1 ET NOTARIEEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBUV,
Nieuwsblad voor Popèrmgh en Omstreken.
L
Aboasemeatprijs
Sausen hanneste,
Zondag- 30 December 1923.
15 iJ&Htaemen
20 Jaar. ÜP 52.
ImJ
SPREUKEN.
ZALIG NIEUWJAAR
üu elSCli'iSCllü ëillfuië
in dt ueriuoistd Gewesten.
Jiaaf den Afgrond
oe si-JaosherR ts ropirinone.
P olitiek O ver zich t.
De Woningbouw.
De Krijgsraden.
Het Fransch-Beigisch Handelsverdrag
De vreemde Studenten
Afschaffing van Portvrijdom.
De abonementen op het spoor.
De lichting van 1924.
Litest m verspreidt de Poperinfhaiiar
Oorlogsschade.
NSIISTTER
Alle Bankverrichtingen aan de beste voorwaarden
Geldbelegging op zicht, op kort en lang termijn
Vreemde munten aan de voordeeligste koersen.
I Ik ga, zuster, ik ga... Gij zijt goed, tot
later ..dank... voor eeuwig...
per Jaar
In Stad fr. 6.60
In Belgie 8.60
Buitenland 13.00
Uitgever
Drukkerij,
Papierhandel,
16, Gasthuisstraat,
POPERiNGHE
Telefoon nr 9.
Postoheckrokemn;
nr 15570.
mm
PRIJS
BERICHTE!,
VERKOOPIÜGEH,
Eene inlassching
o.6o cta per regel.
a en 3 inl o.5o et"
mmm,
i 5o fr, per regel,
80UWBERICHTE8,
5 fr. voor 10 reg
Herhaalde Annoncen
prijzsa op
Alle annoncen zijn
vooraf te betalen
en moeten voor den
vfiljdati ingezonden
worden. Kleine
berichten tegen
den Vrijdag noen.
Behandelt gij spek,
Gij blijft niet zonde- vlek.
Zachtjes gaan en verre zten,
Dat is de denyd van wijze Mén.
Hetgeen men heeft wordt niet geaeht.
Men schat maar hoog, wat men betracht.
fat verstand dat men. waant te -hebben
bederft het verstand dat men heeft.
Zijt gij gram, fel tot tien alvorens te spreken
zijt gij zeer gram, tel tot honderd.
Traebt anderen meer door «w voorbeeld,
dan door uwe woorden
tot het goede aan te sporen.
Zalig Nieuwjaar, lezer, dat is onze recht
zinnige wensch met de eerste dag van
't nieuwe jaar.
Zalig Nieuwjaar, voor U, persoonlijk
voor uw huisgezin, in «wen handel en wan
del, in uwe neering en begeering in uwen
•tal en op uw akker», in al uw doen en la
ten naar ziel en naar lichaam.
Wat we U, in dat Zalig Nieuwjaar bo
venal wenschen, dat is de zegen Sods en de
vrede, die nu zoo verstoord is in vele lan
den, in vele huizen, in vele gemoederen.
Vrede, dat is wel het kostbaarste goed in
dit somber tranendal der wereld. Zij is die
heerlijke Qave door God op aarde gebracht
en door de Engelen bezongen. Buiten God is
ze nergens te vinden en wie ze berit en be
waart, leeft tevreden als een Engel. Zij is
een hemelgifte slechts wat van den Hemel
niet is, kan ze ons doen verliezen.
Vrede dus dan zelfs, al gingen de poor
ten van kommer en zorg, tegenspoed en
grievendste smarten wijd voor U open. Stel
U onder de hoede van Hem, die den Vrede
brachten wat Hij bewaart,is wel bewaaid.
Gods zegen zij ook met U en over U 1
Dan zal het nieuwjaar nog gelukkig en
zalig wezen, alhoewel, menschelijker wijze
gesproken, vol bitterheid trouwens, voor
wie op God betrouwt komt alles ten goede 1
Zalig Nieuwjaar 1
Vervolg.
De middelen welke aan de electriciteit
toelieten, hare plooibaarheid en hare aan
groeiende uitbreiding te verwezenlijken,
waren zooals wij zegden in vorig artikel, de
alternomotoren of turbodynamomachienen
en de transformotoren.
De uitvinding der stoomturbine die met
eene snelheid draait van 3000 toeren per
minuut, was de gezegende voorbode van net
scheppen der turbodynamomachiene, die
doorrechtstreeksche koppeling op den as der
stoomturbine, aldus stroom voortbrengt,
onder eene spanning welke thans 6000 voits
bedraagt. Aldus kon men turbodynamoma
chienen tot stand brengen, die 30 duizend
en zelfs 40 duizend kilo watts voortbrengen
zulks overeenstemmend met eene geleverde
stroom van 30.000.000 2880 ampères.
1.73 X 6000
Het wate onmogelijk zulke hoeveelheid
stroom op groote afstanden te verzenden
daar de draad eene doorsnede zou moeten
hebben van ongeveer 2000 m/m2 of 50 m/m
diameter. Deze stroom wordt onmiddehjk
verzonden naar de transformotoren, waarin
door inductie, en naarmate de verhouding
van het getai omwindingen der beide afge
zonderde draadrollen, de spanning verhoogd
kan worden. Zoo vindt men tegenwoordig
in Belgie waar om reden van de kleine uit
gestrektheid van den grond, de electrische
lijnen, geen honderden kilometers lengte
kunnen hebben, slechts spanningen van
10.000, 15.000, 25.000 tot 50.000 Voits. In
Frankrijk echter vindt men reeds lijnen op
120.000 Volts.In Amerika zou men zelfs de
goesting gekregen hebben om tot twee hon
derd duizend Volts te stijgen. Nochtans
treden deze laatste spanningen opnieuw min
of meer in het domein van het onbekende,
wat betreft de uitwerkselen welke de electri
citeit, op zulke Hooge spanningen zou kun
nen teweegbrengen. Om niet te laat te
moeten afrekenen met allerhande stoornis
sen en teleurstellingen, zoo als in den
beginne, met de betrekkelijk lage spanningen
van 10.000 tot 25.000 Volts, heeft men reeds
in Amerika, dat op gebied van electriciteit
sinds den oorlog het monopolium bezit,
laboratoriums ingericht waar men proefne
mingen kan doen tot een millioen Volts.
