NIEUWSBLAD VOOR POPERINGHE EN OMSTREKEN,
HET NOTARIËEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
verschijnende den Zaterdag- namiddag.
Koopt uwe MEUBELS, Stoelen, Bedden, Matrassen. Kassen, Stoors, Gordijnen, Linoleums, bij Sansen-Decorte, Poperinghe.
Uitmuntends Wijnen
NIETS
Zondag I2li October igi3.
9faarNr 46.
ANNONCEN
Den drukregel 10 e
Herhaalde Annoncen
volgens overeenkomst.
Eerste Taps, Bollingen
en Herbergkermissen
mits betaling van 25 cn.
Alle Annoncen
vooraf betaalbaar
moeten vóór den
Vrijdag-noen
ingezonden worden.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Buiten grondgebied van
Poperinghe
Op grondgebied van
Poperinghe
Buitenland 4,60 fr
De plakbrieven
die bij mij gedrukt zijn,
zullen ééns onvergeïd
in het blad verschijnen.
Uitgever, VALÈRE SANSEN, Boek- en Steendrukker, Gasthuisstraat, 15, Poperinghe.
Notaris Bacquaert,
OPENBARE VERPACHTING
Den Vrijdag 24 October 1913
Bleester IWONSTERLEET,
Op Di nsdag 4 November 1913
Merkweerdigen Koopdag van
Hl Iioopen Bnomen
PAR VEN VS
Notaris PAUL LAUWERS,
opMaandag 20 October 1913,
STAD YPER.
Belangrijke Openbare Verknoping van
op Donderdag 23 en Vrijdag 24 Oct. 1913,
0|> Maandag 20 October,
JOSEPH IN DQTHAN
Volksontwikkeling.
De Waterkwestie.
J,
Poperinge of Poperinghe.
De Stielman.
Moord
worden ingelijfd
Het recht, annoncen oj
artikels te weigeren is
voorbehouden.
DE POPERIHGHHIAAR
2,50 Fr. VOOR IEDEREEN.
De Herbergiers hebben recht
aan Kostelooze inlassching
van twee Herbergf'oesten.
Bijzondere buiten stad 2,50
binnenstad 2,00
Herbergiers buiten stad 1,60
binnen stad 1,00
Wekelijksche Almanak.—Oct,
Zon
Op,
Zon
ond.
Zondag
12
s. Wilfridus, Maximilian us, Sal vina.
6 u.
2 m.
4 u
-57 m.
Maandag
13
s. Eduardus, Geraldus.
6
3
4
55
Dinsdag
14
s. DonalianusCalixtus.
6
5
4
53
Woensdag
15
s. Theresia, Debora.
6
7
4
50
Donderdag
16
s. Seraphinus. Galius.
6
9
4
48
Vrijdag
17
s. Hidwigis, Hibrion.
6
11)
4
46
Zaterdag
18
s. Lucas, evang. Justus.
6
12
4
44
Eerste Kwartier. Dinsdag 7 October, ten 1 ure 46 minuten 's morgens
Volle Maan. - Woensdag 15 ten 6 ure 7 minuten 's morgens
Laatste Kwartier. Woensdag 22 ten 10 ure 53 minuten 's avonds
Nieuwe Maan. Woensdag 29 ten 2 ure 29 minuten 's namiddags
Hen weet niet nat er kan
hciircn, daarom mag niemand pochen of
bluffen op zijne gezondheid. Als men zich
sterk waant en vrij ian ziekte acht, kan
men op een dag dooi' een onvoorzien toeval
omverworpen worden. Sterk u het lichaam
tegen ziektegevaren, daartoe wordt Theo-
broma hoogst gepieken. Het genet s',:flauw-
1e van het bloed, krachteloosheid, bleeke
kleuren, moeilijke en overtollige maand
stonden, waterzucht, f erecijn, hartziekten,
verlamming, krachteloosheid bevangenheid
bij oude iieben, klieren, al de gevolgen van
diank, onstuimig leven dat alles wordt ge
nezen door liet gebruiken van Theobr ma,
krachtlierstellend, verkloekend, lichaams-
vernieuwend henresmiddel.
Te Poperinghe apotheek M0NTEYNE, op
volger H. N0TREDAME apotheek A. KES-
TELYN: te Yporen apotheek LIB0TTE.
g|J!| Tempeest-Lanteerns merk Het Hart,
VH^pde beste, de zekerste voor iandbou-
Attr wers, voerlieden, enz. te verkrijgen
bij Etienne Nloncarey-Sansen, Bazar
der Galerij, Gasthuisstraat, Poperinghe.
