DUSTSCHE VLIEGTUIG
Onrechtvaardige vrijstellingen van
Deze week kreeg onze kust het
hard te verduren...
Een Stormweder
over ons Land
neergestort te Thorhout
ierw. H. Jules IER0V,
yiaaiusch Volksschrijver, overleden
VREEMDE VLIEGTUIGEN BOVEN
ONZE STREEK
soldaten
EEN WALVISCH OP DE
WESTKUST
25 MIJNEN SPOELEN AAN
AAN ONZE KUST
ZWARE MIJN
ONTPLOFT TE KOKSIJDE
VIER OORLOGSSCHEPEN
VAREN VOORBIJ ONZE KUST
OUD-OOSTENDSCHE
VISSCHERSBOOT LOOPT
OP EEN MIJN EN
VERDWIJNT IN DE GOLVEN
DUITSCH VLIEGTUIG
RONDOM
BELGISCHE VISSCHERSBOOT
II AANGESPOELDE MIJNEN
TE DE PANNE
Uil onze West-Vlaamsche
Letterkunde
Ophefmakende zaak ie Charleroi
NOG DE AANSLAG
TE MUNCHEN
25 MMNEN SPOELEN AAN WAARVAN 15 TUSSCHEN DE
FRANSCHE GRENS EN NIEUWPOORT-BADEN.
EEN MIJN ONTPLOFT TE KOKSIJDE EN RICHT ER
HEEL WAT SCHADE AAN.
EEN WALVISCH
AANGESTRAND TE OOSTDUINKERKE (DUINENPARK).
OUD-OOSTFNDSCHE VISSCHERSBOOT,
WAAROP FEN KOKSIJDENAAR EN TWEE NIEUWPOORT-
NAREN, LOOPT OP EEN MIJN EN VERZINKT.
VIER OORLOGSSCHEPEN VAREN VOORBIJ ONZE KUST.
De aancre*tran«Jde tultweVUcli te Oostdulnlcerlce. De grootte en dikte van dit
beestje kan trouw vergeleken worden met de mannengestalte van den nicuwsgie*
rigen toekijker.
TF. OOSTDUINKERKE-
DUINPARK STRANDT
EEN BULTWALVISCH
Met den hecigen storm die o;cr onze
ktut woedde Zaterdag nacht, en d e aan
hield tot Zondag namiddag, spoelde, ter
hoogte van «Duinpark» op het strand van
0«stduinkerke. een walvisch aan.
Toen men Maandag in de morgensche
mering dit monster aantrof, die 3 ni. ho
ren het zand uitstak, dan wist men eerst
toet wat hit was: de kiel van een schip
of een ander wrak; toen hleek het met
de klaarte dat ecu walvisch aangespoeld
Was.
Duizcudc en duizende menschen stroom
den per anto. per fiets of te roet, als
mede veel scholen uit den omtrek, naar
hel strand on: dit groot monster, 17 in.
lang. te bewonderen... en te rieken, want
liet dier was de staart vermorzeld .door
een schroef of een mijn en was in staat
van ontbindinghet stoorde 'n kilo
meter ver tegen wind. Dit Week te
meer toen mannen, met bijlen, schoppen
en messen gewapend, door dé gladde op
perhuid begonnen te kerven om zich van
de vetlagen meester te maken, en ook
om bet dier ter smelting te vervoeren
naar Torhout. Zoo namen de lanciers
enkele reepen vet mede om hut; schoenen
tnalsch te honden.
't Is 42 jaren geleden dat nog zulk een
beestje te Yjcuwpoort aausirandde. Toen
had Jap (ooi er een tent overgemaakt
en vroeg 5 centiem fnkomgel.l aan ahsic
dat reuzéiigedrocht wilde bezien.
Hoe onze bultwalvisch er in gezonden toestand uitziet.
Velen zullen natuurlijk graag weten
«elk soort dier zij bewonderd hebben.
We. geven hier ter illustratie de levende
Walvisch waarvan het lijk aanspoelde.
't Is de «Bultwalvisch» of «Buitrug»
(Mcgap.tera. hoops), door de Engelsclien
«Humpback», door de Frausclun Ror
quals», door de Noren «Knpivalen» en
door de Groenlandcrs lyeporkakge
roemd.
Van de baardwalvisschen (vvalvisscben
met baarden of baleinen in tegenstelling
«net walvisch met landendragendc als dol
fijnen, narvallen en potvisschen) bestaan
twee familiesde vinvisschcn en de glad
de of gewone waivisschen.
Onze bultrug behoort tot de vinvis-
«chen (bultrug genoemd door de rugvin
die de gewone waivisschen missen).
De huid is blauw-zwart van boven, van
onderen porselein wit en in diepere piooi-
en blauw-zwart. De huid van de keel tot
over een groot deel van den buik er-
toont vrij diepe onderling evenwijdige
groeven of voren. Op liet gestrande dier
(evenals op onze foto) kon men dit goed
merken daar het op deti rug lag. Deze
zeer verspreide dieren worden tot 16 m.
lang met sterke borstvinnen. Het is eer.
plompe walvisch en leelijk door zijn kort
lichaam. (Zijn soortgenoot, de vmvisch,
worlit tot 25 m. lang, terwijl dc blauwe
vinv'sch tot 30 m. lang kan worden.)
Niet veel waivisschen zien dc zeelui zoo
vaak als dit dier, dat ieder jaar van de
Polen tot bij den Evenaar zwemt. Hij
liceft er plezier in om bij het zwemmen
allerlei houdingen aan te nemen en te
«peleu; onder water gooit hij zich 0111
eu dartelt cr rond als een vogel in dc
lucht. Ondanks zijn zwaarte, komt hij
lomt tot aan de staartvin boven water
dit. Hij doet als honden en paarden die
spelend in het rond rennenmet hun
vinnen kunnen zij zoo geweldig in hun
speeischlieid op liet water slaan dat men
het bij stil weder mijlen ver kan hooren.