Belgie wilde op dit punt niet ten achter blij
ven, en zoo zal er binnen korte maanden,
een volledig laboratorium ingericht worden
aan de Hoogeschool te Leuven, waar aller
hande proefnemingen kunnen gedaan worden
tot op 5 honderd duizend Volts. Deelectrische
krachtuitdeeling, heeft dus nog haar toppunt
niet bereidt en angstig en tevens verlangend
ziet men uit naar hetgeen er op dit gebied
nog zal ontdekt worden.
Zoodus, om verder, tot de studie terug te
komen, voor een gegeven vermogen, El,
gezien S of de spanning zeer groot wordt,
wordt I, dus de stroom, in evenredigheid
zeer klein en de doorsnede van den uitdee-
lingsdraad mag dus ook zeer klein worden.
Eene kleine vergelijking zal dit ten ander
klaar aan den geest brengen. Wij kunnen
de electrische energie vergelijken aan een
waterval. Veronderstellen wij een waterval
die een waterrad doet draaien dat tien peer
den of 750 KHogrammeters kracht levert,
gezien een peerd gelijk is aan 75 Kilogram
meters. Zoo de waterval op een meter hoogte
gelegen is, moeten er standvastig op de
vleugelen van het waterrad 750 liters of
Kilogrammen water vallen, om de 750 Kilo-
Mengelwerk van «De Popbrinohenaar» 18
ROMAN
door C. VERVAKCKE.
Denk er evenwel nog eens goed over
na, Maria... Zoudt gij u later uwe edelmoe
digheid niet kunnen berouwen
Ik zou maar in een enkel gevtl nabe
rouw kunnen gevoelen, en dat ware, indien
ik Gaston moest zien ongelukkig worden bij
gebrek aan mijne hulp... Zeg, wat zou ik nu
best doen
Eene verklaring schrijven, waarbij gij
uwe onroerende goederen verpandt ten voor-
deele van mijnen broeder.
Zeer wel. Hebt gij gezegeld papier
Neen, wij zullen er morgen halen.
Goed, dan zullen wij er voor zorgen en,
vóér den middag, kunt gij het stuk nog aan
uwen broeder overhandigen.
De meisjes hoorden eenig gerucht aan de
deur
Het was de weduwe die binnenkwam en
zegde
Wel, wel, wat ziet gij er ernstig uit.
Men zou zeggen twee samenzweerders, die
sombere plannen smeden.
Welnu, tante, wederlegde Maria, wij
hebben inderdaad samengezworen om het
geluk van anderen te verzekeren.
VanGaston, wilt gij waarschijnlijk zeg
gen
Voorzeker.
Zoudt gij u daar nog willen mede be-
■oeien.
grammeters of tien peerden kracht te leve
ren Zoo '-.jende'' 'SC-meter
hoog is, moet er slechts standvastig een
Kilogram water neervallen om de gevraagde
kracht te leveren. Dus bestaat er een onein
dig groot verschil in d hoeveelheid geleverd
water, zoodat in beide gevallen de buislei
dingen die het water aanvoeren, zeer
verschillend van diameter mogen zijn. Het
zelfde doet zich voor in electriciteit, als wij
de spanning vergelijken aan de hoogte van
den waterval en den stroom aan de hoeveel
heid gebezigd water. Gezien de spanning der
uitdeelingslijnen in deze laatste jaren zoo
hoog gestegen is, in evenredigheid met het
verbruikt vermogen EI, zou eene onbedui
dende doorsnede van den draad voldoende
zijn om de gevraagde energie over te bren
gen, nochtans moet er eene minimum door
snede aangewend worden om de lijnen tegen
draadbreuk te verzekeren, hetgeen altijd de
ergste gevolgen medesleept. Indien een
hoogspanningsdraad breekt en op den grond
valt, wordt de spanning van het uiteinde
van den draad gelijk aan de spanning van
de aarde, 't zij nul indien men nu den
draad van den grond opheft, herneemt hij
zijne vorige hoogspanning, en het gevolg is
de doodslag voor degene die den draad
aanraakt aangezien het verschil van span
ning tusschen den draad dat hij in handen
heeft, en den grond waaroo hij staat zeer
groot is, wordt de stroom I E/R zeer
groot, en het lichaam verbrandt.
Thans ziet men reeds dat de electrische
energie op hooge spanning., OP zeer grqote
afstanden overgebracht wordt, zoo zèndt de
centrale van Fransch Komen, stroom naar
Parijs om een gedeelte der stad te verlich
ten. Meer en meer ziet men in de verschil
lende landen dat het monopolium voor het
leveren van de electriciteit overgaat tot
eenige reuzachtige sentralen bi( groote
watervallen gelegen, voor de landen die
deze bezitten, zoodat zonder kolenverbruik,
en slechts door de werking van het water,
duizenden en honderdduizenden Kilowath
vermogen voortgebracht worden. Deze eeni
ge gunstig gelegen centralen onderling ver
bonden, zullen rechtstreeks aangesloten zijn
aan een draadnet dat zich over gansch het
land uitstrekt. Vandaar een overgroote ver
sparing in het kolenverbruik om de tioodige
energie voort te brengen voor het aandrij
ven van de tallooze motoren die over de
wereld verspreidt zijn. Het zal tevens eene
geruststelling zijn voor diegenen die reeds
met angst het oogenbiik zagen aanbreken,
dat de kolecvoorraad die dagelijks van zoo
veel duizende tonnen verminderde, eens-
daags zou uitgeput zijn.
