.1
Ge Internationale Bidweek
Vlaanderen
voor den tweesprong
AfSirekesa sust Valencia
i© Burgeroorlog Spanfe
m OHS LAND
XÉ!^ POROL
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Mgr. DEMOl
flafiiinken...
Ha den Mosrd op den
SeSgischen Dïpiemacsï
Hees* do Borghgrave
handen
iMMa—iHiiminauMwwmmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiP
INTERNATIONAAL OVERZICHT
HET IS EEN FEIT DAT
DE CONCENTRATIE
ONAFWENDBAAR IS
Acht en twintig belgische vrijwil
ligers keeren terug uit Spanje
ZONDAG 17 JANUARI 1937.
«DE HALLE
=j Katholiek Weekblad Tan leper
Bureel: M
1 Boterstraat, 17, IEPER. g
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR l JAAR (per post)
r innenland 20.fr. M
H JSelgisch Kongo 40.fr.
1 Frankrijk 40.- fr. j
Alle anJere landen 60.fr.
Medewerkers zijn vertmivoerdelijk voer ff
hu.it artikels.
WEEKBLAD: 40 CENTIEMEN.
.5' JAAR. N- 3.
TARIEF VOOR BERICHTEN: 1
Drukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE. Poperinge
Tel. Poperinge Nr 9
Poatcheckrekening Nr 155.70
MUMKM
fg Kleine berichten per regel 1.fr. g§
5 7 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
5 Kleine berichte, (minimum) 4.fr. a
g| Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr.
1 B
j§ Te herhalen aankondigingenjg
prijs op aanvraag.
f Annoncen rijn vooraf te betalen en g
moeten tegen den Woensdag avonds
ingezonden worden. Kleine be- g
s richten tegen den Donderdag noen g
VAN 18 TOT 25 JANUARI
Wij, Katholieken, zijn eigenlijk wa
re weeldekinderen van Ons Heer. Bij
onze geboorte kregen wij de onwaar-
deerbaren schat van het H. Geloof
mee zonder onze verdienste, zooals
e?n* rijkemanskind zonder eenige
moeite zijn rijkdom verkrijgt. Maar
hoe talloos velen komen ter wereld
en blijven hun heele leven beroofd
van dit Geloof en zijn dus deernis
volle geloofsarmen.
Stel U in den geest den aardbol
voor oogen. Nog geen derde deel er
van kent Jezus-Christus, het Licht
der Wereld! Meer dan twee derden
van onze medemenschen, die toch
onze broeders zijn, verkeeren in droe
ve duisternis. Op 1.900.000.000 bewo
ners zijn er 1.100 millioen heidenen.
Deze allen hebben recht op onzen bij
stand zooals een blinde recht heeft
geleid te worden door iemand die zien
l"nn. Alle apostiolische zielen zullen
zich gedrongen gevoelen het schoone
bskeertngswerk naar vermogen te be-
ve-dereii.
Niet eenieder echter is het gegeven
door woerd cf daad onmiddellijk mede
te werken aan deze verheven apostel-
arbeid; maar v :1 kunnen allen dcor
gebed medehelpen om overvloedige
genade van God af te smeeken. Gods
gratie, is zij niet de belangrijkste
f?"tor in elke bekeeringsnroces?
Tu 1903 h"eft een Arglikaansche
gr°rteliike, Frater Paul Francis, het
denkbeeld opgevat eene Internatio
nale Bidweek te organiseeren, die
jaarlijks van 18 tot en met 25 Ja
nuari over geheel de wereld zou ge
houden worden.
Aldus zou het gezamenlijk gebed
voor de bekeering der dwalende
menschheid zoo krachtig mogelijk
warden.
Spoedig werd die bidweek overal in
voege gebracht.
(In 1910 werd Frater Paul Francis
met veel gelijksgezinden opgenomen
in de Katholieke Kerk.)
Z. H. Benediktus 7éV heeft op 25
Februari 1916 de Internationale Bid
week goedgekeurd en aan alle deel
nemende op den begin- en elnddag
een vollen aflaat verleend. Zijne Hei
ligheid drukte den wensch uit dat de
Bidweek over de geheele wereld moge
gehouden worden.
Paus Pius XI voegde in 't jaar 1924
persoonlijk zijn gebed bij het gebed
der geheele wereld en droeg gedu
rende die acht dagen eene H. Mis op
voor de intenties der Bidweek. Bijna
alle Bisschoppen hebben de Bidweek
in hunne Bisdommen voorgeschreven
waaronder onze Bisschop van Brugge.
Het merkwaardige van dit geza
menlijk gebed is wel, dat ook de An-
glikaansche Kerk de Bidweek mede-
houdt. Zelfs nam het wereldcongres
van de Protestantsche en Oostersche
Kerken in 1920 de voorgeschreven ge
beden voor hunne geloovigen over.
Enkele Grieksch-Orthodoxen hebben
zich reeds bij deze internationale
gebedsactie aangesloten.
We staan dus voor het wondere feit
dat Protestanten. Schismatieken en
Katholieken tegelijkertijd bidden voor
éénzelfde doel: de bekeering der hei
denen tot het ware «Licht des Le
vens Jezus-Christus.
