Katholiek weekblad van ieper
ZONDAG 7 APRIL 193?.
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN.
«DE HALLE»
Eotersïraat, 17, IEPER.
fr oslcheekrekenlng K' J5.570t
Do Regeerlng Van Zeeland voor Kamer en Senaat. - Beide wetgevende
Kamers schenken haar hun vertrouwen.
Devalvatle van £3 t. h. wordt doorgevoerd.
IN DE KAMER:
137 voor;
54 tegen;
12 onthoudingen.
IN DEN SENAAT:
110 voor;
23 tegen;
19 onthoudingen.
EERSTE-MINI STER VAN ZEELAND IN DE KAMER
POLITIEKE KRONIEK
«HEER, RED ONS, V/IJ VERGAAN.
VERSPREID DE VOLKEREN LIZ
OORLOG WILLEN.»
Nog enkele kantteskeningen over de zittingen in Kamer en Senaat
Dringende Oproep tot kalmte
en tot het gezond oordeel van het Belgische Volk
HET LEVEN VAN EEN LAND
DE BELGISCHE FRANK
HET GELD IS VEILIG
SCHERPE MAAR KORTE PIJN
EEN BEROEP
3* JAAR. N' 14
Katholiek Weekblad tan leper
Bureel:
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 18,50 fr.
'Jelgisch Conjo 35,tr.
Frankrijk 35,tr.
Alle andere landen 55,— fr.
jCUgèW!
6ANSEN VANNESTET PöpêHfiêS
ïel PopcrHjT If7 S
pkr^kenln? N' 15.57üJ
TAREE? VOOR EEBICHTEN:
Kleine berichten per regel I CO fr.
Kleine berichten (minimum) 00 fr.
2 fr. toeL t. ber. met adr. t. tur.
Berichten op 1* bL per regel 2.50 fr.
Berlohten op 2* bl. per regel 1,75
Rouwber. en Bedank, (min.) 6.00 fr.
Te herhalen aankondigingen!
prlja op aar.rai».
Annonce n rijn roer af te be to'en
en moeten tegen don Woereta;;
avond Ingezonden wordsn. - Kle "o
berichten tegen den Donderdag rc:n.
bsSsgïg?3|k©
vs>or <3*35 Lcsfid!
Fclo genomen van den Heer Van Zeeland wïjl hij zich gereed maakt om het
Nctlsralei» binnen te treden en hij nog even wordt gegroet door Heer Volks
vertegenwoordiger Joris Van Antwerpen.
De gebeurtenissen der laatste dagen zijn het wel waa-fii dat we er
een uitgebreid verslag over geven. Als inleiding laten we onzen Cor
respondent van Brussel aan het woord.
Brussel, 4-4-'35.
BE GROOTE PARLEMENTAIRE WEEK
t' Was Vrijdag 29 Maart, te 10 uur, dat
de Regeering Van Zeeland voor 't Parle
ment verscheen met haar programma.
De Kamer, in afdeelingen en openbare
zitting, zetelde vanaf 2 uur tot 7 uur.
Dan werd eene poos gegeven van ander
halve uur. Daarna ging men weer aan
den trok tot den Zaterdagmorgen 7 u.
Ge kent den uitslag van die stemming:
63 socialisten, 31 katholieken en 10 libe-
Utfen hebben hun vertrouwen in de Re
g-Bering uitgedrukt.
31 Katholieken en 12 liberalen stemden
tegen.
Drie socialisten (Brunfaut, Uytroever
en Saintes) onthielden zich; ook 9 katho
lieken en 12 liberalen.
T>e Regeering kreeg dn* 1 meer
derheid In de Kamer, maar de Regee-
ringsleden waren daarmeê niet tevreden.
Eet was te duchten, dat de Senaat on
gunstiger zou stemmen. En in de Minis
terraadzitting, die onmiddellijk volgde op
de Kamerzitting, werd getwijfeld tus-
schen het onmiddellijk aftreden of het
wagen van de kans in den Senaat.
Er werd gemanoeuvreerd in den Se
naat. die Zaterdagnamiddag om 2 uur
vergaderde tot 10 V2 uur 's avonds.
Da stemming overtrof verre de gestelde
Verwachtingen.
Inderdaag, de Re-geering kreeg 110
stemmen tegen 20 en 19 onthoudingen.
De tegenstrevers waren katholieken en
liberalen. Ook de 19 onthouders.
Met dat weet ge hoe de Regeering hare
meerderheid kreeg.
Is die meerderheid wel ernstig bedreigd
geweest? Wel zeker.
Vooral bij de rede van M. Jaspar. Als
kritiek was die rede zeer indrukwekkend;
als verbeterd plan of programma betee-
kende het veel te weinig. Het vertrouwen
in de Regeering werd vooral verhoogd
door de persoonlijkheid van den Eersten
Minister, M. Paul Van Zeeland. Bij zijn
talrijke tusschenkomsten in de debatten
■was er nooit eene hapering in de voor
stelling, nooit zelfs eenige aarzeling.
De Maasbode van Maandag 1 April,
onder den titel Moreele en Physieke
Moed schreef
'i Van Zeeland's mannelijke taal ont-
hulde de tragische werkelijkheid. België
heeft vertrouwen in zijn kwaliteiten en
zijn programma.