Zoo zullen vervolgens al de kleine be
staande centralen verplicht worden den weg
te ruimen voor deze reuzachtige watercen-
tralen, daar zij niet wedijveren kunnen met
deze laatste die volgens de moderne tech
nische kennissen aan gunstiger en voordee-
liger voorwaarden den electrischen stroom
kunnen voortbrengen, en meer waarborgen
verschaffen, voor eene zekere en doelmatige
uitbating.
In Belgie waar wij weinig of geen groote
watervallen hebben, vindt men nog slechts
landcentralen waarin de eltctrische energie
voortgebracht wordt door de stoomlurbinen.
In Frankrijk, in Amerika, in al de andere
groote landen ziet men de watercentralen
zich meer en meer ontwikkelen, zoo komt
het dat men in deze landen de electrische
energie aan veel genadiger prijzen kan
verkoopen, daar de voortbrengingskosten
niet zoo hoog zijn. In de andere gevallen ts
de prijs der steenkolen altijd de merkwaar
digste faktor van het bepalen van den prijs
der electrische energie, zoodat zoolang de
kolenmarkt niet voordeeliger wordt, men
niet verwachten mag, dat de electrische
stroom ajn lage prijzen zal kunnen verkocht
worden. Daardoor komt het dat tot nog toe
de electrische molor niet in alle gevallen
kan wedijveren met andere bestaande mo
toren.
oude wijwatervaten. Zoo
veronderstellingen rtttk
de
oude
hngen
kerk uit den
kan m n twee
bestond
toren en éin beuk
Groote keus van jachtstoven,
luxe-caioriföres voor salons en her
bergen, keukenstoven (cuitinlèren).
bi] Camia! DEXEURE-PAUWELS-
Priesterstraat, 5, POPERINGHE.
Eene der schoonste en merkwaardigste
kerken van het Westland is de St-Janskerk
te Poperinghe.
Men begon met het bouwen in 1290 toen
de stad, door de lakenweverij, het toppunt
van welvaart bereikt had. Wel beweert E.
H. Opdedrinek in zijn boekje over het Mira
kelbeeld van O. L. Vr. dat de kerk in 1301
voltrokken was, maar de herstellingswerken
die nu aan den gang zijn, ontnemen alle
waarschijnlijkheid aan deze stelling.
Boven de bogen van den middenbeuk
tusschen het hoogaltaar en den toren ziet
men de sporen van vensters. Onder den
toren vond men in de moerpilaren twee
Ja, tante.
Wat zult gij doen
Laat mij toe, beste tante het uit te stel
len tot morgen, alvorens u daar verderen
uitleg over te geven... Dan zullen wij eene
beslissing genomen hebben... «n daarbij
het wordt wat iaat.
Mariasprakzooomdatzij voorop verzekerd
was dat hare moei alles zou gedaan hebben
om hare opoffering te beletten, opoffaring,
welke des anderendaags eene afgedane zaak
moest zijn.
Men ging ter ruste.
Zoohaast Maria alleen was smeekle zij
hulp en troost af voor den vriend harer jeugd,
die haar miskend had. Zij bad voor hem,
voor zijne kinderen en zelfs voor Esther. Zij
vroeg voor de lichtzinnige vrouw doorzicht
en plichtbesef genoeg, om voor haren echt
genoot en hare kinderkens te leven...
Doch vooral dankte zij God. omdat het
haar gegeven werd in iets te kunnen mede
helpen aan de redding vandergene, die haar
in zijne verblindheid verstooten had.
XV.
's Anderendaags zat de notaris wederom
in zijn bureel allerhande papieren na te zien.
De meid kwam hem het bezoek van juffer
Anna aankondigen.
Jozef, zegdeGaston totzijnen klerk, be
geef u naar de woning van den heer Huy-
brechts, en vraag hem op welken dag hij
liefst de verkooping zou vast gesteld zien in
zijne sparren.
Aanstonds, mijnheer, zegde de schrij
ver en vertrok.
Anna trad binnen en haar broeder sloot de
deur.
gaande oostwaarts (naar het hoogaltaar),
ofwel bestond ze uit de drie achterste beuken
(naar den kant der St-Janskruisstraat) den
toren en eene apsis met twee zijingangen
onder den tort-n.
Later bouwde men den kruisbeuk. Inder
daad, wanneer men de kerk binnentreedt
door het groot portaal, ziet men in den
torenmuur van den middenbeuk twee
schoone lange lancetvensters. Dergelijke
vensters zitten ook in de beide muurvlakken
van den toren uitgevend op den kruisbeuk.
Maar daar zijn de spitsbogen dier vensters
afgesneden door gewelf en dak van den
kruisbeuk die dus later aangebouwd werd.
Van nog lateren datum, te oordeeien naar
den vorm der vensters, schijnen de drie
koren te zijn het middenkoor, het koor van
O. L. Vrouw en het koor van het H. Hart
(vroeger van St-Obrecht, patroon der bak
kers).
Waar nu het zitten staat rechtover het
H. Hart aitaar, was vroeger een torentrap.
Nu nog zijn de ingang van dien trap en ook
het bovenste uiteinde zichtbaar.
De kruisbeuk der kerk was scherper af-
geteekend door eenen boog, gaande van
den toren naar den buitenmuur (tusschen
de twee biechtstoelen). Van die bogen
bestaan nog de pijlers.
De hooge vensters van den middenbeuk
zijn deels glazen, deels blinde vensters en
veel langer dan men vermoedde De blinde
vensters zaten gedoken onder kornissen eri
benlaksel.
Al de pijleis zijn uit groote blokken arduin
of rooden zandsteen. Het steenen gewelf
onder den toren wordt gesteund door schoo
ne witsteenen ribben. De bogen tusschen de
kerkpijlers en die der vensters zijn uit witte
gemouleerde brijken.
Het gewe'f der kerk was gemaakt in hou
ten beschot en de muren boven de pijlers
waren verbonden met eiken balken en niet
m t ijzers zooals nu.
