Drie nieuwe Zaligen
Kentering isif het
Vlaamsch Hatisnciiisiisi f
K0ERSWENDING
FRANKRIJK
VREESELIJKE BRANDRAMP TE MARSEILLE
vaitopeenVriftfcg
De Duinen van De Panne van
verkaveling gevrijwaard
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
We drukken een dag vroeger a.s. week
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Ophefmakende woorden vnn
Volksvertegenwoordiger Borginon
lien de nationalisten af van hun
"Belgïe-kapot "-politiek
11 üoïëlttbfr
Grootwarenhuis en andere gebouwen in de vlammen opgegaan
75 Personen zouden er hun Seven ingelaten hebben
Zi| werden aangekocht door Koning Leopold
11 NOVEMBER
NOOIT MEER OORLOG!
WE ZENDEN GNS BLAD
DE HERDENKING VAN
DEN WAPENSTILSTAND
IN DE IJZERVLAKTE
TE KAASKERKE
ZONDAG 0 NOVEMBER 1925.
«DE HALLE»
Katholiek '.Veckblad van leper
Bureel
Botersiraat, 53, IF.PER.
WEEKBLAD: 50 CENTIEMEN
6' JAAR. Hr 4%
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 25 fr.
TcJjfisch Kongo 45.fr.
Frankrijk 45.fr.
Alle andere landen 65.fr
Medew.rkets rim veranticoordeliik root
hun artikels.
Drukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, PoperingC.
Tel. Poperinge Nr 9.
Postcheckrekening Nr 155.70.
TARIEF VOOR BERICHTEN
Kltine berichten oei resel 1.— fr
2 fr. toef. v. ber. m. srlr t. bi:r
Kleine berichten (minimum 4.— fr.
Anuoncc n zii- vnnrnt te hr1 '<*ti -*a
i^ouwber. en Bedank (mtn.) 5.— fr.
moeten tegen den Woensdag avourl
Te herhalen aankondigingen:
oriis oo aanvraag
'ingezonden worden. Kleine be-
richten tegen den Donderdag noen.
In den loop van de maand November
zal zijn H. de Paus drie nieuwe heldinnen
tot de eer drr altaren v:rheffen. drie
stichters van kloosters, alle drie uit het
Noorden van Italië en tijdgenooten in de
verledens eeuw.
1. De eerbiedwaardige MARIA-JOSEPHA
ROSSELLO, oudste van negen kinders, uit
8rme ouders geboren. Op r.egsntienjarigeï
ouderdom was ze dienstmeid tot haar 25.
In 1837 besloet zij met drie vriendinnen
zich toe te wijden aan apostolaat bij jon
ge dochters. Weldra begonnen zij hun re
ligieus leven. Drie jaar later w M.-J.
overste en de kleine congregatie groeide
aan in verhouding van 25 nieuwe leden
per jaar.
5?ij stierf in IgSb achterlatend 67 hulp-
huizen. waarvan er ook enkele in de Mis
sies zijn. Het zijn vooral scholen, kost
scholen. weezenscholen en gasthuizen. Zij
betrouwde vooral op den H. Jozef.
In 1913 werd haar zaak van Zaligver
klaring te Rorre ingediend. De bekroning
zal geschieden den 6 November.
2. De eerbiedwaardige FRANCISCA-
XAVIER OABRINI, die den 13 Novem
ber zal zalig verklaard worden, werd ge
boren in 1850, zij is de jongste van 13 kin
ders.
Op 22 jarigen ouderdom was ze onder
wijzeres. In 1874 gaf zij les in een klein
pensiennaat.
God liet toe voor haar geduld en vor
ming achtereenvolgens twee oversten t.e
hebben die een lastig karakter hadden.
In 1887 ontmoette zij te Rome de Moe
der Marie van de Passie, stichteres der
Pranciskaansche Missionarassen, die thans
ook een groote en wijdverspreide Congre
gatie vormen.
In 1838 stond Paus Leo XII. haar toe
hare zusters naar Amerika te zenden voor
het werk ten vcordsele der Italiaansche
uitwijkelingen. Met 7 religieuzen ging zij
er heen. Achtmaal heeft zij den Oceaan
overgestoken om er naartoe te reizen. Op
den rug van een muilezel doorkruiste zij
verschiller.de land' u in Zuid-Amerika,
stichtte er scholen en hospitalen. Zij
stichtte cok bijhuizen in Frankrijk, En
geland en Spanje. Zij stierf te Chicago in
1917. Men roemde haar: r>? moeder der
uitwijkelingen
3. De eerbiedwaardige MARIA-DOMI
NICA MAZZARELLO die d~-n 20 Novem
ber aanstaande zal zalig verklaard worden
is de groote hulp geweest van den H. Don
Bosco.
i' Vele achtingswaardige personen heb
ben mij bij herhaling gevraagd te doen
voor de meisjes, wat ik met Gods genade
tot nog toe voor de jongens deed», zoo
sprak don Bosco. In 't jaar 1872 kwamen
zeven en twintig jonge meisjes bijeen op
den feestdag van den H. Franciscus van
Sa'es. Zij kozen Maria Mazzarello tot al-
gemeene overste met 21 stemmen var.
de 27.