De woedende baren van Zaterdag nacht
en Zondag speelden natuurlijk voetbal
«net tientallen mijnen, die ongelukkiglijk
wel nu en dan doel troffen. Er spoelden
er n'ct min dan 11 aan te De Panne, 1 te
Kok ijde, 1 te Nieuwpoort-West en 1 te
I.ombardsijde, 1 te Westendc, 1 te Mid-
delkcrke, 2 te Ravcrsijde, 2 te Brecdene
en 4 te Den Haan.
Aan liet Belle Vue »-hote! te Westcn-
<!c spoelde de mijn aan op 20 meter van
den zeedijk.
Te Middelkerke kwam dc mijn zich
recr'eggcu dichtbij de werken van M.
Soetaert.
Dc militaire overheid gaf bevel liet w erk
Maandag te schorsen.
Aan dc Crocodielesloeg de storm
wind liet btircel van Bruggen cn Wegen
gansch ineen.
GEWELDIG VEEL SCHADE
AANGERICHT
Juist geteld vanaf de Franscbe grens
tot aan Nieunpoort-lladen liggen er 15
mijnen. Nr 12 ligt juist vóór Koksijde-
Badet.. Drie liggen er op Koksijdc grond
gebiedéén te Idesbald, écn vcór de Ba
den, één nabij de werkeu van rioleering
aau 't strand.
A
EEN MIJN ONTPLOFT 1
Maandag morgen, w erden de mer.schen
te Koksijdc en omliggende wakker ge
maakt door een geweldige ontploffing;
't was een mijn, door de storm losgerukt
«n naar dc kust gedreven.
Hoe de ontploffing zich heeft voorge
daan en Welke de oorzaak is, weten wc
niet, naar de gevolgen kennen wc beter.
't Is haast 'n verwoesting langs den
dijk: ruiten aau scherven, deuren ver
brijzeld, behangsels los, hier en daar wap
pert er een gordijn door het venster van
cea onbewoonde villa. Om zeggens alle
ruiten zijn gebroken vanaf de Kursaal tot
©ver het Hotel Ryckmans. dan langs de
Dc baardwalvisschen zijn tand loos,
doch hebben aan het gehemelte een groot
aantal baleinen of baarden (volgens de
soorten 300 a 1000). De baarden zijn
'hoornachtige vormingen van de opper
huid van het gehemelte, driehoekige pla
ten welke t an de onderzijde op borstel-
vormige vezels uitloopen. Bij het sluiten
van den hek wordt de geheel bovenkaak
in de onderste'opgenomen en dient het
baardenstelsel om bij wijze van een zeef
zelf den kleinsten en glibberigsten buit
tegen te houden. (Een walvisch van 20 m.
weegt ongeveer 80 ton en een van 30 m.
150 ton.) De walvisch, alhoewel heel groot,
voedt zich niet kleine vischjeshij drijft
zijn buit in scharen voor zicli uit, zijn
slokdarm is zoo klein dat een haring cr
met moeite door kan.
De walvisch is wel het grootste zoog
dier. Hij krijgt in Maart of April een
jong, dat hij met veel liefde verzorgt en
dat door'hcm langen tijd gezoogd wordt;
bij gevaar wordt, het jong verdedigd en
onder de vinnen geborgen.
I)e beenderen van een walvisch be
staan uit een los, sponsachtig weefsel en
zijn doordrongen van vloeibaar vet (dc
eigenlijke mcrgkanalen ontbreken), dit
geeft aan de beenderen een klein gewicht.
De oogen zijn zeer klein, dc ooren nau
welijks waarneembaar, maar toch func-
tionneeren zij opperbest. Dc reukzin en
het gevoel zijn weinig ontwikkeld. Dc lon
gen zijn zeer groot cn stellen het dier
in staat tot 30 minuten en, bij vervolging,
tot 1 uur lang onder water te blijven.
Op liet droge sterven die dieren spoedig
daar het uitzetten van de borstkas dooi
de lichaamszwaarte te zeer bemoeilijkt
wordt.
Tot slot. onze bultwalvisch heeft wei
nige handelswaarde, bok de baarden, die
te kort zijn. hebben geringe waarde. Een
gewone walvisch van 80.000 kgr. levert
34 ton vet (vooral tot zeep omgewerkt).
27 ton traan en 1500 tot 1600 kgr. baarden.
Kon'nkiïjke P.aSti"furiënen kapot in de
Zeelaan. en gebroken ruiten tot aan de
t CasinoDe schade w ordt beraamd op
200.000 fr.
Reeds van den vroegen morgen is het
Pompierskorps aan 't werk 0111 glasscher
ven te helpen wegruimen en de vensters
af te dekken met terrepapicrgelukkig
dat ze van de mobilisatie vrijgesteld zijn,
hier hebben ze nu ten minste liuti han
den vol. De Heer Burgemeester heeft
ook aanstonds de gemeentewerklieden
een handje doen toesteken zoodat er veel
werk afgelegd werd. Maar er waren toch
nog ineer kijkers, ze zijn zelfs van over
Veurne gekomen om te kijken. "s Na
middags was er volk lijk onder 't seizoen,
maar 'n treurig aspect.
Al is 't geen oorlog, dcelen we toch
van de brokken mee!
