2e Handelsfoor fe Poperinge
EENDRACHT IS MACHT
Onthulling ven het Koning Albert Monument
om den Uier
Genoeg verwarring
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
ZONDAG 24 JULI 1908.
F"'
cp het Stadhuis en in de Staatsmiddelbare School
van 21 tot 25 Juli 1938
INTERNATIONAAL GVERZICHt
mm.zivi L-j
De welgeluEtte tentoonstelling der fotos
van 2.50© West-Vlaamsche Missionarissen
en Missionaressen te Brugge
fe Nieuwpoort, cp Zondag 24 Juli 1938, te 10 uur
in tegenwoordigheid van Kening Leopold III en
Koningin Elizabeth
.12 BLADZIJ DEN: 50 CENTIEM.
«DE HALLE»
Katholiek '.Veekblad van leper
Bureel
Boterstraat, E8, IF. PER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 25.fr.
Belgisch Kongo 45.fr.
Frankrijk 45.fr.
Alle andere landen 65.fr.
41 eden e» ken tim vrrnnhiccrdeliik voot
kun artikels
6* JAAR. N' 19.
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel I.—fr.
Kleine bericht* (ir urnum) 4.— fr.
7 fr. tori. v lur m adi t Imr
Romvber r Rfdan';. (min 5.— fr.
Drukker-Uitgevec:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge.
Tel. Pop-- --' r 9.
Postcheckrekenlïig N 155.70.
Te her' Pen aankondigingen:
prijr. op aanvraag.
ngezonden worden Kleine he
Annoncen rijn vooraf ie hrla'en en
I mo-trn tenen den Woensdag avond
i r ehten team den Donderdag noen
We beleven deze weken en bij
zonderlijk deze laatste dagen het
weinig verkwikkend schouwspel dat
een groot deel onzer katholieke vlaam
sche dagbladen de zoogezegde lei
dersbladen meikaar aan 't uitschel
den zijn gelijk kwade vischwijven.
We steken ze al in één zak: De
Courant De StandaardHet
Volk Het Handelsblad en andere.
Wie heeft er gelijk? Wie heeft er
ongelijk? Wij zullen het niet uit
maken.
Als katholieken betreuren ivij het
en we vragen ons af of de Katholieke
Partij daar profijt uit trekt of niet
Allen beweren te streven om de be
langenvan Katholiek Vlaanderen!
Men zou het niet zeggen!
Het begin der ruzie der open
lijke ruzie was het uitsluiten van
Heer Sap uit de Katholieke Partij.
Dat was een grove fout.
Bij het ontstaan van K.V.V. werd
Heer Sap zooveel mogelijk op zij ge
laten Dat ook was mis.
De Heer Sap heeft veel gezegd waar
veel waarheid in was; hij ging niet
akkoord met het programma van Heer
Van Zeeland en Heer De Man, de
Plantrekkeren de tijd heeft uit
gevreten dat hij in veel punten gelijk
had.
Bij het opstellen van het plan tot
f.nancieel herstel dat voorgedragen
wsrd in de laatste aroote algemeene
vergadering van K,V.V., werd Heer
Sap niet geraadpleegd. Hij was
Oud-Minister van Finanties, had be
wijs geleverd van diepe kennis der
zaal: en van durvend optreden, en hij
mocht in deze zaak niet verwaarloosd
worden.
Men mocht hem in die Commissie
niet samenbrengen met Heer Van
Cauwelaert wordt er gezegd.
Dat zijn kleingeestige redens voor
zulke groote menschen.
Te Hasselt nu verleden week sprak
Heer Sap een tafelrede uit waar hij
liet verstaan dat naar zijn inzien
K.V.V. niet goed is ingescheept.
Dat is ook mis. - Wanneer een in-
laSaBlBBEBaaBaBBHBSaBlBBBBMI
UIT NIEUWPOORT
richting die U nauw aan 't harte ligt
niet gaat zoo het behoort, of dat Ge
zulks eerlijk meent, dan kan ze enkel
verbeteren en versterken met wijzen
raad en opofferende daad; meer af
breken helpt tot niets.
In een redevoering voor K.V.V. te
Mechelen antwoordde Heer Verbist op
de rede van Hasselt en er komen daar
zinnen en woorden in die ons, van
wege Heer Verbist, verwonderen.
En zoo gaat de ruzie steeds verder
en wordt de afstand tusschen onze
Leiders steeds grooter.
En de katholieken zijn dat gekib
bel moede.
Het wordt tijd dat al die heeren
zich akkoord stellen en samenwerken
uit katholiek belang. En die dat
niet kan en de politiek zou willen ge
bruiken om eigen belang te dienen of
om een ander er onder te helpen, die
trekke eruit en laat de baan vrij voor
edeler-bezielde kampers.
