DE WEG NAAR HET LICHT
SCHOLEN
Be vernieuwing!
der kaarten van de Grensarbeiders
Bij Nationaal Spanje
Het schandaal der Nationale Bank
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
ZötfDAC S SEPTEMBER 1537.
«DE HALLE»
Boterstraat, 17, IEP ER. 1
WEEKBLAD: 40 CENTIEMEN.
5 JAAR. N 31L
OPWERPING
BLOEDIGE VISIE
De bepalingen van de Fransch-Belgische overeenkomst
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Belgisch-Engelscbe Plechtigheid te Folkestone
Borstbeelden van Koning Albert en Koningin Elisabeth onthuld.
KATHOLIEK^ÜNIVERSITEiT
BIJEENROEPING VAN KAMER EN SENAAT
Naar een Ministerieele Crisis
pgeroipr. J
Katholiek Weekblad van leper
Bureel
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per po»t)
Binnenland 20.— fr.
Belgisch Kongo 40.— fr.
Frankrijk 40.— fr.
Alle andere landen 60.— fr.
Uedcuitrk*r% tijn xerantwoordtüik voor
hun artikels.
imimttiuiiuuiHiniiimr
Drukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
TeL Poperinge Nr 0
Postcbeckrekening Nr 155.0
^TOKDmiifiawimiuiirrmTiimiuiimiiMiyiJiüüiiütttiükiiiuui: mfl ij
s
1 TARIEF VOOR BERICHTEN: I
g Kleine berichten per rege! 1.fr.
ff fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
g Kleine berichte. (tnir.:nitim> 4.fr.)
B Rouwber. en Bedank, {min.) 5.— fr.
ogens
B Te herhalen aankondi
prijr. op aanvraag.
B Annoncen zijn vooraf te betalen en
ff moeten tegen den Woensdag avond I
ff ingezonden worden. Kleine be- j
H richten tegen den Donderdag noen.
's Nachts kwam eens bij O. L. H.
een overste der Joden, een man van
hooge cultuur, lid van den hoogen
raad.
Die kolonne van 't Jodendom ver
plaatste zich tot bij den zoon van
een timmerman. Dat licht zijner
eeuw kwam om meer klaarte.
Rabbi, wij weten dat gij geko
men zijt als leeraar van Gods wege,
want niemand kan die teekenen doen.
die Gij doet, zoo God niet met hem is.
Daarmee begon het interview van
Nikodemus.
Die mensch was onder den indruk ge
raakt der mirakels: menschen tegen
komen, die men heel zijn leven lam
gekend heeft, kreupelen hun krukken
zien achterwege laten, blinden zien
wijde oogen openzetten, dat zijn toch
allemaal wonderen, die de eerste de
gereedste niet kan uit zijn mouw
schudden.
De ouderling kwam bij den jongen
Meester. Men is nooit te oud om te
leeren.
De Heer antwoordde recht op den
man af.
Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, zoo
iemand niet opnieuw geboren wordt,
kan hij het Rijk Gods niet zien.
Het verstand van den schrifgeleerde
bleef stom staan bij hetgeen aan de
kinders wordt geleerd in den catechis
mus.
Hoe kan iemand geboren worden
als hij oud is? rees de ironische vraag.
Een schriftgeleerde als een advokaat
most altijd voor den dag komen met
een opwerping. Haarklieven, tasten in
de duisternis, vitten om een bagatel,
hemel en aarde bewegen pour une
queue de cerise dat zit zulke men
schen in 't bloed.
Zoo iemand niet opnieuw geboren
wordt uit water en den H. Geest, kan
hij het Koninkrijk Gods niet ingaan.
Zijt gij leeraar in Israël en ge begrijpt
dat niet? Dat is de humor van 't evan
gelie.
Nu zal de erudiet een aanschouwe
lijke les krijgen door een profetisch
tafereel op den berg en hij zal woor
den vernemen, die eerst hun volle be-
I8GBSII
teekenis voor hem zullen krijgen op
Calvarie.
Zooals Mozes de slang ophief in
de woestijn, zoo moet de Menschen-
zooh worden verheven, opdat ieder die
in Hem gelooft niet verloren ga, maar
het eeuwig leven moge hebben.
In de woestijn plantte Mozes een
kruis. Een bronzen serpent hing eraan
en al die door de vergiftige slangen
beet waren getroffen, moesten maar
naar dien eigenaardigen gekruisigde
opzien om genezen te worden.
In een bloedige visie verscheen als
fond van het tooneel: het kruis van
Golgotha. Het was een openbaring.
De gekruisigde zal allen tot zich
trekken die gebeten werden door de
helsche «cobra» en als redding is er
geen ander serum dan het bloed van
Christus.
In niemand anders is er heil te vin
den.
Herboren worden tot de genade, dat
is het groote geheim van dien nacht.
Jezus nam de doornachtige twijfels
weg uit het hoofd van Nikodemus, hij
balsemde zijn onrustig hert met den
Voost van zijn boodschap.
En drie jaar later op een avond,
als alles volbracht is, zal een rijke
wetgeleerde komen met honderd pond
reukwerk om een dierbaar lijk te bal
semen en echte doornen uit een ge
kwetst dierbaar hoofd weg te nemen.
De klaarte kwam in dien nacht van
het gesprek.
Het werd volle licht in zijn ziel
later.
Alles komt daarop neer: herboren
worden uit het water der doopvont.
Het kind wordt gedoopt, het weegt
geen gram meer, maar dat levend
water gaf het ware leven, het ge
schenk der geschenken.
Het genadewonder geschiedde, waar
door het wichtje kind werd van God,
broeder van Christus, lid van de H.
