ieuwsblad voor Pop&i-itighe en Omstreken.
20 Jaar. N* 36
BREED EN DIEP.
03 SMSIÜHMSSPS StliODi
HET NOTARIEEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
Kaar den Afgrond
BUREEliMEUBEkS
GROOTE FEESTEN
Gezondheidsleer.
In t Buitenland.
NSIN
Buiten laad 13.00
Zondag 9 September 1923»
15 Centiemen»
ti lie coristiiiike oiMitig.
MOEDER
jiöfcheök Frans Vao m Pi-
Oorlogsschade
Politiek O verzieh
Zondag 18 September 1923
Flllli OORLCGCHlSiS
S3 ksrk te grielen-bii-vper.
lirnssiitm itfftiiiug in Japan.
Wanneer krijgen wij
es Eiecirieiieil ie Poeeringüe
Banque pour favoriser les transactions Internationales
Alle Bankverrichtingen aan de beste voorwaarden
Geldbelegging op zicht, op kort en lang termijn
Vreemde munten aan de voordeeligste koersen.
MOESKROEfc1, Toerkoenjestraat, 109, tel. 179.
Ato6IR8SJtj»rij8
per Jaar
Ie Stad fr 6.50
Ie Belgie 8.00
Uitgever
Saaseg-VaMeste,
Drukkerij,
Papierhandel,
16, Gasthuisstraat,
pqposkghe
Teleieen nr S.
Post-oheikrsksniig
rr 15570.
S»ESB«5»>
BERICBTEK,
¥ESMIPIICEÏ,
I'eas ial&ssikiig
0 60 ctn per regel.
2 inl o.5o ct3
3 inl. o 4-S ct"
VPS'-I SSE8,
x 5o fr per t egel
MÜWKRICNTEN,
5 fr. voor 10 rcg
Ksrhwatde Arasncs'-
prijien op »&nvire.<i&-
Alle anmpncen zijn
VOORAF te bbtaï.3n
KM MOETEN VOOR Dhr-
vfujdaq ingezonden
worden. Kleine
(5krichten tbqen
dem Vrijdag noen.
Er is nooit meer gesproken en gehandeld
over breede gedachten en breede opvattin
gen dan in den tijd die wij thans beleven
ook wierd er nooit meer ondernomen, nooit
hooger geklommen, maar ook nooit dieper
gevallen dan thans. De breede gedachten
schijnen alle voorzichtigheid uit te sluiten,
zoowel bij kleinen als bij grooten.
Dit bemerkt eenieder bij allerhande fees
telijkheden. Er wordt dan gezegd en besta-
tigd dat het volk niet te klagen heeft, dat het
ii weelde schijnt te zwemmen, want nooit
wierd er meer verteerd dan thans De
algemèene welvaart brengt dit medede
klachten over slechte tijd komen niet meer
in aanmerking en de voorzichtigheid en
spaarzaamheid die vroeg', r iedereen deden
zorgen voor een appeltje tegen den dorst
voor den ouden dag en andere noodwendig
heden, oefenen thans niet veel invloed meer
uit
Maar het is de gewoonte te wijzen op het
gedrag der volks- of werkende klas alleen,
t'rwijl die verkeerde en buitensporige han
delingen in alle standen worden aange
troffen, en nog wei het meest in de zooge
zegde hoogere standen, waar zij het minst
te verschoonen zijn. Bij de volks- of wer
kende klas is het nog aan te nemen dat deze
zich vermake en verlustige zij heeft geen
ander verzet bij gebrek aan ontwikkeling.
Dit verzet, hoe onzinnig en buitensporig
ook, is zelfs eene waaroorg tegen groot?
omwenteilingen althans doet het volk beter
zich te vermaken dan te grollen en te klagen
en aanslagen te plegen tegen rust, orde en
eigendom.
In de hooge standen is de weelde en 't
vermaak thans ook zoo groot, dat de klach
ten over den slechten tijd daar evenmin in
aanmerking kunnen komen. Kenden w:j
echter den waren toestand van velen, het
schitterend goud en de uitbundige weelde
zouden aldra als klatergoud en ellende voor
komen. Zoo is het gekend dat vele rijken,
of menschen die wij als dusdanige aan
zien, feitelijk niet rijk zijn, althans niet
volgens hunnen stand dat zij vol schulden
zitten drie, vier jaar achteruit staan met
hunne rekening n zich rechthouden door
valsc'rt - wissels door 't jkooperi van juwee-
len op krediet die zij in den Beig zetten, en
door meer andere oneerlijke daden die den
diepen va! slechts cenigen tijd verdagen.
Bij den val van eene rijke familie zijn die
daden en toestanden seffens gekend. Ook is
het algemeen geweten, door personen die
goed op de hoogte zijn, dat velen die thans
met koets en paard rijden, maar tegenwoor
dig meer met automobiel, indien zij dadelijk
hunnen toestand of hunne zaak moesten
vereffenen, dood arme menschen zouden
zijn, zonder eer meer ook zonder schaamte.
Want 't eene volgt het anderedie rijken
bijzonder schijnen geen eergevoel meer te
hebben en schaamte nog minder.
Wij mogen dus niet te veel op de volks
of werkende klas zitten, wanneer de rijken
zulke slechte voorbeelden geven. De volks
of werkende klas benadeelt doorgaans enkel
zich zeiven, terwijl de verkwistende en
wulpsche rijken vele kleine burgers en han-
deidrijvers in hunnen val medeslepen en
meermaals ten onder helpen.
Dit breed leven en diep vallen, zal ook
eenmaal het lot zijn van openbare besturen,
die zich ook laten verleiden en misleiden
door aanbevelers en ophemelaars van breede
gedachten en aldus verder springen dan hun
stok lang is. Nu reeds zitten velen dier
besturen in de klem door de overdreven
schulden die zij hebben aangegaan, en even
als de rijken benadeelen zij daardoor de
minderen, 't Is door hunne schuld dat de
spaarders, het deftigste deel dus der kleine
burgerij en van de werkende klas, getroffen
zijn door verlies op kapitaal en intresten.
