TER NAGEDACHTENIS VAN L H. PAUS PIUS XI Het overlijden van den H. Vader En de wettige Regeering PI PAUS De Regeeringscrisis in ons Land KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER Brief van Z. Ixc. Mgr Lamiroy, De Jaagpcdenkwestie Middenstanders BETAALDE VERLOFDAGEN GEZINSVERGOEDING voor NiET-LOGNTREKKENDEN INTERNATIONAAL OVERZICHT Be verjaring van het over lijden van Koning Albert i Hr Henri Jaspar, sedertdien overleden, moest het opgeven. - Be Liberalen blijven onhandelbaar ent de benoeming van Br Hartens Naar een Katholiek-Socialistisch kabinet onder leiding van H. Pierlot? ZONDAG 19 FEBRUARI 1939 12 BLADZIJDEN: 50 CENTIEM.. T JAAR. N' 8. *«*'M»WWV «HM****-*» DE HALLE Katholiek *.Veekblad van leper Bureel Boterstraat, 58, IEPER. ABONNEMENTSPRIJS VOOR 1 JAAR (per post) Binnenland 25-F rank Engeland 10-Belga* Frankrijk 9.— Belgas Belgisch Kongo 9.Belgas Alle andere landen 13.Belgas kl tdew ei kers ztm verantwoordelijk voor hun artikels. TARIEF VOOR BERICHTEN Dmkker-Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperinge. Tel. Poperinge Nr 9. Postcheekrekening Nr 155.70. Kleine berichten per regel 1.— fr. 2 fr. toel. v ber m. adr. t. bur. Kleine berichten (minimum! 4.fr. Rouwber. en Bedank, (min.) 5.fr. Te herhalen aankondigingen: pr'is op aanvraag. Annoncen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine be richten tegen den Donderdag noen. Bisschop van Brugge Zeer Lieve Broeders, Het heeft den Heer behaagd zijn trou wen dienaar, den grooten Paus Pius XI, tot de eeuwige rust te roepen. Op 6 Februari vierden wij nog eens met kinderlijke vreugde de zeventiende verja ring van zijn verkiezing tot Stadhouder van Jezus-Christus op aarde; op 12 Fe bruari zouden wij met dankbare genegen heid het blijde Te Deumzingen ter herinnering aan zijn plechtige kroning en wij bereidden ons reeds voor om dit jaar de zestigste verjaring van zijn priester wijding en de twintigste verjaring van zijn bisschopswijding te herdenken, doch God heeft er anders over beschikt. Zijne Hei ligheid Paus Pius XI ontsliep in den Heer op Vrijdag 10 Februari, en wij verliezen in Hem een liefhebbenden en beminden Vader, die in deze benarde tijden er nog zoo noodig was. Ambrosius, Damiaan, Achiel Rattl werd te Desio, in 't Bisdom Milanen, geboren op 31 Mei 1857. Wij kunnen gerust verkla ren dat Hij op zeer bijzondere wijze door God werd uitverkoren en voorbereid om eensdaagk te worden de groote Paus, over wiens afsterven thans de geheele Katho lieke Kerk rouwt en treurt. Achtereenvolgens hoogleeraar aan het Groot Seminarie en wetenschappelijk be stuurder der alom vermaarde Ambrosi- aansche Boekerij te Milanen- daarna pre fect der Vaticaansche Bibliotheek te Ro me; Apostolisch Nuntius in Polen en la te.' Aartsbisschop van Milanen. is hij zijn gairsche leven lang een voorbeeld geweest van onvermoeibare werkzaamheid, van ontembare krachtdadigheid en bovenna tuurlijken ijver voor het Rijk van Chris tus en den Vrede van Christus. Op het oogenblik van zijn verkiezing tot Plaatsvervanger van Jezus-Christus, wei nige jaren na den rampzaligen oorlog, was de toestand, over de gansche wereld, droevig en angstwekkend. Om het bestuur van de H. Kerk in deze omstandigheden op te nemen, om aan het roer te staan van het schipje van Petrus, was een klare blik en een vaste hand noodig. Iedereen echter moet bekennen dat de sterkste ver wachtingen op Paus Pius XI gesteld, nog door de werkelijkheid verre zijn overtrof fen geworden. Daaraan is nogmaals te zien dat God over zijne Kerk waakt en dat onze Keer Jezus-Christus, volgens zijn stellige belofte, met haar is en blijft tot het einde der tijden. Het is volstrekt onmogelijk, Z. L. B., de breede werkzaamheid van Zijn Heiligheid Paus Pius XI binnen de enge ramen in te sluiten van een korte levensbeschrij ving. De Katholieke Actie en de verbreiding van Christus' Rijk over de gansche we reld. door een missiewerking zooals er wellicht nooit eene geweest is in de gan sche geschiedenis der Kerk, moeten onge twijfeld als de twee hoofdbekommernissen worden beschouwd aan den roemrijken Paus, dien wij beweenen. Gij weet allen hoe Hij, van de eerste dagen van zijn pontificaat