De Zusters droegen den naam van:
Dochters van Maria, hulp der christe
nen
Geboren in 1837 stierf zij in 1831. Bijna
heel haar leven sleet zij in de omgeving
van Turijn. Binst kerten tijd heeft zij veel
gedaan. Ziehier hce het groot werk begon.
D; reusachtige eik groeit uit een eikel.
Op 15-jarigen leeftijd had ze een groepje
meisjes gevormd om te bidden, het werd
een kleine congregatie van kinders van
Marie.. Uit dien kern greeide later de groo
te congregatie van relivieusen.
Don Bosco als rrenschsnkenneï, had in
de Zuster Mazzarella cnóer bare nederig
heid een gezond oordeel ontdekt en een
volledig meesterschap over haar zelf.
Het weik was begonnen met geringe
middelen in de grootste armoede maar
nam een spoedige uitbreiding in de Mis
siën van Argentinië, Urugay, enz...
Gelijk don Bcsco had deze begenadigde
ziel veel verschijningenzij deed veel pro-
phetieën. De groote Salesiaansche familie
zal dus r.evsns haren stichter. Don Bosco,
nu ook de stichteres van de vrouwelijke
afdseling vereeren en aanroepen.
De landen maken kanons, de Paus
maakt heiligen. A. B.
131
Woensdag 2G October 11. heeft de
Heer Borginon, V.N.V. kamerlid, eene
redevoering gehouden op de stichting
van de Brusselsche afdeeling van het
Kath. VI. Oud-Hoogstudentenverbond.
«De Gazet schrijft hierover als
volgt:
Deze redevoering is zeer belangrijk
en duidt op een werkelijke kentering
bij iemand die steeds een belangrijke
rol heeft gespeeld in het Vlaamsch-
Nationalisme, en die, laten wij het
niet vergeten, de voorzitter is van de
V.N.V.-kamergroep.
Men weet dat de toetreding tot het
V.N.V. van den Heer Borginon van
korten datum is, en slechts is geschied
ha lange aarzeling en zeker niet uit
volle overtuiging.
Dit wordt bekrachtigd, wanneer
men zijne redevoering van Woensdag
leest.
De titel was: De accoorden van
München en de gevolgen er van voor
Europa en voor de Vlaamsch-natio-
nale positie
Wij kunnen niet beter doen dan
onze lezers toe te laten een oordeel
over de werkelijk verbluffende verkla
ringen te vormen, dan eenige uittrek
sels mee te deelen, ontleend aan «De
Courant
«Tot TÓór München kwam het gevaar
eerder van Fransche zijde, zegde de Heer
Borginon; sedert is de toestand omge
keerd en is er reden om te denken, dat
het gevaar van Duitsche zijde grooter is
dan dit van Fransche zijde, alhoewel dit
laatste gevaar blijft voortbestaan.
De toestand voor om, Vlamingen, ic
zoo, dat wij met de Walen op dezelfde
boot varen. Bij een evaipuntyie ovu.-rom-
peling zijn Vlaanderen ;rt waarschijnlijk
ook Nederland niet van elkander C3i te
scheiden, daar de noodzakelijkheden van
een modernen oorlog de ontplooiing op
een breed front van de legers vereischen.
Wij moeten de konsekwenties van dezen
toestand aanvaarden. De kans voor Belgie
om Vlaanderen te doen vechten voor po
litieke doeleinden, die niet met Vlaamsche
belangen zouden te verzoenen zijn, is on
eindig veel geringer dan in 1914. Indien
de Belgische politiek onder Vlaamschen
impuls verder Noordwaarts wordt gedre
ven, is de kans voor samenwerking met
Nederland groot. Indien de vraag ot Bel
gie rekening wil houden met de Vlaam
sche werkelijkheid gunstig kan beant
woord worden, brengt dit mede, dat het
Vlaamsch-nationalisme jich niet a priori
en absoluut anti-staatsch kan blijven too-
nen.
