KATHOLIEKEN Groote Prijs der Stad Foperinge Politiek en Sociaal Allerlei vergeet uwe scholen niet! UNIFORMEN en MILITIES KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER Openluchttooneel JUDAS De Openluchtopvoering 20 Jaar geleden Dood van Maarschalk von Hindenburg Kroning van 0. L. Vrouw van Alsemberg op Veurne's Groote Markt STAD POPERINGE. - Plein «Groote Heerlijkheid» 0? ZONDAG 5 OOGST 1934 VOOR BEROEPSRENNERS VLAANDERENSBEDEVAART NAAR L0URDES 1934 POLITIEKE TARIEF VOOR BERICHTEN; Kleine berichten per regel 1,00 f-. Kleine berichten (minimum) 4,00 Ir. 2 fr. toel. t. ber. met adr. t. bur. Berichten op 1* bl. per regel 2,50 fr. Berichten op 2* bL per regel 1.75 fr» Rouwber. en Bedank, (min5.00 Ir. Te herhalen aankondigingen: prijs cp aanraag. Annoncen zijn vooral te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden, - K. eine berichten tegen den Donderdag ncVn. z0NDAG 5 OOGST 1934. e. «DE HALLE» gatholiek Weekblad van leper Bureel: Boterstraat, 17, IEPER. ABONNEMENTSPRIJS I VOOR 1 JAAR (per post) Binnenland 18,50 fr. 1 Belgisch Congo 85,fr. frankrijk 85,fr. glie andere landen 55,fr. 2' JAAR. N 31. WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN. Tel. Poperingé f?' 3, fostcheckrekening N' 15.5*0, POOR VOLKSVERTEGENWOORDIGER R.-D. DE MAN. Er is nog eens een schooljaar ten einde overal hebben de prijsuit- deelingen plaats gehad en anderzijds gullen er terug duizenden en duizen den kinderen de scholen verlaten. In deze jammerlijke crisistijden is het lot van die duizenden en nog tien duizenden schoolverlatende kinderen zeer beklagenswaardig, want zij die niet verder kunnen doorstudeeren, omdat zij er de vereischte stoffelijke middelen niet toe bezitten komen grootendeels het ontzaglijke leger der werkloozen aanvullen. Laat ons hier in 't voorbijgaan een krachtigen oproep doen voor onze ka tholieke vakscholen, waar de school verlatende leerlingen zich kunnen bekwamen in 't een of 't ander vak en waar ze nuttig onderricht zullen ontvangen om later hun man te staan in 't leven. Laten wij onze meisjes, die de school verheten, met nadruk aanzetten opdat zij de huis houdkundige scholen zouden bezoe ken waar ze zullen gereed gemaakt worden om later hun zending van moeder en huisvrouw met eere en kennis te vervullen. Voor katholieke menschen moet de keuze dier scholen een christelijke school zijn, een school waar men niet alleen, toevallig wat over godsdienst of zedenleer spreekt, maar waar heel het onderwijs en het onderricht is doordrenkt met een diep-christelijken geest. Zoo leert ons Z. H. den Paus in zijn wereldbrief over de Christe lijke Opvoeding der jeugd en zoo leert het ons ook ons christelijk ge weten. Wij zullen voor God te verantwoor den hebben over de opvoeding die wij, als verantwoordelijke vaders en moeders, aan onze kinderen hebben gegeven. Naast de duizenden, die de school verlaten zijn er nog eens duizenden kleine kindertjes, die voor de eerste maal de school moeten betreden, in gevolge de wet op den schoolplicht of die voor de eerste maal naar de bewaarschool zullen worden gezonden. Aan die ouders van die kleine kin deren, herinneren wij aan, dat zij ook thans hun verantwoordelijkheid moe ten nemen in de keuze van de school. Voor menschen, die waarlijk hun kin ieren gaarne zien en voor die kinde ren den laatsten druppel van hun eigen bloed zouden willen geven, is bet toch duidelijk dat ze voor die kinderen die school moeten kiezen, die hen volledig kan gerust stellen en die aan hun kinderen zulkdanige opvoeding en onderwijs