SUPER
BELGISCHE FABRICATIE
Hoe ik het IJzerkruis
verdiende
pP^ 5 LAMPEN
Een Brief uit de Missielanden
Brief van P. Pauwelijn Missionaris in Congo
hef is een van ae redenen
/an haar superioriteit.
Cold Cream maakt het schuim
vettiger, verhoogt zijn weekmakende
eigenschappen en vergemakkelijkt
aldus de taak van het scheermes.
Ook aan Cold Cream dankt men die
weldadige werking, die de huid zacht
maakt en dit heerlijk gevoel van
frischheid achterlaat, nadat men z'F
geschoren heeft met
GIBB^-SC^QZEE P
STORT 13,25 FRANK
KL0EKSTE
SCHOONSTE
m 'i,f pian
Verkrijgbaar bij alle goede Electriekers en Radioverkoopers
MODEL 5 Lampen 1395 fr.
MODEL 6 Lampen 1695 fr.
MODEL SUPRA LUX 1975 fr.
Alls BARCO-toestelleri zijn gewaarborgd
BEENHOUWERS,
MIS0PVATTING
Prijs Ver hooging
zoolang den voorraad duurt
bij den
Meester-Pelsmaker
EEN PAAR GRAPKES
- -
Uit het verre Congoland schreef
Eerw. Pater Pauwelyn van Oost-
vleteren, volgenden brief dien we
met genoegen overdrukken:
Umangi - Sint-Pieter,
7 Februari 1935.
GEACHTE WELDOENERS,
Terwijl ik nog geniet van het voorrecht
der beginnelingen, t. t. z, dat ik gelijk de
achttienmaanders nu en dan nog wat rust
krijg, wil ik graag van dien vrijen tijd
gebruik maken om een briefje te schrij
ven.
Wat TT het meest zal aanbelangen is
zeker niet de eigenaardigheid van het volk
of van de streek, waarvan men ten ander
per brief toch moeilijk een juist gedacht
kan geven, meer wel het bekeeringswerk,
de manier waarop onze zwarten tot het
ware geloof en tot de Kerk van Christus
gebracht worden. Misschien zal dit voor
U geen nieuws meer zijn, maar gij zult
toch mijn briefje willen aanvaarden als
een blijk van dankbare genegenheid.
Umangi is een centrale missiepost en
de verblijfplaats van den provinciaal van
het vicariaat Nieuw-Antwerpen. Die mis
siepost ls uitgegroeid tot een heel dorp,
alhoewel hier geen enkele blanke van den
Staat verblijft. Er zijn niet minder dan
zeventig steenen gebouwen; onder ande
re: huis van paters en zusters, meisjes-
en jongensschool, hospitaal, schrijnwerke
rij, enz. Daarnevens is er een heel dorp
van getrouwde christenen, die ook allen
hun baksteenen huisje hebben; meest al
len zijn bedienden van de missie: koster,
schoolmeesters, schrijnwerkers, metsers,
zagers, koel-, schapen cn paardenboer, ka-
pitas van het werk der catechumenen,
enz.
Ik verbeeld me dat de stichtingen der
zendelingen-monikken in de bosschen van
Cermanie er in 't begin ook uitzagen ge
lijk onze missieposten nu. Gelijk toen ter-
tijde onze voorouders, zoo vinden da zwar
ten nu ook dat het onder den staf goed
wonen is
Een groot deel der bevolking van den
missiepost is gevormd door de schooljon
gens; ter schole komen er immers kinders
van heel het missiegebied dat ver uitge
strekt ligt op de twee oevers van den
Congostroom. In tegenstelling immers met
veel andere missiën, zijn de scholen bij
ons internaten. Dat internaatsysteem
heeft onschatbare voordeelen voor de
vorming der jongens; ze zijn er immers
heelemaal aan hun heidensch midden
onttrokken en leven in een echt christe
lijke atmospheer. Natuurlijk brengt dat
systeem nogal wat materieelen last bij:
er moeten slaapzalen en keukens gebouwd
worden en dagelijks moeten al die jonge
hongerige magen gespijzigd.
