7
Na de Waterloo-Nederlaag
Groote Feeststoet te Roeselare
De Fransche Proefneming
De Provincie-ïerkiezingen
Viert het Feest van Jezus Hart
Ma da Provinciale Verkiezingen
Brood, Vrijheid
en Vrede
i
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Naklank der Wetgevende Verkiezing
WE ZENDEN ONS BLAD
CP VRIJDAG 19 JUNI 1936.
INTERNATIONAAL OVERZICHT
op Vrijdag 19 Juni 1936
Ds Heer Vantisrvelöe mseS hei
id Kondig bstart User Van Zealand, <3is otw
ZaJ er op Keer ¥an Zeeraad
nieisvj beroep gsdaain warden
ZONDAG 14 JUNI 193ö.
iiiiuiiiituimiiiuiuiuuunuiubiiuiiiü.
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel
Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland
Belgisch Kongo
Frankrijk
Alle andere landen
19.— fr. i
40— fr. 1
40— fr. 1
60— fr. 1
inuiiuiiiiiiiHiMiiiiiittininmmiiimiiiiiimuiiffiauiiiHinmDHitimiHntii»}.
WEEKBLA9; t5 CENTIEMEN.
Drulcker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
Tel. Poperir.ge Nr H
Postcheckrekening Nr 155.70
4 JAAR. N 24.
1 TARIEF VOOR BERICHTEN: s
g Kleine berichten per regel 1.fr. g
1 Kleine berichten (minimum) 4.fr.
2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
g Rouw ber. en Bedank, (min.) 7.fr. J
Te herhalen aankondigingen9
prijs op aanvraag.
g Annoncen zijn vooraf te betalen en I
moeten tegen den Woensdag avond g
s ingezonden worden. Kleine be- s
j richten tegen den Donderdag noen. g
pHfffimwmmmHffliiBmHmommimiiUHmiici'duiiiiiiiiiiiiitüiMiiij^
We trekken de aandacht van alle
velmeenende Katholieken op hieron-
dergaanden artikel. Eigenlijk had hij
moeten verschijnen op den Zondag na
de Kamerkiezing dus over veertien
dagen maar om gegronde redens,
speciaal het arrondissement leper-Po-
peringe-Wervik aangaande, hebben we
hem toen niet willen drukken om te
beletten dat sommige kringen ons zou
den beticht hebben de gemoederen te
vergallen en zoo nadeeligen indruk te
beoejenen op den uitslag der Provin
cieverkiezing.
Nu zijn de Kiezingen voorbij; nu
hebben de Politieke Katholieken eene
geduchte afstraffing gekregen wijl
de katholieke gedachte versterkt uit
den strijd komt.
Nu geven we Na de Waterloo-Ne-
derlaag ter overweging en hopen dat
de noodige besluiten er zullen uit ge
trokken en toegepast worden.
De gansche katholieke pers, zoowel de
buiten- als de binnenlandsche. denkt over
de katholieke nederlaag zooals de Heer
Pierlot, Voorzitter der Katholieke Unie:
Deze gebeurtenis is een les
Een harde les meenen sommigen, en
kijken naar het verleden, naar de vele
begane fouten. Voor hen is de nederlaag
de onverbiddelijke straf voor de slechte
leiding. Een rijke les denken wij eerder;
eene lesin den echten zin van het
woord, die ons dus verstandelijk rijker
maakt.
Laten wij de dooden de dooden be
graven en in het teeken van deze op
vatting met gezonden realiteitszin en
onverwoestbaar kristelijk optimisme het
slagveld van 24 Mei overschouwen.
Hetgeen de christen mensch in onze
kamerverkiezingen altijd het eerst wil
zien, is een statistiek over het godsdien
stig peil bij de bevolking. Deze nemen
altijd in hooge mate het karakter van een
volksreferendum over de vraag: «Wil het
land een normale vrijheid voor de Kerk,
'inbegrepen het gesubsidieerd vrij onder
wijs, ofwel wil het eene Regeering die
de godsdienstrechten van de geloovigen
negeert? Bij iedere verkiezing komt dit
aspect duidelijker op het voorplan, alhoe
wel het gros der kiezers, en niet het
minst het gros der kristene kiezers voor
dien toestand afkeer gevoelen.
Wanneer wij bedenken dat wij verleden
week ernstig de vraag konden stellen:
Zullen de verkiezingen een links kartel
mogelijk maken? zijn de uitslagen van
24 Mei toch bevredigend. De linksche
groepen (socialisten, liberalen en com
munisten) bekwamen over het land
1.183.000 stemmen; de rechtsche (katho
lieken, rexisten en nationalisten) 1.113.C00.
Hierbij merkt de Maasbode terecht
op: Het Belgische volk heeft tamelijk
wel stand gehouden tegen den ccmmunis-
tischen opmarschen de socialisten,
ontnuchterd door hunr.e betrekkelijke
overwinning, hebben niet meer uitgepakt
met: Na Spanje Frankrijk, na Frankrijk
BelgiëGezien de vele noodlottige om
standigheden voor ons, die toch wind
waren in de socialistische zeilen, en aan
de kameraden de mogelijkheid van een
ruk naar links lieten verhopen, mogen
wij zonder overdrijving, op grond van de
uitslagen eens te meer besluiten, dat een
anti-godsdienstig regeeringsfront in ons
land yoor onafzienbaren tijd is uitgesloten.