Samenwerking met Nederland is alleen
mogelijk, indien wij een sourdine zetten
op alle totalitaire grootspraak, waaraan
de Nederlandsche mentaliteit een hekel
heeft. De rechtsche weg voor samenwer
king met Nederland loopt over Belgie en
niet er tegen... Nochtans ben ik geen
Dinaso, ik ben tegen deze beweging ge
kant, omdat zij het voiksche beginsel,
dat in de Vlaamsche traditie ligt, ver
loochent.
De Dinaso - opvatting is een louter
Staatsche constructie, het is een fascis
tische opvatting, die de negatie is van
de traditie der Nederlanden.
De herziening van het Vlaamsch-natio-
naal standpunt hangt af van de koers
wijziging van de Belgische politiek. De
Vlaamsche intellectueelen mogen niet lan
ger verplicht worden hun beste krachten
te verspillen aan de beveiliging van de
cultureele belangen. Deze taak behoort
tot de rol van den Staat. Deze moet de
dualiteiten van de Belgische bevolking
erkennen onder welken vorm ook. Wij
verlangen, dat de eigen Vlaamsche aan
gelegenheden door eigen Vlaamsche men-
schen worden beredderd; dat het Vlaam
sche ambtenarendom in Vlaamsche han
den beruste. Voor gemeenschappelijke
aangelegenheden, zooals de militaire en
buitenlandsche politiek moet een propor-
tioneele verdeeling der invloeden doorge
voerd worden. Bij de Brusselaars mag
geen drukking uitgeoefend worden; de
Brusselaar moet vrij mogen kiezen voor
ten van beide gemeenschappen Wij ver
dachten echter, dat vele elaars zich
tot het Vlamingschap zullen bekennen.
De Brusselaars moeten hun rechtmatig
aandeel hebben in het Staatsbeleid... Een
harde en gevaarlijke toekomst ligt voor
ons. Indien wij echter alle kleinmoedig
heid en onwerkelijkheid weten te over
winnen, zuilen wij ons door alle moeilijk
heden weten heen te slaan.
Wanneer men bovenstaande leest,
dan moet men vaststellen, dat de toon
heel wat anders klinkt dan we van
V.N.V.-zijde gewoon zijn.
Van het oogenblik dat het V.N.V.
zijn anti-Belgische houding laat va
ren en het kan dat onmogelijk
nog langer volhouden zonder bij het
Vlaamsche volk alle crediet te ver
liezen;
Van het oogenblik, dat het zijn to
talitaire strekking laat varen en
ook deze heeft geen crediet bij ons
volk dan zal de onbevooroordeelde
lezer toegeven, dat het V.N.V. werke
lijk alle bestaansreden verloren heeft.
Het kan niet anders dan iederen
Vlaming verheugen, de zwenking in
dien zin van Mter Borginon vast te
stellen, en alles laat dan ook voorzien,
dat hij reeds heel wat dichter is ge
komen op den weg tot eene werke
lijke concentratie dan de aanklevers
van de concentratiemystiek a tout et
a travers vermoeden.
Het is niets anders dan het door
dringen van de schreeuwende reali
teiten tot de meest verstandigen van
het V.N.V.
In het belang van land en van volk,
dient dit met blijdschap aangestipt.
A
IN HEEL DE PERS
wordt die redevoering natuurlijk druk
besproken.
Bij de Nationalisten schijnt er ver
warring. In hun blad Volk en
Staatschrijft de leider Staf De
Ciercq dat er niets aan hun politiek
is veranderd en dat de rede van Heer
Borginon er ook niets aan verandert.
Het is echter een publiek geheim
dat Meester Borginon net ieiderscnap
van Heer De Ciercq sedert lang oeu is,
er niet veei naar luistert, en ook zijn
aannangers heeft.
We moeten dus wachten en zien,
en met «Het Kortrijksche Volk» zeg
gen wij;
«Met vreugde begroeten wij deze
verstandige en gematigde taal die re
kenschap houdt van ae werkelijkhe
den en zeer weinig afwijkt van de
stellingen die ook in den schoot van
de K.V.V., den Katholieken Vlaam
schen Landsbond en elders verdedigd
worden.
Up dien grondslag kan een gemeen
schappelijk programma gebouwd wor
den, dat ae concentratie mogelijk
maakt van de geesten en gedachten
in den dienst van de Katholieke
vlaamsche volksgemeenschap. Daar
door vallen alle principieele bezwaren
tegen concentratie.
j.laar zal het V-N.V. volgen?
(Zie verder commentaar op 2* blad).
