HET NOTARIËEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
Mieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken.
uonnisson
HOMiossricnieri
uitgeverSfitiSEif uannESTE. aruhKerij
Zondag 17" Juli 1927.
25 Centiemen
24* Jaar. -- Nr 29
Z. Em. i^at*dinaal Van l^oey.
Verhooging van Wedden.
21 Juli, feest der
Onafhankelijkheid
VLAANDEREN IN FEEST
De Fransche taal
in de Lagere Scholen
De landpacht.
Politiék Overzicht.
In den Provincieraad.
Regeeringskinderen.
De aanwerving van Zeelieden.
De Duitsche bewapening.
Prinses Marie-José.
De Belga en de Frank.
De bestuurlijke taalwêt.
Godsdienst en Socialisme.
Weg met het kapitaal.
Hoe ze veranderen.
ÖNTHULUNÜ VAN HET fiEDENKÏEEKEN AAN DE GESNEUVELDEN
te WOUMEN
Naar Duitschland.
VAN DEN JACHTWAKER
door
11' JULIVIERINÜ TE POPERINGHE. EEN DEEL VAN DEN STOET.
Leening
der Verwoeste Gewesten
In 't Buitenland
Aliiioi0itspri|s psr jisr
In Stad 12.50 f. In Belglap.pstt 15.00 fr.
Amarlka 31 fr. Andara landen 23.50 fr.
TARIEF DER PRIJZEN s
Biriesien uerBsspinian
Eene Inlasschlng 0 fr. 90 per regel
O fr. 80 per regel
2 en 3 Inlaisch.
1 fr. 50 p. regel
6 frank
HERHAALDE ANNONCEN
prijzen op aanvraag.
Alle annoncen zijn ▼«•ral te betalen en Moeten
legenden Donderdag noen ingezonden worden
Kleine berichten tegen den Vrijdag noen.
Gasthuisstraat, 15, Poperinghe
Teléloon O. PoatchAck 15.870
FOFERDIBHEHAAB
GEDACHTEM
Twee aanzichten aantrekken la wel
niet eerlijk maar toch profijtig.
Oude voérllen hooren gaarne een zwee-
pe kletsen.
Al te haastig breekt den hals.
Een offer aan den Heer gebracht
Brengt zegen, steun en kracht
Al a Iemand's haring niet meer braadt
v/ordt 't beste werk een slechte daad.
Men kan niet rechte kijken
In een kromme atrate.
Een mensch zonder vriend
Is een wereld zonder zonne.
Met spijkeren en sparen
Kan men veel geld vergaren.
dat Vlaanderen nog leeft en dat Vlaande-1 noch ondervinding niet rust, te atelier; j
ren niet wil vergaan. boven de uitspraak der opvoedkundigen Q,
Midden den feestroes gevoelde men; Zou men in sommige pensionaten, waar'P Ministers kr_gen tot nog toe 35
en nok hewaarsehool- en laser onder- 'dzend frank, waarbij 18 duizend frank
kregen tot nog
Is een triomf geweest. Meer dan volle
zaal, die het heerlijk spel, welverdiend
en gulhartig, heeft toegejuicht.
De eerite foio van Mgr Van Roey als K'rdlnaal.
Sedert 1814 was Belgle met Holland
vereenlgd. Het vormde het Koninkrijk
der Nederlanden, dat allea bezat wat
noodlg was om een voorspoedig en ge
lukkig land te vormen.
^Ongelukkiglijk begreep Koning Willem
zijne zending niet. Hij was zeer partijdig
tegenover de Belgen en deze hadden veel
redenen tot klagen.
Een oproer te Brussel werd spoedig
gevolgd door de omwenteling van Sep
tember 1830. Dank aan den moedigen
strijd der Belgen, werden de Hollanders
verjaagd. Een voorlooplg Bewind werd
gevormd. Het nam het bestuur in handen.