Dit is meer dan bevredigend, het is ver
heugend.
D.ze negatieve uitslag mag ons echter
tiet bevredigen. Beschouwen wij even de
rechtsche groepen, want hier vooral moet
er geleerd worden.
nr is gemis aan voeling tusschen een
gedeelte van onze kaders met de voixs-
massa'sze^t Senator Pierlot verder m
zijn verklaring. Wij gelooven dat het
probleem nog scherper moet gesteld
Worden.
Er is een tijd geweest waarin de katho
lieke partij de partij was van al de ge
loovigen; nu dekt ze nog amper de twee
derden. De andere zijn overgegaan naar
de rexisten en de nationalisten. Waar wij
verder de 675.483 katholieke kiezers in
oogenschouw nemen, mogen wij niet ver
geten dat velen zich voor God gebonden
heooen geacnt katholiek te stemmen, en
met tegenzin hun pücnt hebben gedaan,
terwijl hun sympathieën naar de af-
gescheurden gingen. Het ware simplis
tisch dat te verbloemen.
Wie de verantwoordelijkheid van dezen
ftbnormalen toestand draagt laten wij
buiten kijf, maar het ware allerminst
taktisch de volle verantwoordelijkheid
ervan te leggen op ds kiezers zelf. Zeker
zijn de. kristene kiezers in geweten ge
houden katholiek te stemmen. Wie echter
zou denken dat wij al ons poer .noeten
verschieten om de gewetens wakker te
schudden en de kiezers te bewerken, zou
zeker deerlijk den bal misslaan.
Een korte beschouwing over het ge
wetensprobleem op een ander gebied, zal
mis dit best klaar maken. Ook in het
huwelijk hebben onze menschen plichten,
die maar al te vaak verkracht worden.
Om dit euvel te keer te gaan zal het zeker
niet volstaan hen te pas en ten onpas
op hun plichten te wijzen; wij moeten
in de eerste plaats zorgen om door her
vorming van de sociale verhoudingen de
kinderweelde mogelijk en begeerlijk te
maken. Op het terrein der politieke zede
lijkheid is het niet anders; de eerste
vereischte is een hervorming.
Hier denken wij onwillekeurig aan
Fiedler in zijn Meesters van Morgen
Wij zijn visschers. Maar hoe en waar
er gevangen moet worden, dat hangt van
de visschen af. Mochten er onder ons
eigenlijk nog wel zijn, die het voldoende
achten hier of daar een oud vischtuig
klaar te zetten, om het - an de visschen
over te laten erin te zwemmen of niet?
En het deze dan nog kwahjk nemen als
zij het niet doen' Niet de visschen
moeten het net zoeken, maar het net
de visschen. Wij moeten onze zegens
zoo uitzetten, dat zij er wel in moéten
zwemmen. Dat ze niet anders kunnen.
Wij moeten vangen, zoeken, lokken, dwin
gen. Zee en visschen bestudeeren hun
levenswijze, de richting waarin ze trekken,
de diepten waar zij het liefst ophouden.
Opdat wij ze niet in een verkeerde streek
zoeken en tijd verbeuzelen en verliezen.
Men heeft groote en kostbare expedities
uitgerust om de levenswijze en het trek
ken van den aal te bestudeeren. De
helft en zeker niet de minst gewichtige
helft van ons werk is de studie van de
geestelijke veranderingen en zwerftochten
der menschen. Niemand is, zooals wij,
verplicht de hand op den pols van den
tijd te houden en iedere nieuwe generatie
recht in het gezicht en in de ziel te
kijken.
Het g'aat er dus niet om te weenen bij
de puinen der oude katholieke partij en
ten allen prijze den weg terug te willen
inslaan. Onze plicht is het, ons voor de
feiten te stellen met den werkelijkheids
zin van het Evangelie. Ir de rar.gen der
geloovigen ontkiemen nieuwe behoeften en
waait er nieuw leven. En men giet geen
jongen wijn in oude zakken, anders bar
sten de zakken en loopt de wijn uit en
zijn de zakken verloren. Maar jonge wijn
giet men in nieuwe zakken en beide
blijven behouden.
In den lande zijn er een groote massa
geloovigen. Zij worden bij de stemous
vertegenwoordigd door de helft van de
mannelijke kiezers; dat is een feit. Om
hunne godsdienstige rechten te ver
dedigen moeten zij komen te staan
binnen de kaders van een organisatie die
ruim is en plaats laat voor alle wettige
aspiraties, en die aantrekkelijk is, ornaat
ieaereen er zich thuis gevoelt bij zijn
broeders in Christus.
Hebben wij deez les begrepen, dan is
24 Mei voor ons allerminst een Water
loo dan begint veeleer voor den vijand
de aftocht van Moscou.
26 Mei 1936.
■EisaasisaaaaiBiiEiiBaiiiËiiiaMaHiüB
in Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
ons zendt in postzegels of stort op post-
checkrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
neste, Drukker, Poperinge, de som van
11,20 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandaat:
lass
Uit Frankrijk: 23,20 frank.
Uit Amerika: 34,80 frank.
