HET NOTARIEËL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
BANQUE DE COURTRAI
Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken.
Société (lénérale
De bloem van bet Vfijboseb
Apotheek Frans Van de Plas
Zondag 25" September 1921.
15 Centiemen.
18e Jaar. Nr 39.
MEUBELS
Lastertaal.
In 't Buitenland.
BUREEIiGEflIEF
Alle
DRUKWERKEN
Sausen=Vanneste,
1 Jaar in Stad tehuis besteld. 6.50 fr.
buiten Stad met de post 8.00 fr.
Buitenland 10.50 fr.
Gasthuisstraat, 15, POPERINGHE.
E. MONCAREY*
SANSEN
Naklank over de
Van Raemdonck-hulde.
Oorlogsschade
Verwoeste streek.
Landelijk Economisch Conqres zonder verder dralen werd plaats genomen
Kapitaal
Voorbehoud
Maatschappelijke som Fr.207.090.54Q|45
Fr. 62.000.000
145.099.540, i:>
Leest en verspreidt "De Poperinghenaar"
Schoolgerief
Boekhandel
Speelkaarten
Zichtkaarten
Amerikaansche
bureau's
Bureelmeubels
Meubelpapier
Linoleum
Toile Cirée
IVZ.
bij
15, Gasthuisstraat,
POPERINGHE
MT Den Zondag na
middag gesloten.
POPEMNGHENAA
Voor aankondigingen der
provincie Oost-Vlaanderen
zich wenden tot
E. DUQUESNE Zoon,
Mamixstraat, 30,
GENT.
Telefoon 1669.
/ibonnementpi'ijg
HTGEVKKt
V. ^A'Mr%ESTK
Drukkerij - Papierhandel,
postcheckrekeninq nr 15570.
/%3)iil«.oii<!i£'iiigeu
Berichten 50 ceiit. 'dèTCgel. Notp.rieöle boric';' n
50 cent. Rechterlijke Eerherstellingen en vonnissen
t fr. 50 de regel.Rouwberichten, niet boven de 10 re
ken 5 fr. Grootere herhaalde annoncen, prijzen
op aanvraag.
Alle annoncen zijn
vooraf te betalen en
moeten voor den vrij
dag noen ingezonden
worden.
Stoelen
IJzeren Bedden
Matrassen
Sargien
Spiegels
Glas en Gleisch
Verlot
Menagegerief
Stoors
Gordijnen
Gemaakte
Bloemen
Rouwkronen
Geschenken
ENZ. ENZ.
bij
20-, Gasthuisstraat,
POPERINGHE
's Zondags gesloten.
Er staat ergens geschreven Beter en
kostbaarder is 't, een goeden naam te
hebben dan menigvuldige rijkdommen
leder weldenkend mensch, die nog een
weinig eergevoel bezit en niet alle tnensch-
waardigheid verloren heeft, zal ongetwijfeld
dit gedacht deelen. Wie van ons ziet niet
liever én zijn fortuin, én al zijn tijdelijke
goederen in den afgrond zinken, dan zijnen
naam bevlekt
Is het dan geen droevig feit te moeten
hestatigen dat, alhoewel de menschen
persoonlijk zoozeer aan hunne faam houden,
zij zoo gemakkelijk de eer hunner broeders
kwetsen en den goeden naam hunner even
mensehen, bijzonder in hunne afwezigheid,
op onrechtvaardige wijze weten te ontnemen
Hoezeer strijdt zulke handelwijze met Chris
tus' leer, die bijzonder op liefde, verdraag
zaamheid en toegevendheid gegrondvest is
De lichtzinnigheid waarmede de kwaad
sprekers handelen, is dan ook de oorzaak
dat zij niet eens de droevige gevolgen hunner
lastertaal inzien. Een kwaadspreker, getuigt
de wijze man, is een gruwel voor het mensch
dom. Inderdaad, hoevele zielen worden niet
ten onrechte door den achterklap in hunne
eer gekrenkt Hpevele zielen, die na veel
lijden en bekommernissen er in gelukt waren
den weg van 't goede te bewandelen, heb
ben den moed bij het lasteren voelen zinken
en zijn terug in hunne vroegere dwaasheid
hervallen Wie zal ooit het getal huishou
dens kunnen opnoemen, door den achterklap
in twistoorden herschapen
Waar vroeger liefde, eenheid en vrede
heerschten. heeft de lastertong door stoute
verdachtmaking of laffe naamlooze briefjes,
haat en twist gezaaid. Gelukkige verlovin
gen en zaüge vriendschap, die zooveel voor
de toekomst beloofden, heeft de vuile tong
door het ophitsen der zwakke gevoelens van
afgunst, onze natuur eigen, schipbreuk doen
lijden.