Het deed de Hollanders verdriiven uit
Belgle en vormde het Nitlonaal Congres
Het Nationaal Congres verklaarde
Belgle onafhankelijk. Het mlek eene Bel
gische grondwet. Baron Surletde Chokler
werd tot Regent uitgeroepen en aan Prins
Leopold van Saksen Coburg Gotha werd
de Belgische Koningskroon aangeboden
Z. M. Leopold i werd als Eerste Ko
ning der Belgen Ingehuldigd op 21 Juli
1831. Hij legde op dien dag te Brussel den
eed af van trouw aan Belgie.
Dat zijn, geheel beknopt, de geschied
kundige gebeurtenissen welke Belgle elk
jaar herdenkt op den Nationalen feestdag,
op 21 Juli.
Heeft Belgle, als land, zich eene ichon-
ne plaats weten te veroveren in de rij der
volkeren, het valt te betreuren dat het
zijn plicht niet gedaan heeft tegenover
zijn eigen volk. Zoo komt het dat Belgle
niet meer mag rekenen op de algeheele
genegenheid van alle Belgen en dat Is
zijn eigen schuld.
De Vlamingen zijn immer de beste
dienaars geweest van Vorst en Land. De
oorlog heeft zulks eens te meer bewezen.
Welnu vanaf Rogier, die in 1830 reedt
verklaarde dat Belgle nu het Vlaamsch
zou te niet doen, tot op onze dagen toe
zijn de Vlamingen als minderwaardigen
behandeld geweest In hun land.
Niemand min dan onze Koning Albert
heeft dit getuigd, als wanneer hij In 1918
aan de Vlamingen gelijke behandeling
beloofde als de Walen. Men belooft toch
niet te geven wat Iemand reeds bezlt.l
De Vlamingen vragen niets beters dan
trouwe dienaars Ie zijn van hun land.
Maar het is ten nadeele van Belgie zelf
van te eischen dat de Vlamingen hunne
taal, hunne zeden, hun eigen zelf zijn
afleggen om als goede Belgen te kunnen
doorgaan.
Dat Belgle de Vlamingen in volle recht
en rechtveerdlgheld behandele, en elke
Vlaming zal aan Belgle, zijn land, de eer
geven die het toekomt.
Belgle bereidt zich om de honderdste
verjaring te vieren zijner onafhankelijk
heid.
WH het hebben dat deze viering alge
meen en welgemeend weze geheel het
land door, dat het zich dan verhaaste de
belofte van Koning Albert tot werkelijk
heid te brengen.
De Vlamingen vieren gaarne en zij
vragen nlels beters dan te mogen mede
vieren. Maar kan men het hun ten kwade
dulden dat zij eerst eischen wat hun toe
komt, hun recht, hunne volle recht in
Belgie, hun land
Overdrijving, van welken kant zij ook
kome, is misplaatst en nadeelig.
Als overtuigde Vlamingen wenschen wij
niets meer, dan dat de verhouding van
Belgie tot Vlaanderen zoo worde dat alle
Belgen eensgezind en welgemeend de
Belgische nationale feesten zouden mo-
[en vieren ea hulde mogen brengen aan
3e!gle om de gelijkheid en de rechtveer
dlgheld waarmede het zijne belde kinde
ren, de Vlaming en de Waal, behandelt.
Mocht die wensch van 21 Juli 1927
spoedig werkelijkheid worden.
Ter gelegenheid van het nationaal
feest wordt iedereen verzocht zijn huls
ta willen bevlaggen.
