De Waanzin van den Oorlog Dnitschland lijdt gevoelige verliezen op Zee. Na den Zeeslag. Waar een wil is, is een weg. Het Geweld boven Europa NIEUWS- EN NOTARIEEL AANKONDIGINGSBLAD VOOR POPERINGHE EN OMSTREKEN DUPONT GEBROEDERS DE KINDERTOESLAGEN Bedreiging tegen de Kleine Staten De Admiral Graf von Spee en de Colombus kelderen zichzelf. PROEFT CASTAR BIER 1§ JAAR. NUMMER 52. WEEKBLAD 25 CENTIEMEN. ZONDAG 24 DECEMBER 1939. GAZET VAK POPERIHBHE ABONNEMENTEN Jaar, per poat Congo Frankrijk Amerika 16 fr. 25 fr. 25 fr. 30 fr. Losse Nummers 0.25 fr. Men abonneert op alle belgische postkantooren. De postabonnenten in Belgie, die van woonst veranderen, moeten dit aangeven in t post- bureel dat Ken bedient, en niet aan ons Bij eik schrijven naar inlichtingen wordt men beleefd verzocht een postzegel voor ant woord te voegen. Uitgevers-Eigenaars Yperrtraat, 2, POPERINGHE. Poatcheck 484.59 Telefoon 180 leder medewerker blijft verantwoordelijk voor zijne bijdragen. Handschriften worden in geen geval teruggegeven. Bijdragen in te rrnden tegen den Donderdag middag. KI eine berichten tegen den Vrijdag middag. Naamlooze artikels worden niet opgenomen. AANKONDIGINGEN Per regel 1.00 fr. (minimum 3.00 fr.) Rouwberichten minimum 5.00 fr. Bijzonder Tarief voor Notarissen en Deur waarders. Voor dikwijls te herhalen re- klamen, prijzen volgens overeenkomst. Alle aankondigingen zijn op voorhand te betalen. De romantiek-aangelegde geesten en wie is dat niet zoo n beetje die zich al straks vier maanden lang beklagen over de eentonigheid van de oorlogsberichten, zullen door den doodsstrijd en den ondergang van den Duitschen vestzakkruiser Admiraal Graf von Spee rijkelijk bediend zijn geweest. De brave Montevideanen hadden er een zeldzaam cinemaspectakel aan, en hoogstwaarschijnlijk zullen we er hier wel een en ander op het zilveren scherm van mee te... genieten krijgen. En vertelt men niet van zes Amerika nen, die tegen betaling van zoowat een millioen in ons geld, te New-York, een vliegtuig hadden gecharterd om van uit de lucht het te verwachten ultieme gevecht tusschen de Graf Spee en het heele Britsch-Fransch smaldeel te volgen, dat, als een troep brakken, vóór de monding van de Rio de la Plata op wacht lag De Fuhrer heeft den commandant van de Graf Spee bevel gezonden om zijn schip tot zinken te brengen Zoo vernemen we thans van officieele Duitsche zijde. Zoo had men zich vrij algemeen het einde van deze tragedie voorgesteld. Zich door zijn belegeraars heenslaan, wa3 voor kapitein Langsdorff volmaakt onbegonnen werk. En toen hij, alvo rens het anker te lichten, zevenhonderd van zijn manschappen aan den wal zet te, kon iedereen weten, dat hij den strijd tegen deze formidabele over macht niet wagen zou. Maar toch zal het verwondering wek ken, dat hij zijn leven niet zoo duur mogelijk heeft verkocht en niet nog heel zijn artillerie aan het werk ge steld, alvorens onder den zeespiegel 't strijdterrein te verlaten. Als verklaring hiervoor kan gelden, dat hij er zich aan verwachten mocht, het eerst bestoken te zullen worden door de kanonnen van de Engelsche Cumberland en deze van de Fran- sche Dunkerque die machtiger wa ren en verder droegen dan de zijne. Zoodat hij reeds buiten gevecht zou kunnen zijn gesteld vóór dat hijzelf een schot op deze geweldige bull-dog- gen hadde kunnen lossen. Maar toch is er in heel deze geschie denis iets, wat we niet begrijpen. Dit namelijk waarom een internee- ring van de Graf Spee in de haven van Montevideo voor Duitschland onteerend zou zijn geweest. En nochtans blijkt zulks wel de meening van Hitler-zelf te zijn, anders hadde hij toch aan Duitschlands eer niet een schip opgeofferd, door hetwelk