TER NAGEDACHTENIS
VAN L H. PAUS PIUS XI
Het overlijden van den H. Vader
En de wettige Regeering
PI PAUS
De Regeeringscrisis in ons Land
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Brief van Z. Ixc. Mgr Lamiroy,
De Jaagpcdenkwestie
Middenstanders
BETAALDE VERLOFDAGEN
GEZINSVERGOEDING voor
NiET-LOGNTREKKENDEN
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Be verjaring van het over
lijden van Koning Albert i
Hr Henri Jaspar, sedertdien overleden, moest het
opgeven. - Be Liberalen blijven onhandelbaar ent
de benoeming van Br Hartens
Naar een Katholiek-Socialistisch kabinet onder leiding van
H. Pierlot?
ZONDAG 19 FEBRUARI 1939
12 BLADZIJDEN: 50 CENTIEM..
T JAAR. N' 8.
*«*'M»WWV «HM****-*»
DE HALLE
Katholiek *.Veekblad van leper
Bureel
Boterstraat, 58, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 25-F rank
Engeland 10-Belga*
Frankrijk 9.— Belgas
Belgisch Kongo 9.Belgas
Alle andere landen 13.Belgas
kl tdew ei kers ztm verantwoordelijk voor
hun artikels.
TARIEF VOOR BERICHTEN
Dmkker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge.
Tel. Poperinge Nr 9.
Postcheekrekening Nr 155.70.
Kleine berichten per regel 1.— fr.
2 fr. toel. v ber m. adr. t. bur.
Kleine berichten (minimum! 4.fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 5.fr.
Te herhalen aankondigingen:
pr'is op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en
moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be
richten tegen den Donderdag noen.
Bisschop van Brugge
Zeer Lieve Broeders,
Het heeft den Heer behaagd zijn trou
wen dienaar, den grooten Paus Pius XI,
tot de eeuwige rust te roepen.
Op 6 Februari vierden wij nog eens met
kinderlijke vreugde de zeventiende verja
ring van zijn verkiezing tot Stadhouder
van Jezus-Christus op aarde; op 12 Fe
bruari zouden wij met dankbare genegen
heid het blijde Te Deumzingen ter
herinnering aan zijn plechtige kroning en
wij bereidden ons reeds voor om dit jaar
de zestigste verjaring van zijn priester
wijding en de twintigste verjaring van zijn
bisschopswijding te herdenken, doch God
heeft er anders over beschikt. Zijne Hei
ligheid Paus Pius XI ontsliep in den Heer
op Vrijdag 10 Februari, en wij verliezen
in Hem een liefhebbenden en beminden
Vader, die in deze benarde tijden er nog
zoo noodig was.
Ambrosius, Damiaan, Achiel Rattl werd
te Desio, in 't Bisdom Milanen, geboren
op 31 Mei 1857. Wij kunnen gerust verkla
ren dat Hij op zeer bijzondere wijze door
God werd uitverkoren en voorbereid om
eensdaagk te worden de groote Paus, over
wiens afsterven thans de geheele Katho
lieke Kerk rouwt en treurt.
Achtereenvolgens hoogleeraar aan het
Groot Seminarie en wetenschappelijk be
stuurder der alom vermaarde Ambrosi-
aansche Boekerij te Milanen- daarna pre
fect der Vaticaansche Bibliotheek te Ro
me; Apostolisch Nuntius in Polen en la
te.' Aartsbisschop van Milanen. is hij zijn
gairsche leven lang een voorbeeld geweest
van onvermoeibare werkzaamheid, van
ontembare krachtdadigheid en bovenna
tuurlijken ijver voor het Rijk van Chris
tus en den Vrede van Christus.
Op het oogenblik van zijn verkiezing tot
Plaatsvervanger van Jezus-Christus, wei
nige jaren na den rampzaligen oorlog,
was de toestand, over de gansche wereld,
droevig en angstwekkend. Om het bestuur
van de H. Kerk in deze omstandigheden
op te nemen, om aan het roer te staan
van het schipje van Petrus, was een klare
blik en een vaste hand noodig. Iedereen
echter moet bekennen dat de sterkste ver
wachtingen op Paus Pius XI gesteld, nog
door de werkelijkheid verre zijn overtrof
fen geworden. Daaraan is nogmaals te
zien dat God over zijne Kerk waakt en
dat onze Keer Jezus-Christus, volgens
zijn stellige belofte, met haar is en blijft
tot het einde der tijden.
Het is volstrekt onmogelijk, Z. L. B., de
breede werkzaamheid van Zijn Heiligheid
Paus Pius XI binnen de enge ramen in
te sluiten van een korte levensbeschrij
ving.
De Katholieke Actie en de verbreiding
van Christus' Rijk over de gansche we
reld. door een missiewerking zooals er
wellicht nooit eene geweest is in de gan
sche geschiedenis der Kerk, moeten onge
twijfeld als de twee hoofdbekommernissen
worden beschouwd aan den roemrijken
Paus, dien wij beweenen.