Aan een moedig man had België
t> groote behoefte. Het land bloedde dood
aan politiek. Men heeft hier geen
n Staatslieden meer, alléén nog maar
i> politiekersEn 't was noodig dat een
energiek figuur opstond om dat aan te
t> toonen en de bevolking, die aan haar
door de politiekers - geschapen lot be-
gon te wanhopen, eindelijk te troosten,
de verzekering te geven, dat er in Bel-
gië nog mannen zijn. die, boven het po-
litiek gekonkel uit, him geleerdheid en
hun krachten in dienst willen stellen
t van de natie, om te trachten haar te
6 redden uit de moeilijkheden, waarin de
politici het gebracht hadden
Ik schrijf nog eenige gedachten uit be
sproken artikel beknopt over;
- De 42-jarige man heeft van op het
o spreekgestoelte als 't ware de eene les
na de andere gegeven, vooral aan de
0 politiekers zonder onderscheid. Wat het
0 eindresultaat van 't optreden van M.
0 Van Zeeland zal zijn, is moeilijk te zeg-
0 gen, maar nu reeds heeft hij het ver-
0 trouwen van de natie gewonnen.
De vorige regeeringen hadden altijd
0 de werkelijkheid van 's lands hachelij-
0 ken toestand voor 't publiek verborgen
0 gehouden. Van Zeeland heeft den Belg
0 op zijn werkelijke waarde geschat, als
0 een man van gezond verstand, moedig
o en die de moeilijkheden niet vreest om-
odat hij de wilskracht draagt om die
.0 moeilijkheden te overwinnen.
De overgroote meerderheid der bevol-
0 king heeft ondervonden dat M. Van
0 Zeeland een gids is geweest in de moei-
0 lijkheden voor dewelke België stond,
0 terwijl de vorige regeeringen dien toe-
0 stand 'hebben verborgen gehouden. Die
0 waarheid kan bezwaarlijk ontkend wor-
0den. Van de vorige regeeringen is deze
0 van M. Theunis de beste geweest, maar
0 't was hem te machtig en hij heeft
0 't bijltje neergelegd.
M. Van Zeeland is ook 'n rappe mi-
0 nister geweest. Getuigen daarvan de
sluiting van de Beurs voor de drie laat-
ste dagen der vorige week; zijne radio
rede van 1.1. Zondag, bij dewelke hij een
mannelijke taal voerde, en een beroep
deed op de bevolking om zich niet te
laten ontmoedigen door tijdelijke moei
lijkheden. zich te ontmaken van de cri
sismentaliteit en van scepticisme, om
samen met de regeering en met Gods
hulp het land uit de tegenwoordige
moeilijkheden te helpen.
En 1.1. Maandag was de Regeering reeds
klaar met scherpe maatregelen tegen de
woekeraars, die van de heerschende kri-
sismentalibeit gebruik maakten om de
verkoopprijzen geweldig op te drijven.
DE NIEUWE REGEERING
G'hebt ze wel reeds gelezen, maar Ik
gegf z| nogmaals jian.
schap waar en tevens het Ministerie van
Buitenlandsche Zaken.
Er zijn drie Ministers van State, zonder
portefeuille, M.M. Poullet, Vandervelde en
Hymans.
Binnenlandsche Zaken; M. du Bus de
Warnaffe.
Landbouw: M. Aug. De Schrijver.
Koloniën: M. Edm. Rubbens.
Economische Zaken: M. Ph. Van Isa
cker.
Landsverdediging: M. A. Devèze.
Openbaar Onderwijs: M. Bovesse.
Geldwezen: M. Max-Léo Gérerd.
Arbeid en Sociale Voorzorg: M. Delattre.
Openbare Werken en Werkloosheid: M.
De Man.
Rechtswezen: M. Soudan.
Vervoerwezen en Radio: M. P. H.
Spaak.
In 't geheel dus 12 Ministers en drie
zonder portefeuille, is 15.
En naar de politieke kleuren: zes ka
tholieken (M.M. Van Zeeland, Poullet, du
Bus de Warnaffe, A. De Schrijver, E
Rubbens en Van Isacker)4 liberalen
(M.M. Hymans, Devèze, Bovesse en Max-
Léo Gérard); 5 socialisten (M.M. Vander
velde, Delattre, H. De Man, Soudan en
Spaak)
BIJ DE STEMMINGEN
Hier geen volledige ontleding, 'k Heb
het hiervoren reeds geschreven dat de
Senaat heel wat gunstiger is geweest voor
de Regeering dan wel de Kamer.
't Gaat hier alleen over de stemmingen
in Kamer en Senaat voor de parlementai
re vertegenwoordiging van West-Vlaan-
deren.
De katholieke mandatarissen van Brug
ge, M.M. Van Hoestenberghe (Senaat)
Geuêns en R. Debruyne, hebben voor de
Regeerin-g gestemd.
Het Arrondissement Roeselare-Tielt: de
Volksvertegenwoordigers Allewaert, De
Jaeghere en Sap stemden neen; M. De
Smedt onthield zioh. De Senators M.M.
Gillès de Pélichy en Lammertyn onthiel
den zich. In dit Arrondissement dus geen
enkele stem voor de Regeering.