zal geven, die overeenstemmen met hun eigen le venswijze en levensbeschouwing. Katholieke menschen zenden hun kinderen naar katholieke scholen en naar die scholen die onder oogpunt van christelijke overtuiging alle waar borgen kunnen geven. Wij hebben in ons land steeds, als Katholieken, met beslistheid en wils kracht gestreden voor ons katholiek onderwijs, Zij, die meenen dat het gevaar, dat ons katholiek onderwijs bedreigt, van de baan is, hebben het mis voor en oordeelen misschien al te lichtvaardig. We zouden U honder den uitspraken en kongresbesluiten kunnen aanhalen van niet-katholieke partijen en groepeeringen waaruit blijkt hoe men dag aan dag den strijd tegen ons christelijk onderwijs voorzet. Waaruit blijken zou, dat de vijanden van onze geloofsovertuiging er naar streven onze kinderen te ont trekken aan den weldoenden invloed van het christelijk onderwijs om ze op te voeden in een geest van val- sche vrijheid en onafhankelijkheid, die aan de wereld al zooveel kwaad en ellende heeft gebracht. In die orde van gedachten roepen we dan ook, vooral tot al de Katho lieken van ons arrondissement: KA THOLIEKEN, VERGEET UW SCHO LEN NIE We stellen vast uac er in den laat sten tijd een geweldig offensief is op touw gezet door de liberalen tegen ons vrij onderwijs. We weten het wel, dat ons zal wor den geantwoord, het gaat niet tegen het vrij katholiek onderwijs, het gaat er alleen om de verdediging van de officieelle school. We kennen het ver schil en we weten dat de uitslag op hetzelfde neer komt. Overal tracht de liberale partij, onder den dekmantel van verdediging der officieele school, oud-leerlingen bonden der officieele scholen, middel bare en lagere scholen, tot stand te brengen en reeds is een groote be tooging in voorbereiding, onder de stille bescherming der liberale partij en der vrijmetselaarsloge van Kort- rijk, van alle oud-leerlingen-bonden der officieele scholen. Deze oud-leerlingen-bonden moeten natuurlijk de strijdburchten worden om ons katholiek vrij onderwijs te bevechten en met de hulp van per sonen, die buiten dien strijd zouden moeten blijven, wordt die beweging op touw gezet. We zullen er voor vandaag niet fileer over zeggen. De Katholieken moeten gewaar schuwd en hun aandacht dient ge trokken op de verantwoordelijkheid die alle Katholieken dragen in deze sack van zulke groote aangelegenheid. Terwijl sommigen al te goedkoopen spot verkoopen over de ziel van 't kind» laten ze de niet-katholieke krachten onverstoord werken om ons katholiek onderwijs te kelderen en or het bestaan bijna onmogelijk van te maken. De Katholieken hebben steeds als hoogste fierheid gewerkt en geofferd toor hun katholiek onderwijs en het tfiag niet, dat men de vijanden onzer katholieke scholen ongestoord en rus tig ons katholiek onderwijs laat on tgraven. De Katholieken die zonder verzet en zonder openlijk verzet dergelijk doodgraverswerk met gekruiste ar men aankijken en zonder reageeren laten gebeuren, vergeten dat ze slechts den naam van naam-katho- lieken zouden verdienen. Tegen de samenspanning van so cialisten-liberalen en loge-mannen tegen onze katholieke opvoedingsge stichten en scholen moeten de Ka tholieken een nauw gesloten een heidsfront stellen van allen, die wer kelijk hun geloof willen belijden en beleven. Wij spreken van een éénheidsfront omdat ALLE KATHOLIEKEN, tot wel ken rang en stand ze ook behooren, hier een heiligen en dringenden plicht te vervullen hebben. ALLE KINDE REN, of ze rijk zijn of arm, of ze behooren tot den begoeden