FEEST BIJ DE SOVJETS
TEGEN HET BOLSJEVISME
De Re*jeeringscrisis
De 11 Novemberherdenking
aan den Uzertoren
Voor Herklasseerircg
van den Onderwijzersstand
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
H Kleine berichten per regel fr. g
H 1 fr. toel. v. ber. m. adr. t bur. jg
Massagouwdag te Roeselare
INTERNATIONAAL OVERZICHT
DE H. SPAAK STUIT OP ZWARE MOEILIJKHEDEN
EN MOET HET OPGEVEN.
KATHOLIEK VERZET TEGEN SOCIALISTISCHE DICTATUUR
DE KONING STELT ALLE ONDERHANDELINGEN UIT TOT
NA ZIJN REIS NAAR LONDEN, DUS TOT 19 NOVEMBER.
Verheugende dag waarop Vlaanderen zijn verloren volk
herdenkt en ervoor bidt
ZONDAG 14 NOVEMBER 1937
«DE HALLE» f
Katholiek Weekblad van leper
Bureel
Boterstraat, 17, IEPER. M
8
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 25.— fr. S
Belgisch Kongo 45.fr.
Frankrijk 45.fr.
i Alle andere landen 65.fr.
Uednerkers tijn verantwoordelijk voor
kun artikels.
^jsitiiiiniiiiiiiiniifiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiitiniiintiiiiiinK1
WEEKBLAD: 50 CENTIEMEN.
,5' JAAR. Nr 46.
I TARIEF VOOR BERICHTEN: 1
Kleine berichte, (minimum) 4.—fr.
Rouwber. ea Bedank, (min.) S.fr. s
Drukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinga
Tel. Poperinge Nr 9
•tcheckrekening Nr 155.70
Te herhalen aankondigingeng
prijr. op aanvraag. s
Annoncen rijn voo'raf te betalen en g
g moeten tegen den Woensdag avond s
ingezonden worden. Kleine be-
richten tegen den Donderdag noen 8
£ai!Hi«>fikiiiBiiiuuiiii:iuifiiiJiuiiwim«i.iaiHi!iiMi(iiaiiugiUi)im!Hi3
Will
Heden herdenken de sovjets het twin
tig jaar bestaan van het bolschewisme.
Reeds twintig jaar is het bolchewisme
aan het bewind in het tsaristische rijk.
p; geschiedenis van deze regeering kan in
enkele woorden worden samengevat: strijd
tegen God, godsdienst en Kerk; propagan
da voor de communistische wereldrevolu
tie; schrikbewind; bloedvergieten; en dat
niet alleen in Rusland zelf, doch overal
vaar dit goddelooze stelsel maar een
beetje vasten voet kon krijgen (men ge-
denke Hongarije na den oorlog en rood
Spanje heden).
Het waar karakter van het bolschewis
me is; het bestaan van God loochenen, en
elke Goddelijke Oppermacht verwerpen;
dat ls ook de innerlijke afschuwelijkheid
van ziin leer, welke nu reeds twintig jaar
lang In het onmetelijke Russische rijk
waarli ik wordt beleefd en toegepast. Beter
misschien, welke men daar reeds twintig
jaar tracht door te voeren. Want de men-
.«chelüke natuur zelf verzet zich met al
haar krachten teeen een zulke, waarlijk
tegennatuurlijke leer. De mensch weet
Elch volkomen onafhankelijk van een
hoogere macht; hij voelt Innerlijk, en kan
met het verstand bewijzen, dat met den
dood niet alles is afgeloooen. D» mensch
heeft de stellige zekerheid, die Inge
schapen is, van het verbonden ziln met
Ood. Deze stem ln eiken mensch kan on
den duur niet onderdrukt worden: een tüd
lan» kan haar het zwijgen zijn ongeleed:
doch dan zal zll haar verianeen naar God
weer uitschreeuwen, tegen de Godhaters.
tec»n d° Godloczen, die hun eige- wezen
verkrachten.
Alhoewel reeds hier en daar teekens
van godsdienstherleving zwak trachten
door te breken, kunnen we niet zeggen dat
het algemeen oogenblik resds aangebroken
is. Om vele redenen ts de inwendige rust
in de menschenziel niet groot genceg om
die stem duidelijk en krachtig te laten
spreken. En daarom is het bolschewisme,
dat in onze wereld zoo vol verwarring een
groote aantrekkelijkheid in zijn sociale
leer schijnt te bezitten, nog steeds, zooals
de H. Vader zoo dikwijls verklaard heeft,
MBaBBBBESSESESBIBBHfllBaaaBSBBBBHailSSBBEaaSiaiBBaBBBBaaSS
het grootste gevaar, dat de menschheid
bedreigt.
Tegen het stoffelijke bolschewisme kan
slechts één verweer gesteld wordende
volle, practische beleving van de leer van
Christus.
De weldaden van het bolschewisme? Als
eerste taak had het zich voorgenomen het
volk uit zijn domheid te trekken. Ziehier
de laatste verslagen nopens het onderwijs
in Rusland. Een plan van vijf jaar werd
voorzien om iedereen te leeren lezen en
schrijven Daarmee wilde men de kapi
talistische landen leeren hoe het volk
dient verheven te worden.
De uitslagen? Ziehier de uitslagen van
15 jaar arbeid!! Volgens het bericht van
de Russische «Prawda» zelf: Het onder
wijzen van het volk is een IJdel slagwoord
gebleven; nog 3.756.000 ongeletterden zijn
er in Rusland. Voeg daarbij, dat iedereen
in Rusland die in hanenDOoten de viif of
zes letters van zijn nr.am kan krabbelen,
bij de geletterde gerekend wordt.