Deze lanteerns kunnen niet doodwaaien,
noch ontploffen wanneer zij vallen.
Studie van den
TE POPERINGHE.
voor 9 jaren, ingaande met 1" October 1914,
van Lanti^ocdci'tiii., te Poperinghe.
Toebehoorende aan de Kerkfabriek van
Sint-Jan, zelfder stad.
om 3 ure slipt, ter herberg - A la petite
Cantine bij Charles Dewickere, Sint-Jans
Kruisstraat., te Poperinghe.
Studie van
Notaris le Ilondschoote.
om 1 ure namiddag zeer stipt,
op de hofstede van Jerome Candaele, bij den
Haghedooren te Oosteappel,
waarinOlmen waarvan verscheidene
2 meters overtreffen Esschen, Populieren,
Wilgen en een Els, dienstig voor alle
ambachten.
Gemakkelijk vervoer.
Zes maanden tijd van betaling mits borg.
"Vergadering A la Maison Neuve bij
Berioit Buseyne.
is meer aan te bevelen tegen
Bloedsgebrek, Bleekzucht, Ze
nuwziekten, gebrek aan Eetlust, Uitputting
en alle Ziekten door overlast veroorzaakt,
dan de VERSTERKENDE PILLEN.
Prijs 3,00 fr. de doos van 100.
Algemeen dépot: Apotheek, A. M0NTEYNE,
OPVOLG E It
II. KOTRËDAME,
Oroote Markt. 18. POPERINGHE.
5eMentrel werk van DE POPERINGHENAAR
Jamaar. dat duurt nu al dagen lang. Ge
hebt geen moed, ge.zijt zoo sioorachtig ge
worden
Ge peist dat, zei ze, 'k heb niets, ge
heel zeker.
De gebuurs hadden het ook al in de gaten
dat er iets haperde met Madam Staal Voor
de eenen was ze ziek voor de anderen had
ze verdriet. Dagen gingen achter dagen en
de welgemoedheid van Madam Staal keerde
nog altijd niet weer Ze wrocht voort in de
keuken, ze beging den winkel maar klappen
of lachen zat er niet meer in. Ze had al een
Zondag overschikkeld van uit te gaan. iets
dat ze voor tijd nooit liet zonder groote en
bijzondere redens. Wat moest daar onder
zitt«n P
Zekeren dag, zonderdat ze iets vooraf wis
ten, kregen ze bezoek van Mijnheer Latour.
Hij scheen gejaagd en vroeg om Mijnheer
Jean te spreken, voor eene zake van
groote aangeiegendheid, zei hij. Jan was
niet thuis. Het speet hem zienlijk.
Hij bleef nog al redelijk lang'met Madam
alleen en vetrok rond de noen zonder vol
strekt iets te willen aanveerden
Waniieer Jan 's avonds inkwam, vertel
de Madam het bezoek van Mijnheer La-
tour
Raad eens waarvoor hij kwam zei ze
Toch nóóit om onze dochter voor zijn
zoon
Neen om geld.
Om geld Wat had hij geld van
doen
Voor zijn handel. Hij zit in groote za-
Studie van den
TY P E R
I.
overslag
ten 2 uren zeer slipt nanoen,
ter hei berg Au Lion Beige gehouden door
d'heer Vaudersctjelden,te Oostvleteren, van
(ieiiH'cnlc VA egtvleteren.
Compernollehói k, langs de Oranjestraat,
Eenigen Koop. - Een HOFSTEDEKEN met
zijne gebouwen inhoudende 3 hectaren, 06
aren, 65 centiaren, gekadastreerd sectie E,
nummers 554, 555. 556. 558, 559, 600, 601,
597, 598, 008 609 en 553a.
Gebruikt zónder pachtrecht, door Livinus
Beernaert, aan 432 franken 'sjaals, boven
delasten Ingesteld 14650 franken.
II.
op flesschen en op vaten,
om luw slip-' nami'lduff-
in de CAFÉ DU SULTAN, Groote Markt, 33,
óp verzoek der Algemeene Stapelhuizen,
van Brussel.
Bordeaux op flesschen.
194 flesschen St-Etnilion
St-Estèphe
St-Julien
Ponlet-Canet
Margaux
Larose (étampé)
La Tour de Mons (étampé)
Chéteau Lafite étampé
Witte. Wijnen.
Haut Sauternes
Vouvray
Rhin Niersteiner
Mosetle Zeltinger
Verschillige.
125 flesschen Porto Royale rouge
Mascat de Frontignan
Champagne de diverses marques.
Bourgogne op flesschen.
