HET NOTARIEEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
iiietiwsMad voor Poperioght? en Omstreken
DE HEKS
VAN DEN KEMMELBERG
Zondag 10" Januari 1926
20 Centiemen
23e Jaar
TARIEF DER PRIJZEN:
Bremen - uerHoopsngen
usnriisson Heywuerismeii
Aan onze Abonnenten
Vertrouwen.
De militaire diensttijd.
SANATORIUM
De pensioenwet.
De Nationale Ramp
Overstrooraingen en Watersnood
ONVERBETERLIJK
Portret Geschenk
Politiek Overzicht
In Kamer en Senaat.
CD verstrooïïiingen
dek
ROMAN
door Ak. il\\>R
leest en verspreidt "De Poperinghenaar,
Het geduld is de steun der kracht, ongeduld de
ondergang der macht.
Buitenland 1 5 fr.
Eene Inlassching 0 fr. 70 per regel
2 en 3 teiasschingen 0 fr. 60 per regel
I fr. 50 per regel j 5 frank
HERHAALDE ANNONCEN
prijzen op aanvraag.
Geduld vloeit meer uit het karakter dan uit de
overweging.
Het Vaderland moet God vertegenwoordigen
op de wereld door zijne weldaden, zijn meester
schap en zijne liefde.
Om wel te denken moet men lang leeren, zelf
tot zijnen taatsten dag.
Alle annoncen zijn voofaf te betalen en moe
ten tegen den Donderdag avond ingezonden
worden. - Kleine berichten tegen den
Vrijdag noen
Gedachten kosten soms meer last om gepolijst,
dan om gevonden te worden.
De loop der gedachten is zóó zonder'ing dat
degene die ze zou luid zeggen, voor een zinne-
looze zou aanzien worden.
Gasthuisstraat, 15, Poperinghe
T '«toon 9 Postchéck «3 575
Een oproep aan de gemeentebesturen in
dien zip gedaan, zou voorzeker niet on be
antwoord blijven als hij uitgaat van 't1 opper
ste gezag der provincie en eene jaarlijksehe
inzameling van 200.000 fr. als vrije gifte
ware voor de Provincie eene ware ontlasting.
BESPARINGEN.
Op dat gebied kan er zonder de zieken in
iets te kort te doen, veel gedaan worden.
Ik wii enkel eenige vingerwijzingen geven:
1/ Afschaffing van het paviljoen voor be
smettelijke ziekten en ook van het paviljoen
voor lijders van vlektyphus, waar nooit geen
enkele zieke binnen kwam.
De bedden die daarvoor beschikt zijn, en
ongebruikt, brengen wei is waar geen uit
gaven mee maar geen inkonis'en.
2/ Het ware billijk dat de Staat de onkos
ten afdrage van a! de zieken van buiten
onze provincie die hij voor half geld, of
kosteloos te Houthem aanveerd heelt.
3/ Vele Commissiën van openbaren onder
stand kunnen gemakkelijk, gemakkelijker
dan de Provincie, de onderhoudskosten af
dragen van hunne zieken, waarvoor ze nu
3,50 per dag voor volwassenen en 2,50 fr.
voor de kinders op rekening der provincie
schuiven.
De minvermogende Commissiën van
openbaren onderstand zouden hulp van
gemeenten of van Staat kunnen inroepen.
En dat zou eene jaarlijksehe besparing
van 70 fot 80.000 fr. voor de provincie uit
maken.
4/ Ongeneesbare zieken zijn op bun plaats
niet in een Sanatorium ae zijn noch daar
mee noch eilaas met niets te heipen. Het
Sanatorium kati hun geen goed, maar zij
doen kwaad aan de Saratoriumbewoners
overal dragen ze het verdriet en de wanhoop
mede van hun noodlottigen toestand, daar
waar vroolijkheid en hoopvolle gemoedstem
ming de hoofdvereischten zijn voor het wel-
gelukken van een degelijke Sanatoriale
behandeling.
5/ De zieken mogen hier niet onbepaald
in het Sanatorium vertoeven als ze na
6 maanden of ten langsten na een jaar niet
verbeterd zijn, dan zouden ze best het Sana
torium verlaten en naar eene andere behan
deling uitzien.
Door het verbannen der besmettelijke
zieken en der ongeneesbaren, zou het ver-
pleglngs- en dienstpersoneel kunnen vermin
derd worden de dienst der automobielen
verlicht.
Dit alles en 't verzwijge nog andere
bronnen van besparingen omdat ze van
ondergeschikt belang zijn zou de jaarlijk
sehe uitgaven verminderen en ten slotte den
last voorde Provincie dragelijk maken.
Dat alles in aanmerking nemende heb ik
aan de le Commissie voorgesteld te beslissen:
1/ Dat het Sanatorium van Houihemdoor
de Provincie mag overgenomen worden
2/ Dat te die einde, eene som van500.000fr.
in de begrooting van 1926 mocht ingeschre
ven worden
en tevens den wensch uit te drukken dat
1/ Een oproep gedaan worde bij al de
Gemeentebesturen der Provincie opdat ze
voor een jaarlijksehe som van minimum
1 frank per inwoner zouden tusschenkomen
in de onderhoudskosien van liet Sanatorium
der Provincie zoo lang de financieele toe
stand het vereischt
2/ Dat zonder in iets de zieken te kort te
doen naar middelen van besparingen zou
uitgezien worden.
De verslaggeverD' BRUTSAERT.
hebben veel leden de vriendelijkheid gehad
te willen wachten tot de Minister met zijn
voorstel van dienstvermiridering voor den
dag zou komen. De Minister is van zin de
diensttijd tot 10 maanden te brengen voor
het voetvolk. De technische diensten zouden
12 maanden en de bereden troepen 13
maanden dienst moeten doen.
Dit is zeer koel opgenomen geweest door
de meerderheid der wetgevende Heeren. De
Socialisten en de Fronters zullen afkomen
met een voorstel dat moet leiden naar 6
maanden dienst en de Christene Democraten
zijn dezelfde inkorting zeer genegen
De Heer Keslens zegde dat zijn ontwerp
zou te bespreken zijn. Wil dat zeggen dat
het voor verandering en verbetering vatbaar
is, dan kan er middel zijn op een tusschen-
ontwerp overeen te komen. Zooniet het zal
er leelijk gaan spannen.