Dinsdag bemerkten de bewoners der
kust vier groote oorlogsschepen cp de
grens van onze territoriale wateren, dus
op 5 km. afstand van het strand.
DE REEDER-SCHIPPER,
EEN KOKSIJDENAAR,
EN TWEE NIEUW POORT NA
REN AAN BOORD KOMEN OM
Donderdag 16 November 11. werd plots
het schrikkelijk nieuws verspreid dat de
«0.165 - Maurice - Marguerite rcedcr-
schipper Alex Maes, zoon van Heer Henri
Maes, en oud-inwoner (an Koksijde, thans
wonende te Rozendaal, Frankrijk, in het
mijnveld bij het buitenvaren van de haven
van Duinkerke op een mijn geloopen was.
Flen andere visschcr, die ooggetuige was,
hoorde plots een hevigen slag, een v.a-
SW. Zie vervolg hiernevens.
DE SCHELDE RITTEN HAAK OEVERS
TE ANTWERPEN.
TWEE SLEEPBOOTEN TOT ZINKEN
GEBR ACHT.
FX-KEIZER WILHELM KREEG BIJNA
EEN BOOM OP HET HOOFD TE DOORN
Tn den nacht van Zaterdag op Zondag
en op Zondag 1.1. zelf woedde een heviie
stormwind over België en de omringende
landen Ook op zee was het volop storm.
Te Antwerpen toen de hooge tij zijn
toppunt bereikte liep de Schelde even bul
ten haar oevers, tot tegen de afdaken.
Gelukkig keerde da tij welhaast zoodat
ar groote sehade kon vermeden worden.
Evenwel zonken twee sleepbooten daar het
water over boord sloeg, de boeten deed
volloopen en ten slotte zinken. Een ma
chinist werd over boord geworpen van zijn
boot maar kon gelukkiglijk gered worden.
De St-Laurertiuskerk verd zv.aar geteis
terd door den wind bij zoover dat gaen
H. Missen konden gecelebreerd worden
In de miridenbeuk. Van een koffiehuis
werd de spiegelruit Ingedrukt en een der
varbruikers werd door de scherven ga-
wond. In parken en lanen werd daarbij
groote schade aargebracht aan de boerren.
Talrijke huizen in stad werden ook be
schadigd.
Aan zee was de storm bijzonder gewel
dig. Terrassen werden weggeslingerd, rui
ten ingedrukt, vensterluiken afgerukt, enz.
will het water over de dijken sloeg. Dak
goten, vensterluiken, pannen en schou
wen. kwamen op den grond terecht. Te
Knokke werd een triporteur van een melk-
voerder door den wind meegesleurd f'a»
kwam cp liet strand terecht. Mijne™
snoeiden hier en daar aan, ook een wal
visch zie hiervoor bijzonder artikel in
dit blad.
Tn de St-E!ooiskerk te Kortrilk ont
stond een paniek onder de geloovigen die
de 8-uur mis bijwoonden toen afgerukte
schaliën van een nabijgelegen huis met
een helsch lawaai tegen de kerk kwamen
aanbeuken. Enkele oude vrouwen werden
er zelf onpasselijk bij.
Te leper werd de spiegelruit van het uit
stalraam van den juweelwinkel Vander-
marliere, op de groote Markt, uitgerukt.
De glasscherven ervan kwamen tot aan
den overkant van de straat terecht.
Te Meerhout waaide een kiosk omver.
Te Leuven viel een om gerukte boom op
een electrische tram. De wattman werd
zwaar gewond en het voertuig leed groote
sehade.
Te Diest kwamen daksteenen terecht
door een glazen dak.
Te Lommei viel een boom on een huis
wijl te Borgloon een schuur instortte.
Op de Maas zonk een Antwerpsche lich
ter. De schipper ervan verdronk wijl zijn
knecht zich redden kon.
Te Opvel sprong een elektrische kabel
en kwam "op twee paarden terecht die
doodgebliksemd werden.
Te Herentals werd een oude windmolen
omvergeworpen.
Te Hoogstraten werden 7 prachtige ge
schilderde glasramen der Ste-Catharina-
kerk ingedrukt en aan stukken geslagen
wijl een groote partij wit steen van de
kerkmuren loigerukt werd., dit tijdens
het opdragen eener H. Mis. Niemand
werd geraakt.
Overal werden boomen uitgerukt en al
lerlei schade 'veroorzaakt door wind en
water.
Nederland werd eveneens zwaar geteis
terd doqr het, storm weder.
Te Doorn, wijl de ex-keizer aan het
wandelen was tri het park aldaar, werden
plots achter hem door een wervelwind
drie zware beuken neergehaald. De man
was dus op een nippertje aan de dood
ontsnapt-
Bij Wemeldinge zonk een Belgisch lich
ter. De opvarenden, namelijk de schipper,
vrouw, twee kinderen fcn een knecht, ver
dronken alle vijf.
ym
Drie der inzittenden gedood. - De piloot licht gewond.
Het vliegtuig was boven Fransch gebied
gehevend uit den strijd gekomen.
MINNEBRIEVEN cn... CENSUUR
Dat de scncuur op drukwerken en ge
schriften soms eigenaardige gevalletjes
schept, heeft voor enkele dagen een
Deenscli meisje ondervonden toen ze een
brief van haar verloofde uit Londen ont
ving. Bij het openen van den omslag trof
ze er inderdaad, in plaats van een brief
van haar schat, volgende korte nota in
«Hier ingesloten bevond zich een brief
van uw verloofde, M. X... Tot ons groot
leedwezen zijn we genoopt geweest hem
achter te houden. Uw verloofde toonde
zich inderdaadwat al te praatziek en te
zeer ingenomen met allerlei dingen welke
hem niet rechtstreeks aanbelangen. Met
onze verontschuldigingen bieden wij u .de
verzekering dat hij het opperbest stelt
en hij zendt u zijne besté groeten en
menigvuldige kussen. Als gij hem zult
schrijven gelieve dan de goedheid te heb
ben hem den raad te geven voortaan
minnebrieven te schrijven.