af, de Katho lieke Actie aanprees en overal wilde zien oprichten. Gij kent zijrf eigen verklaring, dat dese Hem zoo duurbaar was als de appel van zijn oog, en gij herinnert TJ nog allen hoe Hij eensdaags, wanneer ge vaar haar bedreigde, met buitengewone krachtdadigheid optrad cm har.r te be schermen en te verdedigen. Hij zelf ook noemde zich den Missie paus op de herinneringsmedalie, die aan de bedevaarders van het H. Jaar werd gegeven. Zijn grootste geluk was de ont wikkeling ta mogen beleven en bewonde ren van de inlandsche geestelijkheid, en met vreugde volgde Hij den wonderbaren opbloei van de Katholieke Actie en van hot missie-apostolaat in ons geliefd Bis dom. Nochtans deed zijn bezorgdheid voor de rrme heidenen Hem den droevigen toe- i tand niet vergeten der verdwaalde chris tenen en ketters. Wij kunnen er om nauwelijks onze tranen bedwingen schrijft Hij, sprekend over den nood der afgescheurde kerken van de Moederkerk van Rome. Hij wilde dan ook dat aan de litanie van alle Heiligen deze smeekbede zou worden toegevoegdDat alle dwa- 1 enden tot de eenheid van het geloof mo gen terugkeeren, en alle ongeloovigen tot liet licht van het Evangelie mogen ge voerd worden Op sociaal gebied ijverde Pius XI voor dsn vrede en de rechtvaardigheid, zooals gij allen weet uit zijn encycliek over de hcdendaagsche toestanden en de meest dringende middelen om de arbeidersbe volking te helpen. Gij hebt eveneens zij ne wonderschoone wereldbrieven gelezen over het maatschappelijk eerherstel aan Jezus' goddelijk Hart; over de christelijke opvoeding; over de eenheid, de heiligheid c.i onverbreekbaarheid van het christe lijk huwelijk; over de noodzakelijkheid van het gebed en de boetvaardigheid in deze tijden van nijpende crisis; over het Koningschap van Jezus-Christus en het goddelijk Moederschap van O. L. Vrouw, en zoovele andere. Met fieriie'd hebt gij den H. Vader be wonderd wanneer Hij, reeds gebroken door zijn zware ziekte, zich oprichtte van zijn lijdensbed en zich te weer stelde tegen diegenen, die het aandurfden de Kerk Christi te vervolgen of den oorlog te ver klaren aan God. Het was ook een ontlas ting voor U Hem te hooren de moderne verafgoding van den Staat klaar en dui delijk veroordeeien. Eindelijk weet gij nog dat de naam van onzen grooten Paus onafscheidbaar is verbonden met de oplossing van het Ro- meinsche Vraagstuk en dat de vele over eenkomsten, die Hij met andere Staten heeft gesloten, een gezag en een aanzien hebben gegeven aan de Katholieke Kerk, zooals zij wellicht er nooit een gekend heeft in vroegere tijden. En nochtans, Z. L. B., is dit alles enkel het meest uiterlijke, het meest opvollende in dit luisterrijk pontificaat en Wij zou den nog moeten spreken over de hooge bekommernis van den Paus voor de we tenschap, over zijn vaderlijke bezorgdheid voor de kloostergemeenten, voor de pries ters en hun vorming, en zoo meer. Wellicht minder bekend is zijn kom mervolle bemoeienis om de heiliging van al de geloovlgen te bewerken. Iedereen missionariswas een duurbaar orde woord van Hem, maar Hij wilde dat het groote hulpmiddel om de missionarissen te steunen zou zijn het gebed van al zijn kinderen. In den wereldbrief over de so ciale nooden, geeft Hij als bijzonderste redmiddel aan het nauwkeurig vervullen van al de christelijke plichten door ieder een. Waar Hij spreekt over de Katholieke Actie, komt Hij immer terug op de drin gende noodwendighied voor leekenaposte- len om eerst te streven naar persoonlijke [Volmaking. Aan de leeken algemeen be veelt Hij de geestelijke afzonderingen of retraites aan, en openlijk gaat Hij in te- gen dc valsche opvatting van velen, die denken dat heiligheid een voorrecht is yfth enkele uitverkoren zielen. Ieder christen mensch, zoo leert de Paus, is geroepen tot de heiligheid en heeft ook den strengen plicht er naartoe te streven. In zijn wereldbrief over den H. Franciscus van Sales, zegt Hij tot de bisschoppenMaakt dat het volk ver staan zou dat heiligheid van leven niet een buitengewone gave is, die voor eeni- gen is voorbehouden en aan alle anderen wordt geweigerdHij haalt daarbij het woord aan van den goddelijke Meester; Weest gij dan volmaakt, zooals