van
Net schenden van
de Belgische Neutraliteit
Naar evenwicht in itiropa
Frankrijk's toewijding
Boet- en jufeelprecessie te Veurne
©p heden Zondag 33 Mi 1938
Onthulling
6-2 [iieiiivsiotri gji 14 liiii
von het CB Dubuissen^fonds
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
WE ZENDEN ONS BLAD
KOLONIALE LOTERIJ.
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Inhuldiging van de 10*080 Hamen onzer Vlaamsche Gesneuvelden in den
IJzertoren, cp Horidag 21 Augustus 1938
De Beteekenis der 2C0T Sixerhedevaart
Eera Miededbeiirafi
DE HALLE
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstrsat, 58, It.PER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 25.fr.
Belgisch Kongo 45.fr.
Frankrijk 45.fr.
Alle andere landen 65.fr.
Xitdtn erkers tijn verantucetdeliik voot
hun artikels.
D rukker-Uitgever
SANSEN-VANNESTE, Poperinge.
10 BLADZIJDEN: 50 CENTIEM.
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine bericlilen per regel 1.fr.
Kleine berichte, (minimum) 4.fr.
2 fr. toel. v. bi r m. adr. t. bur.
Rouwbcr. en Bedank, (min.) 5.fr.
Te herhalen aankondig.ngen
prijs op aanvraag.
ngezonden worden. Kleine be
Annoncen zijn vooraf le betalen en
mollen teren den Voensdas avond
richten tegen den Donderdag noen.
ZONDAG 31 JULI 193S.
6* JAAR. N' 31.
Tel. Poperinge Nr 9.
Postcheckrekening Nr 155.70.
HISTORISCHE SCHETS
Donderdag 4 Augustus aanstaande I treurige herdenking schreef JEF VAN
wordt het 24 jaar dat onze Belgische WYNSBERGHE voor onze lezers het
neutraliteit door Duitschland geschon- yjolgende interessante historische over-
den werd. Ter gelegenheid van d"~s
In 1839 onderteekende Pruisen, de re-
geerende Staat in Duitschland, te zamen
met Oostenrijk, Frankrijk, Engeland en
Rusland, het tractaat, dat de Belgische
onafhankelijkheid bevestigde en waar
borgde.
Tot op het einde van Juli 1914 eerbie
digde Duitschland zijn har.c'teekening, in
deze zaak.
Teen op 28 Juli 1914 Oostenrijk-Honga-
rije aan Servië den oorlog had verklaard,
werd België bevreesd voor rijn onafhan
kelijkheid. Reeds den volgenden dag, 29
Juli. publiceerde de meniteur in dezen zin
eens verklaring, cm de wet op België's
neutraliteit in herinnering te brengen.
Op Vrijdag 31 Juli kondigde Duitsch
land den staat van oorlog in zijn land af.
Denzelfden dag bracht Nederland zjn le
ger op voet van oorlog, en ook denzelfden
dag, 's avonds te 6 uur kondigde de Bel
gische ministerraad eveneens de algemee
ns legermcbilisatie af. Den 1 Augustus
1914 cverfjaniigde de Duitsche gezant ven
Below-Sal'êske een nota aan den Belgi
schen minister van Buitenlandsche za
ken. waarin een vrije doortocht voor het
Duitse ze leger geëi'cht werd.
De toenmalige eerste minister, de Bro-
queville, lichtte koning Albert in. en be
kwam toestemming om 's avonds te 9 uur
ministerraad in het paleis te houden, en
te 10 uur de ministers van staat in bui
tengewoon dringende zrting bijeen te
roepen. In deze twee zitting? n werd met
algemeens stemmen besloten dat een wei
gerend antwoord aan Duitschland meest
gestuurd worden.
's Nachts ts 1 uur 30 vr.eg de Duitsche
gezant n >g even den minister van Buiten
landsche zaken ie spreken. Hij berichtte
hem d:.t de Duitsche regeering hem in-
structies had gegeven om de Belgische re
geer ng mede te dcelen, dat Fransche
lucb'schepen bommen hadd'. n geworpen,
en dat een Frar.-che Cavalerie-patrouille
de grens was overgetrokken, waardoor de
internationale verplichtingen jegens Bel
gië geschonden waren. Maar op de vraag
waar dit precies gebeurd was, kon de
Duitsche gezant niet antwoorden. Natuur
lijk niet: immers na den oorlog werd be
wezen dat het niet waar was. en dat
Duitschland door grove leugens België op
't dwaalspoor trachtte te verleiden.
