(Jhpistüs=!{oning
Katholieke Burgers,
ca gen open
ALLERHEILIGEN«ALLERZIELEN
Politiek en Sociaal Allerlei
Hervorming van den Staat
De Vervlaamsching van het Gerecht
KATHOLIEK WEEK3LAD VAN IEPER
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN.
1' JAAR. Nr H
Boterstraat, 17, IEPER.
t
WmmÊ-,
De
Taks op
het Vervoer
De miserie
voor sommige gepensioneerde oudjes
JÈk4
Een ongelukkig begrootingsjaar
voor de Gemeenten
Tusschenkultucr
bij den Fruitboomteelt
VLAANDERENS BEDEVAART
NAAR ROME
Gebruikt Chicorei
Wyppeiier-Taffin, 't is de beste.
Z0NDAG 29 OKTOBER 1933.
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR
(per po6t),.
In 't I.and 13,60 fr.
Frankrijk 35,— fr.
Congo, Engeland 40,fr.
Amerika, Canada en an
dere landen CO,fr.
I
TARIEF VOOR BERICHTEN:
KJltgeVSF?
6ANSEN VANNESTE, rbpëringe
Tel. Poperinge N'
tPostcheckrekeiiing N' 15.579.
Kleine berichten per regel 1,00 X?.
Kleine berichten (minanum) 4.00 fr.
2 fr. toel. v. ber. met adr. t. bur.
Berichten op 1" bi. per regel 2.50 fr.
Berichten op 2* bi. per regel 1.75 fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 5.00 lr.
Te herhalen aankondigingen
prijs op aanraag.
Annoncen rijn vocrr.f te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond ingezonden worden. - K.cir.e
berichten tegen den Donderdag reen.
INWIJDING DOOR Z. EM. KARDINAAL VAN ROEY VAN HET
DIOCESAAN MUSEUM TE MECHELEN
Op den feestdag van Christus-Koning
Is het niet ongepast een woord te reppen
over de Fransche vrouw MARTHE DE
NOAILLAT, die meest bijgedragen heeft
om Christus-Koning en Zijn feest in de
H Kerk binnen te leiden.
Apostel en werktuig van Christus-Ko
ning. Marthe de Noaillat (1865-1926)
heeft in het boek dat haar levensbeschrij
ving geeft, nogmaals bewezen, dat God
de geringe middels uitkiest, om zijn macht
en genade des te beter te laten uitstralen.
Te Nevers (waar de zalige Bernadette
Dverleed in 1879) was die jonge edele juf
vrouw de spil van alle goede werken. Te
Auteull gaf ze heele dagen catechismus
aan arme klnders.
In de jaren 1907-1908 en volgende, door
reisde zij Frankrijk om geestelijke voor
drachten, met veel bijval, te houden.
Ze deed ook een reis naar Jeruzalem.
Gedurende zeven jaren leidde ze een
ttreng boeteleven in een klooster.
Om gezondheidsredens keerde zij terug
In de wereld en leidde voort haar leven
van armoe en versterving.
Dagelijks bad zij haar breviergebed op
haar knieën, sliep op een stroomatte, gaf
zich zelf de geeseling. onderhield een
strengen vasten en bereidde zich zoo door
loutering en onthechting tot de edele
zending:
Heraut van Christus-Koning.
Zij gaat het huwelijk aan met een bui
tengewoon deugdzamen christen, M. De-
vuns.
Het huwelijk wordt door God gezegend.
Zij leven beiden voor hun kind: Marie-
Josèphe.
Die echtgenooten hebben meer dan een
huwelijk aangegaan, een echt zielenver-
bond, zij hebben geen andere ambitie dan
Christus' Rijk.
Zij bidden te zamen en werken te gaar
voor het referendum bij het Episcopaat
ten voordeele van Christus-Koning.
Men schrijft 1920 en Benediktus XV
13 Paus.
Hij keurt het referendum goed dat be
oogt: De proclamatie van Christus' Ko
ningschap en instelling van dit roemrijk
feest.
Marthe de Noaillat bad, werkte en or
ganiseerde zonder ophouden, niettegen
staande talrijke moeilijkheden.
Het was een ware veldtocht.
Het eerste jaar oogstte zij de 50 eerste
bisschoppelijke handteekens. Met welke
moeite dit werk gepaard ging, weet God
alleen.
Eindelijk kwam het handteeken van
den eersten Franschen Kardinaal.
In 1921 kwam de toetreding van het
Apostolaat des Gebeds.
Het referendum heeft zes jaar geduurd
De eerste vier jaren hadden reeds 779
bisschoppelijke toestemmingen bereikt.
Verders ging het heel rap.
Het woord werd nogmaals bewaarheid:
Wanneer de goede God een gedacht wil
door de wereld verspreiden, Hij kiest een
vrouwenhart.
Marthe de Noaillat mocht sterven.
De algemeene Overste der Assomptlon-
nisten, Z. E. P. Quénard schreef over
haar dood: «Haar afsterven is het rant
soen van een groote gratie voor de kerk
Het heeft haar dood gekost, 't is de
bekroning van haar werk. Niet alleen
apostel, maar ook slachtoffer van Chris
tus-Koning.
Het werk was afgeloopen, het werktuig
mocht dus aan den kant gelegd wordsn.
Zij stierf, en drie dagen daarna ont
vloog haar kind schielijk uit het vaderlijk
huis naar den hemel heen. Het moest
bij moeder zijn.