Als er ooit hoop, ja zekerheid be
staat verhoord te worden dan is het
voorzeker: waar er velen bidden om
één en dezelfde geestelijke gunst,
opdat allen mochten één worden ge
lijk Christus één is met den Vader.
Om den vollen aflaat te verdienen
zijn de volgende gebeden voorgeschre
ven: ANTIPHOON(Joh. 17,21).
Opdat allen één zijn gelijk Gij
Vader, in Mij en Ik in U, dat ook zij
in Ons één zijn, teneinde de wereld
geloof dat Gij Mij gezonden hebt.»
VERS: Ik zeg V: Gij zijt Petrus.
ANTWOORD: En op deze steenrots
zal ik mijne kerk bouicen.
LATEN WIJ BIDDEN:
Heer Jezus-Christus, die tot Uwe
Apostelen gezegd hebt: den vrede laat
Ik u, mijn vrede geeft Ik U, sla niet
acht op mijne zonden, maar op het
Geloof van Uwe Kerk, en verleen Haar
genadig volgens Uw wil, vrede en
eendracht, die leeft en heerscht, God
In alle eeuwen der eeuwen. Amen.
Het is teekenend voor de concen
tratie-gedachte dat de Kath. Vlaam-
sche Landsbond in zijn jaarvergade
ring te Leuven ook beroep gedaan
heeft op de Vlaamsche Nationalisten,
de Rexisten en het Verdinaso.
Het was trouwens geen geheim
meer dat acht dagen vroeger de ver
gadering der Kath. Vlaamsche Volks
partij niet aan de verwachtingen be-
i antwoordde. Gekende beroepspolitici
vormden er de meerderheid en sloten
c.idus de zoo vereischte hernieuwing
uit.
Leuven is echter een schitterend
antwoord geweest op de schuchter
heid, het gebrek aandurf der K.V.V.-
vergadering.
Vierhonderd vooraanstaande Vlaam
sche personaliteiten zijn er saamge-
komen. Ze vertegenwoordigden de
meest verscheidene politieke schakee
rt-gen.
Boven wat hen scheidde, dreef hen
v at hen vereenigde. Op de Heer Van
Cauwelaert na, kwam geen enkel
katholieke mandataris aan het woord.
En toch werd er hoofdzakelijk over
politiek gesproken.
Het was de 16e maal dat de Lands
bond samen kwam, doch geen enkele
jaarvergadering mocht vergeleken
worden bij die van verleden Zondag.
Het is waar dat de Kath. Vlaamsche
Landsbond aan geen partijpolitiek
Maar interessant waren én de toon
ér het gezegde.
3e toon klonk resoluut tegen het
politiek verleden en de politieke man
datarissen. De Heeren Rubbens en
Van Cauwelaert moesten persoonlijk
ondervinden hoe een groot deel van
Vlaanderen over hun hoofd groeide,
er hen letterlijk ter plaatse liet.
Dit is van verregaande beteekenis.
Vlaanderen heeft veel, zeer veel ge
duld gehad. En opdat twee klinkende
namen uit de Vlaamsche strijd door
hun eigen menschen verloochend
worden moet de evolutie, de ontwik
keling snel zijn.
En ze is snel. Doorloopt even de ver
slagen der vergadering. Het Vlaamsch-
nationale beginsel wordt niet eens
meer betwist. Het wordt zonder de
minste diskussie vooropgesteld. Ver
gelijkt daarbij de taalwetten-politiek
van vroeger. En er mag met vreugde
vastgesteld worden dat thans het
vraagstuk in zijn geheel gesteld is.
Waht niet alleen het Vlaamsch-na-
tionale beginsel lag aan de basis der
vergadering maar ook de korpora-
tiéve orde. Verleden week schreven
ws hier dat rond die twee polen de
concentratie absoluut mogelijk was.
Welnu verleden Zondag reeds werden
beide doelstellingen zonder de min
ste betwisting aanvaard en voorge
dragen.
Een groote moeilijkheid is over
brugd. De tweede is de politieke ver
wezenlijking ervan. Er mag immers
niet vergeten worden dat de Lands-
bonders er niet als politiekers bijeen
kwamen, maar als Vlamingen. Edoch
met rapporten, wenschen en moties
geraken we niet vooruit. De strijd
moet politisch omgezet worden. Dit
beteekent dat de vergadering van de
Landsbond volkomen nutteloos zijn
zal, ook al wordt er in zijn schoot
geconcentreerd, wanneer de aange
nomen beginselen niet daadwerkelijk
op het politiek terrein geplaatst wor
den.
De woorden van den Hèer De
Vleeschhauwer laten dit trouwens
vermoeden. De Heer De Vleeschhau
wer heeft den indruk gegeven dat de
maand Februari wel van eenige be
teekenis zijn zal.
En dit kan niet anders beteekenen
dan dat het directorium van de
K.V.V. ontslag nemen zal en hoogst
waarschijnlijk in andere handen zal
overgaan. Alles laat Immers vermoe
den dat het huidig directorium zwicht
voor de geweldige drang naar con
centratie die op de Landsbond tot
uiting kwam, concentratie met scherp-
afgelijnde doelstellingen, waarvoor het
directorium zich niet opgewassen
voelt.
Aldus zou de K.V.V. een greei-krisis
doormaken, waarna ze gezuiverd en
principieel sterk haar zware taak de
finitief zou aanpakken.