uwe he- melsche Vader volmaakt is en Hij be sluit dat dit een gebod is, niet voor eenige uitgelezenen, maar voor allen, zonder uit zondering. Hij voegt er eindelijk bij, met de woorden van den H. Augustinus: God gebiedt niet wat onmogelijk is, en gebie dend vermaant Hij U te doen wat gij doen kunt, en zijne Goedheid te vragen wat gij door U zeiven niet vermoogt Z. L. B., onthoudt deze groote en schoo- ne les van onzen H. Vader en overweegt ze gedurende den heiligen tijd van de Vasten, die aanstaande is. Bidt ook voor Hem opdat Christus-Ko ning, door de voorspraak van Maria, de Moeder van God, Hem zou ontvangen in zijn Hemelrijk en in het zaligend gezel schap van die groote schaar heiligen, die door onzen betreurden Vader op de alta ren werden geplaatst. Bidt met vurigheid: Barmhartige Je zus, geef aan den rusteloozen Werker, die zijn leven offerde voor den vrede tusschen de volkeren en die gevallen Is in den strijd voor uwen Vrede en uw Rijk, de eeuwige rust in Uw Vrederijk. Bidt eindelijk nog om het licht van den H. Geest te bekomen voor het Conclaaf, dat den nieuwen Paus verkiezen moet, en opdat het God zou believen ons een op volger van Pius XI te schenken volgens het H. Hart van Jezus. Te dien einde schrijven Wij voor als volgt: 1° Zooals Wij reeds bevolen hebben, zal in al de parochiekerken van Ons Bisdom een plechtige Dienst gedaan worden, tot zieilafenis van Ziine Heiligheid den Paus, op een dag door de HH. Pastoors te bepa len. Wij zelf hebben dien plechtigen Rouwdienst gedaan in onze Kathedraal, Woensdag laatst. 2" Een plechtige Dienst zal eveneens ge daan worden in de kapellen van Onze colleges, onderwijsgestichten en kloosters. 3° De priesters zullen de verschillende gebeden zeggen, die Wij reeds hebben voorgeschreven. Wij vragen met aan drang dat zij allen het H. Misoffer zou den opdragen voor onzen H. Vader. 4" De kloostergemeenten zullen ver scheidene algemeene Communies opdra gen voor ditzelfde Inzicht en Wij vragen dat do leden van de Katholieke Actie, van den Eucharistlsehen Kruistocht en van alle godvruchtige genootschappen meermalen tot dezelfde intentie zouden eommuniceeren. 5° Op Zondag. 19 Februari, zal na de Hoogmis het Veni Creatorgezongen worden in al de kerken en openbare bid plaatsen van ons Bisdom; ook in de ka pellen der colleges om het licht van den H. Geest af te smeeken over het aan staande Conclaaf. Men zal, tot aan de verkiezing van den nieuwen Paus, het Veni Creator bid den alle dagen na de bijzonderste Mis in al de Kerken, en na de Communauteits- mis in de kloosters. Op Maandag, 20 Februari, zal in de Ka thedraal, na het zingen van het Veni Creator een plechtige votiefmis ter eere van den H. Geest gedaan worden. Wij noodigen daartoe bijzonder de geeste lijkheid uit der bisschoppelijke stad, ook afgevaardigden Onzer colleges en scholen. 6" Den Zondag, die volgt op de verkie zing van den nieuwen Opperherder der H. Kerk, zal een plechtig Te Deum worden gezongen om God te bedanken, in Onze Kathedraal, in al de kerken en openbare bidplaatsen van Ons Bisdom en ook in de kapellen van Onze colleges. De HH. Pastoors zullen de Overheden er toe uitnoodigen. Deze herderlijke brief zal onder al de missen worden afgelezen in al de kerken en openbare bidplaatsen van Ons Bisdom, den Zondag van Quinquagesima. Gegeven te Brugge, den 15 Februari 1939. f HENRICUS, Bisschop van Brugge. Op bevel van Zijne Hoogw. Excellentie, LEO ASSELOOS, Kan.Secr. We ontvingen Donderdag morgen van de hand van Heer Heindrycx Jules. Burgemeester van Loo, volgend schrijven: Loo, 15-2-'29. Mijnheer de Opsteller. Door uw weekblad van 11 Februari jl. vernemen wij, dat dc kwestie van de jaagpaden langs den Loovarrt en den Ijzer opgelost is. Sedert verscheidene ja ren werd er over dc overname van voor noemde wegen druk gesproken, thans heeft deze zaak haar beslag gekregen. Dit verheugend nieuws za! de gemeentebestu ren en de bevolking der streek in hooge mate tevreden stellen. Indien het onder houd dezer werken door de gemeentebe sturen moet uitgevoerd worden, zouden de jaarlijksche onderhoudskosten een zwa- ren last geweest zijn voor dc openbare besturen. Door het herstel van dezen weg