Den 12 Juni 1930 in de kapei der Visi
tatie te Paray-le-Monial, werd haar echt
genoot of beter weduwnaar tot
priester gewijd.
Zijn vrouw en kind zijn bij Christus-
Koning om het eeuwig hosannah te zin
gen, en hij knielt eiken morgen aan het
altaar voor zijn Koning binst de Conse
cratie.
Het is nogmaals geschied dat tegenover
de verwoede moderne kreten van een
heidensche massa. Wij willen niet dat
deze heersche over onseen broze vrou
wenstcm met kracht en klem den liefde
kreet heeft geslaakt: «Hij moet hser-
schen! Ons toekome Zijn rijk! En
wat een vrouw wilde, dat wilde God.
KOUNC-FOU-T5EU
Daar is groote verkiezing geweest in
I Noorwegen; en door den nood der tijden
zijn daar ook verschillige belangenpar
tijen ontstaan, juiste gelijk dit hier het
|g9Val is met Eurgerstrijd
Zoo werd eene nationale neutrale par-
I tij gesticht door een gepensionneerd offi
cier, die met veel tralala de middenstand
I en burgerij zou redden.
Er werd ook een boerenpartij gesticht
I die ook meende te moeten afscheuren van
I de groote partij.
Weet ge wat het resultaat was?
Die nieuwe partijen haalden geen en-
I kele zetel. Door het aftrekken van al die
burgers- en boerenstemmen verloor de
I groote partij 12 zetels.
De socialisten hebben die 12 zetels ge-
wonnen!
Dat is het werk van die redders!
Ze graven hun eigen graf. Ook dit
staat ons te wachten indien de Kath
burgers de oogen niet openen.
Begrijpen de Katholieken die meeruk
ken in het avontuur van Eurgerstrijd
hunne zware verantwoordelijkheid?
Oogen open! Terug tot de groote Ka
tholieke partij. In den schoot van deze
partij dienen alle krachten verzameld
dienen alle bezwaren in 't licht gebracht
dient de Middenstand en Burgerij
werken tot het behoud van zijn eigen
plaats en taak; dienen alle voorzieningen
getroffen tegen ontoelaatbare praktijken
en maatregelen tot verlichting van lasten.
De .ernstige toestand waarin we ver
keeren vraagt iets anders dan verbrokke
ling onder de Burgers. Terug naar het
Katholieke front!
Hij moet heerschen met wiens naam
de «akten der martelaars» beginnen;
onder de regeering van onzen Heer Je-
zus-Christus...
Niet onder de regeering van een Nero
of een Trajaan, een koning of een keizer,
maar onder de regeering van onzen ge
zalfden Koning-Christus.
De martelaren waren de gesneuvelde
soldaten, de bloedgetuigen van Zijn Rijk.
Nooit kon een vorst met al zijn krijgs
macht bekomen van zijn onderdanen wat
Christus-Koning met een zoet woordje
vermocht: Volgt Mij.
Voor dien Koning zijn alle gekroonde
hoofden alsof ze 't niet waren.
Hij heerscht, overwint en gebiedt nog,
de Koning van glorie, de Koning van
vrede, de Koning met zijn kruis, de Ko
ning met zijn hart, de Koning der Ko
ningen. A. B.
i&asxsiEsseizBsaxEi&ESEaesasBisssüEB
Deze week treden we November in en
met November den kouden Winter. Doch
laten we eerst November zelf aan het
woord en luisteren wij naar zijn
Weerberichten:
Ik wierd November, dat is 't negenste ge-
[naemd,
en of ik d'elfste ben, nog heet ik onbe-
[schaemd
de negenste, ik eet de goente van de
[boomen,
ik maek de nachten lang, en doe den sla-
[per droomen.
We doen dan ook best het voorschrift
van een antieke kalender te volgen: Ons
gebiedt de maand November, dat wij ons
met de kleederen bewaren, dat ons de
vorst niet en moge schaden». Voor zeer
veel menschen en sommige kloosterorders
is het dan ook het gebruik met Allerhei
ligen de dikke Winterkleederen aan te
trekken, want:
Boomen ontkleed,
Menschen gekleed.
Men noemt ook nog wel eens Novem
ber de Slacht- of Offermaand, omdat de
heidenen nu offers brachten om de goden
gunstig te stemmen. De boeren in Vlaan
deren slachten 't varken nu en brengen
een zendeaan hun pastoor of eige
naar. En al zijn dezen nu geen goden, ze
zijn er toch ook gunstiger om gestemd,
en dat heeft toch ook wel reden.
Vredesvisioenen.
Maar de eerste dag van November is
nu juist geen winterbeeld of geen gure
koude voor de zielen, 't Is meer dan zo
merzon en heldere hemel. Want voor ons,
lijk voor St Jan, breekt de liturgie van
het Allerheiligen feest de hemelen open.
Daar ligt voor ons oogen de hemelsche
stede: daarin in 't midden op den troon,
God,Onze Heer en daarbij het Lam; er
voor de ouderlingen in 't wit en de vier
symbolische dieren, er rond de engelen
bij duizenden en de ontelbare gemerkten
met het teeken der gelukzaligen, uit alle
volk, alle taal, alle stam, en daartusschen
onze ouders, onze broeders, onze kinderen.
Daar is geen haat, geen twist. Daar is
geen strijd, geen oorlog. Daar is liefde,
daar is vrede. Daar is de Vrede van
Christus in het rijk van Christus.
De Zielewagen.