Arrondissement Oostende: M.M. Brus
selmans en Goetghebeur stemden in de
Kamer ja. M. de Spot (Senator) ont
hield zich. M. Becelaere, Provinciale Se
nator, onthield zich ook.
Arrondissement Ieper: M. R. De Man
stemde in de Kamer voor de Regeering.
De zonderlingste stemming was deze
van de katholieke vertegenwoordiging
van 't Arrondissement Kortrijk. M.
Mayeur, Kamerlid, stemde voor; M. J.
Coussens stemde tegen; M. Eossuyt. Se
nator, en Duponthieu, Senator, onthiel
den zich. Senator Mullie stemde integen
deel voor.
Dat maakt: 5 Kamerleden voor de Re
geering, 3 tegen en 1 onthouding.
Voor den Senaat: 3 onthoudingen en
1 voor.
M. Reynaert, Volksvertegenwoordiger
van Kortrijk, was afwezig.
Een heerlijke verwarring in zake
gebiedende plichten van het oogenblik.
't Ken al niet veel erger zijn! M.M. Be
celaere, Bossuyt, Duponthieu, de Spot en
Lammertyn geven op den hoop toe nog
verschillende motieven van onthouding
aan!
volgen, met de meeste aandacht aanhoord
en de cr.kele onderbrekingen van de Kom-
munisten boekten weinig sukses.
Na aflezen van zijn programma gaf de
Eerste Minister een verdere toelichting,
die in breede trekken hierop neerkomt:
toen zijn kabinet moest gevormd worden
was de goudwaarde van den frank reeds
aangetast, de devalvatle was dus een feit;
sedert Oktober 1.1. werd voor 5 milliard
goud uit de Nationale Bank gehaald en
uit de privaatbanken werden enorme be
dragen gehaald zoodat deze niet meer
voort konden zonder de Nationale Bank;
een radikaal middel ware de sluiting der
banken geweest, doch zij zijn nccdig tct
het ekonomische leven van ons land; de
prijzen waren te veel gedaald in België
en meer dan de helft der voortbrengers
|van nijverheidsprodukten werkten met
vetlies; een plan tot ekonomische herop
leving werd opgemaakt en tot slot drukte
de Eerste Minister de hoop uit dat ieder
een met hem zou werken en indien God
het toelaat zal hij slagen.
Deze uiteenzetting werd fel toegejuicht.
Daarna legde hij onmiddellijk twee
wetsontwerpen neer op het bureel der Ka
mer. Het eerste betreffende wijzigingen
aan het muntstatuut van het land, waar
bij devalvatle wordt doorgevoerd van
minstens 25 en hoogstens 30 de
goudvoorraad meet worden herschat en
de winst ervan moet aangewend worden
tot het stichten van een egalisatiefonds
om de koers der deviezen te regelen. Het
tweede wetsontwerp voorziet een verlen
ging van volmacht voor een jaar.
De Kamer ging uiteen te 12.20 uur. De
wetsontwerpen werden in den namiddag
onderzocht door de afdeelingen der Ka
mer en na 16 uur kwamen de Kamerhee-
ren opnieuw bijeen.
In den namiddag hadden ondertusschen
de verscheidene gToepen vergaderd. In de
katholieke groep werd besloten dat bij het
stemmen iedereen zijn vrijheid zou behou
den alsook bij de liberalen; bij de socia
listen werd besloten de Regeering goed
te keuren.
Na de goedkeuring der voorloopige
twaalfden werd de bespreking over het
regeringsprogramma aangevangen. Er
werd medegedeeld dat de Kamerafdeelin-
gen die in den namiddag gezeteld hadden
de wetsvoorstellen der Regeering goedge
keurd hadden.
In den Senaat werd de zitting aange
vangen Vrijdag 29 Maart, te 2 uur en na
de opening las hier ook de Heer Van Zee
land de regeeringsverklaring af in het
Fransch en de Heer Van Isacker in het
Vlaamsch.
Na deze aflezingen werd door Heer Van
Zeeland nagenoeg zelfde rede gehouden
als in de Kamer waarna de zitting voor-
loopig geheven werd.
NA DENSTRIJD
Syitthatiselio Dsssfccuwingosi
DE H. VADER [5 DErCC
Twee jeiten van ontzettende betee-
kenis beheerschen het gebeuren der
laatste dagen en toonen beslist en
overduidelijk aan dat het revolutie
proces in Belgie in een acuut sta
dium getreden is.
Het ministerie Van Zeeland of om
het nauwkeuriger uit te drukken het
plan Van Zeeland brengt den gena
deslag toe aan de liberale ekonomie,
en dat dit plan ten slotte door libe
ralen mede uitgewerkt wordt betee-
kent de verloochening van vele libe
rale beginselen. Het beteekent even
eens dat het in ons land met de be
ginselen, de princiepen, de richtlijnen
ellendig gesteld is. En zoolang be
ginselloosheid en princiepenverloo
chening schering en inslag zijn wordt
het voornaamste deel van het leven
brutaal geloochend.