De scholen voor volwassenen zlln to
taal aan z'chzelf overclatm schreef on
langs de Russische Icwetia
In het afgeloopen schooljaar hebben de
meeste cursussen al hun leerlingen verlo
ren. In Moskou heeft 40 der leerlingen
de lessen niet meer gevolgd: in Kieff en
Kiroff bedroegen deze cijfers zelfs 60
Het onderwijs in Rustend is een groote
mislukking geworden. Vanuit Kabardire-
Balcharel (KaukasieV werd geschreven dat
geen rapnort kon worden ingezonden
daar heel het onderwijs failliet was».
De besluiten van dit dagblad zijn: de
gelden voor het onderwijs beschikbaar ge
steld. worden voor andere doeleinden ge
bruikt. Niemand bekommert er zich om,
of volwassen ongeletterden de lessen vol
gen. Zelfs in Moskou zijn er geen leer
lingen. Leerboeken zijn alleen voorhanden
voor Geschiedenis en Scheikunde. Het
leerprogramma is hopeloos verward. Voor
de Isssen voor volwassenen worden dik
wijls onderwijzers benoemd, die aan an
dere scholen om. onbekwaamheid zijn
doorgezonden
Ziedaar een nieuwe blik in het para
dijs der arbeiders.
flHIIHi!HI!!IIIIIIII!1lltlHI(IIIItllilHttllll>ll!l!IKI!tlllll<Bllt!llii)lfl!IHHUIHKHIHIIIHHmi«IIIIIIIiiimtM<tmHf«i!!l!illWHttlttt!«IIIM<lli!il!K!l!lilinHiiii!!l!ll!jilll!lll!l!!ll!lt:illlKI!iil!j<!liiU!!il!l!!i!Ki!!!!li!nll!!!!llli!:!ilIllllI
DUIZEND
ONDERWIJZERS (ES SEN) STAPPEN
DOOR DE STRATEN DER STAD
Het /ioemeen Christen Onderwijzers-
verbond van België, heeft op 7 November
z'jn 18.060 leden gemobiliseerd, tot het
bekomen van herklasseering van den On
derwijzersstand. Elke provincie hield op
dsnzelfden dag een massagouwdag
Kwart vóór 2 u. stappen te Roeselare
3CC0 onderwijzers(essen) tuchtvol door de
straten van stad, naar het Klein Semina
rie, waar de Vlamingen de groote feest
zaal en de Walen de Landbouwschool
vallen.
Aan het Bureel zetelen: Mr Lammens,
slgem. Voorzitter van België; Mr Pladys.
gouwvoorzitter, omlijst door E. H. Leter-
me, Provincialen Proost, Z. E. H. Kan.
Quaegebeur, Proost van Kring Roeselare-
Izegem; verder de Kringvoorzitters, Mr
Deplancke, Gouwsekretaris en Jw Vincent,
kassierster.
Vooraan de H.H. Allewaert, Debruyne,
De Man, Desmedt en de Spot, en in de
Waalsche afdeeling: Mr Vandenberghe, on
ze politieke mandatarissen. (Elf andere
lieten zich verontschuldigen).
Na het openingsgebed verwelkomt en be
dankt voorzitter Piadys alle opgekomenen
en geeft de beteekenis van dezen Gouw
dag.
Daarna heeft Mr VANOVERTVELD,
Voorzitter van Kring Moeskroen, het over
BETE2KENIS DER HERKLASSEERING.
Wat hebben de onderwijzers aan H.| -
kias tering? Wat dekt die lading? Kan üe
onderwijzer bewijzen dat hij niet naar
waarde geklasseerd is in de samenleving?
'c Is voldoende de geschiedenis van ons
Lager Onderwijs in te zien, om tot de
vaststelling te komen, dat de opvoeder
van. het volkskind altijd een gedeklas-
s.trde is geweest.
De psrexwatiewet van 1928 heeft maar
ten cimie het vastgestelde coëfficiënt van
da liegeeringskoinnüssie kunnen toeken
nen, en de toenmalige Minister van Geld
wezen, Mr Houtart, heeft dan de plechtige
balei".e afgelegd, dit onrecht zoodra mc;
lijk te zuiitn herstellen.
Waarom zijn de Onderwijzers niet v-
ger opgetreden. Eerste reden: De crisistoe
stand liet zulks niet toe. Door te wach
ten heeft ae Onderwijzer blijk gegeven
van werkelijkheidszin en vaderlandsliefde.
Tweede reden: Hij heeft zich intusschen
opgewerkt, door studie en opofferingen al
lerhande, tot ir.etr beroepsbekwaamheid
en zeifvolmakin.,.
En toch werden wij gedurende de vol-
machtsptriode enreentmatig en hard
vochtig behandeld. De opvoeding van het
volkskind staat nog altijd op het achter
plan van de bezorgdheid, zoowel van de
massa als van sommige Regeeringen.
De stoffelijke waarden staan nog altijd
aan d:n kop geplaatst van de maatschap
pelijke belangstelling. Daaraan, dient een
ommekeer bewerkt; de geestelijke waar
den van een volk, do opvoeding van het
kind moet aan de spits.
Trots miskenning en deklasseering, door
de krisiswetbesluiten, heeft de Kristen
Onderwijzer niettemin zijn kuituuropgang
doorgedreven. De tastbare uitslagen zijn
voorhanden. Onze studiekringen bloeien.