Beter ware 't dus in plaats van breede
gedachten, dieps gedachten te hebben, die
alle waaghalzerij en geldverkwisiing uitslui
ten en de spaargelden der kleinen in gevaar
brengen.
In een eersie sriikel behandelden wij
de Staatsmiddelbare School in onze stad
onder finanieel opzicht.
Wij zagen dat die middelbare school onze
stad jaarlijks eenen last oplegt van ten min
ste 100.000 frank, (als alles dan nog we!
medewil) zonder de aflossing te rekenen van
een kapitaal van ongeveer 1.200.000 frank
dat zai moeten ontleend worden.
Niemand kan betwisten dat zulks een ver
schrikkelijke last is voor de stad,last dien de
lastenbetalers zullen moeten dragen, en dat
zulk e-me vrijgevigheid (uit den zak der Po-
peringhenaars)tenbate van 18 leerlingen van
Poperinghe die 't middelbaar onderwijs vol
gen, hoegenaamd niet noodig is voor de be
langen der gemeente.
Heden behandelen wij de zaak der staats
middelbare school in haar dieper en grondi-
Mengelwerk van «9b Pophrinqhbnaar» 2
Dat een Moeder overal Moeder is blijkt
wel uit de volgende spreekwoorden.
Moedertrouw ontziet geen kou.
Al is een moeder nog zoo arm, toch houdt zij
haar kinderen waim.
Wie zijn moeder niet volgen wil, zal eens den
gerechtsdienaar volgen.
't Iheter een rijken vader te verliezen dan een
arme moeder.
De Venetiaan zegtMoeder, moederwie haar
heeft roept haarwie haar niet heeft mist haar.
De Rus zegtMoeder's gebed roept het verlo-
lene van den bodem der zee terug.
De Tsjech zegtMoeder's hand is zacht ook als
zij slaat.
De Italiaan zegtMoeder beteekent martelares.
Nog een Russisch spreekwoord luidtKinderen
zonder moeder zijn als bijen zonder koningin.
ger opzicht, van ver het belangrijkste, dat
der opvoeding zelf, de hoofdreden van alle
onderwijs inrichting.
Onder dat opzicht zeg ik de Staatsmid
delbare school is schadelijk.
Eene school moet dweersdoor goddeloos
genoemd worden als ze God of godsdienst
bestrijdt in het hert of in den geest der kin
deren.
Zij moet onzijdig genoemd worden als zij
de inmenging van God en godsdienst ofwel
geenszins toelaat, ofwel beperkt tot de cate-
chismusles (die dan ook voor de leerlingen
enkel toegelaten, niet verplichtend is), en in
de overige vakken van het onderwijs God en
godsdieust bu i tens!ui t
Christelijk is alleen dit onderwijs dat vóór
alles en in alles God voor oogen heeft, dal
door en door en in alle vakken van het on-
deiwijsineteenen christeh'jken geest bezield
is,waar men en bij meester en bij leerling,
dien christelijken geest, aan treft, onderhoudt
en ontwikkelt.
Welnu, ik vraag het u, kan de staatsmid
delbare schooi als christelijk aanzien wor
den Neon, niet waar, en zelfs dat mag ze
niet zijn. Die school moet onzijdig zijn dat
is haar eigen aard cn de oorzaak van hare
inrichting, hier en helders in het land.
Eu komt mij dus niet zeggen de kinders
leeren daar ook den catechismus, daar is
een godsdienstleraar, de leerlingen bidden
voor en na de klas. Dit weinige is op verre
na niet voldoende orn een ouderwijs christe
lijk te maken.
De leerlingen mogen den catechismus lee
ren en daarom er is een godsdienstleeraar,
ja, maar die catechismusieering. maakt geen
verplichtend deel uit van 't programa 't is
iets dat er nog geduld wordt om den schrik
aai de christene ouders niet in te jagen.
Die catechismusles blijft op haar eigen,
eenig als christene leer tusschen de andere
onzijdige. Eu ik z> gde 't reeds eene school
is slechts dan christelijk als alie vakken van
't onderwijs door den godsdienst doordron
gen en bezield zijn.
De meesters in de staatsmiddelbare school
moeten onzijdig zijn aan den godsdiens,
binnen de school, zelfs als waren hetdebeste
christenen in het bijzonder leven. Buiten den
tijd aan den catechismusles bested, moet
God en godsdienst hun in de school onbe
kend en zonder belang zijn daaruit volgt
dat de g est van de staatsmiddelbare school,
niet godsdienstig, maar wel, onzijdig en
meestal ongodsdienstig, of ten minste onver
schillig zal wezen. Waarheid.
óprciijn var, '3 V 11 L 4 'sft vbE
Bertenplast». 8, (Kleine feSarici),
t" i» B u M H B, -
In de laatste zitting der Scheidsrechter
lijke Kommissies werd de schade op lcn Atr-
gasti 1914, ais voigt vastgesteld voor de
hiernavermelde geleister den
GHELUWE.
Hermans-Coucke Alphonse
Corafcillie-Dewulf Gustsve
Vanrohaeys-Hollevoet W° en deelheb.
Spinnewtjn-Veraek Henri
D'Alwein-Vervatke Victor
Taillieu-Claiissé Henri
Claeys Henri
PLOEGSTEERT.
Maerten Emile
Deribreux-Dessein
Platteeuw Hetiri
Platteeuw Isidore
We Hoedt
Cappaert Henri
Werquin-1 leugen
Rou.-e Hortense
Carion-Fleurice
Becue Behague
WAESTEN.
