Een Oproep tot het Land Tekorten aan Katholieke Mentaliteit G0UWFEEST der Katholieke Turners KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER STAD VEURNE TWAALFDE ROOSEVELT en do CRISIS De Binnenlandsche en Internationale toestand 5PI3UYOL BELGISCHE KATHOLIEKE UNIE Z. H. de Paus komt uit het Vatikaan MENGELWERK Het Finantleel Herstel van WESTVLAANDEREN NA DE BOODSCHAP VAN ROOSEVELT ONS NIEUW STERKE SUS ZONDAG 28 MEI 1933. WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN. «DE HALLE» Katholiek Weekblad van leper. Bureel: Boterstraat, 17, IEPER. ABONNEMENTSPRIJS VOOR I JAAR (per post) In t l and 18,60 fr. Frankrijk 35,fr. Congo. Engeland 40,fr. i Amerika, Canada en an dere landen 60,f- Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperinge ros te heekrekening N' 15.570. Tel. Poperinge N' 9. TARIEF VOOR BERICHTEN: Kleine berichten per regel 1.00 fr. Kleine berichten (minimum) 4.3'J fr. 2 fr. toel. v. ber. met adr. t. Uur. Berichten op 1* bi per regel 2,50 fr. Berichten op 2' bl. per regel 1.75 fr. Rouwber. en Bedank, (min.) 5.C3 fr. Te herhalen aankondigingen: prijs op aanvraag. Annoncen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worder. - Kleine berichten tegen de Donderdag noen. Er zijn menschen die denken nooit iets te moeten veranderen aan hunne men taliteit en diensvolgens aan hunne hou ding, die er de vrucht van La. Ze zeggen dat ze katholiek zijn en ka tholiek handelen, maar daar ze weinig gewoon zijn aan een gewetensonderzoek, kan men ze niet meer overtuigen dat hunne mentaliteit henzelven en anderen beschouwt in een valsch daglicht. ZE hebben zich wel telkens zij te biecht gin gen beschuldigd van hunne tekortkomin gen aan de geboden van GOD en van de H. KERK. toch moet men het ver onderstellen, en toen was 't al gedaan, niemand zou ze ooit mogen verdenken niet dóór en dóór katholiek te zijn. ZE nemen wel aan dat ze niet altijd katho liek handelen, maar nooit komt het in hun gedacht in hoever ze mogelijks te gen den katholieken GEEST handelen in hunnen dagelijkschen handel en wandel, en seffens springen ze te paarde als iemand hun zou durven wijzen op een gemis van dusdanigen gees* In sommige uitingen van hun leven. Het moet mij van het hart, nu dat we terecht dikwijls zeggen mogen dat er zoo veel dingen verkeerd zijn op gebied van ECONOMIE, van MAATSCHAPPIJLEER, van POLITIEK, van OPVOEDING, enz., dut bij vele Katholieken ook de menta liteit verkeerd is en zoo traag van rich ting verandert. Handelen ze wel weinig of niet tegen den katholieken geest, zoo a's ze het volmondig en met eene zelf zekerheid durven houden staan? Zouden z? niet veel beter eerst durven twijfelen aan de ongereptheid van hunnen katho- li.ken geest, om wat meer dien geest in werkelijkheid aan te werven dan in woorden Wringen ze niet veel meer zonder we ten de katholieke princiepen naar hunne persoonlijke verroeste mentaliteit dan hunne mentaliteit naar de katholieke princiepen, en geven ze zoo geen voedsel aan de kritiek van vijanden, die in hun binnenste wel onderscheid maken tus- schen katholieks LEER en het beleven van die leer door personen, maar in hun persoonlijken of politieken haat daar geen verschil willen maken, en alzoo de een- voudigen bedriegen en kwaad stichten, en den GODSDIENST BELAGEN! Streven die welmeenende Katholieken wel werkelijk naar den geest van KRIS- TUS EN ZIJNE KERK! Ze beweren het, maar is hunne mentaliteit wel werkelijk de katholieke mentaliteit, 1.1. z. de men taliteit van liefde en van rechtvaardig heid, niet van liefde OF van rechtvaar digheid afzonderlijk, maar wel van beide elkander zoenend? Wie zal mij tegenspreken als ik ver klaren durf dat vele katholieke mentali teiten, of aldus verklaard, eene ophelde ring en eenen kuisch noodig hebben, en dat KRISTUS NOCH ZIJNE KERK er thans niet erg fier op gaan door dezen te moeten verdedigd worden uit naam hunner KATHOLICITEIT. ZELFKRITIEK behoort tot de echte katholiciteit veel meer dan de stelsel matige kritiek van anderen, want deze laatste geschiedt niet immer volgens de geest van LIEFDE, die bovenal de geest is. vau KRISTUS en het jrenmerk zijner beste volgelingen. ZELFKRITIEK die leidt tot deemoe dige zelfveroordeeling waar 't moet, weer houdt den zelfonderzoeker van een hoo- gsn toon aan te slaan tegenover andere personen. Iemand die durft aan zelf kritiek doen, doch in 't licht van de re- ge.3 ons door de KERK en hare verte genwoordigers gegeven, staat wantrouwig tegen zijn eigen oordeel in vele zaken. Een echte KATHOLIEK, met den ech ten katholieken geest bezield, zal zich eerst