Maar nog denzelfden Allerheiligendag
valt de treurnis in. De kerk en het koor,
het altaar en de priesters, nog zoo pas in
't wit en in 't licht, verschijnen in 't don
ker en in 't zwart, 't Is Allerzielen. Op
AUerheiligenavond huilt de wind. De men
schen zeggen dat het de zielewagen is,
die rijdt door de lucht. De klagende wind
beduidt het smeeken van de zielen om
verlossing uit het vagevuur.
Maar dikwijls is die donkerte om Al-
ierzielert te zwart, dë treufnis te droef.
Ook Allerzielen kan gezien als een vre-
devisioen. Want hemel, aarde en vagevuur
zijn toch de ééne Kerk en de groote ge
meenschap waarin alle levende leden deel
hebben aan het Bloed en het Lichaam
van het Lam. Vriendschap en liefde, een
heid en vrede is er tusschen allen. Met
Allerzielen spannen de heiligen in hemel
en op aarde meer dan ooit samen in vu
riger ontferming over degenen die in vre
de ontslapen nog boeten in de vlammen,
maar spoediger kunnen verlost als er vu
riger wordt gebeden. Nu wordt er, zei
Augustinus, in eene algemeene herdenking
van de zielkens voor allen gebeden, zon
der een naam te noemen, opdat zij die
geen ouders, geen kinderen of naastbe-
staanden of vrienden hebben, nu van de
goede gemeenschappelijke Moeder, de
Kerk, dezen liefdedienst zouden ontvan
gen.
Vrede op aarde.
Maar waarom alleen vrede voor den he
mel en 't vagevuur? Waarom geen vrede
voor de aarde? Daar is toch ook het Rijk
van Christus en moet leven Zijn vrede.
Waarom is er dan geen vrede?
Omdat er menschen zijn die niet in
den vrede op aarde willen gelooven; om
dat er menschen zijn die bestrijden wat
tot vrede van de menschen strekt: Chris
tus en zijn Rijk van liefde en vrede; om
dat er menschen zijn die liever brullende
leeuwen willen zijn en geen vredige lam
meren willen worden; omdat er menschen
zijn die niet anders kunnen dan altijd
oorlogskreten slaken en rondom zich ten
oorlog verzamelen al de ontevredenen die
de bitterheid in hun hart niet kunnen
verbijten. En velen, zelfs goedaardigen
die geen vlieg zouden kwaad doen, ze
denken dat dü&r de waarheid is.
Maar dat is noch de leer van Christus
die vrede bracht aan de menschen van
goeden wil. Noch de leer der Kerk die
nooit ophield den vrede te prediken en
de oorlogsmonsters sloeg met de straf
van den ban. Dat is noch de leer van
Pius X die weigerde de legers te zegenen
maar alleen den vrede wilde gebenedijden.
Noch de leer van den vredelievenden
Benediktus XV met zijn onsterfeiljken op
roep tot de strijdende volkeren in den
grooten oorlog. Noch de leer van Pius XI
die niet anders wil dan den Vrede van
Christus in het Rijk van Christus.
Nu Allerheiligen en Allerzielen, de fees
ten van vrede en gemeenschap, in aan
tocht zijn, nu moeten we bidden dat niet
alleen de dooden, maar ook de levenden
en de volkeren vredevisioenen zouden zien.
Persdienst Credo. P. L. Luyts, o. p.
Dondercfig ~Ï9 'deze^'ha'd^'onder groote belangstelling, de inwijding plaats der
lokalen van het Diocesaan Museum, in het oud-Refugium van Tongerloo, Schou-
tethstraat, opgericht. Hier ziet men Zijne Eminentie Kardinaal Van Roey tijdens
de plechtigheid.
.Bas3HBasEaaaasaaaB32aasi32ii'fiaaBBaaa3BaE:sBa3a»Ba2aBE53asa
iBBassctiasazasEEBBasBEffBBaas !E222Z2saaDxaaasaasDHSBEznasaa
door Volksvertegenwoordiger R.-D. De lïan
Daar is voorzeker sedert den oorlog geen
enkele taks bekend gemaakt die zulke
eenparige en algemeens protesten heeft
uitglokt dan de taks van 20 op het ver
voer door de laatste besluit-wetten inge
voerd.
Dit moet nu juist niemand verwonderen
en nog het minst van al de bureelen te
Brussel, waar men dit stelsel had uitge
broed.
Men kon geen beter stelsel van taks
uitdenken om een heele reeks zeer inte
ressante middenstanders al met een keer
de keel toe te knijpen en ze aan den
boord van de faljiet te stellen.
De aanleiding tot het leggen van dien
taks is zonder twijfel geweest de bekom
mernis de Nationale Maatschappij van
Spoorwegen te beschermen tegen de zwa
re konkurrentie van het vervoer op de
baan door motorvoertuigen. Dit kan nu
van het standpunt der Nationale Maat
schappij heel schoon zijn, doch wij hou
den staan dat het algemeen belang daar-
meê verre van gediend is.
Ten andere is er meer dan een opwer
ping te maken tegen die manier van han
delen.
Het gaat niet op en het is niet duld
baar, dat de Staat de Nationale Maat
schappij op die manier ter hulp springt
ten koste van partikulieren die zeker alle
recht hebben in den Staat deftig hun
brood te verdienen.
Immers d6 Nationale Maatschappij is
een Naamlooze Vennootschap lijk vele
andere, het is GEEN VEREENIGING
ZONDER WINSTGEVEND DOEL, die
maatschappij werkt met het geld van
iedereen, want de Staat is één van de
grootste aandeelhouders en wanneer men
zegt de Staat, dan wil dat zeggen, gij en
ik en iedereen.