langs de Loovaart. zal cr een nieuwe ver binding ontstaan tusschen leper, over Loo, naar Veurnc wat het verkeer en het toe risme in de streek merkelijk zal bevor deren, en meteen een ontlasting van het druk verkeer op de Staatsbaan Veurne- Ieper zal verwezenlijken. Daarom mcenen wij, de tolk te mogen zijn der gemeentebesturen en van de be volking dezer streek om den Heer Senator Sobry te Diksmuide onze oprechte gcluk- wen.schen aan te bieden, voor zijn aan houdende en onvermoeibare toewijding aan de belangen der streek. (Get.) Jules Heindrycx. IIBBBKIIIIIIIIIIMIIIIIIBIIB Lees op bladzijde 9 van dit Bijvoegsel Belang rijke inlichtingen over EN Ge kunt er veel nut uit trekken ALGEMEEN ZICHT IN ST-PIETERS3ASILIEK TIJDENS DE BEGRAFENISPLECHTIGHEDEN van den H. VADER NOG OVER DE LAATSTE STONDEN VAN DE H. VADER Door de Osservatore Romanowerd een extra-nummer uitgegeven na den dood van Z. H. de Paus Pius XI, waarin o. m. de laatste stonden en het afsterven van de H. Vader omstandig en nauwkeu rig werden verschenen. Uit de verstrekte gegevens blijkt dat op Vrijdag morgen 10 Februari, te 4 uur, een bulletijn door de geneesheeren van den H. Vader werd medegedeeld waarin werd verklaard dat de toestand van Z. H. Paus Pius XI zeer verergerd was, dat de koorts gestegen was tot 40 graden en de adem haling onregelmatiger was geworden dan ooit. Kort daarop overviel den Paus weer een aanval van hartasthma waarna de doodstrijd begon. De H. Vader bleef ech ter geheel bij zijn bewustzijn. Elj de teekenen van een nieuwen ziek- teaanval werd de Kardinaal-Staatssekre- taris en andere Kardinalen verwittigd, die ook aan het ziekbed verschenen. Te vijf uur werd de toestand erger en zuurstof werd den Kranke toegediend. In- tusschen werd een H. Mis voor den lioo- gen Lijder opgedragen. Door Mgr. de Romanis werd dan be gonnen 't gebed der stervenden te bidden, die door den Paus met gebaren van het hoofd en de handen onderstreept werden. Te 5.29 u. deelde Prof. Milani mede dat het einde ieder oogenblik te verwachten was. Te 5.30 u. naderde Mgr. de Romanis den Heiligen Vader en vroeg Hem de woorden Jezus, Maria, Jozef, Be beveel U mijn hart, mijn ziel en mijn lichaam te her halen. Te 5.31 u. ontsliep de Paus zacht en kalm. Aanwezigen deelden nog mede dat de laatste woorden van den Heiligen Vader geweest zijn: «Vrede, Vrede, O Jesus! Onmiddellijk na den dood van de H. Vader werd de eerste Requiemmis voor Z. H. de Paus opgedragen. Om de minuut werd het afsterven van Z. H. de Paus medegedeeld door de radio van Vaticaanstad. Door Mgr. Pacelli werd de dood vast gesteld, zooals wij dit reeds mededeelden in ons vorig nummer. De visschersring alsmede het zegel met het wapenschild van Paus Pius XI wer den aan Kardinaal Pacelli overhandigd. Het zegel werd dan Maandagmorgen ge broken en vernield. Kardinaal Pacelli begaf zich ook ln de geheime voorkamer waar hij zich ontdeed van het bisschopsmanteltje. Van dat oogenblik af woog het beheer der Kerk op de schouders van Mgr. Pacelli, tot de verkiezing van een nieuwen Paus een vol dongen feit zal wezen. Door een beeldhouwer werd het doo- denmasker van den Afgestorvene ge maakt. Het stoffelijk overschot van de H. Vader werd later gebalsemd. De doo- denklokken luidden over gansch Rome en een duizendkoppige menigte stroomde sa men op het St Pietersplein om te bidden en te weenen. EEN MILLIOEN GELOOVIGEN DEFILEERDEN VOOR DE LIJKBAAR VAN DE II. VADER Den Vrijdag nog werd het stoffelijk overschot overgebracht naar de Sixtijn- sche kapel, en opgebaard. De wezenstrek ken van den overisdjü# bleken kalm en een weinig bléekqfSHn vfoegér. De eqre- wacht werd gehouden door twee Edel- wachten en twee gehelme-kamerheeren. In den avond mochten reeds honderden geloovigen een laatsten groet brengen aan den Overledene. Zaterdag namiddag werd het stoffelijk overschot van de H. Vader dan overge bracht naar de Vatikaansche basiliek waar het opgebaard werd. Deze overbren ging ging gepaard met groote plechtig heid. Het lijk werd bij de overbrenging gedragen door 8 priesters, en was tijdens die plechtigheid bedekt met een lijkkleed. Het lijk werd geplaatst in de kapel van het Allerheiligste in de