En op godsdienstig en sociaal gebied is
het nadeel door de lastertaal berokkend,
onberekenbaar. Ontzaggelijke jonge krach
ten, bezield met de beste en zuiverste
inzichtenzijn voor het goede verloren gegaan
omdat anderen niet eens hunnen bijval kon
den dulden, en 't noodig vonden hunne
workyaamheden en hunne edelste pogingen
te beknibbelen en slecht uit te leggen.
Niet zonder reden zeide reeds de groote
koning David dat de achterklappers hun
ne tong geslepen hebben als een zwaard, en
den boog gespannen om den onbevlekte
heimelijk, op laffe wijze te kunnen beschie
ten.» En met veel juistheid antwoordde een
geleerde, wien men de vraag stelde welke
de wreedste dieren waren Op de bergen
en in de bosschen zijn het de leeuwen en
beren, maar in de dorpen en steden zijn het
de achterklappers.
Waarom toch altijd den kleinen kant van
den mensch inzien Moeste men zekere
personen in hun gepraat gelooven, wel, dan
zou er bijna niemand meer, buiten hen, met
zuivere inzichten handelen
Wanneer wij des avonds of bij andere
gelegenheden de pracht van een landschap
beschouwen en onze oogen zich op deze
roodpurpere wegzinkende zonne vestigen,
kijken wij dan op de een of anderen dichtbij
gelegen mest- of vuilnishoop, en keeren wij
dan huiswaarts onder den indruk van dien
vuilnisberg Neen, niet waar? Waarom
dan zoo met onze broeders handelen Zijn
wij niet allen schepsels, doorstraald met
Godes schoonheid, en dragen wij niet in ons
iets van oneindige goedheid Was uw hart
rechtschapen, dan zou elk schepsel een spie
gel voor 't leven en een boek vol heilige
lezing wezenwant een goed en vredelievend
mensch vermoedt geen kwaad, een harts
tochtelijk mensch duidt alles, zelfs 't goede,
ten kwade.
Achterklap vermijden is nochtans niet
genoeg wij hebben ook den plicht hem te
beletten. Een heidensche wijsgeer zegt
«Waren er geen aanhoorders, er zouden ook
geen achterklappers zijn En als men de
vraag stelt wie is de plichtigste, hij die
aanhoort of hij die lastert dan zou men
moeilijk een beslissend antwoord kunnen
geven.
Het beste middel om ons van dezedroevige
kwaal te genezen, is ons zeiven eens meer
te bekijken, eens wat dieper in onze eigen
ziel te treden wij zullen dan op onze beurt,
verbaasd staan over de eigene zwakheden
en gebreken, en beter de woorden uit het
Evangelie beseffen Ge ziet den plinter in
Mengelwerk van «De Poperinghenaar». 39
door A. HANS.
Eenige soldaten kapten met een bijl in het
hout en spoedig zonk de deur krakend
achterwaarts. De officier ging binnen
Daar! Schreeuwde hij... Ha die liste
vlegel bedroog ons weer... Onze kameraad
werd laf neergeschotenMaar wij zullen
hem wreken op dit moordenaars ras.
De blik van den officier was op den
schoorsteenmantel gevallen. Daar lag een
revolver onder stof bedolven.
Maar de driftige militair onderzocht het
wapen zoo nauw niet.
Wat lag daar... Het bewijs van schuld.
Een bevel werd gegeven.
Een ontzettende gil klonk.
Rommelare storte neer. Bloed gudste uit
een vreeselijke wonde in de borst. Bloed
druppelde ook van eene lange bajonet. De
boer sloeg nog de armen op, als om den
ombarmhartigen vijand af te wenden.
Een rilling liep over 't lijf, dat toen ge
heel stil viel.
Rommelare was wreed vermoord door de
Duitschers. De doode soldaat was ge
w roken.
Maar op wien? Groote God, was zóó de
oorlog dan hier In 't vreedzaam West-Vlaan-
deren gekomen? Weer met 't nemen van
het oog van uwen evenmensch en niet eens
den balk in uwe eigen oogen.
Daarbij, men zou aan zekere personen wel
eens kunnen vragenmet welk recht of door
wiens gezag zij zich als rechters aanstellen
om hun broeders te vonnissen en een oordeel
over hunne daden te vellen. Het is niet
geoorloofd dat de eerste de beste, zonder de
minste zending, zulk belangrijk ambt ver
vult. Het ambt van rechter is eigenlijk aan
God alleen voorbehouden Hij alleen kan,
tot welzijn van 't menschdom en tot hand
haven der orde, die macht aan anderen
overlaten.
Vele personen ook vergeten dat lastertaal,
achterklap, kwaad vermoeden, juist om
hunne onrechtvaardigheid en hun leelijke
gevolgen, tot schadeherstelling verplichten
Zonder restitutie of herstelling, is er geen
vergiffenis. Deze waarheid geldt zoo wel
voor 't privaat als 't publiek leven. In onze
tijden van lichtzinnigheid en verflauwing
van Christene liefde, zou deze waarheid
bijzonder door zekere dagbladschrijvers wel
eens mogen overwogen worden Of staal
er ook niet geschrevenWil niet oordeelen,
opdat gij ook niet geoordeeld wordet
J. Joris.
Opvolger van S. VANDEN BERGHE,
Bertenplaats, 8, (Kleine Markt),
- 1» O P 15 II I i\ II IS.
