Z. H. PAUS PIUS XII smeekt de Regeeringen en de Volkeren niet tot oorlog over te gaan COUP DE THEATRE De XX* ledevaart in het toeken van de bezorgdheid voer Internationale vrede De spannende Internationale Toestand EEN OPROEP van Koning IE0P0ID ten bate van den Vrede KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER 10 BLADZIJDEN: SO CENTIEM. m V JAAR. N' 35. «DE HALLE» Wij die met niets gewapend zijn dan met woorden... Wij spreken U heden uit naam van God... INTERNATIONAAL OVERZICHT Duitsch-Russisch niet-aanvalsakkoord geteekend. Reservisten opgeroepen in Duitschland, Frankrijk en Engeland. - In Frankrijk anderhalf millioen man onder de wapens. - Engeland en Frankrijk blijven vast besloten Polen te verdedigen. Hitier verklaart dat de verbintenissen van Engeland, Duitschland niet zuilen doen verzaken aan zijn levensbelangen President Roosevelt doet beroep op den Koning van Italië, op Rijkskanselier Hitler en op den H. Mosciki, President van Polen Gouwleider Foerster wordt Staatshoofd van Dantzig benoemd Sprekend in naam der Staatshoofden van de Oslo-Groep bezweert de Koning de Mogend heden opdat zij een vredelievende oplos sing zouden nastreven van de vraagstukken die dreigen een werelduitbarsting te doen losbreken Dat het geweten van de wereld ontwake Het ergste kan vermeden worden. Maar de tijd dringt. TARIEF VOOR BERICHTENi Kleine berichten per regel 1,fr. 2 fr. toel. v. ber. m. adr. t bur. Kleine berichten (minimam) 4,fr. Rouwber. en Bedank, (ntin.) 5,fr. Te herhalen aankondigingen prijs op aanvraag. Annoncen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine be richten tegen den Donderdag noen. TeL Poperhig€ Nr 0. po»tcheckrekening» N* 155.70a ZONDAG 27 AUGUSTUS 1939. Katholiek Weekblad van leper. Buree): Boteratraat 58, IEPER. EEN ABONNEMENT KOST VAN NU TOT EINDE 1939: Binnenland 9,50 fr. Belg. Kongo 15,30 fr. Frankrijk 15,30 fr. belguch geld Engeland 16,20 fr. belguch geld Ander landen 22,50 fr. helgisch geld AUf Medewerkers sijn wantweoróeliik voer kun artikels. Drukker-Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperingo. ^tiUltllllllllhlllilllUillltlHilUllili!llllllttlHiHttlimttt)lllHHillttl!1!llliiattlllimilliU)llllllllltHIHIIItliUIIIIIUiUUIHiiU«Jll«UUltlUtUliUllliilUllllUI!IUltlllllUUllllllimUiU^ Wij richten onzen drin genden oprt tot de Re- geeringen en de Voike. ren opdat xij hunne wa pens zouden neerleggen en bedreigingen verza kend, zouden trachten 'n oplossing te vinden voor de huidige conflicten, door het eenig bestaande middel n.l. de overeen komst Z. H. PAUS PIUS XII. Eens te meer slaat een gewichtig uur over het groot gezin der menschen. een uur van verschrikkelijke besluiten icaarbij onze geestelijke autoriteit niet afzijdig kan blijven en waarop wij verplicht zijn beroep te doen op de harten en op de geesten opdat zij opnieuw den weg van het rechi en van den vrede zou den bewandelen. Dat al dezen die de verantwoordelijkheid dragen door Onze stem willen liooren de stem van Christus iviens leven voor da tvereld het hoogste voorbeeld is geweest en in hetwelke millioe- nen en millioenen zielen hun vertrouwen stellen in de hoop dat dank aan het woord van Christus de rampen die de wereld be dreigen mogen vermeden worden. Wij staan hier heden naast U, leiders van volkeren, politieke mannen en soldaten, schrijvers, radioredenaars en openbare redenaars, en naast U allen die een zeker gezag hebt op de houding uwer broeders en die verant woordelijk zijt voor hun lot. Wij die met niets geivapend zijn dan met woorden van waarheid en die boven allen strijd en buiten alle