De Staat subsidieert wel die schelen,
maar draagt er bijlange den vollen last
niet van. Om IJ maar een klein bewijs te
geven: in 1931 kostte het tiental staats
scholen met zijn 5.000 leerlingen aan den
Sfaat 12 millioen fr., terwijl de vrije ran
genomen scholen met hun 200.000 leerlin
gen niet meer dan 10.259.272 fr. kregen.
De centrale lagere scholen zijn verd.elo
in twee graden, een met twee en een met
drie studiejaren.
Hoe worden nu de kinders aangeworven
voor de centrale missieschool? Wel, daar
voor moet ik U eerst spreken over een
ander schoolorganismedat der buiten
scholen. Er zijn op bijna ieder dorp van
het missiegebied klein?' schooltjes opge
richt Riet een of twee studiejaren.
Zoo heeft de missie van Umangi meer
dan dertig zulke scholen, waarin er dit
jaar 1322 jongens leeren lezen en schrij
ven en wat rekenen. Die schooltjes bewij
zen groote diensten. Allen die er naartoe
komen worden eerst en vooral wat meer
mensch, allen leeren bidden en als d
gepaste gelegenheid zich voordoet worden
de nog ongedoopte leerlingennaar den
missiepost gezonden als catechumenen of
wel als het goede leerlingen zijn komen
ze naar de schoolkolonie. We spraken daar
even van catechumenaat; dat is nog een
ander organisme. Op ieder dorp van het
missiegebied is er een catechumenaat;
een missiepost in 't klein: een kerkje, een
huizske voor den reizenden pater en een
tje voor den catechist: alles in plak n
stak.
Het derde catechumenaat der missie
van Umangi werd gesticht door het St.
Amanduswerk van Brugge en staat onder
de bescherming van St Leo ter Duinen.
Eiken avond roept de catechist christe
nen en catechumenen samen voor het
gebed. Die willen christen worden moeten
aldus eerst twee jaar bidden op hun eigen
dorp. De pater, die een paar keer per jaar
die dorpen bezoekt, onderzoekt dan wie
er genoegzaam voorbereid is en hij stuurt
dis naar het groot catechumenaat op den
missiepost. Daar krijgen ze nu minstens
zes maand lang twee maal daags gods
dienstonderricht van den pater, eiken dag
ook komen ze naar de H. Mis en het
avondgebed. Na zes maanden worden de
doopleerlingen ondervraagd en die vol
doening geven krijgen hun doopbriefje.
Zoo heb ik er in den tijd dat ik in Uman
gi ben minstens om de veertien dagen een
tiental* mogen doopen. Natuurlijk dat die
doopleerlingen ook een slaapplaats moe
ten hebben, dus nog eenige gebouwen der
missie. Onder den dag, gelijk echte negers
wonen ze buiten onder de milde tropen
zon. Doch ze mogen niet heel den dag
leegloopen. Benevens hun catechismus
leeren ze op de missie ook werken. In het
bosch, in plantage en in weide, in brieken
en pannenoven, overal kunnen ze nuttig
werk verrichten. Twee maal per week
krijgen allen dan hun dagelijks brood, d. i.
een pak chikwangen ofte bereide man-
niok, het nationaal voedsel van bijna heel
Congo. Hoe weinig eischend de zwarten
ook zijn, toch eischt dat voedsel koopen
ieder week een heel sommetje; gemiddeld
immers staan er daar (schooljongens in
begrepen) 400 man hun portie af te wach
ten; elk krijgt per week omtrent zeven
kgr., dat maakt dus 28CO kgr. chikwangen
per week. Als er mogelijkheid is, krijgen
ze een stukske vleesch als toespijs; an
ders moeten ze maar zelf voor toespijs
zorgen en dat kunnen ze hier in Umangi
nog al gemakkelijk, daar er zooveel visch
in den stroom is.