Den 3 Augustus 1914 werd door Baron
de Gaiffier het Belgische antwoord op het
Duitsche Ultimatum persoonlijk overhan
digd aan den heer von Below-Saleske. Hij
ISSSBKBB
ias he. antwoord, vroeg of Baron de Gaii-
fieT er nog iets bij te voegen had. waarop
deze ontkennend antwoordde, groette en
zich dadelijk terugtrok.
Terstond werden de Fransche en Engel-
sche legaties, door de Belgische Regiering,
in kennis gesteld van het gebeurde.
Den 4 Augustus 1914, 's morgens t? 6 u..
overhandigde le heer von Below-Saleske
aan onze Regeering eene nota, waarin de
Belgische regeering vernam, dat als ge
volg harer afwijzing van Duitschlar.d's
verzoek, Duitschland toch besloten wc
door België te marcheeren, zcodanig met
geweld van wapenen.
Inderdaad, een paar uren later, 's och
tends te 8.C2 u. werd het Belgische grond
gebied door een detachement duitsche
uhlar.en, tij den grenspost te Gemmenich
geschonden. Onze Belgische gendarmen,
die aldaar op wacht- waren, vuurden met
hun geweren od de Duitsche militairen.
Zoodra de Regeering te Brussel zulks
vernomen had. deed zij etn beroep op
Engeland, Frankrijk en Rusland, om het
tractaat van 1839 indachtig, de Eelgische
neutraliteit te helpen verdedigen. Wat dan
cok gebeurde.
Waarom Duitschland de Belgische neu
traliteit schende?
De feiten zijn duidelijk, en bewijzen dat
de schending van de Belgische neutraliteit
iij het strategisch plan van Duitschland
lag. Immers, door België door te trekken
was er mogelijkheid Frankrijk te verras
sen te midden van zijn mobilisatie, en het
aldus spoedig te overwinnen, vooraleer
zich naar den kant van Rusland te moe
ten begeven. Vervolgens, door België door
te trekken bracht Duitschland den brand
en vuurstrijd buiten het Duit sein grond
gebied. dat aldus niet blootgesteld werd
aan al de ellende en de verwoestingen
van den oorlog.
Duitschland lukte niet in zijn eerste
doel. dank den onversaagdtr. moed van
het kleine Belgische leger, dat de Duit
sche overmacht onvoorzien ren poos te
genhield. Doch Duitschland lukte integen
deel wonderwel in zijn tweede doel: de
oorlogsellenden en vernietigingen vooral
buiten eigen grenzen te houden.
24 Jaren zijn thans voorbij sedert deze
nooit te vergetene schending van de Bel
gische neutraliteit, en ook dri jaar
evenals de vorige jaren wordt op 4 Au
gustus de kranige houding van het Bel
gische Volk herdacht in ons heels land.
J. V. W.
sgaaasaassaiBBsssBBBaBESBEsassssEaa
OPDRACHT VAN LODEWIJK XIII
Frankrijk heeft een drukke week ach
ter de rug.
De plechtigheden van hel Engelsch
vorstelijk bezoek zullen zekerlijk diploma
tische gevolgen kennen voor het welzijn
van hei land; doch de plechtigheden wel
ke te Boulogne piaats hadden nl. de Ma
riale opdrachi, van het land, zullen een
nasleep hebben op een hocgsr peil.
De Mariale devotie in Frankrijk heeft
de cpdracht van het land aan de Moeder-
Gods, drie eeuwen geleden, herdacht. Den
10 Februari 1638 toch gaf Lodewijk XIII
in zijn kasteel van Saint Germain, het
koninklijk decreet uit, waarbij hij plech
tig vei klaarde: «De zeer heilige en glo
rierijke Maagd Maria tot de bijzondere
beschermvrouwe te nemen voor zijn ko-
ninkrijr en zijn persoon, zijn staat, zijn
kroon en zijn onderdanen aan Haar op
droeg.
Die Jachtige opdracht, bekend onder
den naam van voeux de Louis XIIIge
schiedde in .eer donkere dagen voor het
land. toen de Spaansche successieoorlogen
het l .nd hadden uitgeput en de onderlinge
twisten van de Fronde Frankrijk in de
uiterste verdeeldheid hadden geworpen.
Kort daarop brak de gouden eeuw van
den Zonnekoning door. De ontzagwekken
de Mariale vereering bloeide open sinds
de tweede helft der middeleeuwen; de
geestdrift 'die het had opgewekt vindt
haar schoonste materieele uitdrukking in
den bouw der kathedralen, die door alle
stormen en rampen heen werden bewaard.