partijen staan, wij spreken U heden toe uit naam van God. Heden, nadat spijts al onze aanmaningen en spijts het bij zonder belang dat wij hebben aan den dag gelegd, de interna tionale conflicten van uur tot uur meer waarschijnlijk worden, heden, terwijl de spanning der geesten zoo hoog schijnt te wor den dat men kan denken dat de gruwelijke oorlogsramp kan uitbreken, richten Wij onzen dringendsten oproep tot de regee ringen en tot de volkeren opdat zij hunne icapens neerleggen zouden en de bedreigingen verzakend, zoudtn tracltten een op lossing te vinden voor de huidige conflicten door het cenig wer kelijk bestaande middel, nl. de overeenkomst. Wij richten Ons tot hen opdat zij met ivilskracht, kalmte en sereniteit alle vrede lievende pogingen zouden aanmoedigen welke hunne regeeringen ondernemen en opdat de kracht van de rede en niet die van de wapens de rechtvaardigheid zon doen zegevieren. De veroveringen en de rijken die niet op de rechtvaardig heid gegrondvest zijn worden door God niet gezegend. Het gevaar is thans zeer groot maar het is nog niet te laat. En niets is ver loren voor den vrede. Alles kan door den oorlog verloren worden. De menschen moeten op hun weg terugkeeren en zich bereid verklaren overeen te komen. Zij moeten opnieuw beginnen met elkaar te onderhandelen met goeden wil en met den eerbied voor hun wederzijdsche rechten. Zij zullen ondervinden dat vreedzame onderhandelingen een eerlijk sukses nooit hebben belet. Geve ds A.lmachtige dat de stem van den Vader van het Christen gezin, van dien slaaf onder de slaven welke door Jezus- Christus, alhoewel omvaardig, aan het hoofd der menschen werd geplaatst, gunstig aanhoord worde door de geesten en de har ten, dat de sterken en de machtigen Ons aanhooren en dat zij hunne macht gebruiken niet voor een werk van vernieling maar ten bate van de volkeren, voor hunne bescherming en hunne rust in de orde en de werkzaamheid. Wij smeeken U door het bloed van Christus, wiens macht Ons steunt, en terwijl wij voelen en weien dat alle rechtschapen menschen het met ons eens zijn. alsook al dezen die honger en dorst hebben naar de rechtvaardigheid en al dezen die lijden onder de kwalen van het leven en de smarten hieraan verbonden. Wij zoeten dat aan Onze zijde staan de harten der moeders die gelijk kloppen met het Onze, de vaders die hun gezinnen zou den moeten verlaten, de cenvoudigcn die arbeiden en niet weten, de onschuldigen op dezoelke de schrikivekkende bedreiging drukt. Wij zoeten dat zoij in overeenstemming spreken met den geest zelf van dit ozide Europa dat het geloof behoudt en dat geleid is door het genie van het Christendom, dat aan onze zijde staat het geheel menschdom hetzoelk brood en vrijheid verwacht en niet het ijzer dat doodt, dat wij in overeenstemming spreken met Christus die van de broederliefde zijn grondprincicp gemaakt heeft en haar in zijnen godsdienst heeft ingevoerd als een be lofte van de redding voor dc eenlingen en voor de naties. Wij moeten er aan heriiuieren dat de meuschelijke onder nemingen zonder zvaarde zijn indien zij niet geholpen worden door den Hemel. Ook noodigen zoij heel het menschdom uit zijne blikken tot den Hemel tc richten en in vzirige gebeden aan den Heer te vragen dat Zijne barmhartigheid overvloedig nederdale op deze geschokte zvereld, de toorn doe bedaren en eindelijk de dageraad van een betere toekomst doe weerschijnen. In die verzoachting en in die hoop zenden Wij aan Allen en uit het diepst van Ons hart Onzen Vaderlijken zegen. HET DUITSCH-RUSSISCH NIET-AANVALSPACT. Het is gekoznen als een