I echter overal een klemmend gevoel van men ook bewaarschool- en lager ouder
i onrust. Wij leven in een tijd van gevaar wijs geeft, niet eens mogen beginnen
voor Vlaanderen. Ergroelt een drang naar rekening te houden met die uitspraken
daden, die tastbaar zouden uitdrukken van de groote pedagogen?
wat al opgekropte bitterheid om einde- j Het Is erbarmelijk om zien hoe men In
looze miskenning en achterultstelling In sommige, of laat ons zeggen in vele pen
de gemoederen schuilt, een drang naar slonaten, kleine kinderen die thuis nooit
uiting van een vasiberaden wil om 't letsanders hebben gehoorddan Vlaamsch,
nieuwe offensief van het franskiljonisme om niet te zeggen het dialect van vader
in Vlaanderen af te keeren. en moeder, zoo maar aanstonds begint te
Daarom was deze Vlaamsche hoogdag verpapegaaien,
zoo welkom, daar hij de Vlamingen een Wanneer de kinderen enkele maanden
gewenschte gelegenheid bood om uiting op die scholen zijn, kunnen ze, juist als
te geven aan hun voileelschen. eenpapegaai,hetWeesGegroetin'tFransch
afdraaien en dan vertellen de ouders heel
preutsch op familiebijeenkomsten, dat
In Poperinghe werd het feest heerlijk men in het pensionaat algelijk goed leert,
medegevlerd. De bevlagglng was heel want dat de kleine reeds haar Wees Ge-
bevredigend. I groet in 't Fransch kende, na twee
In den Katholieken Kring waren hon- maanden
derden aanwezigen om het prachtig feest Ongelukkig bevroeden die ouders niet
bij te wonen en den begeesteringwekken-hoe men bezig Is met hun kinderen te
den zanger M. Depont uit Gent toe te vermullezelen. Van al die woorden die de
juichen. 'kleintjes In 'i Fransch afdreunden is er
i Bij den optocht sloten zich een flink1 «een enkel waarvan ze den zin begrepen,
aantal deelnemers aan en onder de op-Wat ze deden dankten ze alleen aan een
wekkende tonen van 't muziek en het hel vaardigheid van hun jong geheugen,
trompetgeschal der turngllde trok men: En dan kan men het ook bijwonen, dat
naar 't Vlaamsch Huis, waar Advokaat jonge kinderen een heelen avond zitten te
Versteeie in een prachtige rede den geest- zweeten op de vervoeging van het werk-
drift deed oplaaien en hoopvol de toe- woord avoir, waarvoor dan ten slotte de
komst deed inzien. hulp van vader of moeder moet Ingeroe-
De opvoering van Phlllpplna vanpen worden. En 's anderendaags keert het
Vlaanderen door de Vlaamsche Meisjes kind naar huls terug met onder het huls-
werk dat door vader of moeder, en niet
door het kind gemaakt Is, een sierlijk in
rooden inkt geschreven tres bien 1
Wanneer er in de Brusselsche scholen
zooveel abnormalen worden aangetroffen,
dan is het In de eerste plaats te danken
aan het stelsel kinderen van drie jaar
lesien te geven in een taal die ze niet
verstaan.
En zu'ke abnormalen worden ook In
zeer vele pensionaten gekweekt.
Fransch leeren is bijna een levensnood
zakelijkheid, maar dat men van den stel
regel niet af wijke eerst de moedertaal
en daarna de tweede taal.
Het kind zal er best bij varen en men
denke niet dat het grondig aanleeren In
de eerste plaats van de eigen moedertaal
een hinderpaal zal zijn, voor het aanlee
ren van andere talen, wel integendeel.
Wanneer men de moedertaal grondig kent
zti het geheel wat gemakkelijker gaan.
de Btudie van andere talen aan te pakken.
De ouders mogen ten andere ook niet
vergeten dat de lagere school onmachtig
Is aan de kinderen een voldoende kennis
van de Fransche taal te geven, zelfs al
wordt er mee begonnen vanaf het eerste
j:ar. Wie de Fransche taal gced wil ken
nen, moet er meer van leeren, dan wat de
lagere school er zou kunnen van geven.
Wanneer bij de kinderen a's grondslag
een min of meer algemeene ontwikkeling
van de verstandelijke vermogens is gelegd
Is het terrein heel wat beter geschikt voor
verder ontvankelijkheid der studie eener
tweede, derde of vierde taal.