De steenen kornissen ide drie achterste
beuken eu in het H. Hartekoor worden
blootgemaakt. Evenzoo de prachtige kop
pen die gedoken zaten onder de kornis van
het middenkoor.
De heele kerk was vroeger geschilderd in
zeer hooge kleuren (bruinrood, steenrood,
donkergroen, helgroen) met eenvoudige
ornamenten en hier en daar de beeltenis van
een engel of een heilige, soms ook van
een duivel 1 Daarvan ziet men nog hier en
daar sporen.
Sommigen zouten het eikenhouten be
kleedsel rond de kerk willen zien verdwij
nen. Maar 't ware doodjammer immers,
orgel en doksaal, predikstoel, communie
bank, biechtstoelen, aitaren en koorgestoel
ten, dagteekenen uit de 18' eeuw en worden
door dit bekleedsel zóó verbonden dat ze
eene eenheid uitmaken.
Over die meubileering en over de schiide-
rijen der kerk hopen we later nog inlichtin
gen te kunnen geven, en wenschen
ondertusschen dat de herstellingswerken
hoeveel ze ook moeten kosten zouden
doorgevoerd worden en dat, indien de oude
inwoners van Poperinghe den moed hadden
zoo'n ketk te bouwen, de tegenwoordige
inwoners van even goeden wil zouden zijn
om ze te voltooien.
Dit is het gev.elen van al degenen die
de kerk bezoeken.
De ondervraging over de woningspoütiek
der Regeering was van groot belang. Ook
heeft zij ter Ksmer verschillige zittingen
ingenomen.
Het is een feit dat overbekend is dat de
woningnood nog ni t opgelost is. Verre
van daar.
Het is echter niet gemakkelijk zich een
juist denkbeeld te vormen van den toestand.
Uit eene betekeni-g, die met veel zorg
gemaakt werd, blijkt dat er in 1910 voor 100
huishouders 84 huizen waren.
In 1920 waren er enkel 78 en in 1922
waren er 79.
Men berekent ook dat er in gemeenten
van 10 tot 20 duizend inwoners thans 82
huizen ziin in plaats van 90 in 1910.
Het spreekt van zelfs dat die verhouding
van plaats tot plaats verschilt. In het geheel
berekent men voor het land op 100 duizend
nieuwe huizen die noodig zijn.
Wat deed het Staatsbestuur om den
woningnood te verhelpen?
De Staat kan alleen den woningnood niet
verhelpen. Hij geeft toelagen aan de Natio
nale Maatschappij die steun zoekt bij de
gemeenten en bi] bijzonderen. In 1922 gaf
de Staat 150 millioen. in 1923: 180 millioen.
Het cijfer dat voorzien is in het budget voor
1924 bedraagt 150 millioen.
Er zijn 22406 huizen reeds opgebouwd of
in opbouw. Deze kosten 476 millioen frank.
De reeds goedgekeurde plinnen of plannen
aan de goedkeuring van de Nationale Maat-
Welnu zuster vroeg hij.
Ik geloof, antwoordde Anna, dat ik
redding gevonden beb.
Dat zeggende reikte zij hem een gezegeld
blad papier over.
Hij ontvouwde het stuk, en zonder te vra
gen van waar de hulp kwam, begon hij het
schrift na te zien. Anna bezag hem met be
langstelling.
Zij verschrikte eensklaps als zij de hevige
en haastige verandering opmerkte, die zich
in zijne houding openbaarde.
Hij werd bleek, zijne banden beefden en
zijne wijd opengesperde oogen stonden op het
papier, zonder nogte lezen, dewijl zulks on
mogelijk geworden was.
Dan stond hij als met inspanning op,
richtte zijne strakke blikken als waanzinnig
op zijne zuster, en wierp het papier op haren
schoot.
Hij deed zichtbare pogingen om te spreken,
maar er kwamen geene verstaanbare klanken
uit zijne keel
Welnu, broeder, vroeg Anna gansch
aangedaan, wat gebeurt er Zijt gij niet
wel
Ik kan dat niet aannemen, stameldehij.
Hoe riep de zuster uit. Gij zoudt eenen
dienst kunnen weigeren, die u zoo edelmoe
dig aangeboden wordt
Ik mag dat niet aanveerden.
Gij moogt zoo niet redeneeren, broe
der... Maria heeft daar ook aan gedacht,
maar zij zegde indien het hem wat hard
moest vallen, dan zou hij het toch nog aan
nemen voor zijne kinderen.
Eenskla ps viel Gaston op zijnen stoel terug,
zijne borst bewoog zich krampachtig op en
neer, hij kneep zijn voorhoofd lusschen zijne
gebalde vuisten en begon dof te snikken
schappij onderwo Tn behelzen 3420 hui
zen t v v,'aarde (tó -jlRlÜTlèn Voor 1924
voorziet men het houwen van 26 duizend
woningen.
De voorschotten van den Staat voor de
goedkoope woningen berokkenen aan den
Staat een verlies van 48 tot 60 t. h. De
Staat zal geene leening van een milliard
inschrijven omdat de lasten ervan te zwaar
zijn.
De poli iek der Regeering bestaat in het
aanmoedigen van het persoonlijk initiatief.
Zij zal het opbeuren overal waar het zich
voordoet, zijne taak vergemakkelijken door
alle middelen en het niet ontmoedigen.
De Regeering wil dat de Nationale Maat
schappij bouwt om te verkoopen en ver
koopt om te bouwen.
Het bezit van zijn huis is een ideaal voor
den werkman, eene bron van rijkdom voor
den geest en voor het hart, het ontwikkelt
den familiegeest, het noopt tot zuinigheid,
het verheft zijn maatschappelijk pul, het
verhoogt zijn zedelijkheid.
Reeds meer dan 8000werklieden en weinig
bemiddelde personen hebben de premie
aangevraagd voor het bouwen van hun
huis. Door deze premie komt het huis steeds
beneden den prijs dien het gekost heeft.