of dep minderen stand, zijn kinderen van den zelfden Vader, van dezelfde Roomsche Katholieke Kerk, ALLEN hebben ze recht op een christelijke opvoeding en op hun ouders rust den zwaren gewetensplicht aan hun kin deren in de eerste plaats katholiek onderwijs te laten verschaffen. Bij de verdediging van de katho lieke school moeten allen dus op één front strijden, moeten allen één koor de trekken, moeten allen denzelfden strijd strijden, wat hen op andere vrije punten ook zou verdeelen of welk verschil van meening ze ook zouden mogen koesteren. Voor den strijd en de verdediging der katholieke school moeten alle handen aan dek zijn. Waakzaamheid op schoolgebied is meer dan ook geboden, tegenover de vereende anti-klerikale krachten van liberalen, socialisten en vrijmetse laars. Op het terrein van den strijd te gen de Kerk en tegen de kerkelijke leering, die zoo klaar, voor wat de opvoeding der jeugd betreft, door Z. H. den Paus en door ons Doorluch tig Episkopaat is uitgestippeld, vin den wij socialisten, liberalen en vrij metselaars steeds zoo broederlijk ver- eenigd. Tegenover dit anti-kristelijk front moeten zij vinden staan een onwrik baar leger van wakkere katholieke strijdkrachten, die weten wat ze wil len en die weten waarom en hoe ze willen, dat hun kinderen worden op gevoed en opgeleid. Geen lakschheid dus, maar mon tere strijdvaardigheid! Niet bij de pakken blijven zitten en het terrein vrij laten voor den vijand onzer katholieke scholen. Geen zuiver defensieve positie blij ven innemen, maar een sterk-geor- ganiseerde offensieve positie in ne men, om het levensrecht en het be staan onzer scholen te verdedigen tegen iedereen en ondanks alles. Indien onze Katholieken in deze moeielijke oogenblikken hun plicht zouden vergeten tegenover de katho lieke school, zou die lamlendigheid, dit gemis aan strijdvaardigheid ons eens duur te staan kunnen komen. Hebben wij niet kunnen vaststellen en leeren, dat in alle landen waar de anti-katholieke krachten aan het bewind zijn gekomen, het eerst en vooral gemunt hebben op de jeugd, op de scholen. Wordt Sovjet-Rusland niet ont- christelijkt door de radikale omvor ming van het onderwijs der jeugd, door het omscheppen van alle scho len in leerhuizen van goddeloosheid en haat tegen God en godsdienst? Wordt in Duitschland door de Kerk en door het Episkopaat geen reuzen strijd geleverd om de opvoeding van de jeugd te onttrekken aan een nieu we heidensche leer? Wordt in Spanje door de anti-ka tholieke revolutionnairen niet met hand en tand gewerkt om alle katho lieke opvoedingsgestichten en scho len te onttrekken aan den invloed van de Kerk en de priesters? Wordt in Mexico het christelijk onderwijs niet verboden door de ar tikelen eener onmenschelijke vrij- heidsknakkende grondwet? Is het voorbeeld van zoovele lan den dan geen les voor ons en zullen wij, als Katholieken, dan zoo mak en zwak worden, dat we niet een: meer zouden reageeren tegen die krachten, die het hebben gemunt op het hoogste en het heiligste wat wij bezitten, het recht onze kinderen een diep-christelijke en katholieke opvoe ding te laten geven in onze katho lieke scholen, die voor den Staat een zegen zijn, op financieel gebied, maar vooral op zedelijk gebied voor de in standhouding van een gezond Staats burgerlijk leven, gegrondvest op de christelijke plichten van vaderlands liefde en eerbied voor alle wettig ge zag! KATHOLIEKEN, WAAKT OP UW SCHOLEN! Mochten wij de Katholieken wak ker schudden, mochten zij, die strijd vaardig en strijdlustig zijn, het