en vooral wel wachten hoog op te loopen met zijn eigen katholicisme en zich uit te geven als zuiverder en beter katholiek dan anderen die toch ook, in hun doen en laten, de richtlijnen volgen van PAUS EN BISSCHOPPEN. Het zou veel wijzer zijn moesten ze kunnen met wantrouwen henzelven afvragen in hoe ver ze nog verwijderd zijn van den zui veren geest van KRISTUS, en ze zou den zich zeker hierin in gebreke vinden en misschien wel op een verbazende en vernederende wijze; ZE zouden mis schien tot het besef komen dat het welzijn en de bestemming van den mensch niet bestaan in het doen zege pralen van eigen mentaliteit op anderen, maar wel in de zegepraal van de ééne KATHOLIEKE GEDACHTE OP HET GEHEELE COMPLEX VAN HET MEN- SCHELIJK DENKEN EN STREVEN. Ze zouden veel meer trachten te steunen op de hedendaags te veel miskende deugden van NEDERIGHEID. GEHOORZAAM HEID, VOORZICHTIGHEID, ZELFBE- HfiERSCHING, ONBAATZUCHTIGE NAASTEN LIEFDE EN LIEFDE TOT GOD EN VOORAL HET GEBED, dan op de uiterlijke AKTIVITEIT waarin vaak deze bij uitstek maatschappelijke deugden op den achtergrond geraken zoo ze al niet miskend worden. Als we dan Katholieken ontmoeten die nederigheid schijnen te misprijzen, gehoorzaamheid ais knechtschap en platbroekerij doen doorgaan, voorzichtigheid als vrees en zelfbeheersching als futloosheid bestem pelen, de naastenliefde beperken tot eens klasse van personen die hunne gedachten met slaafschheid dienen, en bidden met het hart ver verwijderd van GODS wil, kunnen we dezen de eer schenken ze te betitelen met de naam van bezitters van den echten katholieken GEEST? Wan neer deze een natuurbetamelijkheid doen doorgaan als eene wet die ze heiliger ma ken dan een NATUURWET, die op zonde verplicht, omdat ze de noodzakelijke be trekking tusschen de ziel en GOD hand haaft; wanneer ze tegen GODS liefde- gebod in, personen op de meest onbe schaamde manier in hun katholiek-zijn bespotten dat het de kiesschheid ergert, hebben we wei nog redens om te geloo- vsn aan hunne katholieke mentaliteit? Zoudsn we nog kunnen denken dat zulke Katholieken aan zelfkritiek en ern stig gewetensonderzoek doen. Wat is er DOGMA geworden in hun leven? Zijn het c T'cofswaarheden en de deugden- bepr, KERK, of is het hun eigen verdv,i tot dwaling aansporende mentaliUi-. Niets schrikt den mensch zoozeer af dan te moeten bekennen DAT HIJ MIS IS en toch is het nu eenmaal eigen aan den menschelijken toestand van beperkt heid dat feitelijk de mensch dikwijls mist als hij buiten den geest van KRISTUS, buiten den katholieken geest, leeft en handelt. Alleen de WAARHEID redt, dus de bekentenis van eigen falen en van eigen faalbaarheid redt de zielen en maakt ze los van hun tyranniek denken en streven. Kunnen bekennen dat men gemist heeft volgt op zelfkritiek in 't licht van de eenige reddende waarheid die van de KERK komt. en is een hoogstaande zelfverheffende daad, waartoe alleen de geest van KRISTUS, de geest van oot- taoed «r. dsenK^d, bekwaam maakt. Een streng gewetensonderzoek is -CON DITIO SINE QUA NON van echt ka- thoüek-zijn, en meer dan ooit is radika- lisme noodig bij de Katholieken. Een ra- dikaal katholicisme in denken en doen is hoodig. We zijn in de eeuw van radika- lisme. Een katholicisme dat bij de men seden meer en meer gezuiverd wordt, is een radikaal wordend katholicisme. Het onecht, het onzuivere, bij de ka tholieke menschen willen we aantoonen, datgene wat opvalt in de handelingen van de menschen uit ons midden, en dat niet overeen te brengen is met de zuivere katholieke geest. We vragen en streven naar de zuivere katholieke mentaliteit, naar KRISTUS' GEEST, naar eensgezind DENKEN. VOE LEN en WILLEN met GODS KERK, met PAUS en BISSCHOPPEN, en daartoe moeten we durven bestatigen en aan de kritiek onderwerpen, zonder bitterheid tegenover personen, al wat niet eene uiting mag genoemd worden van zuivere, echte katholieke mentaliteit. De economische omwenteling heeft ze ker aanleiding gegeven om katholieke menschen van den ouden stempel hunne katholieke mentaliteit te ontnemen. De stempel bestaat nog wel, doch de letters zijn ineengeloopen. De bekommernis om winst te maken, hoe wel gewettigd, heeft vele Katholieken zoo danig in beslag genomen dat gansch hun gedachtenloop, van den morgen tot den avond, op WINSTGEVEN gericht wordt. Winstbejag heeft weliswaar de menschen altijd aangetrokken, doch, bij echte Ka tholieken, bleef het bijzonder welzijn toch altijd ondergeschikt aan het ALGEMEEN welzijn. Maar jammer genoeg, de geestelijke bekommeringen, die vooruitgebracht wor den en zeker ook wel