Onze Lagere Onderwijzers bezetten de
hoogere opvoedkundige gestichten. Bij
tientallen in Vlaanderen promoveeren zij
voor Dokter in Opvoedkundige Weten
schappen.
't Is van ons uit, dat de vernieuwing
gaat op onderwijskundig gebied, het kind
ten bate en ons volk ten goede!
Op pedagogisch en kultureel gebied,
herklasseert de Onderwijzer zioh zelf in
de korporatieve rangorde. Aan de Ge
meenschap nu, de herklasseering door te
voeren op het plan van den waardemeter,
waarmede hier op aarde het gepresteerde
werk, de kultureele Invloed en de maat
schappelijke verantwoordelijkheid, geme
ten wordt.
De in 1928 afgelegde Regeeringsbelofte
moet in vervulling gaan. De gelijkstelling
van den Lageren Onderwijzer met den
Staatsonderwijzer moet worden doorge
voerd, De nieuwe Regeering dient het in
gezette saneeringswerk op onderwijsge
bied te voltrekken. Wij rekenen op haar!...
Mr PLADYS bedankt den bevoegden
spreker en licht, uit het verslag Camu,
Volgenden logischen passus op: «De be
zoldiging moet in verhouding zijn met a)
ben aard van het werk, b) de bekwaam
heid, c) den arbeidsduur en d) de ver
antwoordelijkheid.
wuwd is aan Mr Lammens, den]
kranigen hoofdleider van C. O. V., die pas
binnengekomen is uit de Fransche afdee
ling. Bij zijn oprijzen, brengt de heele zaal
rechtstaande hem een roerende ovatie.
In gloedvolle taal en boeiend betoog,
geeft spreker een zakelijk overzicht van den
toestand en den huldigen strijd voor de
herklasseering. Hij weerlegt de kritieken
der tegengrospeeringen, met door data ge
staafde waarheden.
Herhaaldelijk onderbroken door geest
driftige toejuichingen, besluit de Alge-
msene Voorzittsr tot esndrachtigen strijd,
krachtdadig volhouden en onvermijdelijke
zegeGclijkbezoldiging als de Staatson-
derwijzers Daartoe doet hij beroep cp de
medewerking der Parlementsleden, die
ons reeds de pensioengelijkheid bezorgden,
op de macht van het Katholiek Blok, op
de Goddelijke Voorzienigheid en op de
kracht van het gebed: Geef ons heden
ons dagelijksch brood (Een langdurende
ovatie begroet en bedankt den begaafden
redenaar).
VOLGENDE MOTIE
wordt ter goedkeuring voorgesteld:
Kat Christen Onderwijzersverbond van
België, greepeerend achttien duizend leer
krachten int het Gemeentelijs:, Aangeno
men en Aanneembaar Lager onderwijs en
Bewaarschooionaerw^s, oijesngeKomen in
Provinciale u.e utaen over
ganscn het Lanu gwiouaen word.n,
na kennisneming van as verklaringen
van den Heer Minister van Financiën van
de Regeering Van Zeeland, en van de ver-
klaringm van de leden-gedelegeerden bij
de Raadgevende Onderwijscommissie, ver
klaringen die van aard zijn om de leden
van het Onderwijzend Personeel, wat be
treft de vooruitzichten op een zeer nabije
regeling van het Herklasseeringsvraag-
stuk, sceptisch te stemmen,
herinnert den Wetgever en de Regeering,
aan het getuigenis van den Heer
Spaak, minister onder de voorgaande re
geering: de onderwijzers en de mijn
werkers zijn de twee maatschappelijke
klassen dis het meest benadeeligd wer
dit: s
_an de getuigenissen van de Heeren
...en en Volksvertegenwoordigers, le
van de commissie voor het Openbaar
Onderwijs,
aan de recente uitspraken van de
partijcongressen van het Katholiek Blok
en van de B. W. P.,
meent hieruit te mogen afleiden dat zoo
wel de wetgever als de Regeering en de
Publieke Opinie overtuigd zijn, dat sir.ds
1928, bij de laatste perekwatie en sinds
dien door de devaluatie en de herhaalde
defiatiebesluiten, de leden van het Lager
Onderwijzend Personeel en van de Be
waarscholen, vergeleken met de andere
agenten in Openbaren Dienst, gedeklas-
sterd werden,
is van oordeel dat de Herklasseerings-
eisch: GELIJKSTELLING VAN DEN
LAGEREN ONDERWIJZER MET DEN
STAATSONDERWIJZER gebillijkt wordt
door de waarde van de voorbereidende
studiën, aard en duur van de werkpresta
ties en de te aanvaarden verantwoorde
lijkheden, werkvoorwaarden die voor beide
categoriën dezelfde zijn,
is daarom van oardetl dat de eisch der
volledige gelijkstelling van d:ze beide ca
tegoriën leerkrachten zeer billijk en recht
vaardig is,
hernieuwt hierbij openlijk zijn getuige
nis van geloof en optimisme in het ideëele
van. het ambt van den volskopvoeder en
het belang van zijn sociale zending,
is zich ten volle bewust dat met de hoog
conjunctuur van den geest die we beleven,
het belang en de taak van den Lageren
Onderwijzer groeit en de daaraan beant
woordende eischen ook hooger mogen en
moeten gesteld worden,
zet zijn leden aan met meer liefde nog
en meer idealisme te arbeiden voor de
Natie, het Kind en het werk der Volks
verheffing,
is overtuigd dat ondanks de deprimee-
rende salarispolitiek Regteringswege, die
evenzeer het werk der Volksopvoeding in
gevaar brengt, de C. O. V.-gemeenschap
voor het Kind en de Natie zal blijven ar
beiden,
doet beroep op het Parlement opdat on
middellijk de kloeke daad zou gesteld
worden <n bij de Regsering aangedron
gen, opdat zou aangestuurd worden op
een construktieve salarispolitiek,
dankt hierbij de publieke organismen en
de pers die mr.t onze herklasseeringsaktie
ten volle sympathiseeren,
EWi Zlfi VERVOLG HIERNEVENS.