Kerk, kind van Maria, tempel van
den H. Geest, erfgenaam des hemels.
Beleef uw doopsel, realiseer die
waarheid. Doe dat en gij zult leven.
A. B.
9BSIIBSBSBKSEIIK3EB31B9
Verleden week hadden wij hst genoe
gen een kosteloos nummer te ontvangen
van De Vrijheid met een artikel, zoo
als hierboven betiteld, onderlijnd en om
rand. Blijkbaar noodigt De Vrijheid
hierdoor De Poperingenaaruit zijn
oordeel te geven.
Het ligt niet in onze bedoeling daar
over te debatsersn, vooreerst omdat de
schoolVREDE er niet door gediend wordt,
en vervolgens omdat dergelijke artikels
e?n groot deel van onze lezers niet aan
staan. Wij verkiezen een ernstige pog;ng
te doen cm hst standpunt van De Vrij
heid te begrijpen en het te volgen zoover
ons christen geweten het toelaat. Met dat
inzicht willen wij een paar punten uit
bedoelde bijdrage bespreken.
Laat de katholieken de vrije school
verkiezen; dat is een recht dat wij
2>hen geenszins willen betwisten, maar
»laat ook de vrijzinnige burgers hun
voorkeur geven aan de officieele
s school
Daarmee gaan wij 100 akkoord en
wij zuilen goed onthouden dat De Vrij-
Iriddat geschreven heeft. Wij willen
van geen schooldwang weten en zijn aller
minst gesteld schooldwang uit te e lenen.
Nu betwisten wij geenszins dat schrij
ver lrer zijn persoonlijk gedacht neer
pent, maar wij zijn benieuwd te weten
hoeveel en welke personen en personali
teiten in de liberale partij door het voor-
neamweord WIJgedekt worden. De
pnsehe partij? Een fractie? Haar leiding?
Haar pers?...
Wij zijn niet ingewijd in het geheim
der goden, en weten dan ook niet door
vie en waarom in den blauwen kamp de
vredespalm gewuifd wordt. Wij meenen
1: weten dat de liberale meening over de
definitieve oplossing van de schoolkwestie
verdeeld is. maar wij vermoeden terecht
dat de liberale voorstanders van een
sehoclvrede met gelijkberechtiging van
all? burgers zeldzaam zijn als witte raven.
Op 10 Augustus hield Vandervelde een
conferentie over het socialistisch stand
punt in zake schoolwetgeving, waarin hij
voorstelde de schoolinrichting te onder
werpen aan een raad van ouders, zooaat
de eeest van de school ongeveer afhan
kelijk zou zijn van den geest die de be-
vo'king der streek beheerscht. De patron
vil wellicht komen tot socialistische scho
len in socialistische streken, en zou hier
voor afzien om een neutraal schoolwezen
in dorpen en steden met gaafgebleven
bevolking.
Dit heel vaag voorstel kreeg een be
trekkelijk gunstig onthaal in een deel der
katholieke en liberale pers, waardoor
reeds een flauwe mogelijkheid van gelijk
berechtigde vreedzame oplossing door
schemerde. De Dernière Heureis er
echter op de meest revoltante manier
tegen te velde getrokken, en heeft ras-
semblement geblazen voor alle liberale
strijdkrachten rondom haar standpunt.
Daarin wordt de gelijkberechtigheid der
confessioneele scholen niet aangenomen.
Nu is het kwestie te weten wie DE li
berale gedachte weergeeft, de Demière
Heure of de locale-, arrondissements-
en patronaatsgazetjes die wekelijks van
de liberale pers kamen.(sic.).
Wat er volstrekt moet veranderen in de
liberale mentaliteit, wil er ooit echte
schoolvrede mogelijk zijn, is hun eigen
aardig concept over schoolvrijheid.
De officieele school in hun gedacht
de neutrale IS waarlijk de school voor
iedereen. Dat zeggen zij en zoo schrijft
ook o De Vrijheid Maar dergelijk op
treden is juist voor ieder gezond-katholiek
denkend mensch ongehoorde schooldwang.
Wij di. de Kerk, de gansche vergade
ring van de gelcovigen met de bisschoppen
voorop en wij alleen zijn bij machte
te bepalen welke scholen voor ons toe
gankelijk zijn. Zoolang d&t niet onom-
stootbaar vast staat, kan er van school
vrede geen spraak zijn. Het is juist omdat
dit princiep door Vandervelde in zijn be
toog blijkbaar geëerbiedigd wordt dat er
mogelijkheid tot debateeren bestand.
Terwijl wij het blad aan het lezen zijn,
varen onze oogen eens buiten de schreef,
waar De Vrijheid schrijft over de Va
ticaanstad, en wel inzonderheid over de
geschiedenis ervan.
De vulgaire manier waarop de authen
ticiteit van Petrus' verblijf te Rome
wordt... op flesschen getrokken, is alles
behalve wetenschappelijk; en zeggen dat
«dit verblijf voor alle rechtgeloovigen een
dogma is. waaraan niet mag getwijfeld
worden, en dat bijgevolg polemiseeren
erover volstrekt nutteloos isis op zijn
minst uit de lucht gegrepen.
Ook als ze schrijft over dogmatiek zul
len wij met De Vrijheidniet over de
baan kunnen.
V. SANSEN-VANNESTE.
IBB3EJ93B99BSBCEBBE.S33BSB33353BB3ZE3
NIEUWE MAATREGELEN
E?n overeenkomst getroffen tusschen de
fransche en Belgische regeering werd als
volgt bepaald door hun vertegenwoor
digers te Bru:sel, om het statuut vast te
stelten voor de arbeiders der beide landen.