«■■HuaadaasscNgasaiiaasaaaflaa
terstraal sprong voor de boeg van 0.165
ten hemel en, toen alles bedaarde, was
liet schip verdwenen. Aan boord waren
de twee gewezen Nieinvpoortnaren, die
nu te Dtunkerke verblevenAlexander
Popieul en Bodewijk Popieul.
We bieden de drie beproefde faraïliën
onze innige deelneming aan.
Het schip 0.165 mocht zoowel tn Belgie
als in Frankrijk visschen daar de reeder
Maes te Rozendaal woonde. Het schip
was te Niéuw-poort goed hekend, daar het
dikwijls hier zijn visch kwam verknopen.
Het schip was gebouwd te Oostende in
1925, mat 11 toii netto en 28 ton brutto
cn voerde een Dieselmotor van 100 H.P.
De boot Bad de verplichte verzekerings
premie niet betaald cn ze kan dus de
officieele vergoeding niet bekomen.
BENAUWEND OOGENBLIK
De Koksijdenaar, kapitein Alb. Vanneu-
ville, was op terugkeer van de visscherij
in de Noordzee.
Bij 't dcemsteren hoorde hij plots een
dof geronk. Denkende dat iets haperde
in de machinekamer, ging hij zien. doch
vergeefsche verplaatsing. Weerom in zijn
kajuit gekomen liet het geronk zich op
nieuw hooren. Hij luisterde aandachtig
en keek eventjes buiten. Hoe groot was
zijn verwondering en schrik wanneer hij
een Duitsch vliegtuig op een tiental meter
van zijn boot zag rondvliegen, 't Was
om er kippenvleesch van te krijgen! De
vliegenier had de identiteit van het Bel
gisch schip herkend en wierp een vrien
delijk kushandje naar de onthutste kapi
tein, die aarzelend dien sympathieken
groet beantwoordde, en verlicht zuchtte
wanneer de gevaarlijke luclitvogel uit het
gezicht was verdwenen.
Na den storm, die in den racht van
Zaterdag op Zondag woedde, zijn tal van
mijnen op het Belgisch strand aange
spoeld. Zondag avond bemerkte men er
reeds vier voor De Panne en Maandag
morgen was het aantal dezer mijnen al
hier tot elf geklommen. Zes dezer mijnen
lagen vóór den dijk ten Westen van de
kiosk, terwijl vijf andere zicii tusschen
De Panne en het F'ran..che grondgebied
bevonden, Een paar mijnen kwamen zich
leggen op enkele meters afstand van de
alhier liggende haring bootjes. Maandag
en Dinsdag was de toegang tot het strand
aan het publiek ontzegd cu de Rijkswach
ters hielden het nieuwsgierig volk c? af
stand. Dinsdag kwam de dienst van West-
roozebeke de gevaarlijke tuigen onscha
delijk maken en y.cgvocren.
HMW'WMidPU? r-irTMiMr"uit«mi
De stukken van bet vllegtu'g lagen verspreid over een oppervlakte van 573 x 200 m.
Woensdag 11. la b'l Terhout. even ra
den mid'ag. een DMts-h drlemotorig
Bombardementsvliegtuig te pletter ge
stort.
Hierover ontvingen we volgend schrij
ven uit Torhout, van een bijzonderen cor
respondent die c!e ramn v--eft zien gebeu
ren en een der eersten bij 't vliegtuig toe
kwam:
Woensdag. Ste Cecilia: Kwart voor
twaa'f: hevig gevecht in 't Zuid-Westen
van Torhout, 'n Beetje later stuikte een
Duitsch bombardementsvliegtuig neer.
De piloot sprong met zijn valscherm in
het luchtruim wijl het vliegtuig zonder
stuurman zweefde van boven Den Span
jaard naar omlaag hierbij een breeden
zwaai me km de wel van over een lengte
ven 'n anderhalve kilometer.
Juist in den bocht van zijn dalen stuik
te 't tuig tegen de palen der elektrische
leiding, schoor de kruin van een boom
rats af, brak die betonnen paal der elek
trische leiding midden door en stuk, en
stuikte dan een 500-tal meter verder met
de kop in den grond en sloeg over.
Intuvschen was een der vier Inzitten
den namelijk de piloot met valscherm
neergekomen, hij was gewond aan
armen en beenen en vertelde dat' hij nog
drie makkers had j Een der drfe inzitten
den was doodgeschoten bij t stuur en lag
met verkoold gezicht r.aast't vliegtuig
op den grond. De twee andere soldaten
werden dood uit de romp gehaald.
Het vliegtuig, ontplofte niet maar de
stukken lagen alleszins verspreid over een
oppervlakte van 500 meter op 200 m.
Moteurs van halve man hoogte, wielen
zwaarder, ais'van vrachtauto? lagen'-n 150
m. v^n elkander.
Zoo'n verntejihg zag ik nooit.
En volk! Volk!
Maar 't duurde niet lang of 7 garnizoen
van Torhout was er bij. Kolonel, Majoor.
Luitenants, etc... en we werden in 't veld
verdreven.
't Was zien waard.