Hierin ligt juist het historisch mo
ment. Het is geen geheim dat de
K. V. V. van verscheidene zijden
moeilijkheden ontmoet en nog zal
ontmoeten. Het komt er dus op
aan dat de K. V. V. deze krisis te
boven komt. Ofwel groeit ze uit tot
een principieel-zuivere partij, die ge
louterd en verstevigd het ware con
centratie-werk aandurven zal. Ofwel
wordt ze ondermijnd en dan is ze
voor een naaste toekomst veroordeeld.
En welke zouden de gevolgen zijn
voor de Katholieke Partij?
Concentratie heeft geen zin als en
kel wat vernis op een oude gevel ge
kletst wordt. Concentratie heeft maar
zin wanneer ze hardnekkig en dapper
de samenwerking beoogt van alle ka
tholieke en sympathiseerende krach
ten die hetzelfde doel daadwerkelijk
nastreven.
Vlaanderen staat voor den twee
sprong. Door verdeeldheid het natio
nale en het katholieke verzwakken
ofwel door eendrachtig samenwerken
onze volksgemeenschap en ons ge
loof beveiligen.
De keus is niet moeilijk ten over
staan van de gevaren die ons bedrei
gen en beloeren.
Er dient trouwens volmondig toe
gegeven dat ons volk reeds grooten-
deels deze moeilijkheid overbrugd
heeft. Wars van het jarenlang mis
leidende politieke spel, dat verscheurt
en verzwakt, is het sinds maanden
geconcentreerd.
De H. De Vleeschhauwer heeft wel
degelijk het wantrouwen en de vijan
digheid jegens enkele leiders, die op
de vergadering van de Landsbond
zoo sterk tot uiting kwamen, aange
voeld, toen hij uitriep: «Dat men in
Godsnaam in de politiekers niet al
tijd kleinzielige menschen beschou-
we, die niet dan hun mandaat zien.
Als het zoo is, schrapt ze en bouwt
opnieuw. Maar de concentratie moet
er komen.
Daarmee is ook alles gezegd.
De K.V.V. heeft thans het woord.
Arrondissementsvergaderingen zullen
gehouden worden. Daar hoeft duide
lijke taal gesproken te worden. De
K.V.V. diene van onder uit uitgestip
peld te worden, zoodat ze van boven
de onvervalschte weerspiegeling is
van de kath. Vlaamsche opinie.
Indien dit gebeurt is de concen
tratie een zekerheid. En er hoeft be
paald geen gras op te groeien. Aan
staande jaar staan de gemeentever
kiezingen voor de deur. En wie zegt
dat het nog drie jaar aanloopen zal
vooraleer wetgevende verkiezingen
uitgeschreven worden.
Dit inzien en het oplossen is prak
tische politiek. Vóór alles is dit thans
hoofdzaak. Onze toekomst hangt er
van af. Er moeten geen illussies ge
maakt worden. Zelfs dan wanneer
alle Vlamingen weer vereenigd zijn,
zal onze macht volstrekt niet te groot
wezen. En vermits de gemeenschap
pelijke grondslag voorhanden ls, ls
afbrekerswerk uit den booze.
De Mokken hebben er voor geluid in
Watou. Ik dacht dat het voor een be
graving was», zegt Hij schalks. Hij is de
man niet om zich te laten aankondigen
en inhalen. Hij wilde er naartoe, gezeten
naast de boerinnetjes die van hun nieuw-
jaarbezoek terugkwamen met een "vettig
zakje vol lukken en naast de werkers
met hun koiïiepulle en hun stuitenzak, in
de pane, op het huislijk tramtje. Het is
Hem echter niet gelukt.
Zie 'n keer hoe fijn Hij kijkt: met
'n blik die meer wijsheid heeft opgedaan
in zijn omgang met de menschen al
waren het ook maar! negers en met
zijn ürooten Meester, dan in de boeken.
Gij merkt al seffens dat Hij goed is:
Hij behandelt U voorkomend en maakt
dat gij U ook bij een Monseigneur
thuis voelt. En als Hij van zijn negers
spreekt, dan is 't met achting en met
'n goedig lachje om hun negergebreken.
Is Hij goed, Hij rqpet daarbij toch
'n stalen wil hebben die aanpakt en vol
houdt. Luister maar
Hij is begonnen met de stichting van
de missie der Batetela's, ten Noorden van
Lusambo. Stichten, dat is de menschen
winnen en bekeeren, en dan... bouwen.
«Daar hebben twee soldaten, bekeerlin
gen van de Paters Trappisten, ons veel
geholpenzegt Hij. Hij steekt het
pluimpje nog op een anders hoed.
Het was waarschijnlijk omdat die sol
daten er zoo 'tl hulp geboden hadden dat
Hij opdracht kreeg het centraal-seminarie
van Kabwe voor de vier provincies van
Scheut te bouwen.
Daarvan was Hij architect en steen
bakker en ondernemer en later bewoner,
want Hij werd er directeur. Hij kon im
mers met nog wat anders werken dan
met steen en hout.
Elk jaar worden er 'n dertig klein-se-
minaristen aanvaard, maar natuurlijk hou
den die oud-wildemannetjes het moeilijk
vol. Toch hebben zij er reeds drie Pries
ters opgeleid en vijf zijn er nu in hun
proefjaar om daarna als alles goed ver
loopt Priester te worden.