Het Van Raemdonck-komiteit houdt er
aan, bij monde van De Poperinghenaar
gansch het Westland te bedanken om de
algemeene tegemoetkoming en medehulp
door onze bevolking verleend, bij het her
denken onzer Vlaamsche gesneuvelden.
In de bestuursvergadering, gehouden
Zondag na de feestzitting te Yper, heeft de
Voorzitter Prof. D' Daels ondergeteekende
belast, in het bijzonder de muziekmaat
schappij van Oostvleteren dank te zeggen,
om de ontroerende treurmarsch uitgevoerd
onder de kundige leiding van Mijnheer
Henri Debergh; tweedens, de 29 Vossen
bondenderstreek; derdens, de Vlaamsche
meisjesbonden van Yper, Elverdinghe, Po
peringhe, Veurne en Oostvleteren, die, als
trouwe Vlaamsche zusters, haar mooie
bloemenhulde aan het graf gebracht hebben
Vossen, mag ik U vragen het woord van
dien edelen, onaanvechtbaren man, Prof.
D1 Daels, niet in den wind te slaan? Wij
klagen aan... de schuld onzer machtheb
ber, om het nutteloos gestorte bloed der
32 000 doode Vlaamsche jongens, die hun
moeder nooit meer teruggezien hebben...
Daarom worden wij, de broeders dier doo-
den, de Yzerwachters voor altijd grim
mig gemeend, tot ze ruste hebben in hun
slijkgroeve, ruste door Recht. Vossen, wordt
de stoere Yzerwacht, om uwe dooden, met
wie gij hier woont, of gaat te niet I
Nog deze naklank, om een wanklank te
verhoedenneen, te versmoren, want hij is
er alt De menschen, sommige menschen
vonden 't vreemd dat er een geldinzameling
gedaan werd, na de plechtigheid, om de
onkosten te dekken. Wat kosten konden er
bestaan Uitbuiting en strooperij De aan
kondiger van de omhaling had den goeden
inval niet, mee te deelen dat het overstroo-
men van heel 't Vlaamsche land met druksels
en plakbrieven reeds 1500 fr. gekost had.
De uitkomst is: de uitgaven zijn NIET ge
dekt, maar het tekort is niet groot
Dit moest gezegdSpijtig is het dat de
onverbiddelijke strijd-om-het-bestaan mee
brengt dat de meeste lieden niet meer kun
nen begrijpen dat er menschen zijn die zich
afbeulen voor een gedachte in plaats van
voor een vijffrankstuk. Tracht a. u. b. te
verstaan dat de wereld zoo schrikkelijk
triestig zal wezen, den dag dat alle idealis
me en zedelijke betrachtingen uit de koppen
der menschen zullen weggevaagd zijn. Gij
zelf, volk van 't Westland, zijt christene
menschen dat is heerlijk idealisme. Waar
om gelooft gij aan 't eene, en verkettert ge
t andere? Kerlinga.
Wij ontvingen nog voor onze inschrij-
vingslijst, van wege de Vlaamsche Meisjes-
bond van Poperinghe20 fr. Wat ons totaal
brengt op 181 frank.
onschuldige levens, om franc-tireurschap
dat slechts in de verbeelding van opgewon
den militairen bestond of in de lastering van
oversten die de bevolking schrik aan wil
den jagen, om het geheel weerloos te
maken.
VII
De morgen rees en in den hof rond De
Vuist's villa begonnen de vogels te schuifelen
De vluchtelingen begroetten den nieuwen
dag met voldoening. Het licht schenkt meer
moed... En men zou dadelijk andere men
schen zien, wat een gevoel aan meer vei
ligheid gaf...
Hoor er kwamen er reeds voorbij.
Godelieve trok de voordeur open. Land
lieden gingen naar dagelijksche gewoonte
naar hun werk.
Tiens, riep een jongeling, ge zijt niet
mee gevlucht... madam...
Gevlucht
Lijk mijnheer De Vuist... we weten 't
wel...
Is er nieuws
O, neen... 't heeft gebrand, maar dat
zal niet van den oorlog zijn... Neem 't me
niet kwalijk, maar we zien, dat ge een van
ons ras zijt... Louis De Vuist is van een
ander
De groep ging verder.
Ja, ze gingen uit tot hun werk. Niemand
vermoedde, welk een vreeselijke dag er nu
geboren werd... een die eindigen moest in
noodgeschrei, in gejammer, geween... in 't
In de laatste zitting der Scheidsrechterlij
ke Kommissies werd de schade op lcn Augusti
1914, als volgt vastgesteld voor de hier na-
vermelde geteisterden
WAESTEN
Parmentier Gustave
Meersdom Désiré
Derycke Henri
D'Hoisne Jules
Desmarets Frère Soeur
Arnout Henri
Plamont Jéröme
Deweerdt Auguste
Poupaert Léonie
Notredame Rosalie We Capon
REN1NGHELST.