Het ekonomisch programma der
regeering Var, Zeeland is een expe
riment, zooah thans AL de ekono
mische programmas van AL de re
geeringen experimenten zijn. Er is
niemand die aan de hand van eko
nomische beginselen en wetten de
uitkomst kan voorspellen van de vele
en ver-dragende proefnemingen die
thans op den rug van de menschen
geprobeerd voorden. De eene zullen
slagen, de andere niet. Slechts zij die
het kunnen volhouden tot het oogen
blik dat de orde de wanorde over
wint, zullen zich in de handen mo
gen wrijven. Voor hen die onderwege
bezwijken moeten, zullen de sociale
gevolgen gewoonweg verbijsterend
worden. En daarom is het zoo buiten
gewoon gevaarlijk in deze tijden ex
perimenten te wagen als de zekerheid
van slagen ontbreekt, doch anderzijds
leiden verouderde methodes ONBE-
TV/ISTBAAR ZEKER naar onder
gang.
Het is van zelfsprekend dat de eko
nomie een voornaam deel van het
maatschappelijk leven beteekent. Ze
is echter niet het voornaamste, om
dat ze in de allereerste plaats af
hankelijk is van het vertrouwen. En
vertrouwen is geen belgaprodukt. De
belga is integendeel een produkt van
het vertrouicen.
Europa is geen Amerika. De Ame
rikanen zijn produkten van het ma-
chinisme. Europa is een beschavings-,
Door de verscheidene groepen werd dan
vergadering gehouden waarbij besloten- y,PuLerfeel ÊoóseveÏÏprffi&ti'fMJleiïl<(Il
1.4 0 v\ f. Ata CnVl O O r /i Q Tl 1 Tl f!A IA Q - I
zou krijgen in den Senaat dan rn (ie Ka
mer, wegens de bedreiging van Keer Van
Zeeland het bijltje er bij neer te leggen,
mocht een der groote partijen -geen meer
derheid van stemmen geven.
De debatten werden dan hervat, en na
langdurige zittingen met vinnige bespre
kingen werd ten slotte Zaterdagavond, te
10.15 uur, gestemd.
De uitslagen der stemming vond ge
reeds hierboven. In den Senaat stemden
44 katholieken voor, 11 stemden tegen en
16 onthielden zich. Bij de liberalen waren
de cijfers respectievelijk 8 voor, 9 tegen
en 3 onthoudingen. Alle socialisten, 58,
stemden voor.
De door de Regeering neergelegde wets
ontwerpen voor volmacht en wijzigingen
op het muntstatuut werden eveneens
goedgekeurd in Kamer en Senaat.
DE OMVANG DER DEVALVATIE
VASTGESTELD OP 28
Zondag voormiddag zijn de leden der
nieuwe Regeering dan voor het eerst na
de stemmingen in Kamer en Senaat bij
eengekomen in kabinetsraad.
Men besloot er den omvang der devalva
tle vast te stellen op 28 t. h. Er werd even
eens besloten krachtdadig op te treden
tegen degenen die de levensduurte te hoog
zouden opdrijven door hun prijzen op
onredelijke wijze te verhoogen. Een aan
tal vertegenwoordigers der handelswereld
werden uit dien hoofde ontboden.
In het Staatsblad van Zondag verscheen
het Koninklijk Besluit, de wettelijke ver
laging van de goudwaarde van onzen
frank vaststellende en waarbij ook een
egalisatiefonds tot regeling der wissel
koersen wordt ingericht. De waarde van
den belga wordt bepaald op 0,150632 gram
goud.
KON DE DEVALVATIE
VERMEDEN WORDEN
Hierover zijn de meeningen verdeeld.
In uiterst bevoegde middens, zoo van bin
nenland als van buitenland, is men van
oordeel dat dit niet kon, wilde men een
algemeane sluiting der banken en een
volledige ekonomische Inzinking vermij
den. Het is in ieder geval buiten twijfel
dat de frank reeds een ziekere waarde ver
loren had in het buitenland, dat enorme
hoeveelheden goud voortdurend utt de
Nationale Bank werden gehaald en dat
het vertrouwen in alle instellingen van
het land op vriespunt stond.
Dat wij er nu om de waardeverminde
ring van den frank treuren of niet, de
devalvatle is een feit geworden en het is
eenieders plicht thans de Regeering in
haar werk te steunen opdat het aange
gane gevaarlijk experiment ten beste zou
uitvallen om aan het land zijn vroegeren
w. Island terug te schenken.
U.2C'3K3d3.:25i:aaS2&HRIK33BE2a3a
EEN NIEUWE POSTZEGEL
Bij de stemmingen in de Kamer waren
van rechts afwezig: M.M. Carton dc
Wiart, baron de Kerchove d'Exaerde
(Antwerpen), Ger.delien, Reynaert, Tib-
baut, van Schuylenbergh en Wauwer
mans. Liberalen: Briart cn Behn.
Socialisten: Ernest, Meysmans cn Fié-
rard.
Op de zitting in de Kamer Vrijdag, wa
ren bijna alle volksvertegenwoordigers
aanwezig cn de openbare tribunes waren
volzet.
G.msch de nieuwe r< geeringsplceg was
ook aanwezig, geschaard rond hun aan
voerder, de Hoer Van Zeeland. Na de
opening te 10 uur van de vergadering,
nam de Heer Van Zeeland. Eerste Minis
ter, onmiddellijk het woord en las c-e re-
geeringsvêrklaring af, In de Fransohc taal.
Na hem werd zelfde programma in het
Vlaainsch afgelezen door Minister Van
Issoker. (Zie volledigen tekst op 2* blad.)
