Nieuwe Regeering
Buitenlandsch
Overzicht
Binnenlandse!;
Politiek
Katholiek*Vlaamsch Weekblad
Yper en Omliggende
Mtr:
t f
eerste Jaargang Nr 6
Prijs per nummer 15 centiemen
Zaterdag, 18 April 1925
Beheer, Opstel 6 UitgaveMare Claus
r**'-1
Abonnementsprijs tot einde van 'tjaar: 7,50 fr.
iVat ware mogelijk...
Wat ware wenschelijk.
Abonneert u op "De Haile,,
Surmontstraat, 53, YPER
Spreekdraad 176 Postcheckrekening 99.231
Aankondigingen ten bureel® van 't blad
De kopij wordt in geen geval teruggegeven. Ongeteekende stukken worden geweigerd
De liberalen hebben vanaf den eer-
ten dag na de verkiezingen laten hoo-
en dat ze niet te vinden waren om
an gelijk welke nieuwe regeering op-
ieuw deel uit te maken ze leggen
an geweldigen achteruitgang uit door
at ze de medeverantwoordelijkheid
ebben genomen van al 't gene in de
ier laatste jaren is gebeurd, en ver-
wikkeiijk is dat gebeurde zeker niet.
leze uitleg is wezenlijk niet van allen
ond ontblootmaar ze vergeten toch
'bij te voegen dat elkeen het uitbloe-
en der liberale partij op zakelijken
ion voorzei en dat bovendien de
fatholieken die toch de leiding der za-
enhadden niet of zeer weinig hebben
erloren niettegenstaande den onvoor-
eeligen stand van zaken. Dat bewijst
vee dingen dat liberalism niet lan-
[er als groote partij leefbaar is, en dat
letkatholicism daarentegen even jeug-
ig en krachtig bloeit daar waar het
ch van zijne liberaliseerende elemen-
in heeft weten te ontmaken.
De katholieken beweerden tot nog
ie dat alle pogingen om op hun blok
n hunne eenheid inbreuk te doen
ouden schipbreuk lijden. Wat wil
tlks eigenlijk wel zeggen? De socialis-
sche leider Vandevelde werd door
h Koning met het vormen van een
ieuw ministerie belast welnu het
•cialistische kamp heeft daarmede
rede, maar allerwegen klinkt het, uit
en mond van Destrée zoowel als uit
en mond van Huysmans.datde socia-
sten alleen de verantwoordelijkheid
et zullen opnemen... Vandevelde
tl demokratische medewerkers zoe-
en zoowel bij liberalen als katholie-
in.
Hoe de zaken staan is nog onbe-
ind, maar het ware wenschelijk, on-
■es inziens, dat de katholieke groep
ich niet te veel liet beinvloeden om
ire medewerking te weigeren.
Vergeten we niet dat er vele schoone
''eikome maatregelen te nemen zijn.
Wer het voorgaande ministerie is
len daarmede reeds begonnen. De
rootste moeilijkheden zijn uit de weg
eruimd, de warboel van voor drie ja-
ui is tamelijk opgeklaard...
En het socialistisch kiesplatform,
'et enkele onbeduidende wijzigingen,
iu vele welkome maatregelen moge-
kmaken: vermindering van militairen
lenst, heffingen op de groote fortuinen,
isteloos pensioen, enz... maatregelen
'e weliswaar alleen een overtreden
sr bestaande wetten beoogen, maar
e bij de negen tienden der bevolking
elkom zullen zijn. Voeg daarbij de
ichtwet en de zesmaandendienst die
s zegeningen zullen begroet worden
°or werkers en landbouwers...
Zouden we al den dank die deze
gelingen zullen begroeten, laten aan
"ze tegenstrevers
Vergeten we niet dat de belgische
socialisten van huis uit anticlericaal en
ongodsdienstig zijn; dat ze zullen mee-
nen hunne toekomst te verzekeren
door 't bestrijden der vrije scholen
dat hunne gematigheid opportunism is,
en dat ze zullen ophouden verdraag
zaam te zijn den dag dat ze kunnen
tevredenheid bij 't volk bewerken...