basiliek, op een hellend vlak en op een wijze dat de voe ten van den Doode konden bereikt en ge zoend worden. Intusschen was de menigte toegestroomd op het St Pietersplein, om in de basiliek toegelaten te worden om een laatste hul de te komen brengen aan de afgestorven H. Vader. Het plein zag zwart van het volk. Uit alle hoeken van het land stroom den de geloovigen toe. Politie en Itali- aansche legermacht lukten er ternauwer nood in de menigte geordend te kunnen houden. Toen de deuren van de basiliek open gingen bleek het volk een stroom te zijn die de kerk binnen wilde. Onafgebroken zou de menigte dan voorbijtrekken voor het opgebaard lijk van Z. H. Paus Pius XI. Het lijk van de H. Vader lag uitgestrekt op een met goud en damast bekleede baar. De schuine stand van de baar liet aan de geloovigen toe geheel het stoffelijk over schot te aanschouwen. De Paus was ge kleed met een rooden kazuifel. De handen bedekt met scharlaken handschoenen en over de borst gekruist. Het hoofd rustte op drie kussens, de mijter scheen uiter mate lang. Het zachte licht dat door de twee glas ramen der kapel naar binnen viel liet ln het halfdonkere het verguldsel van het gewelf schitteren, bij de klaarte der kaar sen ontwaardde men het ivoorkleurig ge laat van den Paus. Vier edelwachten, den helm op het hoofd, stonden bij de hoeken van het praalbed behangen met amarantkleurig fluweel afgezet met gouden franjes. De twee roode kardinaalshoeden van den overleden Paus waren aan den voet van het praalbed bevestigd. Intusschen werden den Zondagmorgen de negendaagsche diensten voor den over leden Paus ingezet. Binst de zes eerste dagen zouden de lijkdiensten plaats heb ben ln de basiliek en in de Sixtijnsche kapel de laatste drie dagen, door de Kar dinalen met al de plechtigheid van de pontifikale ceremoniën. saiasa (Zie vervolg 7" blad.) De reus die de Alpen beklom om dichter bi] God te zijn en een rui men blik te hebben op den verren gezichteinder; de Alpenist die de ber gen bewonderde als Gods kathedra len met witte marmeren altaren van sneeuw, de man van «Excelsior!», altijd «hooger op!», is naar Gods hoogten opgetogen. De grooten der aarde voelen zich zoo klein bij deze grootsche figuur die als een zonne schoonst is als ze on dergaat. Indien onze eeuw in de kerkelijke geschiedenis zal geboekt staan als de eeuw van Pius XIdan zal deze voorkomen als DE PAUS VAN DE VREDE een der allergrootsten. Als een Alpenjager gelijk sommige potentaten of dictators zijn voet ver- terdt daar komt een sneeuwlawinne die alles in gruizelmenten slaat. De Paus redde de vrede en offerde daar voor geen andermans leven dan het zijne. A TOTTERDOOD. Daar rustte hij op het sterfbed met in zijn vingers den eigen pater noster van den Pastoor van Ars dien hij zelf heilig verklaarde, daar pronk het beeld voor hem van het H. Treesje, zijn lieveling, de ster van zijn Pon- tiflkaat en zijn beste geneesheer. Hij heeft maar opgehouden te wer ken voor de Kerk om te sterven. Den grooten last van Paus waarvoor een Aartsengel zou terugschrikken heeft hij op zijn tachtigjarige schouders gedragen ook tot het einde, zooals hij zei: «Als zijn beenen niet meer meewilden. Den Zondag vóór zijn dood heeft hij 's nachts de redevoering bereid die hij op de groote bekroning voor al de Bisschoppen moest uitspreken. Hij heeft gewerkt om dood. A GENIE EN HELD. Voor dien Vorst van den kleinsten Staat zonder kanons en zonder tanks sal heel de wereld in rouwe zijn. Dat een Hitier, een Mussolini of een Stalin zouden het hoofd neerleg gen dat zou de wereld tamelijk koud laten. Nu luiden de klokken overal, de we reld door wordt er gebeden, in de kathedralen en in de noodkapellen der missies worden diensten gedaan, tranen vloeien. De christenen voelen zich weezen. Toen ik de gazet gaf aan een grij saard in het ouderlingengesticht en die afgeleefde man het portret bekeek van den Paus en de blokletters van zijn dood, die ruwe kerel, die 40 jaar in de steenovens heeft gewrocht, ween de als een kind. JBBÏ Op Vrijdag 11. 