Spruytte René
Lufau-Thlesson
Knockaert-Rohart
Terly Auguste
Cneudt Laperse
YPER.
Callandt Robert 4.960,00
Derruder Sylvie 3.657,50
Vermeersch Maiie-Louise 2.585,00
Baelde René 23.475,00
Baelde René (hoornen) 2.700,00
Bollaert Jules 4.172,00
Segers Juliana 980,00
Segers Juliana (erfg van V. Sanctorum) 1.728,00
Baf cop Hector 5.165,00
Dcneve Marie, 1.547,30
Knockaeit Maurice 8.075,00
ZILLEBEKE,
Laleman Cyrilla 490,00
ROMAN
snor C. VrHVA«i€K«.
Deze verstond heel wel den toestand, en
was ten volle overtuigd, dat het bedeesde
meisje maar die boodschap verzonnen had,
om bij het vertrek van Gaston te kunnen
tegenwoordig zijn.
Dat zal ik met genoegen doen, Maria,
antwoordde zij, dezen avond zult gij het ge
vraagde hebben.
Ik zal er om komen.
Op dat oogenblik keerde de koetsier zich
op zijne zitplaats om, en zegde
Mijnheer Gaston, het zal tijd zijn. Gij
moet immers nog uw reisgoed doen inschi ij-
ven.
Gij hebt gelijk, sprak de jongeling, die
daar eenigszins twijfelachtig naar de twee
jonge dochters stond te zien, en voegde er
bij
Kom, Anna, stijg in, ik mag den trein
niet missen.
Dan reikte hij de hand tot de andere juffer,
zeggende
Zoodan, Maria, vaarwel, ik hoop dat
mijne afwezigheid u niet te zeer verdrieten
zal, maar dat ik hier daarom ook niet aan
stonds zat vergeten zijn.
Maria werd nog rooder, drukte even des
jongelings vingeren en stamelde nauw hoor
baar
—Voorzeker niet, Gaston... Goede reis en
■BBKMnMaEHRSHaUKB
1.560,00
15.290,00
2 050,00
4 9 0.00
2 565,00
1.985,00
1.165,00
1.280,00
610,00
620,00
553,00
488,00
3 241,00
geen akkoord
1.151,00
1.580,00
1.301,00
10.399,00
4.102,00
2.238,00
2 174,00
2.495,00
Bij ons te verkrijgen
veel vooruitgang in uwe studiën... Wij zul
len u ook in onze gebeden niet vergeten.
- Dank u Maria, antwoordde Gaston,
met innige overtuiging en steeg in het rijtuig.
Anna vond het. onbeleefd hare gezellin daar
alzoo te laten staan, daarom riep zij haar toe:
Gaat gij niet tens binnen, Maria Va
der is gansch alleen.
ja, voor eeriige ©ogenblikken, weder
voer de dochter, en, na eenen laatsten hoofd
knik, trad zij de woning binnen.
Jan greep de teugels, en bracht door een
enkel woord het p^erd In beweging. Weinige
oogenblikken nadien was hat rijtuig ver
dwenen.
II.
Als Maria in de eetzaal trad. vond zij er
den notaris alleen en gansch zijne houding
gaf nog eene zekere droefheid te kennen.
Ha 't is Maria, zegde hij tot groet
Hebt gij Gaston zien vertrekken
Ja, mijnheer de notaris, zooeven heb ik
hem vaarwel gezegdMen zou denken dat
zijn vertrek u bedroeft, mijnheer.
Kan het anders, Maria Zulk afscheid
is immer lastig voor een vaderhert, vooral
de eerste maak
Dat neem ik aan, mijnheer, maar gij
moet toch in aanmerking nemen, dat de ver
wijdering tot het welzijn van uwen zoon die
nen zal.
Ja, ja, dat weet ik.... en het is eene
zwakheid zich daarover te bedroeven, maar
men is zijner aandoeningen niet altijd mees
ter. Het zai overigens niet langdurendenkik.
Zoo wisselden zij nog eenlge gedachten,
tot dat Maria zich herinnerde dat hare moei
wachtte, en dus van den ouden heen afscheid
nam.
De Belgisch» Prioriteit
De Belgische prioriteit werd altijd door
Engeland erkend om reden van den huiten-
gewonen toestand waarin ens land door den
oorlog werd gebracht
De Bondgenooten hebben op plechtige
wijze verklaard dat Belgie, onmiddelijk na
den wapenstilstand, de volledige vergoeding
zou krijgen van de ontzagelijke schade die
het geleden had.
Er werd aan Belgie eene prioriteit of voor
keurrecht van 2 milliard en half frank toe
gekend. Dit voorkeurrecht werd gegeven
zonder het rninsie voorbehoud.
Maar toen de toestand van Duitschland
zoo ellendig werd, dat het meer en meer ze
ker was dat de vastgestelde sommen zouden
besnoeid worden, heeft Belgie eene vermin
dering toegestaan van de leveringen in
natura.
Sedert 3 jaar heeft Belgie steeds de volle
dige verwezentlijking van zij;', prioriteitrecht'
uitgesteld ten bate der Bondgenooten en tot
eigen schade.
Tot hiertoe heeft Duitschland 5 1/2 milliard
mark-goud gestort in geld of in nafura. Van
die som kieeg Belgie 1729 millioen mark
goud dus min dan een derde.
Tot op dit oogenblik kreeg Engeland 1297!
millioen, Frankrijk 1175 millioen en de ande- i
re landen 632 millioen goud-mark.
De Belgische Rogeering blijft steeds van
gedacht dat de hoofdzaak is zien akkoord te
stellen over het cijfer der Duitsche schuld en
over d; verdeeting ervan.
Belgie heeft op 5 milliard mark-goud de
som bepaald die het nog moet krijgen van
Duitschland.