Hoe wilt Ge ec~ie sterke partij ma
ken als Ge zelf niet kunt overeen
komen.
Daarmede moet Ge beginnen.
Wij, katholieken, kunnen ons niet be
kommeren om al uw persoonlijke vee
ten. Vergeet die, en stelt de alge
meene katholieke en vlaamsche be
langen op het voorplan.
Overeenkomst onder de leiders, dat
wil de katholieke bevolking.
Houdt op in bladen en redevoerin
gen meikaar af te breken: Ge breekt
de Katholieke Partij af.
Richt een vredesmaal in en ver
wekt eerst elk een akt van berouw
en dan een akt van liefde en eet dan
allen samen en smakelijk.
Praat het effen onder het eten en
spreekt dan, een voor allen allen
door een de vrede-rede uit.
En gaat dan allen samen aan 't
werk, hand in hand.
Het is niet genoeg christene broe
derliefde en samenwerking aan te
prediken, geeft het voorbeeld van
toepassing en dan zijn er Christen
Vlaanderen nog veel heerlijke dagen
beschoren. PAX.
•4V
Safe fe-fMu Whéij-
DE INGANG OP DE MARKT, NAAR ONTWERP VAN H. BOUWMEESTER O. CARPENTIER VAN POPERINGE.
De HandeFfoor ls een bezoek over
waard. Zij levert een bewijs dat de
Fapn'ir.gsche Handelaars iedereen kunnen
voidoen. Stadsgsnoo.en en Inwoners
van 't Omliggende bezoek dt Eandelsfoov.
Gi1 hebt er belaag bij.
De uren der opening der Foor zijn:
Zaterdag 23 Juli: van 9 tot 12 uur en
ssmi
van 14 tot 20 uur.
Zondag 24 Juli: van 8 tot 20.30 uur.
Maandag 25 Juli: van 10 tot 12 uur en
van 14 tot 20.39 uur.
CBBBBE!SS23i3SBSXEaa££SBazai:2SS31£SBHB3BSSSrgSB2SBBSSS£ËaB3E3ü£iaiaaBBBBBBBË&BBEEHBBEESSSBES
NIEUWE TERREUR.
ontvangen toe volgend schrijven over
Eendracht bij de Katholieken
Het is misschien wel lokaal Nieuw-
poort bedoeld, maar het kan overal
te pas komen en daarom geven wij
het aan allen ter overweging en...
ter toepassing.
Bij de besten onzer katholieke menschen
!s er op dit oogenbli'- een verlangen naar
eenheid in het cplreden der katholieken
in het openbaar leven. En terecht! Of
moeten we dan niet vreezen voor de vei
ligheid van het katholiek leven niet alleen
in ons land maar 'ook in enze stad. Uit
tweedracht groeit er ontbinding en ver
nieling van het katholiek leven. Daarom
is alle verdeeldheid onverbiddelijk af te
keuren. Tweedracht beteskent zelfverwoes
ting. Men mag een élite hebben van diep
gevormde katholieken, msn mag organi
saties hebben zooveel als men wil, toch
zal de menigie haar katholieken geest
verliezen als men in de leiding de eenheid
mist. Het mag niet geduld worden dat
men uit hoogmoed of uit hebzucht zou
tornen aan deze hoogst noodzakelijke en
onontbeerlijke eenheid cck cp politiek ge
bied. De leuze or.der de katholieken moet
zijn en blijven: éér, geloof, één strijd,
één pariij!
Met heimwee denken veel trouwe katho
lieken aan den tijd van voor den oorlog
wanneer onze katholieke menschen eens
gezind, broederlijk en geestdriftig den
goeden strijd streden. Juist omdat men
eensgezind was. behaalde men triomfen.
Hc-e jammerlijk Is de heder.daagsche ver
deeldheid onder de katholieke menschen
binnengeslopen en dat om bijkomstige
kwesties. Men kibbelt en vecht cm zaken
van tweeden, derden en soms tienden
rang, zonder te spreken over personen-
kwesties Toch zou alles moeten wijken
voor het allereerste: de katholieke zaak
dienen, de katholieke belangen verdedigen.