1210-
1035-
2 808
3347
35615-
3 495 -
1 526 -
1926-
8626-
5676 -
Noyelle Jules
Delestrez Jéróme
Mahieu Evariste
slreeks of onrechtstreeks door oorlogsfeiten, is zulke
verkoop als nietig te aanzien en valt het verlies ten
laste van de oorzaak van den dwang, 't is te zeggen
van de oorlogsfeiten en diende als oorlogsschade
aanzien te worden.
Gezien de mistoestanden in het niet bezette' gebied
van Belgie voor wat aangaat regeling der schade
veroorzaakt door het Belgisch leger of door de legers
der geallieerden, mistoestanden die tot het eigenaar
dige feit lelden dat zij die door de legers, na geleden
sc hade niet onmiddelijk vergoed werden, recht hebben
de wet voor vergoeding der oorlogsschade in te roepen
en daardoor ook recht krijgen door herstel, terwijl zij
die eene vergoeding ontvingen volgens de wet van
14 Oogst 1887, in de onmogelijkheid verkeeren met
deze som hun vernielde eigendom te herstellen
ware het wenschelijk dat dc Heer Minister van
Economische Zaken in samenwerking met zijn kollega
van Landsverdediging zoude onderzoeken of niet te
minste aan deze laatste geteisterden eene bijkomende
vergoeding zou kunnen verleend worden, hun toela
tende hunne onroerende goederen te herstellen.
Slot volgt.
3974 24
i285i68ü Bezoek aan de
POPERINGHE.
Riem Désiré, wagenmaker
Persoone Eugénie
Kesteman Louise
Bogaert Charles Louis
Battheu Firmin
Ficherouille
Dekindt René
Vanhoutte Isidore
Riem Célina We Quaghebeur Elie
Van Hollebeke Alphonse
Delpierre Charles
1641.90
1 9 7 23 ^an onzen bij zonderen afgevaardigden.)
1454*75? Verletfëfl'Zaterdag deden de Leuvensche
3662.30 Oud-Studenten Ingenieurs hunne jaarlijksche
479.40rondreis. Eene eerste maal in 1919 hadden
1077.50'ZÜ de frontstreek doorgereisd, een tweede
4 572.31 jmaal zou men dit jaar de Yzerstreek in alle
1480.42 richtingen doorkruisen: alzoo mochten zij
1926,441 best brutaalweg vaststellen wat reeds gedaan
2401.40 werd ter bereddering van den akeligen na-
1030.48 oorloogschen toestand.
Ostende was het uitgangspunt. Om S u.,'6
stoomde de sneltrein uit Brussel binnen
a in de te hunner beschikking aangevoerde
motorwagens en langs de kust vertrok men
(e KOUSSELIISKIS.
Nieuwpoort op. Heele rijen huizen en hotels
zagen wij er onopgebouwd blijven door de
grillen van een paar machtige eigenaars.
Deze pijnlijke indruk werd rap goedgemaakt
bij het naderen van Nieuwpoortstad. Hon
derden en honderden huizen zijn er bewoond
door een drie duizend menschen (vóór den
Vervolg der rede van E. H. De Jaegher
2. Herstelling van den Veestapel.
De bodem ging alzoo. dank aan het methodisch werk
van baron Ruzette, na 3 jaar daaromtrent overal hersteld
zijn, doch onze veestapel had door den oorlog ook
deerlijk geleden. Dank de edelmoedige vrijgevigheid
van de Engelsche Landbouwmaatschappij en van den oorlog 4.600)honderden huizen gebouwd
Zwitserschcn Boerenbond kwamen er een groot getal naar de laatste gegevens der gezondheidsleer
runderen ten geschenke aan onze geteisterde landbou- fMAjA,nA L„;.inn
wers, doch vooral de inzameling van duitsch vee der moderne bouwkunst, huizen die on-
kwam de leemten aanvullen, alhoewel deze dieren betwistbaar oneindig veel schooner, veel
zich zoowel aan ons klimaat en onzen grond niet zul- gerieflijker zijn maar waar de huisgoden nog
len aanpassen. Tot op io Augusti 1.1. werden eruit hunne plaats niet hebben ingenomen, aan
Dultschland naar de verwoeste streek overgebracht H hiiispliikpn haarrt waar misspn dip me-
73 781 runderen 15.520 peerden 48.738 schapen i "uiseujKen naara, waar missen aie me
9.987 geiten en54.036 hoenders. j nige bibelots die ons kwamen van grootvader
Sedert de Kamer de nieuwe wet op vergoeding voor en grootmoeder en ons herinneren dat wij
oorlogsschade gestemd heeft, kan de geteisterde dernjet zijn enkelingen wroetende om een bete
frontstreek zijn vee vervangen zonder eenig verlies of H maar Hraoprc un, pp^pILIp vipI «trp
toeleg, aangezien het coëfficiënt vervallen is. Niette- "laar uragers van eenzelt ie ziel, stre
min blijft er voor veel menschen die netelige kwestie vende naar eenzelfde ideaal met onze voor
op te lossen van het vee dat zij aan een spotprijs heb- gangers en onze nakomelingen,
ben afgezet. Wanneer in I9i4 of i9i8 de landlieden j Een eerste bezoek werd gebracht aan de
hunne hoeven moesten verlaten bij den inval of den t h k s|„j7Pn vfln Nipuwnnnrt wipr nr,
vooruittocht der duitschers waren zij noodgedwongen ueKenae Sluizen van .Nieuwpoort Wier Op
vee en paarden, alaam en meubelen te verkoopen, bouw moet voltrokken zijn en het OOk Zijn
STORTINGEN 0? DE SPAARBOEKJES GEVENDE 3 o o INTEREST ZUIVER VAN BELASTINGEN.