HicKdstukkeri van 2 frank
Er zullen weldra nieuwe geldstukken in
nickel van twee frank waarde in omloop ge
bracht worden. Zij zullen 10 grammen we
gen en eene middellijn van 27 millimeter
hebben.
Op de voorzijde zal een zinnebeeld, het
overwinnend en gewond Belgie voorstellend,
aangebracht worden. Op de keerz;ijde de
vermelding Goed voor twee frank
Koningin Wilheimina.
Nederland is in feest. Koningin Wilhel
muia viert het 25-jarig jubileum van hare
regeering
Al wie ooit onze Noorderbuien over hunne
Koningin heeft hooren spreken, weet welke
eeiPiedigë liefde Nederland voor zijne vor
stin bezielt.
Polilieke grenzen kunnen het staatskundi
ge leven van een volk afbakenen. Staats
kundige geschillen kunnen wederzijds de
staatslieden ontstemmen. Boven dit alles is
een gevoel tusschen Vlaanderen en Neder
land dat niet te begrenzen is. Bij ons is er
eene wisselwerking va!: taal en kunst. Wij
geven aan Holland en Hol Duid geeft aan
Vlaanderen eene gedachtenstrooming die in
dezelfde taal geuit wordt.
Bloed, ras en taal zijn sterker dan politie
ke vormingen. Daarom vereenigen zich de
Vlamingen bij de hulde die gebracht wordt
aan Nederlands Koningin.
Do Fransche stad Roubaix heeft ook
Koningin Wiliielmina gehuldigd. Dit om de
hulp tijdens den oorlog door Nederland ver
leend aan de bevolking van het Noorden van
Frankrijk.
Het is wel een beetje be schamend voor
Belgie dat het ten achteren blijft bij het voor
beeld door Noord-Frankrijk, gegeven.
God geve aan Koningin Wilheimina nog
lange jaren van regeering.
Mocht Zij nog lang hare moederlijke zor
gen tv ijden aan het volk dat haar tot leidster
heeft.
Heil Koningin Wilhelmina
Op don Spoorwag en in da Post.
Er hapeit weer iets bi] het personeel van
Spoor en Post. Ditmaal is het geene staking
rnaar bet gelijkt veel meer aau eene vlucht.
Tijdens de laatste spoorwegstaking heeft
Minister Neujean en ook M. Theunis duch
tig geschermd met het aantal kandidaten
voor de staatsdiensten en zoo wilden zij
beweren dat de werkvoorwaarden bij Spoor
en Post al zoo slecht niet waren. Het Natio
naai Syndikaat heeft den handschoen, dien
hem toegeworpen werd, opgenomen. Het
zet een strijd in om zooveel mogelijk mannen
van de staatsdiensten af. te houden en tevens
een groot getal de staatsdiensten te doen
verlaten.
Dat deze werking tamelijk veel bijval
heeft bewijzen de talrijke berichten naar
werklieden en bedier.tr ten, die in al de staties
van het Waalsche land en ook in vele
van het Vlaainsche land uithangen.
Welke indruk moot het wel maken op de
oud-gedienden dat e r een hooger loon aan
geboden wordt aan «de nieuwelingen dan aan
hen Dit veroor/a akt verbittering en dit
werkt schadelijk aaj i den dienst.
Het schijnt van eenen anderen kant dat
er bij het beheer de r Spoorwegen thans 150
duizend r.m,t '.t'iiie ist ia en dat men vóór
den oorlog maar de tw ee derden van cilt ge
tal vooit deed.
Dit is mogelijk er. de twee Syndicaten zijn
bereid samen m.-'t den bevoegden" Minister
te onderzoeken in hoe ver er tot eene bespa
ring van uitgaven e.v eene vermindering van
personeel kan overgegaan worden.
Maar de Minister moet eerst, door een,
inenschweerdig 'en rechtveerdig loori te be
talen, het vertrouwen zijner mannen winnen.
Alleen zoo kan nuttige samenwerking
komen.
Ik heb mij laten gezeggen dat honderden,
ja honderden machinisten het Belgisch
spoor verlaten hebben en in dienst gegaan
zijn van de Fransche ijzerweg-rnaatschap-
pijen. Zij zouden er een i ijk loon genieten.
Het zou treurig zijn voor ons land moest
de verkeerde loon-poüiiek van Neujean en
hi t bezuiniginsstelsel Ttteunis onze beste
vakmannen naar den vreemde jagen.
Vrede
Eane muiterij heeft plaats gehad te Malaga
waar 1150 Spaansche soldaten weigerden
aan boord te gaan van het schip Bareelo.
Deze soldaten weigerden naar Marokko
(Afrika) te gaan om er te oorlogen.
In Spanje wordt eene hevige campagne
gevoerd tegen de veroveringspolitiek van dit
land. De laatste tijdingen meldden dat de
Spanjaarden bijna 800 man verloren hadden.
Hier is de vrede niet.
Erge tooneelen hebben plaats gehad in
Engelsch-lodlë tusschen Mahometanen en
Indianen. Een ba?d.K-kkig gevecht ontstond.
In verschillige steden hebben er onlusten
plaats gehad.
De Vrede is er ook niet.
En in Europa De vierjarige ooriog ligt
nog versch in ieders geheugen en de ramp
zalige gevelgen ervan laten zich nog dage
lijks gevoelen en nogeens verduisteren
oorlogswolken den hemel.
Tengevolg van een moord, in Griekenland
op Italianen gepleegd, stelt de Italiaansche
regeering zich zoo ruw aan dat de mogelijk
heid van eenen oorlog tusschen Griekenland
en Italië niet uitgesloten is. Griekenland
doet een beroep op den Volkenbond en het
verwacht veel van Engeland en Frankrijk.