Aan alle liefhebbers van Hoogere Tooneelkunst.
in de nieuwe feestzaal van Sint-Amands-Coltegie
te Hoi-lrijk,
wordt opgevoerd het meesterstuk van JOOST VAN
DEN VONDEL, koning onzer tooneeldichters,
door het wijdbefaamd Vondel-Tooneel uit Amsterdam.
Decors en kleedijen door Nederlandsche meesters
in 't vak.
Begin om 5 uren stipt. Einde met 8 uren.
PBIJZEN
Familiekaart, voorbehouden rang, genummerd, 15 fr.
voor 5 personen.
Persoonlijke kaart, voorb. rang, genummerd, 4 fr.
Persoonlijke kaart, eerste rang, genummerd, 2 fr.
Persoonlijke kaart, tweede rang, ongenummerd, 1 fr.
Voor alle inLchtingen Vlaamsch Huis, Groeninghe-
straat, Kortrijk. Spreekdraden 143, 201 en 204.
Tekstboekjes te bekomen in het Vlaamsch Huis,
tegen 0,60 centiemen.
gedurende een jaar valt, beletten to verdam- winter naartoe geweest en "k heb
Vervolg aanslaande week.
Antwoord van den schrijver der arti
kelen over de waterkwestie aan den brief
wisselaar van verleden week
1. Dank aan het belang dat gij stelt in
mijne voorstellen en om den steun dien gij
geeft aan mijno bemerkingen nopens het
onderhouden der grachten die het vuil water
moeten wegleiden. Hierop kan niet genoeg
gelet worden als dit water geen val heeft,
verpest het niet enkel lucht in het gebuurte,
maar het besmet nog op onherstelbare
wijze de grondlaag waaruit onzesteenputten
water trekken. Zal de gezondheidcommissie
ook niet eens, de'saangaande, verantwoor-
lelijkheden vaststellen
2. Toelichtingen geef ik hier, met liefde,
voor zoo veel ik kan immers nauwe raming
der kosten zou een ondernemer van openbare
werken of vakman alleen kunnen geven
ik ben onbevoegd. Voor 't overige, ziehier,
meen ik, wat iedereen zal gerust stellen
aangaande de hoeveelheid water die men
.verwachte». a£g> met niijn eerst® oytwy-p
pen of in den grond te zinken of weg te
loopen, zoo zou het 70 centimeters hoog
staan. Zeker, in natte jaren is het veel meer:
verleden jaar was het 99 centimeters in
clrooge jaren is het wat min door den band
i! hei 70 centimeters.
Welnu, het stroomgebied van de Vleter-
beek, (ot aan den Boonaart, beslaat 2300
hectaren, weze23 millioen vierkante meters:
op geheel die oppervlakte valt er dus per
jaar
23.000 000 X 0.70 16,100.000 kub. met.
Wij hebb 'U gezien dat een derde daarvan
ónmiddelijk naar de beek stroomt, ware
inner dan 5.36G.00O kubiekmeters.
't Is danig veel, maar de cijfering is juist
er worde opgemerkt dat wij geen rekening
houden van het andere derde deel water dat
ijl den grond dringt en langzamerhand toch
door bronnen grootendeels iu de beek ge
raakt.
Wij hebben de behoefte der stedelijke be
volking van Poperinghe breed gesciiat op
350 kubiekmeters daags, dat is omtrent
(28.000 kubiekmeters 's jaars: zoo blijkt
het dat de Vleterbcek jaarlijks ruim een
en veertigmaal zooveel water wegleidt als
dat er noodig is om Poperinghe rijkelijk te
gerieven
Daarom mogen wij weeldig zijn, en al de
mindere regens, deze die geen centimeter
per dag hoogte geven, laten gaan zij zou-
jjen dienen om de vaart door te spoelen en
te vernieuwen van water, zooals het nu gaat.
Enkel de groote regenvlagen, deze die ge-
luw bergwater aanspoelen, zouden wij ge
bruiken, en er zou nog overvloed zijn. Want
sedert ln October van verleden jaar tot '30n
September laatst, geven de groote regenvla
gen, al te zamen, 34 centimeters, dat is na
genoeg de helft van een middelmatig jaar
dus nog twintigmaal meer dan er noodig is.
Dit ingezien, stelden wij voor, aan den
Boonaart eene sluis te maken die zou open
staan in gewonen tijd het water zou om-
139
f267
135
101
109
113
62
134 flesschen
157
110 v
119
138
240
1908
1906 j 7
1904
1906
1906
1897
1908
1883
1904
1906
1902
1900
1904
1902
Dit eerste ontwerp stelde voor een vijver
te maken tusschen de Watoukalsijde en den
steenweg naar Crombeke, en er water in te
brengen van de Vleterbeek. Zie dit blad,
September laatst.
