l@lfsSan!!ii!i@i§3$p®ii£f@fi
Het «Geweten» der Officieele School
KRUISWEG
Gespannen internationale toestand
M pUR%'
19 f<acsr sneuvelden de
Gebroeders Van Raemdonck
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
RECOLLECTIEDAG DER B.J.B. TE BRUGGE
op Zondag 22 Maart 1936
INTERNATIONAAL OVERZICHT
BOERENJEUGDBOND
Yiee}
WE ZENDEN ONS BLAD
HjOÜ
Duitschland verwerpt
de voorstellen der Locarno~Staten
Oneenigheid tusschen Frankrijk en Engeland
Frankrijk neemt het Duitsche antwoord niet aan
Het Duitsche volk gaat heden ter stembus
ONEENIGHEID TUSSCHEN
FRANKRIJK EN ENGELAND
ZONDAG 29 MAART 1936.
«DE HALLE
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER.
WEEKBLAD: 35 TNTIEMEN.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per pott)
Binnenland
Belgisch Kongo
Frankrijk
Allo andere landen
19.— fr
40— fr. 1
40— fr. S
60— fr. I
HALLE
t)rnlcker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
■BIMUBILIIIMWIlWWIIlllliBBIHMlMIIIM
Tol. Popertnge N' 9
Poitcheckrekening Nr 155.70
mm 4* JAAR. Nr 13.
ggiWiP'^ay^-aBMLrgr1 Td—iniiwiw^i
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten pe. regel 1.fr. g
j Kleine berichten (minimum) 4.fr. B
j 2 fr. toeL v. ber. m. adr. t. bur.
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr. I
Te herhalen aankondigingenfi
prijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en E
p moeten tegen den Woensdag avond B
B ingezonden worden. Kleine be-
richten tegen den Donderdag noen. B
üiuüüiüiiiiiiiüumhinummuuinuiiiiuuuiiiiuujfliüiuiihHiiHHiiiiiiiiii^
J>e bende huilt luid: Weg met Hem.
Het volk weet dat het proces afgeloopen
ls met een vonnis om er niet tegen in be
roep te gaan.
Een man strompelt voort, zwaargeladen
met een kruis.
Het is geen wandeling die weg naar Cal-
varië.
Een moeder ziet haar zoon die sterft
langs de straat, zij ook heeft een kruis te
dragen.
De omstaanders laten het aan hun hart
niet komen.
De zoon kan moeder geen hand geven,
geen kus, enkel een blik.
m
Het is ijselijk voor ons op de martelende
folteringen te peinzen. Wat moeten zij
zeggen die ze verdroegen?
De Kruisdrager zal weldra van rol ver
anderen. Hij wordt Kruishanger.
Gij die heden ten dage het rood der
schaamte niet meer kent, omdat gij te
veel rood op de lippen hebt, gedenkt dat
Christus alleen rood was van zijn bloed.
A
Hij deed veel goed aan de menschen,
maar ze lieten Hem niet ouder worden
dan drie en dertig jaar.
Hij had een groot ideaal, een grooten
droom: alle menschen broeders, en de
liefde onder hen als kinders van denzelf
den Vader.
En 't is daarom dat ze gauw ermee ge
daan maakten en Hem stevig nagelden op
een kruis.
En 't laatste gebaar van 't menschdom
voor Hem was een spons azijn.
A
Hoe meer uw kruis u tegensteekt, hoe
zwaarder het drukt, hoe scherper de af
geknotte zijkanten, hoe beter kruis, hoe
echter. De gekruisigde zelf staat er voor
in. Dat is het authentieke, het uwe, een
stuk van 't ware, wanneer de dood u
w.enschelijker schijnt dan 't kruis.
Maar dat is ook het kruis dat u eens
hierboven meest verblijden zal en dat gij
eeuwig zult zegenen.
A
De kruisstam is een terminus.
Naakt hangt de God-mensch aan den
kruisboom, in de verlatenheid.
Naakt hangt Hij die alle boomen met
bladeren bekleedt.
Eén zulk kruis is genoeg om de wereld
te redden.
De wereld wist het niet, weet het nog
niet.
Daar hangt Hij de armste der armen.
Geen notaris komt op 't laatste uur
voor zijn testament. Hij heeft maar een
nagel in zijn handen.
Arme Jezus, doodarme. A. B.
■BBBBBBIB
Hitier heelt in het positieve ge
deelte van zijn beruchte rede op 7
Maart, ook de mogelijkheid voorzien
om Nederland te laten aansluiten bij
het West-Europeesch Pact dat hij
voorstelt ter vervanging van het op
gezegde Locarno-Pact. Doch, spon
taan en eensgezind heeft het Neder-
landsche volk gereageerd en het voor
stel afgewezen. Duidelijk voelen we
aan dat onze Noorderburen de aan
sluiting bij gelijk welk Pact beschou
wen als een gevaar. Zij houden zich
aan hunne traditioneele politiek van
volstrekte zelfstandigheid, waardoor
ze tot nu toe het best gebaat zijn
geweest. Deze politiek is gesteund op
de ervaring van drie en half eeuwen
zelfstandig bestaan, In al deze tijd
zijn de Nederlanders, de bevrachters
en de tusschenhandelaars geweest
voor de heele wereld, die geleerd heb
ben met alle volkeren op nuchter
vriendschappelijke wijze te leven, zon
der zich te laten meeslepen in ro
mantische geestdrift tegenover een of
ander land. Ook thans zullen ze zich
niet laten meeslepen. De redenen voor
hunne houding werden bijzonder dui
delijk geformuleerd door Professor M.