Wat de gewestelijke indeeling aangaat,
hierover werd niet veel gezegd. Maar uit
het weinige dat wij erover te hooren kregen
blijkt reeds voldoende dat ook daarvoor
eene meerderheid te vinden is.
Die twee verbeteringen, korteren dienst
tijd en gewestelijke indeeling zijn juist twee
veranderingen die goed passen in het kader
der besparingen, waarover zooveel gespro
ken wordt.
De Katholieke Vlamingen zijn tegen het
leger niet, maar zij eischeri dat de leger-
lasten, zoowel voor de soldaten als voor de
belastingsbetalers, op een strict minimum
gebracht worden. Guido.
Schelde hebben in de Vlaanderens veel
schade berokkend.
Dat alle Leleineerschen onder water
staan hoeft niet meer gezegd. In Lauwe eti
Bisseghern staan menige schuren en huizen
onder water, vele hofstedekens worden be
dreigd en mogen zich met de nieuwe regens
op het slechtste voorbereiden.
Zoo is de toestand van Kortrijk tot Deitize.
Te Lier is de toestand ramspoedig. In de
stad staat de Nethe boordevol en langs het
Zuiden en het Zuid-Westen wordt de bevol
king bedreigd. Al de barakken van het
Koning Albert-Fonds (48 houten huizen)
weiden bij hoogdringendheid ontruimd.
Langsheen de Nethe tot Duffel, moeten
vele menschen vluchten of zich op het dak
van hun huis redden, waarvan zij dan met
bootjes worden afgehaald. Al de weiden
rond de stad staan onder water.
Verscheidene fabrieken staan onder water
en het werk moet stilgelegd worden.
Te Wetteren is de Schelde buiten haar
oevers getreden en te Dendermonde is een
dijk doorgebroken.
Te Gent waar men ook wreed geteisterd
wordt werden dijken opgeworpen om het
water tegen te houden ei af te leiden. Reeds
stonden fabrieken, huizen engansche straten
onder water. Het water staat 1 m. boven
't gewone pei! en de scheepvaart is totaal
onderbroken.
Bij Mechelen is de Dyle uit haar oevers
getreden iets wat sinds jaren niet meer
was gebeurd. Aanpalende velden en weiden
'zijn d tn ook, zoo ver het oog reikt, één
waterpias.
De beemden van Neckerspoe! zijn in een
groot meer veranderd, bij zooverre dat de
bewoners van het spuihuis midden
de beemden gelegen van allen omgang
met de buitenwereld werden afgesloten en
de noodvlag heschen.
Te Namen, Charleroi, in gansch Limburg
heeft men de zelfde ramp fe betreuren en is
de nood ten hoogste. Van overal luidt het
onberekenbare schade, dijken doorgebroken,
hier en daar jammerlijke verdronkenen,
treinverkeer onderbroken, vee verdronken
dreigende armoede, gedwongen werkloos
heid, vrees voor ziekten, enz. enz.
Niet medevoelen met de getroffenen uit de
bergstreek, en de watersnoodlijdenden uit de
Scheldevcllei, ware een bewijs van vloekba
re hardvochtigheid.)
Wi j krijgen hiereen prachtige gelegenheid,
te laten zien dat, zoo vele goede gevoelens
onder den invloed van den vierjarigen oor
log verzwakten, of toch minder geestdriftig
werden betuigd, het medelijden toch nog in
onze zielen bleef leven.
Dat elk geve naar zijn vermogen, maar
iedereen toch dezelfde zoete warmte om het
hart voele die het stelpen van andermans
smart medebrengt.
Hoe uiteenloopend van gedachte wij ook
zijn, hoezeer levensstand, godsdienst, taal,
opvoeding ons ook scheiden, wezen wij toch
eensgezind in liefdadigheid, en geven wij
zoo gereedeiijk en geerne aan den wild
vreemdsten geteisterde, als aan ons eigen
broer.
God en een goed hart, zetten u aan tot
medelijden, en zoo ikzuchtig kunt ge niet zijn
dat uw eigenbelang luider spreekt dan die
twee stemmen des plichts en der mensche-
lijkheid.
Wij vergaan door te weinig liefde, door te
weinig vertrouwen, door te weinig verstand
houding tusschen lieden die God in hetzelfde
gewest heeft geplaatst om hunne korte,
lastige levensdagen te slijten. Laat de aalmoes
het zalige, wijze woord zijn, dat iedereen
verstaat, dat. twee harten even snel doet
kloppen van medelijden of erkentenis.
Woorden kunnen liegen, daden kunnen lie
gen, maar de aalmoes is de zachtste en te
vens de sterkste zegel van rechtzinnigheid.
Wie zal de hand verdenken die den lavenden
beker aan zijne lippen brengt, of ze bijten
als hij er uit mag eten
Wie weet of God en zijne rechtvaardig
heid niet wacht op dit gebaar van liefde, om
ons land te begiftigen met deugden en
welvaart
Dat over het gansche land, zij die nog
droge voeten hebben en een warme kamer,
dat zij wiens dagelijksch brood is verzekerd,
denken aan dezen die door het water worden
geteisterd.
Er zal eene nationale inschrijving inge
richt worden voor de geteisterden van dezen
watersnood. De oproep tot deze inschrijving
zal over gansch het land worden verspreid.
Zij staat onder het beheer van den Belgischen
Persbond en het Rood Kruis van Belgie.
Al dezen die niet van eerstaf geregeld ons
blad ontvangen gelieven niet ons maar we!
hun brietdrager daarvan te verwittigen.
Door het lastig werk der nieuwjaardagen
kan het gebeuren dat iemand vergeten
geraakt.
Alsdan onmiddeMijk uw briefdrager beleefd
verwittigen, als dit niet helpt schrijf ons dan.