Als Pater Demol werd aangeduid om
hulpbisschop te worden van Monseigneur
Declercq met recht van opvolging in het
apostolisch vicariaat Valt Oppef-Kasaï,
dan wilde hij volstrekt te midden zijner
negers gewijd worden. Die waren zijn
naaste familiezijn kinders, voor God
gewonnen. Het heeft de negerbevolking
en de seminaristen zoo 'n goed gedaan
te zien hoe hun Vader onder alle Congo-
leesche plechtigheid met de volheid van
het priesterschap werd bekleed.
Dat zijn ministerie tot hier toe zoo ge
zegend werd door God kan ons niet ver
wonderen. Weet gij dat die zelfde Mon
seigneur Demol ook stichter is van het
eerste Karmelietenklooster in Congo?
Dat klooster staat er tusschen de se
minariegebouwen, opdat de biddende en
boetende Zustertjes zien kunnen waar
voor zij te leven hebben. De toekomst
van die streek ligt in het seminariein
Gods zegen over het seminarie. Daar heeft
Monseigneur weer én ruwe steenen én
fijne zielen bewerkt.
Mag ik U 'n raad geven? Moet gij
Monseigneur bezoeken, ga er dan niet in
den avond of gij ondervindt hoe de gast
vrijheid van Monseigneur en die Hem
mogen herbergen een souper half klaar
krijgt voor gij buiten geraakt. Gij zult
zeker van daar weggaan met den wel-
doenden indruk dien een goede, diepe ziel
op iemand maken kan en met het besluit
de missiewerken van Monseigneur Demol
en van zooveel andere Vlaamsche Mon
seigneurs te steunente geven, te bid
den, te lijden wellicht en te boeten.
D. Gr.
In de Pers heeft het Kongres van
den Kath. Vlaamschen Landsbond
veel stof opgejaagd.
De liberale en de socialistische per;
treurt erbij dat er toch Concentratie
komt; ze hadden te vroeg gelachen.
In 't algemeen ziet de Vlaamsche
pers het als een «Verheugend Kon
gres
Samenvoeging van de verschil
lende leiders van den goeden wil.»
Dit is de formule die «HET NIEUWE
VAN DEN DAG» aanprijst na de vast
stelling: Het is een feit dat de con
centratie onafwendbaar is
Wij lezen en halen aan:
o De wil tot samenwerking op hetzelfde
geloof en dezelfde doeleinden is tot uiting
gekomen. Laat die wil rijpen en zoeken
naar zijn uitgroei, tot effening van oen
rechten weg, welke ons eensgezind naar
het einddoel zal voeren.
Wij zijn overtuigd dat dit wsl in orde
komt en wij aanvaarden het praktisch
besluit van dit kongres: samenvoeging
van de verschillende leiders van den
GOEDEN WILin den schoot van het
Landsbondbsstuur, waar zij samen zul-
len zo. ken naar den RECHTEN WEG.
Het is een feit dat de concentratie on-
afwendbaar is. Laten wij nu de leiders
in kalmte, in rustig overleg, met inacht-
raming van alle richtingen cn stroomin-
gen beraadslagen op welke manier die
concentratie kan verwezenlijkt worden,
i Maar geen overhaasting, ook ge:n stok-
i ken in de wielen steken. Want, de taak
is ontzaglijk moeilijk. Niemand zal dit
ontkennen. Laat ons hopen dat de weg,
«welke zal gebaand worden, ons Vlaam-
se be volk zal leiden naar de ontplooiing
van zijn katholiek geloof en naar den
uitgroei van zijn eigen volksbestaan, en
voegen wij erbij, binnen het raam van
'i hei Belgisch staatsverband en van onze
i Grondwet, welk? ruim en breed genoeg
zijn om Vlaanderen binnen België zijn
volledig recht te laten geworden.
DE WETTIGE REGEERING.
We hebben hier reeds herhaaldelijk
kunnen aanwijzen met tal van argu
menten, dat de vroegere regeering van
Madrid thans regeering van Valencia,
die volgens de marxistische partijen
in de democratische landen, de eeni
ge wettelijke regeering is in Spanje,
niet het minste recht heeft zich deze
titel toe te eigen. Ze was niet wettig
voor dat de opstand losbrak, omdat
ze toen reeds niet bij machte was de
orde te handhaven en het leven te be
schermen van alle onderdanen, hoog
ste plicht van de Staat. Honderden
priesters, kloosterlingen, katholieken
en aanhangers van rechtsche par
tijen waren gevallen door de handen
van de straatanarchisten en bolsje-
visten toen Caivo Sotelo, de balans
opmaakte van de moorden. Enkele
dagen later werd deze leider van de
royalisten zelf, die de moed had ge
toond te durven spreken, daar waar
de regeering niet durfde te handelen,
vermoord en zijn lijk ijselijk ver
minkt.