De kredietmaatschappijenen de spaarkas
stellen hunne gelden ter besshikking van
deze die willen bouwen of koopen.
Een Koninklijk Besluit zal den verkoop
der goedkoope woningen nog vergemakke
lijken. Het budget van 1924 voorziet eene
bijgevoegde premie die gelijk staat met de
rechten vaii régisttëCe èrróv LTSCtirijv iug.
Het wetsvoorstel op het medeelgenaar-
schap zal den bouw van woningen ook veel
vooruit helpen.
Onder zekere voorwaarden zal de onder
verhuring toegelaten worden.
Dit zijn de hoofdlijnen van de politiek der
Regeering do orden heer Minister Moyersoen
uiteengezet.
Mocht het de goede politiek zijn. Mocht
zij bijdragen om een der neteligste kwesties
op te lossen waarvoor ons land ooit gestaan
heeft.
Vijf Heeren Senators hebben een wet-
voorstel ingediend tot het afschaffen van de
krijgsraden voor misdrijven tégen het ge
meen recht.
Na het vonnis in de zaak Scouvemont is
dit van groote beteekenis.
Wij hebben er reeds opgewezen dat dit
handelsverdrag weinig geestdrift vindt bij
de Kamerheeren.
Om er eenige Katholieken te kunnen voor
winnen hebben de M nisters Theunis en
Jaspar eene vergadering voor de Rechter
zijde van de Kamers gehouden.
Minister Jaspar hetft de voordeeien van
het verdrag uiteengezet. In het handelsver
drag zijn van de zijde van Frankrijk een
100 tal artikeles die onder het minimum
tarief getakseeru staan. Voor die toegevin
gen van Frankrijk moeten wij in ruil de
taksen verminderen op de wijnen, zijde en
luxe-aitikelen in 't algemeen.
Volgens M. jaspar zou het niet aannemen
van het verdrag, dat niet mag veranderd
worden, door Frankrijk zeer kwalijk geno
men worden. Frankrijk zou ons st-ffens
door een maximum-tarief als vijanden
behandelen.
M Renkin sprak over den weerslag van
dit verdrag op de algemeene politiek. Vol
gens hem zijn de voordeeien voor ons in
elk geval geheel klein in vergelijking van de
nadeelen. De algemeene toestand van Belgie
op financieel gebied is niet zoo rooskleurig.
Wij hebben de zaken verbrod tegenover
Engeland en voor Frankrijks politiek liggen
wij in aanbidding. Wij zijn allen overtuigd
dat wij het grootste deel der Duitsche scba-
dev 'rgoeding met eigen centen zullen mogen
betalen. M. Renkin zal dit verdrag niet
stemmen.
De verklaring van M. Renkin, die op
verre na niet als vijand van Frankrijk kan
aanzien zijn, heeft veel opschudding ver
oorzaakt. En aan het Fransch-Beigisch
handelsverdrag zal zij geen goed doen.
Tijdens de bespreking over de vervlaam-
sching der Hoogeschool van Gent hebben
de franskiljons veel beslag gemaak met de
vreemde studenten die zouden achterblijven.
Gent is niet Vlaamsch en zoo komt het dat
er op 820 technische studenten te Gent 230
vreemdelingen zijn. Velen hunner zijn af
komstig uit pas ontstane landen. Deze
landen geven de voorkeur hunne studenten
naar den vreemde te zenden omdat zulks op
drie vierden minder duur komt dan in eigen
land eene hoogeschool op te richten.
Na het voltrekken hunner studiën trekken
die gasten naar hun land en met hetgene zij
bij ons gezien en geleerd hebben zijn zij de
eerste konkurenten voor de Belgische nij
verheid. Maar meest nog zoeken rij hier in
ons land als jonge ingenieurs de beste plaat
sen in fabrieken en werkhuizen te veroveren Höt Bai.
•,.,r Oor mvy.vyn vn; T ojtr^o lajidc?.-
'nooTctf.'
Reken maar uit hoeveel die vreemde kon
kurenten aan 4500 frank pesr kop aan den
Staat kosten
Is het dan tegen het belang van het land
ingaan die vreemde vogels naar buiten te
houden
T'^wnord aan Duitschland
arr gëeri
r: j
goedge-
Bij de Socialisten.
De schoolkwestie.
Tijdens hun laatste Congres hebben de
Socialisten den tijd niet gevonden om de
schoolkwestie te bespreken.
Thans hebben zij eeneinieuwevergadering
gehouden en gedurende twee dagen hunne
houding tegenover de school uiteengezet.
De bespreking was soms geheel rumoerig.
De Waalsche Socialisten waren beslist voor
den schoolooriog. Zij vroegen niet min dan
het verwerpen van allen steun, van alle toe-
laag van staatwege voor de vTije Katholieke
scholen
De schoolooriog moest hernemen.
De Vlamingen echter waren veel gezapi-
ger. Z weten dat zij hun programma in
Vlaanderen moeten uiteenzetten en daar de
vrije scholen algemeen het vertrouwen der
Vlamingen hebben mogen de socialisten
daar zoo ruw niet op losgaan.
Er wordt van Socialistische zijde een
verwoede strijd aangegaan om. Vlaanderen
in hunne macht te krijgen. Juist om eenige
brave zielen in hunne netten te kunnen van-
Zijnen zakdoek uithalende duikte hij hem
op zijnen mond, om de scheurende zuchten
te verdooven.
Anna begonook te weenen en wist waarlijk
niet wat zij aanvangen moest.
Als eene teedere moeder legdezij welhaast
haren arm over den hals des ongelukkigen,
en zegde
Kom, Gaston, wees moedig. Doe eens
uw best en wees man. Aanveerd de hulp van
waar zii komt, zij wordt u zonder achterden
ken, in Godes naam, met innig deelnemen en
christelijkeneenvoud geschonken... Ja,zoo...
het is reeds wat.beter... Gij zult de zaak ver
staan, nietwaar'?