Onze abonnenten van het Buitenland ge
lieven onmiddellijk het bedrag 15 frank
(weerde in Belgisch geld) op te sturen. Na
deze week wordt hun geen blad meer gezon
den. Degenen die ons de volledige som niet
opstuurden, gelieven ons het te kort op te
zenden, ofwel zullen wij verplicht zijn het
blad niet voor gansch het jaar op te sturen.
geringschatten cn ontwennen maar iets
stevigs waar, zij or-,.ok.: Jle luxe gebannen,
huiselijkheid err uiinohuigen-i laonerid voor
komen den lijder reeds bij 't intreden vooi
zijn gesticht innemen.
Een betrekkelijk eenvoudig Sanatorium
met hof of hoeve bij der hand, bestaande uit
afzonderlijke paviljoenen met gaanderijen
voor de rustkuur, daar waar ze volstrekt
noodzakelijk is en die men kunne uitbreiden
zooveel en zoo gauw als men wil en het ge-
tjI zieken het vereischt.
Teringlijders hebben geen prachtgebouw
van doen om te genezen buiten moeten ze
leven in opene lucht.
Eene tent is voor hen voldoende om er
onder te slapen en hun maaltijd te gebruiken
en wanneer tusschenkoinende verergering
van hun kwaal ze aan hun bed kluistert dan
sturemen ze naar de ziekenzaal.
Zware zieken kunnen op eenen ligstoel in
de paviljoengaanderijen of liever nog onder
een open afdak dat op 't zuiden uitgeeft, in
volledige rustkuur leven en beternis zoeken,
terwijl deze die lichter aangetast zijn zich,
met lichte lijfoefening in open lucht in den
hof of op 't veld, beter zullen bevinden en
intusschen hun vroeger bedrijf dat hen op
wacht aan de deur van het Sanatorium, niet
verleerd hebben.
Waarom groote logge en kostelijke gebou
wen zetten daar waar kleine goedkoope
paviljoenen, allen gelijkvloers, aan al de
vereischten ruim voldoen.
Daarom dus een bescheiden eenvoudig
Sanatorium gebouwd, in alles aangepast aan
den aard van de zieken, grootendeels land-
sche menschep, en kleine burgers, die het
moeten bevolken eene inrichting die wij in
verhouding met de noodwendigheid kunnen
uitbreiden en verbeteren, naarmate de gang
der wetenschapen het stijgend bevolkings
cijfer het vergen mochten
Aan die opvatting welke ik neerschreef in
1922, heb ik niets te veranderen ik ben nog
van oordeel dat het beter is het geld te ge
bruiken voor de zieken te verzorgen en te
genezen, dan het vast te zetten, onvruchtbaar
in steen en arduin.
En omdat het Sanatorium van Houthern
in breede trekken aan die opvatting beant
woordt, en ondanks zijn nederig voorkomen
toch veel diensten kan bewijzen, men kan
ook een hoogmis doen in eene kleine kapel
vind ik dat het noch om zijne economische
inrichting noch om zijne ligging in de Wes-
tersche vlakte te verwijzen is.
Wel is waar, zijn veel paviljoenen in hout,
en daarbij op hun levensavond, dat is de
schaduwkant der zaak, maar zonder veel
onkosten, geleidelijk bij brokken en stukken
zoucien ze naarmate de tijd tempus edax
rerum ze versleten heeft door gelijkvloer-
sche paviljoenen kunnen vervangen worden.
Daartegen heb ik met eigen oogen kunnen
vaststellen dat Houthem iijkelijk voorzien
is var» alle wetenschappelijke en stoffelijke
benoodigheden in een degelijk Sanatorium
vereischt. Onder dat kale omhulsel zijn ware
schatten verborgen.
Ik zou dus Houthem overnemen om zijne
innerlijke waarde en zijne welenschappelijke
degelijkheid.
Ik zou het met vreugde doen omdat het
voor den Provincieraad een middel is zich
van een zedelijke verplichting te kwijlen.
We moeten toch niet vergeten dat, op 14"Juli
1922, de Provincieraad beshst heeft mee te
helpen tot de stichting van 2 Sanatoriums,
een voor vrouwen en een voor mannen dat
er een voor vrouwen te Sijsseele in opbouw
is en dat we er in verste verschiet nog niet
het minste spoor van ontwaren, dat er
zou begonnen worden aan een Sanatorium
voor mannen. Een openbaar bestuur, zoo
wel als de enkeling heeft als plicht een
plechtige belofte, een onbetwistbare verbin
tenis tegenover onze bevolking te houden.
Dat is politieke eerlijkheid.
Wel is waar, als we Houthem overnemen
en er eene provinciale inrichting van maken,
gaan ue weg van de gulden gedragslijn,
die tot nu toe onze leuze was geen étatisme
of provincialisme, maar privaat initiatief
aanmoedigen en ondersteunen.
Maar 't is de drang van de omstandighe
den die ons nu noodzaakt in 't vaarwater
van de socialistische groep te zwemmen en
ik zou daarin geen bezwaar vinden dat kan
opwegen legen de stellige verplichting die
wij genomen hebben de inrichting van een
Sanatorium voor mannen te helpen tot stand
bremgen.
Ik zou uit loutere menschlievendheid, in
geest van solidariteit, zonder geestdrift maar
met taaien moed, de taak aanpakken, en om
den financieelen last voor de provincie zoo
licht mogelijk te maken uitzien
eenerzijds naar nieuwe inkomsten
anderzijds naar besparingen.
NIEUWE INKOMSTEN.
Iiwdien het Sanatorium van Sijsseele, dat
meer dan 3l/s miilioen zal kosten, tot stand
kan komen, 't is dank aan vrijgevigheid; de
edelmoedigheid van onze bevolking en ik ge
loof niet dat het vermetel ware te verhopen
dat ieen vierde van onze bevolking zou willen
tusschen komen jaarlijks voor een frank in
de onderhoudskosten van het provinciaal
Sanatorium van Houthem.
voeringen die toch mees: op herhalingen uit-
loonen
Tijdens de bespreking kwamen meest de
minderheden aan het woord en het was tee-
kenend hoe weinig zij het princiep der be
lasting zelf aandurfden.