ge vaar begrijpen. Mochten allen, die het met hun katholiek-zijn goed meenen en er wat meer in zien, dan een uiterlijk vernisje, onzen wekroep begrijpen en er gehoor aan geven. Waakzaamheid tot in de kleinste parochie, tot in het meest-afgelegene hoekje van ons arrondissement! Waakzaamheid op alle terrein van de werking voor onze katholieke scholen! Weg met alle gedachten, dat het nog zoo erg niet is en dat men pre cies niet moet overdrijven. Die het kwaad niet ziet opbloeien wordt er door overwoekerd en staat dan moe deloos te kijken op de buitengewo ne krachtsontplooiing van vijandige (Zie vervolg onderaan 3" kolom.) Heden Zondag 5 Oogst heeft te Alsem berg, een groot bedevaartoord, de plech tige kroning plaats van het beeld van O. L. Vrouw vsn Alsemberg. De kroon voor het beeld van O. L. Vrouw, is ge dreven in massief goud. Een groot getal paarlen, diamanten, brillanten, safierstee- nen zijn erin verwerkt. Vier topazen ver rijken de toppunten der kroon. De band is versierd met de wapens van Z. H. den P?.us, Kardinaal Van Roey, HH. MM. Ko ningen Albert en Leopold en Koningin nen Elisabeth en Astrid. De wapens zijn in goud, platina en edelgesteenten ver vaardigd. De kroon voor het Kindje Jesus is even eens een prachtjuweeL Beide kronen werden .gemaakt met ju- weelen, goud en edelgesteenten die ge schonken werden door milddadige perso nen. Onder de milde gevers bevonden zich ook onze Vorsten. Hindenburg bij zijne aankemst te Brussel op 16 September 1918, toen de nederlaag van het Duitsche leger reeds zeker was. Naast hem, rechts, generaal Ludendorf. Sedert enkele tijden werd weieens ge meld dat de Maarschalk von Hindenburg, president van het Duitsche Rijk, ziek was, maar telkens werd zulks gelogen straft. Enkele dagen geleden moest men toch berichten dat de gezondheidstoestand van den Maarschalk aan het slinken was en zijn leven in gevaar bleek. Zijn toestand verergerde steeds door en Donderdag morgen, rond 9 uur 's mor gens, gaf hij den geest in zijn kasteel van Neudeck. Volgens een wet die Woensdag avond gestemd werd zal Kanselier Hitier voor- loopig beide ambten van President en Kanselier waarnemen. In 1847 werd Paul von Hindenburg ge boren te Posen (dat nu aan Polen be hoort). Reeds van in zijn prille jeugd werd hij militair opgevoed. Hij begon zijn studiën aan de cadettenschool van Wallstatt, op 12 jarigen leeftijd. Vier jaar later volgt hij de militaire school te Berlijn en op 19 jarigen leeftijd onderscheidt hij zich in den slag van Sadowa. In den Fransch- Duitschen oorlog van 1870 toont hij zijn moed en militaire bekwaamheden. Hij neemt deel aan de belegering van Parijs. Bij de éénmaking van het Duitsche Rijk en de kroning van Willem I, is hij afgevaardigde van zijn regiment. Bij het uitbreken van den wereldoorlog is hij reeds een oud man. Zijn vaderland roept hem en, jong van harte als hij is, neemt hij het bevel over de troepen in het Oosten. De wereldoorlog maakte hem wereldbe roemd. Bij den wapenstilstand neemt hij het op zich het leger terug naar Duitschland te brengen. Dit scheen het laatste te zijn wat hij doen kon. En na een werkzaam leven besluit de zeventigjarige von Hin denburg zich terug te trekken uit het openbaar leven. In een klein landhuisje van Noord-Duitschland rust de oude veld maarschalk die zooveel beleefde. In 1925 roept zijn volk hem tot het pre sidentschap. De soldaat gehoorzaamt. Ook bij de hernieuwing van zijn mandaat in 1932 blijft hij op zijn post, wanneer hij door Centrum en Socialisten herkozen wordt. Enkele maanden