Gij weet allen hoe Hij, van de eerste
dagen van zijn pontificaat af, de Katho
lieke Actie aanprees en overal wilde zien
oprichten. Gij kent zijrf eigen verklaring,
dat dese Hem zoo duurbaar was als de
appel van zijn oog, en gij herinnert TJ
nog allen hoe Hij eensdaags, wanneer ge
vaar haar bedreigde, met buitengewone
krachtdadigheid optrad cm har.r te be
schermen en te verdedigen.
Hij zelf ook noemde zich den Missie
paus op de herinneringsmedalie, die aan
de bedevaarders van het H. Jaar werd
gegeven. Zijn grootste geluk was de ont
wikkeling ta mogen beleven en bewonde
ren van de inlandsche geestelijkheid, en
met vreugde volgde Hij den wonderbaren
opbloei van de Katholieke Actie en van
hot missie-apostolaat in ons geliefd Bis
dom.
Nochtans deed zijn bezorgdheid voor de
rrme heidenen Hem den droevigen toe-
i tand niet vergeten der verdwaalde chris
tenen en ketters. Wij kunnen er om
nauwelijks onze tranen bedwingen
schrijft Hij, sprekend over den nood der
afgescheurde kerken van de Moederkerk
van Rome. Hij wilde dan ook dat aan de
litanie van alle Heiligen deze smeekbede
zou worden toegevoegdDat alle dwa-
1 enden tot de eenheid van het geloof mo
gen terugkeeren, en alle ongeloovigen tot
liet licht van het Evangelie mogen ge
voerd worden
Op sociaal gebied ijverde Pius XI voor
dsn vrede en de rechtvaardigheid, zooals
gij allen weet uit zijn encycliek over de
hcdendaagsche toestanden en de meest
dringende middelen om de arbeidersbe
volking te helpen. Gij hebt eveneens zij
ne wonderschoone wereldbrieven gelezen
over het maatschappelijk eerherstel aan
Jezus' goddelijk Hart; over de christelijke
opvoeding; over de eenheid, de heiligheid
c.i onverbreekbaarheid van het christe
lijk huwelijk; over de noodzakelijkheid
van het gebed en de boetvaardigheid in
deze tijden van nijpende crisis; over het
Koningschap van Jezus-Christus en het
goddelijk Moederschap van O. L. Vrouw,
en zoovele andere.
Met fieriie'd hebt gij den H. Vader be
wonderd wanneer Hij, reeds gebroken door
zijn zware ziekte, zich oprichtte van zijn
lijdensbed en zich te weer stelde tegen
diegenen, die het aandurfden de Kerk
Christi te vervolgen of den oorlog te ver
klaren aan God. Het was ook een ontlas
ting voor U Hem te hooren de moderne
verafgoding van den Staat klaar en dui
delijk veroordeeien.
Eindelijk weet gij nog dat de naam van
onzen grooten Paus onafscheidbaar is
verbonden met de oplossing van het Ro-
meinsche Vraagstuk en dat de vele over
eenkomsten, die Hij met andere Staten
heeft gesloten, een gezag en een aanzien
hebben gegeven aan de Katholieke Kerk,
zooals zij wellicht er nooit een gekend
heeft in vroegere tijden.
En nochtans, Z. L. B., is dit alles enkel
het meest uiterlijke, het meest opvollende
in dit luisterrijk pontificaat en Wij zou
den nog moeten spreken over de hooge
bekommernis van den Paus voor de we
tenschap, over zijn vaderlijke bezorgdheid
voor de kloostergemeenten, voor de pries
ters en hun vorming, en zoo meer.
Wellicht minder bekend is zijn kom
mervolle bemoeienis om de heiliging van
al de geloovlgen te bewerken. Iedereen
missionariswas een duurbaar orde
woord van Hem, maar Hij wilde dat het
groote hulpmiddel om de missionarissen
te steunen zou zijn het gebed van al zijn
kinderen. In den wereldbrief over de so
ciale nooden, geeft Hij als bijzonderste
redmiddel aan het nauwkeurig vervullen
van al de christelijke plichten door ieder
een. Waar Hij spreekt over de Katholieke
Actie, komt Hij immer terug op de drin
gende noodwendighied voor leekenaposte-
len om eerst te streven naar persoonlijke
[Volmaking. Aan de leeken algemeen be
veelt Hij de geestelijke afzonderingen of
retraites aan, en openlijk gaat Hij in te-
gen dc valsche opvatting van velen, die
denken dat heiligheid een voorrecht is
yfth enkele uitverkoren zielen.
Ieder christen mensch, zoo leert de
Paus, is geroepen tot de heiligheid en
heeft ook den strengen plicht er naartoe
te streven. In zijn wereldbrief over den
H. Franciscus van Sales, zegt Hij tot de
bisschoppenMaakt dat het volk ver
staan zou dat heiligheid van leven niet
een buitengewone gave is, die voor eeni-
gen is voorbehouden en aan alle anderen
wordt geweigerdHij haalt daarbij het
woord aan van den goddelijke Meester;
Weest gij dan volmaakt, zooals uwe he-
melsche Vader volmaakt is en Hij be
sluit dat dit een gebod is, niet voor eenige
uitgelezenen, maar voor allen, zonder uit
zondering. Hij voegt er eindelijk bij, met
de woorden van den H. Augustinus: God
gebiedt niet wat onmogelijk is, en gebie
dend vermaant Hij U te doen wat gij doen
kunt, en zijne Goedheid te vragen wat gij
door U zeiven niet vermoogt
Z. L. B., onthoudt deze groote en schoo-
ne les van onzen H. Vader en overweegt
ze gedurende den heiligen tijd van de
Vasten, die aanstaande is.