Een TorhouUiaar -mag van. geluk spre
ken. Hij stond ook te {rijken toen 't
Duitsch bombardémëhtsviiegtulg neer
kwam. juist onder dr;i boom waar de ipa-
chten aan haperde. Hij wierp zich. zqo lang
hij was in den gracht,, kwam doornat uit,
«naar gaaf, gezond en ongeschonden.
Tot zoover onze correspondent.
4[ -
Over de -Biegramp vernamen we nog
het volgend?:
Bij het aanviiégen tégen de teïefbon-
leldtng brak een der vleugels ten deele af.
Na zijn neerstrijken begaf de piloot
zich naar de hofstede Bruynooghe. waar
hij wasser Vroeg. Hij verklaarde er in
een g»vecht gewikkeld te .zijn geweest
met Pransche en Eiigelsche jacht
vliegtuigen, boven Kales, waarbij twee zij
ner mannen werden gedood en een derde
gekwetst, die zoo voor alle werk werd
uitgeschakeld.
I
GEEN RFLGT«OHE VLIEGTUIGEN
ROND HET DUITSCHF.
In de bladen werd o. m. vermeld dat
een gevecht in de lucht werd geleverd
tusschen het Duitsch toestel en jagers
van het Belgisch leger.
Uit nader ingewonnen inlichtingen blijkt
dat deze inlichting niet juist Is. en dat
geen enkel Belgisch vliegtuig in de lucht
was. De vliegtuigen welke het Duitsche
toestel achtervolgden, moeten van Brit-
sche herkomst zijn.
De verwarring bij de genoemde bericht
gevers sproot waarschijnlijk voort uit het
feit dat de Britsche toestellen juist van
het zelfde model waren als de Belgische
jachttoestellen, wat niet verwonderlijk is
als men weèt dat België destijds vlieg
tuigen In Engeland heeft gekocht.
De piloot sprong uit zijn machine
omdat deze niet meer te besturen
was. Hij poogde zijn vriend
nog te redden.
Over de omstandigheden, waarin het
Duitsche vliegtuig is te pletter gestort,
vertelde de landbouwer Bruynooghe, uit
Torhout, het volgende
De piloot zelf was heelemaal niet ge
wond geworden. Bij het landen had hij
zich evenwel aan Ce pinnekensdraad van
de weideafsluiting gekwetst.
Alhoewel zichtbaar ontroerd om het lot
van zijn medegezellen, scheen hij anders
toch heelemaal niet bevreesd te zijn en
wanneer de landbouwer hem vroeg of hij
(ook nog wat anders wenschte dan water,
antwoordde hij dadelijk Oh ja, wat
eten zou me zeker niet misstaan
DaaroD is hij dan het huis van Bruyn
ooghe binnengegaan en zette zich dade
lijk nmt de overige personen aan tafel.
Ondertusschen begon hij cok te antwoor
den op de vele vragen die hem gesteld
werden door de steeds talrijker wordende
nieuwsgierigen.
Allen dood.
Een persoon deed hem opmerken of hij
soms niet wenschte bij zijn vrienden te
gaan in het vliegtuig dat een 500-tal me
ter verder tegen den grond te pletter was
geslagen. Hij ontweek echter liefst deze
vraag en deed tenslotte opmerken ze
zijn alle drie dood... Het waren toch zoo'n
goede kameraden
Twee ervan waren reeds door kogels
gedood bij het gevecht boven Kales. Hij
had dit met ontzeting moeten vaststellen
wanneer hij geen antwoord meer kreeg
op een paar vragen. De andere was zeer
zwaar gewond. Toen hij ondervond dat
ook vitale deelen van de vliegmachine
moesten beschadigd zijn bij zooverre dat
ze omzeggens stuurloos op de wolken be
gon te zwalpen wist hij dat hij nog slechts
één kans had om aan den dood te ont
snappen. Hij moest trachten op 'een of
andere rhanier uit het toestel te geraken.
Dadelijk maakte hij zich dan ook gereed
voor den sprong in het ijle.
Hij wilde evenwel zijn laatsten vriend
niet zoo achterlaten. Hij stapte dan ook
op hem toe en wilde hem losmaken...
Dóch deze roerde zich op dat oogenblik
niet meer zoodat hij moest begrijpen dat
ook zijn laatste makker het tijdelijke met
het eeuwige had verwisseld.
Eerst daarna is hij uit zijn machine
gesprongen. Ooggetuigen verklaren dat op
dit oogenblik het toestel reeds vervaar
lijk overhelde en merkelijk rap begon te
dalen. Het zat dan nog op een groote
500 nieter boyen, den grond. Zeker 100 m.
daalde <je piloot vooraleer het scherm zich
opende én .zachtjes aan dreef hij dan
door de lucht om op liet randje van de
weide, naast een klein beekje, in het gras
terecht ts komen tusschen twee wilgen.
Tijdens zijn luchttocht had hij een van
zijn caoutchouc laarzen verloren, die hem
later terug bezorgd werd.
Tien pfennig voor een sigaar.
Honderden nieuwsgierigen verdrongen
rich rond het hof van den boer. Allen
wilden den Duitschen piloot éven zien.
Deze groote drdkte kon hem echter niet
veel soiielen en hij vertelde rustig ver
der.
We waren vier beste kameraden, 25,
26, 28 en ik 27 jaar oud. Een van mijn
vrienden is maar pas voor een 14-tal da
gen in het huwelijk getreden en het was
zijn eerste reis die hij weer meemaakte.
We waren al over de Noordzee naar Ka-
les gevlogen, voor een verkenningswerk,
toen we plots twee Fransche en twee
Britsche jagers zagen opduiken. Een ge
vecht in regel ontstond met bekende nood
lottig gevolg.