Ook heeft het de Liberalen niet weinig
moeite gekost om een reden te kunnen vin
den om de belastingen niet te stemmen. Het
is nogal eigenaardig dat zij, die jaren lang
leurden met vaderlandsliefde, nu juist aan
vaderlandsliefde te kort schieten als het
erop aankomt het vaderland geldelijk te
redden. Zij hebben eens te meer getoond
welke kleinzielige politiekers zij zijn. Mis
schien wel hopen zij kiesmyrit te slaan uit
hun verzet tegen de belast nge Maar de
kiezers zullen zich daar niet aan laten beet
nemen.
In de kamer werd de begrooting van
's lands middelen gestemd met 115 stemmen
legen 24 en 1 onthouding. De Senaat heeft
dezelfde begrooting goedgekeurd met 113
stemmen tegen 7 en 3 onthoudingen.
De tegenstanders zijn de Liberalen, de
Fronters, de Communisten en een paar
Katholieken.
Het is dus met eene overgroote meerder
heiddat zoowel Kamerleden als Senaatheeren
hun vertrouwen uitgedrukt hebben in de
huidige democratische regeering.
Dit vertrouwen, uitgebracht juist na het
stemmen van millioeiiennieuwebelastingen,
juist na het uiteenzetten van een finantieei
plan,, dat om zijne^v utiitid alles overtreft
wat tot nu toe in ons latid aangewend ge
weest is, dit vertrouwen is van groote be-
teekenis.
Als de parlementairen, die het werk van
Minister Janssen van dichtbij zien, die
's lands begrootingen van dichtbij kunnen
onderzoeken, die de rekeningen kunnen uit
pluizen en fijn kunnen nagaan hoe het met
ons land gesteld is, als die mannen hun ver
trouwen stellen in het huidige Staatsbestuur,
hoeveel meer redenen hebben wij niet om
hetzelfde te doen.
De reuzenpoging welke thans door de
Regeering gewaagd wordt om een gezonde
geldwaarde in ons land te scheppen is een
daad van goedbegrepen vaderlandsliefde en
van openbaar belang.
Alle standen der samenleving hebben er
een zeer groot belang bij dat deze finantieeie
operatie moge gelukken. De toekomst onzer
nijverheid, de bloei van onzen handel zijn er
rechtstreeks aan verbonden.
Maar ook de arbeiderstand is grootelijks
bij het al of niet lukken dezer geldelijke be
werking betrokken.
Men moet geen ijdele hoop stellen op het
geen in de eerste weken kan gebeuren,
maar men moet ook toch niet alles in 't zwart
inzien. Kalm en vol vertrouwen de gebeurte
nissen afwachten zal nog het best zijn.
De nieuwe belastingswetten zullen hun
weerslag doen gevoelen op het economisch
.leven van ons land,..en dus ook van den.
arbeideissfand, dat valt niet te betwisten. De
nieuw gestemde belastingen zullen den prijs
van het leven doen verheugen en offers vra
gen aan al de standen, aan de rijken, aan
burgers, aan de handelaars, aan de boeren,
aan de arbeiders.
Wij moeten ons echter door geen paniek-
zaaiers laten beïnvloeden We moeten den
roestand nemen zooals hij is en gelukkig zijn
als wij door de genomer.e maatregels voor
geenegeheeleombuiteüng van ons geldwezen
zijn komen te staan. Dit zou eene echte ramp
geweest zijn.
Men bedenkedat'wij,(Belgen, in zake duur
leven en helastingszwaarte nog altijd een
bevoordeelde plaats bekleeden onder de vol
keren welke door den oorlog geteiste'd wer-
ded. Zelfs landen als Nederland, die geen
oorlogswee kenden, zijn verplicht hun volk
zware lasten op te leggen.
Wij moeten begrijpen en het diep in ons
verstand pienten, dat de opoffering welke de
Regeering ons vraagt noodig is om te redden
wat wij bezitten en vervolgens om hetgeen
wat wij na de oorlogsramp overhielden of
sinds dien verwierven geleidelijk op te
voeren tot zijne vooroorlogsche waarde.
De werklieden moeten weten dat de staat
bijna 800 miilioen uitgeeft aan de ontelbare
ondersteunde sociale inrichtingen die ten
bate komen aan de arbeidersklas en dat
zulks slechts mogelijk kan blijven bij een
gezonden geldtoestand.
Dus, we moeten cfé verzwaring der lasten
beschouwen, niet als kapitaalsvermindering
of louter verlfes, maar veeleer als een voor-
deelig uifzetten van fondsen, waarvan de
kroos de bron moet worden van onze herle
vende welvaart, het steunpunt van ons her
overd crediet.
De bespreking over het legercontingent
voor 1926 heeftin Kamer zoowel alsin Senaat
de kwestie van den diensttijd en van gewes
telijke indeeling te berde gebracht.
Zoo het contingent schier inet algemee n
stemmen goedgekeurd geweest is, dat betee-
kende volstrekt niet dat iedereen ermede
akkoord ging. Ver van daar. Tegenover de
welwillende houding van Minister Kestens
van HOUTHEM-bij-VEURNE.
In dun laatsten zittijd van den Provincie
raad kwam ter bespreking De overname
door de Provincie van het Sanatorium van
Houthem dat aan den Staat toebehoort.
Dr Brutsaert, om zijne bijzondere bevoegd
heid in die zaak, werd met het opmaken van
het verslag belast. Het werd op bevel van
den Provincieraad gedrukt, en, daar de zaak
voor ons gewest van 't grootste belang is,
drukken we met genoegen deze merkweer-
dige studie over.
Verslag van de Eerste Commissie.
Het Ministerie van BinnenlandscheZaken
en Volksgezondheid stelt aan den Provincie
raad voor het bestaande Sanatorium van
Houthzm over te nemen, gelijk het gaat en
staat, met ai de gebouwen, het mobilair en
het raateraal, zonder onkosten, en mits enkele
vo irwaarden, waarvan in de boodschap van
de Bestendige Afvaardiging melding is ge
maakt.
Het Ministerie vraagt nu eene spoedige
beslissing, dewijl een schrijven van 5" .Maart
1924 zonder gevolg bleef en het toch om
reden van besparing aan de inrichting van
Houthem, die nu aan zijn vroegere bestem
ming niet meer beantwoordt wil verzaken.