Na hun doopsel en eerste communie
trekken de nieuwe christenen dan welge
zind terug naar hun dorp, waar ze ieder
jaar minstens twee maal het bezoek krij
gen van den reizenden pater en gelegen
heid hebben om te biechten, de H. Mis
te hooren en te communiceeren. Daarbij
komen allen die er aan houden goede
christenen te blijven, drie maal per jaar
naar de missie, namelijk met de groote
feestdagen: Kerstmis, Paschep enG. L. V.
Kemelvaart. Dan is het een ftntT over
rompeling op de missie, bijzoeöer aan de
biechtstoelen. Zoo werden hier met Kerst
mis over de 2500 biechten gehoord. Som
mige van die christenen waren van 140
km. ver gekomen in drie dagreizen.
Nevens het missiedorp der paters is er
zich in 1930 als 't ware nog een heel nieuw
missiedorp komen vestigen: dat der Z.Z.
Kan. van Sint Augustinus. Nu reeds is
het goed dat de zusters doen, onschatbaar
en later, eens dat de meisjes in hun school
gevormd in 't loven zullen staan, zal men
het eerst naar zijn volle waarde kunnen
schatten. Benevens hun school hebben de
zustors neg een dispensarium, waar er
dagelijks cmtrent 250 zwarten voor aller
hande wonden en zeeren raad en genees
middels bekomen. Daarbij is nog een hos
pitaal waar t'e ergere zieken kunnen ver
blijven. De zusters rijd:, ook uit naar
een paar buitendoipen cm er dcor de uit
oefening der lichamelijke v.crkrn van
barmhartigheid der zielen te raken; zoo
hebben ze reeds een dcrp dat overwegend
prctcstantsch wr.s, heelemaal gekeerd.
Zooals overal elders zijn de zusters hier
csk de toevlucht der weeskens. Nu zijn
cr een 20, die anders zeker ten prooi zou
den geweest zijn van ellende en dood.
Als men bedenkt dat een missiepost ge
lijk Umangi nog maar ruim dertig jaar
bestaat, dan moet men bekennen dat onze
immers op de doopregis-
tc._ li.000 namen staan ea
vooral c,a: hun werk vastgelegd heb»
ben in het kader van een stevige organi
satie. (Alles samen, met diegenen dia
overgegaan zijn naar nieuwere stichtin
gen en met de gedoopten in stervensge
vaar, zijn er 28.000 gedoopt op de missie
van Umangi).
Daarbij, het werk is nu veel vergemak
kelijkt, gezien de reizende pater nu ge
makkelijk flets en moto kan gebruiken,
langs de brecde aarden autowegen dcor
den Staat aangelegd; terwijl vroeger de
christenen door moeras en boschwegeltjes
moesten bezocht worden. Vroeger had men
ook te kampen tegen de onwilligheid of
zelfs de vijandigheid der bevolking, ter
wijl zelfs de heidenen nu den pater ge
negen zijn of hem ten minste eerbiedigen.
Nu nog een woordje over de centrale
missieschool. Op 't oogenblik zijn er 240
jongens, het tweede jaar is verdubbeld.
Wat gewordt er van de jongens die hun
vijf studiejaren hebben uitgedaan?
De besten, zoowel op verstandelijk als
op zedelijk gebied worden, als ze goesting
hebben, toegelaten op het klein semina
rie. Eenige anderen gaan naar de nor
maalschool van Boyange, waar ze na drie
jaar hun onderwijzersdiploma kunnen be
komen. Anderen nog gaan naar de vak
school. Eenigen ook doen geen verdere
studie meer en worden b. v. onderwijzer
op een der buitenscholen. Want in af
wachting dat er genoegzaam gediplomeer
den zijn, zal de missie nog lang de dien
sten van minder geschoolde elementen
noodig hebben.