Naast het groote voordeel dat die naam
looze vennootschap MET WINSTGEVEND
DOEL heeft gekregen, kapitalen te worden
ter beschikking gesteld en ons heele spoor
wegnet in uitbating te krijgen, geniet die
maatschappij nog van tal van andere
voordeelen, die haar in een positie stellen,
waarop geen andere naamlooze vennoot
schap in dit land aanspraak kan maken.
Het is dan zooveel te meer ongewettigd
dat de regeering die maatschappij nog
eens terhulp komt om haar te bevoordee-
ligen, terwijl andere menschen en inrich
tingen en in de eerste plaats da kleine
en ae gemiddelde vervoerinrichtingen
worden benadeeld.
Katholieken, wij gaan in Belgie een his
torisch oogenblik te gemoet!
De leiders der verscheidene groepeerin
gen van de partij grijpen onverschrokken
en stout naar het vraagstuk van de her
vorming van den Staat.
Om zulkdanig ontwerp vruchtbaarheid
en welslagen te verzekeren, moet terzelf-
dertijd in al de gelederen van de katho
lieke meening van het land een strooming
opbruischen ten voordeele dezer hervor
ming, zooniet blijft het werk onzer leiders
een doode letter voor het volk; het bevel
van een staf zonder aanknooping met zijn
slagscharen; we worden getuige van
een gedweeë onderwerping, van een gela
We weten nu ook wel, dat naast de Na-I ten er zich-bij-neerleggen, niet van de
tionale Maatschappij van Spoorwegen rukwind die in duizelingwekkende vaart
er nog andere organismen en personen de volkswil omwoelt,
zijn, die er alle belang bij hebben, dat Sinds vijftien jaren heeft de Katholieke
het vervoer per motorrijtuigen zwaar Partij alle waarden, dus zichzelf, prijs-
wo.*dt beiast, namelijk de zeer groote en gegeven,
internationale vervoerdiensten, doch het Onder den dekmantel, eerst van de
is geen reden om terwille van die groote zeer heilige Union Sacrée en daarna
vervoerdiensten al de kleine lam en dood van de flnantieele en economische sanee-
te leggen. ring van het land kenden we de ramp-
Het ALGEMEEN WELZIJN gebiedt dus zalige Drieledige Regeering, regeering van
eenieder ten krachtigste verzet aan te laksheid, middelmatism, die om het
teekenen, tegen die manier van doen er. land te Dienen alle moreele en geeste-
het is wel opmerkenswaardig dat geen lijke waarden doodde. Waar geen Waar
enkel ministerie de verantwoordelijkheid heid. waar geen Doctrine is die onze
durft opeischen, die taks te hebben het strijd vergt, daar is er noch politiek, noch
levenslicht gegeven!! Staat. Men leidt geen gemeenschap door
Thans behoort die eerste taksatie even- toepassing tevens van het collectivistisch
wel bijna tot het verleden. Immers Mi- marxisme, van het individualistische libe-
nister Jaspar heeft Dinsdag in de Kamer ralisme en het spiritualistische katholi-
reeds een ontwerp neergelegd waarbij de cisme. Zij wilden ons geluk verzekeren,
taks wordt gewijzigd en wordt gebracht onze geldbeurs verdedigen en ze deden
op 5 voor alle vervoer, dus niet alleen Belgie uitbloeden,
voor het vervoer per motorrijtuigen. Het mangelde onze Katholieke Partij
Daarmeê is echter nog niet alles gezegd, aan moed om na deze proefneming de
Het volstaat nog niet het bedrag van teugels van den Staat in eigen handen
de taks te wijzigen. Het voornaamste is te nemen. Het staat vast dat in decadente
wel, dat de toepassing van de taks op parlementaire regiemen een sterke wil het
een redelijke en menschelijke manier steeds haalt op een meerderheid. Echter
wordt verordend. Immers het gaat niet zonder gevaar is de wilsdaad dan gesteld
op, voermans, als degene die w? bijzonder niet. Voor dit gevaar zijn de onzen ge
in onze streken kennen, de boodjes, die weken. Het vraagstuk is vraagstuk ge-
zoovele kleine-ayekage meeneipen er toe bleven; een oplossing bleef uit. Elk uit
te verplichten ach te doen vergezellen stel heeft den toestand dreigender ge-
van een bediende, die zich kan gelasten maakt, nu is het ordewoord: «Vandaag
met het invullen van vrachtboeken en oplossen! Morgen sneuvelen.»
het afleveren van vrachtbrieven. Die een- Reeds in 1926 hebben we in het Verbond
voudige menschen moeten door zulke for- der Katholieke Vereenigingen en Kringen
malitsiten, al is de taks van 5 dan ook het vraagstuk besproken van de hervor-
nog dragelijk, toch den dieperik in. om- ming IN den Staat t. t. z. de gedeeltelijke
dat zij zich de weelde van een bediende hervorming van eenige onzer instellingen;
niet kunnen veroorloven en omdat ze op het programma dat ditzelfde Verbond
meestal ook over de noodige schrijfvaar- op het Kongres van Dinant den 4 en 5
digheid niet beschikken om die formalitei- November zal afhandelen prijkt: de her
ten te vervullen, en aldus stellen ze zich vorming VAN den Staat,
bloot aan gedurige overtredigen en ver- Het Kristen Werkersverbond tast in de-
volgingen. zelfde richting en zal reeds dienaangaande
We zullen er dus ten zeerste op aan- verslag over de werkzaamheden uitbren-
dringen dat het systeem van toepassing gen te Gent een week nadien,
zou worden vereenvoudigd. We meenen Op 22 November zal te Brussel de Ka-
evenwel reeds te weten dat men in de tholieke Unie ditmaal, de beslissende stap
ministerieele bureelen een stelsel aan 't zetten naar de nieuwe orde.