deze eer toch al ruimschoots gediend was geworden. Zoowel als men in 't gevecht van de Graf Spee een tweede editie, op kleine schaal, van den slag bij Jutland kon zien, kan men, na den zelfmoord van de Graf Spee spreken van een nieuw Scapa Flow. En deze vergelij king wordt thans ook algemeen ge maakt. Maar heelemaal gaat ze toch niet op. Want wat was de toestand te Scapa Flow Dat de heele Duitsche vloot aldaar in de macht van den vijand was gevallen en dus tot dezes eigen ver sterking hadde kunnen worden aange wend. De Duitschers wisten, dat ze deze vloot toch kwijt waren en ze bewezen hun vaderland een heldhaftigen dienst door, zóóveel verslagen als ze toen ook mochten zijn, haar nog aan het bezit van den vijand te onttrekken. Maar' in 't geval van de «Graf Spee» nu Indien Duitschland er ver vandaan is, om zich als verslagen te achten en integendeel nog zoo vast op de uitein delijke overwinning rekent, dan kon het dit oorlogsschip gerust te Montevi deo laten opbergen waar het toch ook buiten het bereik van den vijand blij ven zou, en dan ware het in alle geval, bij iederen afloop van dezen oorlog, die géén volslagen nederlaag voor het Reich zou zijn, voor Duitschland behouden gebleven. Er kan toch niets smadelijks zijn in het afzien van een strijd tegen een tien voudige overmacht, vooral wanneer men zooveel bewijzen van zijn onver saagdheid en zijn doodsverachting ge leverd heeft, als door commandant Langsdorff en zijn manschappen werd gedaan. Vooral als men bedenkt, wat zulk een overbodig offer aan de nationale eer als stoffelijk verlies voor de Duit sche natie beteekent. Deze vestzakkruiser heeft zoo wat een half milliard in onze munt ge kost En nu moet men maar eens be rekenen, dat voor vijfhonderd millioen, vijftigduizend fatsoenlijke burgerwo ningen of een heele stad gebouwd zouden kunnen worden voor den prijs van een enkel modern oorlogs schip en dan erbij bedenken, dat aan honderden en honderden van zul ke drijvende forten bedragen zijn be steed, waarmee de landen hun bevol kingen oneindig méér welvaart hadden kunnen bezorgen dan ze, door elkaar uit te moorden en eikaars bezit te ver nietigen, ooit tot in Het tiende geslacht verwezenlijken kunnen, om zich, al huiverend, een klaar denkbeeld te vor men over den omvang van den massa waanzin, die de oorlog is. D. N. G. Een land waar de saamhoorigheid tusschen de burgers zoek is, is een land tot ondergang gedoemd. Het is boven dien een land dat voor een eventueelen overweldiger openstaat. Want het is toch duidelijk wanneer de tegenstel lingen en de meeningsverschillen tus schen de burgers op de spits gedreven worden, dan moet dit onvermijdelijk ten nadeele van de moreele en mate- rieele weerbaarheid van het land uit vallen. Waarheden die vaak herhaald wor den verliezen daardoor niets van hun beteekenis en hun draagkracht en wan neer wij thans met verdubbelde ener gie en overtuiging onze nationale leus Eendracht maakt macht laten weer klinken, is dit niet om ons aan de roes der woorden te bedrinken. De Belgen bezitten voldoende reali teitszin om de diepere beteekenis van onze nationale leus te doorgronden en te begrijpen. Eendracht maakt macht Dat wil in de eerste plaats beduiden, dat de solidariteit tusschen al de burgers van ons vaderland een hoofdvereischte, een conditio sino qua non is om de donkere dagen, die wij thans beleven, door te maken. En door te maken met de minst schadelijke gevolgen voor ons allen. Eendracht in de voorspoed veron derstelt ook eendracht in de minder gelukkige oogenblikken.Gemeenschap pelijk getorscht valt de last lichter om te dragen. In zulke omstandigheden is er tus schen ons geen plaats voor de criti