17 Februari, was het de vijfde verjaring van den dood van Z. M. Koning Albert I. Dien dag werd te Brussel een plechtige hulde gebracht aan de nagedachtenis van den betreurden Vorst en de afgestorven leden van het Vorstenhuis. Een grootsche plechtigheid had dan ook plaats voor en in de crypte te Laken. Aan de rijksgebouwen werd de nationa le vlag halftop geheschen. Aan het Koning Albert Monument te Nieuwpoort greep eveneens een herden kingsplechtigheid plaats. Om niemand krijscht men zoo op aarde. Ook de Paus heeft menigmaal ge weend bij de rampen die de Kerk teisterden, hij weende als een vader over zijn priesters-martelaars, over zijn kloosterlingen in de concentra tiekampen. De vader moest zijn ver driet verduiken voor zijn kinders om hun moed te geven. Die groote geleerde die geleefd heeft in de boeken stond ook dicht bij het volk, bij de arbeidende klas. Dit machtig genie had een groot hart. «Ik geef veel, zei hij, maar God geeft mij meer weer.» Van den bergtop der wetenschap en leering daalde hij tot de vallei van het practisch leven. Hij is de groote chef der Katholieke Actie, de groote organisator der Missies. Hij was «van zijn tijd» toen hij Marconi riep om tot het uiteinde der wereld de stem der Pauzen te laten hooren. De Alpenist die nieuwe wegen baan de op den Mont Rose is ook baan breker geweest op alle gebied en toont nog den eenigen veiligen weg voor de christenen en ook voor zijn op- volgers die het schoone zullen heb ben omdat de weg reeds gebaand is. Er is geen kroon op aarde als de Pauselijke kroon. Maar er was ook op geheel de wereld geen hoofd zoo waardig om zulk een kroon te dragen. ZIJN TESTAMENT. De Generaal Overste der Predik- heeren, P. GILLET, hield dezer da gen een rede te Parijs waarin hij zei: In de laatste dagen zag ik de Paus en hij was beangstigd en weende over de crisis in Europa. Maar zich rech tend zei hijGeloof niet dat ik pes simist ben. Binnen korten tijd, zijn wij zeker dat de liefde de plaats van den haat zal nemen onder de men- schen en het recht zal de macht ver vangen. Laten wij deze pauselijke woorden als zijn testament beschouwen. Verder zei Pater Gillet nog dat se dert Christus geen mensch gespro ken heeft zooals deze Paus, met zoo veel wijsheid, gezag, voorzichtigheid en heldenmoed. A SLOT. Dat feest dat den 12 Februari moest plaats hebben in de Basiliek van Sint Pieter zou schoon geweest zijn, over heerlijk. Doch al die heiligen die hij heeft gekanonizeerd hebben geoordeeld Die basiliek met haar 50.000 men- schen en al haar pracht is niet ruim genoeg. Meer dan de koren van Perosi zullen de engelenkoren resoneeren. Meer luister onder den hemelkoepel dan in den grootsten tempel der aar de. De hemeltroon is schooner dan de Pauselijke troon. De paneering der Basiliek zal die nen voor zijn begraving. De aangeko men Bisschoppen zullen aan zijn lijk de hulde brengen die zij hem anders zins gingen betoonen. Ook voor dat feest en die verjarin gen die hem zoo dierbaar waren heeft de Paus het sacrificie gedaan zooals dat van zijn leve nvoor de vrede. Den Alpentop der offerliefde wilde hij ook bereiken. Het slachtoffer op het altaar van de vrede wordt gekroond in den he mel. En dat overtreft alles. Nu kan hij niet meer hooger stijgen. A. B. DE DOOD VAN PAUS PIUS XI IS EEN VREDESBOODSCHAP. De komende generaties zullen eens Paus Pius XI huldigen als een der grootste Pausen der geschiedenis. Zijn zeventienjarig pontificaat is verba zend vruchtbaar geweest. Zijn ency clieken, waardoor hij de stelling van de Kerk heeft omschreven tegenover de groote problemen en stroomingen van onze tijd, zijn monumenten, die als lichtbakens de weg der toekomst voor ontworteld Europa en voor de zieke wereld belichten. In zijn wereld- brieven over het communisme, over het overdreven racisme, over toestan den in Mexico en Duitschland, over het sociale vraagstuk, daar ziet men duidelijk de vinger Gods. Zijn dood is één huldiging gewor den in alle landen van de wereld, ook door niet-katholieken. Wat ons echter bij dit stoffelijk overschot het meest treft, is de korte tijdspanne die ligt tusschen het oogenblik waar op hij zijn rede hield in de benarde Septemberdagen en zijn afscheid van deze wereld. We herinneren ons nog zoo goed, hoe hij op het oogen blik dat geheel de wenschheid sid derde voor de dreigende oorlog, zijn leven