Zou de beek water genoeg geven Men
zou denken van neen, als men onze vaart,
soms weken lang, half droog en zonder
stroorning zietmaar iedereen weet ook dat
er, na eene goede regenvlaag, ongelooflijk
veel water door onze stad trekt. Kan men
de hoeveelheid water die op een jaar door
Poperinghe vloeit niet schatten of meten
"Voor stroomen met gestadigen loop,
als Maas en Schelde, kent men hoeveel
water er op eene bepaalde plaats en in
eenen bepaalden tijd voorbij trekt. Maar met
onze vaart is het al of niets nu eens lange
stilstand, dan vloed. Toch moet al het
water, buiten het geval van overstrooming,
door de sluizen aan de Speikom men zou
daar moeten de breedte en hoogte der ope
ning der sluizen meten, en de snelheid van
den stroom op eiken dag, zelfs uur per uur,
waarnemen 't is schier onmoge ijk, en,
alleszins zulke berekening bestaat niet, wij
kunnen er dus geen staat op maken. Er
blijft nog over te zoeken hoeveel water er,
tot op zekere plaats, in de bek komt
dit kunnen wij nagenoeg zeggen. Hoort
Wat gebeurt er met het water dat valt,
als T regent
Een derde deel verdampt en keert weder
inde lucht; een derde deel dringt in den
Al deze wijnen kunnen kosteloos geproefd worden grond en wordt er in opgehouden om later
raat. 93 pi. vriidnir 9a Ortnhpr lom nm i ait putten en bronnen uit te wellen; :een
derde deel vloeit op de oppervlakte naar
beken en rivieren. Als ik zeg een derde
deel, is dat breed te nemen, min of meer
maar dat doet niels gij zult zien dat het op
geen sardijntje aan komt
Hoeveel water vajt er op een jaar in onze
streek?— Middelmatig70 centimeters hoog
'tis te zeggen, moest men het water, dat
197 flesschen Pommard
1904
218
Volnay
1906
167
Cortoji
1906
235
Clos de Vougeot
1904
180
Richebourg
1906
200
Chambertin
1906
72
Romanée
1902
217
Nuits St-Georges
1906
147
Clos du Roy
Wijnen op vaten.
1904
1
stuk
St-Emilion
1911
1/2
St-Emilion
1/2
Pontet-Canet
1911
3/4
Ponlet-Canet
1906
3/2
Pommard
1911
1/2
Chambertin
1911
2/2
Haut Sauternes
1908
irent heel 't jaar loopen zooals nu slechts na
.roote regens, en als het eerste water, het
uilste eens doorgespoeld is, zou men desluis
oedoen 't water zou er rijzen en wegloopen
door groote buizen, langs vroeger bepaalden
6 -4, tempvallei va» 'ie Hiypsbeek vijver
geworden.- Het is dus klaar, meen ik, dat er,
mits dit ontwerp, nooit eene schaarschte
van water zou te vreezen zijn te Poperinghe.
Deze berekening heeft, u, Vriend briefwisse
laar, misschien wat droog geschenen maar
gij hebt nauwkeuriger uitleg begeerd dat
zal u leer.-n eenen boer zijae kunsten afvra
gen. Toekomende week zoeken wij de ge
gevens om aan vaklieden de kosten van de
ze onderneming te laten uitrekenen.
piaiyos Lucien OOR, en andere mer
ken. sriii:i:i«aia< iiil.Mi.Y s
GRAMOPHONES en ZONOPliONES
met naaldenPA TIIEPHONES met sa-
phier diamantjesbij
Jcroom AIATTHYS ZOYLY.
Ooststrant, «5, HOLSSLLAItL.
heel veel geleerd.
School en Leeraars verdienen de warmste
aanbeveling.
Teekenen is in alle stielen onmisbaar, 't. Is
daarbij een zeer aangenaam tijdverdrijf,
't Ontwikkelt hert en geest. Teekenen leert
goed opmerken, dus goed vorm, verhouding,
kleur enz. zien.
't Ontwikkelt schoonheidsgevoel, goede
smaak en gezond oordeel, Verzacht die ruwe
zeden. In een woord toekeren is een vormend
vak, van de grootste aangelegenheid in de
opvoeding der kinders.
Dat weldenkende ouders dat eens goed
overwegen, en ongetwijfeld zullen zij hunne
kinderen vroeg en lange jaren ter teeken-
school sturen. Veel. heel veel is er te winnen
en hoegenaamd niels te verliezen.