Hieruit blijkt dat het statuut tot her
nieuwing der grenskaarten op volgende
wijze werd vastgesteld.
D:ze kaarten zullen geldig zijn voor een
termijn van drie jaar. De grensarbeiders,
di; als dusdanig in Frankrijk aan den
arbeid waren vóór 31 December 1925, en
die in het bezit zij van een kaart, ver
vallen op 1 Juni 1937, zullen hun kaart
automatisch vernieuwd krijgen, zelfs zoo
bj werkloos zijn.
D? grensarbeiders die minstens 6 jaar
in Frankrijk werkzaam zijn op den datum
van het vervallen hunner kaart en waar-
Van de vernieuwing der kaart is aan
gevraagd, zullen deze vernieuwing be-
lomcn voor een normaal termijn. Zij die
op dien datum aan het werk waren, krij
ten automatisch een nieuwe kaart. Zij
di; op dien datum werkloos waren, moeten
riikel dan de vernieuwing der kaart aan
vragen, wanneer zij terug werk hebben
««vonden. Hun kaart zal hun toegezonden
Worden, zonder dat zij een aanvraag doen,
indbn er tusschen den datum van het
oorin hunner werkloosheid en dezen van
:erug werk vinden geen tijdverloop ver-
treken is van langer dan 6 maanden.
De grensarbeiders, die minder dan zes
banden gewerkt hebben in Frankrijk,
ktlien op denzelfden voet gesteld worden
de grensarbeiders die slechts zes
banden ln Frankrijk werkzaam zijn.
hc grensarbeiders, die minder dan zes
maanden in Frankrijk werken hebben
geen recht op de automatische vernieu
wing hunner kaart. De vernieuwing der
kaarten zal afhangen van de noodzakelijk
heid der werkkrachten en van den aaxd
van het vak.
De aanvraag door de grensarbeiders, die
niet aan den landbouw werkzaam zijn en
die strekt tot het veranderen van stiel zal
gunstig worden aangenomen, indien zij
het recht hebben op de vernieuwing van
hun kaart.
Hetzelfde geldt voor de landbouwarbei-
ders, die in princiep recht hebben op de
vernieuwing hunner kaart, indien zij kun
nen bewijzen dat zij in Frankrijk hun
thans aangevraagden stiel hebben uitge
voerd gedurende vier jaar. De tijd onder
de wapens, doorgebracht voor het volbren
gen van den militairen dienstplicht, zal
niet worden beschouwd als een onderbre
king van het werk in Frankrijk, op voor
waarde dat het werk in dit land worde
hervat, ten minste zestig dagen na de vrij
stelling.
Voor de grensarbeiders die vroeger het
Fransch grondgebied bewoonden, zai voor
het berekenen van den duur van den ar
beid, gelet worden op den tijd dat zij als
inwoners in Frankrijk hebben gewerkt,
doch deze arbeiders moeten hun kaart
verkregen hebben, binnen de dertig dagen
hunner aankomst in de Belgische grens
zone; zij zullen moeten bewijzen dat zij
hun woonplaats in België hebben gekozen
vóór 1 Juli 1935.
Voor de oud-strijders zullen deze maat
regelen in zeer breeden en welwillenden
zin worden toegepast.
DE TRAGIEK VAN BASKENLAND
De tragiek van Spanje is aangrij
pend; Spanjaarden vechten tegen
Spanjaarden, omdat de eenen een
orde willen waarin ie godsdienst en
de eigendom geëerbiedigd worden en
de anderen door de invoering van het
communisme meenen een einde te
stellen aan de vermeende onrecht
vaardigheid van verschil van rijkdom
onder de menschen en aan het zoo
gezegde machtsmisbruik van de ka
tholieke geestelijken. Maar nog aan
grijpender was de tragiek van Bas
kenland, dat overwegend katholiek is,
maar dat door de verblinding van de
communisten, die aan de bevolking
de politieke zelfstandigheid beloof
den, de zijde koos van de roode re-
volutionnairen. Deze gingen zelfs zoo
ver dat ze er hun woord opgaven, dat
ze steeds de godsdienstige overtuiging
van de Basken zouden eerbiedigen.
Wie de communistische taktiek kent,
weet dat geheel het stelsel gebouwd
is op leugens, en dat ze hier ook hun
woord niet zouden houden spreekt
van zelf. Zoolang ze de hulp van de
Basken zouden kunnen gebruiken de
den ze echter niets dat dezen in hun
ne godsdienstige gevoelens zou kun
nen kwetsen en op die wijze konden
ze gedurende meer dan een jaar op
de hulp van Baskische troepen re
kenen. Niet alle Basken stonden ech
ter aan de zijde van de meineedige
regeering. Velen hoewel Baskische
nationalisten betrouwden de commu
nisten niet en wisten bij voorbaat dat,
moest ooit Spanje rood geworden zijn
Baskenland niet alleen zijn zelfstan
digheid niet zou verkregen hebben
maar zelfs zwaar zou getroffen wor
den in zijn godsdienst. Zoo kwam het
dat een groot aantal, al was het niet
het grootste deel, in de rangen van
Generaal Franco streed. Ergens lazen
we dat het niet zelden gebeurde dat
leden van eenzelfde familie recht
streeks tegenover mekaar stonden aan
weerszijden van het front. Wie weet
werd op die wijze de eene broeder
niet door de andere broeder neerge
schoten zonder dat de broedermoor
denaar het besefte.