bestudeeren is dat het voordeel zal heb- De Katholieke Partij zal dus kategoriek
ben heel wat eenvoudiger te zijn als het afbreken met het verleden. De Staat zoo-
eerste dat men zinnens was in te voeren, als hij nu ineensteekt, is volgens haar
Het nieuwe stelsel van toepassing zou onleefbaar; de oorzaken van zijne ont-
gezocht worden in een systeem van ticket- binding zijn te zoeken in de diepe invloed
ten evenals er voor het personenvervoer van het marxisme op onze politiek, en in
een buitensporig immoreel individualisme.
Het herstel van ons land moet noodza-
op de autobussen wordt afgeleverd.
niet noodig hebbende, omdat ze niet goed
iBBSiBBSEBBBflBasBBHMBBEaaHiBBBBiBMBflBBBBBaaBaaBBBiiaBB
PRINSES ASTRID OP EEN FANCY-FAIR
^rinses Astrld bezocht ook csn fancy-fair in openlucht geopend door katholieke
.er.!«iagea te Brussel. Hierboven ziet men haar in den stand van het Rood-
Kruis wijl rij het guldenboek gaat teekenen.
Daar zijn heel wat oudjes die sedert
maanden hun ouderdomspensioen niet
meer hebben getrokken, tengevolge van
de toepassing der maatregelen die wer
den genomen, krachtens de volmachtbe-
sluiten.
De geweldige kampagne die werd ge
voerd tegen sommige zeer schreeuwende
misbruiken op dit gebied heeft voor ge
volg gehad, dat men bij de toepassing
van de nieuwe maatregelen wat al te
streng is opgetreden tegenover zekere
zekere oudjes.
Menschen, die over geen middelen van
bestaan of over inkomsten beschikken
werden uitgesloten van het pensioen, of
althans werd de uitbetaling van hun pen
sioen geschorst omdat hun dossier terug
moest worden onderzocht.
Die schorsing is ingegaan sedert Juli
1833, zoodanig dat die oude sukkelaars
nu reeds vier maanden zonder pensioen
tje zitten.
Wat is daar de oorzaak van?
De eerste schifting der pensioenen is
gedaan door de arrondissementskommis-
sarissen in overleg met de lokale overhe
den. Die schifting heeft voor gevolg ge
had dat er zoowat in alle arrondissemen
ten van het land 28 pensioengerech
tigden werden geschorst.
Jammer genoeg is men op sommige ge
meenten wat al te partijdig te werk ge
gaan en zijn er hier en daar oudjes die
werden aangegeven als hun pensioen
kelijk geschieden door een politiek die
naar vorm en inhoud, in zijn gansche vol
heid Katholiek is honderd ten honderd.
De Katholieke Partij bevestigt einde
aangeschreven stonden, omdat men door deze radikale houding, terzelf-
MEENDE dat ze iets bezaten, wanneer dertijd genomen door de verscheidene
juist het tegenovergestelde waar was, enz. groepen die ervan deel uitmaken, zijn
Die gevallen worden nu echter vooraf *L:
onderzocht, doch dit laat niet staan dat ,n Si*1™K
degenen die op zulke onwillekeurige wijze 5®f wnrtnm wl tnrt
te werk gingen een zware fout hebben be- nn™ tnn
ffann tfepnovpr rlip nnrip heeft ze begrepen het Ideaal dat onze jon
gaan tegenover die oude sukkelaars. I ere generaties bezielt; begrepen dat, in-
Verder was er ook een zeer strenger Ljjen nog de kioof die haar scliiedt
uitleg gegeven aan sommige bepalingen van de jongeren overbrugbaar maken, het
van de wet en zoo vielen er sommige uur van de Daad dringend is
menschen aan, die hun pensioen merkelijk 1
hebben zien verminderen bij voortijds.
tfl°erkrH^nehebtoi ""kfthoSemn-1 Hat «ansche land door moeten de Ka'Ch. van Renynghe de Vexvrle.
tholieken even hoog bezield zijn als hun
leidqrs. Leiders en massa, zij moeten Eén
zijn. Een Ideaal! Een hartstocht! Weg
de misverstanden, weg parochie- en kapel
politiek, weg alle gezeur en gekijf onder
Katholieken, alles dwaasheid uit het ver
leden.