casters. Misschien beeldt ge U in dat wij hiermee aan den traditioneelen vrij heidszin der Belgen willen tornen Geen sprake van Die vrijheidszin zit ons in 't bloed, hij is historisch met ons vergroeid, hij is zelfs een der grond slagen waarop onze nationale fierheid opgebouwd werd. Den dag dat iemand ons deze vrijheid zou willen ontruk ken, zou hij zelfs al de Belgen eensge zind voor zich vinden. Neen wij bedoelen alleen dat deze vrijheidszin ons ook plichten oplegt. En hier past het wel dat alle burgers eens hun geweten onderzoeken en zich de vraag stellen Heb ik alles gedaan wat noodig is tegenover de vereischten der nationale solidariteit Heb ik mijn vollen plicht als staats- aangehoorige volbracht Ben ik niet onrechtvaardig geweest bij het moppe ren tegen de maatregelen die door de regeering getroffen werden Steun ik wel uit al mijn krachten de werking der openbare besturen Zie, honderdduizenden jongens staan aan de grenzen om mijn eigen veilig heid en deze mijner familie te verde digen. Welnu, heb ik alles gedaan wat ik kan doen om de eendracht en de hartelijke verhoudingen tusschen mili tairen en burgers nog inniger te ma ken Ik ben Vlaming. Ik ben het met hart en ziel, maar heb ik in voldoende mate den nadruk gelegd op de solidariteit die mij met mijn broeder den Waal verbindt Ik ben werkgever of werknemer. Gaf ik volledig blijk het standpunt en de moeilijkheden van mijn patroon, of mijn arbeider, te begrijpen Ziedaar enkele vragen, die iedere Belg zich zou moeten stellen. Dat hij niet verzuime dit te doen I Hoog de harten Wij maken moeilijke oogenblikken door, zeker, maar allen samen kunnen wij de moeilijkheden oplossen. Hierbij volstaat het dat we steeds onze drie voorname deugden Arbeid, Spaarzaamheid en Solidariteit in het oog houden. Waar een wil is, is een weg. Leve België M. v. V. VOOR DE NIET-LOONTREKKENDEN Wij geven hieronder een korte sa menvatting van een toespraak die op Zondag 1 7 December langs het N.I.R. gehouden werd door den Heer Van Coillie, lid van het Bestuurscomite van de Nationale Onderlinge Kas voor Kindertoeslagen. Niemand zal durven betwisten dat de wet van 4-8-30 een groote weldaad is geweest voor de arbeidersgezinnen en voor de geheele gemeenschap. Van 1930 tot einde 1938 werd er inder daad door de compensatiekassen meer dan 2 milliard aan toeslagen uitge keerd aan nagenoeg 550.000 gezin nen. De grootere welstand die hieruit voor de begunstigde gezinnen voort vloeide kwam ook onrechtstreeks ten goede aan den middenstand, daar al deze sommen gebruikt werden tot aan koop van allerhande levensmiddelen waardoor handel en nijverheid begun stigd werden. Bij de wet van 10 Juni 1937 werd het stelsel der kindertoeslagen uitge breid tot de werkgevers en de niet- loontrekkende arbeiders. In deze eer ste sociale wet ten bate van den land bouw en den middenstand, wordt de verplichting om bijdragen te betalen uitgebreid tot alle personen die een be roep uitoefenen. De aldus beschikbaar komende gelden zullen worden ver deeld onder diegenen die gezinslasten te dragen hebben. Twee bezwaren zouden hier kunnen worden gemaakt In de eerste plaats het volgende Is hel wel rechtvaardig dat de eene burger moet helpen bijdragen tot het onderhoud en de opvoeding der kinderen van een anderen Ja, want de gemeenschap mag niet onverschillig blijven tegenover de groote gezinnen. Zij immers stuiten de daling van het geboortecijfer zij zijn de grootste verbruikers voor handel en nijverheid zij leiden een leven van rusteloozen arbeid en bestendige zorg soms van kommer en gebrek om hun kinderen te kunnen opvoeden. In de tweede plaats zou men kun nen zeggen Is het thans wel het geschikte oo- genblik om van