HiseiiiiHiiaiiMigaEiiii
Wij hebben het genoegen te meiden dat
Zijne Eminentie Kardinaal Van Koey,
Aartsbisschop van Meehelen, goed gevon-
ucn heeft de toelating te verleenen, om
vieesch tc gebruiken, aan de leden van
het Verbond V.O S. cn hun familie, die
zullen deelnemen aan de teerfeesten welke
op Vrijdag II November a.s. door de
V. O. Sjscn-afdceiingen zullen ingericht
worden.
BESLUIT: Algemeene toelating in alle
bisdommen van het Vlaamsche land, «on
der uitzondering!
HET CONGRES DER RADIKAAL-
SOCIALISTEN.
Muenchen beteekent een definitief
punt in de geschiedenis van Europa
en van de wereld. Het bakent een
tijdperk af; de periode van de heer
schappij der na-oorlogsche vredes
verdragen. Deze zijn thans grooten-
deels onttakeld om plaats te ruimen
voor nieuwe princiepen, die het na
tionaal en internationaal leven langs
andere banen zullen leiden.
De cyclonen en tyfonen, die met
deze politieke windver ander ing ge
paard gegaan zijn, hebben vooral
Frankrijk geteisterd. Onze zuiderbuur
heeft na bijna twintig jaar, de hege
monie op het vasieland gevoerd te
hebben, zich van het voorplan zien
verdringen door de as Rome-Berlijn.
Op nationaal gebied is de beproeving
niet minder groot geweest. Het expe
riment van het Volksfront heeft dit
rijke land, op de rand van een eco
nomische ramp en van de burger
oorlog gebracht.
Muenchen heeft ook voor de Fran-
HEER DALADIER,
de Fransche Ministerpresident, die het
Congres der Radikaal Socialistische Partij,
te Marseille gehouden, voorzat.
schen de oogen geopend. Geen stap
meer verder in de tot nu toe gevolg
de richting, luidt het allerwegen.
Rechtsomkeer! Geen Volksfront meer.
Afbreken met de communisten. Alle
handen aan het werk voor liet eco
nomisch en financieel herstel van
Frankrijk. Zoo klinken ongeveer de
leuzen, dis uitgesproken werden op
het laatste congres van de Radikaal-
Socialistische partij, dat verleden
week te Marseille gehouden werd en
waaraan een belangrijke fractie van
de huidige regeering, onder de lei
ding van Ministerpresident Daladier
deelnam.
DE REDE VAN DALADIER.
Vooral de rede door Daladier uitge
sproken, heeft heel wat geopenbaard
van de veranderingen, die thans in
Frankrijk op til zijn. Eerst en vooral
heeft de Eerste Minister zijn houding
op de bijeenkomst van Muenchen
willen rechtvaardigen en wel omdat
deze houding het voorwerp is geweest
van kritiek, voornamelijk uit de com-
munistischen hoek.
Ik heb in volledige zelfstandigheid,
zonder de minste invloed van dwang
gehandeld, beweert hij, want ware
mij een oplossing ortdcr vorm van
een ultimatum opgedrongen geweest,
ik zou onmiddellijk naar Parijs te
ruggekeerd zijn om het verzet te or
ganiseer en. Er zijn groote offers ge
bracht geworden, maar zelfs deze van
Tsjecho-Slovakije ivas te verkiezen
boven de verliezen die zouden geleden
wordendoor een oorlog.
Verder wijst hij op de stelselmatige
campagne van de communistische
partij, die het prestige van de regee
ring ondermijnd heeft en die slechts
één uitgesproken doel kende, de oor
log te ontketenen. Frankrijk heeft
niet gecapituleerd te Muenchen. Het
heeft zijn veiligheid en de onschend
baarheid van zijn vasielandsgrenzen
gewaarborgd.
Voortaan zal Frankrijk trachten de
oude vriendschappen in Midden-Euro
pa te handhaven en loyaal samen te
werken met Duitschluid en Italië.
Verder zal het zijn internationale po
litiek hoofdzaklijk stetnen op Enge
land.
Het is wel eigenaarcig, dat steeds
de vriendschap met de Midden-Euro-
peesche kleine landen, door eender
welke Fransche Ministerpresident
aangehaald wordt. In het verleden
heeft Frankrijk zijn hegemoniale po
litiek gesteund op de vriendschappen.
Doch ook nu dat geheel Midden-
Europa, ook Tsjecho-Slovakije, rond
de as Rome-Berlijn graviteert, moet
het Fransche publiek aan de oude
vriendschappen herinnerd worden.
Dat moet wel een zeer gevoelige plek
zijn in de buitenlandsche politiek van
Frankrijk.