Maar Engeland en Frankrijk bebben Italië
noodig, de eene voor zijne politiek in de
Roer de andere voor de oplossing der kwes
tie van Tanger. En Italië, alhoewel zelf lid
van den Volkenbond, hou.lt niet aas diens
bemoeiingen. Die bond is goed voor de za
ken van een ander te regelen en niet om de
zijne, vindt het.
En nochtans moet Italië de werking van
den Volkenbond kunnen vernietigen, dan
zou aan de Vrede eene laatste kans ontno
men worden om over Europa te heerschen.
Dr Darten eti Dr Borms,
In het Duitsche Rijnland bestaat er eene
beweging om zich af te scheuren van
Duitschland en eenen afzonderlijken staat te
vormen.
Die Duitsche scheurmakers moesten over
enkele dagen besche rmd worden door Bel
gische bajonnetten. Ook is het algemeen ge
weten dat de hoofdman dier beweging, Dr
Dorten,geldelijk gesteund wordt door Frank
rijk en dat geheel die beweging rekent op de
huip en den bijstand der bezettende militaire
overheid.
De Duitsche activist Dorten en de Vlaam-
sche activist Borms. Hoe kan men uitleggen
dat dezelfde menschen die Dorten steunen
nu nog al hunne verontwaardiging, na vier
jaar, niet uitgesproken hebben tegen Borms.
Bij anderen vinden ze goed wat ze in hun
eigen land afkeuren.
Dezelfde menschen die Borms nog steeds
gevangen houden steken de loftrompet over
Dorten.
Walgelijke komedie
De Belgisch» leaning in Frankrijk.
Belgie heeft aan Frankrijk eene leening
gedaan van 400 millioen Fransche franken.
Er zullen obligatiën aan toonder van 500
frank te koop gesteld worden. Zij zullen
eenen interest geven van 6 1/2 t. h.
Ernest Van Öyck overleden.
De beroemde tenor-zanger Ernest Van
Dyck is overleden.
Van Dyck heeft zich eenen schitterenden
naam weten te maken door zijne vertolkin'
gen der werken van Wagner.
Deze Antwerpenaar is een der voornaam
ste figuren geweest op het wereldberoemd
theater van Bayreuth. Hij trad tevens in de
Wagner-rollen op in Duitschland, Frankrijk,
Engeland en de Vereenigde Staten.
Het was niet zoozeer de stem die men
bewonderde, maar vooral en hoofdzakelijk
de onnavolgbare uitbeelding der figuren, de
losheid en zwierigheid van het spel en de
verbazende dramatische kunst die hij ten
toon spreidde. De laatste maal dat Van Dyck
zich te Antwerpen op het tooneel vertoonde,
was in April 1914 toen hij Parsival
speelde in de Vlaamsche opera.
Hij sloot zijne zangersloopbaan met op 15
Juni 1917 te Parijs den Pater Noster» te
zingen "onder de plechtige Mis in Notre-
Dame gecelebreerd voor de gesneuvelden
van het Belgisch leger.
Uit Nederiaod
Dezer dagen wordt begonnen met het op
graven van in Nederland begraven Belgische
mi itairen, voor zoover de families daarop
gesteld zijn. Ongeveer 80 lijken zullen wor
den opgegraven en in uit Belgie te zenden
zinken en eikenhouten kisten worden gelegd.
Die kisten ziillen naar Belgie overgebracht
worden. Guido.
STAD POPERINGHE
door Mijnheer ft/SAüiNGT
Minister van Oorlog van Frankrijk
BEZOEK van den Heer
Oou varneur vanWestvlaanderen
en van
den Heer FORTHÖSflME
Minister van Landsverdediging van Belgie.
OPTOeHTESS - ÖOWGERTEN
MILITAIRE MEDEWERKING.
Het rijtuig kwain bij tijds op de statie
plaats te Brugge au.n.
Gaston vond daar eenige vrienden, die
evenals hij, naar Meuven moesten om hunne
studiën voort te z etten.
Onderwege had hij weinig gesproken,
maar door de ontmoeting zijDer kameraden
verdween die droevige stemming, en zij na
men tamelijk opgeruimd plaats in den snel
trein, die uit Oostende aangestoomd kwam
in drié uren was de reis afgelegd en de
studenten stapten inonzeAlma-materstad af.
Gaston drukte daar nog eenige vrienden
handen en vond gemakkelijk de woning
waar hij ging verblijven, 's Anderendaags
woonde hij de plechtige openingszitting bij,
die eenen diepen indruk op hem teweeg
bracht.
Als de leergangen geopend werden,volgde
Gaston deze met grooten ijver en liet zich
geenszins van de goede baan aftrekken
door geweten looz;e leerlingen, die daar soms
jaren en jaren misbruik maken van de
opofferingen, welke hunne ouders zich
getroosten.
In korten tijd won hij aldus iedereens
achting, en als hij in verlof te huis kwam,
had hij het genoegen te zien, dat zijn vader
de zoo aangename verlofdagen hem aanbo
den.
De notaris was, zooals wij gezegd heb
ben, tevreden over zijn zoon nochtans
vond hij iets in zijn gedrag, dat hem niet
aanstond, en, als een goede vader wilde hij
niet laten hem daar eens over te spreken.
Alzoo wandelde hij op zekeren helderen
herfstmorgen met Gaston in den tuin en
zegde
Mijn zoon, zoudt gij willen gelooven
dat er iets in uw gedrag is,dat nuj niet gaatl
Zoodan vader, ik meende dat gij heël
en al over mij tevreden waart 1
Gij rnoogt dat nog meenen, mijn zoon
ik wilde u alleen doen opmerken, dat gij
uwe moedertaal schijnt te verachten.
Gaston bezag zijnen vader met blijkbare
verwondering.
Het was zichtbaar dat hij zich geenszins
aan eene dergelijke opmerking verwacht
had.
Mijne moedertaal verachten herhaal
de hij... Ik weet waarlijk niet waar gij dat
gezien hebt vader.