de burgers dergelijk gebaar te vragen Het antwoord op deze vraag is nog maals bevestigend, want nu blijkt dui delijk, niet alleen dat het land, om zijn verdediging te verzekeren, de groote gezinnen noodig heeft, maar ook dat, ingevolge de groote werkloosheid in sommige bedrijfstakken, de kindertoe slagen alleen redding kunnen brengen voor vele noodlijdende gezinnen die nergens hulp kunnen vinden en geen werkloozensteun kunnen genieten. De spreker besloot met een oproep opdat iedereen zijn verplichtingen zon der verwijl zou nakomen, om de wet, zoo spoedig mogelijk, haar volle uit werksel te laten hebben. In de twee volgende causeries, res pectievelijk op Zaterdag 23 en Zater dag 30 December, telkens te 1 9 uur 1 5 zal het toepassingsgebied van de wet nauwer omschreven worden en zullen praktische mededeelingen worden ge daan nopens de verplichtingen die de personen die onder deze wet vallen te vervullen hebben. Over de laatste gebeurtenissen in Finland, schrijft het Nederlandsche weekblad De Haagsche Post wat volgt Het barbaarsch geweld is over Europa. Niemand kan de oogen daar voor sluiten. Moscou is niet tot rust gekomen na zijn eerste onstuimig op dringen. De Roemenen zullen nu we ten, wat zij voor Bessarabie te duchten hebben Hiermede is gansch het probleem van den Balkan in zijn volle naaktheid ge steld. Het is sedert lang dat wij voor speld hebben, dat ernstige verwikke lingen te vreezen zijn langs den kant van de Donau en in den Balkan. Want, Roemenie heeft niet alleen een aanval te duchten van Rusland, langs den Oostelijken kant, maar tevens vanwege Hongarije, langs den Westelijken kant, daar dit land terug in bezit wenscht te komen van Transylvanie, dat door het Trianon-verdrag werd afgescheurd. Het is een gekend feit, dat Duitsch land, Hongarije in deze betrachting zal steunen en wij weten bij voorbaat, wat het woordje steunen beteekent, als- wanneer het eene groote mogendheid geldt ten overstaan van een klein land. Meteen zal Italië denkelijk niet onver schillig blijven en zal ook zijn militai ren steun verleenen aan Yoego- Slavie en aan Griekenland. Zoodoende wordt heel den Balkan propertjes verdeeld onder1 de drie bondgenooten, als men in overweging neemt, dat Bulgarije reeds op voor hand als een Russisch protectoraat werd voorzien. De groote militaire en diplomatieke moeilijkheden zullen zich evenwel voordoen, wanneer de groote mogend heden voor het probleem zullen zijn geplaatst van de regeling voor Turkije en voor Klein Azie. Maar voor eiken dag volstaat zijn pijn. We dienen de politieke gebeurtenis sen niet vooruit te loopen, maar het kan niet meer ontkend worden dat ze kere mogendheden een algemeen poli tiek plan, aan het uitwerken zijn en hadden wij niet overschot van gelijk, wanneer we vroeger schreven, dat de Fransche diplomatie het te verduren had in Centraal-Europa. Volgens de feiten zich voordoen zal ook de Britsche diplomatie harde noten te kraken hebben in den Zuid-Ooste lijken hoek van Europa. Niet alleen worden de verhoudingen gespannen in de Middellandsche Zee, maar de be dreigingen tegen Klein-Azie, het Suez- kanaal en tegen de bijzonderste water wegen die leiden naar Indie, moeten van heden af als gevaarlijk worden aanzien. Als er dus geen algemeene regeling getroffen kan worden is het onvermij delijk, dat de oorlog binnen kort eene grootere uitbreiding zal nemen in Zuid en Oost-Europa. Het feit, dat de Fran sche regeering de veiligheidsmaatrege len verzacht heeft op de Riviera en dat de troepen-beweging verslapt is in de Alpen, bewijst niet, dat er berusting is gekomen langs deze zijde. Alles wordt natuurlijk in bet werk gesteld om de betrekkingen met Italië niet te