Onder de seminaristen zal er dan in
den loop van het klein seminarie, nog een
schifting gebeuren; die waarlijk blijken
van roeping geven, gaan dan naar het
centraal groet seminarie te Kabwe in
de Kasai.
Het vicariaat heeft reeds zeven semi
naristen te Kabwe, waarvan de eerste
groep van vijf man, hun vierde jaar theo
logie begonnen zijn. De zoon van onzen
koster van Umangi is daarbij. Na hun
vijfde jaar theologie zullen die semina
risten nog maar de mindere orden ont
vangen hebben. Dan zullen ze neg een
proefjaar komen doorbrengen in hun eigen
vicariaat, waarna ze in korten tijd de drie
groote wijdingen zullen ontvangen. Als
het God belieft zal Umangi dus binnen
een paar jaar, nog maar 35 jaar na zijn
stichting, reeds zijn eersten zwarten
priester mogen vieren. Moge de Heer veel
roepingen laten gedijen in Congo, opdat
de Kerke sterk gevestigd worde in het
hart van Afrika. Geve de Heer ons ook
de genade cm het heerlijk werk van onz»
voorgangers waardig voort te zetten en
moge Hij U en uw werk zegenen om het
geen Gij doet voor de uitbreiding van zijn
Rijk!
Dankbaar en genegen in X",
JOS. PAUWELYN,
Missionaris van Scheut.
Aan bewapening besteden alle landen miljoenen en miljoenen;
de oorlogsgeest en haat tegen ander volkeren wordt dagelijks aan
gekweekt. We zijn van langsom verder van het groote gebod door
Christus op Witten Donderdag opgelegd toen hij tot zijne Apostelen
zegde: ZIE. IK GEEF U EEN NIEUW GEBOD, DAT GIJ EL
KANDER LIEF HEBTWie luistert nog naar die woorden!
De volkeren staan tot de tanden gewapend tegenover elkander!
}Ve moeten terug tot het gebod van God! Wie onderstaand gru
welijk, doch echt oorlogsverhaal leest, zal den oorlog vervloeken en
medewerken om den geest van liefde in de wereld te herstellen:
daartoe kan eenieder medewerken
Tienen, Herverlee, Mechelen, Wa-
lem zijn al namen die ons steeds in
het geheugen geprent blijven, die
elk In 't bijzonder een onderdeel uit
maken van de tragedie die ons land
in 191,4 teisterde en waaraan de oud-
strijder terloops nog wel eens denkt.
Docli de IJzerslagt die daarna volg
de, zou het reeds doorstane in wreed
heid doch vooral in lijden overtreffen.
Op de brug van Walem riep op een
nacht den vijand ons ongeveer het
volgende toe: «Belgen! Genoeg bloed
werd vergoten! Ieder verderen tegen
stand is nutteloos!waaraan wij
met enkele salvos antwoordden die
in de dichte kolom, die vóór de brug
in 't midden van het dorp opgesteld
stond, groote verwarring zaaiden.
Doch weldra zou Antwerpen prijs
gegeven worden en toen wij langs
Oostende-Eernegem den IJzer nader
den, begon in ons den twijfel ont
staan of het wel zou waarheid wor
den. Helaas nog veel leed en ontbe
ringen stonden ons hier te wachten.
Langs de IJzerboorden, bezijden de
brug van Schoorbakke opgesteld, kon
worden vastgesteld dat de vijand ons
kort op de hielen was gevolgd, want
weldra kwamen hunne voorhoeden
onze stelling verkennen en daarop
volgde een verwoede beschieting met
zwaar geschut. In regelmatig rythme,
onder oorverdoovend gerucht, kwa
men de obussen per reeksen van 4
of 6 op onze stellingen neder. Geluk
kig bood de oever ons gelegenheid
om ons elk een diep en smal putje
te graven en ons derwijze tamelijk
goed te beschutten.