later echter, ver heft hij zijn eigen tegencandidaat bij de verkiezingen. Hitier, tot kanselier. Sedert dien verminderde zijn activiteit wel, doch nog steeds bleef hij een rol spelen. Nu is hij heengegaan. Hij is gestorven na een hard en eerlijk soldatenleven van plichtsbetrachting en dienende vader landsliefde. HINDENBURG WORDT MET NATIONALE EER BEGRAVEN TE TANNENBERG Naar verluidt zal het stoffelijk over schot van den grooten veldheer en Pre sident van Duitschland met nationale eer en op nationale kosten begraven worden te Rannenberg, waar hij den slag won te gen de Russische legers en deze verplet terde. Het leger zal enkele weken den rouw dragen. HITLER HEER EN MEESTER IN DUITSCHLAND Nog voor von Hindenburg gestorven was hielden de ministers een ministerraad en besloten dat na den dood van den pre sident het ambt van Rijkspresident en dit van Rijkskanselier zouden vereenigd worden in een zelfden persoon, namelijk Hitier. Na den dood van President von Hinden burg werd een nieuwen ministerraad ge houden waarna Hitier Lekend maakte dat hij verzaakte aan den titel van Rijkspre sident en enkel deze bewaart van Fuhrer van het Duitsche Volk en Rijkskanselier. Meteen werd door hem gevraagd de in richting van ."aa. (Üe stemming om de maatregelen die getroffen weraen goed te keuren en te bekrachtigen. Heel waarschijnlijk zal die stemming doorgaan op 19 Cogst. Maar daar evenwel niemand zal durven zijn kandidatuur stellen tegenover Hitier, mag aanzien worden dat van nu af Hitier alle macht in Duitschland persoonlijk in handen heeft. Immers hij is reeds opper bevelhebber geworden van de Rijksweer en de soldaten hebben al den eed van ge trouwheid aan Hitier gezworen. Thans in Duitschland is de Staat Hitier en zijn wil is wet. DE KERK VAN ALSEMEERG. jaflBai^jiiaasBsasBaaBasHasBSijirCiEHaflagEsaioBBsaBnasiSsiyaaBsr Kristus sleept zich voort onder 't ruwe kruishout. Achter Hem een witte Cyre- neër en een heele stoet van devote menschen. jegint te Su. namiddag. - le Deel van 5 tot 7 u.; 2C Deel van 9 tot lOu. De machtige Slotbedrijven Worden gespeeld met kleorbelichting In den goën ouden Vlaamschen tijd was er geen tooneelfeest dat niet een kennis was voor het Vlaamsche tooneelminnende volk, waar het op de marktpleinen de ghesellen toejuichte. Het openlucht- tooneel van Pater Boon toont veel gelij kenis met hetoude Vlaamsche tooneel- leven, omdat het zich licht tot de massa en een invloed ten goede wil uitoefenen. Heden dan komt Pater Boon weer tot het Veurne-Ambachtsche volk met een IBHSSgeBBBHBBaSSSBSBiaEBSBZIS machten, waarvan men niet eens de levenskracht kon vermoeden. Katholieken, uw plicht is groot, uw verantwoordelijkheid is zwaar. Klaar dient er positie gekozen, zon der aanzien van personen en zonder vrees den eenen of den anderen uit gelijk welk kamp te misdoen. Waar het gaat om de hoogste gees telijke goederen, als die der christe lijke opvoeding onzer kinderen, dient er manmoedig gestreden zonder aan zien van personen, alleen de begin selen gelden hier. De strijd voor onze scholen moet geen strijd worden tegen personen, maar een strijd voor de gedachte en voor de rechten die wij als katholie ke ouders van nature uit bezitten en voor het volbrengen van onzen ge wetensplicht waarop de hoogste ker kelijke overheden ons gedurig wijzen. Oogen open dus! Katholieken or ganiseert U ter bescherming van uw scholen; wie zijn eigen kinderen zielslief heeft, zal onzen wekroep be grijpen en aan onze zijde staan en opstaan uit den slaap der dooüende onverschilligheid, kermisgeschenk