Door de Kamerleden werd de regee
ringsverklaring, die wij hier verder laten
Het Nationaal Steurrkbmiteit van liet
werk der Koningin geeft deze moois
liefdanlgiieidszcgel uit en die vanaf 10
April wordt te kcop gesteld.
BBHESrtT 3SflB2 -S3SB»
KgaiRüin Astris Be» Bea-lMeren
Vrijdag 5 dezer werd Koningin Astrid
verwacht te Kortrijk, Moeskroen en Mee-
nea, waar zij bezoeken zal afleggen aan
beproefde gezinnen, die hulp hebben ge
vraagd bij het hulpkcmiteit van het Na
tionaal Hulpfonds. Deze bezoeken ge
schieden zonder minste officieel vertoon.
Europeaan voor nationale mythen
met religieuzen of wijsgeerigen grond
slag.
Hitler, Stalin en Mussolini mogen
alle ekonomische proefnemingen wa
gen en zelfs mislukken. Hun prestige
zal er bezwaarlijk onder lijden om
dat het berust op wat meer dan een
machine, op de diepe instinkten van
het volk, die zelfs in dezen tijd, IM
MATERIEEL zijn.
Geen enkele regeering in Europa
kan vertrouicen winnen met ekonomie
en ekonomie alleen. In deze tijden
is maar één faktor bekwaam een volk
recht te houden en het is er geen
ekonomische. Het is er een zuiver
psychologische: het treffen van de
diepe roerselen der volksziel.
Wie dit negeert veroordeelt zich
zelf. Hij kan tijdelijk de macht in
handen hebben, maar dit TIJDELIJK
alleen is oorzaak dat het mis moet
loopen. Wat helpt het inderdaad dat
een krakende wagen opgekalfaterd
wordt als hij twee jaar later toch
weer uiteenvallen moet.
Groote politiek is-zij dis handelt
alsof het de eeuwigheid gold. Het ligt
in de lijn van den aktieven mensch
te handelen, te worstelen, te strijden
alsof hij eeuwig leven moest. Dit
moet ook de norm, de richtlijn zijn
voor het Staatsbeheer. Zuivere eko
nomie is afhankelijk van tijd en om
standigheden. Enkel groote, diep-
menschelijke levenswaarheden zijn
bestendig en hoeven de grondslag te
vormen van ieder Staatsbeleid.
Als dit getoetst wordt aan de poli
tiek van het kleine land waarin we
leven, dan hoeft er ongetwijfeld ge
sproken van kleine politiek, al zijn
de ekonomische experimenten nog
zoo groot, zoo ontzettend groot dat
bij een mislukking katastrofale afme
tingen kunnen aannemen.
De liberale ekonomie icordt voor
een goed deel Staatsekonomie, 't is
te zeggen socialistische ekonomie.
Afgezien van het feit dat nog nim
mer een enkele Staat bekwaam is
gebleken de volkshuishouding tot
een goed einde te brengen, is het
bevreemdend dat dit experiment on
dernomen wordt door een demo-
kratische, parlementaire regeering.
Er is reeds kordaat gewezen op
de onhebbelijke wisselwerking tus-
schen financie en politiek, zoodat er
volstrekt moet gcticijfeld icorden aan
het schaakmat zetten der groot-fl-
nancie. Hiertoe is een parlementaire
regeering, zelfs met volmacht begif
tigd, bepaald onbekwaam.
Het gedeeltelijk overnemen der eko
nomie door den Staat zou echter dit
voordcel kunnen hebben dat het een
overgangsmaatregel wordt in dsn
strijd tusschen liberalisme en korpo-
ratisme, in den strijd tusschen oud en
nieuw, tusschen individualisme en
solidarisme. Dit moet toch erkend
dat voorloopig de oude tradilioneele
pariijmenschen een almachtig wapen
uit de handen genomen werd.
En hier raken we het tweede aspekt
aan van het revolutieproces: de po
litieke krisis.
Tijdens de laatste dagen voltrok
zich de besliste ineenstorting der
Belgische b'nnenlandsche politiek.
Terloops mag hier wel gewezen op
een zware psychologische fout van
minister-president Van Zeeland. Hij
had een plan, een stout plan, en hij
kreeg de kans. Had hij zich omringd
met nieuwe figuren, dan had hij
hoogst waarschijnlijk 100 meer
leans van slagen gehad. Dat hij zich
omgaf met bekende figuren, die tot
dan toe tot een diametraal tegen
overstaand plan behoorden, zal de
publieke opinie nimmer kunnen kwijt
schelden. Durf is totaal of is niets.
Juist in dit oogenschijnlijk onge
vaarlijk feit ligt het zwaartepunt der
politieke krisis.
Het bewijst eenerzijds de onmacht,
de tekortkomingen van systemen en
anderzijds van persoonlijkheden ge
vormd door het partijensysteem.
Tegenover de overweldigende vloed
die het land met verzinking bedreig
de is onmiddellijk de volslagen mach
teloosheid gebleken van het ekono
misch zoowel als het politiek libe
ralisme. Dat ten slotte het liberalis
me zijn heil zoeken moest in de
Staatsekonomie, de geleide, gekontro-
leerde ekonomie, beteekent in ons
land de verdivijning van wat in de
XIXeeuw als onaantastbaar aan
beden werd. Het liberalisme is een
tijd aan de eer geweest. Thans is die
tijd voorbij. Het liberalisme is slechts
een betrekkelijke levensbeschouwing,
afhankelijk van tijd en omstandig
heden zonder adem van eeuwigheid.