Voor alle inlichtingen zich wenden tot de
Agentschap der Sociéte Générale de Belgique
BIJHUIZEN TE Audenaerde, Avelghem, Cortemarck, Dixmude, Iseghem, Lichter-
velde, Meenen, Moescroen, Poperinghe, Ronse, Rousselaere, Sottegem, Thielt, Vla-
mertinghe, Waereghem, Yper.
De BANQUE DE COURTRAI vervangt kostoloos aan hare winket
ten de Belgische Schatkistbons der Muntherstelling.
daar zij ze niet verder konnen redden of behouden.
Doorgaans konden zij bij den verkoop van dit goed,
niet vrij handelen, en stonden zij alles af verre onder
den normalen prijs, daar zij beïnvloed waren door
het nakend gevaar van alles te zien overrompelen en
vernielen. Mag zulks niet aanzien worden als een
oorlogsfeit, en als een oorlogsschade die recht geeft
op vergoeding Tot nog toe hebben de rechtbanken
voor oorlogsschade vele dergelijke zaken uitgesteld
voor later, ofwel niet aangenomen.
Wel is waar heeft de heer Minister van Economische
zaken aan den arrondissemenlsbond van Yper een
brief van grootste belang gezonden, waardoor hij laat
weten l. dat voor die dieren de gewone schadevergoe
ding kan worden uitgekeerd, verminderd met den
ontvangen verkoopprijs2. dat de premie van weder-
belegging kan toegestaan worden. Doch deze vergoe
ding kan slechts toegekend worden op voorwaarde
dat er spraak is van de beesten dte noodig zijn om het
Landbouwbedrijf te hernemen (art 19, 2 door wet van
10 mei 1919). in alle geval, zoo voegt de heer Minister
erbij, kan deze vraag slechts met gezag door de be
voegde rechtbanken opgelost worden.
Nochtans, indien vee en paarden aan het leger ge
leverd werden, valt er te zien of er eene militaire
opvordering of rekwisitie plaats had. Is het eene
militaire opvordering, dan wordt de zaak geregeld
volgens de wet van 14 Augustus 1887 en de daarmede
betrekhebbende Besluiten. Is er geen militaire op
vordering, dan wordt de schade aanzien als oorlogs
schade. Daarom dringen wij aan opdat de Heeren
advokaten van den B. Boerenbond onze geteisterdeti
zouden terzijde staan om hun rechten voor de recht
bank te verdedigen, in zake van verkoop van vee,
paarden, landbouwalaam en meubels, welke de vluch
telingen beneden de waarde moesten verkoopen.
De derde afdeeling drukt de volgende
wenschen uit
2. Aangaande de landbouwers die al vluchtende of
van hun woonplaats verdreven hun vee of paarden aan
een spotprijs hebben moeten verkoopen zou irt alle
geval het verschil moeten uitgekeerd worden iusschen
den ontvangen prijs en de werkelijke waarde op den
dag van den verkoop. Voor zulke landbouwers die op
deze wijze al hun vee verloren hebben zou nevens de
vergoeding der waarde van wederbelegging moeten
gegeven worden voor die beesten die noodig zijn om
de landbouwuitbatingen op normale wijze te herbe
ginnen. Aangezien de artikels 1109 tot 1113 van hel
burgerlijk wetboek bepalende de niettigheid van een
verkoop gedaan onder den invloed van dwang, en
aangezien dat deze dwang uitgeoefend werd recht-
rood van vlammen 't allen kanten... in 't
doodsgereute! van jonge strijders, en van
brave landsche menschen.
Daar kwam vader Vereeke.
Ziet ge wel, dat 't niet waar is zei hij,
als verlicht. Wat klappen de menschen toch
veel. Ze vertellen nu, dat gij gevlucht zijt...
Louis is weg, antwoordde Godelieve.
Louis Gevlucht
Ja...
En zonder u
Ik wilde niet...