dat Judasheet, en een Judas o door Verschaeve geschapen en door Pater Boon geregisseerd, moet een triomf worden van kunst en schoonheid, die Jeremias naar de kroon zal steken. Want de drama's van Verschaeve zijn drama's, d. w. z. sterk van dramatiek en helder en logisch van uitbouw. Bij hem drijft het drama zeker niet op stemmin gen of coups-de-theatre, maar op het konflikt van den mensch met de grond krachten van het leven. Dat is Judas >-, die aan zijn gouddrift ten onder gaat. De dramatische herschepping van een gods dienstig gebeuren in het perspectief der geschiedenis. Een reuzentooneel zal oprijzen en op verschillende plaatsen zal achtereenvol gens geakteerd worden. Judas de be voorrechte, zal na bittere worsteling door z'n drift naar het goud gedreven worden tot het verraad en de wanhoopsdaad. Ter wijl hij in het donkere Oliveten zelf zijn lot zal beslechten, zal de kubieke Jerusa- lem-stad met geweldig lawaai ineenstor ten, maar terzelvertijde zal hoog daarbo ven de kruisberg-scène ontluiken in sterk aangrijpende innigheid. Judas! Dat moet ge zien! Spel, dekor, en verlichting! De grootste massatoonee- len! De verrassende kruis-scènesDe le vende kruisweg over het tooneel! Een be- tooverend rythme in de beweging! Alles onderlijnd door het licht der reflectoren en de muziek van Meulemans, speciaal voor deze uitvoering geschreven. Allen naar Veurne dan op Koekezondag. Wie Jeremias gezien heeft, komt zeker. Wie de tooneelkunstenaars van Esschen nog niet gehoord heeft, mag Judas niet laten voorbijgaan. Het is een eenige ge legenheid om zoo 'n machtige uitvoering te zien. Na Jeremias wordt Judaseen nieuwe triomfl *- *■- - BEIDE KRONEN: Boven deze van O. L. Vrouw en onder deze van het Kindje Jesus. Be'de kronen wegen 5 Kgr. J32233a323S33a3S23E3BE22E223 BEGIN OOGST 1914: OORLOG Donderdag 2 Oogst, was het twintig jaar geleden dat de Duitsche Gezant te Brussel aan den Belgischen Minister van Bui.enlandsche Zaken het verzoek om vrijen doortocht door België voor de Duitsche legers, overhandigde. Dit onbeschaamd verzoek werd afgewe zen met het droevig gevolg dat op 4 Oogst de neutraliteit van ons land door de Duitschers geschonden werd en de oorlog een aanvang nam, met ai zijn weeën en lijden. God gave dat wij nooit zulke gru welijke tijden meer zouden beleven. uBBEEBBiBaasaBBfaaaaasaatiiiaaaB EEN HAASTIGE UITVINDER Poorten open te 1 u. Begin te 2 Vg uur. PROGRAMMA: 1. - 5# KM. OP EIGEN KRACHT met de volgende rennersDemuysere Jef Rebry Gaston Vanheve! Odiel Decorte Raymond D.'croix Emiel Ghesquière Alfons Dyzers Constant Catteeuw Michel Hendryckx Remi France Jeroom Ouplinus Maurice Bekaert Gustaaf Decorte Maurice Schalüer Cam. Christiaens Georg. Moerman E. Gouwy Michel. Dr NIKOLA TESLA, de uitvinder der doodelijke uitstralingen. Dr Nikola Tesia, een. bekend Ameri- kaansch uitvinder, houdt staan dat hij doodelijke uitstralingen zou gemaakt heb ben die bekwaam zijn alle legers en vlieg- tuigvloten te vernietigen tot op eeuen afstand van 400 km. Bevoegde geleerden, zooals Prof. d'Arsonval oordeelen dat zulks wel mogelijk is in theorie maar niet in werkelijkheid, uit oqrzaak der hooge voltage, miljoenen volt, die daar voor zouden noodig zijn. jBBKasaEsazaaBasBEKBiaflEBSsa 2. - AFVALLINGSKOERS, 16 ronden 3. - ACHTERVOLGING, 4 t-yen 4 4. - RONDE TEGEN HET UURWERK 5. - SNELHEID - 10 KM. PUNTENKOERS 7. - OMNIUM PRIJZEN DER PLAATSEN: Volksplaatsen 5 fr. Viragen7 fr. Middenplein en Aaiikomstlijn12 fr. Kinderen: 2 fr. B. W. B. 2J 'fa afslag op Volksplaatsen en Middenplein. Hier hebben vrij vier der bekendste renners, Ingeschreven voor de ko-rs, feVekt bij hun bezoek tijdens de Paardenkoers van 10 Juli 1.1. Van linhs naar rechts: Rebry, Decroix, Demuysere en Moerm. 