Bidt ook voor Hem opdat Christus-Ko
ning, door de voorspraak van Maria, de
Moeder van God, Hem zou ontvangen in
zijn Hemelrijk en in het zaligend gezel
schap van die groote schaar heiligen, die
door onzen betreurden Vader op de alta
ren werden geplaatst.
Bidt met vurigheid: Barmhartige Je
zus, geef aan den rusteloozen Werker, die
zijn leven offerde voor den vrede tusschen
de volkeren en die gevallen Is in den
strijd voor uwen Vrede en uw Rijk, de
eeuwige rust in Uw Vrederijk.
Bidt eindelijk nog om het licht van den
H. Geest te bekomen voor het Conclaaf,
dat den nieuwen Paus verkiezen moet, en
opdat het God zou believen ons een op
volger van Pius XI te schenken volgens
het H. Hart van Jezus.
Te dien einde schrijven Wij voor als
volgt:
1° Zooals Wij reeds bevolen hebben, zal
in al de parochiekerken van Ons Bisdom
een plechtige Dienst gedaan worden, tot
zieilafenis van Ziine Heiligheid den Paus,
op een dag door de HH. Pastoors te bepa
len. Wij zelf hebben dien plechtigen
Rouwdienst gedaan in onze Kathedraal,
Woensdag laatst.
2" Een plechtige Dienst zal eveneens ge
daan worden in de kapellen van Onze
colleges, onderwijsgestichten en kloosters.
3° De priesters zullen de verschillende
gebeden zeggen, die Wij reeds hebben
voorgeschreven. Wij vragen met aan
drang dat zij allen het H. Misoffer zou
den opdragen voor onzen H. Vader.
4" De kloostergemeenten zullen ver
scheidene algemeene Communies opdra
gen voor ditzelfde Inzicht en Wij vragen
dat do leden van de Katholieke Actie,
van den Eucharistlsehen Kruistocht en
van alle godvruchtige genootschappen
meermalen tot dezelfde intentie zouden
eommuniceeren.
5° Op Zondag. 19 Februari, zal na de
Hoogmis het Veni Creatorgezongen
worden in al de kerken en openbare bid
plaatsen van ons Bisdom; ook in de ka
pellen der colleges om het licht van den
H. Geest af te smeeken over het aan
staande Conclaaf.
Men zal, tot aan de verkiezing van den
nieuwen Paus, het Veni Creator bid
den alle dagen na de bijzonderste Mis in
al de Kerken, en na de Communauteits-
mis in de kloosters.
Op Maandag, 20 Februari, zal in de Ka
thedraal, na het zingen van het Veni
Creator een plechtige votiefmis ter eere
van den H. Geest gedaan worden. Wij
noodigen daartoe bijzonder de geeste
lijkheid uit der bisschoppelijke stad, ook
afgevaardigden Onzer colleges en scholen.
6" Den Zondag, die volgt op de verkie
zing van den nieuwen Opperherder der
H. Kerk, zal een plechtig Te Deum
worden gezongen om God te bedanken, in
Onze Kathedraal, in al de kerken en
openbare bidplaatsen van Ons Bisdom en
ook in de kapellen van Onze colleges.
De HH. Pastoors zullen de Overheden er
toe uitnoodigen.
Deze herderlijke brief zal onder al de
missen worden afgelezen in al de kerken
en openbare bidplaatsen van Ons Bisdom,
den Zondag van Quinquagesima.
Gegeven te Brugge, den 15 Februari 1939.
f HENRICUS,
Bisschop van Brugge.
Op bevel van Zijne Hoogw. Excellentie,
LEO ASSELOOS, Kan.Secr.
We ontvingen Donderdag morgen
van de hand van Heer Heindrycx
Jules. Burgemeester van Loo, volgend
schrijven:
Loo, 15-2-'29.
Mijnheer de Opsteller.
Door uw weekblad van 11 Februari jl.
vernemen wij, dat dc kwestie van de
jaagpaden langs den Loovarrt en den
Ijzer opgelost is. Sedert verscheidene ja
ren werd er over dc overname van voor
noemde wegen druk gesproken, thans
heeft deze zaak haar beslag gekregen. Dit
verheugend nieuws za! de gemeentebestu
ren en de bevolking der streek in hooge
mate tevreden stellen. Indien het onder
houd dezer werken door de gemeentebe
sturen moet uitgevoerd worden, zouden
de jaarlijksche onderhoudskosten een zwa-
ren last geweest zijn voor dc openbare
besturen. Door het herstel van dezen weg
langs de Loovaart. zal cr een nieuwe ver
binding ontstaan tusschen leper, over Loo,
naar Veurnc wat het verkeer en het toe
risme in de streek merkelijk zal bevor
deren, en meteen een ontlasting van het
druk verkeer op de Staatsbaan Veurne-
Ieper zal verwezenlijken.