DE VAL VAN SANTANDER
Nu is Baskenland in handen van
Franco's troepen gevallen. Na Bilbao
en San-Sebastian is thans Santander
ingenomen geworden. Het offensief
tegen deze laatste stad heeft geleid
tot een buitengewoon snelle op-
marsch, zoodat in minder dan veer
tien dagen tijds een stuk grondgebied
werd veroverd, icaarvoor normaal vele
maanden werden gebruikt. Dag aan
dag lazen we in de dagbladen, dat
veie kilometers terrein werden ver
overd, zonder dat groote tegenstand
ontmoet werd. Soms werd wel zeer
heftig gestreden, maar geen enkele
keer kon de regeering van Valencia
successen melden. Heel zeker zal dat
te wijten zijn aan het feit dat de
Basken op het laatste met niet veel
overtuiging meer streden aan de zijde
van de rooden. Een jaar oorlog mid
den verdierlijkte communisten en
anarchisten zal hen de oogen heb
ben doen opengaan. Hoe zou het an
ders te verklaren zijn dat in een paar
weken tijds 67.000 man troepen zich
bijna zonder strijd zouden overgege
ven hebben of zelfs voor een groot
deel zijn overgeloapen. Trouwens,
niettegenstaande de schrik voor de
baldadige marxisten, kwam de bevol
king op het laatste in opstand te San
tander en wist zich van de macht
meester te maken en de vele kunst
schatten van Baskenland voor de toe
komst te vrijwaren.
Meesterlijk moet echter ook de stra
tegie van Franco's troepen genoemd
worden, die door een omsingeling van
de stad de terugtocht onmogelijk
maakten, zoodat tienduizenden voor
taan, niet meer zullen strijden voor
Valencia, en dat een belangrijke oor
logsbuit kon veroverd worden. Na
tuurlijk zijn de leiders kunnen ont
snappen langs de zee in visschersboo-
ten, naar de Fransche Zuid-Westelij
ke visschershavensIn aftochtstategie
betoonen ze zich echte meesters.
Nu valt het te hopen dat de na
tionale regeering, niettegenstaande
een jaar vijandschap de rechtmatige
verzuchtingen van de Basken niet zal
negeeren, maar xoeï een ruime mate
van autonomie zal willen toekennen.
Economisch zal Baskenland toch ver
bonden blijven met Spanje. De ijzer-
ertsmijnen van het Noorden zijn
steeds een levensader geioeest voor
Spanje en die kunnen niet afgestaan
worden zonder groote ontreddering
mee te brengen. Zelfs al wou Spanje
die ter vrije beschikking van Basken
land laten, zou het niet kunnen daar
waarschijnlijk Duitschers en Italia
nen door hunnen tusschenkomst ver
gunningen beloofd werden in die mij
nen.
EN NU ASTURIE EN ARRAGON
De verovering van Santander brengt
geen verademing in den strijd in het
Noorden. In het Noord-Westen ligt
nog een provincie, die voor het groot
ste deel nog in handen van Valencia
is en dat als een eilandje midden Wit-
Spanje van Franco uitsteekt, name
lijk Asturie, met zijn twee belangrijke
steden Gijon en Oviedo. Hoogstwaar
schijnlijk zal ook dit afgezonderd deel
van Rood-Spanje spoedig veroverd
zijn, daar de bevolking Franco gene
gen is Reeds kwam de bevolking van
Gijon in opstand en eischte het de
overgave van de stad aan de natio
nale troepen. Slechts een gedeelte van
de troepen die in Baskenland streden
werden in de richting van Asturie
samengetrokken, terwijl een ander
deel zal voortstrijden aan het Arra-
gon front. We krijgen den indruk dat
de Nationdlen pogen in het Noord-
Oosten door te breken om langs die
zijde Madrid te benaderen. De strijd
zal daar nog hevig zijn waarschijn
lijk, want Arragon scheidt thans nog
Katalonie af van Wit-Spc.nje en Kx-
talonie strijdt niet alleen voor een
Rood-Spanje maar ook voor zijn zelf
standigheid en zelfs vooral hiervoor.
Toch blijkt Franco, nu reeds te be
schikken aan een overmacht aan
manschappen en materiaal, die zoo
als het Generaat Quepo ès Llano
deed zeggen in een rede te Santander
alleen voor gevolg kan hebben dat
de oorlog niet al te lang meer zal
duren. Daarbij is de bevoorrading van
Russische zijde erg bemoeilijkt door
het feit dat voor Russchische en
Spaansche schepen liet verkeer in de
Middellandsche Zee zeer gevaarlijk
geworden is door de mogelijkheid
van torpedeering vanwege onder
zeeërs. Reeds een paar schepen teer
den in den grond geboord. Over die
geheimzinnige onderzeebooten blijft
men nog in het duister tasten; men
gist echter dat het Italiaansche zijn.
Rusland heeft anderzijds zijn handen
vol met binnenlandsche moeilijkhe
den en het is verplicht een waakzactm
oog te houden op de toestand in het
Verre Oosten. Niemand kan het einde
van 'de Spaansche burgeroorlog voer
spellen, toch is de ontmoediging, die
zich van Rood-Spanje in de laatste
tijd heeft meester gemaakt, waar
schijnlijk de bekentenis dat ze zich
verloren geven.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
31ESE3SSEB2iS3S3S!9B2BaSBBB9fiB3
700 Belgische bedevaarders hebben een
bezoek gebracht aan de begraafplaats te
Shorncliffe, bij Folkestone, bij gelegen
heid der inwijding der borstbeelden van
Koning Albert en Koningin Elisabeth.
HTe Shorncliffe zijn talrijke Belgen be
graven, die aldaar tijdens den wereldoor
log zijn overieden.