gevoeld worden, zijn stilaan doorweven geworden met min edele drijfveeren zooals: gemakzucht en routine die, de krachtinspanning vermin ken en tot het zoeken van lusten aan zetten. Lange jaren heeft de VOORRANG VAN HET GEESTELIJKE het menschdom af gehouden, de minst begoederden voorna melijk, van vele ellenden. Doch in plaats van die bekommeringen, die noodzake lijke bekommeringen, te bewaren, heeft eene LIBERALE MENTALITIET, die reeds op zichzelf een gevolg was van GELOOFSVERZWAKKING in gansch de verledene eeuw,, de misbruiken en gebre ken nog veregerd. Eindelijk onder den drang der hervor mingen, opgedrongen aan de MACHIE- NENNIJVERHEID, hebben de betrekkin gen tusschen patronen en bezc'digden nieuwe vormen aangenomen. De recht vaardigheid riep dringend om nieuwe ORGANISMEN, die niet t; tand kwa men. Welnu, bij het ontwikkelingsstadium van de menschheid, gedreven door stoffe lijke en geestelijke invloeden van onge lijk belang, kenden de werklieden, en in vele gevallen wel terecht, zich nieuwe rechten toe die ze opeischten. Onder de vele redens zijn wel de hoofdzakelijke: de christelijke beginsels van van RE- RUM NOVARUM, een grondiger en meer verspreid onderwijs, gemakkelijker be trekkingen en aansluitingen, en deze ga ven aan het volk meer bewustzijn van zijn waarde en zijn kracht. Gansch anders dan op andere terrei nen, zooals voornamelijk in politiek, die zich meer aanpaste aan de nieuwe om standigheden, bleef men op economisch gebied in het middeleeuwsch stelsel van feodaliteit. Maar het volk werd daar af- keerig van. Welnu tegenover deze nieuwe richting en deze nieuwe verplichtingen welke is dan de houding geweest van vele Katholieken? Terwijl op alle andere ge bied eene ontwikkeling ontstond van PATRONAAT TOT SAMENWERKING zijn vele Katholieken gehecht gebleven aan hunne verworvene posities. De gods dienstige princiepen en het echte chris tendom vonden, helaas! bij vele Katho lieken geen genoegzame toepassing meer. Weliswaar, DE ONDERWIJZENDE KERK. DE PAUSEN IN 'T BIJZONDER, EN OOK VOORAANSTAANDE GROOTE KATHOLIEKEN, de toestand duidelijk inziende, hebben de misbruiken ontmas kerd en de rechten der arbeiders voorge staan. Zij hebben den socialen plicht met klaarheid afgelijnd. Maar werden ze wel gevolgd door al de Katholieken? Welk gebruik maakten ze van de WERELD- BRIEVEN? Velen veroordeelden de ar beiders die min christelijk werden, doch ze verwaarloosden hun eigen gewetens onderzoek, en de KERK werd ten on rechte geoordeeld naar de niet-katholieke mentaliteit van de Katholieken; en zoo dragen vele Katholieken wel schuld dat het GEZAG van de KERK bij velen on gelukkiglijk verzwakt is geworden. Zegde Z. E. Pater Rutten niet te Tou louse in 1921 dat nooit zoovele arbeiders de rangen der Kerk zouden ontvlucht zijn, hadden de Katholieken meer de prakti sche Leer der Kerk beleefd en verspreid. Rechtgeaarde Katholieken roepen ter verontschuldiging hunne onwetendheid in nopens de echte toestanden, maar was deze ontwetendheid wel zonder schuld? Afkeer van gewetensonderzoek, hetzij nu uit lamlendigheid, hetzij uit vrees voor de waarheid en bijgevolg voor ver plichte verandering van levenswijze en doenswijze, heeft aan de katholieke men taliteit veel schade aangebracht waarvan we nu de jammerlijke gevolgen beleven. De HOOGMOED, ADAMS ERF, is er wel bij velen voor iets tusschen. Welnu, hoog moed komt van Adam, en is niet het erf goed van de katholieke Kerk, terwijl ootmoedig zelfonderzoek en deemoedige schuldbekentenis door KRISTUS werd aangepredikt op alle tonen, en deze ge steltenis alleen gevolgd door krachtdadige voornemens is alleen de KATHOLIEKE GESTELTENIS. De onwetendheid nopens de arbeiders wereld moet in de betwistingen van rech ten, ten minste den goeden wil opleggen om de klachten bereidwillig te aanhoo- ren, en te LUISTEREN naar aanspraken vooraleer deze in blok te verwerpen en zonder beroep te veroordeelen. Socialisten en Kommunisten houden zich bezig met het welzijn der arbeiders, of schijnen het althans toch ie doen en vele Katholieken SCHIJNEN HET NIET TE DOEN. WEL NU IN ZAKE OPENBARE MEENING GELDT SCHIJN VOOR WEZENLIJK HEID. iHiBaiiaEaBMBBaBE&HiESBsaeaiD LEENING DER VERWOESTE GEWESTEN 5% 1923 TREKKING VAN 20 MEI Uitkeerl.aar met 100.000 fr.: R. 197.776 Nr 5, R. 254.834 Nr 3. Uitkeerbaar met 50.000 fr.: R. 189.193 Nr 1, R. 322.214 Nr 2, R. 209.171 Nr 3. De volgende nummers zijn uitkeerbaar met 10.000 fr.: R. 378.855 Nr 2, R. 292.926 Nr 4, R. 345.525 Nr 4. R. 349.429 Nr 4, R. 133.408 Nr 2, R. 105.975 Nr 1, R. 377.710 Nr 4, R. 93.646 Nr 2, R. 200.618 Nr 5, R. 399.110 Nr 5, R. 206.808 Nr 2, R. 33.806 Nr 1, R. 268.266 Nr 1, R. 1.433 Nr 5, R. 67.188 Nr 2. De andere nummers van de hooger- vermelde reeksen zijn uitkeerbaar met 550 frank. Gebruikt Ghicorei W'yppelier-Taff in. 