Eenigs maanden geleden werd er een
schoon woord van den Paus gedrukt in de
rubriek van Nieuwpoort. Het kemt uit den
wereld! rief, dien de Paus schreef in 1937
tot alle katholieken over het gevaar van
het goddeloos communismeVervolgens
zouden Wij tot al Onze dierbare kinderen
van iedere sociale klasse, van alle natio
naliteit, van elke religieuss of leekengroe-
peering in de Kerk "ÏEN NIEUWEN EN
NOG DRINGENDER OPROEP TOT
EENDRACHT WILLEN RICHTEN. Meer
malen werd ons Vaderlijk hart bedroefd
door de verdeeldheid. DIKWIJLS FUTIEL
IN HAAR OORZAKEN, MAAR ALTIJD
TRAGISCH IN HAAR GEVOLGEN, wel
ke de kinderen van een en dezelfde moe
der, de Kerk, met elkaar in conflict
brengt... Zij die werken aan de vermeer
dering van de tweedracht onder de katho
lieken, laden EEN VERSCHRIKKELIJ
KE VERANTWOORDELIJKHEID OP
ZICH TEGENOVER GOD EN TEGEN
OVER DE KERK.
B9BBHBBBEBESB9B
De tentoonstelling der West-Vlaamsche
Missisnaaikringen en d:r Foto's der 2.500
West-Vlaamsche Missionarissen, die te
Brugge doorging van 16 tot 21 Juli 11., mag
een waar succes heeten. Zij zal veel mis-
sieiennis en blijvende missieliefde mee
gebracht hebben.
HET PLECHTIG MISSIE-UUR
Vrijdag 15 dezer, greep als voorbereiding
het Plechtig Missie-Uur van den Missie,
bond St Tillo plaats, gecelebreerd door
Z. H. Exc. Mgr Leys. Zccals eiken derden
Vrijdag vereenigden de Eruggelingen zich
in de Basiliek van het. H. Bloed en de 300
Missionarissen uit de Brugsche streek zich
in hun missies: welk een steun voor de
miseiss en voor de missieactie.
DE PONTIFICALE HOOGMIS
Zondag 17 dezer, in de St Salvators
Kathedraal, celebreerde Mgr Leys een
Pontificale Hoogmis, in tegenwoordigheid
van vele leden van het Kapittel, van op
gekomen missionarissen, en veel missie
vrienden uit alle hoeken van het bisdom.
Na het Evangelie predikte W. E. H. P.
Ghyssaert, Proost van. het Vrouwenver
bond van Kath. Actie. Hij spoorde de
misoleijveraarsters aan, cm als andere
Maria's, door hun gebed en werk, met
Jezus' werk mee te leven.
HET CONGRES DEK MISSIEKRANSEN
Het werd d.n Zaterdag 16 Juli geopend
in tegenwoordigheid van HH. HH. Exc.
Mgr Lamiroy en Mgr Leys, Z. Exc. Gou
verneur Basis, Senator-Burgemeester Van
Hoesteubsrghe, tal van geestelijke en
wereldrijk, hoogwaardigheidsbekkeders,
en de leidsters en leiders der missieactie.
Na een welkomswoord van Mgr Van der
M.crsch, bestuurder der Missiewerken,
werd de tentoonstelling bezocht.
Na de Pontificale Hoogmis werden goed
gelukte sectievergaderingen gehouden.
Eene gewijd aan de ijveraarsters der Pau-
salijke Missiewerken, hoorde een voor
dracht van Mevr. Louis Denys (Poperinge)
en een rede van E. H. Lowie, proost, over
Parochiale missieactie, waarin de wensch
van Z. H. werd beklemtoond, dat ieder
Parochie zijn parochiaal Missiecomité zou
hebben, uit afgevaardigden van alle bon
den, om ae aigemeer.e en private missie
actie zoo breed mogelijk te doen bloeien.
Z. H. Exc. Mgr Leys, een van West-
Vlaanóeren's 15 levende Missiebisschop
pen, dankte ontroerd en deed een oproep
opdat de 100 Missienaaikransen in wer
king, het hunne bijdragen opdat de 200
Parochies van het bisdom, die nog geen
ttaaikrans hebben, ten bate van de 2.000
West-Vlamingen, zoo vroeg mogelijk tot
de stichting ervan zouden overgaan.
In de sectievergadering der Missiekring-
sters, hoorde een referaat van Z. E. P.
Dom Veys, Benediktijn van Loppem, van
Z. E. P. Raskin, Missionaris van Scheut,
en van Z. E. P. Verhoosel S. J. over de
hulp aan de Mat:rn. en Dispeitsaria van
Congo. Alle zeer toe-langrijke lessen, welke
ruimere verspreiding verdienen.
's Namiddags had een b:zo:k aan de
tentoonstelling plaats: het was waarlijk
leerrijk de vele vervaardigde voorwerptn,
kunstig afgewerkt en aantrekkelijk ge
schikt, te zien en daarrond de einde-
loozs rijen foto's en nog foto's onzer
West-Vlaamsche Missiehelden, die het
is te hopen weldra, ter gelegenheid
van tentoonstelling of missiefeest, van
dtkenij tot dekenij zullen tentoongesteld
worden.