HET INTERNATIONAAL
ANTI-COMMUNISTISCH PACT!
Wat reeds lang verwacht werd, is
Zaterdag 6 November verwezenlijkt
geworden. Italië is toegetreden tot
het Duitsch-Japansch anti-commu
nistisch pact. Deze gebeurtenis zal
wel geen verandering voor gevolg
hebben in de houding van Italië ten
overstaan van het communisme. Die
was reeds lang vastgesteld en is on
der ander zeer duidelijk gebleken,
tijdens de zittingen van de niet-in-
mengingscommissie en in de Spaan-
sche burgeroorlog, waar Italië zijn
tusschenkomst rechtvaardigt door de
bestrijding van het communisme.
Doch de toetreding van het Duitsch-
Japansch pact geeft aan zijn avti-
bosjevlstische houding een officieel
karakter en is dan ook van uitzon
derlijk belang voor de ontwikkeling
van de wereldpolitiek.
De bestrijding van het communis
me beperkt zich aldus niet meer tot
de grenzen van die landen, die een
autoritaire regeering bezitten, maar
beweent zich steeds meer en meer
vaar het, internationaal plan. Het is
de grnotsche inzet van een interna
tionaal verweer tegen de internatio
nale doordringing van het gezagsloo-
pende, het verzwakkende en ontred-
derende bolsjevisme, dat alle politie
ke, sociale en economische saneering
in de wereld onmogelijk maakt en
duidelijk aanstuurt op de verivezen-
lijking van de wereldrevolutie, door
het wekken van verdeeldheid, misver
stand en ontevredenheid. Dit officieele
verweer zal zich niet beperken bij de
thans aangesloten landen, maar we
mogen er ons aan verwachten, en dit
wordt trouwens in het pact voorzien,
dat er binnen korte tijd nog verschil
lende andere landen zullen toetreden
en wel in de eerste plaats, ivaarschijn-
lijk Oostenrijk, Hongarije, Portugal en
Albanië.
HET COMMUNISME,
DAT IS RUSLAND.
Het zou verkeerd zijn te denken,
dat dit pact uitsluitend zou gericht
zijn tegen het communisme als ideo
logie, zonder meer; dat het zich dus
alleen zou richten tegen de verderfe
lijke actie van het Komintern, of
communistische internationale. De
Russische regeering heeft altijd ge
tracht te doen gelooven, dat de Ko
mintern, een onafhankelijke organi
satie was, weermee ze geen uitstaans
had. Er is niemand meer die nog zoo
naïef is zulks te gelooven. De Komin
tern krijgt zijn bevelen rechtstreeks
van de Russische opperleiding en
wordt er ook financieel door gesteund.
Sovjetregeering, Komintern of com
munisme zijn één. En zoo mogen we
gerust besluiten dat de politiek van
het anti-communisme rechtstreeks ge
richt is tegen Rusland. Juist hierin nu
liat een zeker gevaar. Rusland is de
vijand van Japan. Duitschland en Ita
lië. Deze anti-communistische actie li
trouwens de logische teaenhanner van
de communistische, want. ook de wer
king van het communisme, over de
wereld in handen van Rusland, is niet
alleen zuiver ideologisch, maar voor
een groot deel ingegeven door impe-
rialitische doeleinden, die het Rus
land van de Soviets wellicht, in non
"hof. T>w*-
land der Tsaren. De groote Russische
vorsten hebben er steed.s vaar ge
streefd eens de wereidheerschavvij in
hun handen te krijgen, naar de ge
kende voorspelling van Tsar Peter de
Groote, die in zijn testament zou ge
schreven hebben: Degene, die eens
Constantinopel zal bezitten zal heer-
schen over de wereld.V/elnu, ge
heel de geschiedenis van de 19" eeuw,
met de talrijke Balkanoorlogen, is
niets anders geweest dan een beves
tiging van dat streven. Alleen het feit
dat een sterk Engeland en een sterk
Frankrijk er zich tegen verzet heb
ben, heeft de herhaalde pogingen
doen schipbreuk lijden. Is het ook
niet in groote mate om die tegen
stand van deze landen te breken, dat
Rusland het gezag dezer landen on
dermijnt door de communistische vi
rus. De Tsaren hebben in het Oosten
hun rijk uitgebreid tot aan den Stil
len Oceaan. Hebben de communisten,
deze uitbreiding niet nog verder door
gedreven en koesteren ze geen plan
nen om verder door te dringen? Heel
zeker, maar hier vinden ze zooals in
1905 Japan in hun weg.
OOK ECONOMISCHE
EN TERRITORIALE BELANGEN.