Dat was de reclitstreeksche aanlei
ding tot de opstand nadat duizenden
zich dagelijks, in machtelooze woede
hadden moeten bedwingen. Na het
uitbreken van de opstand hebben
verschillende regeeringen mekaar op
gevolgd, die eigenlijk niets anders
dan schijnregeeringen zijn geweest
om ten overstaan van het buitenland
de indruk te late i, dat er nog steeds
een grondwettelijke regeering bleef
voortbestaan. Maar in feite is het
heft altijd in handen geweest van de
anarchistische onmenschen die de
straten van de groote steden hebben
roodgeverfd met het martelaarsbloed
van de katholieke geestelijken en die
de kunstschatten van eeuwenlange
christelijke beschaving hebben ver
brand en vernietigd. Er is zeker geen
enkel land dat nog gelooft aan de
wettelijkheid van de regeering van
Valencia. En toch blijven ze buiten
Duitschland en Italië, hunne gezan
ten en consuls behouden bij deze re
geering van moordenaars en brand
stichters. Ofwel doen ze het omdat ze
voorloopig internationale verwikke
lingen wenschen te vermijden door
een te openlijk partij-kiezen, ofwel
heulen de vreemde regeeringen mee
met Valencia onder de drang van de
marxistische partijen.
Dit is zeker het geval van Frank
rijk en Belgie.
DE MOORD OP EEN GEZANT.
Ook Belgie h':ej de wettelijkheid
van de regeering van Valencia erken
nen en behield hare vertegenwoordi
gers aan de zijde der rooden. Onder
de druk van de socialistische minis
ters scheen men hier zelfs zeer
tegemoetkomend tegenover de ver
nielers van de christelijke bescha
ving in Spanje. Wapens en man
schappen konden in het land straf
feloos gerecupereerd en verzonden
worden zonder dat er van wettelijke
zijd ooit kordaat opgetreden werd, en
dat niettegenstaande de publieke opi
nie zich in Belgie van lieverlee tegen
de roode Spanjaarden ging stellen.
Jonge mannen, die zich met verleide
lijke beloften naar het front lieten
lokken en die aan de hel konden ont
snappen brachten in het vaderland
teruggekeerd de ontroerendste getui
genissen van het ellendig bestaan, en
de gevaren die de vrijwilligers ginder
ver te wachten stonden. Toch bleef
krachtig optreden van regeerings-
wege in ons land uit.
Baron de Borchgrave, gehecht aan
het Belgisch gezantschap te Madrid,
die door de ziekte van de Belgische
(■■■BBBBUEmHIBMnaSEBBSSIBBBRagSHaBHBBaHSBHaiSIEIEiaM
DE NATION ALEN VOLTREKKEN HET BELEG VAN MADRID
LANGS HET NOORD-WESTEN. DE BURGERLIJKE BEVOL
KING VAN MADRID MOET DE STAD ONTRUIMEN.
VALSCHE GERUCHTEN VERWEKTEN ERNSTIGE SPANNING
TUSSCHEN FRANKRIJK EN DUITSCHLAND.
gezant, deze volledig verving en dan
ook dezes verantwoordelijkheid over
genomen had, kreeg de handen vol
om zijn ongelukkige landgenooten die
geronseld waren geworden, in Spanje
te steunen en naar het eigen land
terug te helpen. In dien zin deed hij
niets anders dan zijn strikte taak:
de Belgen die in het buitenland ver
blijven te helpen in hun moeilijkhe
den. Baron de Borchgrave werd daar
om, om zijn ambtsvervulling dus, door
de rooden vermoord en werd zijn lijk
volgens de bekende hatelijke metho
des vreeselijk verminkt. De Belgische
regeering bleef intusschen onver
schillig niettegenstaande de schande
lijke kaakslag, die het gansche land
trof, en niettegenstaande het feit
meer en meer ruchtbaar werd. De
spreekbuizen van de socialistische
ministers, de socialistische dagbla
den durfden zelfs de vermoorde ver
dacht maken. Eerst wanneer de pu
blieke ontstemming te hoog opsloeg
icerd ingegrepen, maar dan nog op
een wijze, die getuigde van tegenzin,
omdat het werkelijk niet anders meer
kon.
AFBREKEN!
Als men het monsterachtige van de
moord en de schande daardoor het
land en de regeering aangedaan goed
beseft, dan valt het moeilijk te be
grijpen, waarom na de eerste onvol
doende antwoorden van de regeering
van Valencia, geen krachtige diplo
matieke breuk gevolgd is, het eenig
antwoord, dat paste voor een land,
dat nog over een beetje fierheid be
schikt. Niets daarvan: een eisch van
onderzoek aan de Spaansche meinee-
dige regeering gesteld en de eischt
van een millioen frank schadevergoe
ding voor de getroffen familie. Intus
schen meent Minister Spaak wellicht
dat er voldoende tijd zal verloopen
om het geval te doen vergeten en om
de gemoederen te bedaren. We vree
zen dat het anders zal verloopen. Als
het lijk van de Baron de Borchgra
ve in het land zal aankomen en
de begrafenisplechtigheden zullen uit
gevoerd worden, zal de opgeprop
te volksverontwaardiging voor goed
lucht krijgen en zal wellicht de di
plomatieke breuk geëischt worden
door de bevolking. Voortaan is het de
plicht van alle Katholieken in Belgie
om het met klem te doen. Het moest
al lang gedaan zijn geworden toen de
eerste priester viel. Of hebben wij dan
heelemaal geen geloofsfierheid meer?