Onze landgenooten werden bij hun aan
komst verwelkomd door den Fngelschen
Minister van Openbare Werken, door
den Belgische Militaire-Geattacheerde te
Londen en door Generaal Willan.
Baron van Znylen van Nijevelt. die tij
dens den oorlog Belgisch Militair Bevel
hebber te Folkestone was, hield een aan
spraak op de begraafplaats en vervolgens
overhandigde Mevr. Bové, uit Bergen, den
Burgemeester van Folkestone, een kistje,
waarin aarde van de Engelsche begraaf
plaats te Bergen was gesloten. Na de
plechtigheid legden de Belgische Bede
vaarders bloemen aan het oorlogsgedenk-
teeken te Folkestone neer.
DE PLECHTIGHEID AAN HET MONdMENT
DE LEDEN DER REGEERING BE
REIKEN EEN AKKOORD OVER
HET VERSLAG VAN MINISTER DE
MAN NOPENS DE NATIONALE BANK
Sedert enkelen tijd was dus beloofd dat
de Regeering een volledig verslag zou uit
brengen over de feiten welke gebeurd zijn
ln den schoot der Nationale T ink en wel
ke algemeen voorgesteld worden met de
woorden: «Het Schandaal der Nationale
Bank
Einde verleden week was het verslag
van H. Minister De Man klaar geraakt en
Vrijdag 27 Oogst vergaderde de kabinets
raad om dit te bespreken.
De HH. Ministers kwamen bijeen te 3 u.
namiddag en de vergadering duurde tot
8 uur. Te 9 uur werd de vergadering her
nomen en volgehouden tot laat in den
avond. Naar het blijkt waren alle leden
het verre van eens over alle bepalingen
van het verslag en talrijke wijzigingen
moesten eraan gebracht worden. Dit was
dan ook de oorzaak dat het verslag enkel
den Zaterdag kon medegedeeld worden
aan de Pers.
HET VERSLAG VAN DEN
MINISTER VAN FINANCIEN
Het verslag van den Minister van Fi
nanciën over de feiten van de Nationale
Bank is een zeer lijvig dokument wat ons
in de onmogelijkheid stelt het over te
drukken.
Eerst wordt erin aangehaald welke de
oorzaken van ontstaan zijn van dit ver
slag en boe het opgesteld werd, ten einde
klaarheid te brengen.
Na die inleiding wordt hst verslag in
verscheidene punten van bespreking in
gedeeld:
1. - Het vacant-zijn van den post van
vice-gouverneur
2. - De emolumenten van het Bestuur;
3. - De interventies van de Regeering.
Deze punten worden uitvoerig bespro
ken. Tot slot van het verslag hebben wij
dan het besluit dat luidt als volgt
In hun vergadering van 20 Augustus 1L
zijn de Ministers van oordeel geweest dat,
ten overstaan van de feiten en de conclu-
siën die in dit rapport zijn vervat, de Re
geering, door de zooeven opgesomde posi
tieve maatregelen te nemen, haar gan-
schen plicht heeft gedaan. Op de vraag
of zij bovendien persoonlijke sancties
moest treffen, werd eenparig in entken-
nenden zin geantwoord.
Zoo wij de zaken tot hun juiste verhou
ding terugbrengen, komt het ons voor dat,
volgens de wet, de statuten en de regel
matige beslissingen der leidende organis
men van de Nationale Bank van België,
er geen inbreuk is geweest en dat, ten op
zichte van de persoonskwesties, een tus
schenkomst van de Regeering in de huis
houdelijke zaken der N.B.B. dus niet zou
gewettigd zijn.
De beschouwingen die gelden voor den
Gouverneur, gelden met des te meer
kracht voor de andere leden van het be-
stuurscomité wier bemoeiing in de zaak
der in 1935-1933-1S37 verdeelde emolu
menten duidelijk ondergeschikt is geweest,
en die des te minder redenen hadden om
te gelooven dat hun goede trouw in twij
fel zou kunnen worden getrokken daar,
gedurende dat tijdperk, hun emolumenten
feitelijk geen ongewone verhooging hebben
ondergaan.
Kortom, had de regeering geoordeeld
dat de wet en de billijkheid persoonlijke
sancties vergden of wettigden, dan zou zij
niet geaarzeld hebben die te treffen. In
dien zij het niet heeft gedaan, dan is het
omdat zij van meening was, na onderzoek
van de toestanden in den geest van ob
jectiviteit en kalmte waaraan zij moet ge
trouw blijven, dat de hooger aangehaalde
positieve maatregelen en constructieve
hervormingen volstaan ten opzichte van
de wet waarbij de verantwoordelijkheid
van de regeering tegenover de N.B.B.
wordt vastgesteld.
De heftigheid van de driften, aange
vuurd door polemieken die vaak andere
doeleinden dan het welzijn van onze in
stellingen nastreven, zou de regeering er
niet toe kunnen leiden, door overmaat van
strengheid omechtvaardige beslissingen te
treffen, evenmin zouden overwegingen die
aan het algemeen belang vreemd zijn haar
ertoe kunnen brengen minder krachtda
dig te zijn wanneer het er om gaat objec
tieve maatregelen te nemen om de instel
lingen die dit algemeen belang dienen te
versterken.
A
In alle bladen werd dit verslag uit
voerig besproken en algemeen is men van
oordeel dat het ten slotte maar weinig
opheldering heeft gebracht, maar eerder
teleurstelling.
VERKLARINGEN VAN
EERSTE-MINISTER VAN ZEELAND.
HET ONTVANGEN GELD IN 1934.