't is de beste. Ziehier het manifest dat de Regeering komt uit te zenden om beroep te doen tot den fisealen en burgerlijken moed aller inwoners en tot de opofferingen die de finantieele toestand van het Land ons oplegt. Vast besloten niets onverlet te laten, om te komen tot het fi nancieel herstel en tot in het evenwicht brengen van de begrooting, richt de regeering een dringenden oproep tot het land. Ter overwinning van de moeilijkheden, die ons overstelpen, zal de regeering onder geen voorwendsel overgaan tot het nemen van nood lottige maatregelen, zooals inflatie, waardevermindering van den frank, of gedwongen conversie der renten. Daarvan is geen sprake. Daarvan zal nooit sprake zijn. De regeering wendt zich tot alle Belgen, tot welke klasse zij ook behooren, om hun te vragen, door eensgezinde krachtinspanning het welslagen van het ontworpen plan te verzekeren. Zij verzoekt den belastingschuldigen, de belasting te willen beta len, zonder daarvoor het verstrijken van het wettelijk termijn af te wachten. Zij zal op alle gebied het bedrog doen vervolgen, en de misbrui ken beteugelen, overal waar zij voorkomen. Zij, die bedriegen of misbruiken, eigenen zich andermans goed toe, en doen het volk bezwijken onder de zwaarte der lasten: het weze in zake belastingen, pensioenen, bewilligingen of toelagen, steeds ver rijken zij zich ten koste van de belastingbetalers, en ten nadeele van de oorlogs- of arbeidsinvalieden, de gepensior."eerden, de werkloo- zen, de weezen, de ouderlingen. Streng zullen de schuldigen gestraft worden. Evenmin als bij de particulieren, mogen bij den Staat de uitgaven grooter zijn dan de inkomsten. Zij dienen dus besnoeid; en die ver mindering moet aanzienlijk zijn. De regeering bezweert eenieder, ze moedig te aanvaarden. Eens te meer, komen er donkere dagen over het land. Doch de regeering weet ook, dat zij eens te meer mag rekenen op het door zicht, de wilskracht en de eerlijkheid van het Belgisch volk. Dank aan die groote gaven, zal Belgie over die nieuwe beproeving zegevieren. De Eerste Minister, de BROQUEVILLE. De Minister van Buitenlandsche Zaken Op 10 Juni, 's avonds te 8.30 uur in Ste Walburgapark, PRACHTIG TURNFEEST, met de medewerking van de Eere-afdeeling van 't Gouwverbond. Op 11 Juni, 's voormiddags WEDSTRIJD tusschen al de Maatschappijen en hunne trompetterskorpsen. 's Namiddags te 2 uur GROOTSCH TURNFEEST, met 24 maatschappijen en 1500 deelnemers. Iedereen houde die dagen vrij voor zijn huisgezin en zijne familie. BBQBBBNBBBBBBBIB3B9SBB3BBEBSSEI(!SBSSSBSEBEBCBQEBE!D;SS2EC3EB !5EE3BEHlBaKBS5ESBBfi2SHBEEMI ECONOMISCHE WERELDTOESTANDEN II. DE VAL VAN DEN DOLLAR. PAUL HYMANS. De Minister van Justitie, P.-E. JANSON. De Minister van Sociale Voorzorg en Volksgezondheid, H. CARTON de WIART. De Minister van Binnenlandsche Zaken en Min. van Posterijen, Telegr. en Tel P. POULLET. De Minister van Financiën HENRI JASPAR. IBBBaaBËSSBaBBBB3B3!BBBI£39BCI De Minister van Openbaar Onderwijs, MAURICE LIPPENS. De Minister van Openbare Werken en Minister van Landb. en Middenstand, G. SAP. De Minister van Arbeid en Nijverheid, PH. VAN ISACKER. De Minister van Verkeerswezen, P. FORTHOMME. De Minister van Landsverdediging, A. DEVÈZE. De Minister van Koloniën, P. T3CHOFFEN. IETS MEER LICHT Op binncnlandsch plan is het stellig, dat, ten spijt der socialistische troebel- water-visschers die in alle landen van den tand zijn er hier enkel woeling ver wekken met electorale nevenbedoelingen de bijzondere aan de regeering ver leende volmacht goeden indruk te weeg heeft gebracht. Wat het sparend pubiiek bijzonder heeft gewaardeerd is de beslistheid waarmee de minister van geldwezen heeft verklaard dat zoo min de regeering als om 't even welke partij de hand zou leenen tot in flatie. Aan die verklaringen van M. Jaspar werd bijzondere kracht bijgezet door het schrijven van Koning Albert aan Presi dent Roosevelt, waarin de Koning plech tig vcor de wereld zijn woord verpandt,, dat België niet zal afzien van den goud standaard. Dat staat nog bevestigd in den Oproep der regsering tot het land. Al wie om de toekomst van het land bezorgd is zal zoowel 's Konings woord als de verklaringen der ministers toejui chen, er geloof aan hechten en uit alle krachten medewerken om de moeilijkhe den van het oogenblik te overwinnen. Inflatie kan tot niets leiden, tenzij