28 OOGST—6 SEPTEMBER: trein over Paray-le-Monia, Nevers, Ars, Lyon, Lisieux. INLICHTINGEN: Hoofdsekretariaat, Plein 13a, KORTRIJK «l!3B3853BE23SBiZEI!SSiSBiSiSHiEilBilB BELGISCHE FABRIEK VAN CHICOREIVVYPPELI ER-TAFFIN Fascisme en nationaal-socialisme vonden (en vinden nog) hun voor naamste stuwkracht in het jeugd- element. Het zwaartepunt van beide bewegingen ligt in het enthousiasme en de bezieling wan de jongere ge neraties. Zoowel in Italië als in Duitschland wordt de politiek ge schraagd door de duizenden schou ders van jonge lieden die gelooven in hun politieke beginselen. Het kom- munisme integendeel, gevestigd door de ouderen, komt thans pas naar het jonge geslacht en stuurt er hoofd zakelijk op aan een kommunistisch- voelende jeugd uit den sovjet-bodem te doen rijzen. In West-Europa is de politieke stuwkracht geconcentreerd in de parlementen die in feite veel van hun representatieve kracht ver loren hebben, als ze er ooit veel ge had hebben! Een politiek-voelende jeugd is er nooit geweest, als we on der politiek wat anders verstaan dan de tribulaties van de zooveel partijen die elkander de suprematie betwisten. De vestiging von fascisme en natio- naal-socialisme is echter niet zonder terugslag geweest in de meeste lan- van Europa. En uitwijkend zijn ze logisch gebleven met hun oorspron kelijke werfkracht. Ze hebben ook buiten Italië en Duitschland de jon geren kunnen bekoren. Zelfs de me thode, afgezien van details, is onver anderd overgenomen en aangewend. Uniformen en milities liggen thans aan de basis van de pro-fascistische propaganda. Nieuw is deze methode niet, zelfs niet in onze streken. In den geuzentijd werd inderdaad een evangelische militie opgericht door het consistorie van protestant- sche bisschoppen (1566). De Woeste naar Jan Denys werd door den Cas- selnaar Pieter Dathen tot opperbe velhebber van het geuzenleger aan gesteld. En dit legertje moest dienen om het protestantisme gewapender hand te verspreiden en te verdedigen. Opdedrinck in zijn Geschiedenis van Poperinghe en omstreken leert ons wat de geuzenbenden uitgericht heb ben. Zeker mogen de betaalde soldeniers uit de XVIe eeuw niet vergeleken worden met de huidige milities. Het princiep is gebleven: de verspreiding van de gedachte, het verdedigen van de politieke overtuiging door middel van militaire formaties in uniformen. In het begin van deze eeuw, en als gevolg van de liberale levensopvat tingen borg men zijn politieke over tuiging skrupuleus op zak.Thans loopt men ermee op straat. Thans steekt ze geniveleerd in laarzen, rijbroek, hemd en knods. De onschuldige turnerpak- ken hebben het moeten afleggen voor de heel wat virieler uniformen. De scherpe antimilitaristische re- aktie van na den oorlog bestaat nog enkel in woorden. De krijgsgeest, toch ook een oorlogsprodukt, wordt nu overal aangekweekt en bevorderd. De resultaten laten niet op zich wachten. Het volstaat de kranten te doorloopen om lezing te krijgen van de schier dagelijksche en vaak bloedige botsingen die zich nagenoeg overal voordoen. Zelfs het respekt voor het leven is geen dogma meer, maar een waardeloos begrip dat in het niet verzinkt tegenover de poli tieke passies. Uniformen en brigades zijn mis schien wel spektakulair. Ze zijn on gelukkiglijk zoo suggestief dat ze tot handelingen verleiden