Door het weekblad Cassandre en het
dagblad La Nation Beigewerd Heer
Van Zeeland, ervan beschuldigd, bij zijn
terugkeer in de Nationale Bank in 1934,
nadat hij Minister zonder portefeuille was
geweest, zijn volledige weddevergoeding
zou hebben getrokken.
In L'Indépendance Beige van Zater
dag heeft de H. Van Zeeland, die steed6
heeft verklaard geen vergoeding te heb
ben ontvangen voor de fnaanden tijdens
dewelke hij Minister is geweest in het jaar
1934, thans medegedeeld dat toen hij te
rug in de Nationale Bank kwam in No
vember 1934 hij een zekere som heeft ge
trokken uit het «gemeenschappelijk
fondsvan de bestuurders der bank, maar
geen wedde heeft ontvangen. Heer Van
Zeeland noemde geen bedragen. De Brus-
selsche bladen zeggen 330.000 fr.
Naar de Heer Van Zeeland hooren de
bedragen van dat gemeenschappelijk
fonds persoonlijk toe aan de bestuurders
en kan een uitbetaling uit dit fonds niet
aanzien worden als een weddevergoeding
of dei-gelijke.
MINISTER DE MAN BEVEELT EEN
AANVULLEND ONDERZOEK
Pas was het verslag der Regeering be
kend gemaakt alsmede de bovenaangehaal
de verklaring van den Heer Van Zeeland
alswanneer een redacteur van Le Peu-
ple i den H. De Man, Minister van Finan
ciën, er om nadere inlichtingen over vroeg.
Na eerst te hebben verklaard dat hij
graag eens wat rust zou genieten en liefst
aan wat anders zou denken dan aan de
mysteries van het reglement der bezol
diging in de Nationale Bank merkte de
Minister op dat geen tegenstrijdigheid be
stond tusxhen zijn verslag en de verkla
ring van den H. Van Zeeland. In zijn ver
slag verklaart de Minister dat de H. Van
Zeeland geen wedde heeft getrokken tij
dens zijn ministerschap. Het uitbetalen uit
een bijzonder fonds is geen wedde en de
uitbetalingen uit dit fonds bleven buiten
zijn onderzoek.
Niettemin heeft de H. De Man, ook naar
aanleiding met wat verklaard werd tijdens
de vergaderingen der aandeelhouders der
Nationale Bank, een aanvullend onder
zoek bevolen.
WOELIGE VERGADERINGEN
VAN DE AANDEELHOUDERS
DER NATIONALE BANK
Maandag 11. had een buitengewone ver
gadering van de aandeelhouders der Na
tionale Bank plaats te Brussel. De politie
was er bijgehaald om de orde te hand
haven en op straat, rond de gebouwen
waar de vergadering gehouden werd, alle
herrie te vermijden. Zoo kwam het dat de
VI. Nat. Senator Van Dieren, die de beve
len van de politie niet stipt voigde, inge
rekend werd. Hij werd nadien terug in
vrijheid gesteld om aanwezig te zijn op de
vergadering.
Op de buitengewone vergadering moes
ten de voorgestelde wijzigingen aan de
statuten van de Nationale Bank bespro
ken worden. Alhcwel een meerderheid
aanwezig was ten vocrdsele van de be
heerders der Bank, kon het optreden van
de HH. Van Dieren, Degrelle, Beeckman.
enz. verkrijgen dat alle wijzigingen punt
voor punt zouden besproken worden. Ieder
punt lokte een heftige bespreking uit als
ook talrijke verwijten aan het adres van
het Bestuur der Nationale Bank, maar alle
besproken punten werden toch aangeno
men. Een gansche reeks amendementen
van de Bank moesten evenwel ingetrok
ken worden daar de neerlegging ervan niet
wettelijk was geschied.
De beraadslagingen duurden tot den
avond. De buitengewone zitting werd dan
geschorst en de gewone epen verklaard.
De buitengewone zou voortgezet worden
den Woensdag en de gewone den Don
derdag.
Tijdens de vergadering werd ook het
ontslag van Minister De Man gemeld en
nadien gelogenstraft.
Op de straat poogden de Rexisten te
manifesteeren wat verhinderd werd door
de politie. Talrijk waren diegene die voor
een korten tijd wei-den ingerekend.
BREUK TUSSCHEN DEN EERSTEN
MINISTER EN DEN MINISTER VAN
FINANCIEN. EEN REGEERINGSCRI-
SIS OP EEN NIPPERTJE VERMEDEN.
KAMER EN SENAAT BIJEENGE
ROEPEN.
De verklaringen van den H. Van Zee
land nopens het geld dat hij getrokken
heeft uit het «gemeenschappelijk fonds»,
wat niet vermeld staat in hst verslag van
den H. De Man, heeft een breuk teweeg
gebracht tusschen den H. Van Zeeland en
H. De Man.
Maandag reeds werd gemeld dat H. De
Man ontslag nam. Dit bericht werd na
dien gelogenstraft.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
had H. Van Zeeland een langdurige expli
catie met den H. De Man. Zij duurde tot
Dinsdag morgen te 2 uur. Na dit uur had
de Eerste-Minister dan nog een onder
houd met den H. Minister Merlot, dit tot
3 uur.
Deze gesprekken leidden tot eenige ont
spanning en officieelnam de Minister
van Financiën geen ontslag.
Dinsdag morgen werden de besprekin
gen weer druk ingezet en de Katholieke
Ministers werden op de hoogte gebracht
van den toestand.
In tusschen bleek het dat de gesprekken
die den H. Van Zeeland had gevoerd ook
tot doel hadden middelen te vinden om
de openbare meening wat te bedaren en
dat hierom het inzicht opgeworpen werd
het Parlement bijeen te roepen.