Roeselare zal zijn toewijding aan het
H. Hart voor de elfde maal herdenken,
feestdag van het H. Hart, die volgens de
festdag van het H. Hart, die volgens de
beslissing van den gemeenteraad op 17
Mei 1926 een stedelijke feestdag gewoiden
is.
Te dier gelegenheid zal 's namiddags
ha het lof van 4 uur in St Michiels Kerk
de heerlijke processie uitgaan, die elk
jaar de bewondering verwekt van al de
toeschouwers, en door het groote getal
en de ingetogenheid der twee duizend
deelnemers, en door de frischheid en rijk
dom der kostumen en de heerlijkheid der
groepen. Gansch de ring van het ker
kelijk jaar, van den Advent tot Sinksen.
wordt erin voorgesteld om Jezus' liefde
voor 't menschdom aanschouwelijk te
maken; en als slot der processie worden
de gevoelens van wederliefde tot Jezus
van wege de stad Roeselare vertolkt door
het veroeelden der toewijding van de stad
aan het H. Hart.
Verleden jaar werden geen onkosten
gespaard om nieuwe groepen aan te wer
ven en de bestaande neg te verbeteren.
Dit jaar zal er neg verbetering in komen,
de apotheose, namelijk de verheerlijking
van het H. Hart, is effenaf schitterend.
Overjaar, aank ook het prachtig weder,
waren er duizenden vreemdelingen in
stad; dit jaar zal het getal nog merkelijk
aangroeien.
HULDE AAN ONZE BETREURDE KONINGIN TE PARIJS
t»e Fran*< Oud •Strijders brachten een roerende hulde aan Koningin Astrid, cloor
Het neerleggen van bloemen voor een der portretten in de tentoonstelling, thans
te Parijs gehouden. M. Rivollet, gewezen minister der pensioenen, buigt voor het
portret. Rechts Mevrouw de Kerckhove de Denterghem, echtgenoot^ van den Bel
gischen gezant.
SOCIAAL-POLITIEKE ONRUST
IN HET ZUIDEN
STUURLOOS IS DE MASSA AAN
ALLE EXTREMISME OVERGE
LEVERD
Als een ietwat verbijsterend feit moet
het beschouwd worden, dat Juist in de
landen, waar het marxisme zich opmaakt
om het bewind in handen te nemen, een
wild stakingsorkaan losbreekt, welke door
de mannen, die straks de groote verant
woordelijkheid zullen moeten dragen, met
een zeer merkbare ongerustheid, zelfs
angst wordt waargenomen.
Eenvoudig waargenomen, aanschouwd.
Want de socialistische politici hebben
noch in Spanje, noch In Frankrijk of
België het stuur dezer wilde stakingen
in handen. Er zijn andere machten aan
het werk, welke achter de schermen
ageeren. Misschien ook heeft men vooral
te doen met een ontketening der on
tevredenheid over de hserschende sociale
wantoestanden, welke het levenspeil der
arbeidende klasse deze laatste term
in zijn breedste beteekenis genomen-In
de betrokken landen tot ver beneden
datgene, wat als menschwaardig bestaan
moet beschouwd worden, hebben neer
gedrukt.
In dit laatste verband is het, voor wat
Frankrijk betreft, interessant even een
vluchtigen blik te werpen op hetgeen de
Fransche bladen over de onrust in het
land schrijven. Zelfs al moet men daarbij
in het oog houden, dat de afhankelijk
heidspositie dier j>ers, van regeering,
banken of industriën, vaak het oordeel
vertroebelt. Maar dan krijgt men toch te
hooren, wat die kringen van het gebeuren
denken. En dan is de algemecne opvatting,
dat de stakingsbeweging niet het gevolg
van een ordewoord is, doch als het ware
spontaan is opgegroeid en zich ook spon
taan verspreidt. De wildheid is honderd
procent en de vakvereenigingen zijn er
tot dukver niet in geslaagd de leiding in
handen te krijgen.
De beweging, merkt de Matinop,
verbreidt zich met de foudroyante snel
heid, als een soort epidemische besmet
ting, welke fabriek na fabriek aantast.
De Journalzinspeelt op een verklaring
van den toekomstigen socialistischen
minister van Binnenlandsche Zaken,
Salemgro: Tusschen anarchie en orde
kies ik de ordeom te betocgen, dat men
op den rand van de anarchie leeft, welke,
zooals de Echo de Paris verklaart, het
weerstandsvermogen en de veiligheid van
het land bedreigt, en Hitler wel in
de verschrikkelijkste verleiding moet
brengen.
De Oeuvrekomt met de volgende
merkwaardige verklaring: Brood, ja;
maar niet met een voorafgaande stop
zetting van de economische bedrijvigheid.
Vrijheid, ja; maar niet door fascistische
leerjongens op te treden. Vrede, ja; maar
niet door in het buitenland dsn indruk
te wekken dat de repubiikeiusche re
geering reeds overweldigd is, vóór zij uit
eigen krachten kan optreden
In deze woorden bespeurt men de
diepere motieven, welke de beweging
schijnen te drijven; het sociale element,
dat collectieve aroeiaersovereenkomsten
en dé" regeling van aen aroeidstijd eischt,
orood en vrijneia; en het poiitieke element
dat zich tegen de geweldige oorlogs
voorbereidingen keert, welke onnoemelijke
bedragen kosten en het werkelijke eco
nomische herstel met gunstiger sociale
toestanden kortweg onmogelijk maken.