Welnu, het kan gebeuren Gaston, dat
mijne indrukking we! eenigszins overdreven
is, maar ik bemerk toch, dat gij in vele
spreekt zonder
over hem voldaan was.
Alzoo verliep er een schooljaar, en del omstandigheden Fransch
student kwam naar huis met de bewijzen,noodzakelijkheid.
«dat hij de leergangen met vrucht gevolgd Het Fransch is ons zeer nuttig,of liever
had. noodzakelijk, vader, wij mogen de studie en
j Er was dus om zoo te zeggen niet meerde beoefening dier taal niet verwaarioozen
:aan den goeden uitslag te twijfelen de; Dat kan en moet aangenomen worden
jongeling moest twee jaren Sater in't bezit Gij ziit gedwongen die taal wel te leeren
zijn van het zoo vurig begeerde diploma. doch 'gij zoudt ze maar moeten bezigen, als
Hij mocht dus zonder gewetenswroeging 't noodig is.
jde verkwikkende rust genieten, welke het De zoon schudde het hoofd en antwoordde:
verblijf te, midden der prachtige natuur en Het Fransch is eene schoone weliui-
ter gelegenheid
der overhandiging
van het
Zooals reeds gemeld, schrijft de Dienst
der Verwoeste gewesten onder de Belgische
bouwmeesters, een wedstrijd uit voor het
bouwen van eene kerk te Brielen-bij-Yper,
waarbij alle nieuwe bouwstelsels, ook beton
bouw, in aanmerking kunnen komen. Ge
vraagd wordt namelijk een grondplan op
1 cm. per meter, gevelteekeningen en de
noodige doorsneden eveneens op 1 cm. Het
bouwterrein moet 2,000 m2. De jury beschikt
over een bedrag van 15 000 fr. voor het toe
kennen vanpremiën. De ontwerpen dienen
uiterlijk tegen 15 October ingediend.
Bij het onderzoek der ingediende ontwer
pen zal de jury eerst de ontwerpen uitscha
kelen die niet zouden voldoen op kunstge
bied noch op gebied van liturgie. De overige
ontwerpen worden dan gerangschikt reke
ning houdende niet allen met de kunst en de
liturgie, maar ook met de waarde op
technisch gebied.
De jury is samengesteld uit dehh. Demeur,
alg. bestuurder van den D.V.G. E. H. ka
nunnik Callewaert, afgev. van het Bisdom
Dom SebastienBraun,bestuurder der school
voor nijverheidskunst te Maredsousde
E. H. Pastoor van Brielen Verbeke, ingen.
bouwmeester der provincie Carbon, bouw
meester te Oostende R. Verwilghen, ingr-
stedenbouwkundigeToetenel, bestuurder
van den Bouwdienst der V. G,, en een lid
aan te duiden door de deelnemers.
AÖHÖB&TISCH FEEST.
»e*t m ntrMèiH ie
Eene ontzettende ramp heeft dit land ge
troffen. Eene schrikkelijke aardbeving heeft
gansche streken verwoest, honderden dui
zenden slachtoffers makend. Alle voorgaande
rampen schijnen eene kleinigheid bij de
vreeselijkheid van deze gebeurtenis.
De stad Yokohama is totaal vernield. Van
Tokia, de hoofdstad, zijn 7 arrondissemen
ten op de 15 vernietigd. De stad Ito werd
door een vloedgolf, die de aardbeving volgde,
totaal weggespoeld.
Al de spoorwegen, die naar Tokio leidden,
ijn tot op 100 mijlen rond de stad te eenen-
male ontredderd. Ook ai de verbindingen
per telegraaf en per telefoon zijn gestoord.
Te Tokio, eene stad van 5 000.000 inwo
ners, zouden a"een reeds 350.000 huizen
vernield zijn, en 150.000 dooden zijn. Er
zouden in gansch de ramp 500.000 men
schen het leven verloren hebben.
Het Fransch Gezantschapen de Engelsche
Legatie zijn geheel vernield. De vreemde
kolonie zou gered zijn.
De ramp had voor tooneel een oppervlakte
van 300 kilometers. Men weet ook nog dat
een twaalftal steden van de kust, waaronder
Nagoya, handelsstad met 170.000 inwoners,
totaal vernield zijn.
De bevolking van Japan is zoo dicht als
deze van België.
Men meent algemeen in Japan dat dit land
voor vijftig jaar zijn plaats als grootmacht
heeft verloren.
Een begin van hongersnood is reeds ont
staan en men meldt dat te Tokio de uitge
hongerde massa, voornamelijk de koelies uit
Korera opstand hebben gepleegd en tot
moord en plundering zijn overgegaan. De
politie tracht stand te houden in afwachting
van de troepen. Talrijke opstandelingen
werden gedood.
De Times geeft een overzicht van de
groote aardbevingen in de laatste 25 jaren,
dat wij hier laten volgen.
St Pierre, in 1902, 30.000 dooden Kan-
gra Vallei, 1905, 20,000 dooden San-Fran-
cisco, 1906, 4.000 dooden Kagi (Formosa),
1906, 5.000 dooden Messina en Reggo
1908, 77.000 dooden Konstantinopel, 1912,
12.000 dooden De Abruzen, 1915, 24,000
dooden Chili, 1922, 1 000 dooden Perzië,
1923, 4 000 dooden.
Ziehier eenige voorschriften van gezond
heidsleer onlangs gegeven door eenen ver
maarden Parijschen geneesheer.
Aanhoudend geeuwen en gapen ten ontijde
beteekent veel min slaapbehoeften dan
lastige spijsvertering.