Dinsdag middag werden ook afgevaar
digden van het Blok der Katholieken ont
vangen door den Eersten-Minister. Alle
Ministei-s die op verlof waren werden in
der haast gexoepen naar Brussel.
De Liberalen beraadslaagden eveneens
ui eischter. ook de bijeenroeping van het
Parlement.
Dinsdag namiddag, van 3 tot 6 uur,
werd een kabinetsraad gehouden. Ten
slotte werd het besluit van den raad ken
baar gemaakt; aan den Koning zou voor
gesteld worden Kamer en Senaat bijeen
te roepen. De Eïrsiie-Minister «enerzijds
zou een verklaring afleggen tijdens de
vergadering als antwoord op de aantijgin
gen welke hem ten laste werden gelegd,
wijl anderzijds H. De Man verschillende
aanvullende bijzonderheden over zijn ver
slag zou mededeelen. De Regeering zou
aan het Parlement vragen haar houding
goed te keuren.
De vastst-uling ran de dagen van bij
eenkomst van beide Wetgevende Kamers
hangt af van de Voorzitters van Kamer
en Senaat. Naar alle waarschijnlijkheid
zal de Kamer vergaderen op Dinsdag e. k.
en den Senaat op Donderdag e. k.
Een Regeeringscrisis werd dus vermeden.
Alles valt nu af te wachten van de hou
ding welke Kamer en Senaat zullen aan
nemen tegenover den H. Van Zeeland en
de Regeering.
IN DE NATIONALE BANK.
DE BUITENGEWONE VERGADERING
HERNOMEN OP WOENSDAG LL.
Woensdag werd de buitengewone verga
dering der aandeelhouders van de Natio
nale Bank hernomen. Hr Franck, voorzit
ter der Bank, poogde de spreektijden te
beperken. Er steeg een geweldige tegen
kanting tegen dit voorstel, en alle artikels
welke nog te bespreken vielen werden een
voor een te berde gebracht. Weer waren
de HH. Van Dieren en Degrelle de heftig-
sten in de oppositie. Op zeker oogenblik
verweet H. Degrelle den H. Van Dieren te
veel de aandacht op zich zelf te trekken
en dat hij aldus de Rexisten deed verge
ten. H. Degrelle werd spoedig op zijn
plaats gezet door den H. Van Dieren.
Herhaalde malen stond de vergadering
op stelten maar alle voorgestelde artikels
werden toch aangenomen met een groote
meerderheid. Er werd ook besloten een
vierden bestuurder bij de Nationale Bank
te benoemen.
Al? vierde gouverneur wenschte de Na
tionale Bank den Heer Georges Janssen
aan te stellen, voorzitter van de Bank-
kemmissie.
Woensdag avond was de bespreking van
alle artikels nog niet gedaan en werd de
vergadering geschorst, zonder dat de H.
Janssen werd benoemd. De buitengewone
vergadering zal voortgezet worden Vrij
dag en de gewone den Donderdag.
DE BIJEENROEPING DEK KAMERS
Het Koninklijk Besluit tot bijeenroeping
der Wetgevende Kamers in buitengewone
zittijd, is waarschijnlijk verschenen in het
Staatsblad van Vrijdag. De Kamer zal
worden bijeengeroepen op Dinsdag mid
dag en de Senaat Donderdag middag.
POLITIEKE BERAADSLAGINGEN
Woensdag werden de politieke beraad
slagingen over het geval der Nationale
exy ZIE VERVOLG HIERNEVENS.
Vanaf Maardag 26 September tot 23
Oktoi>er eerstkomende (Zaterdagen en
Zondagen uitgenomenkunnen de jonge
lingen, die vanaf Oktober aanstaande de
lessen der Universiteit wenschcn te vol
gen, hunne inschrijving nemen in de Uni-
versiteitshaüe, Kraekenstraat, 4, van 10
tot 12 uur en van 15 tot 16 uur.
Zij worden verzocht geen hum-contract
voor kwartier te onderteekenen zonder
voorafgaande toelating, overeenkomstig
artikel 21 van het Algemeen Reglement
der Universiteit.
De studenten die bij burgers hun intrek
nemen, moeten, vooraleer een kamer te
huren, aan den Onder-Rektor der l uivcr-
siteit den naam. het Inroep en het ^elres
t-traat en nummer) der personen, hij wie
rij wenschen m te wonen, opgeven.
Xa 10 November worden de kosten van
de inschrijving of van de opneming op
de lijsten verdubbeld voor degenen die
zich zonder wettige reden te laat aan
melden. Na c'enzei. ieu datum en zonshr
dezelfde wentge reden, worden de stu
denten die tijdens eet der vorige school
jaren ingeschreven waren, niet meer op
de lijsten opgenomen
N. B. De bureelert gevestigd in de
Universiteit (Falie, zullen, '.er gelegenheid
van de Leuvensche gemeentefeesten, ge
sloten bliiven van 6 tot 14 September.
S!kSEeSB3SEaSE31Z139B!EB3BHBI
Bank voortgezet, ook in het Kabinet van
dan Eersten-Minister.
De Parlem:ntaire Rechterzijden worden
osk bijeengeroepen voor Dinsdagmorgen
aanstaands.
De Socialistische Partijraad vergaderde
evenetns om de feiten der Nationale Bank
te bespreken. Het schandelijk stelsel der
Bank werd er gelaakt en H. De Man. Mi
nister van Financiën, verklaarde dat d:n
spaarpotder Nationale Bark, ten min
ste wat er nog in overblijft, terug naar ds
Bank moet gaan.
De Liberale Linkerzijden van Kamer en
Senaat vergaderden ook. Er werd besloten
een afwachter.de houding aan te nemen.