Daarom gaat de vrees van de Echo
de Parisook naar de bedreiging van
r'rankrijk's veiligaeid; een bezorgdheid,
welke overigens niet ongemotiveerd lijkt,
als men bedenkt, wat zich op milieu
gebied in Duicschland afspeelt (men
oestudeere hiervoor slechts het dezer
dagen verschenen voortreffelijk samen
vattende werk: «De Duitsche herbewa
pening van generaal J. J. G. baron Van
Voorst tot Voorst).
In diepste wezen speelt derhalve in
Frankrijk, gelijk we het ook voor Spanje
onlangs aangetoond hebben, ae sociale
factor de hoofdrol, bij deze stakings
beweging, welke ongetwijfeld voor de
socialisten op een politiek bij uitstek
ongunstig moment komt. Wat evenzeer
voor België geldt. De staking in de Anc-
werpsche haven moet verklaard worden
door den materieelen nood der haven
arbeiders. De concurrentiestrijd, welke
met andere havensteden gevoerd wordt,
heeft de loonen neergedrukt: de devalua
tie heeft een belangrijk deel der waarde
aan de reeds lage loonen mtnomen. Eens
komt men, de geschiedenis heeft het
reeds getoond, aan de grens, waarop ten
dergelijke aanpassingtot een volks
uitbarsting leidt.
Die grens werdt meestal niet door
materieele, doch door psychologische om
standigheden beheerscht. En de psycho
logische factor bij de jongste gebeur
tenissen in Spanje, Frankrijk en België
lijkt het feit, dat de tot in het onmetelijke
belovende socialistische partij de sterkste
groep in de parlementen dier landen is
geworden, steeds geflankeerd docr een
opzweepende, voortdrijvende communis
tische partij, welke slechts één doel kent,
dat het steeds, onder allerlei vormen,
nastreeft: de proletarische revolutie en
de vestiging van het bolchewistisch
regiem.
Nu valt het zeker op, dat in Frankrijk
en België dit in tegenstelling met het
geen wij in Spanje z>en gebeuren de
communistische leiders en bladen een
tamelijk gematigde houding aannemen.
Zoo b. v. dé Parijsche Humanité dat
de werkgevers het zelf in hun macht
hebben om de rust te herstellen: «het is
yoldoende, dat zij onmiddellijk de recht
vaardige eischen van hun arbeiders in
willigen En die rechtvaardige eischcn
worden tamelijk krap en scherp ont
schreven: betaalde vacantie, kortere
arbeidstijd en collectief contract. Maar
heel die gematigdheid is zeer tactiek,
door den propaganda-leider der derde
internationale, Dimitroff, voorgeschreven,
om ook langs indirekten weg, door con
tact en samengaan desnoods met de
burgerlijke elementen, het nooit uit het
oog verloren directe doel na te streven.
De socialisten zijn in vele opzichten
evolutionisten geworden; zij zijn ver
burgerlijkt. De communisten blijven steeds
revolutionnairen. En de groote volksmassa
is, zoodra zij haar echt steunpunt in het
cenig ware levensbeginsel verloren heeft,
revolution na ir-georienteerd, uiterst rechts
of uiterst links, al naar de schoonst-
schrijvende beloften worden gedaan. Daar
ligt het groote gevaar voor het heden en
de naaste toekomst: stuurloos is de massa
aan a Lie extremisme overgeleverd.
De Maasbode
fBHaasBSKSELUHKNUi&jaisaaia
GE ZIJT OVER ONS BLAD TEVRE
DEN! NA LEZING, SCHUIF HET
IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF
VRIEND. ZOO STEUNT GE ONS.
DOE HET ZONDER UITSTEL.
In Frankrijk heerscht thans een
mysterieuze stakingsbeweging, waar
van niemand de uitkomst met zeker
heid kan voorspellen, en waarvan nie
mand de oorsprong en het wezen be
grijpt. Het is ook treffend dat deze
machtige opzet juist samenvalt met
een belangrijke regeeringsverande-
ring.
De staking is ineens onstaan,
spontaan naar sommigen beweren,
onder de geheimzinnige en georgani
seerde leiding van de communisten,
beweren anderen. De communisten
echter wasschen hun handen in on
schuld en houden vol dat ze met heel
de beiveging niets te maken hebben.