In de drie eeuv.en die volgden, is de
Mariavereering in Frankrijk niet alleen
niet verzwakt, maar bovennatuurlijk ge
voed. zooals bijv. in de grot van Massa-
bic lie (Lourdes), toen de H. Maagd den
Franschen bodem uitkoos voor de beves
tiging van de Waarheid van haar Onbe
vlekte Ontvangenis, alsof Zij de trouw
heeft villen beloonei. van het Fransche
volk. Het heeft dan ook den H. Vader be
haagd verleden jaar de opening te verkla
ren van het jubiléja r, welke met het
groot Mariacongres en de jubelfeesten van
Boulogne-Maria ter Zee, van Zondag 11.,
te laten sluiten.
Zoo greep verleden Zond. g, onder een
roerende feesthulde van neer dan 800.000
Fransche Katholieken, het vierde Fran
sche Mariaal Congres plaats. De drie, die
voorafgingen, hadden te Chartres, Lourdes
en Liesse plaats.
Z. H. Em. Kardinaal Liénart, bisschop
van Rijsel, de jongste der Fransche kar
dinalen. werd door Zijne Heiligheid als
Pauselijk legaat bsnot-md voor deze Ma
riale hulde.
De entvangst van de Karde. aal-Legaat
te Boulogne, die voor het Congres een
feestkleed droeg, waarvoor de katholieke
vrouwen bijna een millloen witte rozen
hack.en vervaardigd, was buitengewoon
eerbiedig en hartelijk. Heel de bevolking
was uitgestroomd, om den vertegenwoor
diger van den Paus te ontvangen en ook
de burgerlijke en militaire cverheid had
den medegewerkt, om de entvangst zoo
plechtig mogelijk te doen zijn.
Zondag hernieuwde heel katholiek
Frankrijk, uit alle steden van et Land,
onder leiding van Generaal de Castelnau.
Leider van de Nationale Katholieke Liga,
en Prins Xavier de Bourbon en in tegen
woordigheid van het heels Fransche
Epkcop. at en de Legaat van den Paus,
in de vermaarde Basiliek van O. L. Vrouw
Van Boulogne de opdracht van Lodewijk
SHI van 1638, nl.: «Wij verklaren de
teer Heilige en zeer Glorierijke Maagd tot
bijzonder Beschermster van Ons konink
rijk te n men en wijden Haai- in het bij
zonder onze persoon, onzen staat, onze
kroon en onze onderdanen
Meer dan een noodkreet uit bange tij
den wilde de hernieuwing der koninklijke
belofte een dank zijn voor de zichtbare
genade, ontvangen door de voorspraak der
zuivere Maagd, wier Onbevlekt? Ontvan
genis reads vijf eeuwen, in Frankrijk was
aanvaard, voordat de Heilige Kerk het
dogma proclameerde.
Een aangrijpend en vruchtbaar Tri
duüm had de geestelijke voorbereiding
voltooid waaronder een plechtige Heilige
Communie van twintigduizend kinderen
in tegenwoordigheid van 50X00 familie
hoofden.
Drie dagen lang is het enorme sport
veld. dat het monumentale openluchtal
taar bevatte, te klein geweest vcor de ont
zaglijke menschenschare, die in godvruch
tige overpeinzing zich liet onderrichten
in de mysteriën van de Moeder Gods.
Talrijke processies hebben de stad
doorkruist en duizenden en duizenden
hebben aan de nachtelijke aanbidding
deelgenomen.
Voor de hernieuwing van de opdracht
aan Maria was de vermaarde Basiliek
veel te klein. De aanwezigen in de Basiliek
waren dan ook uitsluitend daar aks ver
tegenwoordigers van het geheele Fran
sche volk.
Buitengewoon ontroerend en indruk
wekkend was het, toen na de H. Commu
nie. onder de Pontificale Hoogmis uit het
middenschip van de Basiliek een kleine
groep kwam. aangeschreden, cm aan den
vost van het alt?,ar plaats te nemen en
•een jongeling een prachtig kussen in de
nationale kleuren kwam aandragen. Op
dat kussen lag een gouden hart, symbool
van het hart van het Fransche volk, dat
aan de Heilige Moedermaagd werd aange
boden. Acht jongelingen, uit alle rangen
en standen van de maatschappij, van een
arbeiderszoon af tot een zoon van .konink
lijken bloede, Prins Hugues de Bourbon,
vormden rond den drager de eerewacht.
Weike rijke beloften voor de toekomst!
ia Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
on* zendt in po*tzegel* of stort ap post
checkrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
neste, Drukker, Poperinge, de som van
12,10 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandaat:
Uit Frankrijk: 19,80 fr. (Belg. geld).
