15 4/2 geme ten land kunnen vol leggen. Dat zou 'nen schoonen akker zijn, niet waar Of beter nog, indien wij aannemen dat België 7 miljoen inwoners telt, dan drukt op de schouders van iederen persoon, man of vrouw, zuigeling of grijsaard, eene schuld vau ongeveer vijf honderd franken. In 1884, toen de liberalen het bewind van het land moesten verlaten, beliep de open bare schuld maar tot 1 miljard 7G8 miljoen franken. Een bewijs dat de klerikalen, «gXiiTTrn

HISTORISCHE KRANTEN

De Dixmudenaar (1879-1931) | 1908 | | pagina 1