Voor de nieuwe generaties van Katho
lieken, die te leer gingen in de Katho'ie
ke Actie, die hun geloof willen beleven
en dit leven willen meêdeelen aan hun
volk, voor wie Katholiek niet loutere
etiket is, maar het beginsel van hun doen
en laten, voor deze generaties die naar
glorieuse horizonten opmarscheeren heb
ben de oude verdeelingen alle zin ver
loren. Demokraat, Conservateur, wij
schrappen deze voorden. Het Evangelie
is noch demokratisch noch conservatief
het is de Waarheid levend en Universeel,
De Staat van morgen wordt door de
Katholieke Partij tot stand gebracht. In
die Staat zullen de materieele en sociale
belangen van allen worden geëerbiedigd
en verdedigd, maar geleid naar het alge
meen welzijn. Boven deze materieele be
langen, boven het algemeen belang moet
voor de mensch de Katholieke politiek
een sociaal, moreel, spiritueel midden
scheppen die hem toelate te bereiken de
eenige reëele waarde, de eenige mensche
lijke waarde, de waarde die hem leidt
naar zijn eeuwig doel. Zich als eerste doel
stellen geluk of welvaart te verzekeren is
voor een Staat willen leven van utopiën
Utopiën, droombeelden zijn het die een
middelmatige, knusjes ingeduffelde, vege-
teerende en liberale Staat nastreeft. Al
leen d&.n betreden we den bodem der wer
kelijkheid wanneer we het doel van den
Staat stellen boven het Geluk, boven de
Welvaart van de enkelingen. Er zijn
maar twee soorten staten mogelijk, dit
is duidelijk: een materialistische Staat
zooals deze van Moscou, een spiritualisti
sche Staat die moet zijn de onze, de
Katholieke Staat.
Het vraagstuk dat gesteld wordt in
België kan tot eenvoudige vormen her
leid. Europa van heden staat in gisting,
In alle landen worden de formules ge
zocht die de gemeenschappen redden moe
ten uit den kuil waarin liberalism en
socialism ze hebben geworpen. Overal
brengt men een Ideaal waarvoor dat ver
boven deze verderfelijke stelsels moet na
gestreefd. Dit Ideaal heet Hoogmoed:
Geweld-hoogmoed aan deze. ras-hoog-
mosd aan gene zijde. In België willen wij
niet van deze hoogmoed die tot uitspat
tingen voert, wij willen een Fierheid
hebben; de Katholieke fierheid te zijn de
eerste Staat in Europa die het woord
van Rome heeft begrepen, die de leer
der encyclieken tot in de kleinste vezels
van het staatsorgaan met den geweldig-
sten en reinsten bloedslag beleeft.
We staan voor den tweesprong: de Ka
tholieke Staat of de materialistische, anti
klerikale marxistische Staat. De Katho
lieke Leiders van heden hebben het be
grepen. De Katholieke opinie van het
heele land moet met hartstocht en en
thousiasme de evolutie volgen die begint
met November 1933.
KATHOLIEKEN!
We keeren een bladzijde om in o>ze
geschiedenis, deze van de Fransche Ke
volutie. De drie woorden Vrijheid, Ge
lijkheid, Broederlijkheid hebben de wereld
gedragen tot aan den oorlog. Uw taak is
het, op de bladzijde van morgen het
motto te schrijven van onze Katholieke
Staat!
GEZAG,
VERANTWOORDELIJKHEID,
SOLIDARITEIT.
Het is met die geest bezield dat ik U
bid de verslagen te lezen van de dagen
van Dinant, Gent en Brussel. Zij zijn de
eerste etappe op den weg waarnaar ik
kom te wijzen.
cratische voksvertegenwoordigers een af
vaardiging gestuurd aan den Eersten Mi
nister de Broqueville, waaronder schrij
ver dezes, en hebben met den Eersten
Minister en den Minister van Sociale
Voorzorg de kwesties betreffende die on
gelukkige oudjes besproken. Op dit oogenblik wordt in het Parle-
We hopen wel enkele verbeteringen te m€nt het wetsvoorstel besproken betref-
verkrijgen, die van aard zullen zijn, de fende de Vervlaamsching van het Ge-
ongelukkigste onder de ongelukkigen te- recht.
rug in rechte te herstellen. Niettegenstaande de oude beloften van
We willen hier laten opmerken dat we gelijkheid in rechte en in feite, niette-
niet vragen dat terug misbruiken zouden genstaande de stelligste verklaringen van
worden mogelijk gemaakt. NEEN, en drie- I Minister Jaspar, Oud-Eerste Minister, dat
maal NEEN. De misbruiken moeten on
genadig uitgeroeid, doch onder voorwend- I
ssl misbruiken uit te roeien mogen on-
schuldige oudjes niet getroffen worden.
nen gedekt worden door nieuwe lasten!
De rondzendbrief van Minister Poullet
over deze kwestie is zeer kategoriek! In-
De gemeenten, die erg geteisterd ge
weest zijn door de werkloosheid in de
jongste jaren zullen een ongelukkig en
zwaar begrootingsjaar kennen voor 1934.
Immers vele gemeenten staan nog aan
zienlijke sommen ten achter inzake de
lasten van de werkloosheid.
Die sommen zijn van verschillenden
aard.
Daar is eerst en vooral nog te betalen
een tusschenkomst vanwege de gemeen
ten van 10 in de uitgaven door het
Krisisfonds gedaan voor de werkloozen
die de gemeenten bewonen, tijdens het
jaar 1932.
Die sommen mogen ontleend worden
bij het Gemeentekrediet, wanneer ze niet
te aanzienlijk zijn, doch wanneer ze niet
te groot zijn, moeten ze in de begrooting
van 1934 worden ingeschreven in den ge
wonen dienst.
Verder zijn er de sommen die door den
Staat zijn voorgeschoten tijdens het jaar
1933. Dit geldt natuurlijk voor de ge
meenten die aan de werkloozen een bijslag
gaven. Die uitgaven loopen van 1 Ja
nuari 1933 tot 15 Mei 1933. daarbij ko
men er nog de sommen die werden be
taald aan de werkloozen vanaf 15 Mei tot
einde 1933.