In Nederland, waar ze niet beschik
ken over een argument als dat van
de moord op een ambassadeur, wordt
nu reeds flink geageerd van katho
lieke zijde om af te breken met Va
lencia. Nederland heeft nog nooit
Sovjet-Rusland erkend. Na Duitsch
land en Italië wordt het heel zeker
het eerste democratisch land, dat de
roode regeering in Spanje zal negee-
ren. In die handeling zit niets fascis
tisch, of anti-democratisch; het is de
zuiverste lconsekwentie.
Het wordt hoog tijd, dat alle wel
denkende regeeringen even konse
kwent handelen. Het einde van de
Spaansche tragedie zal dan veel spoe
diger aangebracht worden, dan met
alle mogelijke niet - inmengingsac-
coorden, die toch maar op het papier
bestaan en geen schijn van toepas
sing hebben.
Voor ons moet de leuze voortaan
wezen: afbreken met de roode regee
ring van Valencia en voor de toe
komst afbreken met iedere regeering,
die niet kan instaan voor het leven
van één katholiek priester!
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
ALS HET OORLOGSMONSTER IS LOSGELATEN...
In de puinen van Oviedo... het lijkt een ware vlucht naar Egypte! Op het voor
plan een vrouw met haar kind op den drempel van wat gister haar huis Was.
DE VOORTZETTING VAN HET OF
FENSIEF DER NATIONALEN OP HET
FRONT VAN MADRID
Eind? vorige week en in het begin dezer
week hebben de Nationalen hun offensief
ten Westen van Madrid voortgezet en
konden het beleg van de Spaansche
hoofdstad volledig voltrekken langs het
Ncord-Westen.
Aldus hebben zij Pozuelo en Aravaca
bezet, én hebben hun linies gevestigd rond
Majadahonda. Hun lijnen loopen in het
Noorden van Madrid van aan de Univer-
sitritswijk aiover Aravaca, verder langs de
taan van Madrid naar Guadaramma ai
over Las Rosas, tot tegen El Pardo, en al-
over Majadahonda. Hun stellingen warden
gebracht op zekere punten tot meer aan
2 km. verder dan bedotlde groote verbin
ding; baan. Hierdoor verkrijgen zij uitge-
'ezen vertrekpunten voor verdere aanval
len naar El Escorial, Guadaramma en
Colmenar. Van aan die baan gaan hun
lijn.n dan verder over Valdtmorillo. Aldus
hebben zij omzeggens El Escorial en Gua
daramma bijna volledig afgesneden; het
is enkel langs groote omwegen dat de roo
den aldaar in verbinding kunnen kom, n
met Madrid. In de laatste twee weken
maakten de Nationalen vorderingen over
een afstand van 20 km. breedte en 25 km.
diepte ten Noord-Westen van Madrid.
Hei getal dooden en gewenden zou zeer
hoog zijn langs beide zijden.
(Zie vervolg op 2blad.)
ZIJ VERKEERDEN IN ERBARMELIJKEN TOESTAND EN BE
VESTIGDEN DAT ZIJ BEDROGEN WERDEN ALSMEDE PU
SCHROMELIJKE TOESTANDEN WELKE HEERSCHEN IN II
ROODE SPANJE
Een bericht van het, Ministerie van Eui-
tenlandsche Zaken maakte op het einde
der vorige week bekend dat 28 Belgen,
welke streden voor de rooden in Spanje
en aldaar te Barcelona en Valencia in het
gevang zaten, terug naar ons land keer
den.
Met een pakefboot werden zij overge
bracht van Barcelona naar Marseille, van
waar zij verder doorreisden tot Brussel.
Meest allen waren uit de streek van Char
leroi. Bij hun aankomst te Marseille ver
keerden zij in ee nerbarmelijken toestand.
Sedert verscheidene dagen hadden zij geen
toereikende voeding gehad.
To?n zij uit hst gevang mochten, wer
den zij eerst verzorgd door het Eeigisch
Consulaat te Barcelona of Valencia en
deden er hun levendig beklag over de
handelwijz; waarmede zij behandeld wer
den door de rooden in Spanje. Het was
ook dank zij het krachtdadig optreden
der Belgische Consuls te Valencia en Bar
celona dat de gevangenen vrijgelaten
werden.
Bij hun aankomst te Brussel werden de
terugkomenden ondervraagd door de po
litie en ook door talrijke journalisten, die
hen opgewacht hadden. Toen zij thuis zijn
gekomen hebben die mannen ook nog een
en ander losgelaten over hun lotgevallen
in Spanje.
Al hun verklaringen komen in het kort
neer op het volgende:
Meest allen waren mijnwerkers. Onder
hen bevond zich een vader van acht kin
deren en een van drie. De een en werden
aangeworven voor het front en anderen
als arbeiders. Daarvoor werden zij EE-
LOOFD: een soldij van 18 pesetas, t.t.z.
45 fr., per dag, wijl hun vrouw of ouders
18 fr. per dag zouden trekken van het
Roode Hulpfonds. Voor de kinderen werd
ook 5 fr. per dag beloofd.
Eerst werden zij te Parijs samenge
bracht, waarna zij naar Marseille trek
ken, om vandaar ingescheept te worden
naar Valencia, Enkelen onder hen ver
trokken naar Spanje langs Pernignan.
Bij de heenreis werden zij hun paspoor
ten gevraagd en kregen ze niet meer terug.