Een der omstanders reikte hem op dit
oogenblik een sigaar. Dadelijk aanvaard
de hij deze. ging in zijn broekzak, haalde
er een kleine geldbeugel uit te voorschijn
en wilde hem 10 pfennig geven. De man
aanvaardde eerst niet, maar dan zegde
de piloot Ge kunt het gerust houden
als aandenken
Wanneer men opnieuw over zijn doode
vrienden sprak, kon men hem duidelijk
een paar tranen zien wegpinken.
Als de rijkswachten hem enkelen tijd
later kwamen opzoeken stond hij dade
lijk recht en meldde zichzelf aan.
iDeutsch» zei hij. en sloeg aan. Daarna
werd hij weggeleid.
De piloot werd geïnterneerd en daar
hij gekwetst was, overgebracht naar het
militair hospitaal te Breedene.
De drie lijken werden naar het dooden-
h'tls van Torhout overgebracht tot de
Duitsche gezant te Brussel die een laatste
groet zou hebben gebracht en hun eenzel
vigheid vastgesteld. Denkelijk zullen die
drie lijken dan naar Duitschland worden
overgebracht.
Op verscheidene deelen der stukken was
de datum 24-2-39 vermeld, wat vermoede
lijk de datum is van het in dienst stellen
van het luchtgevaarte.
De piloot zou ook verklaard hebben dat
hij met dit toestel gestreden heeft in
Polen,
i Wielen zwaardsr a1* van vrachtauto* lagen 'n 150 metera van elkander a.
Hierbij een van die wielen en verder ander «tukken.
BOVEN POPERINGK
Woer.dag middag, tien minuten over
twaalf, wanneer na een heldere morgen
plots een dichte mistsfeer over onze stad
hing, heeft hier, op heel geringe hoogte,
niet meer dan 50 meter hoog. een Engeisch
jachtvliegtuig met een geweldige snel
heid het middendeel der stad overvlogen.
Het kwam uit de Noord-West rich
ting en vloog naar het Zuiden toe. Denke
lijk had men hier te doen met een vlieger
die door de plots opgedaagde mist, ver
leid. de richting ietwat verloren had en
zich boven Frankrijk waande, of er ten
minste naar op zoek was.
Het type was dit der beide vliegtuigen
die verleden week op het strand geïnter
neerd werden.
Het zware geronk lokte heel wat In
woners bulten huis... en na afloop werd
menig bleek gezicht waargenomen.
Denzelfden dag in den namiddag, te
2.40 uur. werd opnieuw zwaar motorgeronk
uit de hoogte waargenomen. Op heel groote
hoogte trok een zwaar Duitsch bombar
dementsvliegtuig het Westen ojk
EERVV. HEER J. EEROY
Geboren te Haringe 8 Oogst 1858
Priester gewijd 7 Juni 1884
T.eeraar te Brugge CSt-Lod. College) 1885
Onderpastoor te Staden 1"89
vastoor te Wulpen 1010
Rustend Pastoor te Veurne 1933
Overleden te Veurne 15 Nov. 1939
In den nacht van Woensdag 15 dezer,
is E. H. Jules Leroy, rustend pastoor te
te Veurne, zachtjes ln den Heer ontslapen
In den ouderdom van 81 jaar.
Ruim 6 jaar mocht hij te Veurne een
welverdiende rust genieten. Tot voor 2
jaar kon hij ln de St-Walburga dage
lijks de laatste H. Mis zingen; dienst dien
hij zeer gaarne bewees en die dan ook
zeer op prijs gesteld werd.
Tot het laatste toe bleef E. II. Leroy
de blijgemoede oprechte goede pastoor.
Het deerde hem zoo, dat de beenen
niet meer mee wilden. Hij die wek«n als
Onderpastoor en Pastoor als een reus
ongedeerd door alle weer zijn parochie
afketste, alles samen genomen meer dan
50 jaren lang. Maar hij droeg zijn jaren
met een jeugdig hart. In zijn eenzaam
heid, terwijl zijn zorgzame zuster langs
den anderen kant van de keukentafel aan
't breien of aan 't stoppen was, kon hij
zich uren aan een stuk verlustigen in
Rond den Haard waarna hij, den eenen
na den anderen, altijd voort, met evenveel
smaak, al de jaargangen uitlas. Dat was
zijn troost in die ramspoedige tijden.
Dwaze wereld mompelde hij soms, 't
waren toen betere tijden, wanneer de men
schen rond den heerd bleven, werkten voor
de korste brood, en in allen eenvoud leef
den en 't huis hun verzet vonden
Tot voor korte weken bleef Pastoor
Leroy de gezellige vriend, die collega's en
oude kennissen altijd even vroolijk ont
haalde, en hun vertelde over den goén
ouden tijd van Karei De Blauwer-,
en van «De Pensejager onder 't drin
ken van een borreltje Oude Klaren.
Juist twee dagen is hij bedlegerig ge
bleven. en hij wist dat de eik geveld was,
als hij dacht alleen te zijn rolden nu en
dan een paar dikke tranen onder zijn
neergeslagen wimpers. Alles wat God
wil, mompelde hi-J zachtjes...-» 't Is al
wel... 't Waren zijn laatste verstaanbare
woorden.
De plechtige lijkdienst had plaats
Maandag te 10.30 uur,.in de St-Walburga-
kerk te Veurne.
V/e bieden de achtbare Zuster van
Z.E.H. Leroy onze kristelijke deelneming
en vragen aan al onze Lezers een gebed
voor zielerust van den achtbare over
ledene.
A
Maandag laatstleden werd in vrome,
stille, doch waardige stemming den zoo
gegeerden Westvlaamschen volksverteller,
Pastoor Jules Leroy. ten grave gedragen.