Al mag dan de samenwerking van
Japan, Italië en Duitschland hoofd
zakelijk gericht zijn tegen de 'ver
derfelijke bolsjevistische ideologie, die
niet alleen lange tijd een gedeelte
van hun eigen bevolking vergiftigd
heeft, maar die de vreemde volkeren
tegen hen ophitst, toch zijn er ook
economische factoren die hier een rol
spelen. En hier moeten we wel eenigs-
zins zekere linksche bladen, vooral uit
Frankrijk, napraten. Het is duidelijk
dat het Japan in China, niet alleen
te doen is om de bestrijding van het
communisme, maar dat de beheer-
sching van zekere grondstof! enbron-
nen en afzetgebieden, tot de nage
streefde doeleinden moeten aerekend
word"n. En zelfs als Japan China wil
bevriiden van communistische be
smetting. dan li het eveneens omdat
het vreest bii zijn verdere expansie
rtnrtf "b»+, TWafer). Hhlriff. ir)?T0t>v$
een geduchte teaenstrever zou kun
nen worden aan de zijde van Rusland.
Duitschland heeft de ellende ge
kend. van de bo7sievisfischo wanorde
vóór het huidige bewind. Het weet dat
de boycot van de Duif.sche waren in
het buitenland voor een groot deel
aeorgnniseerd en gesteund, is newor-
den door de communisten. Het heeft
er dus belang bij dat het communis
me als ideologie uit de wereld zou
verdrijven, maar in de bestrijding van
het communisme ziet Duitschland
evenals Japan veel verder. De drang
nach Osten, die vóór den oorlog de
kern van de Oostenrijksche buiten-
landsche politiek vormde is thans het
hoofdmotief van de Duitsche expan
siepolitiek. In het Westen wil Duitsch
land vrede. Het wil geen oorlog met
Frankrijk of met Belgie, maar in het
Oosten liggen allerlei mogelijkheden
weggelegd. Oekrajina is zoo'n uitge
strekt en vruchtbaar land!
Italië is anti-communistisch omdat
het zelf fascistisch is en dus een leer
verwezenlijkt, die diametraal tegen
overgesteld is aan het communisme.
Maar ook Italië streeft doeleinden na,
waarin het gedwarsboomd is door het
communisme. In Spanje vecht Italië
evenzeer voor de verwezenlijking van
stoffelijke voordeelen, die Rusland
zich zelf toebedacht heeft als voor
de overioinning van de fascistische
gedachte op de communistische.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
3HSHSSaESi;aSSBEnS3aa£S;?!E33BBn5iaESEBiZaaS8iEMB2MZBIiaEE!23Za:US2BSEB3ZEBSS52SSK2B2!BSaii3H.
H. RAMSAY MAC DONALD
OVERLEDEN
II. MAC DONALD
Heer Ramsy Mac Donald, oud-Engelsch
eerstz-ministcr, leider van de Engeische
Labour Party, is in den ouderdom van
71 jaar, Dinsaag avond 11., overleden aan
ooord van de ïteina del Pacificowaar
mede hij op weg was naar Valparaiso in
Argentinië. Het schip was enkele dagen
voordien vertrosten uit Liverpool.
H. Mac Donald zou gestorven zijn aan
een hartaderoreuk. Zijn dochter. Miss
Sheila, deed de wereld kond van den dood
van haar vader. Het lchaam van den oud-
Engelschen premier zal gebalsemd worden
en terug naar Engeland gebracht.
Met den H. Mac Donald verdwijnt een
besend Engelsen politiek man. H. Mac
ocnald is g-sproten uit een dagloonersge-
zin, geboren den 15 Oktober 1868, in net
Scaoische aorpje Lessiemouth. De jongen
was zeer begaafd en werd opgemerkt
door het schoolhoofd en door dezes toe
doen opgeleid tot onderwijzer. Eerst werd
hij onderwijzer, werkte dan op een kan
toor te Londen, werd vervolgens journa
list en ten slotte partikulier sekretaris
van het Liberaal Parlementslid Thomas
Laught.
Spoedig werd Mac Donald een overtuigd
Socialist. In 1894 werd hij iid van de La
bour Party. In 1906 werd hij lid van het
Parlement, ln 1914 hielp hij een veld
tocht voeren tegen de deelneming van
Engeland aan den oorlog. In 1918 werd
hij hierom niet meer herkozen. In 1922
werd hij weer lid van het Parlement. In
1924 werd hij eerste-minister, maar zijn
Regeering was enkel van korten duur. In
1929 weid hij weer eerste-minister. De
socialistische linancieele politiek was in
tusschen verderfelijk en het pond verliet
zijn goudbasis. Alsdan vormde hij een
Nationale Regeering en bracht een scheu
ring teweeg in de Labour Party. Over een
paar jaar trad hij af en werd Lord.
Mac Donald behoorde sedert een zestal
jaren tot een soort Nationaal-Socialisme.
H. Mac Donald heeft dus wel een
vruchtbare loopbaan gehad.
IBBBBBBBBBBBBBBiSHBBBBBHBBBBB
besluit aan deze motie de meest moge
lijke publicatie te geven, en om te begin
nen besluit deze motie te overhandigen
aan den Heer Gouverneur van de Pro
vincie.
BESPREKING.
Kamerheer R.-D. DE MAN verklaart,
dat het A. C. W. en het Katholiek Blok
reeds gewonnen zijn voor de rechtvaardi
ge herklasseering, doch, in antwoord op
gestelde vragen, dat C. O. V. de zaak langs
de R. O. C. moet voorbereiden tot wets
voorstel en mag rekenen op de Rechter
zijde, ('Tg. goedk.).
De t ie wordt eenparig aangenomen.
Een niitelijk dankword van den Voor-
zittir ..i een betrouwvol gebed sluiten
deze prachtige vergadering.