Daarom mcenen wij, de tolk te mogen
zijn der gemeentebesturen en van de be
volking dezer streek om den Heer Senator
Sobry te Diksmuide onze oprechte gcluk-
wen.schen aan te bieden, voor zijn aan
houdende en onvermoeibare toewijding
aan de belangen der streek.
(Get.) Jules Heindrycx.
IIBBBKIIIIIIIIIIMIIIIIIBIIB
Lees op bladzijde 9 van
dit Bijvoegsel Belang
rijke inlichtingen over
EN
Ge kunt er veel
nut uit trekken
ALGEMEEN ZICHT IN ST-PIETERS3ASILIEK TIJDENS DE BEGRAFENISPLECHTIGHEDEN van den H. VADER
NOG OVER DE LAATSTE STONDEN
VAN DE H. VADER
Door de Osservatore Romanowerd
een extra-nummer uitgegeven na den
dood van Z. H. de Paus Pius XI, waarin
o. m. de laatste stonden en het afsterven
van de H. Vader omstandig en nauwkeu
rig werden verschenen.
Uit de verstrekte gegevens blijkt dat op
Vrijdag morgen 10 Februari, te 4 uur, een
bulletijn door de geneesheeren van den
H. Vader werd medegedeeld waarin werd
verklaard dat de toestand van Z. H. Paus
Pius XI zeer verergerd was, dat de koorts
gestegen was tot 40 graden en de adem
haling onregelmatiger was geworden dan
ooit.
Kort daarop overviel den Paus weer
een aanval van hartasthma waarna de
doodstrijd begon. De H. Vader bleef ech
ter geheel bij zijn bewustzijn.
Elj de teekenen van een nieuwen ziek-
teaanval werd de Kardinaal-Staatssekre-
taris en andere Kardinalen verwittigd,
die ook aan het ziekbed verschenen.
Te vijf uur werd de toestand erger en
zuurstof werd den Kranke toegediend. In-
tusschen werd een H. Mis voor den lioo-
gen Lijder opgedragen.
Door Mgr. de Romanis werd dan be
gonnen 't gebed der stervenden te bidden,
die door den Paus met gebaren van het
hoofd en de handen onderstreept werden.
Te 5.29 u. deelde Prof. Milani mede dat
het einde ieder oogenblik te verwachten
was.
Te 5.30 u. naderde Mgr. de Romanis den
Heiligen Vader en vroeg Hem de woorden
Jezus, Maria, Jozef, Be beveel U mijn
hart, mijn ziel en mijn lichaam te her
halen.
Te 5.31 u. ontsliep de Paus zacht en
kalm.
Aanwezigen deelden nog mede dat de
laatste woorden van den Heiligen Vader
geweest zijn: «Vrede, Vrede, O Jesus!
Onmiddellijk na den dood van de H.
Vader werd de eerste Requiemmis voor
Z. H. de Paus opgedragen.
Om de minuut werd het afsterven van
Z. H. de Paus medegedeeld door de radio
van Vaticaanstad.
Door Mgr. Pacelli werd de dood vast
gesteld, zooals wij dit reeds mededeelden
in ons vorig nummer.
De visschersring alsmede het zegel met
het wapenschild van Paus Pius XI wer
den aan Kardinaal Pacelli overhandigd.
Het zegel werd dan Maandagmorgen ge
broken en vernield.
Kardinaal Pacelli begaf zich ook ln de
geheime voorkamer waar hij zich ontdeed
van het bisschopsmanteltje. Van dat
oogenblik af woog het beheer der Kerk
op de schouders van Mgr. Pacelli, tot de
verkiezing van een nieuwen Paus een vol
dongen feit zal wezen.
Door een beeldhouwer werd het doo-
denmasker van den Afgestorvene ge
maakt. Het stoffelijk overschot van de
H. Vader werd later gebalsemd. De doo-
denklokken luidden over gansch Rome en
een duizendkoppige menigte stroomde sa
men op het St Pietersplein om te bidden
en te weenen.
EEN MILLIOEN GELOOVIGEN
DEFILEERDEN VOOR DE LIJKBAAR
VAN DE II. VADER
Den Vrijdag nog werd het stoffelijk
overschot overgebracht naar de Sixtijn-
sche kapel, en opgebaard. De wezenstrek
ken van den overisdjü# bleken kalm en
een weinig bléekqfSHn vfoegér. De eqre-
wacht werd gehouden door twee Edel-
wachten en twee gehelme-kamerheeren.
In den avond mochten reeds honderden
geloovigen een laatsten groet brengen aan
den Overledene.
Zaterdag namiddag werd het stoffelijk
overschot van de H. Vader dan overge
bracht naar de Vatikaansche basiliek
waar het opgebaard werd. Deze overbren
ging ging gepaard met groote plechtig
heid. Het lijk werd bij de overbrenging
gedragen door 8 priesters, en was tijdens
die plechtigheid bedekt met een lijkkleed.