opofferde voor de vrede. Twee, drie weken geleden nog herhaalde zich de bedreiging. En nu is het als of God het offer van de groote Paus aanvaardt en ons zijn vrede biedt. Ineens wordt het einde aangekondigd van de oorlog in Spanje en in het Verre Oosten stijgen de vredeskansen met den dag. Groote Staatslieden in alle landen verkondigen een langdu rige vrede. Zelfs Benesj, de oude ge slepen Benesj, kan in Amerika, waar hij aangeland is, niet ontkennen, dat de atmosfeer opklaart en dat de oor log voor onbepaalde tijd uitgescha keld is. De dood van Pius XI is een vredesboodschap! NEGRIN EN C° OP DE VLUCHT. Het vraagstuk van de wettelijkheid van de regeering, die bij den aanvang van de Spaansche burgeroorlog, zulke betwistingen meebracht en die de ba sis van dit vreeselijk tijdsgebeuren vormt, treedt thans weer met bijzon dere aandrang op den voorgrond. In onze eerste overzichten, bij het uit breken van den oorlog, hebben we gezegd, dat de regeering van Ma drid, (de regeering van het F rente Popular) doordat ze de straatmoor- den, de kerkbranden en de plunde ringen niet beteugelde, maar ze zeljs aanmoedigde, hare wettelijkheid ver loren had en dat de opstand van Ge neraal Franco geen geioone opstand was, maar een poging om de wette lijkheid te herstellen. Van rebellen is reeds lang geen sprake meer in de meeste bladen. Alleen de marxistische pers gebruikt nog bij uitzondering deze benaming. Maar waar is thans de wettige regee- ring, heeren communisten en socia listen? Negrin en geheel zijn laffe troep zijn op de vlucht gegaan. Na een paar weken is hij met Del Vayo teruggekeerd naar het deel van Span je dat voorloopig nog rood genoemd wordt. Daar beweren zij, hebben zich al de andere ministers vervoegd. Wie dat gelooven wil? De Staatshoofden Azana, Companys en Aguirre, blijven intusschen knusjes in Frankrijk. Negrin en Del Vayo beweren dat de strijd tot het uiterste zal voortgezet HEER NEGRIN worden. Dat zal niet! Dat is een laat ste bedreiging omdat het een laatste, hoewel hopelooze kans beteekent om nog een accoord te kunnen treffen met de rebel Franco. Engeland en Frankrijk willen vandaag nog een be middelingspoging doen. Doch ook zij zien het nuttelooze hiervan in en er kennen reeds bij voorbaat de regee- rihg van Burgos. Negrin en Del Vayo en andere volksbedriegers, uw aan hang gelooft U niet meer. Het groot ste deel van uwe troepen, zal niet meer willen vechten. Bij dc cc.-.c schermutselingen -e Franco, zooals ze dat in Katalonie gedaan hebben. Uw broodje bakt niet meer! DE WEDLOOP VOOR DE ERKENNING VAN FRANCO. Terwijl wij hier nog zaten te suk kelen met minister crisis, wanneer het er op aan kwam een handelsvertegen woordiger te zenden naar Burgos, hadden alle landen behalve Frankrijk dit reeds gedaan, zonder binnenland- sche moeilijkheden. Nu dat het ru moer hierover in Belgie nog niet hee- lemaal geluwd is, ontstaat er een al gemeene wedloop om de regeering van Franco ook politiek te erkennen. Na Duitschland, Italië en Japan heb ben thans ook Hongarije en Ierland besloten een diplomatische vertegen woordiger te zenden. Op het oogen blik dat we deze regels schrijven, be slist men in het Fransche kabinet voor dezelfde erkenning en automa tisch volgt Londen. En na het voor beeld van die twee groote landen vol gen natuurlijk alle andere landen. Was het noodig, heeren Belgische so cialisten, zoo'n kabaal te maken over het zenden van een handelsverte genwoordiger» en met zoo'n aandrang te roepen: Burgos nooit! Ge hebt U nog niet aardig belachelijk gemaakt bij uw kiezersDie zullen U bij de aanstaande kamerverkiezingen ook wel in de steek laten zooals de Spaan sche militianen dit gedaan hebben tegenover hun roode menners. ONGERUSTHEID IN ITALIË. De haast waarmee Frankrijk en Engeland de kwestie van de erken ning van de Burgosregeering door drijven en hun tusschenkomst voor een overeenkomst tusschen de twee strijdende partijen, heeft in Italië een zekere ongerustheid veroorzaakt. Zal Frankrijk nu ook nog door zijn sluwe diplomatie, trachten te halen wat Italië door het offer van zijn gesneuvelde en gewonde soldaten heeft bedongen? Er wordt gesproken over de financieele hulp die Franco zal