Uit Amerika: 28,60 fr, (Belg. geld).
iBiBHaaMBBHaaiiUKaftiafiatikiii
BINNENLANDSCHE
PREMIELEENING 1932
TREKKING VAN 25 JULI
Maandag morgen had in de Nationa
le Bank te Brussel, de 77" trekking
plaats van de Binnenlandsche Prcmic-
leening 1932.
R. 229.052 wint 1 miljoen frank.
Twintig loten van 25.000 frank werden
gewonnen door volgende reeksen
102943 127588 130388 130399 143876
154489 162310 179481 229842 235755
247336 247678 257061 159141 260209
269109 274653 285066 289348 298395
Elke obligatie J>ehoorend tot een uitge
trokken reeks heeft recht op een tiende
van het lot, toegekend aan de reeks, waar
toe zij behoort.
HET RISICO! klein
vermits het beperkt i* aan EEN BILJET!
DE WINSTaanzienlijk
vermits het kan gaan tot EEN MILJOEN.
BEPROEF UWE KANS
in de
IBBHESBBB&klBBBBIBBBBBBBBBBBB
GE Z1JT OVER ONS BLAD TEVRE-
DEN! NA LEZING, SCHUIF HET
IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF
VRIEND. ZOO STEUNT GE ONS.
DOE HET ZONDER UITSTEL.
HET STAVr$RF7n"t'
VAN HET ENGELSCH KONINGSPAAR TE PARIJS
Kc«in« George VI ven Engeland «chrïjft zijn r.erm op het Oubïen Beek der
stad Parijs. Rechts de Koningin met b'cemcn in de hand en nevens haar
Staatspresident Lebrun.
HET KONINKLI JK BEZOEK.
Het bezoek van een Staatshoofd
aan een ander land heeft altijd een
politieke beteekenis. Dat is thans ook
het geval bij het bezoek van Koning
George VI aan Frankrijk. De reis van
hei Britsche koninklijke echtpaar, met
zijn feestelijke stoeten en ontvang
sten, met de sprookjesachtige versie
ringen, met de feestmalen en avond
partijtjes, dat alles is uiterlijkheid
die de romantische volksziel moet
stemmen tot vriendschappelijkheid
tegenover de bezoekende vorsten en
het volk, die zij vertegenwoordigen.
Achter de parade steekt echter veel
meer. Door de bevoegde ministers van
de betrokken landen worden brieven
gewisseld, worden besprekingen ge
voerd, die een tijdelijk bondgenoot
schap moeten tot stand brengen en
tijdelijke samenwerking moeten voor
bereiden.
Wij zeggen tijdelijk, want hoe de
Fransche bladen ook mogen scher
men met de eeuwige Fransch-Engel-
sche verbondenheid, de geschiedenis
heeft al te zeer geleerd hoe beide lan
den naast tijden van samenwerking,
tijden van bitsige vijandschap heb
ben gekend, zooals dit nog het geval
was gedurende de twintig jaren die
aan 1904 voorafgingen en waarbij de
dreiging van een oorlog tussehen-Euga-.
land en Frankrijk herhaaldelijk in
de lucht hing.
Evenmin werpt het Britsche Rijk
zich hals over kop en onbedacht in
de armen van Frankrijk. Tijdens en
rond het bezoek van de Engelsche
Vorsten is het opgevallen hoe in ze
kere brandende Europeesehe kwesties,
de Engelsche pers een toon heeft aan
geslagen, die merkelijk aficeek met
die van de Fransche bladen.
EVENWICHTSPOLITIEK.
Het koninklijk bezoek te Parijs is
de bezegeling en de voltooiing van
een tijdperk waarin beicle landen ge
tracht hebben tegenover de groeiende
invloed en macht vr,:t de as Rome-
Berlijn een tcgengeicfcht ie vormen en
een mogelijke voortvarendheid langs
die zijde te remmen. He-Lis de ge
dachte van een Europe&ch evenwicht,
zooals ze vóór den oorlog gehee rchi
heeft bij het tot-stand-komen van de
Triple Entente, d'e weer doorbreekt.
Tegenover de groeiende macht van
de Triple Alliance mét Duitschland.
Oostenrijk-Hongartye en Italië werd
gepoogd een eoemcicht te bereiken
door een verbond tusschen Frankrijk,
Rusland en Engeland. Dit evenwicht
moest, een vjaarborg zijn van den
vrede. Toch heeft dat evenwicht niet
belet dat in 1914 de grootste oorlog
uitgebroken is, die de wereld ooit ge
kend heeft!