De teekenschool beginl Dinsdag aanstaan
de, 14 dezer. De lessen zullen gegeven wor
den door de ievervolle Professors Janssens,
bouwkunde,) en Veraoneman, r/atuurtee-
kenen,enz.
De kreet weze 's Winters naar de tee-
kenschool Mter Butaye,
Teekenleeraar te Watou
Een der aangenaamheden van 't
huiselijk leven is een goede tas koffie bereid
met Trappisten chicorei Vincart.
Üépöt, bij gebr Delhaize Moncarey-SanseD
op Donderdag 23 en Vrijdag 24 October 1913, om 1
uur stipt namiddag, au Café du SULTAN, 33, Groote
Markt, Yper.
De te koop gestelde wijnen zijn gewaarborgd zuiver
op ontleding.
Aan gekende en solvable koopers drij maanden
krediet, met 10 verhooging voor onkosten.
Cliieorei Van Tieghem - Dupont,
wordt in alle kruidenierswinkels verkocht
ken en heeft geheel in 't kort zware be'a-
lingen te vereffenen
Waarom moest hij naar hier komen
Ge waart zijn beste vriend, zei hij.
Dank-je voor 'i complement, hij heeft
veel goedheid, en hoeveel vroeg hij alzoo
wel
Twintig duizend franks, na een jaar
uit te keeren aan vijf ten honderd.
Twintig duizend ('ranks 'tis al dat ge
hoort. Neen, ne n, st.ront-afflirens, zei
Jan. 'k Ben blij dat ik niet thuis was.
Hij komt overmorgeu weer
Dat hij maar zeere daar blijft, hij krijgt
geen cent,, 'k Zal hem antwoorden. Zoudt
gij iets geven
Ge moet het weten, zei ze onverschil
lig.
't Verwonderde hem straf dat ze zoo wei
nig partij trok voor Latour. Over eenige we
ken had ze hem ingezwolgen
Lal our keerde niet weer, maar ze hoorden
vier dagen later dat hij verpoeft was met
eene schuld van driehonderd duizend franks.
'k Was 't lijk ingegeven riep Jan.
Ziet ge hoe 't die kerels gaat met al hunne
schoone manieren; wat min complementen
en wat meer kluiien. daar zouden ze verder
mee komen We zullen nu voorzeker den
apotheker niet meer zien
Dat was een doorn uit zijn voet Daarmee
bleven de Latours voor goed builen en wier
den algauw vergeten
III
Madam Staal beterde alsaan nog niet, en
het nleef geduren met haar Het wierd zelfs
zoover te komen dat ze vermeed in den win
kel te gaan en beur dochter voorecstak om
in den keuken te mogen blijven, 't Gebeur-
Hij is onmisbaar in de maatschappij. Elk
vakman mug dus fier zijn op zijnen stand,
maar hij moet zich, in gelijk welken stiel,
door bekwaamheid en kunst trachten (e on
derscheiden, zooveel mogelijk volmaken.
En met welke middelen Ze zijn zoo talrijk.
1. Hij moet het vakblad van zijnen stiel
regelmatig en inet vee! aandacht lezen. Hij
Deme er nota's uit op afzonderlijke schrijf
boeken. Hij zal pa korte jaren een kortbon-
digen schat vakkennissen bezitten, ais hij
die van tijd tot tijd overleest.
2. Steeds werke hij met moed en veel op
lettendheid. Dus de gedachien niet op het
duivenhok of bij het rijwiel, maar gansch op
het werk.
3. De lange winteravonden niet bezigen
om romans te lezen, die loopen allemaal toch
op het zelfde uitMietje zegt Pietje en
Pietje zegt Mietje en ze trouwin te gare
Daar komt er weinig goeds van, weinig aarde
aan den dijk. Gaat liever ter teekenschool
Poperinghe is goed ingericht, 'k Spreek bij
ondervii ding 'k ben er immers nen heelen
Wat moet men schrijven
't Is alle twee goed.
Poperinge is geen Vlaamsche vertaling
van Poperinghe. zooals Boesinge o >k geen
vertaling is van B esinglie.
't Is doodeenvoudig de toepassing van een
regel betrekkelijk de spelling der Vlaamsche
plaatsnamen.
Wat zegt die regel
Dat men de Vlaamsche plaatsnamen mag
spellen volgens de spelling welke wij vol
gen voor alle woorden die geert eigennamen
zijn. Wij schrijven eene beke die krom is
en daarom ook A'rombeke. Wij spreken van
eene nieuwe haven (poort) en schrijven
Nieuw poort, niet Nieupoort en Crombeke.