DE DONDERDAGZITTINGEN
D. GEWONE VERGADERING DER
AANDEELHOUDERS
VAN DE NATIONALE BANK.
EEN BEROERDE ZITTING.
De gewone vergadering der aandeelhou-
dsrSj'van de Nationale Bank. welke door
ging op Donderdag, was uiterst beroerd,
steeds door het optreden van de HH. Van
Dieren en Degrelle.
Eerst verstrekte de H. Frar.ck, gouver
neur van de Bank, uitleg over de Bar-
matzaken Hij zette uiteen hoe aan de
zaak Goldzieher en Per.so, die voor den
oorlog reeds tot het disconto toegelaten
werd, geld in disconto werd gegeven in
1929 en volgende jar°n, evenals aan de
Noorderbank Het is enkel cp het laat
ste van het bestaan van beide banken dat
de H. Barrr.at, een loensch financier, is
tusschen gekomen. Teen deze man optrad
was het kwaad gesticht, zegt verder de
H. Franck. De Nationale Bank was alsdan
veroonden voor ongeveer 27 millioen met
die banksn. Gezien de alsdan hterschende
financieele ontreddering en cm te belet
ten dat nog banken zouden springen, wer
den nog enkele bedragen tegen volle waar
borgen verleend. De Nationale Bank heeft
dan geëischt dat beide banken zouden ge-
likwideerd worden, wat gebeurd is. D: Na
tionale Bank heeft het verlies tot een mi
nimum kunnen herleiden. De Nationale
Bank wsrd bedrogen.
H. Degrelle hield dan een rekwisitorium
nopens de emolumenten en het gemeen
schappelijk fondsHij stelde cok d 3
vraag of de fiskale taxes cp de uitgei::er-
de sommen werden betaald.
H. Franck bevestigde vervolgens dat h;t
juist is dat de bedragen der zitpenningen
voor censoren, niet uit t>e betalen cm-
dat er censoren afwezig waren, cf voor de
zittingen walks geen plaats hadd.n, cf
niet uitbetaald werden door overlijden van
oensoren, toch werden gestort in het ge
meenschappelijk fonds» en dus verdeeld
aan gouverneurs en bestuurders. Dit se
dert 1927.
Deae bekentenis lokte een heftig verzet
uit van wege een aantal aandeelhouders
en werd gevolgd dcor een uitval van den
H. Degrelle omtrent het geval Barmat
Hij vroeg waarom, toen er bestatigd werd
dat valsche wissels werden ingediend, «Sa
Prokureur des Konings niet werd verwit
tigd. Hij eischte het heengaan van den
H. Franck. Nog een aantal aandeelhouders
verzochten dsn H. Franck ontslag te ne
men om een einde te stellen aan den slag
die de Bank zoo zwaar treft.
DE NAMIDDAGZ7TTINGr
werd dan nog meer bewogen dan dez; van
den voormiddag.
H. Franck gaf uitleg over het zooge
naamd «gemeenschappelijk fonds». Kaar
den H. Franck was het forfaitair bsdrag
van dit fonds vóór den oorlog 6 millioen
frank, en thans 3.500.000 fr. Gouverneur,
vice-gouverneur en bestuurders worden
vergoed uit dit fonds. Hun Icon bestaat
uit een vaste wedde en beweeglijke be
dragen. Dit fonds behoort toe aan Gou
verneurs en bestuurders. Nog betoogde Hr
Franck, dat in 1914, torn de bestuurder De
Landtsheere werd afgezet, zijn wed de be
dragen verdeeld werden onder de andere
bestuurders.
Dit lo^te andermaal herrie uit bij een
aantal aandeelhouders en die bewerking
werd als krapuleus betiteld.
M. Franck somde dan de bedragen op
welke de H. Van Zeeland heeft getrokken
in 1834 uit dit «gemeenschappelijk fondS'
H. Franck verklaarde daarbij dat dat geen
wedde was, maar emolumenten of zijn
aandeel in het geschapen fonds. Op 12
Juni 1934, enkele dagen nadat H. Van
Zeeland minister werd, trek hij uit be
doeld fonds 100.000 fr. Op 22 November
193S, bij zijn terugkeer in de Bank, ont
ving hij nog 50.C00 fr. en toen in Apiil
1935 H. Van Zeeland voor goed de Na
tionale Bank verliet, werd uit onverdeeld
heid getreden in zake het gemeenschap
pelijk fonds en ontving hij 190.000 fr.
Nogmaals ontstend herrie en heftige
redetwisting en de H. Frar.ck werd nog
maals verzocht heen te gaan, wat hij
weigerde.
Op zeker oogenblik eischte een aandeel
houder dat het woord zou ontnomen wor
den aan den H. Degrelle. H. Franck deed
zulks, maar alsdan begon de herrie voor
goed. Een groep aandeelhouders bedreig
den H. Franck zelf buiten te werpen zoo
hij de Rexleider niet zou laten uitspre
ken; het dreigde tot handtastelijkheden
te komen, tot H. Degrelle terug het woord
verkreeg.
Door de leiders-opposkje, H H. Van Die
ren, Degrelle, Beeckman, Weyns, enz.,
werden voorstellen ingediend om een ge
ding in te spannen tegen «Se H.H. Franck
en consoorten. Deze voorstellen werden
verworpen met 239 stemmen tegen 33 voor
■en 28 onthoudingen. Een voorstel tot ver
zoek aan den Koning om d;n H. Franck
af te zetten, onderging zelfde lot.
Na het stemmen over benoemingen t an
oensoren en regenten werd de vergader.ng
nan geheven.