De ergste zorgjaren zijn nu voorbij
's lands toestand is tamelijk opgeklaard,
de toekomst laat toe betere vooruit
zichten te hebben. Nu is 't de tijd niet
te zeggen Laat de socialisten eens
boeren Helpen we integendeel
mede het goede dat te doen is te ver
wezenlijken en een rem te stellen aan
godsdienst- en schooloorlog, die steeds
een bestendig gevaar zijn, zoo de so
cialisten alleen aan het bewind zijn.
Wie daartegenover eene coalitie van
alle conservatieve en liberaliseerende
oudgedienden voorstaan, schijnen ons
waarlijk niet meer bij jaren om te lee-
ren. Nog één zulk ministerie, dat,
om reden van zijn liberalen invloed,
nooit tot de noodige demokratische en
gewenschte maatregelen zou beslui
ten, met de socialistische oppositie
en kieswerking als tegenhanger, en de
toekomst is ons verloren.
Verledene week schreven we dat
een der middels voor Frankrijk om uit
zijn finantieele moeilijkheden te gera
ken was Herriot en zijn getrek weg
schoppen.
Ons overzicht en was nog niet ge
drukt of reeds lag Herriot zijn ministe
rie omverre.
De toestand is erger nog dan men
had durven denken. Herriot is niet al
leen onbekwaam geweest maar daar
bij onvoorzichtig, en zijne onvoorzich
tigheid grenst nakende aan het oneer
lijke.
Het komt nu uit dat Herriot en zijn
ministerie voor twee milliard bank
briefjes onwettig heeft in omloop ge
bracht, dat de Banque de France dus
onjuiste bilans heeft uitgegeven.
Dat is een zake die het krediet en
den naam van Frankrijk in groot ge
vaar brengt, 't Scheelde aan een haar
of den franschen frank sloeg den weg
in van den duitschen mark, en ging
voor goed den diepen in.
Frankrijk zal nu boeten voor zijn
slecht bestuur en die boete zal lange
duren. Geld moeten ze hebben lasten
moeten ze betalen. Wat gaan ze doen?
't Inkomen, het kapitaal belasten
zeggen de socialisten.
Dat is al zeere gezeid. Hebt ge't
onthouden van die fameuze borde-
rau's Iedereen die wilde interest be
taald zijn van actiën of obligatien moeét
bij de coupons een lijste teekenen dat
hij die weerden bezat. Zoo wist de
staat wat iedereen had en kon lasten
leggen volgens ieders inkomen.
Jamaar de franschen die titels be
zaten en hielden daar niet aan dal aan
iedereens neuze te knoopen Ze gin
gen met hunne weerden naar engel-
schebanken; de weerden en kapitalen
vluchten uit Frankrijk, de fransche
nijverheid en handel kregen schaar-
scheid van geld en, Engeland redde
zijnen eigen toestand met fransche ka
pitalen.
Het fransch werkvolk zelf, dat de
socialisten aan het bewind hielp, helpt
nu ook de gevolgen boeten van het
slecht bestuur, in dien zin dat de
weerde van zijn dagloon zooveel ver
minderd is.
We mogen zeggen twintig ten hon
derd.
Hetgeen ze vroeger konden koopen
met vier dagen te werken, daar moe
ten ze nu vijf dagen voor zweeten.
Dat is 't slot van de rekening.
't En is nog niet gezeid dat het daar
mee effen is.
Wie gaat er nu het ministerie sa
menstellen te Parijs.
iS V V
Briand, die een doorslepen vos is,
heeft eraan geprobeerd, maar achter
korten tijd heeft hij het moeten opge
ven, of toch heeft hij het opgegeven; 't
zijn er die zeggen voor goed, 't zijn er
die zeggen totdat een ander mislukt,
om dan weer te keeren als onmisbaar.