HEER SPAAK AANVAARDT DE
OFDRACHT VAN DEN KONING
Op Donderdag avond deed de Koning
het aanbod aan den H. Bpaak te trach
ten een nieuwe Regeering samen te stel
len. De H. Spaak vroeg bedenktijd tot
wanneer hij zijn politieke vrienden zou
hebben geraadpleegd.
Vrijdag namiddag had de H. Spaak een
vergadering met zijn Socialistische vrien
den. De Raad der Socialistische Partij
ii raadde den H. Spaak aan de opdracht
te aanvaarden en onmiddellijk daarop
ging den H. Spaak den Koning melden
dat hij de opdracht aanvaardde.
De H. Spaak begon dan ook de gewone
raadplegingen, zoo met de leiders der Ka
tholieken, namelijk de HH. Verbist en
Hoyois als met deze der Liberalen, de HH.
Dierckx, Coulonvaux en Max en natuur
lijk ook met de mannen van den Socialiö-
tischen Partijraad.
DE SOCIALISTEN ZIJN GULZIG
Van den btginne der onderhandelingen
bleek het dat de Socialisten zich het
grootste deel van de koek wilden toe
eigenen en voor hen zes portefeuilles
eischten, waaronder het etrste-minister
schap, tegenover slechts 5 aan de Katho
lieken en 4 aan de Liberalen.
Begrijpelijker wijze rees hiertegen ver
zet van wege de Katholieken, die een ge
lijk getal portefeuilles eischten als rnet
de Socialisten.
Zaterdagavond weigerden de Katholie
ken dan terecht de ondergeschikte positie
aan te nemen welke den H. Spaak hen
had aangeboden. De HH. Verbist en
Hoyois gingen zulks den H. Kabinetsvor
mer mededeeltn. Men meende dien avond
dat de H. Spaak het bijltje erbij zou moe
ten neerleggen.
Intusschen was ook gebleken dat de H.
Spaak esrst zinnens was geweest de ver
deelingen der portefeuilles als volgt te re
gelen: 5, 5 en 3 maar dat de verhouding
6, 5 en 4 hem door den Socialistischen
Partijraad werd opgelsgd.
Voor de Katholle .ten kwam het er ook
op aan welke portefeuilles aan Socialisten,
Katholieken en Liberalen zouden toever
trouwd worden. De Katholieken wilden
een rechtmatige verdeeling zoowel wat
aangaat het aantal als omtrent de invloed.
KEER SPAAK KRIJGT ER WEER DEN
MOED OP
Alhoewel men den Zaterdag avond den
indruk had dat alles mis zou afloopen,
kreeg H. Spaak er Zondag morgen weer
nieuwen moed op. Hij begon opnieuw zijn
beraadslagingen wijl ook de politieke par
tijraden den toestand onder oogen na
men. In den namiddag werd dan een con
ferentie gehouden bij den H. Spaak.
Het bleek ook dat de gerezen moeilijk
heden niet gingen ever programmakwes
ties, welke den H. Spaak enkel later wilde
regelen, maar enkel om de verdeeling der
portefeuilles en de namen der kandidaten-
ministers.
Zondag werd dan het plan vooruitgezet
dat een nieuw ministerie zou gevormd
worden, namelijk een Ministerie van den
Middenstand, om aldus het aantal der
portefeuilles toe te kennen aan de Katho
lieken ook op zes te kunnen brengen wijl
de Liberalen er slechts 3 zouden krijgen
en 1 aan een buitenstaander (Landsver
dediging aan Generaal Denis).
De Socialisten gingen hierover akkoord.
Zij hadden dus een eerste maar beperkte
toegeving gedaan aan de Katholieken. De
Socialistische Partijraad eischte evenwel
dat alle uittredende Socialistische Minis
ters zouden opgenomen worden in de
nieuwe Regeering.
MAANDAG WAS DE REGEERING
BIJNA SAMENGESTELD
Maandag morgen trok den H. Spaak
eerst naar den Koning, Na dit bezoek be
gon hij zijn onderhandelingen en weer be
gon het defilee der personaliteiten die ge
roepen werden door den kabinetsvormer.
Er werd onderhandeld en beraadslaagd
over programma en verdeeling van invloed.
Toch bleek dat den H. Spaak eerst zijn
Regeeringsploeg wilde bijeebrengen voor
aleer de punten van het programma be
paald vast te stellen.
(Zie vervolg op 2« bladj
Vier Heeren, de HH. Van der Poorten, Van IsacUer, Boucliery en Rubbens, die
rich Dinsdag r-^orgen naar den H. Spaak begaven voor de laatste beraadslagingen
van de kabinetsformatie. Maar het zijn tenslotte niet de laatste beraadslagingen
geweest ea of zij nog minister zullen worden blijft een vraagtceken.
RnillllUllllllllHIHHItt»!ltmiilllillHlill!iliHI!llilll!iitiiini»l!lllinil!llil(!Hlltlli1lltlMltl!IIIIIHI!tt»infllKimilHmi!!IIHl!!rt»
EEN 7.1CHT VAN DE PLECHTIGHEID IN DF. CRYPTE
E. H. Pastoor Vincke büge-taa" doi» Je twee EE. PP Minderbroeders, ringt
vóór bet graf van Frans Van der Linden en Lode de Boninge, de absouten.
Het weder is milder geworden voor dezen schoonen 11 November,
Terwijl er te Brussel officieel gevierd wordt, hangt er te Kaas-
kerke een vredige stemming over de lJzervlakte.