tot nieuwe onheilen en het dieper en dieper zinken in de crisisramp. Om dit gevaar af te wenden is de regeering verplicht de maatregelen te nemen die zij voorstellen zal, die zeker hard zullen gevoeld worden door allen, maar die in alle geval veel minder hard zijn dan het eenig ander vooruitzicht dat M. Jaspar in de Kamer in de volgende bewoordingen uitlegde: De Schatkist binnen eenige maanden, ten laatste daags voor den winter, er toe verplicht te zien de betaling van jaar wedden, van pensioenen en van werkloo- zensteun te zien staken Dit is het eenige, 't is te zeggen de ondergang van iedereen: hanaelsman, nijveraar, burger, neringdoener, landbou wer en werkman, dat ons zou te wachten staan, moesten de ophitsingen van socia listen en communisten in ons land gehoor vinden. Wij zijn echter overtuigd dat dit niet zal zijn en dat de gezonde zin zal zegepralen. Al de voorteekenen wijzen er op dat het zoo zal uitvallen Wat nu de internationale toestand aan gaat, die er over een paar weken zoo drei gend uitzag, het is onbetwistbaar dat er ook daar, na de gebeurtenissen der verle den week, opluchting is gekomen. Zeer waarschijnlijk staan wij aan den vooravond van gewichtige gebeurtenissen in zake de Ontwapeningsconferentie. In alle geval zoo'n hoog diplomatiek spel als in de laatste dagën jv lUcht nooit op het internationaal Sfnaakbord gespeeld. De eene verrassing is gekomen na de andere. Ingezet door de Boodschap van President Roosevelt, gevolgd door de op hefmakende redevoering van rijkskanse lier Hitier, werd 19 Mei 1.1. een nieuwe zet gedaan te Geneve door den Duitschen afgevaardigde Nadolny, toen deze namens de Rijksregeering kwam verklaren dat Duitschland het Mac Donald plan aan vaardde, niet alleen als basis van bespre king, maar ook als grondslag der te slui ten internationale Ontwapeningsconfe rentie. 't Komt hier op neer dat Duitschland al zijne bij dit plan voorgestelde amen dementen, die dreigden de Conferentie te doen mislukken, introk. De vierde zet is geweest de samen spraak te Rome tusschen Mussolini en Hitler's eersten luitenant Goering, gevolgd door samenspraken van Mussolini met de gezanten van Frankrijk en Engeland, wat aanleiding heeft gegeven tot het gerucht, dat het Pact der Vier groote mogend heden, gewijzigd in den zin der Fransche en Britsche wijzigingen, ging aangenomen worden. En, nu het groote nieuws uit Parijs. In de Kabinetsraad van 29 Mei 1.1., te Parijs gehouden, stonden twee standpunten lijn recht tegenover elkaar: het aansluiten van Frankrijk bij het Mac Donaldplan, of het verwerpen van dit plan door Frankrijk; het is de thesis der aanslui ting, verdedigd door M.M. Daladier en Paul Boncour, die ten slotte de overhand heeft behaald. De Fransche regeering zal dus te Ge neve bij monde van M. Paul Boncour, verklaren dat het in beginsel het Britsche Ontwapeningsplan toetreedt, mits zekere voorwaarden. Schreven wij niet dat de uitzichten veel gunstiger zijn geworden en dat wij mis schien eerstdaags gebeurtenissen van ka pitaal belang, die eene blijvende ontspan ning kunnen verwekken, zullen mogen begroeten. (B3BB33BSB23BH3aB3BSBiaüiS3SB3 komen vroeg in het voorjaar. Voorziet Udaarom tijdig van een pot Verkrijgbaar in alle Apotheken. OP HET BELGISCH SPOOR Wagons-bars zijn omloop gebracht die de reizigers toelaten tijdens de reis ee- maal met drank te nullen. Het i3 onmogelijk, in de beperkte ruim te van een dagbladartikel, al de maat regelen, door Roosevelt getroffen ter be strijding van de economische crisis, te bespreken. De meeste zijn trouwens van binnenlandschen en budgetairen aard en belangen ons als dusdanig minder aan. Vermelden we volledigheidshalve dat Roosevelt, den dag na de aanvaardiging van zijn ambt, aan de banken een mo ratorium, het is te zeggen een opschor- sing van schuldaflegging toestond en om de thesaurisatie en den gouduitvoer tegen te gaan, beslag op het goud legde. Later zou Roosevelt nog een stap verder zetten, en aan allen, die goud aan de circulatie onthielden, zware geldboeten opleggen. Dit heeft voor gevolg gehad dat de ban ken. op dit oogenblik, weer groote goud voorraden ontvangen. Op 15 Maart mochten de banken, die aan zekere geruststellende voorwaarden voldeden terug hun werking aanvatten en dien dag boekten de meests aandee- len een merkelijke verhooging, die op al- gemeene vreugde werd onthaald en aan zien als een eerste stap naar de econo mische hervatting. Intusschen had Roosevelt uitgebreide volmachten bekomen om het budget kost wat kost in evenwicht te brengen en hij zette een reeks doortastende besparings