Daarna had de plechtige Feestvergade-
ring plaats, onder voorzitterschap van
HH. HH. Exc. Mgr Lamiroy en Mgr Leys.
Na een welkomswoord van E. H. Lowie,
las de diocesane schrijfster etn merkwaar
dig verslag voor, waarin er cp meer mis-
siekennis aangedrongen werd, en zeer
leerzame statistieken werden gegeven,
waarvan hier een enkele: de laatste vijf
jaar hebben de West-Vlaamsche Missie-
kransen voor 2.222.000 fr, naar de missies
g:zonden.
Vervolgens bracht Z. E. H. Kan. Van
•der Heeren een ontroerende hulde, na
mens West-Vlaanderen, aan zijn meer dan
2.500 Missionarissen, waarvan meer dan
2.000 in leven, zoodat het bisdom Brugge
1 levende missionaris telt op 475 inwoners
en niet op 637 Inwoners, zcoals ver
keerdelijk werd gemeld zoodat ons bis
dom aan de spits staat van heel de wereld.
Daarna dankte Z. E. P. Van de Walle,
overste van het missiehuis van Scheut, te
Torhout, namens de 2.000 levende Mis
sionarissen: om al de hulp, al de genegen
heid, al de gebed: n.
Tot slot dankte Z. H. Exc. Mgr Lamiroy
alle werkers en inrichters. Antwoordende
op de vraag waarem de missies zooveel
mogelijk moesten gesteund worden, wan
neer de nood alhier groot was, zegde
Z. H. Exc. volgende woorden, waardig
van den Kerkvoogd van het missionaris-
rijkste bisdom d:r Kerk: Toen Christus
op het punt was ten hemel te klimmen,
dan kon Hij nog veel zeggen over de in
richting zijner Kerk. Alleen zegde Hij
Gaat en onderwijst alle volkeren bij
gevolg is de eerste zending van de Kerk
te gaan zoolang er één volk of streek
zal zijn, die nog niet van God zal hebben
gehoord.
Het was esn uiterst welgeslaagd Con
gres, waarover nog meer zou te zeggen
vallen, wat hopelijk later gebeurt.
Iedereen zal zich nog de revolution-
naire toestand herinneren, die in de
loop van 1936 Palestina, in rep en
roer zette. Sedertdien is er wel be
trekkelijke kalmte teruggekeerd, ten
gevolge van de versterking van de
Engelsche troepen, maar het vuur
heeft voortgegloeid onder de asch en
in de lagfste dagen is het weer hoog
opgevlamd.
De verschillende geïsoleerde aan
slagen vanwege de Arabieren in Jood-
sche wijken vooral te Haïffa en de
vreeselijke bomontploffing in een
Arabische wijk van Jerusalem, die
aan een tiental menschen het leven
kostte en er een dertigtal zwaar ver
wondde, schijnt de inzet te zijn van
een algemeene burgeroorlog, die zoo
wel van de zijde van de Arabieren als
van deze van de Joden zorgvuldig
ooorbereid wordt.
Naar aanleiding van deze toestand
werd reeds herhaaldelijk geïnterpel
leerd in het Engelsch lagerhuis en de
Minister van Koloniën, Malcolm Mac
Donald, heeft bekend, dat de troe
pencontingenten zouden versterkt
worden. Intusschen icerd de beperk
te staat van beleg afgekondigd in
verschillende steden terwijl door po
litie en troepen radicaal opgeireden
werd. Het dorp Dabbarita, dat gekend
was als de schuilplaats van de voor-
naamste terroristen, heeft men eerst
getracht in ts nemen en toen dat niet
lukte, werd er op geschoten tot dat
het volledig gezuiverd was, maar ook
totaal vernield. Hier blijken de En-
gelschen methodes toe te passen, die
ze zelf in Spanje met verontwaardi-
ging bestrijden.
Wellicht hebben de Engelschen een
voorbeeld willen geven om er de schrik
in te krijgen, maar het is goed rno-
gelijk dat hierdoor de verbitierOrty
veralgemeend wordt en dat pas nu de
Icat voor goed op de koord gaat. Voor-
loopig weet men dat de beschieting
van Dabbarita een dertigtal dooden
en een tachtigtal gekwetsten geleverd
heeft: allemaal Arabieren. Dat is
vreeselijke brandstof, die het vuur
geweldig kan doen oplaaien.
PALESTINA BETWIST GEBIED.