En alsof de Vlamingen beginnen te begrijpen dat het met
Vlaanderen ernst wordt, zijn ze dit jaar veel talrijker opge
komen. Het pittige kerkje is te klein om het kruim van het
herwordend Vlaanderen te bevatten.
Terwijl E. H. Pastoor Vincke een treffende diep-doordachte
kanselrede houdt over Vlaamsche fierheid, is de Krypte dicht
bezet met ingetog ,i kinderen van ons volk. Stilaan nadert de
Bedevaartstoet met de dappere Prof. Dr Frans Daels in het
midden.
Wij allen voelen aan hoe deze geleerde Hoogleeraar tot een
symbool uitgroeit.
Het is stil rondom het kruic, de leeuwenvlaggen wapperen in
kring errond, en Nele l:lept traag en majestueus.
Ook deze stille, bescheiden herdenking wordt aan het omme
land bekend gemaakt.
In de diepte van den Vlaamschen bodem liggen de lijken van
hen die de besten onder de besten waren.
Thans komen de besten onder de levenden hun groet brengen.
Vit deze solidariteit wordt onze nieuwe toekomst herboren.
11 NOVEMBER
Over gansch Vlaanderen wordt op he
den de Herdenking van den Wapenstil
stand gevierd. Door steden en dorpen
trekken stoeten voorbij waarin oud-strij-
dersgroepen hun gesneuvelde makkers
herdenken; en tevens verheugend terug
zien op het einde van de rampzalige we-
reldkrijg die hen, hun huisgezin en eigen
volk zooveel grieven aanbracht.
Die herdenking is niet alleen uitwendig,
ook inwendig wordt ze volbracht. Van
daar dat in alle kerken Plechtige Rouw
diensten opgedragen worden, waarin alle
geloovige menschen aan houden tegen
woordig te zijn.
De gedachte, door het IJzerbedevaart-
komiteit sinas enkele jaren opgeva», om
den Wapenstilstand zooveel mogelijx aan
den voet van het iJzerkruis te doen her
denken, is dan ook schitterend geslaagd
dit jaar. Talrijke V.O.S.-groepen uit
West-Viaanderen hadden dien oproep be
antwoord en zoo zagen we er uit de bij
zonderste steden van West-Vlaanderen:
uit Brugge, Veurne, Neuwpoort; ook de
V.O.S.-groep van Poperinge had zich so
lidair bij die V.O.Ssen geschaard. Verder
kunnen nog talrijke privaat autos ge
noemd.
DE PLECHTIGHEID TE KAASKERKE
In dat éénige midden, in de schaduw
van een Noon, meer Oorlog -monument,
zijn de koene helden van Hier ons
Bioed, wanneer ons Recht? aldus her
dacht geworden.
Te 19 uur werd de Plechtige Rouw
dienst opgedragen aoor E. fa.. Pastoor
Vincke, omgestaan door twee E.E. P.P.
Minderbroeaers uit Diksmuide: Pater Wil-
libald en Pater Lucmius. Machtig veel
volk was aanwezig; het mooie kerkje was
tot proppens toe gevuld en in de vorenste
rijen bemerzten we de noeste leden van
het Bedevaart-komiteit: Heer Prof. Dr
Frans Daels, Voorzitter; nevens hem H.
Mich. Buickaert, Bestendig Afgevaardig
de; H. Lefevre, Voorzitter van V.O.S.;
H. J. Goosenaerts; H. Sam. De Vriendt;
H. Jer. Lsuridan; H. Cl. De Landtsheer;
E. H. J. Vanneste, Pastoor te Boezinge;
Eerwaarde Pater Schroons, Dominikaan;
H. Van Rompaey; de Heer De Bondt,
bouwkundige, en üe aannemers der wer
ken: de Gebroeders Vanhaverbeke.
De Plechtigheid verliep kalm en inge
togen en in het koor over de zinnebeeldige
katafalk lag de pupere Nooit meer Oor
log»-vlag wijd opengespreid; er nevens
stond de gele en zwarte V.OB.-vlag.
DE KANSELREDE
De dienst vorderde en na het Evangelie
beklom E. H. Pastoor Vincke den kansel.
We zijn hier allen wederom verga
derd zoo sprak hij om te vieren het
einde van iets dat 4 jaren lang tegenge-
stoken had: de gruwelijke oorlog. In aen
oorlog deden onze jongens, die nochtans
geen geleerden en ingestudeerden waren,
wat die mannen zouden gedaan hebben...
Onze jongens handelden naar hun hart,
hun hart dat hun die richting gaf... hun
hart was het edele en 't wees hen de
richting ten profljte van Vlaanderen. Hun
daad en handelingen weefde zelf de lau
weren krans om hun eigen slapen.
God heeft ooit gezegd: «Uit het kwaad
zal het goede voortspruitenen zijn
woorden zijn bewaarheid geworden; uit
die poel van modder en haat kwam het
edelste boven wat menschenkinderen be
zitten kunnen: de vaderlandsliefde.
Spreker wees er verder op, ja drong
erop aan, dat vaderlandsliefde een kris-
tene plicht is. Eerst komt het huisgezin:
vader, moeder, die ons 't leven gaven en
voor ons leden; om dat lijden zijn wij
hen onze vader- en moederliefde ver
schuldigd.
Alle liefde moet echter in eerste mate
naar God, omdat God de liefde zelf is en
alle liefde uit hem komt. Vervolgens va
der en moeder en uw eigen volk zult ge
beminnen, dit met een overtollige liefae
tegenover U en uw volk.