De inrichting van Houthem, was binst
den oorlog een veldlazeret, na den oorlog,
een hospitaal dat al de vernielde hospitalen
van de verwoeste streek moest vervangen
dan later, naarmate hospitalen in de ver
woeste streek werden herbouwd, diende
Houthem tot schuilplaaats voor de tering
lijders die van uit de afgeschafte Sanatoria
van Chanay en Job, diep in Frankrijk, langs
de Zwitsersche grens, aldaar overgebracht
werden.
Nu dient het bijna uitsluitelijk als Sana
torium voor teringlijders de paviljoenen
voor besmettelijke ziekten zijn maar zeer
weinig bevolkt in het bijzonder paviljoen
met 12 bedden voor vlektyphus of typhus
exanthématique, kwam nooit geen zieke
binnen.
De weerde van grondgebouwen, materi
eel, mobilair, wordt op meer dan 1 rntllioen
geschat, en ik herhaal het, de Staat zou ons
dat al schenken, zonder daarvoor de minste
vergelding te vragen. Het ware misschien
het oogenblik van het vers van Virgilius te
herhalenTimeo Danaos et dona feremtes».
Ik betrouw de Grieken niet, zelfs als ze
met geschenken afkomen In alle geval,
betaamt het dat wij die zaak ernstig onder
zoeken.
De le vraag die wij ons stellen moeten is
deze
Kan de inrichting van Houthem, die nu al
zooveel verschillige bestemmingen gekregen
heeft, voor Sanatorium dienen
Het huidige Sanatorium van Houthem,
ligt langs de Fransche grens, op 200 meters
afstand van de tramstatie Houthem-Doorn,
op den buurtspoorweg Poperinghe-Veurne.
Het ligt op een open veld te midden van
vruchtbare landerijen, het beslaat 4 h. 66 a.
de grootte van een kleine hoeve, is met jonge
vrucht- en sieraadboomen beplant, en om
ringd van een grooten hof.
De lucht is er gezond, gelijk in geheel het
Westland geen nijverheid is in de buurt.
Verders laat me toe UEd. voor te lezen,
wat ik in 1922 schreef over de economische
inrichting van een Sanatorium.
Ik wenschte het zoo eenvoudig mogelijk
te zien oprijzen, omdat de tering in aftocht
is. In Amerika waar over 30 jaar de strijd
krachtdadig werd aangevat, is men nu tot
dien verbazenden uitslag gekomen, dat vele
Sanatoria en lazaretten voor teringlijders in
de hospitalen onbevolkt zijn.
Als men hier en waarom niet, dan k
aan 't inrichten van preventoria, door ons
volk meer en beter te onderwijzen over de
gevaren van tering, de middels om ze te
voorkomen en te verspreiden, als mee hier
redelijker wijze dezelfde uitslagen mag ver
wachten, waarom dan gebouwen zetten die
eeuwen kunnen trotseeren en stijf en stram
zich aan den vooruitgang der wetenschap
onmogelijk kunnen aanpassen
Ik zou geen monument bouwen gelijik
men nu dat veelal doet, geen luxe inrichting,
dat stoot den behoeftigen man af en komt
hij er, hij leert er zijn armtierig verblijf
Wij zijn nu in Januari. Van nu af moeten
door de patroons de pensioenwetten worden
toegepast voor hunne wefkiieden en be
dienden.
Welke patroon is er volkomen opdehoogte
van wat hem te doen staat Bijna geen
enkele. Katholieke patroons, zoo ge geen
raad weet,doet wat reeds tal van werkgevers
gedaan hebben. Stelt U in betrekking met de
pensioenkas van 't Volkshuis.
(Voor Poperinghe).
Doet dit rechtstreeks,ofwel door tusschen-
komst van den Boerenbond voor de land
bouwers of den Chrisfen Middenstandsbond
voor de Burgers, die alle beiden afgeveer-
digden hebben in het bestuur van de Pensi-
oengillde van 't Volkshuis. Gij zult er uwe
bedienden en werklieden kunnen laten in
schrijven en verders al vernemen wat U te
doen staat.
't Kost u niets en het doet u tijd winnen.
Het ontslaat u van veel last en moeilijkheden
die u anders te wachten staan.
Werkgevers der omliggende gemeenten,
richt U ook tot de plaatselijke pensi
oenkas. Fieze is aangesloten bij het ver
bond der pensioenkassen waarvan de zetel
in 't Volkshuis te Poperinghe is Alle inlich
tingen zullen U gegeven worden.
'I Is tijd, méér dan iijd. Wacht nu niet tot
het te laat is, want dan zult gij er groot spijt
"van hebben, omdat 'gij dan a! de gevolgen
van uw besluiteloosheid alleen zult moeten
dragen.
M. W. Alle Zondag morgen van 9 tot
11 uur wordt er bureel gehouden voor de
Pensioen kwestie, in het Volkshuis te Pope
ringhe.
De nood was bijzonderlijk groot in en
rond Luik. Daar stonden zondag niet min
dan 10.000 huizen onder water. Het leger
werd ter hulp geroepen.
De twee derden der stad zijn aangetast.
Nergens werkt nog de electriciteit. Het
schouwspel is akelig om te zien. Over heel
deze bloeiende streek hangt de grootste
desolatie... Hoeveel ellende, hoeveel puinen
in het verschiet... Alleen het Wester-kwartier
en de buitensteedsche heuvelen zijn vrij ge
bleven. Er verschijnen geen dagbladen meer.
Treurige bilan
Buiten een aantal menschenlevens waar
van het verlies onherstelbaar is, is de stoffe
lijke schade onzaggelijk over gansch het
land.
Millioenen en inillioenen frank zijn verlo
ren gegaan 250.000 arbeiders zijn werke
loos men vreest voor 't uitbarsten van
ziekten aan velden, vruchten en huizen
kan de ramp zich nog lang laten gevoelen
veel personen zagen hunne bezittingen ver
nietigd en verloren.
De Hulp
De Koning schenkt eene gift van 100.000
frank en overhandigd de som van 2.000.000
frank hem, ter gelegenheid van zijn zilveren
jubelfeest, geschonken.