Anema in een rede voor de Eerste
Kamer gehouden op 18 Maart: Wij
moeten ons door de nieuwe toestand
niet laten verlokken om op een of
andere wijze ons te laten betrekken
in de speciale belangen van eenige
groote mogendheden en zorgen dat er
tusschen geen van die groote mogend
heden en ons, eenig bijzonder ver
bond, van welken aard ook icordt ge
schapen. Wij hebben aan andere klei
ne Staten kunnen zien vrij behoe
ven niet ver van huis te gaan
welke de gevolgen zijn van dergelijke
verhoudingen met groote mogendhe
den.
Als Professor Anema wijst op an
dere kleine Staten die zich verbon
den hebben met groote mogendheden,
dan bedoelt hij speciaal Belgie. Wij
hebben ons verbonden aan Frankrijk
en daardoor deelen wij ook het lot
van Frankrijk. Komt Frankrijk in
oorlog met Duitschland dan worden
De kinderen verlieten de school; de
knechtjes onder toezicht van Meester;
daarna de meisjes onder 't waakzaam oog
van Juffrouw.
Alledaagscli gebeuren.
Maar dat werd plots een buitengewone
historie, te Roeselare; en dan nog wel met
die school die verleden jaar het hooge be
zoek beleefde van Zijne Excellentie Mi
nister Bovesse.
...Daar kwam midden de straat e/i
priester, in 't wit koorkleed, die O. L.
Heer droeg naar een zieke. Vroom kniel
den de menschen wijl O. L. Heer voorbij
ging.
En de schoolkinderen?
De eerste rijen keken vreemd op, aar
zelden, sommige knielden en dan zou de
heele kudde volgen. Maar... Meester was
daar, Meester keerde zich met den rug
naar O. L. Heer, bleef staan, zonder ver
pinken... De kinderen gingen voorbij zon
der groeten, noch knielen.
Juffer had de aarzeling bemerkt bij de
knechtjes; bij haar hinderen zou geen aar
zeling zijn, waarachtig niet. Juffer stapte
flink door, de kinderen stapten flink door
en keken even op naar den koster die
voorop stapte met bel en lantaarn en naar
den priester met he« witte kleed.
Dat gebeurde voor enkele dagen te Roe
selare
Dat kan morgen 't geval zijn te Kortrijk,
te Oostende, te Meenen, te Moeskroen...
De priester zal voorbijgaan met O. L.
Heèr... Meester zal met zijn rug naar
den... priester gekeerd het défilé van de
kinderen bekijken, Juffer zal flink opstap
pen en de kleuters zullen even op zij kij
ken en... doormarcheeren; want tucht is
tucht!
Ziedaar het feit zooals het verhaald
wordt in een weekblad onzer provincie.
Zekerlijk, tucht is tucht. Doch in dit feit
ligt meer dan een kwestie van tucht. Zou
de orde en de tucht er onder hebben gele
den, indien meester en juffer de kinderen
één oogenblik deden stil staan, om hun de
gelegenheid te geven tot groeten en knie
len?
Neen, er is hier een kwestie van geweten,
een toepassing van het neutrale gewe
ten der officieele school, waarmede men
het katholiek geweten onzer kinderen
versmacht en vermoordt.
üit Nieuwpoort wordt aan Minister Bo
vesse de vraag gesteld: Er wordt gebe
den vóór en na de klasuren in de officieele
school. Een paar huisvaders komen daar
tegen op. Most men afbreken met die al
oude traditie?
En het officieel geweten van den Mi
nister antwoordt brutaal-weg: Ondanks
die lofwaardige traditie-is het gebed ia die
school verboden, uit eerbied voor het ge
weten van andersdenkenden!
Esn eigenaardig geweten voorwaar, dat
eerbiedig en loyaalhet geweten der
meerderheid van huisvaders en kinderen
vertrapt en negeert, om plezier te doen
aan enkele menschen, die geen geweten
hebben. De vrijheid van geweten in het
officieel onderwijs is een ijdel woord, om
niet te zeggen een gemeene fopperij te
genover de katholieken!
En we vragen ons eerlijk af waarin het
zoogezeid geweten van andersdenkenden
zou kunnen gekrenkt zijn, wanneer ka
tholieke kinderen de klas beginnen en ein
digen met het gebed, zelfs in de officieele
scholen, waarvoor de katholieken betalen
lijk jan en alleman.
Of moet de meerderheid boeten om de
zotte grillen van een paar menschen, wan
neer toch niemand hun kinderen dwin
gen zal om met die meerderheid mee te
bidden?