Wa' doet ?rij da» mat de namen waarvan
gij de beteekenis niet kent
Wij spellen eenvoudig die woorden gelijk
alsof het geen eigennamen waren. De Fran-
scbe klank ou nous) wordt in 't vlaamsch
gespeld oe (toe); na een tweeklank ver
dubbelt men de s niet krui-s-en in een
open lettergreep zet men nooit maar eene a
Volgens die algemeene spelregels schrijven
wij Roe-S-ela-reen niet Rousselare of Rous-
selaere. Die oude schrijfwijze steunde op de
oude spelling en hield rekening met het
Westvlaamsoh.
Volgens dienzelfden regel zijn veel nutte-
looze letters weggevallen. Zoo bijvoorbeeld
de h in Tielt, in Gent, Ghentin Brugge
Brugghe) in Poperinge.
Die spelling wordt voorgestaan door leden
der Koninklijke Vlaamsche Academie en ge
bruikt door tal van belangrijke inrichtingen
die betrekkingen hebben met veel verschil
lende gemeenten van 'tland. Op mijn tafel
ligt het Jaarboek van het Davids fonds voor
1886: de nieuwe spelling wordt er op da
plaatsnamen toegepast. Daarnevens vind ik
den Bode van Averbode nieuwe spelling,
voor al de namen. De opschriften op de sta
tiën geven dikwijls de twee vormen.
In 'I Fransch gebruikt men altijd de oude
schrijfwijze, in 't vlaamsch mag men
nieuwe gebruiken, en zoo is het te verstaan
dat sommigen zeggen Poperinge is'
Vlaamsch, en Poperinghe is Fransch. Juis
ter ware het te.spreken'als volgtPoperin
ge is Vlaamsch, Poperinghe is Vlaamsch en
Fransch
Zal die regel op alle eigennamen de be
staande sp' Hing toe te passen er door ge
raken
Ik weet het niet. Doch 't is best mogelijk.
Volgens mij is er voordeed aan en geen na
deel. Voordeel, zeg ik, want die Vlaamsch
kan, weet dan seffens hoe hij alle plaatsna
men moet schrijven. Met de nieuwe spelling
toe te passen schrijf ik zonder aarzelen Wa-
regem, Kaprijke, Kortemark, Dadizeele,
mmmmmmmmmsmmmm* iff JtiasBEfs?
er veel, Vladsloo, Herzeele, Woes ten, Bikschote
en al wal ge wilt. Volg ik de oude spelling
dan zal Ik wel eens moeten nazien vooraleer
ik weet of Caprijckc, Waereghem, Bix-
schote enz. juist geschreven zijn.
Is er geen nadeel aan Ik geloof het niet.
Een ernstig geleerde weet wel dat hij om de
beteekenrs van een woord, gelijk welk op
te sporen, niet den huidigen vorm, maar wel
den alloroudsten vorm moet nemen.
Wilden de voorstanders van een schrijf
wijze die rekening houdt met de beteekenis
der woorden gevolghoudend zijn dan moeten
zij spellen, niet Poperinghe maar Purpur-
ningahem. Overigens de vorm Poperinge
Opdendrinck, Poperinga bi. 6.staat
reeds be kend van in de Xlle eeuw.
Waarom volgt dan Diet iedereen de nieu
we spelling
Omdat de regel niet door alle gezagheb
bende taalgeleerden aangenomen wordt,
omdat hij in de spraakkunsten nog niet slaat
en omdat wij gewoon zijn de aardrijkskun
dige namen te lezen in F'ransche atlassen,
waar de oude spelling onzer dorpsnamen be
waard blijft.
Stilaan toch, vooral wat de meest beken
de namen betreft, geraakt de regel in voege.
Wie spelt er nu nog Aelst, buiten sommige
Aaistenaars zelf
Hoe moeten wij.nu schrijven? Zooals'gij
wilt. En hoe zult gij schrijven Zoo als ik
wil. Al wat oud is, is niet slechtal wat
nii uw is, is niet uit den booze.
Er werd, door de Vlaamsche Academie
geloof ik, een commissie ingesteld om de
schrijfwijze de.r Vlaamsche plaatsnamen
vast te stellen. Sinds jaren hoorden wij van
die commissie niet meer. Wie weet of zij niet
uiteengegaan is onverrichter zake.
De zaak is dus niet uitgemaakt, zij is twij
felachtig. Waar twijfel bestaat móet vrij
heid van denkwijze zijn.
Roept gij Leve Poperinghe-mel-eene-
hik zal gaarne in mijn handen klappen
en roepen Bravo roep ik aan mijnen
kant Leve P opening hé-zonder-h dan
lióop ik dat gij mij niet zult steenigen.
Zonderha.