Tenslotte zijn er dan nog de lasten
voor 1934, zijnde de bedragen aan de
vóór de eeuwfeesten van 1930 het Vlaam-
sche vraagstuk zou opgelost geweest zijn,
is het op het gebied van taairegiem in
het Gerecht nog treurig gesteld in Vlaan
deren
Dagelijks worden nog menschen voor
het Gerecht geroepen in een taal die zij
niet verstaan; bijna in alle Rechtbanken
en Gerechtshoven van Vlaanderen wor
werkloozen betaald door tusschenkomst I den de 4, 5 van de vonnissen in het
van het Gemeenschappelijk Fonds en de Fransch geveid, en wij leven in 1933. Het
5 verplichtende tusschenkomst der ge- blijkt uit het verslag van Volksvertegen-
meente in de uitgaven van het Krisis- woordiger Marck, dat de Handelsrecht
fonds (Hoofdsteun). bank van Gent in 1931, 2.560 vonnissen
Al deze laatste sommen moeten in den «We waaronder 16 in het Nederlandsch;
gewonen dienst der begrooting 1934 der waren op de 1 497 vonnissen en
gemeenten worden ingeschreven. kei in Nederlandsch geveld. Te
Voor vele gemeenten zal dat een zwa- ^3rpenveIde de Handelsrechtbank
110 aan vnnniswn in 1081 wqnrnnd-pr enkel
ren last beteekenen, die enkel zal kun
10.350 vonnissen in 1931 waaronder enkel
881 in het Nederlandsch.
Als men de groote invloed bedenkt van
het Gerecht op het cultureele- en ook op
het zakenleven van een volk zal men aan
begrijpen van wat groot belang
zal het bed*flg dat ze tG b. talen hebben I up* voorstel waarover wli het heb-
afgehouden worden ln het Gemeentekre- v^r v"ande™n °s
diet op de so®»1®» Verschillende voorstellen werden vroe-
deele der gemeenten worden gestort g€r ing€diend 0m dit vraagstuk op te
Aldus zullen we het zien gebeuren, dac. hossen; de Parlementaire Commissie die
waar de Staat verklaard dat er meer dan huidig voorstel voorbereidde, heeft
genoeg belastingen zijn gelegd, er nog de bijzonderste elementen uit deze vorige
zullen warden bijgelegd door de gemeen- voorstellen bijeengebracht.
ten- Welke oplossing wordt er voorgesteld?
De Regeering wil en cischt dat ook de Het wetsvoorstel gaat uit van het prin-
gemeentefinancies worden zuiver gemaakt Cip0 Van de eentaligheid van Vlaande
en dat aldus de heele financieele toestand i pgn en Wallonië, zooais het met de an-
van het land, die van provincies en ge-]dert taalwetten het geval was.
In Vlaanderen zal dus gansch de recht-
beveling in het Nederlandsch geschieden,
in Wallonië in het Fransch. Dit is een
voudig en klaar.
meenten Inbegrepen, gezond werden ge
maakt.
Blijft Brussel en enkele taaigrensge
meenten.
De Brusselsche agglomeratie, zooals zij
door de taalwet op het bestuur werd vast
gesteld is tweetalig; aan de personen die
oinnen deze agglomeratie wonen wordt
de taaikeuze gelaten. Willen zij iemand
van Brussel voor het gerecht roepen, doen
zij dit in het Fransch of het Neder
landsch naar beliefte de verweer
der mag het geding in de andere lands
taal doen plaats vinden als hij het van
in den beginne aanvraagt. Woont de ver
weerder buiten Brussel, dan zal de taal
van het geding Nederlandsch of Fransch
zijn, naar gelang hij Vlaanderen of Wal
lonië bewoont.
Voor de enkele Vlaamsche gemeenten
die binnen een Waalsch arrondissement
liggen, en andersom voor de Waalsche
gemeenten die onder een Vlaamsch ar
rondissement vallen, was het moeilijk
een oplossing te vinden. Het eenvoudigste
ware zeker de grenzen der provincie's te
wijzigen om ze in overeenstemming te
brengen met de taalgrens. Dit zou moe
ten het voorwerp van een afzonderlijk
wetsontwerp uitmaken, en aan de regee
ring werd gevraagd een oplossing in de
zen zin voor te stellen. In afwachting
worden deze gemeenten behandeld als
zijnde tweetalig en mogen de rechtson-
derhoorigen die ze bewonen, aan de vre
degerechten en rechtbanken van hun ar
rondissement vragen om gevonnisd te
worden in hun eigen landstaal, alhoewel
het niet deze is van hun rechterlijk ar
rondissement.
Voor wat de taal van de pleidooien
aangaat houdt het wetsvoorstel rekening
met de verworven rechten van de ad-
vokaten. De advokaten die hun studie's
eindigden vóór 1 Januari 1S26, zuilen vol
gens het voorstel hun levenlang mogen
plieten in de taal hunner keuze; voor de
Brusselsche advokaten wordt deze datum
terug gebracht tot 1 Januari 1930. Dit
wil praktisch zeggen dat gedurende eene
(Zie vervolg onderaan 7* kolom.)