Doch het is heel duidelijk dat de hon
derdduizend arbeiders die thans alle
groote fabrieken van Frankrijk bezet
ten onmogelijk, gezamenlijk en me
thodisch, deze houding zouden aan
genomen hebben, zonder de minste
invloed. Het is duidelijk ook, dat de
communistische kernen orders ont
vangen hebben om in deze zin te wer
ken, en ze zijn in hun opzet des te
gemakkelijker gelukt, daar ze alle
schijn van communisme hebben laten
varen en veelal zich verscholen heb
ben achter de driekleurige vlag, die
ze met de roode vlag op alle fabriek-
schouwen laten wapperen. Alle mid
delen zijn goed om het doel te berei
ken! Doch welk doel wordt thans met
die staking nagestreefd? Dit kan toch
niets anders dan de nieuwe socialis
tische regeering, die aan het bewind
gekomen is, moeilijkheden berokke
nen, en de meestarbeiders die nu
staken hebben tooh voor zoo 'n re
geering gestemd! Zouden al die ar
beiders dan onder de dwang van een
mysterieuze macht, die veel aan
hypnose doet denken, gedwee zich
dagenlang ontbeeringen opleggen
Het is niet onwaarschijnlijk, als men
bedenkt dat men in zijn beste vriend
een communistische cel vreest te ont
dekken en dat onwilligheid en de-
solidarisatie, het ergste kan beteeke-
nen. Wat de communisten zelf be
oogen is natuurlijk in laatste instan
tie de sovjetizeering van Frankrijk.
In de huidige omstandigheden heb
ben ze willen bewijzen hoe groot hun
macht is om achteraf aan Blum, de
s9cialistische leider en eerste minis
ter.alles te doen uitvoeren, wat ze
willen, en wat ze willen is heel dui
delijk weer de toepassing van het
communistische programma in Frank
rijk.
Blum heeft nu een regeering van
het volksfront gevofmd, met 35 mi
nisters en staafcnii voor da practische
verwezenlijking van het marxisme dat
hij in de oppositie met zooveel brio
verdedigd heeft. Doch nu hij iaan
de schotelzit weet hij ook dat men
niet regeert zooals men wü, doch dat
de werkelijkheid gebiedt. In zijn Laat
ste redevoeringen is hij dan ook ui
een heel toomje lager geweest dan
hij gewoon was te gcoruiken. De com
munisten en de syndicalisten ecnier
maken vuisten en zeggen aan ai wie
het hooren wil dat ze de regeering
hun wil zullen opdringen. Onze Blum
zit dan ook heel aardig in de verle
genheid. En om het nog erger te ma
ken zijn oproep tot de stakers om het
werk te hervatten, werd beantwoord
met een uitbreiding van de staking
niettegenstaande hij beweerde a at de
eischen der arbeiders zouden ingewil
ligd worden. Hiermee bewijzen de
communisten nog eens dat de staking
zal eindigen als zij het willen en zoo
is Meneer Blum overgeleverd aan
hun willekeur.
Ziehier nu welke de voornaamste
punten zijn uit het programma van
de nieuwe regeering. Verschillende
van deze punten zullen onder com
munistische invloed nog verder uitge-
iaHsaaasssHsssBii^hiSji
breid worden.
1. Frankrijk moet gevrijwaard
worden tegen alle fascisme. Dat be-
teekent strijd tegen alle rechtsgezin-
de formaties Action Frangaise, Vuur-
kruisen, Francisten en niet het min
ste de Kerk, want in de oogen van
de roode heeren is de Kerk eveneens
een vorm van fascisme.
2. Strijd tegen de werkloosheid.
Met dit doel zullen de eischen van
de stakende arbeiders ingewilligd
worden. De 40 urenweek zal inge
voerd worden zonder loonsverminde
ring. Het tot stand komen van col
lectieve arbeidscontracten zal in de
hand gewerkt worden en wettelijk
beschermd. Tegen dit punt valt niets
op te merken. Het staat immers ook
op het programma van de christe
lijke arbeidersbewegingen in de mees
te landen. Alleen beteekent de toe
passing ervan voor een alleenstaand
land een zwaar offer, daar het de
strijd om de afzetgebieden veel moei
lijker maakt. De toepassing kan
slechts met succes doorgevoerd wor
den wanneer alle landen tezelfdertijd
akkoord gaan.
3. Om te beletten dat de werk
loosheid nog zou vermeerderen door
de toepassing van punt 2 is, een heel
bijzonder financieel programma voor
zien. De invoering van de 40 uren
week zou wel wat meer arbeiders
werk verschaffen in den beginne,
maar dat voordeel zou spoedig te niet
gedaan worden, door het feit dat de
prijzen van de producten zouden stij
gen, en deze dus minder zouden ver
kocht worden. Om een goedkooper
prijzenpeil te bereiken zou de Fran
sche frank moeten gedevalueerd wor
den. Maar daarvan wil Blum niet we
ten. Hij zal een ander middel ge
bruiken dat tenslotte hetzelfde effect
zal hebben: de inflatie, dit beteekent
een grooter uitgifte van bankbiljet
ten, met als gevolg een geleidelijke
waardedaling van de Fransche frank
tegenover de vreemde munten. Verder
staan op het programma belastingen
op het kapitaal, al wordt dat ook al
bestreden, nationalizeering van fl-
nancieele inrichtingen, enz.
4. Nationalisatie van de groote
verzekeringsmaatschappijen, van de
wapenfabrieken en van zekere andere
vyrmen van hyper kapitalisme.
5. Wat de buitenlandsche poli
tiek betreft, zal men het stelsel van
de collectieve veiligheid verdedigen,
dat beteekent dus het Russische
standpunt.
In aansluiting met het eerste punt
van dit programma heeft Blum ook
verklaard dat in Frankrijk geleide
lijk, de maatschappelijke toestand
moest veranderen in een zuiver so
cialistische, dat is de dictatuur van
het proletariaat. Anders blijft steeds
een fascistische dictatuur te vreezen.