Twee of drie dagen bleven wij daar
ln die hel, zonder dat het mogelijk
was ons iets van eten noch drinken
aan te brengen, het water der grach
ten bood ons de eenige gelegenheid
om onzen dorst tc iaven. Doch ver
ders gebeurde er niets, want het was
op Diksmuide dat den aanval gericht
was, want uit die richting hoorden
wij dat daar hevig gevochten werd.
Op een avond werden wij afgelost,
onze putjes werden door anderen te-
bezet en wij waren reeds verblijd op
de hoop dat ons eindelijk wat rust
zou gegund worden. Doch aan dé brug
gekomen stellen wij vast dat vooraan
cene verkeerde richting wordt inge
slagen; want de brug wordt overge
stoken cn niet een 150 man.richtpn
wij ons langs de groote baan Schoo-
rewaarts.** Er wordt or o gefluisterd
dat diegenen die de Duitssjhg taal
kennen zouden willen voorop gaan.
Intusschen wordt het pikdonker en
pas een paar honderd meters zijn wij
van de brug verwijderd, of de baan
is helder verlicht door een groote
hoevebrand. Twee, drie- groote schel
ven staan in lichte laaie. Dit schouw
spel geeft op ons niet meer den in
druk die zulk onheil gewoonlijk op
ieders gemoed teweegbrengt. Wij zijn
reeds aan meer gewoon. Doch nu wij
in die aldus verlichte plaats voorbij
komen, worden wij reeds op gewéer-
schoten onthaald en zoeken wij dek
king in dé diepe grachten bezijdén
de baan. Zoo gaan wij immer voor
uit, nogwel ongeveer een kilometer,
totdat wij op heftigen weerstand stui
ten.
Een veldkanon die ons op de baan
op de hielen gevolgd heeft, begint
hier te schieten en de vijandige voor
posten v/orden alzoo van op 100 m.
afstand bestookt. Nog geraken wij
enkele meters voorwaarts, doch de
weerstand vergroot, een hevig ge
weervuur begint, verdubbelt, vertien-
dubbelt. Luide commando's weerklin
ken.
Da groote baan wordt letterlijk
door de kogels schoongevaagd, en
weldra beseft men langs de 'verzijde
dat wij in de grachten dékking zoe
ken, want nu krijgen wij onze beurt:
de kogels treffen ons in den diepen
gracht, en af en toe hoort men een
gil van dezen die getroffen worden.
Weldra bestatig ik dat mijne mak
kers die mij vooraf en achteraan be
vinden, beiden doodelijk getroffen
zijn.
De opgelegde taak schijnt nog niet
volbracht want wij blijven stand hou
den. Zoo duurt het tot den vroegen
morgen, en als de eerste schemering
zich vertoont, worden wij een hon
derdtal meters teruggetrokken en op
eene lijn geplaatst bezijden de baan.
In der haast graaft elk zijn nieuw
putje, want wij beseffen dat, eenmaal
dag geworden, wij ons daarin zullen
moeten schuilen. Wij hadden goed
geraden, want er werd van de over
zijde niet geduld dat iemand zich
beweegt.
Dan begon weer een van die einde-
looze dagen. Stel U voor daar zoo den
heelen dag roerloos ineengekrompen
te blijven, het was mogelijks wel den
derden dag, zonder eten noch drin
ken, noch slapen. Voeg daarbij de
onzekerheid; wat staat ons hier nog
te wachten? Denken ja, dat was ons
toegelaten, eerst op de arme sukke
laars die daar straks vielen, aan hun
ne ouders, vrouw of familie, die over
hun verlies zouden treuren en die
nu nog niet de droeve mare ontvin
gen en mogelijks nooit zullen weten
waar of in welke omstandigheden zij
vielen. Sukkelaars ja, doch wel eens
door ons benijd, want hunnen dood
bracht de verlossing uit al dit onheil
en mogelijks hadden zij voor hun
offer reeds een schoone belooning.
Zoo kruipen de uren traag voorbij,
enkel vindt men een tijdverdrijf met
te peuteren aan het putje, tot zelfs
er luimig gelachen wordt met den
een of den anderen die tracht te
schertsen.