In dit opzicht is het feit van Roeselare
waarlijk kenschetsend. Daar wordt de
gansche school gedwongenvoorbij te
stappen, zonder omzien naar O. L. Heer,
met een officieel gebaar van vrijheid voor
elke godsdienstige opinie!
En zeggen dat die mannen morgen zul
len beweren, dat de kinderen ook in de
officiesle school kun katechismus leeren,
dat de godsdienst ook onderwezen wordt,
en het geloof in Kristus, en het geloof in
de H. Eucharistie. Doch, als men op straat
komt, dan bestaat er geen Kristus meer!
En zij, die kleinen, die zouden willen hun
geloof belijden zooals het op school
wordt geleerd worden gedwongen te ge
baren dat zij geen geloof hebben en moe
ten afzien van hun godsdienstige overtui
ging.
Wat moeten zij er over denken, die bin
nen eenige dagen hun plechtige Commu
nie doen, maar op straat moeten han
delen alsof voor meester en juffer van de
klas alles een comedie was?
Indien onze officieele school een zier ge
weten had en een greintje eerbied voor el
ke opinie, dan zou zijn vragen aan anders
denkende huisvaders en hun kinderen op
de éérste plaats de godsdienstige overtui
ging van de katholieken eerlijk en loyaal
te willen eerbiedigen.
Het Mannenverbond
van West-Vlaanderen.
iMiHBHaBBEBSiiBaMiaaB3Biiaaa saBBBBESafliigiaaBBHEiiiaBBBaBB
80 B. J. B.ers waren opgekomen naar
onzen eersten recollectiedag, die doorging
bij de EE PP. Capucienen, onder leiding
van E. H. Magherman, Dekanale Proost.
Als predikanten traden op: in den voor
middag, e. h. De Jonghe, Proost 7an het
Christen Werkersverbond te Brugge en in
den namiddag z. e. h. Kan. Dubois, Al
gemeen Proost voor K. A. In 't Bisdom
Brugge, e. h. Magherman hield de sociale
bespreking.
'Tijdens de uiteenzetting van Z. E. H.
Kan. Duoois werden we aangenaam ver
rast door het hoog vereerend bezoek van
Exc Mgr Lamiroy. M. Geeraert, pro
vinciale opziener, verwelkomde Monseig
neur, danste hem om dezen blijk van
teiangsteliing en nam de gelegenheid te
baat om een speciaal woord van dank
te brengen voor de aanstelling van de uit
gelezen schaar dekanale proosten, die in
z:;n i.aam en met bijzondere zending be
last, de K. A. overtuiging zullen aan-
kveeken bij de georganiseerde B. J. B.ers.
Ra de uiteenzetting van Z. E. H. Kan.
Dubois sprak Monseigneur tot aan
wezigen:
't Is een verheugend feit te mogen
aanstippen dat de jeugd van heden, ook
de boe ren jeugd, begrepen heeft dat ze
aan een roeping te beantwoorden heeft.
D.e roeping is het leekenapostolaat der
K a. in den dienst der Kerk. Woorden
vekken, maar voorbeelden trekken, daar
om zal uw persoonlijk door en door ka
tholiek leven het eerste en schoonste K. A.
werk zijn. Indien de maatschappij niet
binnen korten tijd een vernieuwde geloofs
ijver- kent, dan hangen dreigende wolken
aan den horizont. Alles kan evenwel nog
goedkomen. Langs de K. A. moet de wereld
opnieuw voor Kristus veroverd worden
op het moderne heidendom!
E. H. Magherman, Dekanale Proost,
bedankte Monseigneur op zijne beurt en
legde er nadruk op dat binnen korten
tijd de beste uitslagen te verwachten zijn
van een innige samenwerking tusschen de
centrale leiding van den B. J. B. en de
dekanale proosten.
Om te eindigen werd een foto genomen.
Zooals onze B. J. B.ers daar rond hun
Monseigneur geschaard staan ter gelegen
heid van dezen eersten recollectiedag, zoo
staan ze ook eiken dag in den K. A. strijd,
door hem en onder zijn leiding gevoerd.
iSESGüQ&BKBBBBBHlBBBESSBZ&BS
wij meegesleept. Door ons te verbin
den aan het Locarno-Pact werden we
meegesleurd in de avonturen van de
West-Europeesche groote mogendhe
den. De verbreking van dit Pact door
Duitschland bracht ons aan de rand
van den oorlog. Het is op deze gevol
gen dat Prof. Anema doelde. Het zijn
deze gevaren die de Nederlanders te
rughoudend stemmen voor gelijk wel
ke internationale verbintenis. Noch
met Duitschland noch met Engeland,
wil Nederland akkoorden sluiten. Ook
niet met Belgie, omdat het daardoor
onrechtstreeks zou moeten aanleunen
bij Frankrijk. Dit standpunt drukte
de Heer Van Lanschot als volgt uit:
Een zelfstandigheidspolitiek blijft
geboden tegenover het Oosten, maar
ook tegenover het Zuiden. In den
laatsten tijd is bij onze Zuiderburen
een strooming tot toenadering gaan
de met Noord-Nederland, niet alleen
op cultureel, maar ook op economisch,
op politiek, ja zelf op militair gebied.