Verheugend mag anderzijds het
standpunt van Daladier ten overstaan
van Duitschland geheeten worden,
waar hij zegt dat hij te Muenchen
den indruk gekregen heeft dat trots
de groote moeilijkheden de twee vol
keren, wederzijdsche achting kunnen
voelen, dat een oorlog nooit een op
lossing is en dat door een loyale ver
standhouding het mogelijk is alle
vraagstukken te regelen. En onder die
vraagstukken is zeker ook wel het
koloniale vraagstuk begrepen. Wij ge-
looven dat het reeds bij voorbaat te
Muenchen geregeld werd en dat
Frankrijk de Duitsche vooroorlogsche
koloniën zal terug schenken. Daladier
heeft immers uitdrukkelijk gezegd,
zooals hierboven aangehaald dat te
Muenchen zijn vastelandsgrenzen ge-
icaarborgd loerden. Vastelandsgren
zen, dus niet koloniale grenzen.
DE FINANCIEELE
EN ECONOMISCHE SANEERING
Uit dezelfde rede en ook uit deze
van Marchandeau, Mini-ter van Fi
nanciën, blijkt in welke hachelijke
toestand de begrooting zich bevindt.
Deze voorziet voor 1939, 102 milliard
schulden en slechts 65 milliard inkom
sten. De oorzaken hiervoor worden
impliciet meegedeeld, daar waar de
redmiddelen worden voorzien. Het zijn
eenerzijds de geweldige lasten die de
de privaateigendom een steeds stren
gere controle en een almaardoor die
per ingrijpen van de staat in het
productieleven voorziet. De Franschen
schijnen schrik te hebben voor dit
woord, geleide economie, of de regee-
ringsleiders vreezen voor reactie bij
het volk. Want niet aan geleide eco
nomie zal gedaan wórden, maar wel
aan georienteerde economie. Als we
nu goed nagaan wat Minister Gentin
hiermee bedoelt, dan blijkt dat ge
orienteerde economie eigenlijk maar
een vorm is van geleide economie,
zoodat men hier door het invoeren
van een nieuw woord getracht heeft
kitteloorigheid te vermijden.
In werkelijkheid beteekent het stel
sel verhooging van de werkelijke ar
beidsprestatie en van de werkelijke
rijkdom van het land en hiermee volgt
Frankrijk het Duitsche voorbeeld.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
tiaaaaHaiisaESHaasjssssaasassssHs sazsessgaagiiBBzaBsasEassaBaasap
schatkist op zich genomen heeft tijdens
het volksfrontregime, onder vorm van
overdreven bureaucratiseering post
jes voor partijvriendjes) en de sociale
vergoedingen, die ingevoerd werden
zonder rekening te houden met de
crisistoestand. Anderzijds zijn de in-
komsten verminderd doordat de voort-
brengst van het land verminderd is.
Hieraan heeft zeker de crisis schuld,
maar ook de sociale anarchie die het
Volksfront meegebracht heeft onder
vorm van stakingen en fabrieksbe-
zettingen en die een geest geschapen
heeft, die de arbeiders maar steeds
meer doet eischen voor steeds minder
werk.
De logische redmiddelen liggen voor
de hand. De lasten moeten vermin
derd worden en de voortbrengst moet
opgedreven worden.
GEORIENTEERDE ECONOMIE.
Om dit laatste te bereiken moet
stelselmatig en planmatig geicerkt
worden. De tijdsontwikkeling heeft
hiervoor een middel gevonden: de
geleide economie, die mits behoud van
HEER MARCHANDEAU,
de oud-Franschc Minister van Financiën,
die op het Radikaal-Socialistisch Congres
te Marseille een doorslaggevende rede uit
sprak. Naderhand veranderde hij van por
tefeuille met Minister Renaud en werd
Minister van Justitie.
De Cartebièr?, tis hoofdstraat van Mar
seille, weg, die ui;mondt op zee cn waar
rond het bijna gansche leven tier twee
de Ftanscne s.ad draait, is het tconeel
geworden van een zware vr?;selijke
orar.dramp.
Denderaagnamiddag 27 Oktober, brak
plots brand uit in de gTOOte magazijnen
Nouvenes Galeries de Paris», wijl het
ganscne personeel aan het werk was en
een talrij.c publiek aan ïnzoopsn ceed.
Het vuur cmsc^nd, uit v.e.kc oorzaak is
nog niet kj-maakt, op tie cerae verdie
ping, in hst gedeelte waar wegkUede.i
versieringswerken aan het uitvoeren wa
ren. Het nam een bijzonder snelle uit
breiding, en was bijzonder li.ais een loo
pend vuurtje langs de stekingen en het
iairpapier cat er aanwezig was.