Eindelijk, toch, ja, begon de jonge man er
toch wat kalmer uit te zien.
Laat mij, Anna, zegde hij, en opstaan
de begon hij in zijn bureel heen en weer te
wandelen.
Hij spande blijkbaar pogingen in om zijne
ontroering te overmeesteren.
Anna liet hem begaan en wachtte het einde
der crisis af.
Zonder stil te houden, zegde hij
Hoé is het toch mogelijk, Anna, dat gij
zulken stap waagt, zonder mij te verwitti
gen Ik zou het u voorzeker belet hebben.
Indien ik dat aanveerd is het zooveel als be
kennen,dat Maria verre boven ons verheven
is dat zij mijne vrouw in edelhertigheid en
deugd oneindig overtreft misschien ook,
wie weet, daar kan een stfik onder verborgen
;zijn... Maria wil zich misschien wreken...
Als Anna die laatste woorden hoorde,
i scheen zij verontweerdigd te worden.
Oh, broeder 1 kreet zij, spreek zoo
niet... Misken mijne vriendin niet 1... Ash
waarom mag ik ook niet alle» zeggen... In
alle geval handelt zij alzoo uit... liefde... tot
een schap? asKtcbti.c» v
trekken de wolven-ns
aan.
En om de Waalsche Socialisten niet te mis
doen en om de Vlaamsclie Socialisten te
behagen heeft de vergadering aangenomen
dat de socialistische Kamergroep tegen de
toelagen op het vrije onderwijs zullen stem
men omdat zoogezegd het toezich op het
vrije onderwijs niet scherp genoeg is.
Dit is geen bloempje voor de Socialistische
Opzieners en Hulp-opzienejs van het Lager
Onderwijs zoo bezorgvol aangesteld door
hunnen patroon, gewezen Minister Destrée.
De Ctiristene-Vlaamsche menschen zien
klaar in het zotte spel der Socialisten. Zij
zullen de wolven uit de schapen wel weten
te herkennen.
De iandbouwkwesiie.
ja, ja, de Socialisten zullen zich nu ook
met de landbouwers beginnen te bemoeien.
Niet met den landbouw maar wel met de
landbouwers, want het komt erop aan
Vlaanderen te overmeesteren. En de land
bouwers zqn daar nog sterk Katholiek, dat
weten zij.
Klaar en duidelijk werd er gezegjd Wij
moeten de landbouwers stoffelijke voordee
ien beloven of wij krijgen ze niet.
Ge moogt er U dus aan verwachten,
kleine landbouwers en landarbeiders. De
Socialisten zullen afkomen met geheele
karrevrachtenbeloften
Dat hunne hoop van veel bijval te krijgen
niet zeer groot is dat zeggen zij nu zelf reeds
al. Eerst spreken zij zelf maar varr kleine
landbouwers en landarbeiders erbij voegen
de dat de andere hen onverschillig laten. Die
d uiven zijn te groen, sprak de vos.
Verder zeggen zij dat ze meer houden aan
de hoedanigheid dan aan de hoeveelheid. Zij
moeten goede leden hebben maar ntet veel.
Zouden ze dat misschien zeggen omdat de
Socialistische partij dit jaar 100 duizend
leden verloren heeft Die zullen voorzeker
maar het schuim geweest zijn en rekent dat
ze blij zijn dit schuim kwijt te zijn
In alle geval, dat de boeren verwitigd
wezen. Gedenkt de spreuk als de vos de
passie preekt, boertje wacht uw ganzen.
Alle poststukken door bijzonderen aan de
Overheden en de openbare diensten gerich?
moeten van 1 Januari af volgens gewoon
tarief gefrankeerd worden.
Maken uitzonderingde dienst der post-
checks, de brieven gezonden aan de Voor
zitters van de Hoven en Rechtbanken van
Oorlogsschade, de Staatscommlssarissen,
het bestuur der wederbelegging.de krijgsge
vangenen.
De brieven die onvoldoend gefrankeerd
zijn zullen aan den verzender, zoo hij ge
kend is, teruggezonden worden. Zooniet zal
een strafport toegepast worden voor het
dubbele van de ontbrekende postzegels en
worden zij, desgevallend, als onbestelbaar
behandeld.
De jaarabonnementen die in loop zijn
zullen geldig blijven zonder verhooging tot
op het einde van het termijn waarvoor zij
werden afgeleverd.
Voor de abonnementskaarten voor één
jaar betaalbaar per drie maanden, evenals
voor de schoolabonnementen die vóórNieuw-
jaar 24afgelegerd werden zal geen bijkomen
den taks moeten betaald worden.
Elk verhoog begint dus na het verloop van
den geldigheidsduur van het abonnement.
op de Duitsche nota besproken en
keurd.
De Belgische regeering verklaart zich, nu
het lijdelijk verzet is geëindigd, bereid om
met de Duitsche regeering in discussie te
treden over de vraagstukken, welke deze
haar langs diplomatieken weg zal voorleg
gen. Het staat aan de Duitsche regeering
concrete onderwerpen op te geven, waar
naar een onderzoek kan worden ingesteld of
waaromtrent discussie kan worden gevoerd.
Evenwel mront de Belgische regeering te
moeten opmerken, dat zij daarbij overleg
moet plegen met de andere betrokken regee
ringen. Het verdrag van Versailles moet
worden geëerbiedigd, ook in zake de scha
devergoedingskwestie, waarmee de Commis
sie van Herstel zich bezighoudt, welke thans
twee deskundige-commissies heeft benoemd
voor het instellen van een onderzoek naar
verschillende kwesties, neergelegd in de
Belgische technische voorstallen, welker
waarde de Duitsche regeering herhaaldelijk
heeft geroemd.
Deze week stemde de Kamer het wetsont
werp dat het contingent vaststelt voor 1924.