donderslag bij helder blauwen hemel. Op een oogenblik dat men zich overal angst vallig ging afvragen, hoe het zou ver- loopen met die beroerde Danziger- kwestie, en hoe de democratische landen zouden reageeren, wordt het verrassend ziieuws meegedeeld dat Duitschland en Rusland, de twee on- verzoenlijkezi, een niet-aanvalspact gesloten hebben. Op zich zelf heeft die gebeurtenis maar een normale beteekenis. Het is een nieuwe diplomatische werkwijze. Doch in een tijd, zooals deze, gezien de betrekkingen en verhoudingen in Europa en vooral gezien de atmosfeer van spanning, moet aan dit niet- aanvalspact een veel grootere waarde gehecht worden. En er zal zoel geen enkel diplomaat in Europa zijn, die zich hierom begoochelingen zal ma ken, ook al wordt door de flegmatieke Engelschen, de ontgoocheling, die vooral hen treft, verdoken. Na de aanhechting van Bohemen en Moravië hebben Frankrijk en En geland duidelijk aangevoeld dat er onverzcijld een sterk blok moest ge vormd zoorden, die desnoods de hege moniale politiek van Duitschland in Europa kon stuiten. Want dat stond Engeland vooral te vreezen, eens dat Duitschland, zich oppermachtig zou genesteld hebben in Oost- en Zuid- Oost-Europa dan zou het streven naar de onontbeerlijke overzeesche bezittingen en dan zou het in de eerste plaats met klem en met bedrei gingen zijn eigen vooroorlogsche ko loniën teruggeëischt hebben. Maanden lang hebben de officieele en deskundige vertegenzcoordigers van Frankrijk en Engeland getracht Rus land te bewegen tot het vormen van een blok, dat even machtig zou zijn, zoo niet machtiger als de as Rome- Berlijn, om Duitschland tot matig heid te dwingen. Ze zijn niet geslaagd in hun opdracht, tengevolge van de moedzvil van Rusland, die uitdrukke lijk liet voelen dat het belust was op Estland, Letland en Litauen. En nu komt die verrassing: Duitsch land en Rusland sluiten een niet-aan valspact. We hebben deze gebeurten is duidelijk voorvoeld. De regelmatige lezer van deze kroniek zal zich her inneren, hoe we verleden week en ook tzoee zoeken geleden, de mogelijkheid gesuggereerd hebben van een toena dering tusschen Rusland en Duitsch land, waarbij in een onbepaalde, wel licht zeer korte toekomst, Polen het slachtoffer zou kunnen worden. DANZIG EN POLEN. En daarmee krijgen de verhoudin gen in Oost-Europa een veel beslister uitzicht. Hoewel Engeland, bij monde van zijn regeering onmiddellijk ver klaard heeft dat het de waarborgen, die het gegeven heeft aan Polen, be vestigt, toch is zijn tusschenkomst, door de neutraliteit van Rusland, practisch onmogelijk geworden. Het staat voor een overmacht, die han delen zal naar willekeur en waar tegenover het zich bitter machteloos voelt. Zelfs al zou het willen met alle macht dc komende gebeurtenissen in Europa beletten, en daarvoor zou het al zijn krachten, zijn landleger, zijn zee- en luchtvloot in den dans moeten werpen, dan zou de opstand oplaaien in zijn rijke Aziatische koloniën en zou het dreigen deze te verliezen. En een dergelijke inzet is te kostelijk op dat het zich hieraan zou wagen. Pafyen zelf, heeft zich begoocheld in dien steun van Frankrijk, Engeland en wellicht van Rusland. Tegenover de eischen van Duitschland nopens Danzig heeft het stoute taal gespro ken, al zijn nationaal fanatisme laten aanvoelen en het uiterste verzet geor ganiseerd. Maar thans zal het in han gen moede naar het hart grijpen en sidderen voor het lot dat zijn bestaan bedreigt. Inderdaad, het Duitsch-Russisch niet-aanvalspact beteekent waar schijnlijk een nieuwe teleurgang van het land van Jan Sobieski. Zooals