In enkele oogir-Dlisken stond het bijna
gansche gebouw in lichte laaie. De groote
»rap stond in vuur en vlam en de iieden
die op de verdiepingen waren vochten om
een plaatsje te vinnen in de liften, wat
voor velen een gewissen dood is geworden,
een lift bleef steken wegens overlading
.uïstntt.-e ..p.ri,..i cn aken wer
den er levend verbrand wijl een andere
te pletter neerstortte.
Lr heerschte aen ware paniek. Het volk
dat beneden was vertrapte degenen die
het ongeluk hadden te vallen bij het naar
juiten dr.ngen. Vrouwen en meisjes die
op de verdiepingen waren en allen weg af
gesneden zagen riepen vruchteloos om
nulp coor tie vensters en wanneer geen
redding voor hen kwam opdagen deden
zij den sprong naai- beneden, zelfs van het
ï- veldiep, c.,K-nen wercen aldus gedood,
anderen zeer erg gekwetst. Velen zouden
echter levend verorand worden in den
vuu-poei. (Vervolg fr blad.)
Gezien op 11 November de post pesloten is en dien flag de bladen
dus niet kunnen verzonden worden, zien wij ons verplicht aanstaande
week een dag vroeger te drukken, en onze bladwv DONDERDAG
AVOND NAAR DE POST TE DRAGEN.
Al onze inzendt rs verzoeken wij dus hun bijdragen zoo vroeg
mogelijk te zenden, in ieder geval vóór Woensdag avond.
Aankondigingen móeten binnen zijn vóór Woensdag mid.laq cn.
kleine berichten vóór Donderdag middag.
!aiN19HHBailB3IIBBH3iAaHB&l31IHBBaaa3aiaa51'9£2aH88Z39EB
Dank zij het optreden van Koning Leo
pold III. zijn da duinen rond Da Panne
van verdwijning gevrijwaard. Wij hadden
reeds vroeger gehoord dat cr eene groep
van duinenliel'htbbinéenvooraan
staand? personaliteiten uit de wereld van
handel en financiën, was gevormd met
het inzicht de bedreigde duinen aan te
koopan en d?ze dan Vorst ten geschenke
te bieden. Het is evenwel bij het nieuws
dezsr vorming gebleven...
Ook de Staat heeft dat denvein willen
aankoopan op het Urbanisatiefonds, ten
einde er een geklasseerdlandschap
van te maken: cok deze cnder-iandelir,-
gen rijn echter niet tot liet gewenscht?
deel doorgedreven.
En nochtans, sinds lang liebben cie
vrienden van die heerlijke brekke natuu"
aangedrongen op de noodzakelijke be
scherming van die heerlijke duinen tegen
de grondspeculateurs, die dat natuur
schoon wilden verwoesten om er een nieu
we villa-wijk van t? maken.
Verleden jaar hebben wij hier eeii nood
kreet in dien zin en can oprcep tot steun
en bescherming geslaakt, wanneer er
kwestie was van verkavelingonzer
duinen, waarvan niet min dan 80 erfge
namen hun deel zouden krijgen. Er was
2ielfs sprake, zegde men toen, te vragen
dat die afzichtelijke dijk, die van Oostende
tot tegen Nleuwpoort loopt*, en die met
zijn kunstmatig Uitzicht de gelukkige een
heid van strand en duinen schendt, zou
verlengen tot Bray-Dunes, op Fransch
grondgebied dus.
In Amerika en in Engeland hadden de
officieele machten zonder dralen hun
■stop!» geroepen tot de vandalen: daar
heeft men zoovele natuurlijke parken ge
schapen. dat er niet dient aan getwijfeld
of de duinen van De Panne waren al lang
geklasseerd geworden... indien ze maar
in den omtrek van Scarborough of Boston
hadden gelegen.
Het is dus ten slotte niemand minder
dan de Koning zelve, die het krachtige
en doeltreffende voorbeeld heeft gesteld
tot bescherming en redding van dat gave
stuk natuurschoon: Hem weze hier dan
ook innige hulde gebracht voor dat edele
werk en dank gezegd in name van alle
natuur- en schoonheidsminnaars. Want
het staat buiten kijf dat de duinen rond
De Panne in de breedste mate bijdragen
tot de toeristische aantrekkelijkheid van
dat gedeelte onzer Vlaamsche kust.
HET GESCHENK VAN NAPOLEON
Dit vorstelijk gebaar is overigens slechts
het natuurlijke uitvloeisel van de vorste
lijke belangstelling voor dat weelderig-
wilde hoekje van onzen vadergrond: De
Panne was steeds de geliefkoosde bad
plaats van wijlen Koning Albert en laatst
nog vernamen wij dat ook Koning Leo
pold besloten had daar regelmatig eiken
zomer een tijdje te gaan verblijven.