Spreker wijst erop hoe heden ten dage
het woord Vaderlandzoo slecht be
grepen en gecommenteerd wordt, 't Geldt
hier geen materialistische stuk grond
verovering, maar in 't woord Vaderland
is er spraak van 't volk dat er verzameld
op leeft. Ons volk is ons vaderland, ons
ras. Wordt ons ras aangevallen, we moe
ten het in gemeenschap helpen redden.
Spreker wijdt verder uit over onze voor
vaderen die door een groot volk, de Kel
ten, overvallen werden en op weinig tijd
na hun taal volledig overnamen.
De Vlamingen weten niet wat vader
landsliefde is, ging de achtbare Spreker
verder. Men verwijt ons dat het Vlaamsch
geen wetenschappelijke taal is; dat komt
omdat zij die de wetenschap beoefenen
HUN taal niet meer kennen.
Zegt aan ons volk dat het geen ongeluk
is van Vlaming te zijn zocals sommigen
beweren, maar dat het een groot geluk is.
Spreker haalt verder tot bewijs onze
naam in 't buitenland, en spreekt over
onze schilders, letterkundigen en musi-
cussen. Een klein volk zijn we, ja, maar
een groot volk dat door zijn kunst, de
edelste veropenbaring van een volk, over
de gansché wereld met zijn werken ver
spreidt en bekent, naar waarde geschat
wordt.
Spreker haalt het voorbeeld aan van
een Spaansch edelman, die tegenover de
Vlamingen grooter kan zijn dan onze
edelen en niet bewust stalen platen voor
de oogen schuift om niet te kunnen of
te willen zien. Hij zegt hoe Vlaamsche
jongens daar goed ontvangen werden en
oetiteld met: Van het zeer edel volk van
de Vlamingen»,
Ha, vervolgde Spreker, 't is zco een
groot geluk voor ons, over die rasfierheid
van Vlaming te mogen beschikten. In de
slijk- en modderpoelen var. 1914 tot '18
is er rasfierheid ontstaan bij onze Vla
mingen.
Maar de tijden hebben ons ook ander*
omstandigheden medegebracht. Vlamin
gen die heden naar Brussel trekken ver
liezen hun Vlaamsche idealen en zijn blij
als ze hun kinderen Fransch, en welk
Fransch, hooren spreken... Ze zijn blij
omdat hun kinderen iets spreken dat ze
aelf niet kennen en begrijpen,.
En E. H. Pastoor Vincae eindigde met
de volgende woorden: Gedoopte ras-Vla
ming zijn is 't grootste geluk dat voor
ons bestaat, we moeten er fier over zij»
en het naar waarde schatten».
Nu voigde de Offerande, waaraan all*
ranwezigen deelnamen. De Mis liep ver-
r door en eindigde te 11,10 uur,
NAAR HET IJZERKRUID
Aan 't hoofd van den stoet, die d*
plechtigheid aan 't IJztrkruis voorafging
en alle aanwezigen er naartoe leidde, ging
de V.O.S.-vlag; daarna de vlaggen der
vertegenwoordigende bonden, als Nieuw-
poort, Hooglede, Tielt, Poperinge, Hoog-
stade, Boezinge, Diksmuide en Groot-
Brussel. Daarna kwam de muziek met de
priesters en de hoogeropgenoemde per
sonaliteiten volgden.
AAN DEN IJZERTOREN'
gekomen deed de stoet nog de ronde om
net voetstuk, om daarna
IN DE CRYPTE
af te dalen en te verdwijnen.
Ingetogen, stil, trokken allen de half-
verlichte gangen door. Bij ds graven van
Frans Van der Linden en Lede de Bonin
ge werden de Ahsouten gezongen en door
alle aanwezigen het Onze Vader gene
den ter zielelafenis der gesneuvelden.
Daarna hield de Heer Advokaat A. Van
Rampaey, namens het BedevaartfcomiL-jf,
de volgende rede:
TOESPRAAK
door Adv. A. VAN ROMPAEY, namens
het Bedevaartcomité, in de Crypt van
den IJzertoren te Diksmuide-Kaaskerke,
op 11 November 1937.
Vlaamsche Dooden
en Strijdgenooten,
Vóór 19 jaren, dag op dag, viel het
oorlogsgeweld stil over U, over ons, over
Vlaanderen, en het oogenblik, waarop wij
U toespreken, brengt ons weer in dien
tijd, in die steer van het einde van iets
vreeselijks chaotisch en van het onder
gaan van zooveel jonge levens.
Voor U, dooden, ging het eeuwige licht
op en voor ons zou gloren een nieuwe
dag. Maar één zijn wij gebleven.
Tusschen U en ons lag en ligt steeds
weliswaar de grens van het tijdelijke en
het eeuwige, de grens, die wij allen zoo
dikwijls benaderden. Maar telkens wij te
rugkomen bij U, dooden, en terugdenken
aan de dagen van gezamenlijken strijd in
de linie der dood, voelen wij onze blij
vende solidariteit met U. Het is wellicht
omdat tijdens en in ons leven er al zoo
veel eeuwigs was, dat wij nu en immer
zoo innig samenblijven en -voelen met U.
Het is wellicht nog meer omdat wij met
een immer sterker wordend bewustzijn
van het doel en den inhoud van ons leven
samenstreden tegen meineed en onrecht,
die nog immer zegevieren en alle Vlaam
sche krachten opcischcn, de uwe en e*
onze. 2:ie vervolg op 2« blad.j