En hij liet u achter! Hij, die zooveel
praat verkocht, die kommandant van een
garde-civiek moest zijn, en jonge mannen
als vrijwilliger wegzond. hij is de eerste
de pijpen uit? Ewe!, 't is moedig! En u
achter laten.
Ik wilde niet mee... Ik kon u zoo niet
verlaten, zonder wat te zeggen.
Dat is brave Dan had hij ook kunnen
blijven. En waarom zoo 'n haaste Moet hij
daarvoor een benauwderik zijn 1
Vader, 'k geloof dat het slechter is dan
de menschen weten. Ik heb hier vluchtelin
gen... de Rommelare's... de kinderen... zij
hebben te Boedegem al Duitschers.
Toch geen waar zeker
Vereeke ging binnen en zag de verwanten
en liet hen alles vertellen.
Geloof dan de gazetten 1 riep hij gram-
tonig. Dat ze zwijgen, als ze niets weten
Maar ons al die leugens opsulferen 1
Vader, ik ga mee naar huis.
Ja, doe datKom maar allemaal mee.
zal voor den 31 December 1921 wil men de
Yzerstreek niet aan een tweede overstroo
ming blootstellen.
Senator Coppieters, de Koninklijke Hoog
Commissaris voor de kunststreek, die ons
intusschen was komen vervoegen, leidde
ons naar de prachtige dertieneeuwsche Kerk,
heelemaa! heropgebouwd nu door de zorgen
van het Koninklijk Hoog Commissariaat.
Bouwkundige Vierin en aannemer mogen
fier gaan over hun werk. Lijk een paar
heeren het gedacht opperden dat men kerk
en stadhuis voor het laatste had kunnen
wegzetten verklaarde de Hoog Commissaris
Coppieters nagenoeg het volgende;
«Ja heeren dat kon misschien elders maar
hier kan dat niet. Voor wie eenigszins het
diep christen en rasfier vlaamsche volk kent,
blijven kerk en stadhuis een eerste noodza
kelijkheid» Die woorden van den socialist
Coppieters geef ik volgaarne te overwegen
aan de lichtzinnige katholieken die te Yper,
samen met de liberalen, den heropbouw der
Sint Maartenskerk tegenwerken. Was het
niet de Eerste Minister van Australië M.
Hughes, die een dezer dagen te Londen
openlijk uitriep: «Nooit houdt men genoeg
zaam rekening met den invloed dien de ge
dachten uitoefenen op het levensverloop
eener natie.Wat Staatsman Hughes ver
klaart nopens eene gemeenschap mag met
even veel recht gezegd van den enkeling
neen onmogelijk is het straffeloos den
psychischen factor uit 's nienschen's leven te
schakelen.
Van ver bezichtigde men nog de honderd
nieuwe werkmanswoningen door den Dienst
der Verwoeste Gewesten opgebouwd volgens
de plannen van bouwkundige Van Huffel, en
voorts ging de reis naar Veurne. Halverwe
ge werd stilgehouden te Wulpen bij het ge-
denkteeken aan de gesneuvelden der 4J|-'
legerafdeeling. Even als op het kerkhof te
Nieuwpoort werd hier een bloemtuil neerge
legd en met ontblooten hoofde een gebed
gepreveld voor de zielerust onzer afgestor
vene makkers.
Om 10,15 ure waren wij te Veurne. Hier
gelijk te Poperinghe en de meeste gemeen
ten weerzijden de strijdzöne heeit de bevol
king grootelijks aangenomen 5546 vóór,
8060 na den oorlog Te wijzen viel op vijf
ouderwetsche huizen der groote markt als
ook op het gasthof De Edele Roosmet
veel smaak hersteld. Ongeveer 290 huizen
werden vernieldmeer dan 375 nieuwe zijn
er opgebouwd.
Van Veurne waar men niet uitstapte ging
het langs Pervyse naar Diksmuide. Hoog
Commissaris De Groote wees ons hier op
de ontzaglijke moeilijkheden die hij te be
kampen had. Overal op de fundeeringen der
huizen hadden de Duitschers betonnen on
derstanden gebouwd. Niet minder dan
20.000 m3 beton werd in deze stad opge
broken, en de opruimingswerken leverden
16 millioen steenen, 35.000 m3 steengruis,
3.000 ton ijzerwerk, 6000 m3 brandhout. Nu
is men ijverig aan de rioolleiding bezig. De
betonnen kijktorens door de Duitschers op
gericht zal men waarschijnlijk laten staan,
ze afbreken of opblazen zou veel gevaar
opleveren en schatten gelds kosten.
Van Diksmuide gaat het verder over
Woumen, de Kippe, steenstraete, Lizerne,
Boesinghe, Elverdinghe naar Yper. Onder
weg wordt nog stilgehouden en een paar
in aanbouw zijnde hofsteden bezichtigd.