Aan dat gewest zijn overigens ook zoo
veel belangrijke historische herinneringen
verbonden, welke destijds door bevoegde
opzoekers werden gezant en bijeengegaard.
Onder deze dokumenten, die ten prijze
van zooveel studie en inspanningen wer-
de verkregen en verzameld, zijn er die
betrekking hebben op de geschiedenis der
duinen, zoo wild en zoo indrukwekkend,
maar tevens zoo schilderachtig. Men zou
de duinen, die zich uitstrekken van De
Panne tot de Fransche grens, en die een
der heerlijkste juweelen vormen op gebied
van natuurlijke schoonheid van België,
dan ook wel als historischmogen be
titelen. Zij beslaan eene oppervlakte van
zoowat 600 hectaren. Dat uitgestrekte do
mein werd door Napoleon Bonaparte in
vollen eigendom geschonken aan generaal
Dubois, als belooning voor zijne schitte
rende wapenfeiten. Maar de generaal
scheen met die barre uitgestrektheid al
niet danig veel opgezet, en hij verhaastte
zich dan ook die te gelde te maken, door
ze voor 12.000 fr. te verkoopen aan wijlen
P. Bortier, den schepper van de ga
lerijen ofte glazen stratente Brussel,
die thans nog zijn naam dragen: Ga
leries Bortier».
Langen tijd heeft die zee van zand
haar zelfde verwilderd uitzioht behouden
en haar zelfden indruk van verlatenheid
geboden. Bortier heeft er evenwel eene
soort kweekerij aangelegd van boomen,
en deze staan nog kloek en struisch, glan
zend van levenslust, recht, ondanks de
kleine eeuw die zij torscfaen en de menig
vuldige stormen, welke van uit den zee
kolk tegen hen opbonkten Nadien werden
die kweekerij-pogir.gen voortgezet name
lijk door den Heer Maurice Calmeyn,
welk? die bekoorlijke basschen aanlegde
langs weerszijden de baan De Panne—
AdinkerkeDuinhoek, over eene opper
vlakte van 69 hectaren. Daar staan eiken,
populieren, berken en esschen, ook ail#
soorten van dennen- en spa rre boo men,
heesters van allen aard,
HET GROOTE GEVAAR
Zooals we hocger zegden, dreigde dat
indrukwekkend ensemble nu gansch ver*
splinterd en verkaveld te worden, doordat
de erfgenamen van den laatsten bezitter,
87 in getal, hun toevlucht gingen nemefi
tot een openbare verkooping om elk zijl)
paartte bekomen langs dezen weg, daar
zelfs de hoogste rechtbanken van het land
geen anderen uitweg tot verdeeling had
den gevonden.
Men zal zich herinneren hoe wij fiie?
vóór enkele maanden tegen deze openbar#
verkooping hebben gewaarschuwd, welke
vast en zeker den ondergang moest be
werken van dit on vergelijke natuurschoon:
de meeste van die erfgenamen immers
zouden wel de brui geven aan natuur en
schoonheid, om het lapje grond dat hun
was ten deele gevallen als bouwgrond voor
villa's of hotels zooveel mogelijk te doen
opbrengen.
Aanstonds waren weliswaar langs alle
zijden protestkreten geslaakt en waren
er komiteiten gesticht ooi die verwoesting
te voorkomen. Niet alleen van toeristische
zijde werd bijgesprongen, niet alleen van
artistieken kant werd op het vandalisti
sche van het ontwerp gewezen, ook van
wetenschappelijken kant kwam men in
verzet en werden de merkwaardige ar
cheologische ontdekkingen ingeroepen,
gedaan door de Heeren Donny, de Hoë,
ftahir, Loppens, e.a. en welke immers be
wezen dat reeds in het Romeinsche tijd
perk de duinen van De Panne waren be-
wooncf
Maar, zooals we hooger 'zegden, al tli#
protesten leken stemmen ln de woestijn;
al die komiteiten arbeidden in den wind,
omdat men steeds op den grooten strui
kelblok stootte: het gebrek aan geld om
zelve tot den aankoop over te gaan. en
dat heerlijke gewest te belioud-n voor
het algemeen belangen het te ont
trekken aan den drang van het persoon
lijke belang».
WORDT DE DROOM NU
WERKELIJKHEID?
Het was de drocm een gemeenschappe
lijk fonds te stichten waar Staat, de pro
vinciën, de groote steden, de grccte onder
wijsgestichten en de groote schoolwerken
zouden to? bijdragen ten eind? deze dui
nenreeks te behouden en in te richten tot
gezondheidskuurplaats voor de schoolkin
deren van het gansche land. Daar was het
de gedroomde plaats om openlucht-scho
len op te richten, ten voordeele der zwak
ke kinderen, terwijl de duinen zelve en
de zee een groot deel van het jaar voor
de verlofgangers eene onuitputtelijke bron
van kracht en gezondheid zouden vermen.