Ook de tekortkomingen van het
partij socialisme bleven niet onverdo
ken. De medewerking van het socia
lisme bewijst dat zelfs het nationale
het steeds haalt op het internatio
nale, en hierdoor wordt uitgemaakt
dat er zelfs voor het proletariaat
grenzen zijn. Er is meer. Het beginsel
van den klassenstrijd wordt door de
participatie feitelijk opgegeven. Er
wordt in tijden van nood hand in
hand gewerkt met bourgeois en ka
pitalisten, wat een sprekend bewijs
is dat klasseverzoening te verkiezen
is boven klassenstrijd.
Het partij-katholicisme, dat zich
allereerst had hoeven te handhaven,
omdat het zou moeten gedragen wor
den door een eeuwige leer van god
delijke essentie heeft zich niet beter
verdedigd. Het is zwaar en pijnlijk
te moeten vaststellen dat geloofsge-
nooten noch in hun levensbeschou
wing noch in hun encyclieken de
noodige richtlijnen geput hebben voor
een opbouwende politiek met adem
van eeuwigheid.
Er is meer. Niet enkel het partij
systeem ging faljiet, doch ook partij-
fff"mitfvzêïYè,f £fffLleitlsjlde opdracht
de verwoesting die in de harten der
menschen aangericht werd door de
politieke gebeurtenissen niet grooter
is dan die aangericht door de finan-
cieele.
Geen mensch ter wereld zal aan
nemen ivat hem in de laatste dagen
voorgespeeld werd. Hij werd misleid.
De schipbreuk der partij- en par
lementaire politiek is volledig. De
jongste krisis is de bekroning ervan.
Vit den choas die hierdoor gescha
pen wordt, moet ten allen prijze de
wedergeboorte, zoowel de Katholieke
als de Vlaamsche te voorschijn ko
men. Negativisme leidt tot verstar
ring en dood. Dit oogenblik althans
beteekent de negatie van alles voor
de massa. Niet zoozeer de financieels
bloeding als wel de moreele verlaten
heid drukken zwaar op de harten
onzer menschen. Het volk WIL lei
ding, het volk MOET vertrouwen
schenken. Het is de essentie van het
volk zelf dat het zich pas dan veilig
acht wanneer het zich in handen
geeft van menschen in wien het ver
trouwen stelt. De populariteit van
diktatoriale figuren berust hierop.
Waar voor het komende leven de
massa bevrediging zoekt in de Gods
figuur, zoo zoekt ze beschutting voor
het tijdelijke achter uitverkoren men-
schenfiguren.
De mensch is van natuurswege so
lidair met zijn evenmenschen. Syn-
dikaten, maatschappijen, vereenigin
gen schenken voldoening aan zijn
honger naar den evenmensch. Omdat
hij werkt zoekt hij naar vakgenooten;
omdat hij gelooft, zoekt hij naar
geloofsgenooten; omdat hij denkt en
voelt en spreekt op een bepaalde ma
nier houdt hij van volksgenooten.
Mensch, familie, korporatie en natie
zijn de elementen die verbonden aan
het katholicisme de nieuwe tijd moe
ten inluiden. De Staat is enkel de
belichaming van de elementen waar
door hij gevormd wordt. Zijn grond
slag is kuituurzijn gebouw moet erop
aangepast. En hiervan is voor Vlaan
deren nog weinig terechtgekomen.
Het ekonomisch programma der
nieuwe Regeering liet alle kuituur
waarden terzijde.
Dit weze een spoorslag. Wijl aan
de eene zijde gestreden wordt voor
den belga, hoeft er aan de andere
zijde gestreden voor den mensch en
voor Vlaanderen. Nu de partijpolitiek
faljiet ging is het oogenblik daar om
de groote levenspolitiek, die reeds in
vele harten grondig vastgeankerd zit.
uit te diepen en te verbreeden.
Wierook en myrrhe hebben af ge
daan. Wie in dienst staat van zijn
volk, dient en doet zijn plicht. Plicht
is geen verdienste maar dwingende
wet.
lei hiertoe werd het land op alle
gebied aan den boord van den af
grond gebracht, door een prangend
gebrek aan een doorvoelde, sterk
gedragen levensbeschouwing. Doch
zelfs een klein land kan een groote
politiek volgen. Dit weze de gebieden
de taak van het komend geslacht.
Meer dan door een betooging zal
Brussel hierover ingelicht worden.
Het financieele offer dat van ons
gevergd uerd wc.e vergoed door een
spiritueele wedergeboorte. Anders rest
ons niets, niets. Zielehonger is nijpen
der dan broodhonger.
En de zielehonger is nu ontzettend
HEILIGVERKLARING
VAN DE GELUKZALIGEN
THOMAS MORE EN FISHER
Maandag voormiddag vergaderde in
het Vatikaan het Consistorie, dat
door den Paus werd bijeen geroepen
om zijn meening te kennen te geven
betreffende de heiligverklaring van
de gelukzaligen Thomas More en
John Fisher. Z. Em. Kard. Laurenti
schetste in een toespraak het leven
der Britsche martelaren. Alle kardi
nalen stemden voor de heiligverkla
ring. Vervolgens deelde de Heilige
Vader de benoeming mede van Z. Em.