Het land dat ons heilig is omdat
het de plaats is waar de Zaligmaker
■MMniMMHHMMüUBajZEBs:
geleefd en gestorven is, Palestina is
een gebied icaar in de Oudheid tien
tallen volkeren doorgetrokken zijn of
er verbleven heb'den. Het beloofde
land van de Joden, is altijd betwist
gebied geweest. Egyptenaren, Philis-
tijnen, Babilonjers, Assyriers, Grieken,
Macedoniers, enz., hebben het om de
beurt veroverd, en weer verloren. In
den loop van jjmze tijdrekening ver
ging het niet]anders. Achtereenvol
gens werd het', bezet door de Romei
nen, de Muzulmannen, de Turken, de
Kruisvaarders, de Turken, die het
eindelijk na den oorlog verloren ten
voordeele van Engeland, die het als
mandaatgebied voor den Volkenbond
beheerde. Met de teleurgang van de
Volkenbond is Palestina voor Enge
land echter een zuivere kolonie ge
worden, is het trouwens in werkelijk
heid sedert 1919 altijd geweest en
moet dienen ■mds mei Egypte, en met
de talrijke strategische punten die
Engeland in de Middellandsche Zee
bezet om de weg naar het rijlce Indie
te beveiligen.
Het Heilig Land is overigens ook
het proefveld, waar getracht wordt de
Joden heraan te passen aan hun oude
vaderland, waar men meent dat eens
het verstrooide Joodsche volk van het
zwerven moe, ie rust van een seden
tair leven zal zoeken om in landbouw
en in induslriearbeid het einde van
de tijden te verbeiden. Heeft Christus
niet voorspeld, dat het Joodsche volk
zou verstrooid worden over de wereld
en heeft hij niet voorspeld dat dit
volk naar de moedergrond zou terug-
keeren en dat dan het Laatste Oor
deel zou nabij zijn?
Tengevolge van de Jodenvervolging
in verschillende landen is de inwij
king van Israëlieten in Palestina in
de laatste jaren zeer groot geweest.
Hierdoor is een conflict gerezen, tus
schen Arabieren en Joden tengevolge
van de groeiende werkloosheid, die de
eersten natuurlijk en terecht aan die
groote inwijking van Joden toeschrij
ven. Door een terreur willen de Ara
bieren het de Joden moe maken en
ze te doen afzien van verdere im
migratie.
PAN-ISLAMISME.
Doch achter die aanslagen van de
Joden steekt veel meer. De Joden
ëlSËCEZS^aaZSgBBSBBgSEEBBSBI
hebben zich onder de hoede van de
Engelschen gesteld. Het zijn trouwens
vooral rijke Engelsche en Amerikaan-
sche Joden die de Sionistische bewe
ging steunen en bevorderen. In de
beschermelingen willen de A.rabieren
ook de beschermers, dus de Engel
sche regeering treffen. Wat in Pales
tina gebeurt is een van de program
mapunten van de Pan-Islamistische
beweging die onder ie leiding van
Ibn Saoed, al de gebieden waar de
Muzulmansche godsdienst aangehan
gen wordt van vreemde (in feite
meestal Engelsche) overheersching
wil bevrijden om ze achteraf te ver
eenigen.
ENGELAND-ITALIE.
Het geschil vertakt zich zelfs ver
der. Het is bekend hoe de opstand in
Egypte destijds (1936) en in Palestina
ontstaan zijn dank zij de ophitsing
'van de Iiaïianen, die door op die
wijze de Engelschen moeilijkheden te
berokkenen zich hebben willen tore-
ken op de Engelsche houding inzake
de Abessynische oorlog. Bij zijn be
zoek aan Lybie verleden jaar heeft de
Duce zich nog opgeworpen als de be
schermer van de Islam. Toen waren
er nog scherpe wrijvingspunten tus
schen Engeland en Italië.
Thans echter is de toestand weer
veranderd. Er is een Italiaansch-En-
gelsche overeenkomst, die echter maar
in toepassing komt mits zekere voor
waarden: ophouden van benadeeligen-
de propaganda, terugtrekking van de
vrijwilligers uit Spanje. Dat Italië
zich wel zal wachten van tusschen te
komen in Palestina is zeker, want het
heeft te groote behoefte aan financieele
middelen, die Engeland zal verschaf
fen zoo ooit het accoord tot stand
komt. Dat de*Arabieren niet gediend
zijn met de veranderende Italiaan-
sche diplomatie blijkt uit de moord
die een dezer dagen gebeurde op een
in Palestina verblijvend Italiaansch
ambtenaar.
De toestand van Palestina verdient
onze aandacht, omdat er vreeselijke
gebeurtenissen te verwachten zijn en
omdat die door een mogelijke nieuwe
spanning tusschen Italië en Engeland
ook in West-Europa een terugslag
kunnen hebben.
(Verboden nadruk.)
ROSKAM.