noodig hebben voor het herstel van Spanje, geteisterd door dertig maanden oorlog. Frankrijk en Enge land doen hun geld rinkelen. Dat kan Italië niet! Begrijpt men de onge rustheid? Dc luidruchtige eischen van Italië, betreffende Corsica, Tunis en Djiboeti verliezen hun kracht. Hei evenvjicht wordt hersteld! Verboden nadrukJ ROSKAM. H. SPAAK KRIJGT OPDRACHT EEN OPLOSSING TE ZOEKEN Drie maanden dus na de benoeming van Dr Martens tot Lid der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde, hadden de liberale Ministers het in den zin gekregen de Regeering te doen vallen om deze benoeming, dit tengevolge de hetze gevoerd door de HH. Louveau en Cox, leiders van Oudstrijdersvereenigin- gen en Vuurkrulsers, en waarbij het li beraal driemanschap Max-Coulonveau- Henricot gemeend had zich te moeten aansluiten. De liberale Parlementairen werden zelfs niet eens gepraamd om de aan te nemen houding der liberale Mi nisters. Nadat de Heer Spaak het ontslag zij ner Regeering hacl aangeboden, is de Koning onmiddellijk overgegaan tot de gebruikelijke raadplegingen. Na de HH. Huysmans en Moyersoen, Voorzitters van Kamer en Senaat, alsmede de Ministers van State, HH. Brunet, Hymans en Van Overbergh te hebben ontvangen, gaf de Koning aan den Heer Spaak opdracht de meest rustbrengende oplossing na te sporen die te geven was aan de zaak Martens. Katholieke Vlaamsche Ministers wer den bij den Heer Spaak ontboden, ook de HH. Van Cauwelaert en Orban. Naar verluid zou aan Dr Martens ook ge vraagd zijn geweest of hij bereid zou zijn ontslag te nemen, waarop hij weigerend heeft geantwoord, antwoord dat aan den Heer Spaak werd bekend gemaakt. Opnieuw werd door verschillende an dere leden der Kon. VI. Academie beves tigd dat zij solidair bleven met Dr Mar tens. Heer Huysmans verklaarde daarbij nog dat het ontslag van Dr Martens de verdwijning der VI. Academiën zou be- teekenen, vermits alle leden solidair ble ven met Dr Martens. Ook in gansch Vlaanderen rees groot verzet tegen het denkbeeld dat Dr Mar tens genoopt zou worden ontslag te ne men. Zaterdag toog Heer Spaak tweemaal naar het Koninklijk Paleis. Ten slotte verstrekte hij een raadselachtige mede- cieeling aan de journalisten, waaruit bleek dat de Koning hem ontlast had van dezending hem toevertrouwd. EEN VERKLARING VAN DE VLAAMSCHE CULTUURVEREENIGINGEN Intusschen werd aan den Heer Spaak, Eerste-Minister, een verklaring bezoigd vanwege de Vlaamsche Cultuurvereeni- gingen en waarbij het Comité van de Ijzerbedevaarten en het Algemeen VL Hoogstudentenvcrbond zich hadden aan gesloten, en waarin betoogd werd dat al die vereenigingen beslist wenschen dat Dr Martens lid blijft van de Ken. VU Academie. H. HENRI JASPAR BEPROEFT HET MAAR MISLUKT. Zondag morgen werd de Heer Kenri Jaspar, Katholiek Minister van State, die sedert een paar jaar uit de politiek teruggetrokken leefde, door den Koning ontboden en kreeg opdracht van on:en Vorst een nieuw Kabinet te vormen. Heer Jaspar vroeg 24 uren bedenktijd en begon dan onmiddellijk de gebruike lijke raadplegingen in te zetten. Maan dag voormiddag ging hij den Koning op de hoogte brengen van den toestand en zette nadien zijn onderhandelingen voort. In den avond ondervond de Heer Jas par dat hij in zijn opdracht niet zou gelukken en ging hij den Koning ontlas ting van de opdracht vragen, wat ge beurde. Heer Jaspar was namelijk gestuit op socialistisch en Vlaamsch verzet. De Heer Jaspar had zich voorgesteld dat de Regeering slechts 10 Ministers zou tellen, waarvan 5 parlementairen, de overigen allen teckniekers. Slechts één porte feuille wilde de Heer Jaspar toekennen aan een Vlaming en de Socialisten gin gen slechts mogen rekenen op twee mi nisteries. Onder deze voorwaarden was het dui delijk dat de Heer Jaspar niet lukken kon noch bij Socialisten noch bij de Vla mingen, zoodat hij dan ook zijn pogin gen moest opgeven. (Zie vervolg op 7' blad.) (■■■■■■BE&yiKaaHiiiafcaiieaBkitfaiai GE ZIJT OVER ONS BLAD TEVRE- DEN! NA LEZING, SCHUIF HET IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF VRIEND. ZOO STEUNT GE ONS. DOE DIT ZONDER UITSTEL, DANK,

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1939 | | pagina 1