De adultsn, die de dolle vermaken van
dancing en palace graag prijsgeven voor
natuurgenot en hartsverheffing door vrede
en schoonheid, zouden hier even' 'ns
ruimschoots hun gading vinden.
Daar is nu zoo plots en onverwacht,
wanneer velen reeds begonnen te vreezen
dat er niets meer aan te doen was en
het verkavelingswerk zou worden doorge
dreven, het verheugend nieuws gekomen
dat dank zij Koning Leopold, de duinen
van De Panne alvast behouden blijven;
nu volgt ongetwijfeld wel spoedig eene
mededeeling omtrent de beschikking,
welke men er heeft voor bedacht, terwijl
in de eerste plaats het nieuws moet wor
den afgekondigd dat deze strook wel en
degelijk als onaantastbaar door de Ko
ninklijke Commissie van Land- en Steden
schoon is geklasseerd gewerden, om
tegen alle mogelijke verrassing vanwege
de mollen en vandalen te zijn gewapend,
daar deze thans wel zijn verslagen, maar
zich mogelijks niet te onder geven voor
goed, doch zinnen op weerwraak in hun
teleurgestelde hebzucht, de hoor mach
ten in het land ten spijt...
Uit »Het Nieuwsblad -, O. Steghers.
IBBBBIKBSBBBB2I3IB9BB3B3SBBB3I
EEN ALGEMEEN ZICHT OP DE ERANDENDE GEBOUWEN WAARVAN IN DETAIL ALLE VERDERE
VERKLARING IN BOVENSTAANDE UITLEG GEGEVEN WORDT.
Die hartekreet,
Na smarteleed,
Uit jubeling geboren;
Vóór twintig jaar
Ten IJz«r, daar
Bij 't vroegste vredegloren..,
't Is uit voor goed
In slijk en bloed,
verguisd, verbeest, te wroeten!...
Die hebt gestreên
En diep geleên,
Gij, zuit getuigen moeten:
Is de oorelog
niet 't valsch bedrog
van moordenaren samen???
Die 't machtsgeweld
Uit jacht naar geld
tot wreede rampen pramen???
Een andre blik
Op oorlogsschrik
Werd vóór een maand gegeven!
Is 't nu gedaan???...
De tijd dringt aan:
Het nieuw geslacht wil leven!!...
Geen oorlog meer
De naaste keer!!!
Ais zij, die vóórbereiden
het helsche plan,
Zoo man voor man
Eens zelve moesten strijden!!!
Popcringe, I Nov.'38. KAREL CAENEN.
3BaB»ifift>iaaiiE:aaa«iai!uiG!at3d£ci<*M<(
HEET GE OOIT EEN GOED WOORDJE
GEDAAN OM EEN EN ANDER KENNIS
AAN IE ZETTEN TOT UET ABONNEE-
REN OP DIT BLAD.
in Belgie, van nu tot einde jaar, aan wia
ons zendt in postzegels of stort op post-
checkrekening 1 S5.7U van V. Sansen-Van-
nette, Drukker, Poperinge, de som van
2 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandast:
Uit Frankrijk: ó,75 fr» (Belg. geld)»
Uit Amerika: 10,00 fr. (Belg. geld)»
mflHHfllt3££9SS3B8BkZflB3BIH
De Crypt van zertoren te Raas-
kerke (Diksmuide) zaï, evenals alle ja*
ren. kosteloos toegankelijk zijn voor ieder*
een op Vrijdag 11 November, herdenking
van den Wapenstilstand.
Dit jaar zal deze 20* herdenking van
den Wapenstilstand gepaar.? gaan niet de
onthulling van een gedenksteen aan deit
geest der 1 ercerd'. Septemberdagen van
dit jaa«", tijdens dewelke de zucht naar
vrede cn de nooit-meer-oorlogs-wi! van de
volkeren zoo eensgezind tot uiting kwam.
Bij de onthulling van deze gedenksteen
zal de Heer Uerrnain Lefevcr, algemeen
voorzitter der V.O.S. en bestuurs.id van
het Bedevaartcomite, namens tic Ijzerbe
devaart het woord voeren
De plechtigheid wordt ingeleul door eene
Herdenkingsm.s in de kerk van Uaaskcrke
te 10 uur, waarna optocht naar den Ijzer-
toren waar te 11 uur de \V a v as.ilstand,
onder het luiden van N pRchtig
herdacht wordt.