in 1790-99 zullen misschien Duitschland en Rusland Polen onder zich verdee- len. Practisch is Danzig reeds bij het Rijk aangehecht. De uitdrukkelijke verklaring, die Hitier nog moet uit spreken, zal niet lang meer uitblijven. Wellicht komt die op de Rijskpartij- dag te Neurenberg. En Polen zal niets ander kunnen dan toezien. De minste reactie zal de aanleiding zijn voor Duitschland en Rusland om toe ze slaan en het land van Maarschalk Pilsoedski op tc eten. ROEMENIE. ledereen die de geografische en economische toestanden kent in Oost- Europa, is bewustdat wat we hier- UMUUMUBHMIBBBBBBBflBBNHUUHIMUnnnMI boven schrijven niet ingegeven Is door ongebreidelde fantasie. Van zoohaast Duitschland Bohemen en Moravië in palmde en daardoor zijn aanneem bare politiek van het ééne volk in het ééne rijk opgaf, mocht men zich aan alles verwachten. En ook het communistische Rus land heeft meer dan eens bewezen dat zijn buitenlandsche politiek niets anders is dan de voortzetting van de politiek der groote Tsaren. Bij zijn expansie in Azië, vooral in Persië, stond Rusland, vóór den oorlog, vech- tensgereed tegen Engeland, dat zich bedreigd voelde in Britsch-Indië. Nu dat het zich bewust wordt van de ver zwakking van Albion, wordt de ge dachte van een mogelijke verovering van Britsch-Indië weer levendig, en daarom is het ook zoo weinig toe schietelijk geweest bij de Fransch Engelsch-Russische besprekingen. Bij een aanleunen bij Duitschland heeft het intusschen ook in Europa alles te winnen, en wel in het bizon der de gebieden die het door de Vre desverdragen verloren heeft: de Bal- tische Staten (Estland, Letland, Li tauen), een groot gedeelte van Polen en een stuk van Roemenie (Bessara- bië). En van zoohaast Polen of Roemenie in het gedrang komen, zal ook Hon garije zich niet onbetuigd laten. Se dert 20 jaar maakt het aanspraak op de Hongaarsche gebieden, die overge gaan zijn in handen van Roemenië, op Zevenburgen en de Banaat. Het wil ze kost wat kost terug hebben en de omstandigheden hiervoor worden bizonder gunstig. We mogen ons in de nabije toe komst verwachten aan een nieuwe reeks verrassingen. De kaart van Europa gaat weer meer en meer op de vooroorlogsche gaan gelijken. De vredesverdragen van 1919 en 1920 worden één voor één vernietigd. Een nieuw Europa en een nieuwe wereld worden opgebouwd. Dat alles ligt be sloten in dit Duitsch-Russisch niet- aanvalspact. Het is verbijsterend. Doch één lichtzijde is er wellicht toch aan verbonden. De gebeurtenissen zullen zich afspelen in het Oosten zonder tusschenkomst van het Wes ten en daarmee is ook voor ons het oorlogsgevaar minder groot geworden. (Verboden nadruk.) ROSKAM. 'iHnmnai =1 DE HOUTEN STEUNEN VAN HET ENGELSCH VLIEGTUIG- MOEDERSCHIP E FORMIDABLE Bij Hen Hoop van het Engelsch vliegtuigmoeHerschip Formidable liep cLt laatste 20 minuten te vroeg van stapel, zijn steunbalken en alles wat eraan vast zat omver trekkend Waren er 150.000 of 200.000 deelnemer»Wie kan het zeggen? In alle geval Vlaanderen leeft te Diksmuide en bewijst door zijn samenkomen dat het zijn volle recht opeischt. Hierboven een hoekje der IJzervlakte op Zondag tijdens de plechtigheid. (Zie verslag op 2® blad.) IMIBBIIIIIIIKIHRIB81IIIIBIIII JBBBBflBflBEBBBBSBflBflBBflBaaBIBBBBBflBBBBI De verklaring, waarvan ik voorlezing ga doen, wordt afgelegd in het Paleis te Brussel, in tegenwoordigheid van de Ministers van Buitenlandsche Zaken en uit naam der Staatshoofden van de Oslo-groep. De wereld beleeft een tijdperk van zoodanige spanning, dat elke normale samenwerking onder de Staten onmogelijk dreigt