Dit contingent bedraagt volgens't ontwerp
van den Minister van Landsverdediging 74
duizend man. De socialisten stelden voor
65 700 man. Geheel de bespreking liep rond
die twee cijfers.
Onze abonnenten uit Frankrijk
die nog nifit voldaan hebben voor het jaar
1924, worden vriendelijk uitgenoodigd het
bedrag van 13 frank op ta «turen
Indien zij regelmatig ons blad voort willen
ontvangen.
BEURSKRONIJK
medegedeeld door de Bank TRANSINTER.
v ,riat zij toch zoo
schrikkefijlf onre'chtveenïig behandeld wer
den. Peins eens, er worden 7 duizend Vla
mingen vrijgesteld en slechts 4 dutzerfd
Walen.
Maar onze Waalsche broertjes zeggen
niet dat de vrijstellingen steunen op de talrij
ke families en dat het de Vlamingen zijn die
met hunne sterke families den grootsten
steun van het land uitmaken en voor deze
maal door de inlijvingswet bevoordeeligd
zijn.
Onze Walen hebben gelijk te klagen als zij
meenen benadeeligd te zijn. Wij, Vlamingen,
weten wat het is de minste te zijn in ons
eigen land.
Het legercontingent werd gestemd met 70
stemmen tegen 56 en 22 onthoudingen. De
onthoudingen komen van Vlaamsch-Demo-
kratische zijde om reden dat de taal regeling
in bet leger nog niet is afgedaan op bevredi
gende wijze. Mochten deze cijfers den Mi
nister tot wat spoed aanzetten. Guido.
Belgischs Glasnijvsrhsid.
Men kent de overgroote plaats door Belgie
genomen op de glasmarkt. De hiervolgende
cijfers bewijzen het en men mag zeggen
zonder te overdrijven dat ons venster en
spiegelglas in alle landen der wereld ge
bruikt is. Gedurende de eerste 8 maanden
van 1923 is er uitgevoerd geweest in
venster en spiegelglas voor 200.000.000 fr.
ongeveer 160.000 tonnen.
Naar de Vereenigde Staten 52.000.000
Engeland 50.500.000
Holland 11.500.000
Canada 20.000.000
Argentina 23.500.000
China 42 000 000
Frankrijk en Japan. 5.000.000
Het totale cijfer van onzen uitvoer aan
mij en volgens de ingevingen harer medelij
dende ziel... Aanveerd dus... ik bid er u om,
en denk aan uwe kinderen.
Zij stelt zich in gevaar arm te wor
den 1...
Dat schrikt haar niet af.
Mijn flod 1 wat zal men zeggen 1...
Dat moet toch niet openbaar gekend
zijn, en wij zullen bet niet vertellen. Denk
eens, broeder, aan welke personen moet gij
nu zulken dienst gaan vragen Gij moogt, gij
kunt niet weigeren, Gaston. Om vele rede
nen moogt gij het aanbod niet afslaan.
Het zij zoo, Anna, zegde de notaris na
eer igeoverwegifig. Gij moét nochtanszeggen,
dat ik alles zal doen wat in mijne macht is
om de verbintenis zoo gauw mogelijk tedoen
ophouden.
Dat zal ik zeggen en daarin zal niemand
u ongelijk kunnen geven, mijn broeder... Ik
reken er dus op dat gij u zult spoeden om
een goed gebruik van het stuk te maken
Deze week kunt gij dan nog aan iedereen
uitbetalen wat men vraagt en zoo zal men
wel moeten zwijgen.
Dat zal ik doen, zuster, maar wat moet
ik nu nog aan Maria zeggen
Niets, broeder, niets.
YPER.
Becquart Henri
9.835
Bouckaert Julien
4.475
Vandevime Jntes
11.275
Dsbruyne Florent
3 307,50
Desrarnault Arthur
15.48!
LANGEMARCK.
Debruyne Camille
1.695
Mouton Arthur
500
We Gryson-Debeye Amélie
1.432
Descamps-Verhoest Léonard
4.205
Vanouplines Félix
2.648
ST-JAN-«ij-YPER.
Lesage-Durnez Henri
978
Bonte Emile
3.200
BOESINGHE.
W* Vanrobaeys-Vandecandelaere
19.140
venster-spiegelglas en alle andere artikel»
in glas zal 1/2 miljard bedragen voor 1923
bijna den helft van onzen tarwe invoer.
Eene nu uwe glasonderneming sedert Maart
ir. gA g z»i nog onze yoorbrengst oo eene
groote schaal vermeerderen. Deze onder
neming is
LIBBEY OWENS
De werkwijze Libbey-Owensis eene
Amerikaansche uitvinding van biost den
oorlog, en in Belgie tegenwoordig toegepast
door de stichting van eene Amerikaansche-
Belgische maatschappij onder den naam
van Compagnie Internationale pour la
Fabrication Méoanique du Verre (Libbey-
Owens).
Het kapitaal is van 60.000.000 fr. verte
genwoordigd door 40.000 bevoorrechte
actiën van 500 fr. 72.000 kapitaalactien van
500 fr. 36.000 genotsaandeelen zonder
naamwaarde. De bevoorrechte en genots
aandeelen mogen in getal niet vermeerderd
worden zonder toestemming van de dragers
der oude titels.
Winstverdeeling 5 aan het wettelijk
reservefonds, 8 aan de bevoorrechte aan-
deelen eerst en 8 daarna aan de gewone
actiën, 10 aan den algemeene raad actiën
aan 575 fr. (Deze afhouding is alleenlijk
verplichtend na het vijfde boekjaar). Het
saldo wordt verdeeld tusschen de kapitaal-
en genotsaandeelen.
BeheerdersBaron J. Dordolot.Nijveraar,
Floreffe. G. Cooreman, Staatsminister,
Brussel. G. Despret, Ingenieur, Brussel.
M. Depret, Bestuurder derBanque de
Bruxelles. L. Graux, Ingenieur, Brussel.
Dannie Heineman, Ingenieur, Brussel, enz.