Het is onmogelijk om over Frank
rijk met zekerheid een toekomstoor-
aeel te veilen. Dit land is in de ge
schiedenis zoo veel keeren getuige
geweest van een plotselinge omme
keer. Na de overwinning van het li
beralisme in 1789 die gepaard ging
met de ergste uitspattingen kwam
een tijdperk van ae zwaarste ver
drukking onder het Napoleontisch be
wind. nu de liberaai-sociaiisiiscne re
volutie van 184s kon ecu aictxtoriua.
Keizerrijk tot stand komen met de
goedkeuring van de geneele bevolking
onder het oewind van Napoleon lil.
Het is goed mogelijk aat de mis
tevredenheid over de niet verwezen
lijking van de socialistische beloften
eveneens binnen kort een heeie ver
andering in de toestand zou kunnen
voor gevolg hebben, met een recht
sche dictatuur. Met zekerheid is dit
echter niet te bewijzen.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
VERGELIJKENDE TAEEL VOOR VVEST-VLAANDEREN:
Steden
Katholieken
Socialisten
VI. Nat.
Liberalen
Rex
1932
1936
1932
1936
1932
1936
1932
1936
1936
Brugge
8
6
5
4
2
3
2
1
2
Koririjk
6
6
3
2
1
1
1
0
1
Meenen
3
2
2
2
-
1
Moeskroen
3
2
2
3
1
Diksinuide
3
2
1
2
Veurne
2
2
1
1
1
1
1
Oostende
4
3
3
3
1
1
1
1
1
Roeselare
3
3
1
1
Izegein
4
3
2
1
1
leper
2
3
t*
1
1
3
-
Tielt
5
4
1
1
1
Poperinge
2
2
1
1
1
Totaal
45
38
21
19
9
14
5
3
6
Voor Brugge was er een zetel minder, voor Kortrij'k een minder, Moeskroen
een meer, Izegem een min, 'fielt een min, leper twee meer, Poperinge een meer.
Er ziju dus evenveel zetels als in 11)32, t.t.z. 80 in liet geheel.
STEMMENAANTAL VAN DE WETGEVENDE KIEZINGEN
OP 24 MEI EN 7 JUNI
Wetg. Verk.'36 Prov. Verk.'36
Katholieken (1)
Liberalen
Socialisten (2)
Front er s
Kommunisten
Rexisten 3
675.341
688.278
Winst
12.337
292.977
322.841
Winst j
25.864
767.522
750.289
Verlies:
17.233
166.737
176.869
Winst:
10.132
143.223
138.792
Verlies:
4.431
271.491
280.625
Veinst
9.134
(1) In deze cijfers zijn ook vervat de stemmen door afzonderlijke Katholieke
Lijsten in Limburg, Luik en Henegouwen. (2) Er iu begrepen de afgescheurde
socialisten in Henegouwen.
VERDEELING DER ZETELS PER PROVINCIE
"rovincies Zetels Kath.
Brabant
Antwerpen
W.-Vlaand.
O.-Vlaand.
Henegouw.
Luik
24 (—12)
35 8)
38 7)
37 (- 9)
14 (- 8)
11 IS)
Limburg 60 30 11)
Luxemburg 50 18 11)
Namen 60 17 10)
Lib.
17 (-4)
10
3 (-2)
13 (+2)
12 (-1)
8 (-3)
8 (+3)
9 1)
10 1)
Soc. Rex Comm. Front
Onafli.
25 (- 5)
31 (- 1)
19 (- 2)
25 (- 1)
49 (- 3)
34 (- 7)
7(+ 1)
9 2)
22
15
4
6
4
5
18
14
11
5(+ 5)
_1(+ 1)
1
10 7)
10 7)
4(+ 1)
9(+ 4)
14 5)
10 4)
13 5)
3 (+D (2)
2(+2) (1)
2(4-2) (3)
0 (-2) (4)
Hoopvol gestemd gaan wij de Juni
maand in, toegewijd aan de god
vrucht tot het H. Hart.
Als we denken op al de genaden
en voordeelen, die beloofd zijn aan
de trouwe vereerders van Jezus' H.
Hart, dan verwachten we voor deze
maand nieuwe stroomen van gena
den en hemelsche giften. Iedere blik
op het beeld van 't H. Hart, dat daar
troont in onze huiskamer, doet ons
vertrouwen aangroeien; die beeltenis
van Jezus met zijn armen tot ons
uitgestrekt, als om ons te omhelzen,
ofwel wijzend op zijn van liefde gloei
end Hart, om ons te herinneren aan
zijn overgroote goedheid voor mij en
voor U en voor gansch het hulphoe-
vende menschdom, die beeltenis
brengt ons in Gods tegenwoordigheid.
En dat H. Hart is Koning, Heer en
Vriend van ons gezin! Wat kan ons
IBBSBBBSBBHBBEiSSBBBSBSZSBflBBaSiBSBBBgSEiilflBaiiaaBBBBaaRPBB
nog deren, zoolang Hij daar staat en
wij aan Hem zijn toegewijd; en wij
in wel en wee ons betrouwen op Hem
stellen!
O ja, Hij en Hij alléén is de steun-
brengende troost in alle wederwaar
digheden van 't leven.