verstoren en om de verhoudingen op eenen vriendschappelijken voet te brengen. Maar dit alles neemt niet weg, dat Italië, evenals Duitschland en als Rusland, zijn deel aan den buit zal opvorderen wanneer de Duce de over tuiging bezit, dat het geschikte oogen blik is aangebroken om tot werkelijke verwezenlijkingen over te gaan. Het feit, dat Rusland 't inzicht heeft China aan zijn lot over te laten, t is te zeggen, dat de Sovjets dit land aan de overmacht der Japanners zou over leveren, bewijst, dat Moscou aanstal ten maakt om op te treden in midden- Europa, in den Balkan en in het nabije Oosten. Wij zullen denkelijk niet lang meer dienen te wachten om meer nieuws uit die gewesten te vernemen. Het lot is beslist Na de spanning waarmede de heele wereld de laatste dagen afwachtte, wat de Graf von Spee te Montevideo doen zou, heeft de kapitein van de Duitsche oorlogs- boQt thans onder die geschiedenis de eindstreep gezet hij heeft zijn boot Zondagavond, om I 1 uur, doen ont ploffen en doen zinken... Het is wederom een van die blad zijden uit de geschiedenis van den oor log op zee, t^gen wier beteekenis het kalme, gezonde verstand zich eigen lijk verzet, om de nutteloosheid van dit ontzaglijke verlies, maar waarbij men zich toch niet weerhouden kan van het aanvoelen der grootschheid van die tradities, van bewondering voor de heldhaftigheid van de soldaten der zee, zonder onderscheid van na tionaliteit. Wij laten hier een verhaal volgen van de laatste oogenblikken van de Graf von Spee De spanning te Montevideo. Te Montevideo wisten de menschen dat de verblijfstijd, toegestaan aan de Graf Spee ten einde moest loopen om 18 uur, plaatselijken tijd. Een ontzaglijke menigte was samen gestroomd langsheen de kaaien, om de voorbereidingen tot het lichten van het anker van de «Graf Spee» bij te wonen De meest uiteenloopende geruchten deden op dat oogenblik de ronde de boot zou naar de Argentijnsche mili taire haven van Puerto Belegrano va ren, ten einde aldaar de noodige ma terialen te bekomen voor de herstellin gen, opdat Het oorlogsschip den strijd met de Britsche eenheden zou kunnen aanknoopen.In het andere geval zou de commandant van de Graf Spee zijn schip doen zinken... Om 1 7 uur I 5, plaatselijken tijd, hetzij 20 uur 45 Greenwichtijd, werd het anker opgehaald. De leden van de bemanning beantwoordden de groeten van hun landgenooten. Men vernam dan, dat in den loop van den namiddag door den comman dant de 31 gewonden van de Graf Spee aan land gebracht waren. Bovendien hoorde men ook, dat 700 leden van de bemanning van den krui ser overgegaan waren op de tankboot Tacoma die zooals gemeld in de haven lag, terwijl eveneens een groot deel van de lading overgebracht Werd naar dit ander Duitsche schip. Uit een en ander kon men afleiden dat de Graf Spee beslist had over haar lot, vermits er in die voorwaarden nog maar enkel overbleef, het schip te doen zinken. Langzaam voer de Admiral Graf von Spee naar den ingang van de havengeul. Bij de boei, die er den in gang van aanteekent in de noord-wes telijke richting, verminderde het schip zijn vaart. Het tankschip «Tacoma» volgde den kruiser op. Het drama in zee. Om 1 8 uur 35 was de kruiser de ha ven uit. Onmiddellijk voer hij in zui delijke richting, steeds gevolgd van de Tacoma Aan de grens der terri toriale wateren bemerkte men 2 sche pen een Britsch en een Argentijnsch. Het hakenkruisvlag wapperde aan den hoofdmast, evenals aan den ach termast van den kruiser. Twee Uru- geesche vliegtuigen kruisten bestendig in de omgeving van het schip. De Graf Spee zette haar tocht voort tot op ongeveer 5 mijlen van de kust en ging daar voor anker. Commandant Langsdorff gaf bevel aan