We zouden ondankbaar zijn tegenover
het schoone werk van dien volkspastoor,
zoo men geen woordje meer wisten over
zijn letterkundige beteekenis voor West-
vlaanderen.
Pastoor J. Leroy.... zijn naam, zijn fi
guur leeft nu nog in de harten van waar
hij was. Spreek er over aan de menschea
van Staden, Wulpen, Veurne, enz.
Spreek van zijn werk aan het leesgrag*
Vlaamsche publiek, en ze zullen zich
geestdriftig uitlaten over zijn nagelaten
werk Karei de Blauwer, Pieter de Pen
sejager, Zeisels en Vertellingen.
Klein en groot las en verslond deze ge
zonde volksboeken, en nu nog worden ze
in de lange winterstonden met liefde voor
gelezen.
Karei de Blauwer is het type van den
smokkelaar uit de streek van waar Pas
toor Leroy afkomstig was Haringe. De
weetgrage en avontuurlijke ziele van den
jongen knaap stond steeds overal met
aandacht te luisteren naar de bonte en
perikuleuze gevaarnissen der smokkelaars.
Eens dat hij zijn eigen volkschen en
West-Vlaamschen trek var. schrijven ge
vonden had was het hem een speelding
ons het hartroerend vertelsel over Karei
de Blauwer te leveren. De mlzerie van den
kortwoner, het streven naar welstand met
het gevaarlijk blauwerspostje, het mis
lukken en harde doch heilzame terugkeer
naar 't oud nest.
Zijn Pieter de Pensejagergetuigt
zoo zeer van kennis van zaken, dat ge
zoudt zweren dat Pastoor Leroy nog met
roer en lichtbak op strooptocht trok. Ech
ter niks van Hij had het nochtans slim
aan boord gelegd om de pensejacht van
zeer nabij te leeren kennen.
Te Staden, het paradijs der penreja-
gers uit dien tijd, deed Onderpastoor
Leroy tal van beproefde stroopers senten
komen, en met een goeien druppel en
nog een... en een goe pijp tabak werd het
anders zoo zwijgzame stroopersvolkje los
lippig, zoodat Leroy gemakkelijk al hun
geheimen en belevenissen kon afstroopm...
waarna hij het zoo boeiende boek Pie
ter de Pensejagerheeft geschreven.
Zoolang dit gulhartige volk van Vlaan
deren zal vertellen, zullen de oude «Zei-
seis en Vertellingen van J. Leroy in eere
blijven. Hoevele jonge en simpele harten
werden niet ontroerd door de wondere
lotgevallen van Scharmanteka, het avon
tuur van Jan Heldenbbloed, de eeuwige
chance van Ko Lukkeboone... Moeder
vertelt ze nog aan haar kleinen, de school-
meest»r beloont er zijnknapen mee, de
boeredochter verhaalt ze ln 't vlaswieden,
bij 't loof scharten en hoppepluk.
Reeds zeer jong was Pastoor Leroy
daarmee begonnen, zeer warm er in aan
gemoedigd door niemand minder dan
Guldo Gezelle...
Maar waar heeft hij clie 8 deelen toch
allemaal bijgehaald, die nu weer een
nieuwe uitgave beleven? iLannoo, Tielt).
Direkt uit den volksmond zelf. Hoe hij
daarvoor te werk ging, moogt ge leeren
uit volgend geval In den omtrek van
Staden was er in zijn tijd een boerever-
teller. Dit was zoo een van die eenzame
doch gelukkige zwervers, die van hof tot
hof trokken om er in de gezellige avond
stonden de oude volksvertelsels te verha
len. De boerenzoons en wel ook eens de
dochters kwamen bij een goeden buur
man samen en zaten tot gat in den nacht
naar hem te luisteren. Pastoor Leroy
deed Lem persoonlijk te zijnen huize ko
men en achter pot en pint kwam de ver
teller, na vruchteloos tegenstribbelen,
toch los. HIJ bruischte op de kachelroede
en zijn oogen laaiden, zijn stemme dreun
de als een klokke... hij geleek een ander
mensch... Aan den anderen kant van den
kachel zat Lëroy en luisterde, luisterde,
even stralend -van meelevend geluk:., ont
hield en schreef op.
In zulke vertelsels leefde Pastoor Leroy.
Wie kan tot op zijn ouden dag, nog sma
kelijker kwinkslagen vertellen dan hij...
Hij was er voor beroemd.
Hooge kunstwaarde heeft zijn litterair
werk nooit gehad. Doch volkswaarde I
D. w. z. dat ons volk dit werk, leest, ge
niet en er zijn eigen ziel, zijn eigen
schoone fantasia in terugvindt, zijn eigen
beeld en sprake.
Hij was immers een der laatste typen
van dit Joviale West-Vlaamsche pastoors
ras, waaruit we met fierheid kunnen aan
halen Pastoor Vanhee, de gevierde op
steller van 't Manneke uit de Mane.
Pastoor Vanhaeke met zijn ««Godelieve»
leven. Pastoor Merveillie, die letter
kundig veel hooger staat met zijn Gus-
tenPastoor Verriest, een kunstenaar
van de taal, enz....
Hoe bescheiden ook, toch neemt Leroy
stelling onder deze schoone rij.
Het moderne Vlaanderen moge het niet
vergeten. En daarom werden deze regels
aan hem gewijd.
Zijn gedachtenis blljve in eere. B.
TWEE CENEESHEEREN, EEN HOOFDVERPLEGER EN TWEE
MEDEPLICHTIGEN AANGEHOUDEN
«o»
Te Charleroi is een ernstige zaak van
omkooperij tot het vrijstellen van opge-
roepenen aan liet licht gekomen.