Met alle waardeering voor de gevoe
lens van stamverwantschap, die dat
deel van het Belgische volk. bezielen,
meen ik toch, dat ook hier past het
eenige parool, dat mogelijk is: abso
lute zelfstandigheid.
Waarom zou nu ook Belgie zijn bui-
tenlandsche politiek niet kunnen wij
zigen in de richting van volstrekte
zelfstandigheid. De voorwaarden hier
voor zijn ten slotte voor ons niet
ongunstiger dan voor Nederland. De
geschiedenis heeft ons geleerd dat
ons bestaan gewaarborgd is door onze
eigenlijke ligging, tusschen de 3 groo
te West - Europeesche mogendheden,
Duitschland, Frankrijk en Engeland.
Nooit zou een van die landen dulden
dat Belgie opgeslorpt werd door een
van de 2 andere. Dat zou een te groote
machtsversterking van de opslorpen
de mogendheid beteekenen. Er is
meer: het ontstaan van den Staal
Belgie is hoofdzakelijk aan die bij
zondere verhoudingen te danken. De
omwenteling van 1830 is alleen maar
kunnen gelukken dank zij de steun
van het Fransche leger. Maar dat was
geen belanglooze hulp.Frankrijk wilde
Belgie inpalmen. Zelfs de leiders van
de omwenteling dachten alleen aan
de aansluiting bij Frankrijk. De ge
dachte van een zelfstandige Staat
werd opgedrongen door Engeland, die
zich ook later steeds uit alle macht
verzet heeft tegen de noordelijke ex
pansiepolitiek van Frankrijk.
Moest nu Duitschland Belgie willen
veroveren, in de veronderstelling dat
het bestaan van Belgie niet uitdruk
kelijk beschermd was door akkoorden,
dan zouden Engeland en Frankrijk
toch onmiddellijk de oorlog verkla
ren aan Duitschland. Moest Frankrijk
nog willen de droom van zijn Rijn
grenzen in het Oosten en het Noor
den willen verwezenlijken dan zou
Engeland dat zoo min dulden als
Duitschland. Ook Engeland heeft wel
eens gedacht om te trachten vaste
voet op het vasteland te krijgen.
Frankrijk heeft zich verzet. In de toe
komst zou ook Duitschland dit hel
pen beletten, alhoewel de bedreiging
van het Fransche leger reeds zou vol
doende zijn. Pacten zijn dus overbo
dig voor de bescherming van Belgie
De Vlamingen zijn van deze toe
stand steeds bewust geweest, maar
hebben nooit de gelegenheid gehad
hunne zienswijze op te dringen. Trou
wens de overwinningsroes heeft in
1918 een groot aantal Vlamingen be
geesterd, zoodat Belgie zich cultureel,
economisch, politiek en militair vol
ledig met Frankrijk verbond. Doch de
Vlamingen hebben intusschen de tijd
gehad om weer nuchter te worden,
sommigen reeds heel vroeg, anderen
later. Thans is de zucht naar zelf
standigheid algemeen geworden in
Vlaanderen. Het gevaar waaraan we
ontsnapt zijn ter gelegenheid van de
opzegging van het Locarno-Pact heeft
ook de oogen doen opengaan in ze
kere Waalsche middens. In alle gou
wen van Vlaanderen tot in de klein
ste dorpen dreunt de angstkreet: *Los
van FrankrijkDe Vlaamsche dag
bladen wijden dag aan dag artikelen
over tzelfstandigheid en neutraliteit*.
Onder de druk van deze beweging
schijnt ook de regeering te willen
veranderen van koersrichting en naar
aanleiding van de besprekingen te
Londen in de Volkenbondsraad heb
ben we kunnen vaststellen dat hel
voorstel van Eerste-Minister Van Zee
land belangrijk afweek van het Fran
sche. Doch dat is nog niet voldoende.
Wij zouden moeten verzekerd zijn dat
geen nieuwe pacten door Belgie zul
len onderteekend worden en dat het
Fransch - Belgisch militair akkoord
definitief zal opgeheven worden. Wij
denken zelfs dat door het verbreken
van het Locarno-Pact, het Fransch,-
Belgisch militair akoord heeft opge
houden te bestaan, als we namelijk
logisch de gevolgtrekking mogen ha
len uit de kalmeerer.de argumentee
ring van de vooraanstaande Belgische
politiekers die destijds beweerden dat
het Locarno-Pact het Fransch-Bel-
gisch militair akkoord vervangen had.
Waarschijnlijk zullen toch nieuwe
pacten geteekend worden, tenware de
beweging voor 'n zelfstandigheidspo
litiek, zoo sterk werd in het land, dat
de regeering wel verplicht werd geen
nieuwe internationale verbintenissen
aan te gaan. En die mogelijkheid be
staat gezien de naderende verkiezin
gen.