Cliieorci Van Tieghem - Dupont,
is zoer spaarzaam in 't gebruik.
m'iju.n—
de dat men haar verraste, droomend alleene
bij een meubel in den salon of beslommerd
kijkend door het venster in den hof. Jan be-
begon er schromelijk mee in te zitten, hij
had aardige, benauwelijke voorgevoelens,
maar hij stak ze geweldig uit zijn hoofd en
loech dan zijn zeiven uit.
Onnnozelaar die ik ben, suisde hij, 't zal
entwat van niet zijn Het docht hem altijd
dat ze in de stad met die zake bezig waren.
Geheel zeker dat de gebuurs daar iets van
wisten. Zij en hadden toch ook geen zand
in hun oogen en moesten zien en vo- len
dat er bij .Jan's wijf iets uit den haak was
In het eerste had de een of de andere nog
een keer gevraagd hoe 't ging niet de vrou
we en of ze al weer op de beenen was.
Maar zij en heeft riooit beddelijk ge
weest, zei Jan.
Ha 'k had het zoo hooren zeggen. Ze
kan maar moeilijk weg
't Is waar, ze is te veel vermoeid nog
't Betert al stillekens, een prulle, zei hij
om zijn zeiven moed 1e geven.
Men dierf niet verder aandringen,
Zou hij altijd hetzelfde moeten zeggen
Neen toch, want op de duur vroeg men er
hem niet meer naar, zelfs zijne beste vrien
den niet.
Ze durven zeker niet uit kieschheid,
peisde Jan en dan kwam er in hem eene on
machtige woede eene ra ende zucht om er
zelf van te beginnen, maar een aardig gp-
voelen weerhield hem en met den beste wil
le van de wereld e' lukie hem nooit.
Vier maanden waren achter den rug se
dert het laaiste bezoek van de Latour's. Se
dert drie weken had Madam Staal geen stap
meer buiten de de zulle gezet, tenzij den
Zondag om haastig naar eene kleine 'misse
te gaan.
Jan had haar gezeid van een dokter te
raadplegen, maar zij wilde er al geen kan
ten van hooren.
'k Ben niet ziek, zeg ik, ge ziet dat ik
wel kan eten en drinken, waarom zou ik
moeten gaan
Niettemin ging Jan zelve den dokter ont
bieden en hij kwam
Ze wilde bijkans heur tonge niet uitsteken
en loech den man vierkant uit.
De goó lucht en veel beweging zei hij.
—'Wat peist gij er van P vroeg Jan als ze
alleene waren en keek hem erg bekommerd
in 't wezen.
Hij stak onbeslecht de schouders op Ze
heeft een kop, morde hij. Ge moet ze dwin
gen.
Den volgenden Zondag was het feeste in
de stad pp een uurtje van daar. Madam had
er nog niet eens van gesproken, alsof ze er
plat gerust, in was en nochtans 't gold iets
bijzonders dat in iange jaren niet meer zou
te ziene zijn en machiig veel volk ging aan
trekken.
We gaan er naar toe, zei Jan beslist,
ons gedrien.
Ge hebt me nog niet eens gevraagd
als ik goeste heb zei Madam koele, lijk ge
stoord omdat hij haar zoo meesterhaftig toe
sprak.
Zoudt go kunnen weigeren, nu dat ik
u een plezier vraag, bad hij. 'k Ho altijd,
altijd uw gedacht moeten doen, en ge zoudt
me dit genoegen weigeren
Ze scheen de redelijkheid van zijn eisch
te begrijpen en nikte met liet hoofd.
't Was zoo. Den Zondag gingen ze er alle
drie op uit. Jan gezind lijk n haze omdat hij
ze toch eindelijk meegekregen had. Uit ei
gen beweging had hij zijne wipkazakke
Moord Dit onheilspellend woord heeft
nogmaals de gemoederen van ons zoo stille
Poperinghe in beweging gebracht.
Het was dus niet genoeg dat Nieuwjaar
dag 1913 in bloedige letters aangeteekend
stond, Poperinghe moest nog gruwelijker
daden tellen.
En zeggen dat wij nogmaals dezen moord
aan koning alcool mogen danken.
O die drank I
Beziet de ellendigen. Hunne hersenen zijn
verdoofd, hun drift naar geld is aangevuurd
en hunne edele gevoelens vernietigd. Ja,
drank, gij zijt waarlijk machtig! Gij geeft
moed. Nooit zouden die twee lafaards hunne
prooi hebben kunnen verscheui'en als wMde
en ongetemde dieren, zonder de kracht dia
zij van u kregen.