Het kon niet anders of dezelfde
omstandigheden moesten noodzake
lijk doen denken aan dezelfde gevol
gen! Blokvorming van tegenstrijdige
belangengroepen, moet het niet de
mogelijkheid van oorlog in de hand
werken? We gelooven het niet. De
omstandigheden zijn niet heelemaal
dezelfde als vóór den oorlog. Engelc :d
is wel verbonden met Frankrijk, maar
niet met Rusland en tiet is niet ge
neigd om Frankrijk té volgen inzake
samenwerking met. Rusland. Het is
hoofdzakelijk de rivaliteit tusschen
Rusland en Oostenrtihaii. hun respec
tievelijke expansiepolitiek in dén Bal-
kanr die in 1914 de oorlog uitgelokt
heeft. Het is nog steeds Oost-Europa,
die de stronkeisteen voor den vrede
vormt en ten opzichte van Oost-Euro
pa en vooral van Tsjechoslovakije
houdt Engeland er een standpunt op
na dat niet heelemaal strookt met
het standpunt van Frankrijk.
TSJECHOSLOVAKIJE.
Terwijl Frankrijk heelemaal aan de
zijde van de Tsjechische regecring
staat, die de eischen van de minori
teiten en vooral van de Sudeten-
Duitsche minderheid op de lange baan
wil schuiven, om zijn centralistische
11
politiek te redden, is Engeland ge- j
neigd tusschen te komen ten gunste j
van de Duitschers, zoo de Tsjechische
regeering zich mocht onhandelbaar
toonen.
Men had mogen hopen dat na de
gemeenteverkiezingen, die zoo gun
stig waren voor de Henlein-partij de
regeering een zekere haast zou aan
den dag gelegd hebben om de uit
spraak van de kiezers te gemoet te
komen. Daar is tot nu toe geen schijn
van, zoodat Henlein zich verplicht
heeft gevoeld om opnieuw zijn eischen
mei nieuwe krachtdadigheid te stel
len. Dit gebeurde juist terwijl te Pa
rijs door Halifax en Daladier en Bon
net over dit vraagstuk beraadslaagd
werd. Rond dezelfde tijd was ook Heer
von Dirksen. Gezant van Duitschland
te Londen door de Engelsche Premier
Chamberlain ontvangen geworden.
Dat alles bewijst wel dat het Tsjechi
sche vraagstuk weer van brandende
actualiteit, wordt, dat het een bron
van moeiliikheden, wellicht de vonk
kon zijn, die een nieuwe oorlog zou
kunnen doen ontbranden. Doch juist
daarom wordt hieromtrent zoo voor
zichtig gesproken. Duitschland laat
bij monde van Hitier weten, dat het
slechts een vredelievende oplossing
wil en daarmee bedoeld het dat het
niet zint op een aansluiting van de
Sudeten-Duitschers, maar het wil dat
een einde komt aan de verdrukking
d'e deze Duitsche minderheid tot nog
toe te lijden had.
ENGELSCHE VREDEPOLITIEK.
Engeland voelt heel goed het drei
gende gevaar uit dezen hoek. Het
weet moest het in deze zaak onvoor
waardelijk aan de zijde van Frankrijk
staan dat de Tsjechische regeering
zich onhandelbaar zou toonen en een
conflict onvermijdelijk zou zijn. Daar
om tracht het bemiddelend op te tre
den. Vandaar de talrijke geruchten
die er op wijzen dat Chamberlain be
middelend zal optreden, zoo het tus
schen Henlein en Hodzja tot geen
vergelijk zou kunnen komen.
Uit al de gedragingen van de En
gelsche diplomatie, ook deze ten over
staan van Spanje, blijkt dat Engeland
met alle macht streeft om de vrede
te handhaven tusschen de Europee
sehe grootmachten, en daarom ver
bindt het zich met Frankrijk. Doch
ook daarom verbindt het zich niet
onvoorwaardelijk. Engeland is de
scheidsrechterdie bekioaam is om
tusschen Frankrijk, Italië en Duitsch
land de geschillen in der minne te
regelen.
En zulk een politiek is begrijpelijk.
Hst is hier weerom niet te doen om
een belanglooze, idealistische bestre
wing. De handhaving van den vrede
in West-Europa is voor Engeland
hoogste noodzakelijkheid, want het
moet gereed zijn om met zijn volle
macht tusschen te komen in het Ver
re Oosten, waar zich een conflict af
wikkelt, die het zelf in zijn viraalste
belangen zou kunnen treffen en wel
in zijn rijkste kolonie: lndie.