'n Zelfstandigheidspolitiek is hoogst
wenschelijk voor Belgie zoowel als
voor Nederland. Ook alleen wanneer
Belgie werkelijk zoo'n politiek zal
huldigen zal de toenadering tot het
Noorden ook in Nederland zelf wel
kom zijn. Zelfstandigheidspolitiek be-
teekent echter geen afzijdigheidspo-
litiek. Die is niet meer mogelijk, door
dat Belgie lid is van de Volkenbond.
Daarom zal het er ook voor waken
dat het niet door de Volkenbond ge
mengd wordt tn infernationdte
machtspolitiek.
(Verboden nadruk J ROSHLAM,
(36 MAART 1917)
Steenstrate brug...
De IJzer...
eigenlijk de gekanaliseerde leperlee, slin
gert kalm door groene weidsn. waar niets
meer herinnert asm den doodendans van
over enkele jaren. Ja toch, een paar ge
barsten betonnen abris, die vuil-grijze
vlekken maken op het groene tapijt en
verder niets... De schoone West-Vlaam
sche hoeven liggen als eilanden ln die
groene vlakte verspreid, en wie den oorlog
niet meemaakte zal hier rog ternauwer
nood iets opmerken dat er aan herinnert.
Vreedzaam grazen bonte koeien en in
de verte zien we schichtig een haas over
de vlakte schieten... Be: visscher zit
roerloos bij zijn lijn naa; t water te
staren... Wij zoeken naar e sporen van
het eens zoo beschoten Vc :rmans-huis
«la maison du Passeur», vaar eens zoo
veel dooden vielen, en dagelijks onze
jongens in water en modder verscholen
zaten en sneuvelden in vreeselijke ver
wondingen; maar wij vin en niets dat
zelfs aan de puinen herinnert. In de
weiden wel enkele mes gras overgroeide
hoogten en diepten van vroegere obus-
kuilen; wat zit daar nog onder verborgen?
Als men nader speurt in de gracht vindt
men nu en dan nog een vermolmde stomp
van de vroegere doode boomen, die den
sektor van Steenstrate een zoo'n karak
teristieke aanblik gaven. Wij volgen steeds
den kalmen IJzer. Rechte van ons de
herbouwde toren van Merkem, links deze
van Noordschote en in de verte 'n hooge
boogbrug: «Drie Grachten»!...
Wij zijn dus ongemerkt voorbij het
Veermanshuis gegaan niets is ervan
overgebleven...
En toch, wie nauwer toeziet, met een
opmerkzaam oud-strijdersoog, vindt nog
veel zaken die aan den oorlog herinneren.
Aan de grachtkant een paar houten
handvatsels van handgranaten, wat verder
een stukje ijzer, 'n oud stukje bajonnet...
een stukje verroest prikkeldraad een
zware obusscherf (ijzer van 1 centimeter
dikte!) 'n oude soldatenschoen, wie
had die eens aan zijn voet? Voorzeker
al lang reeds dood en vergeten? Kijk,
daar op die weide hebben zij 't bagger-
slijk gespoten dat uit den IJzer kwam,
de weide is er één slijkwoestijn, reeds
uitgedroogd en gebarsten als eene land
kaart.
Hier ligt, in tegenstelling met elders,
veel dat nog aan den oorlog herinnert.
Uit de bedding van het IJzerslijk sloeg
de baggermachien alles omhoog wat er
onder haar greep viel. Ze beet even hard
de oude zeeschelpen los, als de mensche-
lijke resten die op haar bedding meenden
rust te vinden. Daar liggen soldaten
schoenen, een lederen riem, een stuk
geweer, 'n oud verroest gasmasker, 'n oude
verkoolde tronk en daar tusschen men-
schenbeenderen soldaten gesneuveld
met veel eer en roem voor het vader
land
Wij rapen een stuk voorbeen op, ja
een menschenbeen; wat verder een stuk
rib en het fijne been ,?an een voorarm..
Wij smijten het 11 ojMscff ad de nd terug,
trappen er achteloos op, schoppen er een
uit den grond dat nog half bedolven zit:
een groot dijbeen... Wij gaan niet verder
meer. Hoevelen rusten hier op die weide
uiteen gebaggerd en verstrooid...
Rusten? Morgen zal de boer ze met zijn
ploeg nog wel eens omwoelen...
Eer en roem... eeuwige dankbaarheid
van het vaderland!... Kom, moesten zij
die hier liggen kunnen terugkomen, het
hadde geen 18 jaar lang geduurd om
VREDE te maken onder alle volkeren...
maar waar dool ik weer zou Rodenbach
zeggen...
A
Op 26 Maart 1917 sneuvelden de Ge
broeders Van Raemdonck in eikaars
armen te Steenstrate-Stampkot.
Het is daarheen dat on2e stappen gaan
in vrome stille bedevaart.
Hoe dikwijls zagen wij niet een groep
bezoekers het IJzermonument te Diks-
muide binnentreden, een beetje luidruch
tig aan den ingang, maar ingetogen en
gepakteens in de donkere krypte, en
bij het graf der twee Gebroeders hielden
IBBBBBBBBBBBBBBBBBHSflflflHflBLU!