Nooit zouden zij zoo hunnen wil hebben
kunnen plooien om zich uit de maatschappij
te verbannen zonder uwe machtige hulp.
Geld moesten zij hebben, geld om hunnen
driftigen dorst te voldoen.
O die rampzaligen.Zij denken er niet aan
dat zij zich zelven verdoemen, dat zij hunne
de toekomst, voor de voeten trappen. Zij denken
er riiet aan dat vrouw en kinderen armoede
zulleq lijden en een deel der schande zullen
dragen die hun voorhoofd zal prenten.
Neen, de drank maakt hun sterk en het
holle van den nacht geeft hun de gelegenheid
liet leven van hunnen evenmensch in eenen
razenden aanval te ontnemen en zijn lijk
weg te slepen om te verduiken. Hoe afschu
welijk.
De ellendige drank toch
O gij, die den drank tot uwen afgod
maakt, gij voor wie druppel of pint het
hoogste genot is, trekt toch uwe oogen open,
wees toch eens klaarziende.
Leeren zulke voorvallen U dan niets.
Schande, oneer, gevang, armoede en dood,
aangedaan en zijne gouden keten, omdat hij
peisde van er zijne vrouwe plezier mee te
doen. Ze mieken den doorgang te voete en
keerden weer met den trein. In stad hadden
ze verschillende kennissen bezocht en Ma
dam Staal had overal gedaan en gesproken
lijk overlijd. Dat was een onzeggelijke troost
voor Jan, en al zijne muDenesten en kom
mernissen van vroeger had hij nu in eens
vergeten Hij twijfelde er niet aan. 't was
nu voor goed en voor altijd zooniet de gehee-
ie genezing, ten minste een aanzienlijke be
ternis, die vrorg of iaat op een goed einde
moest uitloopen.
Thuis gekomen bestatigde Jan dat een
gauwdief ergens in den drom van 't volk
zijne gouden keten gelijmd had, maar zijne
blijdschap was zoo groot dat hij er hem niet
eens spijtig over gevoelde, 't Frgste van al,
meende hij, was dat pr zijn nickelen liorio-
gie bij hing en dat medeen gaan schuifelen
was. Ken oud dingen, maar dat juiste de ure
wees en nooit geen minute sleepte,
Geheel den avond bleef Madam Staal in
dezelfde gemoedelijke stemming, ze vroeg
en zei en was ongemeen welgemutst. Ais
Jan erg verwonderd liet hooren dat zijne
gouden keten op de feest gebleven was, had
ze een onverschiliende lach.
Als ge geen hebt, ge moet geen dragön,
zei ze.
Jan verstónd er hem niet aan.
Vroeger zou ze daar een beslag zonder
einde over gemaakt hebben en nu, 't was
haar met ruzie de moeite weerd dat ze er op
sprak. Hij ook, in de gewone omstandighe
den, zou om die koele onverschilligheid van
harentwege schromelijk geergerd geweest
zijn, maar nu maakte ze hem zot en blij en
hij zocht niet de doorgronden van waar de
aardigheid mocht komen.
En Zondag trekken wc er weer op los,
jubelde hij, naar een ander geweste, doet 't
niet, F'iora
Ze waren 't eens, alle drie en sedert vele
weken voor den eersten keer, voelde Jan zijn
geest van kommer vrij en zijn gemoed ver
smoord in een overwelling 'van zoete, heil
zame vrede.
Ongelukkiglijk die blijdschap zou van zoo
korten duur zijn. 's Anderdaags was Madam
droefgeestiger en moedeioozer dan ooit.
Door een on uitlegbaren weerbots was de ge-
steltenisse van gister gekeerd lijk een zak.
liet scheen dat die kortstondige herleving
in haar geestesvermogen eene volsiagene
uitputting en ontzenuwing had te weeg ge
bracht. Zij zat in haren zetel duffig en sen-
tieloos met moeden blik in heur gebluschte
oogen.
Ge zi.it ziek, zei Jan, die zelve geheel
onthulst was.
'k En doe, zei ze, maar 'k ben danig
moe. -
Zet u wat buiten in den hof, 't is hier
zoo beloken.
'k Ben hier wel, zei ze, laat mij hier.
't Was al late in de voornoene eer Jan
weggerocht en ten vier en half kwam hij
ai weer naar huis, angstig om te weten hos
't zijn vrouwe stelde, 's Middags had ze niet
goëten en van den geheelen tijd geen voet in
den winkel gezet.
De volgende dagen ging het wel zoo slecht.
Ze trok haar van langs om min van het huis
houden aan en ging van langs om noóder
in den winkel. Ze wierd menscheschuw.
I Nadruk voorbehouden. Wordt voortgezet