Het Amerikaansch Rood Kruis schenkt
250.000 fr. De stad Antwerpen 300.000 fr.
fr. Mgr. Rutten beveelt collecten in alle
kerken van zijn bisdom.
De regeering heeft onmiddelijk prachtig
ingegrepen. Troepen, gendarmen, materieel,
voedsel, drinkbaar water, melk kieeren,
schuiltenten, werden in allerijl naar de
geteisterde streken gezonden.
De Toestand
Het grootste gevaar is weg. De val van
het water wordt algemeen waargenomen
maar er zal nog gedurende lange weken
ellende heerschen. Er bestaat groote vrees
voor besmettelijke ziekten.
De regeering zal onverwijld grootsche
dij ken werken laten uitvoeren om een herha
ling van deze ramp te voorkomen.
De Poperinghenaar doet ook een
oproep tot zijne talrijke Lezeressen en Lezers
om aan de duizenden slachtoffers hulp te
bieden.
Honderden gezinnen zijn in nood, hon
derden werkersgezinnen zijn werkeloos,
duizenden kleine kindjes missen aan bed
dingen en warmte.
De Westerstieek zal zijne landgenooten
ook helpen in deze schrikkelijke ramp en
hierom openen we ook eene
INSCHRIJVINQSLIJST
om hulp te bieden aan de
Geteisterden der Overstroomingen.
EERSTE LIJST
De Poperinghenaar 100.00 fr.
Jan, Albert, Elisabeth, Maria,
Paula, Lena en Cecile Sansen,
elk 1 fr. uit onzen spaarpot 7.00 fr.
Hr en V'r. Sansen-Decorte 25.00 fr.
Totaal 132.00 fr.
Alle giften mogen ten onzen bureele ge
bracht of gesioit worden op onze postcheck-
rekening nr 15.570.
Vele kleintjes maken een groot Wie kan
er niet minstens 1 fr. geven We verwach
ten dat van al onze Lezers.
Zooals men verder kan lezen wordt ons
land getroffen door eene ramp die ontzettend
is. Duizenden huizen staan onder water.
Honderdduizenden werklieden vallen zonder
werk. Er is voor millioenen schade. De be
volking, de overheden, het leger en de
rijkswacht hebben bovenmenschelijke po
gingen ingespannen om den eersten nood te
helpen. Ter plaatse tracht men onmiddelijke
hulp te schenken.
Maar het is slechts binnen enkele dagen
dat men de uitgebreidheid der ramp zal
kunnen nagaan. Indien alles wel gaat zal al
het water binnen 14 dagen niet weggetrok
ken zijn. In duizenden huizen zullen weken
noodig zijn om de kei Iers leeg te pompen en
maanden zal het duren alvorens de fabrieken
en de machienen zullen werkvaardig zijn.
Overal dreigen ziekten. De werkloosheid,
het verval, armoede en rouw bedreigen het
land van Maas en Schelde.
Zooais gezegd werd de zaak besproken
maar de beslissing verdaagd.
^ulkerij IF. CL .laeofos
Ter gelegenheid van Nieuwjaar, zullen
door het
Huis Photo LUXOR
Rue du Taciturne, 39, BRUSSEL
na inzending van een klein portret met 1 fr.
postzegels ingesloten. 1000 artistieke ver-
giootingen 30X40 worden ten geschenke
gegeven. Hoogstens 2 per huisgezin.
Photo LUXOR.
Kamer en Senaat zijn nu in verlof. De
laatste dagen van het jaar werd er door onze
Wetgevers veel werk geleverd.
Men wilde met Nieuwjaar in orde zijn met
de belastingswetten en ook met de begrooting
van 's lands middelen, het legercontingent
en enkele kleine voorstellen. Het is gelukt
dank aan flinke vergaderingen waaronder
eene nachtzitting in den Senaat.
De Kamer- en Senaatheeren zijn stipt op
hunnen post gebleven en er zat vooruitgang
op het parlementair machien.
Ze klaagden in den Senaat zelfs dat het te
rap ging. Zou het integendeel niet telkens
zoo rap mogen gaan De wetten die met
minst gepraat gestemd geweest zijn, zijn
toch de slechtste wetten niet.
De belastingswetten werden op bekwamen
fijd ingediend, nagezien in de afdeeiingen,
grondig besproken en gewijzigd in de mid-
denafdeeling. leder Kamerlid had tijd genoeg
om in de openbare zitting zijn gedacht te
zeggen en om amendementen in te dienen.
De meerderheid was op de bijzonderste
punten volledig akkoord'
Waartoe dienen dan die ellenlange rede-
Uit Frankrijk meldt men dat de Aisne
in de streek van Reims eene ware ramp
veroorzaakt. De Leie heeft talrijke over
stroomingen veroorzaakt en millioenen
schade veroorzaakt aan velden en Fabrie
ken: duizende werklieden vallen werkeloos.
Tengevolge van den storm zijn verscheidene
schepen uitgebleven.
De schade in de ramp is wellicht nergens
grooter dan in Nederland, het land van
water en wind.
't Begint al vanaf Maastricht. Linker- en
rechteroever der Maas staan blank zoo ver
het oog reikt. Ook het water van Rijn en
Waal stroomt met geweld door de lage lan
den aan de zee.
Wij zijn het nieuwe jaar ingetreden onder
den indruk van deze groote ramp, die over
den lande is gekomen, en benevens enkele
menschenlevens, onberekenbare schatten
verslonden, onmetelijk leed heeft gesticht.
Wij zijn ditmaal de begunstigden en ont
snapten aan de gruwelijke gevolgen van de
verbolgen natuurkrachten. Maar dit voor
recht moet ons bewegen om de geteisterden
des te milder bij te staan.
Wij mogen niet onverschillig blijven voor
zooveel lijden, en de beste wijze den Heer
onzen dank te betuigen, zal daarin bestaan
zelf te geven en anderen aan te zetten tot
broederlijke tegemoetkoming.
Hier is geven niet enkel eene verdienste,
maar ook een plicht.