Kardinaal Pacelli tot kamerling der
Roomsch Katholieke Kerk. Tevens
sprak hij een zeer belangrijke rede
uit:
Op eenige dagen nog van de Inter
nationale Konferentie van Stresa die
naar wordt beweerd van beslissenden
invloed zijn zal op de internationale
gebeurtenissen, na de besprekingen
van Berlijn en van Moskow, te mid
den van de verwarring in de geesten
en in de gemoederen, komt de Vader
der Christenheid, Z. H. Paus Pius XI
een plechtig waarschuwing te richten
tot de naties die zich oorlogszuchtig
aanstellen.
Die woorden richten zich niet al
leen tot de Katholieken die steeds
gehoorzamen aan de stem van den
Heiligen Vader, maar tot alle men
schen van goeden wil.
De regeeringen die de woorden van
den Paus in den wind zullen slaan
brandmerken zich zelf en worden als
zelfbeschuldigers van hun snoode da
den. Ook zal geen enkel natie-aan
voerder in 't openbaar de verant
woordelijkheid van een nieuwen oor
log op zijn schouders willen laden.
De Heilige Vader zegde:
DONKERE WOLKEN
Wanneer we onze blikken wénden
naar die vreeselijke ekonomische,
politieke, en bijzonder zedelijke kri-
sis welke de menschheid teistert,
icanneer we de nog ergere gevol-
gen beschouwen die men voor de
toekomst vreest, hebben we wel re-
den ons zeer te bedroeven.
Terwijl het puin van den vorigen
oorlog nog niet is opgeruimd zijn
er nieuwe donkere wolken aan het
zwerk en de ernstige woorden van
j> het evangelie dringen zich op.
Wanneer gij van oorlogen en om-
schieden, mutir icoc.- cWirtt*?
terstond. Opstaan zal het volk en
rijk tegen rijk en geweldige aard-
bevingen zullen er ontstaan en hier
en daar pestziekte en hongersnood
en verschrikkelijke dingen en groote
teekenen aan den hemel terwijl
er menschen sterven van schrik in
afwachting van hetgeen de wereld
zal overkomen.
De Paus verwondert zich dus niet
l92BEBgEI9BaB3£aBBBHEHBSES£EaBH5ZBSB2aSS3323£3fii2EZ33giSS3B
M. V«m Zeeland vóór de Micro
lïcrtvig.
als van overal de volkeren zich tot
hem wenden om hun aller Vtdei
licht te vragen, troost en hoop.
De Heilige Vader wil hen voor alt
les leeren betrouwen op God. WanQ
als alle volkeren behoefte hebben aari
christelijke hoop moeten zij zich deS
te meer steunen op de christelijk
deugden.
*Dit is het uur, waarop, zoo-As <1A
apostelen het deden in angst vqQt
de woeste golven, wij ons dichtef,
tegen den Redder der wereld mogi;
ten aandringen om zoo tot kalmte
fe komen en evenals de apostelen
moeten wij Hem smeeken.
HEER, RED ONS, WIS VERGAAN
Maar terwijl een oorlogsgerucht ofa'
len angstig heeft gemaakt, troost dq
Heilige Vuder:
Daar wij de verwachtingen onz
zonen niet willen beschamen ma<i
ze willen beantwoorden in de mat
dat in onze macht ligt, openen wis
hen ons ouderhart dat spijts d&h
beklemmenden angst, vertrouwt ifl
God.
f Dat de volkeren opnieuw de eeneri
9 tegen de anderen, de wapens moe'4
9 ten nemen, dat men weer het broe-«
9derbloed moet vergieten, dat meii
9 vernieling en ontzetting moet sfor-
9 ten, zoowel te water en in de luchj
9 als op aarde, dit alles zou een zoq
9 enorme misdaad zijn, en zoo krank-
9 zinnige uiting van furie zijn, d:it
9 wij het als onmogelijk beschouwcü.
9 Wij kunnen niet gelooven dat zij
9 die zich de welvaart en het welzijrt
9 der volkeren zouden moeten teé,
9 harte nemen, aansturen naar dé
9 massamoord, de ineenstorting, de
9 uitmoordingniet alleen van hun
9 eigen landen, maar van een groot
9 deel der menschheid.
9 Doch, indien iemand die afschut
9 welijke misdaad durfde plegen —t
9 dat God die droeve gebeurtelijkhcid
9 verwijdere, welke wij ons zeggenS
9 als onmogelijk beschouioen da'
9 zouden we niets kunnen dan, me,
9 de bitterheid in 't harte, het gebs>
9 te storten: BeschaamHeer, dé
9 volkeren die den oorlog willen.
VERTROUWEN IN DE H. MAAGD
De Heilige Vader eindigde met zijH
diep vertrouwen uit te drukken in dé
groote dagen van Lourdes, waar rt'l
Heilige Vader zich zal doen vertegent
woordigen.