Die langs Perpignan passeerden, kregen
■een gezamenlijk paspoort, waarop zij
Spaansche namen hadden gekregen.
Bij hun aankomst werden zij geestdrif
tig begroet, maar degenen die reeds sol
daat waren geweest, moesten direct naar
het front. De anderen kregen onderricht
gedurende enkele weken. Velen die aan
geworven waren om te arbeiden moesten
ook naar het front en als zij wilden tegen
sputteren, werden zij den bak ingedraaid;
eenige hunner makkers werden gefusil-
jeerd.
Op het front moesten zij talrijke ontbe
ringen lijden en kregen bijna niets anders
dan. boor.en te knabbelen. Doch als zij ten
aanval moesten werd hen een goed maal
beloofd na den strijd en steeds moes
ten de internationale brigademannen
voorop tegen den vijand. Wat de soldij
betreft, kregen de eenen 50 pesetas en de
anderen 22 pesetas binst 6 weken tijds.
Gebrek aan tucht heerscht in de gelede
ren der soldaten.
Toen zij vernamen dat de beloofde ver
goedingen voor hun vrouw en kinderen
niet werden uitgekeerd in België, vroegen
zij om naar hun land terug te keepen. Als
antwoord werden zij in het gevang ge
stopt. In een kleine cel werden zij met orie
man opgesloten en anderen met elk in
een zelfde kelder. 22 Dagen hebben zij ver
toefd in die gevangenissen. Toen zij de
hongerstaking wilden doen werden zij met
matrakken afgeranseld. Zij hadden er
geen bed, geen lakens, geen plar.ken zelfs
en iederen dag kregen zij enkel een stukje
droog brood en een telloor slechte so:p.
Nimmer kregen zij brieven uit België in
handen. Ten slotte konden zij hun lot
kenbaar maken aan den Belgischen Con
sul, die bij een krachtdadig optreden hun
invrijheidstellip c ht bekomen.
Ten slotte v.arden die lieden nog
dat er nog Belgen itten opgesloten in het
gevang en dat ar.der gefusiljeerd werden.
En intusschen loopen de ronselaars
steeds op vrije voeten. Dat gaat waarlijk
over zijn hout.
DE BEPERKING VAN DEN
ARBEIDSDUUR IN DE MIJNEN
WAARSCHIJNLIJK DE 45-TIRENWEEK
EN AANWERVING
VAN VREEMDE WERKKRACHTEN
Zooals reeds gemeld hadden de eccialis-
tiscbe mijnwerkers den eischt der 45-uren-
arbeidsweek gesteld. Tusschen werkgevers
en mijnwerkers kwam het nog tot geen
akkoord en de zaak werd voorgelegd aan
onze Regeering.
De H.H. Van Zeeland, Eerste Minister,
Delattre, Minister van Arbeid en Scciale
Voorzorg, en Van Isacker, Minister van
Economische Zaken, hielden zich bijzon
derlijk met de kwestie onledig en bespre
kingen werden gehcuden in het kabinet
van den Eersten Minister cm een oplos
sing te Zoeken. Afgevaardigden van de
Werkgevers en van de Werknemers wer
den ontvangen door den Heer Minister.
Van Regeeringszijde werd dan voorge
steld, naar een ontwerp opgesteld cloor
Minister Delattre, dat de arbeidsduur zou
gebracht worden tot 45 uren per week,
marr met zelfde loon als voer 43 uren
werk; in geval van scbaarschte aan kolen
van znkere mijnen, welke van r.ccde zijn
voor zekere nijverheden, zou de 43-uren-
arbeidsweak behouden blijven, maar can
zouden 51 uren loon uitbetaald worden;
de huidige preduktie mag in ieder gr val
niet verlagen en verhooging meet zelfs
getracht worden, desnoods dcor aanwer
ving van vreemde arbeidskrachten. Een
speciale kommissie zou de nocdigs afwij
kingen vaststellen. Voer de overuren zou
een opslag van 25 verstrekt worden.
Deze voorstellen werden in beraad ge
nomen zoo door werkgevers als door ar
beiders. Men heeft de vaste heep dat een
overeenkomst zal kunren gevonden wor
den ten eind- d- ri-'-'ng te vermijden,
wat een grooten weerslag zou hebben op
geheel 's lands nijveiheid. Een bureel van
aanwerving van arbeidskrachten zal ook
opgericht worden.
Een definitieve regeling werd verwacht
voor Vrijdag 11.
DE 45-UREN ARBEIDSWEEK
Donderdag was er nog geen akkoord
bereikt omtrent den werktijd in de kool
mijnen. Werkgevers en werknemers ple
gen overleg en men gelooft dat Vrijdag
een overeenkomst zou bereikt worden.
HET VERBOD VAN INRICHTEN
VAN TOMEOLAS
D? Kabinetsraad heeft besloten z'jn
goedkeuring te hechten aan een voorstri,
waarbij het verbod op het inrichten van
tombolas wordt verlengd met e:n j?r~.
BBBBBBBBB3BBBBBBBBBBBBaBB3BI9BBB3S9Q3E!QBBBELB3£3ü«3aiuH3£GB
SLECHTE WIL
31,DE SPAANSCHE ROODE
REGEERING
Eindelijk werd het lijk van den ver
moorden Belgischen diplomaat, Heer Ba
ron de Borghgrave, opgegraven te Fuen-
carral, in aanwezigheid van afgevaardig
den van de Spaansche Regeering van "Va
lencia en van Burggraaf Berryer, Belgisch
Zaakgelastigde, en H. Chabot, Consul van
België te Madrid.