Zekere Anna IJevos uit Gerpinnes poch
te erop dat zij, mits storting van enkele
duizenden fr., de vrijstelling van getno-
biliseerden kon bewerken en bekomen.
Znlks kwam ten gehoore van Rijks
wacht en Parket, die een onderzoek in
stelden dat met welgeslagen werd be
kroond.
De zaak stak aldus ineen
Vrouw Anna Devos, geholpen door een
zekeren Brichaut uit Chatelineau, brach
ten een organisatie tot stand tot het
vrijstellen van opgeroepenen. Dezen die
wèuschten vrijgesteld te worden moesten
een bedrag storten gaande van 1.000 tot
10.000 frank.
Aan dezen bezorgden zij dan getuig
schriften van een geneesheer, w aarin werd
bevestigd dat die opgeroepenen lijdend
waren aan vallende ziekten.
Twee geneeslieeren, burgers, zijn hierin
betrokken. Deze, Lrnest Rubay, uit I.ignv.
en Emiie Petit uit P'arciennes, leverden
een certificaat af aan Brichaut, zonder
zelfs ooit den patient te hebben gezien.
Voorzien van hun getuigschrift trok
ken de opgeroepenen dan naar hun mi
litairen geneesheer die hun verzond naar
het militair hospitaal te Antwerpen.
Hier trad de hoofdverpleger dan in
aktie. Dikwijls werd hij bij zieken geroe
pen zoo geneesheeren afwezig waren. Na
tuurlijk kregen de patiënten dan een ze
nuwcrisis cu de hoofdverpleger, zekere
Pierre Tilley, maakte hen dan een «gun
stig» dossier op. Soms voegde hij een en
ander bij op het dossier opgemaakt door
de geneesheeren.
De dossiers aldus opgesteld hadden tot
gevolg dat na een zekeren tijd in obser
vatie te zijn geweest, de lijdenden aan
vallende ziektenhuiswaarts werden
gezonden, op grond van de aanhalingen
van Tilley.
F.n daarmede was de zaak geklonken.
Alles is nu evenwel uitgelekt. Fien twin
tigtal «vrijgestelden» zijn reeds bekend,
het zijn er allen uit de streek van Char
leroi. Zij kunnen zwaar gestraft worden.
Anna Devos, Brichaut, Rubay, Petit en
Tilley zijn intusschen den bak ingevlogen.
Het Parket stapte af in het hospitaal
te Antwerpen en nam een 100-tal dossiers
in beslag.
Men vreest dat de zaak nog een groo-
ter staartje krijge.
NOG TWEE AANHOUDINGEN IN HET
LUIKSCHE. NA BETALING VAN
5 A 6.000 FR. KONDEN EEN 70 - TAL
JONGELINGEN HUISWAARTS KEEREN
De zaak der omkooperij tot vrijstelling
vau militairen dienst heeft zooals voor
zien nog grootere uitbreiding genomen, en
thans in het Luiksche.
Twee nieuwe aanhoudingen werden ge
daan, namelijk zekeren Herbillon uit Da-
rion en de genaamde Bonnechère, die als
makelaars optreedden om gemobiliseerden
vrij te doen stellen. Deze lieden gingen
op zelfde wijze te werk als deze van da
streek van Charleroi.
Voor ieder geval deden zij zich 5 4
6.000 fr. uitkeeren. Een 70-tal jongelingen
zouden aldus reeds vrijgesteld zijn. He»
onderzoek wordt voortgezet.
DE DADER AANGEHOUDEN
Door liet D.N.B. werd aangekondigd
dat de dader van den aanslag te Muu-
cheti aangehouden werd.
Het is de genaamde Georg Eiser, 36
jaar, woonachtig te Munchen.
Naar het D.N.B. had Eiser de bom ge
plaatst 4 dagen voor den datum van de
vergadering in de Burgerbrjukeller, en
de boin geregeld met een vertraging van
144 uren. dit nadat hij zulks herhaaldelijk
had gepoogd te doen. Daarna vertrok hij
naar Zwitserland maar kwam nog terug
op den vooravond van den aanslag. In den
nacht slaagde hij erin nogmaals de ver
gaderzaal te bereiken om na te gaan of
de bom wel goed in orde was.
Na de aanslag trachtte bij opnieuw
Zwitserland te bereiken maar werd aau
de grens gevat en ingerekend. Later op
14 November legde hij bekentenissen af.
De Britsche «Intelligence Service» zou
evenwel bet noodige geld aan Eiser heb
ben bezorgd en dus de moreele dader zijn,
wijl de Duitsche vluchteling Otto Stras-
ser, die vroeger een rol speelde tijdens het
opkomen der Nazi-partij, de organisator
der misdaad zou zijn.
De Duitsche Pers maakt hiervan groot
gewag.
In verband met deze D.N.B. berichten
werd een officieele Flngelsche verklaring
gepubliceerd waarin wordt gemeld dat de
Britsche Regeering niets afweet van
Georg Eiser en dat dc Intelligent Service
de hand niet heeft in bedoelden aanslag.
Anderzijds meldt Otto Strasser, lang»
Havas, dat hij niet de hand heeft in de#
aanslag, dat Eiser hem onbekend is, dat
hij nooit behoord heeft tot het Zwart#
Front, en dat hij de bewijzen bezit al*
zon Himmler zeif de schuldige zijn aan
den aanslag, om het Duitsche volk op t#
kunnen zweepen tegen Engeland, en hen»
toe te laten hardhandig te kunnen optr#«
den tegen de biunenUuidsche vijaudc^