En daarvoor in ruil vraagt 't H.
Hart onze liefde en ons vertrouwen,
en Hij wacht steeds op onze liefde
en vertrouwen en velen jeunen ze
Hem niet maar blijven onverschillig
of bedroeven Hem door de zonde en
door hunne heidensche levenswijze.
Kom, vereerders van Jezus' H. Hart,
gij Kruistochters, H. Hartebonders en
geïntroniseerde families, kom en dcet
eerherstel in hunnen naam, op 19 Juni
vooral en verdubbelt zelf uwe liefde
en u.v vertrouwen, en brengt eene
openbare hulde en dankzegging ar.n
Hem die zich uitputte tot-ter-dood
uit liefde tot U.
Totaal 696 224 (—94) 90 (—5 221 (—20) 77 27 (4-20) 50 (4-19) 7 4-7)
(1) 2 Eupcuer katholieken; (2) Haimatbund; (3) Afg.' Kat».; (4) 2 U. P. A.
landbouwers die niet optrad.
De provinciale verkiezingen hebben
voor dóel het bestuur van de provin
cies te verzekeren. Het is dus eerst en
vooral onder dat opzicht dat we hun
ne uitslagen moeten nagaan en be-
cordeelen.
Hoe is de nieuwe toestand?
In de verdeeling van de zetels is er
in de negen provincies eene grondige
verandering ten gevolge van den voor
uitgang der extremistische partijen.
De drie traditioneele partijen, de ka
tholieke, liberale en socialistische,
verliezen respektievelijk 94, 6 en 20,
't zij samen 120 zetels.
Deze worden onderling verdeeld
door de Vlaamsche Nationalisten, de
Kommunisten en de Rexisten, die
respectievelijk eene winst maken van
19, 20 en 78 zetels.
Welke invloed zal deze verschuiving
hebben op de samenstelling der pro
vinciale besturen?
Met zekerheid kan men op die
vraag nog geen antwoord geven, maar
van katholiek standpunt uit zal er
waarschijnlijk niet veel veranderen.
Er waren vijf provincies, die katho
liek bestuurd werden, namelijk West
en Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Lim
burg en Luxemburg. In de twee
Vlaanderen en in Limburg blijft een
katholiek bestuur mogelijk, in samen
werking met de Vlaamsch Nationa
listen. In Antwerpen en in Luxemburg
is er geen katholieke of geen anti
klerikale meerderheid: Rex is er ar
biter. In ieder geval kan in deze twee
provincies geen bestuur samengesteld
worden tegen de katholieke belangen.
In de vier anti-klerikaal bestuurde
provincies, Brabant, Luik, Henegou
wen en Namen, blijft een anti-kieri-
kaal kartel mogeiijk. In Brabant en
in Luik is daarvoor de hulp van de
kommunisten nooüig.
Beschouwen we de uitslagen van de
verkiezingen van 1 ouni vau lanuenjK
poffuek sianapunt mi, aan is net
oor ai belangwekkend de beweging
der stemmen te vei gelijken met ueze
van 24 iviei. We vasten aan de pro
vinciale stemous-raaupiegiiig op ais
ae reaxtie van net kiezel akui ps op ae
politieke leiten aer laatste aagen.
Eerst en vooral, noe neooen ue kie
zers gereageera op net sauses van ae
jongste eu meest luidrucnuge partij,
van rtex?
Voor neel het land is Rex nog met
9.134 stemmen vooruitgegaan, ivieest
uitgesproken is de vooruitgang te
Luik, waar de katnolieke partij uijna
gevaiien is tot aen rang van ae ii-
ueraie en kommumstiscne partij, wat
net aantal stemmen Detrert. De voor
uitgang in Braoant is rneüe veroor
zaakt aoor een opslorping van klei
nere groepen door Hex. Anderzijds
mag men met vergeten dat Rex met
opgekomen was voor de provincie in
Limburg, waar hij voor de Karper
'j.ióó stemmen benaalae. Mede op net
provinciaal aktief van Rex moet men
ten slotte eene groote aanwinst boe
ken in het arrondissement Gent-
Eekloo, waar hij sedert 24 Mei nog
a.012 stemmen neelt bijgewonnen.
Anderzijds stellen wij een eersten
acnteruitgang vast van Rex in Lu
xemburg en Namen.
Uit dit alles besluiten wij dat de
politieke positie van Rex als partij
verre van gestabiliseerd is. In de
eerstkomende tijden zal het vooral
van de wijsheid der Katholieken, van
iiun aurf en oprechtheid, afhangen,
hoe de nieuwe politieke groep naar
verderen groei of naar verkwijning
zal evolueeren.
de uitbarsting der Antwerpsehe ste
king de kiezers beïnvloed tegen? Heeft
ds opdracht van den Koning aan den
Heer Vandervelde de kiezers beïn
vloed ten gunste?
Stellen wij vast dat de socialisten
over heel het land 17.233 stemmen
verloren hebben sedert 24 Mei, en de
kommunisten 4.232. Het is dus een
uitgesproken marxistische achteruit
gang van 21.465 stemmen; stellen v ij
nog vast dat op een totaal van 700
provincieraadsleden geen 250 socia
listen en kommunisten gekozen zijn.