BELANGRIJKE OUDHEIDSKUNDIGE ONTDEKKING
TE BRUSSEL
DE EERSTE REIS VAN DE QUEEN MARY
ze meer ontroerd stil. Een oud-strijder,
die hen vergezelde, vertelde hun dan met
gedempte stem de vreeselijke geschiedenis
van der nachtelijken aanval waarin de,
gebroeders sneuvelden.
Hoe Edward midden het akeligste sper
vuur en de openslaande granaten, in een
razernij van losbarstend staal en ijzer,
op zoek ging naar zijn broeder.
Hoe men hem wilde tegenhouden van
zijn dwaas subliem besluit en hoe hij
toch gegaan is en nooit weer keerde.
Hoe de makkers dagen lang hoopten en
vreesden... maar niemand iets wist van het
tragische lot der twee geliefde sergeanten,
en hoe men 18 dagen na hun verdwijnen
een arm had zien liggen in het platge-
regende gras...
Hoe men 's nachts op verkenning ging
en o gruwelijk schoon schouwspel! de
beide broeders herkennende, liggende ln
eikaars armen, voor eeuwig!...
Inderdaad onder de dooden van den
IJzer zijn er geene door ons volk zoo
geliefd en gekend als de Gebroeders Van
Raemdonck...
Zoo dachten wij, terwijl onze schreden
den IJzer volgden en stil hielden aan de
tragisohe plaats waar zij in eikaars armen,
hart aan hart, werden gevonden op die
plaats waar thans het schoonste sym
bolische monumentje staat van heel het
IJzerfront: twee broederkruisen op elkaar
aanleunend als twee broeders...
Het is er stil en eenzaam op dit plekje.
Een zwarte rustbank. De treurwilg
erachter weerstond niet aan den zuren
grond en... stierf.
De letters die het drama vermelden zijn
ieis bleeker geworden. Een vogel heeft
het voorste punt als nachtelijke rustplaats
genomen en... zijn sporen achtergelaten...
Niets stoort de stilte. De boomen staan
er nog naakt, met 'n hoop van open
brekende knoppen...
Hier vond men ze ln eikaars armen;
hier hebben ze 18 dagen en 18 nachten,
in alle weders, onder den blooten hemel
«geslapen»... hier was reeds den onder
kant hunner lichamen door het ongedierte
doorkerfd, hier lagen zij voor de eeuwig
heid ineengestrengeld: één hart één
bloed één lichaam één ziel!
Eén lichaam, één ziel... Hier zijn zij
door hun sterven onsterfelijk geworden;
hier vonden de brankardiers hen en pluk
ten de laatste gedenkenissen van de ver
gaande lichamen als kostbare relikwie-
bloemen...
Hier gebood das militair» dat ze ter
plaatse onder den grond zouden worden
gestopt, omdat het flaminganten waren,
en hun begrafenis in een frontkerkje
misschien een gevreesde manifestatie
zou uitlokken vanwege hun honderden
Vlaamsche strijdmakkers...
Hier sloegen enkele maanden later
duizenden obussen de lichamen uiteen
en verstrooiden hun beenderen. Hier
raapten hun vrienden de schamele resten
terug bijeen en herbegroeven ze onder een
eerste liefdekruisje... en nu rusten zij in
de krypte van het IJzerkruis, en met die
andere Vlaamsche symbolen vertegen
woordigen zij er heel het Vlaamsche
Ijzertijden...
26 Maart 1917 een datum In de ge
schiedenis een datum waarop broe
derliefde zegevierde over menschenhaat.
19 Jaar later... moge hun subliem voor
beeld een lichtbaak zijn in de komende
tijden en DE broederliefde in de heele
wereld ove-r den. ouden haat zegevieren!
C. D. L.
II9SBBBBBXBBBB9HBBBBBBBSÜBS1
in Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
ons zendt in postzegels of stort op post-
checkrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
neste, Drukker, Poperinge, de som van
15,60 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandaat:
Uit Frankrijk: 32 frank.
Uit Amerika: 48 frank.
Stv.vi# t a? v omi»
Sinds enkele weken werd te Brussel een begin gemaakt met de eerste werken van
de Noord-Zuidverbinding. Werklieden, gelast met de uitgravingswerken in de Goud
straat, zijn thans terecht gekomen op een groote onderaardsche zaal van 20 meter
lengte. Vermoedelijk is het de erypte van een kloosterkapel die hier stond rond
de XIII' eeuw. Hier heeft men een kiekje van de groote onderaardsche zaal, een
belangrijke oudheidkundige ontdekking.
SUéfboven enkele gebeeldhouwde hoofden, die men In de kelder vond.
De Queen Mary het grootste en prachtigste schip van de wereld, heeft Dinsdag
zijn eerste reis ondernomen. Hier ziet men de machtige paketboot, waarop de F.ngel-
sche natie terecht fier is, de Clyde afvaren in de richting van Greenock.