Met de onderwijskwestie op hooger
terrein te stellen en ze vrij te houden van
alle kleingeestige nevenbedoelingen, kon
men er zeker van zijn, dat het Onderwijs
en de Kinderen er voordeel zullen bij
halen.
Wie een gedacht wil hebben van wat
er in Vlaanderen met 11 Juli laatst omge
gaan Is, hoeit maar de Vlaamsche dag
en weekbladen open te slaan welke In de
laatste week verschenen zijn. Men vindt
er eene opeenstapeling van namen van
gemeenten, dorpen, steden waar onze
Vlaamsche hoogdag gevierd geweest is
Men mag met reden twijfelen ot er nog
een enkele gemeente gevonden wordt In
geheel Vlaanderen waar men, ten minste
door eene bevlagglng, het Sporenfeest
niet medegemaakt heeft.
O ja, de trommen hebben geroerd, de
klaroenen geschald. Dreunend muziek
heeft de lucht vervuld. Stoeten, vol
pracht, rijkdom en bloemenweelde heb
ben de straten onzer steden doortrokken
Optcchtenmet klapperende veelkleurige
vlaggen hebben honderden zalen vol
geestdriftige toehoorders gebracht.
Men heeft gloedvolle aanspraken ge
houden, men heeft blijde liederen gezon
gen. Op Concert- en Tooneelbije-nkom-
sten heeft men Vlaanderen* kunstschat
tentoongespreid. En dat al Vlaanderen
ter eere En dat al uit zuivere liefde
voor Vlaanderen. En dat al zonder den
minsten dwang, ja apijis tegenkanting en
en vuige lastertaal.
11 Juli 1927 heeft eens te meer bewezen
Bij de bespreking van de begrooting
van Kunsten en Wetenschappen heeft
men de kwestie van het aanleeren van het
Fransch in de Lagere Scholen nog eens
aar geraakt.
Over het algemeen heerscht er bij vele
menschen in Vlaanderen, waar men het
zoo ver gebracht heeft alles te verpoli
tieken een mlsopvaltlng wanneer er
tirzke is over het aanle ren van het
Frarsrh.
Zij '.ie de V aamsche beweging slechts
kennen door hun franichschrijvend dag
blad, slaan aanstonds de armen in de
lucht, wanneer er sprake Is van moe
dertaal, voertaal in he* onderwijs want
die woorden niet begrijpende, denken die
■nenschen, dat zij die zulks voorstaan
tegen het Fransch »zijn! Het werd reeds
:o"veel malen gezegd, niets Is min waar
Voor wie open oogen heeft in Vlaande
ren, blijkt het al te klaar, en de levens
ondervinding spreekt hier al te duidelijk,
dat het voor eiken Vlaming bijna een
onafwendbare economische noodzakelijk
heid is, in Belgie een tweede taal te ken-
ken. En daar de Fransche taal, door de
praktijk tot een tweede taal is gegroeid,
zal de tweede taal die door zooveel Vla
mingen moet gekend zijn, dan ook de
Fransche zijn.
Geen enkel Vlaming, die over een
greintje praciischen zin beschikt zal zulks
loochenen, zelfs de me' st extremistische
Vlaming niet, want ook de sterkte van
deze laatste reeks Vlamingen ligt juist In
het feit, dat velen zich niet alleen de
Fransche taal, maar meer andere talen
nog hebben eigen gemaakt Practlsch be-
echouwd, ligt er voor de Vlamingeti alle
voordeel In, niet slechts twee talen te
kennen, maar er zelfs meer te spreken en
te schrijven.