Na de entgraving werd bestatigd dai de
vermoorde gedood werd mot drie schoten,
etn in den linker bil, een in het schouder
blad, van achter afgevuurd, en een in het
oor geschoten cn welker kegel geplet stak
in het voorhoofd. De twee eerste kogels
moeten afgevuurd zijn van op zekeren af
stand, de derde van ze;r dicht, wat wel
bewijst dat de H. de Borghgrave op laffe
wijze vermoord werd.
De moord werd bedreven door mannen
van de internationale brigade. Het valt
buiten twijfel dat zulks is geschied omdat
de vermoorde zekere hulp bood of tus-
schenkwam ten gunste van de Belgische
vrijwilligers die cr bedrogen werden {aan
geworven als arbeiders, maar naar het
front gestuurd), of die terug naar hun
land wilden en opgesloten zaten in de
roode gevangenissen.
Het lijk werd dan van Madrid naar
Alicante gevoerd, waar het aan boord
werd gebracht van de Fransche torpedo
jager Maillé-Braizewat geschiedde
Maandag 11. in tegenwoordigheid van een
afgevaardigde van den Spaanschen rooden
Minister van Buitenlandsche Zaken, der
burgerlijke en militaire overheden van
Alicante en van Burggraaf Berryer, Bel
gische zaakgelastigde in Spanje.
De militaire eer werd dus niet bewezen
door de Spaansche roode troepen, zooals
onze Regeering had geëischt. Op dit eerste
punt reeds toonde de Regeering van
Valencia haar slechte wil.
Merken wij terloops op dat de Maillé-
Braize», een der grootste torpedo-jagers
der wereld, welwillend ten dienste werd
gesteld door de Fransche Regeering voor
net- overbrengen van het lijk van Baron
de Borghgrave. Deze boot moest Donder
dag of Vrijdag 11. toekomen te Toulon,
vanwaar het stoffelijke overschot van den
vermoorde naar België zou verzonden
worden per spoor.
Op den Belgischen eisch, dat de moor
denaars zouden gestraft worden, werd ook
nog geen voldoening gegeven door de
Spaansche roode Regeering, die op dit
tweede punt ook haar slechten wil be
tuigde. Al wat de Regeering van Valencia
gedaan heeft, is dat zij haar beklag heeft
gemaakt over het gebeurde, maar verders
gaf zij geenerlei voldcening, knibbelt over
de gevraagde vergoeding van 1 millioen
frank en betwist zelfs het recht op die
vergoeding.
Onze Regeering heeft dan ook, ten
gevolge den slechten wil der Regeering
van Valencia, naar deze een nieuwe nota
gestuurd om opnieuw aan te dringen om
volledige voldcening te bekomen over de
gestelde eischen. In deze nieuwe nota
werd nogmaals gewezen op de zware ver
antwoordelijkheid van de Spaansche Re
geering.
Totnogtoe gaf de Spaansche roode Re
geering geen antwoord welke eenigzins
voldoening schenken kon aan de gestelde
eischen. Er wordt dan ook terecht op
aangedrongen, in bijna alle niet roode
bladen van ons land, dat onze Regeering
krachtige protestmaatregelen zou treffen
tegenover de in gebreke blijvende Re
geering en zelfs d-ssnoods alle betrekkin
gen zou afbreken.
Deze moord heeft in den vreemde ook
zoo hooge beroering gebracht, bij zooverre,
dat Nederlandsche bladen eischen dat
Nederland ook alle betrekkingen zou af
breken met de roode Regeering van
Spanje.
HET LIJK VAN DEN
HEER BARON DE BORGHGRAVE
AANGEKOMEN TE TOELON
Het stoffelijk overschot van den ver
moorden Brigiscl.en Diplomaat H. Baron
de Borghgrave, is Woensdagavond toege
komen te Toulon, waar het aan wal werd
gebracht. Een afdreling marinefusiljiers
bracht de militaire eer. Donderdag werd
de lijkkist op den trein geplaats, om ai
over Parijs naar Brussel te worden ver
voerd.
Donderdag werd te Elsene e;n rouw
dienst gecelebreerd tot zeielafenis van uen
vermoorde. Be Koning en de Koningin
war;n er vertegtnwoordigd, alsmede Zijne
Exc. Mgr Van Roey. Waren verders tegen
woordig: de Pauselijke Nuntius en talrijke
leden van het Diplomatisch Korps, de Mi
nisters Van Zeeland. Spaak, De Schrijver
en Van Isacker en talrijke hooggeplaatste
personaliteiten. De kerk was bomvol.
In verband met den moord van den
Hesr de Borghgrave heeft bijna de gan
sche socialistische pers hatelijke artikels
laten verschijnen en schandelijke aantij
gingen gepubliceerd tegen het slachtoffer.
Le Peupl: stelt de .egsering van Va
lencia volkomen in het gelijk als deze
weigert voldoening te geven op de eischen
gesteld door Minister Spaak tn stelt de
marxistische belangen ver boven de Bel
gische.
genezen vlug met
4 en f .50 fr. In alle ApctKekan