Zwaarhoofdig en slaperig na den maaltijd
is doorgaans het kenmerk van moeilijke
spijsvertering. Een normale mensch in ge
wonen gezonden toestand heeft nooit honger,
noch dorst, noch vaak, hetgeen hem overi
gens niet belet smakelijk te eten op de
maaltijden en spoedig in te sluimeren bij het
slapen gaan. Te grooten honger, te smach
tende dorst, te opvrangende vaak zijn zieke
lijks voorteekens, ten minste als zij niet
verwekt worden, door buitengewone tijd
ruimten tusschen de maaltijden of te lange
beroovtng van rust.
Een normaal gezonde mensch, bezoekt
dagelijks het gemak op vaste uur zonder
daartoe aangedreven te worden door bijzon
dere noodzakelijkheid, en zulks geschiedt
gewoonlijk met goed gevolg. Wacht hij
deze boodschap te verrichten tot de nood
hem dwingt, dan bereidt hij zich eene
ohronische verstoptheid. Dergelijke onpas
selijkheid heeft doorgaans geenen anderen
oorsprong.
t Is niet zooveel voor het licht, maar wel
voor de drijfkracht die wij noodig hebben
voor kleine nijveraars en boeren.
Uit Melbourne wordt gemeld, dat in
eene mijn van Nieuw Zuid Wales, te Bellbi-
ro, eene grauwvuurontploifing plaats had,
Een-en-dertig arbeiders werden bedolven,
waarvan er reeds 20 omkwamen.
Om niet meer tot last van zijn kinderen
te moeten dienen, heeft zekere M. Pierre
Fesneau, 88 jaar oud, oud-wijnbouwer,
wonende te Suévres zelfmoord gepleegd door
zich voor den kop te schieten met een
pistool.
In Zuid-Jutland heefteen geweldig or
kaan gewoed. Te Sondes Naes is in een dijk
doorgebroken met het gevolg dat 40 arbei
ders verdronken.
Op de scheepswerven van Barneke ver
dronken 17 werklieden, terwijl 60 andere
spoorloos verdwenen zijn. Van de 60 vis-
schersbooten die in zee waien is nog geen
enkel binnen geloopen. Het eiland Manoë is
geheel overstroomd. Van het lot der bewo
ners is niets bekend.
De einduitslag van de Iersche verkie
zingen is als volgtregeeringspartij 63 re
publikeinen 44 onafhankelijken 15 labour
15 agrariërs 15 zetels.
in 't Zuiden van Wales (Engeland) zijn
groote gewesten onder water gezet, tenge
volge van het onweer welke gewoed heeft.
Er is natuurlijk groote schade aangericht en
veel huizen moeten door de bewoners verla
ten worden.
Een zware auto-kamion kwam, Maan
dag namiddag, aan den spoorwegbarreel, te
Hazebrouk, over de spoorlijn gereden en
werd door den sneltrein Atrecht-Duinkerke
verrast. Het logge voertuig werd omgebeukt
en letterlijk verbrijzeld. De voerder, M.
Delaire, gehuwd en vader van vier kinderen,
bleef op den slag dood. Een werkman, die
hem vergezelde, bek wam,erge verwondingen
Te Walsha, Engeland, brak er brand
uitineene reusachtige kinemazaal, waar niet
minder dan 1400 zitplaatsen waren. Heel het
gebouw is totaal uitgebrand, evenals drie
koffiehuizen welke er aan paalden. De ver
nielde zaal was binnen met de grootste
pracht versierd. De aangerichte schade be
loopt dan ook op ruim 100 miljoen.
Het Duitsch schip Kloopfeldat met
een lading kolen van Huil naar Bremersha-
ven vaarde is in den nacht van Donderdag
op Vrijdag tijdens den stoim in de Noordzee
omgekomen.
Heelde bemanning bestaande uit 41 kop
pen is verdronken.
-- Bij een gasontploffing in een mijn, na
bij Cessnock in Australië zijn 28 personen
gedood.
M. Delgratto, 18 jaar oud, was met
eenige vrienden op jacht te Pennes-Mira-
beau, (Frankrijk)de jager had zich op het
gras uitgestrekt en zijn geweer in zijn be
reik neergelegd.
Op zeker oogenblik begon de hond van M.
Delgratto, die nevens zijn meester lag, met
zijn poot de aarde om te woelen, en raakte
bij toeval den trekker van het jachtgeweer.
De haan sloeg neer, en een schot ging af. M.
Delgratto kreeg de lading in het hoofd. De
ongelukkige moest in hopeloozen toestand
naar het gasthuis overgebracht worden.
Meer dan 300 personen hebben Don
derdag in de wijk Cuatio Caminos, te Ma-
'drid (Spanje), aan vergiftiging geleden
tengevolge van het drinken van bedorven
melk. Er wordt geen melding gemaakt van
gevallen met doodelijken afloop
De prijzen der verschillige soorten van
kolen met 23 tot 34 t. h. worden verhoogd.
De vette Roerkool zal dan 92 millioen per
1000 kilogram kosten.
Mad. Devrilles, van de Fransche ge
meente Lavencantière, verbrandde op haar
veld droog onkruid. Op zeker oogenblik
werd zij gansch door de vlammen omringd,
hare kleederen vatten vuur, en de ongeluk
kige, door den rook verstikt, stuikte bewus
teloos ten gronde.
Het verkoold lijk werd later gevonden.
Bank tot bevordering van Internationale handelszaken.
Naaml. Venn.
Maatsch. Zetel GENT.
Algemeene Bestuurder voor West-Vlaanderen FORREST L.
AGENTSCHAPPEN
POPEROiOHE, Groote Markt, 28, tel. 89 90.
VEURNR, Ooststraat, 64, tel. 76.
DÏX.MEDE, Kiekenstraat, tel. 44.
Wytschaete en omliggende, AgentHeer FOURNIER, Burgemeester.
Beveren HeerTAHON.Gemeentesekretaris.