maatregelen door: de credieten ten voor- deele van de oud-strijders warden met 400 millioen dollar verminderd; de wed den der federale ambtenaren mat 100 mil lioen dollar; 4000 officieren en 20.000 be dienden werden ontslagsn; het bierver- bruik werd weer toegelaten, maar zoo zwaar belast dat een humoristisch blad het uitgaf alsof Roosevelt de crisis in stroomen bier wou verdrinken! Toen zette Roosevelt zich kordaat aan de oplossing van het nijpendste vraag stuk van dezen tijd: Kost wat kost de inzinking van de wereldprijzen der grond stoffen (koren, maïs, katoen, koper, ko len, enz), die beneden alle perken waren gedaald, tegen te gaan en door een goed geordende actie een merkelijke verhoo ging te bewerken. Om dit doel te berei ken moest eerst en vooral de omneer- halende invloed van het SCHOMME LENDE pond sterling te niet worden gedaan. Roosevelt vroeg aan Mac Donald om het pond te stabillseeren. Engeland, echter, was van oordeel dat de stabilisatie van het pond sterling van grooter belang was voor de andere lan den, en in de eerste plaats voor Amerika, dan voor Engeland zelf. dat er sinds den val van het pond goed was op vooruit gegaan en het verwachtte dus een rede lijke compensatie, liefst in den vorm van oorlogsschuldenschrapping en verlaging van tolrechten. Roosevelt kon echter op die vragen niet ingaan. Voor de kwijtschelding der oor logsschulden waren de tijden nog niet rijp. Het Amerikaansche volk, dat in de voorbije voorspoedige jaren het nooit had kunnen begrijpen dat de verzaking aan de oorlogsscnulden in zijn voordeel zou uitvallen, was, nu het in miserie leefde, minder dan ooit voor zulke grootmoe dige daadts vinden. Daarbij voor een Amerikaan staat het paalvast: Europa werpt liever het geld aan overdreven be wapeningen weg dan hare schulden te betalen... Verlagingen van toltarieven konden al evenmin worden toegestaan, omdat tal rijke nijverheden enkel door hooge be schermende tolrechten in het leven kon den worden gehouden. Dit alles wijst duidelijk uit, dat de Vereenigde Staten, die aan den goud standaard vasthielden, in een onderge schikten toestand tegenover Engeland stonden, dat het pond stelselmatig op een laag peil hield, daardoor zwaar op de wereldprijzen der grondstoffen drukkende en den moeilijken toestand, waarin Ame rika verkeerde, nog verscherpende. Om aan dien minderwaardigen toe stand een eind te stellen bleef Roosevelt slechts een middel over: de dollar te la ten vallen om aldus door een gecontro leerde inflatie een gunstlgen invloed op de prijzen der grondstoffen uit te oefenen. Op 19 April 1.1. dreef Roosevelt dit voor velen verbijsterende initiatief door: Ame rika verliet den goudstandaard. Van aan gevallene werd het aanvaller. De kansen keerden. De prijzen stegen. Een nieuw leven begon. En van dag tot dag wordt het duidelijker, dat de energieke actie van Roosevelt meer en meer kans heeft blij vende uitslagen te bereiken. Alvorens de reeds bekomen resultaten te onderlijnen, is het echter nuttig de redenen, die Roosevelt daartoe hebben aangezet, nader te beschouwen, en tsr- zelfdertijd de laatste doeltreffende maat regelen door hem getroffen. 1° - Gelijk we hooger zegden beoogde Roosevelt met den val van den dollar Amerika en Engeland op gelijken voet te zetten inzake internationalen handel. Het lijdt geen twijfel dat muntdepreciatie groote voordeelen meebrengt. Engeland, ten minsten, heeft er zich niet over te beklagen gehad. Sinds 1931 beterde de handelsbalans gestadig aan, verminderde de werkloosheid, al zij het ook in zeer geringe mate, sloot het budget evenwich tig. Weliswaar verloor het pond 30 van zijn goudwaarde waar de dollar slechts totnogtoe 15 inboette. Roosevelt bezit echter inzake inflatie schier dictatoriale volmachten, waarvan hij zeker gebruik zal maken indien de toestand het mocht vereischen. Dan stelt zich natuurlijk de vraag of Engeland ook verder den weg der infla tie zal opgaan. Dit is moeilijk op voor hand te bevestigen. Weliswaar kan En geland, mits gestadig dollars in te koo- pen, Roosevelts actie tegenwerken; maar dit manceuver lijkt ons gevaarlijk, daar Roosevelt de macht heeft nog voor mil- liarden dollar papierengeld in omloop te brengen. 