Op de groote markt te Yper worden wij op
gewacht door den Heer Burgemeester Co-
laert, die het gezelschap rondleidt in de
puinen van de Hallen en de Sint Maartens
kerk. Alle de overblijfselen van beeldhouw
werk of gebeitelde steenen worden met zorg
bijeengezameld dit is onmisbaar wil men
deze historische gebouwen trouw tot in de
kleinste onderdeelen kunnen heroprichten.
In het gasthof Excelsoir wordt een
gezellig maal genoten tijdens hetwelk de
Voorzitter Heer Bonnevie, tevens algemeen
bestuurder van den Dienst derOorlogschade,
de aanzienlijke hoeveelheden gelds opsomde
die als schadevergoeding uitgegeven werden
Vlaanderen in strijd met wat nog al dik
wijls goedkoop verkocht wordt verkreeg
het leeuwenaandeel. De juiste cijfers hoop
ik U in 't kort te kunnen overschrijven De
Heer Verwilghen, Bestuurder van den Dienst
van Wederopbouw deelde ons nog belang
wekkende cijfers mede over de verrassende
uitslagen verkregen met het stelsel der voor
schotten aan de geteisterden. De Heer Karei
Moreau dd. Koninklijke Hoog Commissaris
voor de Zuiderlijke Streek van West Vlaan
deren door wiens schrander optreden de
heropbouw van Yper met reuzenstappen
vooruitgaat, wist in passende woorden na
mens de aanwezige Hoog Commissarissen,
deH. H. Brutsaert, Biebuyck, De Haene,
dank te zeggen voor de vriendelijke uitnoo
diging van wege de Vereeniging der Inge
nieurs van Leuven U. I. L en hulde te
brengen aan den Heer Bonnevie, bestuurder
van den Dienst van Oorlogschade, door
wiens overdroten ijver en stuwende kracht
het mogelijk was in zulke bevredigende
mate de geteisterden ter hulp te komen. De
Heer Burgemeester Colaert verdedigde de
onmiddelijke herbouwing van de Hallen en
de Sint Maartenskerk, ■omdat deze de ziel
zijn van 't herlevende Yper. Toejuichingen
begroetten zijn gloeiende rede.
Zonder verder talmen werd de reis hervat
en nu ging het, na een kort bezoek aan de
honderd werkmanswoningen van de Kalf-
vaart en verder van de tuinstad Légy 139
huizen van 6 m. X 9 m. en verdiep kost
10.000 fr. iederover Wytschaete, Mees-
sen, Waasten, Komen, Wervick, Meenen
naar Kortrijk. Te Wytschaete worden voor
de oogen der Ingenieurs een paar onderstan-
j den en duizenden kgr. allerlei soort grana
ten opgeblazen. Te Waasten worden de
Ingenieurs opgewachtdoor den Heer Serruys,
1 toegevoegd Koninklijk Hoog Commissaris
van dit gebied. Diepe onderaardschegangen
nu kortelings ontdekt, verloopen daar onder
de fundeeringen der huizen; vooraleer aan
bouwen te denken moeten deze gangen
eerst zorgvuldig opgevuld. Te Wervick
wordt den gasten een koffiemaal aangeboden
tijdens hetwelk de Heer Bonnevie er nog
maals op wijst dat de meeste der herbouwde
huizen onder weg gezien van dit jaar dag-
teekenen. Uit het oog mag niet verloren
worden, dat vooraleer met 't bouwen te
kunnen beginnen, alhier stelselmatige op
ruimingswerken moesten uitgevoerd, 't geen
buiten de strijdzöne niet het geval was, daar
de bevolking of de troepen de opruiming tij
dens den oorlog hadden aangevat.
Te Kortrijk scheidden de Ingenieurs van
j elkander.
Dat over 't algemeen de wederopbouw
prachtig vooruitgaat erkenden zij allen dit
moge niet alleen de Koninklijke Hoog
Commissarissen maar tevens onze werk
zame West-Viaamsche bevolking ter eere
strekken. P. B.
1 Eenige positieve cijfers die mogen gekend
zijn
Door bemiddeling van het Hoog Commis-
siriaat van Poperinghe zijn in de twaalf
aangenomen gemeenten van het gebied,
opgebouwd, hersteld of in aanbouw
Kerken 7
Huizen scholen inbegrepen 637
Hofsteden 219
Woningen door het stelsel van
voorschotten 332
Halfbestendige woningen 233
Woningen door het stelsel De
Broqueville 31
Te Zamen
1479
I
De dienstmeid wilde 't liefst naar haar
familie. Men sloot de villa en begaf zich
naar de hoeve.
't Bosch ruischte zachtjes in den morgen
wind- 't Was prachtig nu in zijn herfsttooi...
't Woud van Houthulst't Liet nog eens
zijn schoonheid bewonderen, voor de ver
woesting zou komen 1
Godelieve beminde haar bosch en wee
moedig keek ze er naar zonder zich te kun
nen voorstellen, hoe de oorlog, machtiger
dan natuurstormen, die kloeke boomen ver
nielen, de dreven schenden zou... Later zou
de gevoelige vrouw nog dikwijls aan deze
stonden terugdenken.