In deze troebele tijden, waar alle
gebeurtenissen aanleiding kunnen zijn
voor een oorlog, is de houding van
Engeland voor ons een zeer waardeer
bare.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
De tragedie van de Vlaamsch-ontwa-
kende ziel op het front, heeft de volks-
vcrbondenheid, door haar meest verheven
en meest schrijnende momenten in het
bloed geheiligd.. Die verheven beteekenis
van volkssoldariteit wordt bewaard in het
IJzerkruis, want de zinnebeeldige helden
staan er in or.vcrbreckbare broedertrouw
met de duizenden eenvoudige jongens, die
leden eti sneuvelden. Zooals men weet,
komen de duizenden namen van al de
gesneuvelden rondom de graikamers, op
dat werkelijk deze kamers, met hun dier
baar symboliek bezit, zouden schragen de
anonieme grootheid van eiken volksjongen
die sneuvelde, en zulk erfdeel zouden be
waren voor de nageslachten.
In deze verbondenheid van liefde en
trouw zullen AL onze strijdmakkers her
dacht worden.
De eerste tienduizend namen worden dit
jaar ingehuldigd.
Wanneer men de tragische lijsten onzer
gesneuvelde Ijzer jongens nagaat, komt
men tot het besef hoe zwaar Vlaanderen*
offer aan den Ijzer geweest is. Men is
ontroerd wanneer men ziet, hoe het ge
beente onzer jongens verstrooid ligt over
de vele vreemde landen, waar zij gevan
gen, gewond of door ziekte aangetast gin
gen sterven, ver van de geliefden en ver
van het kleine stukje Ylaamschen Vader-
grond «'k Zal «terven zóó ver van huis»...
was niet alleen de zielekreet der Gebroe
ders Van Racmdonck, maar ook van de
duizenden andere Yiaamsche volksjongens!
Wanneer men deze lijsten nagaat dan
komt men ook tot de schrijnende zeker
heid hoe moorddadig het laatstenoo-
deloos offensief is geweest. Zie die da
tums tusschen 28 September en einde
October 1918... enkele dagen slechts!...
maar op die enkele moorddagen zijn écn
vierde dooden van gansch den oorlog ge
vallen. op 4 oorlogsgesneuvelden tijdens
de gansche oorlog is er minstens één
binst de laatste acht dagen van het be-
vrijdings -offensief gevallen.
En onwillekeurig komt de vrecselijke
vraag naar voren die vooral Vlaanderen
zich stellen moest: «Wat nut is er ge
weest in 't storten van ons bloed
Wat nut is er geweest, wanneer Vlaan
deren in 1938, nog steeds bezet gebied
blijft door het onbegrijp niet alleen van
Walen cn franskiljons, maar van zoovelen
uit ons bloedeigen volk?
Bij het nagaan van het geweldige
Vlaamsche offer komen die vragen in den
geest; het blijft de tragiek van Vlaande
ren aan den Ijzer, het blijft de tragiek
van het Vlaanderen van heden. God geve
dat eens het vreeselijke bloedoffer van
den Ijzer Vlaanderen zal ten goede ko
men ia volle recht en eerlijkheid.
Dat leeren ons die duizenden namen van
onze eenvoudige Vlaamsche jongens die
weldra in Vlaanderen^ IJzertoren de aan
klagers zullen zijn.
Op 21 Augustus a.s. wordt htildc ge
bracht door gansch Vlaanderen, niet
aan een deel of een klasse, maar aan heel
het volk*verbonden IJzergeslacht, dat daar
in de bloedgrachten zijn blijde jeugd ten
offer bracht ten bate van zijn volk, en
geen onderscheid kende tusschen hoog of
laag, tusschen meer of minwant in hun
groote liefde kenden ons jongens geen
uitsluiting noch voorkeur hun volk,
dat beteekemleallen zonder eenig onder
scheid, en voor dit volk, zijn zij gevallen.
Daarom ook zullen al hun namen hier
weldra oprijzen. Die hulde is Vlaanderen
hen dubbelzwaar verschuldigd.
Het Comité wil dan nogmaals dank zeg
gen aan de honderden gemeenten die hun
plicht begrepen hebben en de toelage
hebben gestemd om de namen hunner
dorpsgenooten in den «IJzertoren» aan
te brengen. Maar het wenscht terloops
ook te wijzen op die enkele kleinzielige
gemeenteraden gelukkig in bitter klein
vergiftigd, de toelage weigerden voorzeker
getal die door kleinpoliticke atmosfeer
zonder te hebben nagedacht op het weer
zinwekkende van hun daad -want zij
weigerden hierdoor eene hulde aan hen
die, zonder berekening noch voorkeur,
ook voor die heeren hun leven gaven. Wij
hopen voor hen, dat zij op hun stappen
zullen weerkeerenhet is nog niet te laat.