Noordschoote Heer M. BA1LLEUL,
Ledegham Heer G. DELANNOO,
Westoutre Heer A. DECLERCQ.
Roushrugga Heer A. CLAEYSOONE, Gem.-ontv.
BIJKANTOREN
Nieuwpoort, Loo, Proven, Rousbrugge, Watou, Leyseie, Couckelaere,
Ichteghem, Stavele, Alveringhem, Lichtervelde, Cortemark, Merckem.
dende taal, vader, en ik stel er mijnen roem
op deze wel te kennen.
Zonder Fransch is men niets in ons land
Welnu, daar ligt juist de knoop. Gi
hebt wellicht tot een zeker punt gelijk, maar
daarin zie ik een groot gevaar voor onzen
stam... Een volk mag zijne moedertaal niet
verloochenen of het geeft zich zelf uit voor
eenen slavenstam I
Dat zijn woorden, vader, die niets aan
den toestand veranderen.
Laat het zoo zijn, mijn zoon, maar dan
nog rnag men zoo lichtelijk zijnen plicht niet
vergeten. Het is aan ons dien slechten toe
stand te verhelpen...
Wat kunnen wij doen aan een gansch
volk
Zoo moogt gij niet spreken, Gaston,
wij staan ten andere niet alleen... Reeds
beginnen vele moedige, Vlaamsche strijders w
het hoofd te verheffen, ten einde hunne voortkomende uit eene zekere verblindheid,
schilligheid verloren gaat, verliest het volk
ook alles wat bij hem eerbiedweerdig,
eigendommelijk en verheven is... Ja, indien
de Vlamingen waarlijk, zooals gij ten
onrechte denkt,bereid waren hunne moeder-
taal te verloochenen, dan zou het alzoo ge- j
daan zijn met hunne goede zeden, hunnen
godsdienst, hunne verkleefdheid aan koning
en vaderland...
De oude notaris was ernstig aangedaan,
als hij zoo sprak. In zijne borst klopte een
waar en onverbasterd Vlaamsch hert, dat
gloeide en opzwol bij de herinnering der
heldenfeiten onzer voorvaderen.
Het griefde hem waarlijk te zien, dat zijn
zoon zoo onverschillig scheen te zijn aan die
edele gedachten.
Hij voelde lust om hem te zeggen, dat het
eene lafheid was alzoo te spreken, maar
aangezien hij die gesteldheid aanzag als
rechten teeischen... en, waarlijk dat is e ne
schoone, edele taak.
Gij kunt gelijk hebben vader, maar zij
zullen niets kunnen doen, tegen den drang
der omstandigheden en de noodzakelijkheid
van Fransch te. kennen in België.
Gh ontmoedigi u te ras, mijn zoon,
ofwel gij laat u verleiden door de ingebeelde
uit eene verregaande verzotheid op eene
vreemde taal, wilde hij zulks nog niet doen.
Het woord kwam hem ook wat al te hard
voor.
Hij verdedigde dan met eene zachte bera
denheid zijn geliefd gedacht,maar de uitslag
dien hij bekwam, was niet aanmoedigend.
Gaston nam de zaak niet ernstig op, en
schoonheid eener vreemde taal... Wel, mijn veranderde geenszins van zienswijze.
God 1 indien iedereen zoo sprak, nooit zou,, Hij toonde zich eerbiedig jegens zijnen
er eenig grooten edel doel op aarde bereikt (vader en zijne wederleggingen waren immer
worden
Maar, vader, laat mij toe u te zeggen
dat er daar toch niet veel aangelegen is..
Dat de menschen de taal gebruiken, die bun
best bevalt, wat kan ons dat scheien, als zij
malkander maar verstaan...
kalm en beleefd, doch zijne verblinde voor
liefde voor het Fransch bleef bestaan, en
schoot van dag tot dag sterkere wortels.
Waaruit mocht zulks voortkomen
Ziedaar welke vraag de notaris zich
stelde, en die niet gemakkelijk te beant-
Spreek zoo niet, mijn zoon De taal is «woorden was.
het volk, en indien zij door schuldige onver-j Hij ondervond echter, welhaast, dat zijn
zoon aan de hoogeschool bijna uitsluitem
met fransche studenten verkeerde.
Het scheen dat deze hem gedurig dei
grootsteri lof toezwaaiden, die uit den mom
van eenen Waal kan gehoord worden zi
verzekerden hem dat hij het Fransch sprak
zonder den minsten accent I
Ja, dat zegde men hem zeer dikwijls ei
daar stelde Gaston zijnen roem op
Helaas hoe veel Vlamingen kennen wi
niet die hem daarin gelijken
Velen wanen zich der volmaaktheid nabij
en waarlijk groote mannen, als zij di
lofuiting mogen hooren uit den mond va:
eenen Waal 1
Gaston leed ook aan die verblindheid, e
scheen nog niet gauw van zijne kwaal t
zullen genezen zijn want hij aanzag de zo
gegronde gedachten zijns vaders als ijdel
droombeelden, en onder dat opzicht vei
toonde hij geenszins de verkleefde onderda
nigheid,welke hij in andere omstandighede
aan den dag legde.
De notaris liet geene enkele gepaste gele
genheid voorbijgaan zonder in denzelfde
zin te spreken, en herhaalde dikwijls dez
woorden, die waarlijk als eene voorzeggin
mochten gelden.
Als gij uwe moedertaal blijft verachter
mijn zoon, zult gij op die baan niet stilhou
den. Het is, heiaas maar al te zeer te vret
zen, dat bij u ook alle eerbied voor onz
eenvoudige Vlaamsche zeden en gewoonte
zal verdwijnen. Ja, eenvoud en deugd zulle
misschien in uwe oogen hunne weerde ve'
liezen, en gij zult wellicht uw zedelijk t
ook uw stoffelijk verderf inloopen.
I (Wordt voortgezet).