Moeder Vereeke zag ook vreemd op, toen
ze de vluchtelingen zag, en verschrikt luis
terde ze naar hun mededeelingen.
Ze was verontwaardigd over het gedrag
van Louis. De ochtend verliep zonder dat
er iets buitengewoons voorviel. Vereeke liep
onrustig heen en weer. Daar kwamen men
schen voorbij.
Er zijn Franschen op de plaatse, ver
telden ze.
Ja riep de boer verheugd. Ha ze
komen juist op tijd, om de deugnieten weg
te borstelen... De duitsche sloebers zullen
tot hier niet meer geraken. We mogen ge
rust zijn.
't Is juist andersklonk het liern tegen.
De Franschen zijn onder Boedeghem in 't
gevecht geweest en moesten terugtrekken,
't Zwemt van Duitschers zeggen ze. Zij ko
men lijk de mieren op.
Maar de Franschen wachten verster
king, beweerde een tweede uit de groep. En
dan zou er hier kunnen gevochten worden 1
Hierhernam Vereecke...
Ja, ja... en we zoün tusschen de twee
vuren zitten.Er maken er al vele hun pakske.
Wie komt er daar nu riep iemand.
Zie een keer...'t is of die vrouwe dronken
is. Ze wippeltvan den eeneh kant naar den
anderen...
Men keek in de aangeduide richting.
Och Heere... 't is moederkreet Leonie
Rommelare... Moeder toch... moeder wat is
er
En ze liep haar tegemoet, gevolgd door
Vereeke en zijn vrouw. De andere vluchte
lingen en ten slotte de gansche groep.
O, mijn kinders... mijn arme kinderen
toch... uw vaderjammerde de vrouw, en
ze sloeg Leonie de armen om den hals...
Wat is er met vader vroeg de dochter
bevend.
Ze hebben hem vermoord... zoo wreed
vermoord... hem uit den put gehaald... en
dan... och Heere... hoe ben ik hier geraakt.
Ieder huiverde bij deze tijding Romme
lare vermoord.
Door de Duitschers vroeg Vereeke.
Ja... ik was er niet bij.,, hij had mij
naar de plaats gezonden, omdat ze zoo hard
schoten en hij bleef op 't hof... en dan zijn
de geburen mij komen roepen... ze hadden
hem gevonden in den boomgaard... O, Jozef-
Maria... toch.,, dat eendelijk gezicht... en
Volgens de Daily Mailliggen er in
de Gasthuizen te Londen, heden nog 7.009
gekwetsten en de 20.000 gekwetsten gaan
daar nog ter verzorging.
Volgens de laatste berichten, van het
front toegekomen, werd de stad Sivri-Hissar
door de Turken heroverd, na een hevige
tegenstand van de Grieksche troepen.
De Grieken zijn in aftocht, talrijke gevan
genen, kanonnen en munitie achterlatend.
Het schijnt dat ze hunne verdedigingslinie
opstellen tusschen Seid-Ghazi en Ghumuh-
Pinar.
Hunne verliezen zijn overgroot.
Men meldt uit New-York
Een geweldige brand heeft zes hotels en
talrijke villas in asch gelegd op het strand
van Rockaway, nabij New-York.
Er komen weer berichten van een op
stand der Russische Baltische vloot Vier
honderd officieren werden aangehouden en
naar Moscow geleid.
Bij de mijnen van Mont Pouligan, bij
'k peisde seffens aan mijn kinders... en nu
ben ik hier...
Kom in huis, zei vrouw Vereeke, (iie
zelf snikte... kom mee... Och, Heere.., zijn
dat dingen...
En ook de kinderen weenden en in treuri
ge stoet trok men naar de woning...
De dorpelingen bespraken het gruwelijk
nieuws en vertelden het voort. En er kwamen
andere booze geruchten... van brand en
plundering en geweld jegens burgers.
Velen vluchten dadelijk heen.
ponder dat ze het zich bewust waren,
handelden ze het verstandigst.
De Franschen en ook de Engelschen, die
in den omtrek gezien waren, trokken verder
achteruit en na den noen lag het dorp in
angstige verwachting van wat er zou gebeu
ren.
Men wist nu, dat de vijand vlak bij het
dorp was
Dat hij hier nog niet is, 't komt doordat
hij den boel niet vertrouwt, had de burge
meester gezegd. Hij peinst, dat er nog Fran
schen en Engelschen bij ons zijn en hij zal
voorzeker leelijk doen bij 't binnenvallen.
De waarschuwing was in den voormiddag
van groep tot groep gegaan, en zij, die ge
bleven waren, hielden zich verscholen achter
de gesloten blinden, in de kelders, ja som
migen zaten zelfs in aardappelkuilen, beer
putten, suikerijasten, hooioppers.
Vervolgt.