Het lijk werd geplaatst in de kapel van
het Allerheiligste in de basiliek, op een
hellend vlak en op een wijze dat de voe
ten van den Doode konden bereikt en ge
zoend worden.
Intusschen was de menigte toegestroomd
op het St Pietersplein, om in de basiliek
toegelaten te worden om een laatste hul
de te komen brengen aan de afgestorven
H. Vader. Het plein zag zwart van het
volk. Uit alle hoeken van het land stroom
den de geloovigen toe. Politie en Itali-
aansche legermacht lukten er ternauwer
nood in de menigte geordend te kunnen
houden.
Toen de deuren van de basiliek open
gingen bleek het volk een stroom te zijn
die de kerk binnen wilde. Onafgebroken
zou de menigte dan voorbijtrekken voor
het opgebaard lijk van Z. H. Paus Pius XI.
Het lijk van de H. Vader lag uitgestrekt
op een met goud en damast bekleede baar.
De schuine stand van de baar liet aan de
geloovigen toe geheel het stoffelijk over
schot te aanschouwen. De Paus was ge
kleed met een rooden kazuifel. De handen
bedekt met scharlaken handschoenen en
over de borst gekruist. Het hoofd rustte
op drie kussens, de mijter scheen uiter
mate lang.
Het zachte licht dat door de twee glas
ramen der kapel naar binnen viel liet ln
het halfdonkere het verguldsel van het
gewelf schitteren, bij de klaarte der kaar
sen ontwaardde men het ivoorkleurig ge
laat van den Paus.
Vier edelwachten, den helm op het
hoofd, stonden bij de hoeken van het
praalbed behangen met amarantkleurig
fluweel afgezet met gouden franjes. De
twee roode kardinaalshoeden van den
overleden Paus waren aan den voet van
het praalbed bevestigd.
Intusschen werden den Zondagmorgen
de negendaagsche diensten voor den over
leden Paus ingezet. Binst de zes eerste
dagen zouden de lijkdiensten plaats heb
ben ln de basiliek en in de Sixtijnsche
kapel de laatste drie dagen, door de Kar
dinalen met al de plechtigheid van de
pontifikale ceremoniën.
saiasa
(Zie vervolg 7" blad.)
De reus die de Alpen beklom om
dichter bi] God te zijn en een rui
men blik te hebben op den verren
gezichteinder; de Alpenist die de ber
gen bewonderde als Gods kathedra
len met witte marmeren altaren van
sneeuw, de man van «Excelsior!»,
altijd «hooger op!», is naar Gods
hoogten opgetogen.
De grooten der aarde voelen zich
zoo klein bij deze grootsche figuur die
als een zonne schoonst is als ze on
dergaat.
Indien onze eeuw in de kerkelijke
geschiedenis zal geboekt staan als
de eeuw van Pius XIdan zal
deze voorkomen als DE PAUS VAN
DE VREDE een der allergrootsten.
Als een Alpenjager gelijk sommige
potentaten of dictators zijn voet ver-
terdt daar komt een sneeuwlawinne
die alles in gruizelmenten slaat. De
Paus redde de vrede en offerde daar
voor geen andermans leven dan het
zijne.
A
TOTTERDOOD.
Daar rustte hij op het sterfbed
met in zijn vingers den eigen pater
noster van den Pastoor van Ars dien
hij zelf heilig verklaarde, daar pronk
het beeld voor hem van het H. Treesje,
zijn lieveling, de ster van zijn Pon-
tiflkaat en zijn beste geneesheer.
Hij heeft maar opgehouden te wer
ken voor de Kerk om te sterven. Den
grooten last van Paus waarvoor een
Aartsengel zou terugschrikken heeft
hij op zijn tachtigjarige schouders
gedragen ook tot het einde, zooals
hij zei: «Als zijn beenen niet meer
meewilden.
Den Zondag vóór zijn dood heeft
hij 's nachts de redevoering bereid
die hij op de groote bekroning voor
al de Bisschoppen moest uitspreken.
Hij heeft gewerkt om dood.
A
GENIE EN HELD.
Voor dien Vorst van den kleinsten
Staat zonder kanons en zonder tanks
sal heel de wereld in rouwe zijn.
Dat een Hitier, een Mussolini of
een Stalin zouden het hoofd neerleg
gen dat zou de wereld tamelijk koud
laten.
Nu luiden de klokken overal, de we
reld door wordt er gebeden, in de
kathedralen en in de noodkapellen
der missies worden diensten gedaan,
tranen vloeien.
De christenen voelen zich weezen.
Toen ik de gazet gaf aan een grij
saard in het ouderlingengesticht en
die afgeleefde man het portret bekeek
van den Paus en de blokletters van
zijn dood, die ruwe kerel, die 40 jaar in
de steenovens heeft gewrocht, ween
de als een kind.
JBBÏ
Op Vrijdag 11. 17 Februari, was het de
vijfde verjaring van den dood van Z. M.
Koning Albert I.