IBBBBBBSDfi
Onmiddellijk na den tragischen dood
van Koning Albert, drukten verscheidene
oud-strijdersveresnigingen den wensch uit
een gedenkteeken op te richten ter nage
dachtenis van den Koning. De Verbroede
ringen van het Veldleger vormden een
Comité dat de kwestie zou i: -Etudeeren en
in princiep werd besloten, dat het gedenk
teeken cp de boorden van den Ijzer zou
komen.
Dit ontwerp werd aan de andere oud-
etrijdersvereemgingen voorgelegd en ia
Juni 1934 werd beslpten dat het gedenk
teeken het werk zou zijn van alle Belgi
sche oud-strijders.
DOEL EN VORMING VAN HET
COMITÉ
Een zeer beperkt Uit oerend Comité
toog aanstonds aan het werk.
UITVOEREND COMITÉ
Samenstelling:
HH. ALEERT (V.V.7.), voorzitter;
DE PRAEfTERE (NJ53.) en
LEONARD iN.V.I.), ondervoorziit.;
GEWELT (V.V.V.), secretaris;
JOTTRAND (V.V.V.), schatbewaard.:
G1 WILLEMS (V.V.V.) en
Pol DE MCNT (N.V.I.), raadgevers.
In 1936 na zijne aanstelling als Sena
ten-, stond Pol de Mont zijne plaats af aan
H. Timmerman IN.V.L).
LIGGING
Na al de voorgestelde plaatsen aan den
Ijzer zorgvuldig bezocht en beschouwd ie
hebban, werd door het comité besloten,
het gedenkteeken op te richten te Nieuw-
IJZERGED ENKTEEK EN VOOR KONING ALBERT TE NIEUWPOORT
DAT PLECHTIG INGEHULDIGD WORDT OP HEDEN ZONDAG,
24 JULI 1838, TE 1« UUR.
Kenmerken van het Gedenkteeken: Totale lengte 110 m.; hoogte der kolommen
standbeeld van' den Koning 8 ra.; kosten20 ra.; Omtrek 32 ra.; hoogte van het
van het Gedenkteeken. toegangen inbegrepen: ongeveer 3 miliioen. Architekt:
M. H. Julien De Ridder.
HET RUITERSTANDBEELD VAN KONING ALBERT (WERK VA BEELD
HOUWER AUEROECX VAN TEMSCHE), DAT HEDEN ZONDAG, 24 JULI,
TE NIEUWPOORT INGEHULDICD WORDT.
de beeldhouwers en bouwmesstêrs oud-
strijders. De jury was samengesteld uit
afgevaardigden van de Koninklijke Aca
demie van België en van de voornaamste
Academiën van schocne kunsten In het
land.
Ten slotte werd een ontwerp aanvaard
van bouwmeester Julien DE RIDDER van
Brussel, oud-strijder van het 3* Genie,
met als beeldhouwer Karei AUBROECK
van Temsche, oud-strijder van het 3' Ja
gers te voet.
HET MONUMENT
Het monument is en cirkelvormige bouw
van 32 m. doormster. Twintig balkvor-
mige zuilen, niet een vlakke doorsnede
van 2 m. op 1 m. dragen een ringvormige
architraaf van 100 m. omtrek. Dat alles
rijst op uit een kruisvormig terras van
2590 m2.
Het ruitersstandbeeld van den Koning
ls 4 m. hoog en staat op een voetstuk van
4 m. in het midden van den zuilenkring.
Gansch het monument zal worden afge
werkt door breeds toegangen in trapvorm.
Dit gedeelte van het werk kan slechts
worden aangevangen als de nieuwe brug
zal gelegd zijn en als het wegennet een
vasten vorm zal gekregen hebben.
In de ringvormige bekroning van den
zuilenkring is van een wandelgang van
2,59 m. breedte voorzien, bereikbaar door
een wenteltrap en door een lift. "Van daar
uit heeft men een prachtig vergezicht over
de IJzervlakte. De vloer van het monu
ment ligt op 4,75 m. ongeveer boven den
grond van Veurne-Ambacht. Op de gaan
derij zal het oog dus de vlakte overschou-
wen op een hoogte van 26,25 meter onge
veer. Ter vergelijking zij gezegd dat het
licht op den vuurtoren op 30 m. hoogte
staat.
Orientatietafels laten toe de voornaam
ste geschiedkundige plaatsen van den
Ijzerslag gemakkelijk te situeeren.
Op de binnenzijde van de ringkroon
zijn twee gedichten in gulden letters ge
kapt. De Vlaamsche tekst is van August
VAN CAUWELAERT, de Fransche is van
Maurice GAUOHEZ, beide oud-strijders.
Ziehier de teksten:
Van de eerste zon begroet', en laatst
van zon omblonken,
Op 't helste en hoogste duin,
Tot één gestalte in brons, én beeld
én ros geklonken,
Op grond van grauw arduin.