die niet te ver ontschuldigen zijn. We weten trou wens allemaal goed genoeg dat het khakipak veel twintigjarigen meta morfoseert. Dwaasheden, die men in het burgerleven nooit zou aandurven, worden door de militaire kleedij rus tig verklaard en gewettigd. Doch de uniformen hebben zoo een, aantrekkingskracht op jeugdige lie den, dat de gevaren ervan gemak kelijk op zij geschoven worden. En het moet volstrekt niet verwonderen dat ze thans als propagandisten aan gewend worden. Zelfs het gevaar is aantrekkelijk! De menschetijke waarde verhoogt er geen zier mee. De Hltleriaansche sturmabteilingen zijn er het spre kend bewijs van. Het is niet omdat deze of gene groep in een gekleurd hemd steekt dat het geestelijk po tentieel ervan groeien zal. Alleen op de naleven kan een uniform impres sie maken. Maar de eenvoudigen zijn een gemakkelijke prooi, en verre van een noemenswaardige aanwinst. De stuwkracht ligt niet van buiten maar van binnen. Ook zonder uniform, en misschien veel beter, kan de nieuwe mensch gevormd en gestaald worden. Zooals de zaken thans in Frankrijk, Engeland, Nederland, en ook in ons land een zoending nemen, bestaat er kans voor burgeroorlog. Geiooonlijk zijn twee soorten hemden nooit in harmonie en het resultaat wordt een kloppartij, soms een moordpartij. Tegenover fascistische formaties (die, laat het ons vrijmoedig bekennen, tot hiertoe niet aanvallend optraden in ons land) werden antifascistische groepeeringen opgericht, met het eene doel alle fascistische propa ganda hardhandig te beletten. We weten wel dat de vrijheid een linksch uniform aangetrokken heeft. Het belet echter niet dat de wending die de zaken aannemen volstrekt niet geruststellend is. Zeker is er tucht en moed. leiding en gezag vereischt om de gedachte te dragen en te propageeren. Maar dit kan heel zeker gebeuren zonder uniform en zonder milities. Er wordt feitelijk te veel haat gekweekt en te weinig liefde. En zoolang het katho licisme de grondslag blijft van onze levensopvatting gelooven we niet aan de noodzakelijkheid van militaire na- doenerij om een politieke overtuiging te belijden. Het is alleszins het uniform niet dat een regiem scheppen en vooral bestendigen zal. En als er gevochten en gedood moet worden om de triomf van een volks- of Staatsopvatting te verzeke ren voor een tiental maanden, dan is dit misdadig. Als men, zooals in Duitschland. de milities congé geven moet, omdat ze feitelijk bedorven zijn, dan beginne men eenvoudig zonder milities. Dat men eerst en vooral denke aan de revolutie in den mensch, vooraleer te beginnen aan de revolutie door den mensch. Men vergete niet dat de haat misschien rapper en vlugger re sultaten afwerpt, maar dat de Uef- de duurzamer en hechte/e banden smeedt. Ook de tucht wordt niet in koni- panies gekazerneerd. Tucht is de re sultante van een overwinning op ons eigen zelf. En in hoeveel individuen is deze reeds voltrokken? We heb ben nu nochtans niets anders te doen. En juist daarom gaat het in eerste instantie. Er is een nijpende nood aan persoonlijkheden, aan overtui ging, moed, wil en aktiviteit. Die vindt men niet enkel bij ronkende gegradeerden, maar ook en misschien vooral, bij de bescheiden en noeste werkers die in alle stilte zich aan het gereedmaken zijn voor de komende tijden. Waar het onderwijs encyclopedis ten produceert, is het nog altijd de self-made methode die mannen vormt. En hiervoor is een uniform niet vereischt. Verboden nadrukj HerwUr.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1934 | | pagina 1