De ramp is begonnen in den nacht van 31
December tot 1 Januari. Een droevige
nieuwjaarsdag dus voor vele landgenooten
Te Brussel trad de Zenne buiten haar
oevers op sommige plaatsen, dicht bij de
bi uggen staat het water een meter hoog.
Veel verkeerswegen zijn onderbroken en den
buiten gelijkt een echte zee. Maatregelen
moesten genomen worden om de bewoners
te bevoorraden. Aan wegen, huizen, hovin
gen, ijzerwegen enz. is de schade onbe
rekenbaar en voor veel geteisterden onher
stelbaar. Vier dagen lang waren verscheidene
voorsteden zonder licht.
De overstroomingen van de Leie en de
vreest, kalmeeren ze wel. Vrieze voelt zich
zeker als een dictator, omdat ieder hem
schuwt. Mijn allerbekoorlijkst heksje is
achter de struiken verdwenen. Virginie zal
met het eten wachten, maar ik kan nog niet
naar huis gaan. Er is hier te veel op te ne
men. Ik werk nog. Straks is alles weg.
Verschalde spreidde een nieuw doek uit
en maakte een aantal schetsen die hij thuis
kon uitwerken.
En 't was na tweeën toen hij bij Ruya
terug keerde.
Virginie kloeg, dat mijnheer Floris zijn
noen pot had laten bederven. Verschalde
stelde haar gerust.
Als uw man overwerk heeft, peinst hij
ook niet veel aan 't uur der maaltijden,
merkte Floris op.
Maar gij kunt toch schilderen als ge
wilt.
Als ik wil Neen, vrouw Ruya. Ik
moet mijn buit pakken als ik hem krijgen
kan.
Maar dat begreep de goedige, eenvoudige
vrouw niet.
Floris at dan. Hij vertelde aan Ruya wat
Albijn Vrieze gezegd had.
O, die sloeber 1 riep Ruya uit. Maar
mijnheer Floris, let op voor hem. Hij zou u
een kwaden slag toebrengen.
Maar mijnheer Floris, mijd de heks,
zei Estelle. Dan zal Albijn u ook gerust
laten.
De heks Zit dat nog in uw hoofd. Ge
spreekt als een oude vrouw, die niet lezen
of schrijven kan, merkte de schilder wat on
geduldig op. ('t Vervolgt.)
De menschen kunnen zoo onrechtvaar
dig zijn, hernam jufvrouw Viota. Moeder
en ik zijn anders dan zij.
Ze aarzelde om door te spreken.
O, ik weet, wat ge bedoelt, zei Ver
schalde luchtig. Er is veel bijgeloof.
Ge hebt dus al gehoord, hoe ze me
noemen.
Ja. Maar lach daarmee. JufvrouwViota,
menschen als wij staan daar immers boven.
En wie zoo over u spreekt, krijgt van mij
de volle laag. Ik heb sommigen al gezegd
hoe dom en achterlijk ze zijn, boe klein
geestig en belachelijk ze zich aanstellen.
Eens werd ik door eenige jonge man
nen omringd. Ze waren dronken en scholden
me voor heks. Wie weet, wat er nog zou
gebeurd zijn, ware niet plotseling die Albijn
Vrieze verschenen. Hij gooide er twee, drie
opzij, plaatste zich voor me en daagde ieder
uit. De lafaards dropen dan af en Albijn
leidde me naar huis.
Ik kan dus begrijpen, dat ge milder
denkt over den man dan ik.
Maar u aanvallen...
Misschien de jaloerschheid als van een
hond. Laat ons over hem zwijgen.
Nu vrees ik dien Albijn ook. Ik ontmoet
hem liever niet. Hij lijkt me zoo ruw.
Verschalde verzweeg hoe de strooper
gedreigd had hem te vermoorden, indien hij
zich moeide met Dora Viota. En nu de
schilde» weer tegenover de beeldschoone
jonkvrouw stond, besloot hij zich niet aan
de woorden van den kerel te storen.
Zijt ge gisteravond goed thuis geraakt?
vroeg Verschalde.
O, ja, en ik dank u nog eens voor uw
hulp.
Die werd u gaarne geboden. Maar toen
ge dien wegel ingeslagen waait, meende ik
een gil te hooren.
Een gil.
Dora was ontsteld,al deed ze haar best om
zich te beheerschen.
Dat hebt ge u zeker verbeeldt, hernam
ze. Ik heb niets bijzonders bemerkt.
Ik ging nog den wegel op tot bij uw
huis. Maar toen zag ik u veilig binnen en
keerde terug.
Gij gaaft u te veel moeite voor mij,
mijnheer. Ik moeter u voor danken. Nu ga
ik heen.
Ze scheen plots gejaagd.
Wanneer beginnen we met de schilder
lessen vroeg Floris, want daar was a!
dadelijk het verlangen Dora opnieuw te
ontmoeten.
Och, het is beter, dat ik er niet aan
begin, klonk het treurig. Ik leer het nooit.
Die kunst is te hoog voor me. En ik beroof
u van uw tijd.
Zeg dat niet I Of is er een ander be
zwaar
Ik vrees ook, dat ik te weinig tijd zal
hebben.
Och, kom Ge zijt hier waarschijnlijk
voor de gezondheid van uw moeder.
Ja. En moeder vraagt veel zorgen.
Maar we kunnen bij uw woning schil
deren. Wel, denk er eens over na. En volg
den drang van uw hart.
Hij reikte haar de hand. En Dora Viota
ging nu snel heen.
Prachtig kind, mompelde Verschalde
haar nastarend. En om dien bruut, dien
ruwen strooper, zou ik haai mijden Ik zal
ten revolver koopen en Albijn Vrieze het
wapen toonen. Dat zal hem wel temmen. Als
zulke gasten zien, dat iemand hen niet
eenige stonden nog trilde zijn hand om te
werken, om de pracht der natuur uit te
beelden
Maar dat ik die Dora meed, zei hij. Ik
ben hier gekomen, om te schilderen. En ik
beb waarlijk wel meer schoone meisjes en
vrouwen gezien, om me nu niet door een
onbekende te laten inpakken. En wie is zij
Wat weet ik van haarIk heb ze een dienst
bewezen, dat is al. Maar waarom zou ik me
vooirhaar in het gevaar steken Het ware
al te dwaas. Ik behoef Dora niet meer te
ontmoeten en dan moet ik me aan den
strooper ook niet storen. Ik wil hier werken.