Bedevaartvrienden aan 't werk
21 Augustus wordt weer een grootsche
dag van het volksverbonden Vlaanderen.
«o»
VOORLOOPIG PROGRAMMA
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1938
AAN DEN VOET VAN DEN IJZER-
TOREN
7 uur 's avonds: Uitzending van Vlaam
sche liederen en internationale muziek.
9 uur 's avonds: Aankomst van den
Estafettenloop van den Vlaamschen
Blauw voetbond; daarna voortzetting
van de uitzending.
Volledige belichting van den IJzertoren.
De Toren zal tot 11 uur 's avonds* bestijg-
baar zijn.
ZONDAG 21 AUGUSTUS 1938
XIX* Bedevaart: Inhuldiging van de
eerste tienduizend lamei, onzer Vlaamsche
Gesneuvelden.
VOORMIDDAG:
11 uur stipt: Nele luidt, Plechtige H. Mis
in open lucht, medegezongen door de
massa in de IJaervlakte, (Missa brevis)
ter nagedachtenis aan onze gesneuvel
den en voor den wereldvrede.
Beg-n der IJzerplechtigheid. Bazuin
geschal.
1. Gezamenlijke uitvoering van«OKruise
den Vlaming...
2. Inleiding, door voorzegger J. Plattau.
(De teksten voor het Volksspreekkocr
z»jn van dichter F. Vercnock:). De
bedevaarders herhalen telkens de
laats.e woorden van den voorzegger
(zie Programmaboekje).
3. Gezamenlijke uitvoering van: Het
lied der Vlamingen (E. Hiel-Peter
Benoit)
4. Toespraak door Zuid-Afrikaner.
5. Gezamenlijke uitvoermg van het
Transvaalscii Volkslied (Katharina
Van Rennes).
6. Toespzaaz namens net Verbond V.O.S.
door Dr F. De Pilecijn.
7. Gezamenlijke uitvoering van Vaar
wel mijn broeder(Rubertus Wael-
rant).
8. Au e*pen van de namen der toetreden
de gi meenten.
9. Gezamenlijke uitvoering van Mijn
Vlaanderen heb iz hartelijk lief(Tn.
Goopman-G. T. Antheunist.
10. Toespraak door Prof. irr Fr. Daels,
nam-ns het Bsdevaartcomité.
Inhuldig-ng van de eerste 10.000 na-
m-u onzer Viaam.che Gesneuvelden.
Gezamenlijke en eerste uitvoering
van het BedevaartAied: IJzerpsatm
(F. Vercnocke-A. Meulemans).
11, Bekroning van oen IJzertoren (Hulde
aan de Volksjongens)
Aigemeene Bioemennulde.
Eed van Trouw aan Vlaanderen
Optocnt van de Vlaamsche Oud-Strij-
cersv .aggen.
De Vlaamsche Let uw.
N. B. Aile liederen worden uitgevoerd
onder leiding van toondichter Arthur
Meulemans.
NAMIDDAG:
Van 3 uur af: Muziekultzending in de
IJaervlakte.
Op ctè Markt (tusschLn 3 en 5 uur)Zang
en Muziekuitvoering. Eeiaardconccrt.
'S AVONDS:
8 uur: Doorlcopende Muziekultzending in
ue IJzervlakte. Volledige belichting
IJzertoren (bestijgbaar tot 10 uur
's avonds).
Het Comité van de
Bedevaart naar de graven van den Ijzer».
1. - AANKOMST DER KONINKLIJKE FAMILIE
Vorecop Koning Leopold 111 met Prln* Boudewijn en Prinses Josephlne-CharlcttOf
ernevens Kon«ng.n Ehiabeth en Prins Karei.
2. - ONS PRINSJE VOLGT WAARDIG ZIJN VADER NA
Koningin en Kroonprins je 7roetcn vriendelijk dc toejuichende menigte die te Nieuw*
poort hewijs leverde van Viaam3cóe Ircuw aan on* Vorstenhui*.
3. - DE DEF1LEE DER VAANDELS VOOR HET GEDENKTEEKEN.
Met veel plechtigheid en bij tceloop van
duitenden Oud-Strijders, toegekomen van
heinde en ver, w:ud Zondag morgen ts
Nieuwpaort door Z. Exc. Mgr Lamiroy,
Bisschop van Brugge, het Gedenkteeken
en het Ruiterstandoeeld gewijd en inge
huldigd, opgericht door d; Oud-Strijders
van den wereldoorlog ter duurbare nage
dachtenis van onzen betreurden Vorst,
Koning Albert.