Men zou moeilijker 't bewijs kun
nen leveren dat ons land nog niet
rijp is voor een socialistisch-kommu-
nistisch regiem.
Daarentegen winnen de Katholie
ken 12.337 stemmen bij, en de libe
ralen 29.864. De socialistische terug
tocht, die reeds op 24 Mei 1.1. was
begonnen, krijgt dus een meer uitge
sproken karakter. De Katholieken,
anderzijds, niettegenstaande de afval
van kiezers naar Rex en naar het
Vlaamsch Nationalisme, heroveren
reeds terrein.
We vragen ons af hoe de socialisten
deze nederlaag zullen dragen. Zal rij
de voorstanders van het Volksfront
met de kommunisten in hunne ran
gen versterken? Zal zij integendeel
de gematigde socialisten aanzetten
om de kommunistische lokstem af te
wijzen?
Dat moeten we afwachten.
Van nu al eciiter mag men veron
derstellen dat üe uitslag der provin
ciale verkiezingen de toegevendheid
der katnoaexeu en liberaien tegen
over de socialisten zal verminderen,
vooral wat betreit het departement
van Bimienlanaacne Zaken.
En nu ten sloti,e de les die de Ku-
thoueke trartvj is nekken neeii uit
tiet veraes uui z.j aoor ue tiex-purnj
yeieaeii neejt.
Le uitspraak van 6 Juni bevestigt
die van zr Mei en lego aan onze pai iij
de nooazaiseujkiieiu op aat nare po-
utiexe organisatie rauixaai eu vone-
aig te omvormen.
wanneer wij m de provincie Luik
vaststellen aat er aaar nog siecnts
3S.*43 stemmen op de rxatnoüeKe par
tij en oi.u9/ op de itex-ujsten zijn
ungeoracnt;
wanneer wij in het kiesdistrict
Brussel waarnemen dat de Katnolieke
Lijst 8.8o4 stemmen Lenaait en ae
Rexiijst 11.014;
Dan mogen wij geen blinddoek voor
de oogen uoen en wei6ercn liet gevaar
ïii te zien; maar net is voor onze
partij een kwestie van ievensoeiioud
ae oorzaxen na te gaan weixe naar
ait verval geleid heooen; wij zeggen
verval, en wij nopen net grondig, aat
wij nooit zullen moeten schrijven
ineenstorting.
Nog eens, de katholieke gedachte,
als godsdienstige nieening, staat er
boven eu staat er buiten: maar ais
politieke gedachte heelt zij een ge
vaarlijken deuk gekregen, door de
scnuld van...
Ja, hier moet nu de schuld vast
gesteld worden en wij liopen dat men
er niet zal mee draien, en nu weer
geen piepeken duik zal spelen met
de verantwoordelijkheden.
Het kiezerskorps vraagt goede lei
ding en als men haar aie niet ver
schaft, dan keert het zich af van de
partij die haar geen goede leiding
weet aan te bieden.
Er zijn menschen die moeten voelen
vooraleer ze gelooven.
Als ze na de verkiezingen van 24
Mei en 7 Juni nu nog niet gevoeld
1'.ebben dan kunnen wij een kruis ge
ven over onze parti j-organisatie, die
wel één van zulke stormen kan trot-
seeren, maar bij een tweede totaal
zou worden weggevaagd.
Een andere vraag, die zich van al
gemeen politiek standpunt uit steit,
Is deze van de positie der socialisten.
Hebben de Fransche stakingen, met
de bezetting der fabrieken, of heeft
IBBIIBBB91BSHBBII&A JltfiSBJHBB JkjlDaZ3BiDB!98BBBBBBlï£^3SSSEBBx9B
DE HEER VANDERVELDE
MOET HET OTGEVEN
Door den Koning werd dus gevrasgd
aan den Heer Vandervelde, leider van de
grootste groep In de Kamer, een nieuwe
Regeering samen te stellen.
De Socialistische leider aanvaardde de
ze opdracht en begon met de gebruikelijke
raadplegingen. Hij wilde een drie-ledige
Regeering samenstellen.
Tenslotte liep de Heer Vandervelde een
weigering op zoowel bij de Katholieker
als bij de Liberalen en Maandag ging de
Heer Vandervelde naar den Koning om
dezen te verzoeken hem van de kabinets
vorming te ontslaan en meteen te melden
dat het verkieslijker zou zijn hiervoor be
roep te doen op een personaliteit, onaf
hankelijk van de partijen.
DE KONING DOEi' BEROEP OP DEN
HEER VAN ZEELAND
Maandag namiddag werd de Heer Van
Zeeland ontboden bij den Koning die op
hem beroep deed tel het vormen van een
nieuwe Regeering.
Heer Van Zt-elaw vroeg bedenktijd tot
den volgenden morgen.
Dinsdag morgen begaf hij zich naar het
Paleis van den Koning en deelde onzen
Worst mede dat hij in princiep de taak
van kabinetsvermer aanvaardde.
Op zeilden dag, te 9 uur 's avonds, hield
de Heer Van Zeeland nog een radiorede
om bero:p te doen op gansch het land en
alle Belgen tot medewerking in de taak
die hij had aanvaard.
(Zie vervolg op 2' bladj.