Dien dag werd te Brussel een plechtige
hulde gebracht aan de nagedachtenis van
den betreurden Vorst en de afgestorven
leden van het Vorstenhuis. Een grootsche
plechtigheid had dan ook plaats voor en
in de crypte te Laken.
Aan de rijksgebouwen werd de nationa
le vlag halftop geheschen.
Aan het Koning Albert Monument te
Nieuwpoort greep eveneens een herden
kingsplechtigheid plaats.
Om niemand krijscht men zoo op
aarde.
Ook de Paus heeft menigmaal ge
weend bij de rampen die de Kerk
teisterden, hij weende als een vader
over zijn priesters-martelaars, over
zijn kloosterlingen in de concentra
tiekampen. De vader moest zijn ver
driet verduiken voor zijn kinders om
hun moed te geven.
Die groote geleerde die geleefd heeft
in de boeken stond ook dicht bij het
volk, bij de arbeidende klas.
Dit machtig genie had een groot
hart. «Ik geef veel, zei hij, maar God
geeft mij meer weer.»
Van den bergtop der wetenschap
en leering daalde hij tot de vallei van
het practisch leven. Hij is de groote
chef der Katholieke Actie, de groote
organisator der Missies.
Hij was «van zijn tijd» toen hij
Marconi riep om tot het uiteinde der
wereld de stem der Pauzen te laten
hooren.
De Alpenist die nieuwe wegen baan
de op den Mont Rose is ook baan
breker geweest op alle gebied en toont
nog den eenigen veiligen weg voor
de christenen en ook voor zijn op-
volgers die het schoone zullen heb
ben omdat de weg reeds gebaand is.
Er is geen kroon op aarde als de
Pauselijke kroon. Maar er was ook op
geheel de wereld geen hoofd zoo
waardig om zulk een kroon te dragen.
ZIJN TESTAMENT.
De Generaal Overste der Predik-
heeren, P. GILLET, hield dezer da
gen een rede te Parijs waarin hij zei:
In de laatste dagen zag ik de Paus
en hij was beangstigd en weende over
de crisis in Europa. Maar zich rech
tend zei hijGeloof niet dat ik pes
simist ben. Binnen korten tijd, zijn
wij zeker dat de liefde de plaats van
den haat zal nemen onder de men-
schen en het recht zal de macht ver
vangen.
Laten wij deze pauselijke woorden
als zijn testament beschouwen.
Verder zei Pater Gillet nog dat se
dert Christus geen mensch gespro
ken heeft zooals deze Paus, met zoo
veel wijsheid, gezag, voorzichtigheid
en heldenmoed.
A
SLOT.
Dat feest dat den 12 Februari moest
plaats hebben in de Basiliek van Sint
Pieter zou schoon geweest zijn, over
heerlijk.
Doch al die heiligen die hij heeft
gekanonizeerd hebben geoordeeld
Die basiliek met haar 50.000 men-
schen en al haar pracht is niet ruim
genoeg. Meer dan de koren van Perosi
zullen de engelenkoren resoneeren.
Meer luister onder den hemelkoepel
dan in den grootsten tempel der aar
de. De hemeltroon is schooner dan
de Pauselijke troon.
De paneering der Basiliek zal die
nen voor zijn begraving. De aangeko
men Bisschoppen zullen aan zijn lijk
de hulde brengen die zij hem anders
zins gingen betoonen.
Ook voor dat feest en die verjarin
gen die hem zoo dierbaar waren heeft
de Paus het sacrificie gedaan zooals
dat van zijn leve nvoor de vrede.
Den Alpentop der offerliefde wilde
hij ook bereiken.
Het slachtoffer op het altaar van
de vrede wordt gekroond in den he
mel.
En dat overtreft alles. Nu kan hij
niet meer hooger stijgen. A. B.
DE DOOD VAN PAUS PIUS XI
IS EEN VREDESBOODSCHAP.
De komende generaties zullen eens
Paus Pius XI huldigen als een der
grootste Pausen der geschiedenis. Zijn
zeventienjarig pontificaat is verba
zend vruchtbaar geweest. Zijn ency
clieken, waardoor hij de stelling van
de Kerk heeft omschreven tegenover
de groote problemen en stroomingen
van onze tijd, zijn monumenten, die
als lichtbakens de weg der toekomst
voor ontworteld Europa en voor de
zieke wereld belichten. In zijn wereld-
brieven over het communisme, over
het overdreven racisme, over toestan
den in Mexico en Duitschland, over
het sociale vraagstuk, daar ziet men
duidelijk de vinger Gods.
Zijn dood is één huldiging gewor
den in alle landen van de wereld,
ook door niet-katholieken. Wat ons
echter bij dit stoffelijk overschot
het meest treft, is de korte tijdspanne
die ligt tusschen het oogenblik waar
op hij zijn rede hield in de benarde
Septemberdagen en zijn afscheid
van deze wereld. We herinneren ons
nog zoo goed, hoe hij op het oogen
blik dat geheel de wenschheid sid
derde voor de dreigende oorlog, zijn
leven opofferde voor de vrede. Twee,
drie weken geleden nog herhaalde
zich de bedreiging. En nu is het als
of God het offer van de groote Paus
aanvaardt en ons zijn vrede biedt.