Benevens de Koninklijke Familie, was
Koningin Elisabeth ook op de plechtig
heid aanwezig. Hoe diep moeten de bange
oc-rlogs dagen te en rend Nieuwpoort door
haar en Koning Albert overgebracht, haar
te binnen gekomen zijn.
Zondag bewezen de deelnemende Oud-
Strijders er. de menigte dat ons Vorsten
huis in Vlaanderen steods bemind en ge
ëerbiedigd wordt. God ze-gene Vorst en
Land.
Hel ccmité van hst C. Dubuisson-fonds.
in bijzondere vergadering bijeengeroepen
te Oostende, brengt hulde aan de nage
dachtenis van dezen Vlaamscheen compo
nist en gaat over tot de dagorde:
1) Het voorloopig comité wordt na ont
slag vervangen door een definitief be
stuur, waarvan de heeren: Paul Gilson,
Toondichter. Eere-Inspecteur der muziek
scholen, en Hulhbroeck, Toondichter,
Inspecteur der muziekscholen, het Eere-
Voorzitterschap hebben aanvaard.
2) Het doel van het fonds wordt nog
maals in het licht gesteld. Dit doel werd
reeds in een eersten oproep als volgt ge
formuleerd: «Het werk van dezen zoo
verdienstelijken, maar door ons Vlaam
sche Volk te weinig gekenden toondichter,
aan de vergetelheid te ontrukken en ten
minste aan zijn nagedachtenis de plaats
te doen toekennen, die hem in de rangen
der Vlaamsche Toonkunstenaars toe
komt.
3) Middelen om dit doel te bereiken:
a) Inrichten van concerfen gedurende
het volgende winterseizoen en waarop
werk van C. Dubuisson ten gehoore ge
bracht wordt.
b) Uitgave van zijn beste werken, waar
van de meeste slechts in handschrift be
staan, en waaronder wij vermelden: ko
ren, cantaten, liederen, stukken voor
harmonie en fanfare, voor klarinette, voor
klavier, Buinroosje een muziekdrama
in vijf bedrijven! lie Parel vsfi Zeeland
eert cp.rette in drie bedrijven.
4> De schatbev/aarder-sekretaris deelt
mede, dat er reed- 165 inschrijvingen toe
kwamen, waaronder we r.aasi d:- namen
van vele vrienden en kunstminnende Vla
mingen, ock met bijzondere voldcenipg
de toetreding opmerken van verschillende
zang- en tooueelvereenigtngen. van V.O.S.,
van het Davidsfonds, van het Vlaamsch-
Aktie-Comité.
5) Het C. Dubuisson-fonds richt hierbij
nogmaals een cproep tot alle Vlamingen,
tot alle Vlaamsche Vereenigingen, om dit
mooie gebaar van eigenwaarde en Vlaam
sche fierheid na te volgen, want een volk,
dat zijn kunstenaars weet te eeren, ver
heft zieh-zelf.
Men schrijft in als:
a) eerelid: 100 fr.
b) beschermend lid: 50
c) steunend lid: 10 Ir.
Bijdragen te storten op postcheckreke
ning nummer 434740, R. Vandecandelae-
re, Middelkerke.
Als steunend lid ontvangt U een lied,
als eeré- of beschermend lid een lied met
photo.
6) Een motie werd goedgekeurd, die aan
den provincialen raad van West-Vlaande-
ren. en aan de gemeentebesturen van
Oostende en Blankenberge zal gericht
worden,
7) Deze vergadering besloot met de uit
voering van een paar liederen van den
Toondichter.
Heden Zondag 31 Juli, t? 15 'i uur, zal
de vermaarde Boetprocessie van Veurne
wederom uitgaan.
Deze Processie, eenig in haren aard,
dagteekent van 164-4. Haar doel is: eer
herstel door openbare hoet-veerdigheid. Zit
bestaat uit meer dan 40 groepen, die het
(EuiKiiinBisimunuuBBni niaiiiisnniEiBiiBiiinii
Oud en Nieuw Testament verbse'den.
De B:?tprore-?ie wordt in?eri"ht. gelijk
alle Jare, uitsluitend met- vrijwilligers die
krnism en ar.dere voorwerpen dragen.
De Prnc*ssie is verrijkt, met Aflaten.
Alle a ar.vragen bij E. H. Bestuurder der
Sr-Dliteit, Vpurne.