Thans wordt een groot standbeeld ge
maakt van den beroemden Chinees'hen
filosoof en godsdienststichter Koimg-Fou-
Tseu, die 500 jaar vóór Christus in China
leefde. Dit beeld, waarvan foto hierbo
ven, wordt gemaakt door een Japanee-
sche beeldhouwer en is bestemd voor een
tempel van Yokohama (Japan).
il)Sa3g!3l!aSBBSaBaS2ES"'22E=22-4
Wanneer de landbouwer een boomgaard
aanlegt dan kan hij natuurlijk dz drie
eerste jaren geen vruchten van zijn
boomgaard krijgen, doch daarom moet hij
den grond niet onbenut laten liggen, hij
kan er gemakkelijk een tusschenkultuui*
toepassen. Zoo kan hij het eerste jaar
een tusschenkultuur doen gedijen van
koolgewassen, het tweede jaar wortel- of
knolgewassen en het derde jaar struik
erwten of boonen.
Deze landbouwgroenten zijn te verkie
zen boven perzikstruiken of trosbessen,
want daar de perzikboom maar na veer
tien Jaren zijn volle opbrengst geeft, zou
men hem juist moeten dan wegnemen
om de ontwikkeling der hoofdfruit boo
men niet te hinderen, en er is geen land
bouwer die graag eer perzikstruik weg
neemt of verplaatst wanneer hij in de
jaren is van zijn totale opbrengst.
Het is dus wenschelijk geen struiken
als tusschenkultuur te gebruiken, maar
wei landbouwgroenten, te meer dat na
het 3* jaar alle tusschenkultuur kan scha
den aan de hoofdbeplanting.
Marie-José Dinheweth, Tielt,
Kandidate-Landbouwhuishoudkundige
regentes, Heilige Familie, Tielt.
IBBEBBBBaaBSBSSeaBBaBIfiZaZZB
ter gelegenheid van de heiligverklaring
van de Gelukzalige Bernadette Soubirous.
RECHTSTREEKSCHE REIS van 5
tot 14 December.
REIS OYER: Azurenkust, Riviera,
Siena, Napels, Assisie, Florentie, Bologue,
Padua, Venetie en Milaanvan 2 tot 19
December.
Telkens 6 volle dagen te Rome.
Inlichtingen: Hooidsecretariaat, Plein,
13a, Kortrijk.
E2SaaaS2SSSS23B&BCL-£2aS2ZS&:a
generatie nog overwegend Fransch zal
worden gesproken op de Vlaamsche
rechtbanken.
Dit zijn de groote trekken van het
wetsvoorstel.
Dit voorstel dat van Vlaamsche rijde
uitgaat is uiterst gematigd in zijn be
trachtingen, er worden zeer groote toe
gevingen gedaan aan de verworven rech
ten, en aan de feitelijke toestanden; wiL
meenen zelfs dat op sommige punten het
voorstel wat al te toegevend is, en er
geen rekening genoeg gehouden wordt
met de Vlaamsche waardigheid en do
algemeene eisch op gelijkheid. Het spreekt
van zelf dat in feite de Vlaamsche ge
meenten in de Waalsche arrondissemen
ten gelegen, als Waalsche gemeenten zui
len behandeld worden. Terwijl de Waal
sche gemeenten, in Vlaamsche arrondis
sementen gelegen, de rechtbanken steeds
uiterst bereid zullen vinden om Fransche
proceduur te doen. Gelijkheid brengt het
wetsvoorstel hier niet. Dat de Brussel-
che advokaten die vóór 1930 promoveer
den, hun leven lang in het Fransch mo
gen pleiten voor de Vlaamsche rechtban
ken, terwijl alle Vlaamsche pleidooien in
Wallonië volstrekt uitgesloten blijven, zal
ons waardigheidsgevoel zeker niet strce-
len!
Niettegenstaande deze al te \*er gaar.de
toegevingen van Vlaamsche zijde, vindt
het voorstel hevige bekampers aan de
andere zijde, omdat het te extremistisch
is! Zooals het met de andere taalwetten
het geval was, zal ook deze moeten AF
GEPERST worden.
In bijna alle Fransche bladen werd
een hevige campagne op touw gezet, te
gen het voorstel; alles wordt in het werk
gesteld. De eenheid v_ i het Vaderland
wordt er bij gesleurd! Net alsof de Staat
er niet alles bij te winnen had nu eens
voor de eerste maal aan de Vlamingen
te toonen, dat rij in dezen Staat recht
kunnen bekomen, zonder dat het wordt
afgeperst, en met tegenzin toegekend.
Alles werd in het werk gesteld om de
bespreking te doen verdagen. De libera-
Volksvertegenwoordiger Maroel-Hmri
Jaspar, deed Woensdag de Kamer stem
men over zijn voorstel tot verdaging. Het
werd met groote meerderheid verworpen,
iettemin lieten verschillende Kamerle
den tijdens deze stemming reeds ver
staan dat zij van de Vlamingen verdere
toegevingen zouden vragen!
Ten einde drukking uit te oefenen op
de opinie van het Parlement en van de
bevolking, werd de Brusselsche Balie in
vergadering samengeroepen uit de uit-
noodigtng die van den stafhouder uit
gaat blijkt dat het is om het voorstel
vinnig te bekampen. Doch ook de
Vlaamsche advokaten lieten hun stem
hooren, e op Zondag 22 Oktober kwam
Bond c. ;r Vlaamsche Rechtsgeleer
den te Antwerpen bijesn.
Brussel kan gerust een poging wagen
om het elementairste Vlaamsche rechts
herstel te beletten, het ligt in rijn tra
ditie en wij mogen er niet meer van ver
wachten. Van uit Antwerpen zal de stem
van het nieuwe Vlaanderen tot het volk
spreken. Het hoeft zijn recht niet van
Brusel af te bedelen, het zal zijn rechtn
weeen gaan ook zonder de Brusselsrhi
baliel J. U