te worden. Groote mogendheden treffen maatregelen die bijna gelijk staan met de mobilisatie hunner gewapende macht. Moeten de kleine mogendheden niet vreezen het slachtoffer te worden van een eventueel conflict, waarin zij, tegen hun eigen teil in, zouden worden medegesleept, niettegenstaande hun poli tiek van onbetwistbare onafhankelijkheid en hun vasten wil onzijdig te blijven. Zijn ze er niet aan blootgesteld het voorwerp te worden van buiten hen om getroffen schikkingen? Zelfs zonder dat er vijandelijkheden geopend worden, wordt de wereld door een economische ineenstorting bedreigd. Alom heerschen wantrouwen en argwaan. Onder onze oogen vormen zich de strijdkampen, stellen de legers zich op, wordt een afschuwelijke strijd in Europa voorbe reid. Gaat ons werelddeel zelfmoord plegen door zich te storten in een ontzettenden oorlog, waarin er noch overwinnaar, noch overwonnene zou zijn, maar waarin alle geestelijke en stoffelijke waarden, door de beschaving van eeuwen geschapen, zouden ten onder gaan? De oorlogspsychose dringt alle huizen binnen en alhoewel de openbare meening er zich zeer goed van bewust is, welk een ondenkbare ramp een volkenstrijd voor de gansche menschheid zou beteekenen, laat zij zich meer en meer over aan de gedachte, dat wij er onvermijdelijk in medegesleurd zullen worden. Het is van belang tegen een zoo noodlottige gelatenheid op te komen. Er is geen volk toij leggen hier sterk den nadruk op dat zijn kinderen den dood wil inzenden om aan andere natiën het recht op het bestaan te ontnemen, dat het voor zichzelf opeischt. Stellig zijn de belangen van alle Staten niet alle dezelfde. Maar zijn er wel belangen die niet op vredelievende wijze tot overeenstemming kunnen gebracht worden? En dat kan dan oneindig veel beter vóór dan na een oorlog. Dat het geweten der wereld wakker worde. Het ergste kan nog vermeden worden. Maar de tijd dringt. De evolutie der ge beurtenissen kan weldra elk rechtstreeksch contact nog moei lijker maken. Dat men zich niet vergisse. Wij weten dat het recht om/ te kunnen leven op een echten grondslag moet steunen en den vrede dien wij wenschcn is de vrede welke berust op den eerbied van alle Staten. Een duurzame vrede kan niet gevestigd zijn op de macht, maar enkel op een zedelijke orde. Gebiedt niet de wijsheid op dit oogenblik een eind te stellen aan den strijd met woorden, aan ophitsingen en bedreigingen, ten einde te besluiten om over de gestelde vraagstukken ie be raadslagen? Wij vormen plechtig den wensch, dat de mannen, waarvan de loop der gebeurtenissen afhangt, bereid zullen zijn hun geschillen en eischen te onderwerpen aan een onderhande ling, ingezet in een geest van broederlijke samenwerking. Het is uit deze ovenvegingen dat ik, in naam van Z. M. den Koning van Denemarken, den President der Finsche Republiek, H. K. H. de Groothertogin van Luxemburg, H. M. de Koningin der Nederlanden, Z. M. den Koning van Noorwegen, Z. M. den Koning van Zweden, en in mijn eigen naam, ieaer onzer in overeenstemming handelend met zijn regeering, dezen oproep doe. Wij drukken de hoop uit, dat andere Staatshoofden hun steun bij den onze zullen voegen, bezield door dezelfde zorg voor den vrede en de veiligheid van hun volkeren. Straks zullen honderden millioenen menschen van harte met ons zijn om den wedloop naar den oorlog te stuiten. Mogen diegenen, in wier handen het lot der wereld berust, deze gevoelens beantwoorden en den door hen menigmaal uitgc- drukten wensch verwezenlijken, de moeilijkheden die hen schei den op vredelievende wijze te regelen. En dat de