Ineens wordt het einde aangekondigd
van de oorlog in Spanje en in het
Verre Oosten stijgen de vredeskansen
met den dag. Groote Staatslieden in
alle landen verkondigen een langdu
rige vrede. Zelfs Benesj, de oude ge
slepen Benesj, kan in Amerika, waar
hij aangeland is, niet ontkennen, dat
de atmosfeer opklaart en dat de oor
log voor onbepaalde tijd uitgescha
keld is. De dood van Pius XI is een
vredesboodschap!
NEGRIN EN C° OP DE VLUCHT.
Het vraagstuk van de wettelijkheid
van de regeering, die bij den aanvang
van de Spaansche burgeroorlog, zulke
betwistingen meebracht en die de ba
sis van dit vreeselijk tijdsgebeuren
vormt, treedt thans weer met bijzon
dere aandrang op den voorgrond. In
onze eerste overzichten, bij het uit
breken van den oorlog, hebben we
gezegd, dat de regeering van Ma
drid, (de regeering van het F rente
Popular) doordat ze de straatmoor-
den, de kerkbranden en de plunde
ringen niet beteugelde, maar ze zeljs
aanmoedigde, hare wettelijkheid ver
loren had en dat de opstand van Ge
neraal Franco geen geioone opstand
was, maar een poging om de wette
lijkheid te herstellen.
Van rebellen is reeds lang geen
sprake meer in de meeste bladen.
Alleen de marxistische pers gebruikt
nog bij uitzondering deze benaming.
Maar waar is thans de wettige regee-
ring, heeren communisten en socia
listen? Negrin en geheel zijn laffe
troep zijn op de vlucht gegaan. Na
een paar weken is hij met Del Vayo
teruggekeerd naar het deel van Span
je dat voorloopig nog rood genoemd
wordt. Daar beweren zij, hebben zich
al de andere ministers vervoegd. Wie
dat gelooven wil? De Staatshoofden
Azana, Companys en Aguirre, blijven
intusschen knusjes in Frankrijk.
Negrin en Del Vayo beweren dat de
strijd tot het uiterste zal voortgezet
HEER NEGRIN
worden. Dat zal niet! Dat is een laat
ste bedreiging omdat het een laatste,
hoewel hopelooze kans beteekent om
nog een accoord te kunnen treffen
met de rebel Franco. Engeland en
Frankrijk willen vandaag nog een be
middelingspoging doen. Doch ook zij
zien het nuttelooze hiervan in en er
kennen reeds bij voorbaat de regee-
rihg van Burgos. Negrin en Del Vayo
en andere volksbedriegers, uw aan
hang gelooft U niet meer. Het groot
ste deel van uwe troepen, zal niet
meer willen vechten. Bij dc cc.-.c
schermutselingen -e
Franco, zooals ze dat in Katalonie
gedaan hebben. Uw broodje bakt niet
meer!
DE WEDLOOP VOOR
DE ERKENNING VAN FRANCO.
Terwijl wij hier nog zaten te suk
kelen met minister crisis, wanneer het
er op aan kwam een handelsvertegen
woordiger te zenden naar Burgos,
hadden alle landen behalve Frankrijk
dit reeds gedaan, zonder binnenland-
sche moeilijkheden. Nu dat het ru
moer hierover in Belgie nog niet hee-
lemaal geluwd is, ontstaat er een al
gemeene wedloop om de regeering
van Franco ook politiek te erkennen.
Na Duitschland, Italië en Japan heb
ben thans ook Hongarije en Ierland
besloten een diplomatische vertegen
woordiger te zenden. Op het oogen
blik dat we deze regels schrijven, be
slist men in het Fransche kabinet
voor dezelfde erkenning en automa
tisch volgt Londen. En na het voor
beeld van die twee groote landen vol
gen natuurlijk alle andere landen.
Was het noodig, heeren Belgische so
cialisten, zoo'n kabaal te maken over
het zenden van een handelsverte
genwoordiger» en met zoo'n aandrang
te roepen: Burgos nooit! Ge hebt U
nog niet aardig belachelijk gemaakt
bij uw kiezersDie zullen U bij de
aanstaande kamerverkiezingen ook
wel in de steek laten zooals de Spaan
sche militianen dit gedaan hebben
tegenover hun roode menners.
ONGERUSTHEID IN ITALIË.
De haast waarmee Frankrijk en
Engeland de kwestie van de erken
ning van de Burgosregeering door
drijven en hun tusschenkomst voor
een overeenkomst tusschen de twee
strijdende partijen, heeft in Italië
een zekere ongerustheid veroorzaakt.
Zal Frankrijk nu ook nog door zijn
sluwe diplomatie, trachten te halen
wat Italië door het offer van zijn
gesneuvelde en gewonde soldaten
heeft bedongen? Er wordt gesproken
over de financieele hulp die Franco
zal noodig hebben voor het herstel
van Spanje, geteisterd door dertig
maanden oorlog. Frankrijk en Enge
land doen hun geld rinkelen. Dat kan
Italië niet! Begrijpt men de onge
rustheid? Dc luidruchtige eischen van
Italië, betreffende Corsica, Tunis en
Djiboeti verliezen hun kracht. Hei
evenvjicht wordt hersteld!