't Is nu Painlevé die aan 't pijnen
is om een ministerie op de beenen te
krijgen. Hij staat meer aan bij de so
cialisten dan Briand.
Painlevé is aan 't bespreken met
Caillaux.
Caillaux en Painlevé dat zijn twee
namen die tijdens den oorlog ook ge
noemd wierden, en die bij de fransche
vaderlanders spijtige herinneringen
wekken.
Painlevé zou met een ministerie op
komen dat min of meer gelijkt aan dat
van Herriot, misschien wel met Herriot
zelf als minister. Moest het alzoo zijn
dan zou er wel allichte een nieuwe al-
gemeene verkiezing kunnen plaats
hebben.
Lukt hij niet dan kan Briand of
iemand anders opkomen en een mini
sterie samenstellen dat daar of daar
leefbaar is. Maar met den tegenwoor-
digen toestand der fransche kamers
en senaat en ziet men toch niet hoe
het lange zou kunnen duren zonder
ruzie.
't Is de geldnood die de oorzaak is
van dien toestand. De geldnood komt
voort uit meer dan een obrzake. On
der andere 1het onverstandig be
stuur van onbekwame financiers. Her
riot is socialist, en gelijk al de sociali
sten een beetje manekijker. Clemen-
tel, zijn minister van finantien en mist
te het niet, en De Monzie opvolger
van Clementel evenmin.
Ware 't al te winnen met groote
spreuken, niemand die 't beter kan
dan al die helden.
Het socialism heeft sedert 'nen tijd
van hier lijk overal zijn onmacht be
wezen.
In Engeland heeft Mac Donald ach
ter korten tijd moeten afschepen. In
Frankrijk is 't nu Herriot de sociali
sten en geven waarlijk geen bewijs
dat ze goede bestuurders zijn.
2"e) De verkwisting. In een sociali-
stenbestuur gelijk in een ander kan er
nutteloos personeel zitten, 't Zit er nu
bijna overal, en veel. Daarbij, de so
cialisten hebben een beetje de mode
van maar alle soorten van kredieten
te stemmen voor werkvolk en voor
volkswerken, zonder te kijken, van
waar zij het geld gaan halen ze zeg
gen immers De burgerij, het kapitaal
zullen 't wel betalen. In eenen staat
lijk in een huisgezin moet men kunnen
tere naar nere zetten, en die dat te
buiten gaat is gauw t' enden zijn geld.
3de) De militaire belastingen.
Frankrijk verteert vreeselijke som
men aan zijn wapenrusting en aan zijn
soldaterij.
Onze veiligheid, zeggen zij, maakt
dat noodzakelijk, 't Is daar een boete
die ze betalen voor hun plichtverzuim.
Z'en hebben bijna geen kinders, z'en
willen er geen. Het geboortecijfer en
staat geen honderd duizend boven het
sterftecijfer, en in veel streken van
Frankrijk staat het eronder. Eertijds
had Frankrijk een bevolking gelijk aan
die van Duitschland nu en heeft het
er maar half zooveel, en tusschen hier
en twintig jaar staan er drie Duitschers
staan tegen één Franschman. Duitsch
land heeft slagen gekregen, 't had ze
verdiend, maar wat wilt ge? Verdiend
of niet, de nederlaag doet verlangen
naar weerwraak, en de Duttschers
dragen wrok en haat in het herte. Nu
is Duitschland nagenoeg ontwapend
Frankrijk staat gewapend van kop tot
teene. Alzoo kan de weerwraak 'nen
tijd verschoven worden maar uitge
steld en is niet kwijtgescholden. Tot
straffe van zijne nalatigheid gaat Frank
rijk geplooid onder de militaire lasten,
in afwachting dat het bezwijke onder
de overmacht zijner vijanden. Als het
nog op een vechten aankomt dan zal
Frankrijk alleene staan; 't is al een jaar
of twee dat de Engelschen het hebben
laten JhoorenG'en moet niet denken,
zeggen zij, dat de engelsche moeders
gaan kinders koopen enkel en alleen
om op de fransche slagvelden het te
kort aan fransche geboorten te gaan
goedmaken, 't Is daar de groote reden
dat Engeland en Amerika het ontzien
een verbond aan te gaan met Frankrijk
en zoo blijft het alleen.