Maar het vraagstuk van het aanleeren
der tweede taal, voor ons de Fransche,
heeft ook een opvoedkundigen of peda-
gogischen kant. Het is juist deze zijde die
door de ouders meestal uit het oog wordt
verloren, juist omdat men ook deze kwestie
verpolitiekt heeft. De ouders demcen
verkeerdelijk, in hun verlangen om hun
kinderen wat fran*ch te doen leeren
dat dit niet meer gaan zal wanneer hun
kinderen vanaf het eerste leerjaar met die
studie niet beginnen.
Meermalen gebeurt het wel, dat de
ouders zeer verkeerd, een ongunstig oor
deel vellen over een bepaalde school, om
dat hun kinderen na een paar jaar school
gaan nog niet bekwaam zijn, het Onze
Vader of het Wees Gegroet in het Fransch
af te zingen
De Belgische wet op het lager onder
wijs schrijft voor dat met de studie van de
tweede taal (de Fransche taal) moet be
gonnen worden in het vijfde leerjaar, 't is
te zeggen daar of omtrent op elfjarigen
ouderom.
Dat is een regeling die genomen is na
wijs en grondig cwerleg met opvoedkun
digen van ons land en van het buitenland
en rile van pedagogisch standpunt uit
volstrekt te verdedigen is.
Menig geleerde opvoedkundigen, die
hun leven en hun studie wijden aan dit
bijzonder moeilijk vak, zijn het daarover
eens dat het kind eerst de eigen taal, dus
de moedertaal moet aanleeren en daarna
de andere, zooniet doodt men de persoon
lijkheid van het kind.
Is het niet spijtig dat er ouders gevon
den worden, die verwaand genoeg zijn
hun eigen oordeel, dat opde minste studie
vergoeding. Thans zullen zij 100 duizend
frank krijgen. De eerste Minister en de
Minister van Bultenlandsche Zaken zul
len nog meer krijgen, doch men weet nog
niet juist met hoeveel ze zullen worden
tevreden gesteld.
De Volksvertegenwoordigers kregen 12
duizend frank waarbij 8 duizend frank
vergoeding. Die 20 duizend frank zullen
op 25 duizend gebracht worden.
Terloops mogen wij wel zeggen dat de
Fransche Kamerleden 45 duizend frank
ontvangen. De Fransche Kamerleden ver
tegenwoordigen elk 75 duizend kiezers,
wijl bij ons elke Volksvertegenwoordiger
maar door 40 duizend stemmers naar de
Kamer gezonden wordt. Zoodat de Fran
sche Kamerleden een veel grooteren last
hebben om dragen ook.
Onlangs heeft de Landbouwcommlssie
van den Senaat het ontwerp landpachtwet
grondig gewijzigd. De duur van de pacht
welke door de Kamer op 9 jaren vastge-
sield was, wordt op 3 jaar teruggebracht.
Ook de terugwerkende kracht wordt uit
het ontwerp van de Kamer geschrapt. Dus
terug naar de Kamer met dit ontwerp.
Maar de Senaat zal het in dezen zittijd
niet kunnen afhandelen. En dit jaar zal
er dus van geen pachtstatuut sprake zijn.
De landbouwers moeten dus naar het
oude stelsel voortboeren en gedurende
nog een jaartje in de onzekerheid blijven
leven wat betreft den vorm van het ko
mende landstatuut.
Het ontwerp op de landpacht werd
reeds ingediend toen de heer Vande
Vyvere nog minister van landbouw was,
dus twee jaren geleden. Waarlijk het
vraagt tijd voordat de Kamers zich erover
accoord kunnen stellen. Er staan ook
groote belangen op het spel.
De Provinciale raad, heeft het voorstel
den 11 Juli als officieelen feestdag te hul
digen, bij eenparigheid van stemmen
aangenomen buiten de Socialisten die
zich onthielden.
De kwestie werd onderzocht om een
electrisch hoogspanningsnet aan te leg
gen in de bergstreek der provincie, Dra
nouter, Dickebusch, enz.
Een toelage wordt toegekend voor het
Inrichten van een operatiedlenst bij de
ziektegilden.