IBBBBBBBBBBBIBBBBBBBBB9BIBBBBBBBBBBBBBBBBI2BBBBBBBB
HET AKKOORD ONDER DE
LOCARNO-STATEN
Verleden week hebben wij reeds gemeld
dat een akkoord werd bereikt tusschen de
Locamo-Staten om de voorstellen en voor
waarden die Duitschland zouden gesteld
worden.
Hier nu wat de juiste bepalingen zajn
dezer overeenkomst:
Het Fransen-Russisch militair akkoord
en de al-dan-niet vereenigbaarheid ervan
met het Locarno-pakt wordt voor het In
ternationaal Gerechtshof van Den Haag
gebracht. De uitspraak van dit Hof is
bindend;
De Volkenbondsraad wordt verzocht
aanbevelingen op te stellen die zullen gel
den in geval van een niet-verwekten aan
val;
Een nieuwe vredesconferentie zal bij
eengeroepen worden om de algemeene vei
ligheid te verhoogen door het sluiten van
akkoorden van wederzijdsche hulpverle
ning;
De beperking van de bewapening en de
ekonomische vraagstukken zullen behan
deld worden te samen met de voorstellen
van Hitier.
Deze vredesconferentie zal plaats heb
ben als Duitschland volgende voorwaar
den bijtreedt:
Onderzoek door het Haagsche Gerechts
hof van het Fransch-Russisch pakt; in
richting van een neutrale zone in Duitsch
land op een diepte van 20 km., waar En-
gelsche en Italiaansche troepen zullen le
geren; geen verhooging der Duitsche
strijdkrachten in het Rijngebied en geen
versterking van dit gebied tijdens den
duur der onderhandelingen.
België en Frankrijk zullen zich ver
plichten hun grenstroepen niet te verhoo-
pen tijdens hetzelfde tijdperk.
Ten slotte verklaren Engeland en Italië
dat zij Frankrijk en België zullen helpen
bij eiken niet verwekten aanval. Het Lo
carno-pakt bestaat dus nog en wordt zelfs
steviger.
Maar de betrokken Regeeringen en ook
Duitschland moesten dit akkoord nog
goedkeuren of aanvaarden, wat niet zou
bereikt worden.
HEER VAN ZEELAND TERUG
TE BRUSSEL
Op Vrijdag 20 Maart keerde de Heer
Van Zeeland terug van Londen. Voor den
middag werd Heer Van Zeeland nog ont
vangen door den Koning.
HET AKKOORD WORDT DOOR
DE BELGISCHE REGEERING
GOEDGEKEURD
Kort na den noen vergaderde de Minis
terraad onder voorzitterschap van den
Heer Van Zeeland, Eerste Minister.
De Eerste Minister bracht verslag uit
van de besprekngen gevoerd te Londen en
van het bekomen akkoord.
De Kabinetsraad keurde de teksten van
het bereikte akkoord goed en wenschte
den Heer Van Zeeland geluk om den be
komen uitslag.
DE HEER VAN ZEELAND
VOOR DE BELGISCHE KAMER
Op zelfden dag nog legde Heer Van
Zeeland een verklaring af in Kamer en
Senaat.
Er was groote belangstellng voor de rede
van Heer Van Zeeland, zoowel vanwege de
Volksvertegenwoordigers en Senatoren, als
van diplomaten en publiek.
Toen de Heer Van Zeeland het spreek
gestoelte beklom, werd hij warm toege
juicht. Behalve de Heer Rubbens (die on
passelijk is) waren alle Ministers eveneens
aanwezig.
De rede van den Heer Van Zeeland was
zeer lang en wij kunnen hier enkel de
korte trekken ervan weergeven.
Eerst verklaarde onze Eerste Minister
dat het zijn plicht was de Kamer en Se
naat volledig op de hoogte te brengen van
de feiten en besprekingen die zich voor
gedaan of gevoerd werden.
Toen hij naar Londen vertrek was zijn
doel drievoudig: den vrede te bewaren;
de verkrachte internationale wet te ver
sterken; de veilighcd te verstevigen.
Een akkoord werd bereikt met in het
oog het drievoudig voorgehouden doel.
Heer Van Zeeland gaf een nauwkeurige
uiteenzetting van wat bereikt werd te
Londen en hoe de veiligheid van ons land
steeds zal verzekerd worden door Enge
land.
De rede van onzen Eersten Minister
werd geestdriftig toegejuicht door bijna
alle aanwezigen, zoowel in Kamer ais in
Senaat.
Spijtig dat Heer Van Zeeland steeds
zijn redevoeringen houdt in het Fransch
en dat de Vlaamsche vertaling ervan maar
later verschijnt. De Vlaamsche dagbladen
hebben hiertegen terecht protest aange-
teekend.
DE ENGELSCHE EN FRANSCHE
REGEERINGEN KEUREN HET
AKKOORD OOK GOED
Nadat de Engelsche Regeering hare
goedkeuring had gehecht aan de bereikte
overeenkomst, legde de Heer Eden, Minis
ter van Buitenlandsche Zaken van Enge
land, een verklaring af nopens de bereikte
overeenkomst in het Lagerhuis. De Heei-|
Eden onderlijnde eerst dat door de over
eenkomst tusschen de nog trouw gebleven
Locarno-Staten een beslissende stap werd
gedaan in de betrekkingen tusschen Enge
land en Frankrijk. De Heer Eden drukte
de hoop uit dat door het hervormen van
het Stresa-front, de oorlog in Afrika wel
dra een einde zal kunnen nemen. Hij gaf
meteen een uiteenzetting van wat bereikt
werd.