Daar waar uw krijgers 's vijands storm
de poort verboden,
Die de open zee bestaart,
Waar op uw traag gebaar en woord de
watren vloden,
En golfden over de aard'.
Daar heeft uw dankbaar heir, dit
Kcningsbeeld verzonnen
In de eer van bronzen dracht,
Opdat het rijze en staar naar alle
Horizonnen
Voor ieder nieuw geslacht.
na dagelijks den weerstand zijnsr dappe
ren ging aanwakkeren.
Aldus geplaatst op een terrein die nooit
door den vijand werd betreden, m;t den
iragischen. stroom in den rug en op de
plaats zelf der eerste lijnen, heeft liet
gedenkteeken een hooge zinnebeeldige
poort op een terrein aan den Staat behoo-
rende, juist voor de Sluizen op den weg
naar Lombardsijde, waar de Koning bij
waarde.
UITVOERING
Een wedstrijd werd uitgeschreven onder
Naguère, ici, le Roi retint ses
régiments
Et dès qu'ü cut parlé, terrés
dans cette plaine
Les pieds dans l'eau, vêtus de
boue et hors C'haicine
lis ont change l'Yser en
rempart d'Occident.
Le courage du chef leur pénétrait
le torse
n vivait calmement sa légende
avec eux
Et Ia Reine penchée au chevet de
ses preux
Peur l'Honneur qu'ü prónaii
ressuscitait leur force,
L'Ombre du Souverain sur la
Flandre des champs
Eègne a jamais debout dans les
grands vents du Nord.
La mer et Ie soleil, Roi, Te
couronnent d'or,
Et seu(, beaa comme un Cid, Tu
survis dans nos chants.
HET RUITERSSTANDBEELD
Het ruitersstandbeeld stelt den Koning
voor blootshoofd, als een held der legen
den. De kunstenaar wensch te niet den
generaal te vereeuwigen, maar den Ko
ning, in al zijne Majesteit, zooals dit Ia
de oudheid geschiedde.
De houding is ongedwongen, de blik
staart in de toekomst. Het (eeld is meer
een symbool dan een natuurgetrouw
portret.
Op het vsisjuk :.aat in beide landsta
len gebeiteld:
DE OUDSTRIJDERS VAN 1914-1918
AAN KONING ALBERT.
Op den achtergrond verbeeldt een groot
panneel rechstreeks in den baksteen uit
gehouwen op allegorische wijze de heerlij
ke rol van Koningin Elisabeth. Zij die de
bestendige gezellin was ,-an den Koning
in de zware jaren der beproeving.
Op de buitenzijde er bekroning zijn
tien panneelen in baksteen gebeiteld door
K. -vUBROECK. Het zijn allegorische
voorstellingen van onze provinciën, van de
Kolonie, van onze stoffelijke en intellec-
tueele bedrijvigheid. Ziehier de behan
delde onderwerpen: De Ardennen, de Zee,
de Wildernis, de Haven, de Mijn, de
Landb*uw, de metaainjv.meia. os
nijverheid, de wetenscl-appen, de kunsten.
MATERIAAL
Het geden' teeken rust op grondvesten
met 196 betonpeilers van 15 m. lengte en
75 m3 balken in gewapend beton.
Op grondvesten van klein graniet werd
gebouwen met baksteenen van groot for
maat, vervaardigd lit klei
uitgedolven langs het IJzerfront: te Diks-
muide, Steenstrate, St Joris, in den Doo-
denganj, enz.; In vele steenen ziet men
metalen glazuur voortkomende van
schrapnell en obusscherven.
Ai het koper werd geleverd door de Ko
lonie.
De bouwwerken werden uitgevoerd doof
de Firma G. MOMMAERTS C". waar
van de afgevaardigde-beheerder insgelijks
oud-strijder is.
VERLICHTING
Binnen in dsn zuilenkring kan het ge
denkteeken verlicht worden, wat 's avonds
zal geschieden tijdens het toeristische sei
zoen of bij bezoek.
LIFT
Door een lift of een trap zal men de
rondgang boven in de kroon bereiken. Een
gering inkomgeld zal gevergd worden ten
bate van het Nationaal Werk voor Oud-
Strijders.
BEDANKINGEN
Nu het werk, vier jaren begonnen, bijna
ten einde is, houdt het Comité eraan zijn
oprechten dank te sturen aan al diege
nen waarvan de verkleefde medewerking
toegelaten heeft een zware taak te vol
brengen.
In de eirste plaats de oud-strijders die
naast htm persoonlijke bijdragen nooit
aarzelden op den verjaringsdag tan 's Ko-
nin-gs dood, geldinzamelingen te doen.