Daar zal de Heilige Maagd aan deri
voet van het altaar staan, zooals Zij
iib, w.i*v T_ T„,„-0 rri
van haar Goddelijken Zoon zaï vet-,
krijgen dat opnieuw over de toerei
de regenboog van. den vrede za
schitteren.
A
Mogen alle volkeren naar de sterq
luisteren van Hem die op aarde dij
hoogst zedelijke macht verpersooni
lijkt!
De Heer Eerste Minister Van Zee
land heeft Zondag avond, te 20 u„
de volgende rede gehouden vóór de
radio:
Mijn Waarde Landgenooten,
Schokkende gebeurtenissen komen
in de geschiedenis van ons schoon
land veelvuldig voor. Ondanks die
moeilijkheden en misschien dank
zij die moeilijkheden, doordien de
Belgen steeds zooveel kracht hebben
moeten ontwikkelen om die te boven
te komen heeft Belgie zich opge
werkt tot een der eerste plaatsen
onder de beschaafde volkeren. Doch
het leven van een land, zooals het
leven van den enkeling, is een voort
durende actie, een strijd die steeds
wordt geleverd en waaraan geen ein
de komt. Eens te meer hebben wij
moeilijke dagen beleefd. Tijdelijk
hebben wij de nederlaag geleden;
brutale krachten hebben zich ge
worpen op een van de meest kiesche
bestanddeelen van ons stoffelijk en
moreel bezit, namelijk onze munt.
Doch wij zullen den slag van ons
weten af te slaan.
De Belgische frank zal morgen een
nieuwe kracht bezitten: met één belga
zal men minder goud in het buiten
land kunnen koopen; maar het moet
gebeuren dat men met één frank zoo
veel waren blijft koopen als een jaar
of twee geleden.
Thans doe ik een dringend beroep
op allen. Ik vraag u dit; eerst en
vooral blijft niet langer aan het
muntvraagstuk denken. Moet de
frank, in zijn nieuwen stand, wor
den verdedigd, wij staan klaar om
het te doen.
En dan, houdt op U bezorgd te
maken over h_u geld dat gij in de
bank hebt staan, of dat gij aan
spaarkassen hebt toevertrouwd; nooit
was het er zoo veilig als thwns; wij
zullen er voor U, en met U, op waken.
En keert dan, met gerust gemoed,
tot uw dagelij ksche taak terug. Als
gij zonder werk zijt, laat uw gewet'
tigd ongeduld nog een tijdje voort
duren; zonder een dag te versuimen
gaan wij trachten U te helpen om
de schoonste vreugd «nder de vreug
den, weike het leven g'eeft, terug te
vinden: de voldoening van de vol
brachte taak.
En vooral, weest koelbloedig#waar-
dig van den naam dien gij hebt ver
kregen, gezond-verstandig te zijn eri
praktisch aangelegd.
Indien wij, morgen en de volgende
dagen, vooral op het gebied der prij»
zen, wat heen en weer geslingerd
worden, helpt ons den toestand snel
meester te worden. Een korten tij cl
zullen wij de agioteurs en de speku*
lanten aan het werk zien; achter
hen zullen enkele opgezweepte ban-
gerikken en verdwaalden loopen, wief
zenuwen niet sterk genoeg zijn, en
wier geest niet de noodige helderheid
bezit om onmiddellijk hun evenwicht
te herstellen. Doch ik weet dat d|
groote meerderheid van onze bevol»
king, de kalme moed die de over
winning verzekert, zal bewaren, ter
wijl wij deze scherpe, maar korté,
pijn doorstaan.
Dat hebben, op zelfs prachtigp
wijze, andere volkeren gedaan. Waar*
om zouden wij het niet kunnen? Varj
niemand hebben wij lessen te ont>
vangen; doch wij kunnen het voor»
beeld door anderen gegeven, navol»
gen, en die voorbeelden zullen wij
daar gaan halen, waar zij volkomen
sukses zullen hebben gehad.
De regeering rekent dus op U, mijn
Waarde Landgenooten.
Ik doe, gansch in het bijzonder, een
beroep op mijn oud-wapenbroeders,
de oud-strijders uit den grooten oor»
log: als de tijd moeilijk is, denkt meh
steeds aan hen; dat weten zij, zelfè
indien men ze in gelukkigere dagerj
eenigszins vergeet, en zij zijn ef
trotsch op.
Ik doe een beroep op de Jonga
mannen, niet op hunne kalmte, dit
is mij niet genoeg, maar op hunne
wilskracht, hun geestdrift en ik
vraag dat zij zonder voorbehoud,
hun steun zouden verleenen, voor
de taak tot ekonomische opbeu
ring waaraan wij ons gespannen
hebben; ik doe ten slotte, op de
meest uitdrukkelijke wijze, een be
roep op de Belgische vrouwen opciat'
zij al hun invloed zouden doen gel
den, tevens als bezadigde en als op
wekkende kracht, ten bate van een
eerlijke en oprechte poging, waarvap
het wellukken een ruimer leven, in
een zedelijk en stoffelijk rijker land,
zal verzekeren aan allen die ha&r
dierbaar zijn.
Bij voorbaat en van ganscher harte
betuigt de Regeering der Nationale
Eendracht haren dank aan hen die
in hun vaderlandsliefde den moed
zullen vinden om datgene te doea
wat het land van htu verwacht.