De Fransche Regeering keurde het ge
sloten akkoord eveneens goed en aan Heer
Flandin werd de taak opgedragen een ver
klaring af te leggen in de Fransche Ka
mer over wat gebeurde te Londen.
Heer Flandin werd geestdriftig toege
juicht door de Fransche Kamer. Door de
Fransche Regeering werd de vertrouwens
kwestie gesteld over de afgelegde verkla
ring. Het vertrouwen werd gestemd door
alle aanwezigen, min twee stemmen.
DUITSCHLAND ZAL GEEN
CENTIMETER WIJKEN
In een rede gehouden te Hamburg, ver
klaarde Hitier dat Duitschland geen cen
timeter zal wijken en dat het niets zal
afstaan van zijn recht. Aan den vrede wil
hij medewerken, maar op voet van rechts
gelijkheid voor Duitschland. Duitschland
zal ook niet buigen voor .'geweld en wil
men het niet begrijpen, dan zal het land
alleen blijven,
DE KATHOLIEKE VLAAMSCHE
KAMERGROEP EN DEN HUIDI-
GEN TOESTAND
Na de Kamervergadering tijdens dewel
ke Heer Van Zeeland een verklaring had
afgelegd, werd een vergadering belegd
door de leden van de Katholieke Vlaam
sche Kamergroep.
Gelukwenschen werden geuit aan het
adres van den Eersten Minister om de
wijze waarop hij de belangen van ons land
had verdedigd te Londen,
H. von RIBBENTROP TERUG
NAAR BERLIJN
Na het genomen besluit van den Vol
kenbondsraad en het bereiken van een
akkoord tusschen de Locamo-Staten, is
de Heer von Ribbentrop naar Berlijn te
rug afgereisd, om er Hitier op de hoogte
te stellen van wat voorgevallen was te
Londen en verder overleg met hem te
plegen.
De Engelsche Regeering verstrekte na
derhand nog een nadere toelichting op de
voorsteilen van de Locarno-Staten.
De Engelsche Regeering verklaart dat
het voorleggen van die voorstellen niet
uitsluit dat elk ander voorstel van Duitsch
land zou onderzocht worden. De buiten
landsche strijdkrachten die in het Rijn
gebied zouden gelegerd zijn, zouden daar
enkel voor korten tijd vertoeven.
Anderzijds werden de toegevingen van
Frankrijk onderlijnd: dat het niet over
gegaan is tot onmiddellijke actie, wat zijn
recht tv as; dat het geen sankties heeft
toegepast; dat het niet heeft geëischt dat
de Duitsche troepen zouden teruggetrok
ken worden; dat het bereid is het Fransch-
Russisch pakt vcor het Internationaal
Gerechtshof van Den Haag te brengen,
en dat, zelfs na de uitxpraak van dit Ge
rechtshof, Frankrijk niet zal eischen dat
de Duitsche troepen worden teruggetrok
ken uit liet Rijngebied.
De Heer Eden heeft evenwel bij de Duit
sche Regeering aangedrongen opdat deze
enkele toegevingen zou doen.
De Heer Grandi, Italiaansche Gezant
te Londen, hield er ook aan te verklaren
dat de voorstellen niet in het geheel dien
den aangenomen te worden door Duitsch
land, dat het dus het recht had wijzigin
gen voor te leggen.
Frankrijk, door den tnond van Heer
Flandin, Fransch Minister van Buiten
landsche Zaken, liet weten dat Duitsch
land ja of neen de voorstellen zou aan
vaarden of verwerpen en dat geen onder
handelingen kunnen aangeknoopt zoolang
Duitschland niet zijn instemming had be
tuigd wat van dit land wordt geë.scht:
H agsche Gerechtshof, onzijdige zone in
hst Rijngebied, zending van vreemde troe
pen, enz.
Om dit te staven liet Heer Flandin we
ten dat hij niet naar Londen zou weer-
kesren en dat hij naar zijn kiesdistrikt
vertrok om tr kiespropaganda te voeren.
Dit is voor hem interessanter dan te
trachten de toenadering met Duitschland
te bereiken.
Aldus wordt nogmaals de buitenland
sche politiek onderhevig gemaakt aan de
binnenlandsche politiek.
Deze verschillende mecningen hebben
dan ook een diepe oneenigiieid doen ont
staan tusschen de Fransche en Engelsche
zienswijzen en meteen tusschen beide Re
geeringen.
(Zie vervolg 2* blaJ.)
GE ZIJT OVER ONS BLAD TEVRE
DEN! NA LEZING, SCHUIF HET
IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF
VRIEND, ZOO STEUNT GE ONS.
DOE HET ZONDER UITSTEL.