Hun gehechtheid aan de nagedachtenis
van den Helden-Koning, hun aller leider
tijdens den wereldoorlog, heeft de volvoe
ring onzer opdracht grootelijks verlicht.
Het Comité dankt mede, het leger, de
jeugd der officieele en vrije scholen en
allen die geldelijk en zedelijk steunden.
Het brengt hulde aan hst Ministerie
van Posterijen dat door de uitgave van een
bijzonderen postzegel het evenwicht van
ons budget verzekerde en aan het Minis
terie van Openbare Werken dat de omge
ving bij het gedenkteeken aanpaste.
cuv—
DE KONINKLIJKE FAMILIE
TE NIEUWPOORT
De stad Nieuwpoort zal de groote eer
hebben binnen har--- muren te ontvangen
Z. M. Koning Leopold III, Koningin Eli
sabeth en 1-un Koninklijke Hoogheden
Prinses Josephine-Charlotte, Prins Bau-
dewijn en Prins Albert. Prins Karei, broe
der van den Koning, is belet wegens het
bijwonen jan de begrafenisplechtigheden
van de Koningir.-Moeder van Roemenië.
Monseigneur Lamiroy, Bisschop van
Brugge, zal het monument inzegenen.
PROGRAMMA
1. - Te 8.30 uur:
Jaarlijksche plechtigheid van het Natio
naal Huldebetoon aan de Helden van den
Ijzer. Neerleggen van bloemen aan de
Engelsche, Fransche en Belgische Monu
menten, door het Komiteit.
2. - Te 9.30 uur:
Z. E. H. Dugardeyn, hoofdaalmoezenier
van het Belgisch Leger, zal de H. Mis op
dragen op de Groote Markt, te 9.30 uur.
3. Te 10.30 uur:
Aankomst van de Koninklijke Familie.
Voorstelling van het Uitvoerend Komiteit.
Thebaansche trompetten in de boven-
gaanderij.
Militaire muziekkorpsen.
Geschutsalvos.
Vlaamsche aanspraak door den Onder
voorzitter van het Uitvoerend Komiteit,
Heer Maurits De Praetere, Voorzitter
van de N.S.B.
Fransche aanspraak door den Voorzit
ter van het Uitvoerend Komiteit, K.ere-
Majoor Henri Albert, Onder-Voorzitter
van de V.V.V.
Wegnemen van den sluier welke het
Gedenkteeken en het Standbeeld bedekt.
Uitvoering van de Brabangonne
Aanspraak door Zijne Majesteit den
Koning.
Neerleggen van bloemen door den Ko
ning, de Koninklijke Familie, der Oud-
Strijders en de Hoofden der Diplomati
sche Korpsen.
Voorstelling van het Algemeen Komi
teit der Provinciale Komiteiten aan Zijne
Majesteit den Koning.
4. Te 11.30 uur:
Defileeren voor het Gedenkteeken cn
Z. M. de Koning van de Vaandels van de
Belgische en Verbondene Oud-Strijders,
voorafgegaan door de Afvaardigingen en
Vaandels der Regimenten van den Veld
tocht 1914-1918.
Tijdens het defileeren, herhaalde ge
schutsalvos en defileeren van het Mili
taire Vliegwezen in massa vorming.
5. - Te 12.30 uur:
Einde van de Plechtigheid.
co>
SCHIKKINGEN
PLAATSEN VOOR DE GROOT-INVA.
LIEDEN, BLINDEN, OORLOGSWEDU
WEN EN -MOEDERS, OOK VOOR DE
1NVALIEDEN WELKE LASTIG
STAAN KUNNEN
Een verhoog voor 400 tot 500 menschen
zal worden opgetrokken op het terrein
tusschen den rijweg van Lombardsijde en
de nieuwe Koninklijke Baan. De hierbo
ven vermelde personen zullen tot dit ver
hoog toegang hebben op vertoon van hun
voorrangskaart ©f kaart van Oorlogswe
duwe of -Moeder. Een bijzonder parkeer
terrein is voorzien voor de rijtuigen der
Groot-Invaliedendeze worden verzocht
ter plaats te zijn te 10.15 uur.
EENZELVIGHEIDSSTUKKEN
Bij de toegangen der terreinen, zul.
len de Oud-Strijders aan de Kommissaris-
sen de kaart van hun Oud-Strijdersvcr-
ecniging of een militair doktunent toon en.
KONING ALBERT MEDAILLES
Officieele verkoopers zullen aan de
deelnemers medailles van Koning Albert
te koop bieden. Het ware wcnschclijk «lat
iedereen drager ervan weze op dezen ln-
huldigirgsdag.
DE RADIO-UITZENDING
dezer grootsche plechtigheden znl
sch.töcn langs N.I.R, v..naf 10 uur.