't En is zooveel niet met wapens te
koopen en zijn volk in soldatenklee-
ren te steken, 't is wel meer met volk
genoeg te hebben dat men zijn veilig
heid best verzekert. Duitschland is
platgeslagen, Rusland t'enden alle
markten en straten 't En denkt er nie
mand aan om ze aan te vallen.
Frankrijk komt zegevierend en glorie
vol uit den wereldoorlog, en 't moet
daar staan met zijn mes in zijn eene
hand, zijn pistole in zijn andere, en
nog entwat tusschen zijne tanden om
gerust gelaten te zijn.
En hoelange zal 't nog duren
Zijn dat geen vreeselijke dingen
De vorming van het nieuw minis
terie houdt aller aandacht gevestigd.
Eerst heeft de Koning de voornaam
ste leiders der drie groote partijgroe-
peeringen geroepen en ten slotte, als
te voorzien was, Mr Vandevelde hei
samenstellen van de regeering toever
trouwd. Na den partijraad te hebben
geraadpleegd heeft Vandevelde aan
genomen en is begonnen met rondzien.
H ij wil eene regeering tot stand brengen
die niet uitsluitend socialistisch zij,
maar en dat heeft hij van in den
beginne medegedeeld die steunt op
de demokratische meerderheid welke
tegenwoordig bestaat: dat wil zeggen
met medewerking van katholieken en
zelfs van liberalen.
Het liberaal partijbestuur heeft
reeds afgekondigd dat de liberale par
tij afziet van gelijk welke medewer
king in het aanstaande ministerie. Zal
dat onherroepelijk zijn?
Wat de katholieken betreft: de unie
der partij heeft verklaard dat alle po
ging om het katholiek blok te verdee-
len, op hunne eensgezindheid zal af-
stooten.
as&
Na zulke verklaringen te hebben
gehoord is Vandevelde zijn ministe-
rieelen tocht begonnen. Naar Antwer
pen eerst bij MrFranck,oud liberaal mi
nister, en naar Mr Cauwelaert, burge
meester, nadien. De Heer Vandevelde
ging bij hen eerst aankloppen om te
spreken over de mogelijkheid een
ministerie te vormen met als program
ma het kiesplatform der socialisten...
Die beide heeren schijnen te hebben
geantwoord dat ze heelemaal naar de
genomene besluiten hunner partijen die
vragen zouden overmaken aan hunnen
partijraad.
Dan is Vandevelde bij M. Masson,
gewezen minister van Justicie gegaan,
en vervolgens bij Mr. Tschoffen mi
nister van arbeid, waar hij alver de
zelfde antwoorden kreeg.
Zoo staan de zaken vooralsnog. Mr.
Vandevelde zal verder hooren en raad
plegen en daarna verslag uitbrengen
bij den landraad der partij om dan te
besluiten of hij al dan niet eene regee
ring zal kunnen vormen.,.
De dag van heden zal daarover
waarschijnlijk meer nieuws brengen.
Moesten de pogingen van Mr. Van
develde mislukken dan bleef er nog
mogelijkheid over dat een katholiek
democratisch gezind leider zou kunnen
trachten de socialisten tot medewer
king te bewilligen. Inderdaad de bei
de partijen zijn nagenoeg even sterk
en misschien zou onder een katholiek
kabinetsvormer eerder 'n socialistisch-
katholieke samenwerking tot stand te
zijn brengen.