2° - Met den val van den dollar be oogde Roosevelt de prijsverhooging der grondstoffen in de hand te werken, hetgeen ook gebeurd is. Nochtans is een inflatie, hoe scherp ook doorgevoerd, niet in staat een blij vende prijsverhooging tot stand te bren gen. Het negatief resultaat, in dit op zicht door Engeland bereikt, ligt, trou wens, nog versch in het geheugen. De inflatie om blijvende resultaten in zake priizenverhooging af te wernen, 31" nauw gepaard paan met een goed geordende productiecontrool. En in het doseeren van die twee middelen, inflatie en productiecontrool, ligt het lastige en het moeilijke van Roosevelts taak. Immers, niemand weet op voorhand, hoeveel ieder van die twee middelen tot het beoogde doel zal bijbrengen. De on dervinding moet dit uitwijzen. Dit is dan ook de reden waarom Roosevelt den dol lar rond het huidig peil vasthoudt, en in- tusschentijd met volle kracht Ijvert om zoo snel mogelijk aan landbouw en nij verheid, productiebeperkingen op te leg gen. Indien die beperkingen in weinig tijds uitslagen ten goede afwerpen, dan zal de inflatie niet veel verder hoeven doorge voerd te worden. Maar in het tegenover gestelde geval zal de dollar nog menig punt verliezen. Vooraleer dit echter met zekerheid uitgemaakt is, zal van een sta bilisatie van den dollar geen spraak kun nen zijn, en zijn de berichten omtrent een gezamenlijke stabilisatie van al de schommelende munten, voorbarig. 3" - Met den val van den dollar be oogde Roosevelt de landbouwers en de nijveraars, die onder hypotheken en cre- dietvoorschotten als begraven liggen, ter hulp te komen. Er kon van een economische hervatting absoluut geen spraak zijn voordat de schuldenlast, die b. v. voor den landbouw eventjes 12 milliard dollar bedraagt, aan zienlijk verminderd werd. Daarom heeft Roosevelt bijzonder inzake landbouw diep ingrijpende maatregelen genomen. De on langs gestemde FARM RELIEF BILL voorziet een uitgifte van federale grond- pandobligaties voor een bedrag van 2 milliard dollar om den Staat toe te la ten de landbouwhypotheken met hoogen intrest over te nemen. Verder verleent die wet de machtiging velden te huren en braak te laten liggen indien er over productie dreigt. Verder controleert de Staatssecretaris al de in- en uitvoerorga- nismen van landbouwproducten, enz. Voor handel en nijverheid liggen dezelf de ingrijpende maatregelen ter studie. Het wetsvoorstel door Mejuffer Perkins, Staatssecretaresse, ingediend, houdt de machtiging in de nijverheidsproductie te rationaliseeren door het stilleggen van fabrieken, zelfs van gansche takken van de nijverheid. Ook zal door de neerge legde GLAS-BILL de werking der ban ken controol ondergaan. Melden we nog. om te sluiten, dat er een crediet van 3.300 millioen dollar is ingeschreven om grootsche werken van openbaar nut te laten uitvoeren om alzoo vele duizenden werkloozen terug arbeid te verstrekken. Uit het voorgaande blijkt duidelijk dat Roosevelt een breed-opgevatte actie ter bestrijding van de economische inzinking heeft ingezet, en we zullen, toekomende week, de eerete resultaten aanstippen, die zich reeds zeer betrouwvol aflijnen. H. M. De Katholieke Unie die nu door alle standen aanveerd en goedgekeurd is, hield Woensdag- hare eerste vergadering. De Heer Renkin werd gekozen als Voor zitter. Als afgevaardigden van het Verbond der Kath. Vereenigingen en Kringen worden aangeduid: de H.H. de ia Barre d'Erqnelinnes, Fieullien, de Wasseige en Herin ckx. Voor het Christelijk Werkersverbond de H.H. Kubbens, Hevman, Bodaert en Tscneffen. Voor den Middenstand: de H.H. Van Coiliic, De Ley, Waucquez en Van Ackere. Voor den Belgischen Boerenbond: de H.H. Brusselmans en De Vleeschouwer en voor de Alliance Agricole de H.H. Moffarts en Delvauw. Mocht de Kathoieke Unie in goede ver standhouding werken ten bate der ka tholieke belangen en het katholieke leven van heel ons volk. II HET ANTWOORD VAN KONING ALBERT Koning Albert zond het volgende ant woord aan President Roosevelt: Ik bedank U hartelijk voor Uwe bood schap welke ik aan mijn regeering over handigd heb die de werken, erin vervat, met de grootste aandacht zal nagaan. Ik bewonder ook Uwe boodschap en Ik houd eraan U te zeggen dat Belgie op velerlei gebied getracht heeft aan de ver heven inzichten te gemoet te komen die Gij in Uw boodschap tot uiting brengt. Vóór zeven jaar heeft Belgie zijn valuta gestabiliseerd en het heeft den vasten wil zijn munt op de huidige goudbasis te handbaven want een nieuwe afwijking van die goudbasis zou den gemeenen on dergang van het land ten gevolge hebben. Mijn regeering, in eenklank met het parlement, heeft niet opgehouden te be vestigen en door daden te bewijzen dat de Belgen den terugkeer tot de vrijheid van het internationaal ruilverkeer van overwegend belang achten. Ten slotte heeft mijn land te veel ge leden door den oorlog en in den strijd voor het behoud van zijn onafhankelijk heid en van zijn grondgebied alsmede