Doch wat gebeurt er ginder? Van
op onze plaats, en na ons behoed
zaam een weinig opgericht te heb
ben, zien wij de baan van Leke-Diks-
muide. Langs deze baan beweegt zich
een heele kolom vijanden, die in dichte
drommen Diksmuidewaarts nadert,
't Is waarlijk onbeschaamd van in
vollen dag zulke bewegingen te dur
ven uitvoeren, doch wij kunnen er
niets aan doen en onze artillerie
schijnt niet meer te bestaan. Af en
toe zenden wij een kogeltje in die
richting, doch den afstand is te groot
en ongestoord gaat den drang yoprt,
scheerzeep is
verkrijgbaar in een
.elegante, praktische,
uitwaschbare tube,
die zeer voordeelig is
aangezien men ze steeds
opnieuw met onverpakte
zeept kan vullen.
Alle giften worden met veel dankbaar
heid aanvaard en kunnen gestort worden
'j E. H. D'HOORE, Onderpastoor op St
i Jan te Poperinge (Postcheckrek. 41771).
i32BI9BE9BB3BaE&3BSa&9ÏSlSaa&
ALBERT DENYS
POPERINGE IEPER
Tel. 61. Tel. 175.
Menigeen zal zich afvragen: Wat is er
van het Plan van den Arbeidge
worden.
Feitelijk is het een ingewikkelde kwes
tie geworden! De Socialisten weten er
zelf geen weg piede. In hetzelfde blad
zegt de eene correspondent: «Nu is De
Man Minister. Zijn Plan zal nog niet
uitgevoerd worden, en hij weet het beter
dan wie ookDe andere correspondent
schrijftIn het feit dat een deel van
het Plan van den Arbeid wordt opge
nomen, ligt de bekentenis dat het geheel
goed en degelijk is...
Dat is nog wel het kostelijkste! Waar
heeft die man zijn logika geleerd? Neen,
zoo niet, vriend! In het feit dat een ge
deelte van her Plan van den Arbeid
wordt aangenomen, ligt de bekentenis dat
dét gedeelte als goed en degelijk wordt
aangenomen... Door het feit dat een ge
deelte van het Plan van den Arbeid
wordt aangenomen, is het klaar dat «het»
Plan van den Arbeid niet wordt aan
genomen, maar slechts deze punten, dis
in overeenstemming zijn met het Plan
Van Zeelanddat Kristen Demokra-
tisch is.
Kwestie van dus goed te begrijpen! Da
oolijkste Socialisten zwijgen over het
«Plan», omdat ze weten: 1) dat het
grootendeels slechts theorie is en propa
gandamiddel, en vooral als zoodanig moet
dienst doen; 2) omdat voor de toepassing
ervan, minstens een socialistische meer
derheid zou noodig zijn. want «het»
Planvoorziet essentieel socialistische
uitwerkingen, als nationalisatie van het
Bankwezen en van de groot-nijverheid.
ter drukkerij Sansen-Vanneste
Gasthuisstraat, 15, Poperinge,
kunt Ge 100 verklaringen voor uwe aan
giften krijgen, verbonden in één .bocüï
voor 6,50 frank.
Vele moderne meisjes zoeken een echt
genoot die hen kan onderhouden in een
stand waaraan ze niet gewoon zijn.
Een jongen moest getuige rijn in een
proces. Een der advokaten wou hem in
het nauw brongen en sprak:
Uw vader heeft u zeker de les ge
speld voor gij naar hier kwaamt?
Ja, mijnheer, zei de jongen.
En wat zegde hij?
Hij zegde: Jongen, pas op; de advq.
katcn zullen u willen beet nemen; maar
ge moet niets doer, dan de waarheid zeg
gen, dan hebt gij hen het beste beet!
Het meest geschikt.
Ik weet niet, wat ik m'n verloofde op
z'n verjaardag moet geven.
Wat doet hij?
Hij is dichter.