Ik zoek geen avonturen.
Die gedachte stemde hem kalmer.
En weer keek Verschalde naar het dal.
Hieir was het uitzicht overheerlijk.
Niet langer getalmd, dacht Floris, of
alles is weg en ik heb niets.
Hij stelde den ezel op, en weldra was hij
aan Jen arbeid.
Hij ging er geheel in op, vergat Dora Viota
en Albijn Vrieze, was overmeesterd door
zijn kunst. Er bestond niets anders meer
voor hein, dan het panorama, hetwelk zich
in zijn kleurenpracht had ontrold.
Toch Oora.
Verschalde bloosde. Zij ook scheen als uit
een droom te ontwaken.
Ze kleurde nu eveneens.
O, mijnheer, vergeef me, ik was onbe
scheiden, zei ze,en zewildezich verwijderen.
Onbescheiden, wel neen, jufvrouw.
Ik sta hier zeker al heel lang en ik had
me zelve vergeten.
Dus ge zijt hier al een tijdje.
Ja.
Ik wist het niet.
Ik wandelde... het is overal zoo schoon
na den regen, en ik zag u aan het werk. Stil
kwam ik nader, om u niet te storen... en
eens te kijken. Maat dan volgde ik uw werk
en ik benijdde uw kunnen. Soms voel ik,
of het ook zou gaan hij mij.
Ge hebt nooit geprobeerd te schilderen?
vroeg Floris.
Neen. Het leek ine een onmogelijkheid.
Ik durfde er niet aan beginnen.
Maar wie weet... Ik zal u les geven...
Ge moet het beproeven en ik kan u helpen.
Verschalde was weer onder den invloed
van haar schoonheid en vorstelijke houding.
Maar dan dacht hij aan Albijn Vrieze.
Ik zal u vermoorden
't Was of die gruwelijke woorden hem
weer tegen klonken. Maar moest hij zich de
wet laten stellen door zoo'n bruut, een ge-
meenen kerel Zou hij laf voor Albijn
Vrieze achteruit deinzen
Dus gij stondt al een tijd achter mij
vroeg Verschalde weer, toch wat verward.
Ja, o ik wou u niet storen. Ge gint zoo
in uw werk op. En ik begrijp het, zulke
morgens zullen we niet veel hebben.
Wil ik u leeren schilderen Ik meen
het ernstig. Ge moet probeeren.
Even giansde haar gelaat.
Ik zou het nooit kunnen, sprak Dora
dan... Het is zoo'n groote kunst... zoo
verheven boven me.
Wie weet. Als ge den drang voelt, is
het al veel. Neem les. Dan kunnen we oor-
deelen.
En ik mag u niet van uw kostbaren tijd
berooven.
Maar ik schildermeteen ook. Het is
mijn plicht u te helpen. Wie weet, wat er in
u sluimert.
Mag ik er nog eens over nadenken, al
dank ik u reeds voor uw edelmoedig aanbod.
Wel, ja, denk eens na, ofschoon ik dat
onnoodfg vind. Ge hebtzinvoorschoonheid,
de natuur trekt u aan.
Eensklaps vertelde Floris, dat Albijn
Vrieze hem aangerand had. Daar was een
wild verlangen in hem om de waaarheid te
weten over haar verhouding jegens den
strooper, om te hooren, dat ze niet met
Vrieze verkeerde.
En hij zag haar echoon gelaat nu verdui
steren. Maar dan fonkelde toorn in haar
oogen.
Die ellendeling I zei Dora.Hoe durft hij.
Kenl gij hem
Hij heeft wel eens wat voor moeder en
mij gedaan. En hij weigerde het loon, dat
we hem aanboden.
Dan zal hij vereering voor u hebben.
Die vereering wijs ik natuurlijk af. Hij
ziet er ongunstig uit, maar toch heeft hij zich
eens edelmoedig jegens mij betoond en me
moedig verdedigd. En daarom groet ik hem,
als ik hem ontmoet, ofschoon ik hem liever
mijd.
U verdedigd
Plots zag Floris tranen bij Dora. Dat
ontroerde hem.
Mengelwerk van De Poperinghenaar 4
Verschalde antwoordde niet meer. Hij
zette zijn weg voort. Hij had een gruw van
die kerel. Wie kan haat voelen in dit heerlijk
land. En die bruut sprak van moord.
Albijn Vrieze volgde hem echter even.
't Is goed, dat ik het drie maal zeg,
sprak hij. Als ge u met Dora Viiota moeit,
vermoord ik u. Zij is van mij. En teuirmnt
voort I
Eensklaps had de gansche omgeving haar
schoonheid voor Floris Verschalde verloren.
Zijn hart bonsde luid.
Wat klonk die drie maal geuite bedreiging
hera gruwelijk toe I En de schilder voelde,
dat de schavuit het meende en in snaai zou
zijn een moord te plegen.
Maar wat had hij er de derde maat bijge
voegd Dat Dora Viota van hem was Zou
die beeldschoone, die ontwikkelde, kunst-
voelende maagd trouw beloofd hebben aan
zulk een ruwen kerel, iemand, die door
ieder gevreesd werd I
Dat kan niet, mompelde Floris. 't Is
snoeverij van den schelm. Zoo iets is onmo
gelijk. Dora is te fijn, te hoog. Neen, 't kan
niet.
Of had Dora een belofte afgelegd uit vrees,
om den geweldenaar te sussen.
Verschalde had een onbehaagl ijk gevoel.
En hij was zoo geestdriftig vertrokken. Voor
Drie uren waren voor Floris Verschalde
omgevlogen. Zijn doek was af, foch vaardig
genoeg om het thuis te voltooien.
En de schilder keerde tot de werkelijkheid
terug. Tevreden beschouwde hij zijn werk.
Hij wendde zich plots om. Hij voelde het,
als 't ware, dat er iemand achter hem stond.
Het was Dora Viota. Ze zag er allerliefst
uit. Ze geleek zelf een bloem hier tusschen
het herfstgoud.