Verboden nadrukJ ROSKAM.
H. SPAAK KRIJGT OPDRACHT
EEN OPLOSSING TE ZOEKEN
Drie maanden dus na de benoeming
van Dr Martens tot Lid der Koninklijke
Vlaamsche Academie voor Geneeskunde,
hadden de liberale Ministers het in den
zin gekregen de Regeering te doen vallen
om deze benoeming, dit tengevolge de
hetze gevoerd door de HH. Louveau en
Cox, leiders van Oudstrijdersvereenigin-
gen en Vuurkrulsers, en waarbij het li
beraal driemanschap Max-Coulonveau-
Henricot gemeend had zich te moeten
aansluiten. De liberale Parlementairen
werden zelfs niet eens gepraamd om de
aan te nemen houding der liberale Mi
nisters.
Nadat de Heer Spaak het ontslag zij
ner Regeering hacl aangeboden, is de
Koning onmiddellijk overgegaan tot de
gebruikelijke raadplegingen. Na de HH.
Huysmans en Moyersoen, Voorzitters van
Kamer en Senaat, alsmede de Ministers
van State, HH. Brunet, Hymans en Van
Overbergh te hebben ontvangen, gaf de
Koning aan den Heer Spaak opdracht
de meest rustbrengende oplossing na te
sporen die te geven was aan de zaak
Martens.
Katholieke Vlaamsche Ministers wer
den bij den Heer Spaak ontboden, ook
de HH. Van Cauwelaert en Orban. Naar
verluid zou aan Dr Martens ook ge
vraagd zijn geweest of hij bereid zou zijn
ontslag te nemen, waarop hij weigerend
heeft geantwoord, antwoord dat aan den
Heer Spaak werd bekend gemaakt.
Opnieuw werd door verschillende an
dere leden der Kon. VI. Academie beves
tigd dat zij solidair bleven met Dr Mar
tens. Heer Huysmans verklaarde daarbij
nog dat het ontslag van Dr Martens de
verdwijning der VI. Academiën zou be-
teekenen, vermits alle leden solidair ble
ven met Dr Martens.
Ook in gansch Vlaanderen rees groot
verzet tegen het denkbeeld dat Dr Mar
tens genoopt zou worden ontslag te ne
men.
Zaterdag toog Heer Spaak tweemaal
naar het Koninklijk Paleis. Ten slotte
verstrekte hij een raadselachtige mede-
cieeling aan de journalisten, waaruit
bleek dat de Koning hem ontlast had
van dezending hem toevertrouwd.
EEN VERKLARING VAN DE
VLAAMSCHE
CULTUURVEREENIGINGEN
Intusschen werd aan den Heer Spaak,
Eerste-Minister, een verklaring bezoigd
vanwege de Vlaamsche Cultuurvereeni-
gingen en waarbij het Comité van de
Ijzerbedevaarten en het Algemeen VL
Hoogstudentenvcrbond zich hadden aan
gesloten, en waarin betoogd werd dat al
die vereenigingen beslist wenschen dat
Dr Martens lid blijft van de Ken. VU
Academie.
H. HENRI JASPAR BEPROEFT
HET MAAR MISLUKT.
Zondag morgen werd de Heer Kenri
Jaspar, Katholiek Minister van State,
die sedert een paar jaar uit de politiek
teruggetrokken leefde, door den Koning
ontboden en kreeg opdracht van on:en
Vorst een nieuw Kabinet te vormen.
Heer Jaspar vroeg 24 uren bedenktijd
en begon dan onmiddellijk de gebruike
lijke raadplegingen in te zetten. Maan
dag voormiddag ging hij den Koning op
de hoogte brengen van den toestand en
zette nadien zijn onderhandelingen
voort.
In den avond ondervond de Heer Jas
par dat hij in zijn opdracht niet zou
gelukken en ging hij den Koning ontlas
ting van de opdracht vragen, wat ge
beurde.
Heer Jaspar was namelijk gestuit op
socialistisch en Vlaamsch verzet. De
Heer Jaspar had zich voorgesteld dat de
Regeering slechts 10 Ministers zou tellen,
waarvan 5 parlementairen, de overigen
allen teckniekers. Slechts één porte
feuille wilde de Heer Jaspar toekennen
aan een Vlaming en de Socialisten gin
gen slechts mogen rekenen op twee mi
nisteries.
Onder deze voorwaarden was het dui
delijk dat de Heer Jaspar niet lukken
kon noch bij Socialisten noch bij de Vla
mingen, zoodat hij dan ook zijn pogin
gen moest opgeven.
(Zie vervolg op 7' blad.)
(■■■■■■BE&yiKaaHiiiafcaiieaBkitfaiai
GE ZIJT OVER ONS BLAD TEVRE-
DEN! NA LEZING, SCHUIF HET
IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF
VRIEND. ZOO STEUNT GE ONS.
DOE DIT ZONDER UITSTEL, DANK,