het grootste deel van de thans nog opvarende bemanning in de reddings booten te gaan en hield aan boord en kel den staf en eenige vrijwilligers on der de matrozen, die moesten mede- iielpen bij het doen zinken van de boot Terwijl de reddingssloepen zich nog verwijderden weerklonk een geweldige ontploffing en de kruiser begon dade lijk in bet water te verzinken, zeer sterk overhellende. Het was 19 uur 30. Verschillende ontploffingen vo'gden korten tijd later, die de stalen massa's uiteenrukten en de boot deden vergaan Vlammen sloegen reuzenhoog op en weldra zag men van het schip niets meer dan een gedeelte van den gepant- serden toren. Nog steeds steeg er een dichte rookmassa op. Het was 23 uur 07 Greenwichtijd, wanneer de kruiser voor goed in de golven verdween. Op de plaats van den ondergang van de Graf Spee was de zee op groote oppervlakte overdekt met petrool, die brandende ronddreef. 't Lot van bevelhebbers en bemanning De Duitsche petroolboot «Tacoma» nam de leden der bemanning op, die zich van de boot verwijderd hadden met vijf reddingssloepen, wanneer de eerste ontploffing weerklonk. Talrijke schepen van de havendien sten van Montevideo, evenals private schepen kwamen naar de plaats van den zelfmoord om mee te werken aan de redding der overlevenden. Een Britsche boot kwam ook in volle snelheid toegevaren. De zeelieden, die vroeger reeds van boord verwijderd werden, namelijk de 700, die op de Tacoma waren om vatten de ouderen en de gehuwdwen. Er bleven dus nog enkel de com mandant, zijn staf en enkele matrozen op het schip. Een sloep van den Argentijnschen kruiser Libertad heeft de comman dant en de officieren van de Graf von Spee opgenomen. Gedurende heel den tijd, dat de Ad miral Graf von Spee zonk, vlogen er vliegtuigen van de Britsche kruisers bestendig boven de boot, zonder bom men te werpen nochtans. Anderzijds verklaart men, dat de Duitsche regeering het bevel heeft ge geven de Graf von Spee tot zinken te brengen, gezien de zekerheid, dat de oorlogsschepen der Verbondenen aan den Duitschen kruiser een ruwe nederlaag zouden bezorgd hebben, die te allen prijze moest vermeden worden. Hoe kapitein Langsdorff de Graf von Spee deed zinken. Alvorens drie ontploffingen een ein de stelden aan het bestaan van den Duitschen kruiser, verlieten de kapi tein, de officieren en de bemanning het schip in de reddingssloepen van boord. Zij werden opgenomen aan boord van de Tacoma bij het licht van de vlammen, die het schip omga ven, daar de mazout vuur gevat had. Naar men verneemt, werd de «Graf Spee verlaten door bemanning en officieren, vernietigd door uurwerk- bommen. Van op het dak van een hotel van Montevideo heeft de correspondent van de «New York Times» kapitein Langdorff en andere officieren in stren ge militaire houding in een sloep hun schip zien groeten, terwijl het zonk. De correspondent voegt erbij, dat kapitein Langsdorff op een electrischon knop duwde op het oogenblik van den zonsondergang. Dit pakkende schouw spel leek wel onwerkelijk. De Admiral Graf von Spee zonk drie minuten later. De electrische knop was vastgemaakt aan een langen elec- trischen kabel, die naar een reusachtige mijn voerde, aangebracht in het poe dermagazijn van de Graf Spee De uitwerking was vreeselijk. Op tien minuten tijd woedden er vlammen over heel de lengte van het schip, ver gezeld van onophoudelijke ontploffin gen in de ruimen. Het schip brandde gedurende 80 mi nuten, terwijl er steeds ontploffingen te hooren waren. DE KAPITEIN VAN «GRAF SPEE» PLEEGT ZELFMOORD. Een Havas-bericht uit Buenos-Aaires maakte het ophefmakende feit bekend,

HISTORISCHE KRANTEN

De Gazet van Poperinghe (1921-1940) | 1939 | | pagina 1