De kwestie der verpleegsters en
kraamvrouwen wordt besproken. Men
oordeelt verdei dat het boek van Prof.
Daels Moeder en Zuigeling in alle
boekenkasten zou moeten aanwezig zijn
en zoo mogelijk door elke vrouw gelezen
worden.
Het sociaal geneeskundig sekretarlaat
zal een ganscbe schaar geleerden ter be
schikking stellen voor het houden van
voordrachten. Aan dit secretariaat wordt
eene toelage toegekend.
Verders werden de methodes onder
zocht om de afvalwaters der fabrieken te
zuiveren, dit In verstandhouding met de
provincie Oost-Vlaanderen.
Er zijn In België 2733 kinderen, onder
wie 777 landloopers en bedelaars, die op
kosten van den Staat in private en in
staatsbestIchten worden onderhouden.
Die kinderen kosten aan de belasting
betalers zoo wat 10 millloen 717 duizend
frank of 3 920 frank per hoofd.
Hoeveel slachtoffers zijn eAonder die
kinderen, niet van armcS en ongeregeld
leven
In der waarheid zijn die kinderen meer
te beklagen dan ie begrollen.
De heer Boens, had een wetsvoorstel
Ingediend, houdende verplichting voor de
vlsscher# een scheepsjongen ter opleiding
op hun schip te nemen.
De commissie heeft dit voorstel onder
zocht en verworpen, nadat ook de heer
Boens zijn voorstel had ingetrokken, doch
met de heer Aaseele reeds afgesproken
had over een eventueele verhooging van
de premiën voor de opleiding der
visschers.
De heer Brutsaert werd tot verslagge
ver benoemd.
Minlstarde Brocqueville heeft In den
Senaat eene verklaring afgelegd die in
Duitschland veel op ziens verwekt heeft.
Hij heef; namelijk gezegd Ik ken het
aantal mannen die door de Relchwehr
vrijgesteld wordt. De Intellectueelen wor
den na zes maanden vrijgesteld en de an
deren slechts na drie, vijf, zes en zelfs
acht jaar
Deze verklaring, over de geheime be
wapeningen onzer Oostergeburen, werd
reeds afgelegd In Februari laatst In de
Kamer. Dan heeft Dultschland geen vin
verroerd. Tegenover deze tweede be
schuldiging echter gevoelt Dultschland
wel dat doodzwijgen niet meer mogelijk
ls.
Het is nogal eigenaardig, dat Dultsch
land in volle geweld opgetrokken Is naar
Minister Vandervelde om uitleg te vra
gen. Deze heeft met reden doen opmer
ken dat het aan hen Is te toonen en te be
wijzen dat het zoo niet is.
Het Is meer dan wenschelijk dat eens
licht worde gespreid over die geheime
bewapeningen van het Duitsche Rijk.
Alleen ten prijze dier gegevens kan de
wereldvrede op stevige grondslagen wor
den opgebouwd.
Men wil onze Prinses getrouwd heb
ben. Het nieuws over hare verloving met
den Prins van Denemarken is nog maar
pas tegengesproken, of het gerucht loopt
reeds dat ze zou verloofd zijn met den
Italiaan Hertog Umberto des Pontiles,
zoon van den hertog en hertogin d'Aoste,
broeder en schoonzuster van den Itallaan-
schen Koning. Dit nieuws wordt ook nog
niet officieel medegedeeld.
Minister Houtart heeft laten hooren
dat er geen spraak Is den frank voor
goed te vervangen door den Belga, daar
die maatregel alleen het duur leven zou
verhaasten. Een lage munt was steeds
een middel om te komen tot goedkoop
leven.
Bij de begrooting van spoorwegen heb
ben de Heeïen Heyman, Van den Eynde,
Vergels en Vande Vyvere den Minister;
geïnterpelleerd over de vele misbruiken j
en verkrachtingen van de bestuurlijke
taalwet. Door de verschilllge sprekers
werden de voornaamste grieven uiteen-;
gezet, als de verkeerde interpretatie van
de wet, de taaicommissie, de benoemin
gen, afdankingen en verplaatsingen.