voor het naleven van zijn internationale verplichtingen dan dat het niet vurig wenschen zou dat alle pogingen zouden worden gedaan om den vrede te vesti gen en den volstrekten eerbied te waar borgen voor de garantieverdragen die het heeft goedgekeurd. Dit toont dat Belgie gehecht is aan den geest van solidariteit waarvan Uwe bood schap een zoo verheven uiting is. (Get.) ALBERT. Uit meest alle landen gingen antwoor den naar President Roosevelt, om groote tevredenheid over zijn boodschap uit te drukken en medewerking tot goede op lossing te beloven. Mocht dit tot overeenkomst en vrede leiden! Donderdag morgen, om 8 ure 5, kwam Z. H. de Paus per auto uit het Vatikaan en begaf zich naar de kerk van St Jan van Lateranen. De stoet bestond uit vijf rijtuigen. De Paus droeg de tiaar. De tijding dat de Paus in St Jan van Lateranen was aangekomen verspreidde zich snel in de stad en de menigte drong samen binnen de basiliek en in den om trek. Aan het balcon van het paleis van La teranen wappeTden de pauselijke vlaggen; de vensters van de eerste verdieping wa ren met rood fluweel en tapijten belegd evenals de gevel van het St Jansgasthuis. Op het plein voor de basiliek waren Italiaansche standaarden en die van de stad Rome geheschen. Mgr Nardone, secretaris van de cere moniën congregatie, ontving de verschil- lige personaliteiten, onder wie ex-koning Alfonso XIII met zijne twee dochters, heer de Valera, voorzitter van den Ierschen Vrijstaat, het diplomatisch korps, de pre fect en de gouverneur van Rome. Mgr Chaptal, hulpbisschop van Parijs, enz. De Italiaansche regeering was verte genwoordigd door heer Surich. onder staatssecretaris voor Buitenlandsche Za ken. De pauselijke gendarmen en de Zwit- sersche wachten stonden opgesteld aan de poorten der basiliek. Het was de eerste maal sinds 1870 dat het volk van Rome hunne schilderachtige uniformen op het plein van St Jan van Lateranen te zien kreeg. DE PONTIFICALE MIS De Pontificale Mis begon om 11 ure. Wanneer de Paus om half elf verscheen barstte een onbeschrijfelijke geestdrift los. Z. H. bekleed met de pluviale en de tiaar op het hoofd, deed de Paus, op de "Sedia gestatoria> gedragen, zijne intrede langs de Poort Innocentius III. Zegenend vorderde hij langzaam tot aan het hoofd altaar. 17 Kardinalen, onder wie 16 Roomsche en de Kardinaal Hlond, primaat van Po len, woonden de plechtigheid bij. Kardinaal Sincere, officieerde. Na het evangelie las een leerling van het Capranicacoliege een kort sermoen waarin hij de vreugde uitsprak dat Z. H. de Paus eene oude traditie had hervat en Gode vroeg dat deze verjaardagen van het Verlossingswerk aan de wereld het heil mocht brengen waar deze naar snakt. De Mis eindigde om 12 ure 15. DE ZEGEN De Paus besteeg nu opnieuw de sevia gestatoriaen werd, voorafgegaan door de kardinalen, bisschepen en orde-over sten naar de eerste verdieping gedragen van de basiliek, tot aan het middenbal- con. Toen de H. Vader verscheen steeg een geweldig gejubel op uit de menigte die tot verscheidene honderdduizenden is aan gegroeid. Herhaald door acht luidsprekers werd door Z. H. de zegen uitgesproken. Twee ceremoniemeesters, de eene in 't Latijn, de andere in 't Italiaansch. ga ven lezing van de aflaatformules waarna de H. Vader in het paleis terugkeerde. WIJ BEGINNEN HEDEN Een roman uit de crisisjaren 1931-1937. door HERMAN MULDER. Het is een boeiend werk van begin tol het einde. Het is een brok leven uit de pijnlijke jaren van crisis en werke loosheid die we thans doorstaan. We beleven er de treurige gevolgen van misverstand tusscnen bazen en werklie den; de gevolgen der socialistische theo- riën in de werkersgezinnen; de werkloos heid en het spook van den honger bij brave werkers en kleine kindjes en tus schen dit alles het leven van Liza, de frissche dochter van den dokwerker, op gevoed door een vader verdwaald door de socialistische gedachten, zonder God noch strenge zedenleer; het zoeken naar genot; de verleider; het treurig einde van het teleurgestelde meisje. Heel het werk strekt tot een oprcep naar meer liefde en onderlings hulp tus schen alle menschen en tot verheerlijking der christene zedenleer. Het is een niet alledaagsoh werk en Le zers van ALLE standen hooge zoowel als mindere zullen er nut tot eigen ver betering kunnen uit trekken. e33G3EB3B£SS;jXH3EftiUi*135iaHi3MB Een Ex-Prinses aan 't woord Ex-Prinses Cecile, dochter van den r-f- Keizer van Duitschland, vc.it he: 1 voor den luidspreker op i j L.„*« richt door de Vrouwen te De.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1933 | | pagina 1