ramp, die de menschheid bedreigt, vermeden worde. DE GROOTE GEBEURTENIS EN VERRASSING HET SLUITEN VA.V EEN D UI TSCH-R USSISCH NIET-AANVA LSPAKT Op Internationaal gebied hebben wc weer een zware en dreigingsvolle week gekend. De grootste gebeurtenis die deze week ons bracht, en die tevens een groote ver rassing is geweest in alle landen, mag wel het sluiten van een Duitsch-Russisch niet-aanvalspakt heeten, dat geteekend werd op het oogenblik zelf dat Fransche en Engelsche militaire legerstaven be sprekingen hielden te Moskou met de Russische legeroverhed e n. Het eerst werd het sluiten van dit pakt gemeld door het Officieel Duitsch pers agentschap; in den nacht van Maandag op Dinsdag 11. Met zelfde telegram werd gemeld dat de Duitsche Minister van Bui ten landsche Zaken op Woensdag 23 Au gustus naar Moskou zou afreizen om de laatste hand te leggen aan het voorgeno men akkoord. Op Dinsdag 22 Augustus werd dit be richt, dat viel als een bcm in de inter nationale middens, door Moskou beves tigd. Maandag had Hitler nog langdurig be raadslaagd met von Ribbentrop en von Papen. to> Melden wij nog fiat een paar dagen voordien reeds een handelsverdrag werd gesloten tusschen Duitschland en Rus land, dat een belangrijk Duitsch krediet aan Rusland voorzag en het leveren van grondstoffen door Rusland aan Duitsch land. von Ribbentrop kwam dan Woensdag toe op het vliegveld te Moskou. Overal wapperden Hakenkruisvlaggen. De Duit sche Minister werd verwelkomd door den H. Potemkine en de ambassadeurs van Duitschland en Italië. Kort na zijn aankomst had Hr von Kibbentrop reeds een onderhoud met den Hr Molotoff, Russisch Volkskommissaris voor Buitenlandsche Zaken. In den avond werden de besprekingen voortgezet, over eenkomst werd bereikt en een akkoord ge teekend. WAT HET GESLOTEN AKKOORD BEPAALT De tekst ervan is de volgende: De regeeringen van Duitschland en Sovjet-Rusland bezield door den wensch den vrede tusschen Duitschland en de Sovjetunie te verstevigen en steunend op dc grondslagen van het neutraliteitsver drag van 1926, hebben beslist: Artikel 1. Beide contracteercnde par tijen gaan de verbintenis aan, zich te onthouden van elke individuccle of gc- niccnschappclijke aanranding of aanran dingsdaad. Art. 2. Indien een aanval door een derde mogendheid, tegen een van de con tracteercnde partijen wordt gericht, zal de andere op geeneriei wijze die derde mogendheid bijstaan. Art. 3. De contracteercnde regeerin gen zullen in de toekomst mekaar gere geld raadplegen, in verband met alle vraagstukken van gemeenschappelijk be lang. Art. 4. GEEN VAN DE CONTRAC- TEERENDF. PARTIJEN ZAI. TOETRE DEN TOT EEN MOGENDHED!OKUMMT DIE TEGEN DE ANDERE GERICHT IS. Art. 5. Zoo er mee ningsversc billen of geschillen tusschen de contrarteerendr partijen oprijzen, dan zullen zij die vraag stukken door vriendschappelijke gcdach- tcnwisselingen en gebeurlijk door een scheidsrechterlijke commissie beslechten. Art. 6. Dit akkoord wordt aangegaan voor een termijn van tien jaar, en indien zij tegen den einddatum niet opgezegd is. zal zij automatisch voor vijf ,aar ver lengd zijn. Art. 7. Het verdrag zal binnen den kortst mogelijken termijn bekrachtigd worden. De bekrachtigingsdocumenten zullen te Berlijn uitgewisseld worden. "ie vervolg op 6* blad). «WESTFALEN», EEN SCHIER ONOVERWINNELIJKE VESTING VAN DE «HEIMAT» Indrukwekkend beeld vak it lankversperrïngen aan de Duïtscb-Franscbe gretit la Wcstfalen, die zeker maar weinig vijandelijke tanks, van welken aard ook zouden doorlaten.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1939 | | pagina 1