Het antwoord van Minister Anseele
was eerst ontwijkend en dubbelzinnig
maar op aandringen van Vande Vyvere
moest Anseele eindelijk toegeven.
De toekomstzalleereuofhetgemeendis.
De socialistische meerderheid van den
gemeenteraad van Villers-le-Boulllet, heeft
er toe besloten alle godsdienstige zinne
beelden uit de scholen der gemeente te
doen verwijderen.
Hier en daar komt de roode aap wel uit
de mouw en stellen de socialisten zich aan
als echte logebroeders.
Maar op meerdere plaatsen durven ze
dan toch nog zeggen dat ze niet tegen den
godsdienst zijn 1
Dezer dagen ging aan de Azurenkust
de verkooplng door van één der schoon
ste eigendommen uit die heerlijke streek,
t Is een allerprachtigst domein, dat tot
hiertoe behoorde aan een gekend mlllion-
nair. Het kasteel met de aangrenzende
bosschen en landerijen is aangekocht ge
worden door... gezel Leon Blum, één der
hoofden van de Fransche socialistische
partij, die er eigenaar van geworden is
voor de som van één millloen 875 dui
zend frank
Nu zal men zeggen de socialisten zijn
tegenwoordig vermomde kapitalisten,
zooals de communisten hun verwijten.
Maar die laatste dan
Wij vernemen dat Zijne Excellentie, de
heer Titcherine, één der grootste kop
stukken van de Soviets, om reden van
gezondheid eenige weken aan de Azuren-
kust gaat vertoeven.
Maar de kreet van al die kluchtspelers
blijftWeg met het kapitaal I
H;t is sappig de voor-oorlogsche socia
listische brochuren te lezen. Men zou
zeggen dat zij alle werden geschreven
door mannen la Jacquemotte I
Verbeeld u, toen riepen de kameraden
eigendom Is diefstalhet kapitalisme
moet kapot, weg met den Koning, het
leger, geen vaderland, geen oorlog, enz
enz., te lang om te melden.
De oorlog Is gekomen en dan viel er al
veel In duigen van de socialistische groot
spraak.
En toch gelukten zij er weer In, na den
oorlog, zand te strooien in de oogen der
naïeve menschen. Da landen waren uit
geput, de reactie van hier en daar, kor
tom, alleen de socialisten zouden het spel
eens opknappen.
Het algemeen stemrecht kwam, en nu...
vooruit I
Bij de eerste kiezing in 1919 behaalden
de rooden een triomf I
Zij moesten nu helpen aan 't Regee-
rlngsboelfje. Doch toen kwam de kat op
de koord. Men weet welken mlllioenen-
dans onder andere het ministerie van
citoyen Wauters het land kostte.
Doch de socialisten moesten de Regee
ring uit en gingen in de oppositie.
Het spelleken herbegonZij zouden
alles redden, doch het massa-proletarlaat
moest hun nog meer triomfen bezorgen.
Zoo trokken zij naar de fameure kiezing
van April 1925.
Het duur leven, de belastingen, alles
zou verdwijnen, en, waarlijk de oude
truc pakte weer 1
De roode partij behaalde een onbetwist
bare zegepraalOf er gefeest werd I
Maar...
Nu moesten de kameraden terug de
Regeering in.
En wat I lebben zij veranderd
Het duur leven? Laat ons lachen, de
index gaat naar de 1000
De belastingen Och kom, de socialis
ten stemden heef braafjes een-en-half
milliard belastingen mede.
De woningcrisis Ge zijt er wel mee
Minister Wauters kwam zeggen dat de
betaling der premiën niet kon worden
voortgezet.