De werkbuizen zijn gesteld te Gompel (in
de zand en kolenstreek der Kempen) tusschen
twee ijzerbanen en- doorloopen door den
vaart van Hasselt. Alle grondstoffen op
plaats gevonden zijn met de laatste geper-
fectionneerde en goedkoopste wijze tot in de
werkhuizen gebracht. De maehienen Lib
bey-Owens zijn geheel klein en een wonder
van eenvoudigheid. Bij de werktuigen
staande ziet men alleenlijk uit de kommen
vol gloeiende en gesmolten grondstoffen een
glasblad van 2 meters breedte alleen tot de
Banque pour favoriser les transactions Internationales
Bank tot bevordering van Internationale handelszaken.
Naaml. Venn.
Maatsch Zetel GENT.
Algemeene Bestuurder voor West-Vlaanderen FORREST L.
AGENTSCHAPPEN
POPERINGHE, Groote Markt, 28, tel. 89 90
VEl'RHIE, Ooststraat, 64, tel. 76.
DIXMEDE, Kiekenstraat, tel. 44.
MOESKROEIK, Toerkoenjestraat, 109, tel. 179.
WytscAiaete en omliggende, Agent
Bevaren
Noordschoots
Ledeghem
Westoutre
Rousbrugge
Heer FOURNIER, Burgemeester
HeerTAHON, Gemeentesekretarls
Heer M. BAILLEUL,
Heer G. DELANNOO,
Heer A. DECLERCQ.
Heer A. CLAEYSOONE, Gem.-ontv.
BIJKANTOREN
Nieuwpoort, Loo, Proven, Rousbrugge, Watou, Leysele, Couokelaere,
Ichteghem, Stavele, Alveringhem, Lichtervelde, Cortemark, Merckem.
zou te veel zeggen Nu... wat wilt gij dat ik
doe, om mijne dankbaarheid te bewijzen
Niet s broeder, tenzij dat gij alle midde
len beproevet om uw huishouden in vrede
en goedeti staat te houden. Tracht Esther te
overhalen om anders te handelen, dat is ook
Maria's wensch... en keer tot onze zeden en
gewoonten terug, zooals vader u ook dikwijls
voorhield. Breng ook uwe kinderen in dien
zin op...
Dat zal geschieden, Anna... Dank aan
u en aan haa r.
Op dit oogenbiik kwam de klerk.
De twee personen zagen den klerk het voor
hof binnentreden. Anna wilde de samen
spraak sluiten en zegde tot haar broeder
Gij ziet er zeer aangedaan uit, broeder,
zegde Anna. Ga naar uwe kamer wascb u en
houd u een poosje stil... Het is niet noodig
dat iedereen...
Hij had de deur geopend en verliet snellijk
het kantoor, met het belangrijk stuk dat An
na hem gebracht had.
Boven gekomen zette hij zich neder, legde
j' het papier vóór zich open en bleef er be-
Dat Is te weinig... Ik dank u dus eerst weegloos eene lange wijl op staren.
en vooral uit den grond mijns herton, voor
de doorslaande blijken uwer ware verkleefd
heid, nimmer zal ik dat vergeter,. Zeg aan
Maria, dathetmij waarlijk vee! moeite gekost
heeft haar edelmoedig aanbod te nanveerden.
Hare handelwijze drukt mij om7,00 te zeggar
ter neder, of, hoe moet ik mij uitdrukken
Er ontstaat hier iets (hij legde zijne hand op
de borst) dat aan ksagend naberouw begint
te gelijken... Ach waarom moest alles ook
alzoo komen... Maar ik vr/dwaal, Anna. Ik
Wat al pijnigende en tegenstrijdige ge-
da.ehten moesten, op dat oogenbiik, de ziel
va n den ongelukkigen notaris bestormen I
Na eenigen tijd stond hij evenwel op, en
scheen een vast besluit genomen te hebben.
Hij wlesch zich met zorg, kleedde zich
de ftig aan en bevond zich kort nadien te
Brugge bij den notaris Geldhof, die hem
n; lar het registratiekantoor en vandaar naar
di 3 Banque des Flandres vergezelde.
De zaken warden snellijk geregeld en van
's anderendaags af kon Gaston iedereen te
vreden stellen, die iets teeischen had.
Men maakte allerlei gissingen in de ge
meente, maar aangezien de heer notaris aan
niemand iets schuldig bleef, werd er niets
dan lof en eer over hem gesproken want
velen hadden reeds gevreesd hunne spaar
penningen verzwonden te zien in den kolk
der geldverkwisting van Gaston's vrouw.
Deze was intusschen nog immer te Gent,
zoodat de notaris de handen vrij had
Hij wilde dan aanstonds toonen, zonder
eenige vrees voor het menschelijk opzicht,
dat hij wel besloten was, alles te doen, wat
hij kon om zijne uitgaven te verminderen en
zijnen geldelijken toestand door allerlei be
sparingen weder goed te maken.
Hij verkocht zijne peerden en zond zijne
dienstboden weg, ter uitzondering van eene
enkele meid.
Die handelwijze droeg de goedkeuring van
alle weldenkende lieden weg, en, ware het
niet geweest door zijne verkwistende, ijdele,
waalschgezinde vrouw, zijn bureel zou
waarschijnlijk, nakorten tijd, wederom voor
spoedig geworden zijn.
Daar Gaston geen nieuws van Esther ont
vangen had, begaf hij zicb een paar dagen
later naar Gent, om te zien hoe dezaken daar
geschapen stonden.
De moei van Egther bewoonde een schoon
huis, nabij de S. Baafskerk.
Zij was getrouwd geweestmetden broeder
van den majoor Dillac, en haar man had in
de Gentsche nijverheid een groot fortuin
(verzameld.
1 De vader van Esther haddikwijlstotzijnen
broeder gezegd
-- Gij hebt geene kinderen, gij zoudt wel
iets voor mijne dochter kunnen doen.
(Wordt voortgezet).