De socialisten stemmen heel braafjes de
legerbudgetten, de verhooging van de
burgerlijke lijst, ai wat ge wilt. Guido
Het Vlaamsche Volkstooneel, dat reus-
achtigen bijval behaalde te Parijs, zal in
Augusiui Tijlopvoeren te Maagden
burg (Duitschland) bij gelegenheid van
de tentoonstelling van Tooneelwezen, die
In deze stad plaats grijpt.
De kunstenaar Rubbens was ook een
beste diplomaat. Mogelijks zal door de
kunst een betere verstandhouding en In
niger kennis komen onder de verschilllge
volkeren.
Mengelwerk van De Poperinqhenaar» 29
DE DOCHTER
ROMAN
7%.
Om dan in gezelschap van die slet
te zijn, de dochter van de blauwster I
hoonde Lelda.
Dat meisje zal zich niet vertoonen.
En dan nog, we moeten er medelijden mee t
hebben. Welkeopvoeding heeft ze gehad
Toe, rijd eens mee I Laat het vrede zijn I
Neen, Ik blijf thuis I
Lelda verliet verstoord de keuken, waar
Hugo aan het ontbijt zat.
Hugo Wlllebald zuchtte. Hij deed zijn
best om oneenlgheld uit huls te weren.
Hevig was er getwist, toen hij Leida mee
deelde, dat hij geen franskiljon meer
wilde zijn, maar natuurlijk zou leven.
En eiken dag was er nog gehaspel over.
Zeker, Hugo haatte die ruzie, maar hij
zou zijn huis vlaamsch maken, zooais het
behoorde.
Na het ontbijt, laadde hij de waren voor
de Moeren in ziln tilbury.
Toen kwam Leida bij hem.
ik zal uw goesting doen en toch eens
mee rijden, zei ze, koel nog.
O, ik ben blij, antwoordde Hugo.
Er was liefde voor elkaar, dat wist hij,
en hij hoopte dat de vrede volkomen zou
teiu;Veeren. Lelda gal toch weer een blijk
van goeden wil.
Een hall uur later reden de echtgenoo-
ten heen. 't Was nog vroeg. Vroolijk zon
nelicht lag over de streek. Hugo praatte
opgewekt. Leida bleef nog norsch. Ze
vergezel de haar echtgenoot n It t va n harte
Ze wilde eigenlijk het leven op de hoeve
eens afspieden, maar dat zei ze niet...
Hugo moest eerst voor een dringende
zaak te Adlnkerke zijn.
Juist naderde een begrafenlstocht.
Uw vader Is er bij, zei Leida.
Ja, en I la ook en Rudolf...
O, dat is de begrafenis van die
blauwster zeker...
Ja, Ik denk het. Er is veel volk bij.
O/erdreven van uw vader en van
Ida om daar achter te loopen. Voor zoo'n
vrouw. Vindt ge dat nu ook niet
Het mensch is toch wreed aan haar
eind gekomen...
Hoe leefde ze.
Wei, Ziene smokkelde. En Leida,
laat ons oprecht zijn. Ik heb ook dikwijls
geblauwd en gij vondt het heel goed.
Dat was anders.
Blauwen Is blauwen. Er is nu veel
volk, omdat de menschen deernis hebben
met Ziene en haar dochter.
Dat blauwen van die vrouw Is niet
't zelfde als van ons. En uw vader en Ida
moesten daar niet bij zijn. Dat Is mijn
gedacht.
Zeger W llebald bemerkte zijn zoon en
schoondochter. Hij verliet den lijkstoet
om hen aan de tilbury te begroeten.
ik moet nog naar de Moeren, ea dan
komen we eens aan, zei Hugo.
Ha, dat is goed.
Een blijde trek verscheen op Zegers
gelaat.
Geweetzeker wleerbegraven wordt,
hernam hij.
Zlece.
Ja. Een ongelukkig geval. O, dat
blauwen ls slecht werk. Waren de men
schen toch wijzerHugo, waag er u niet
meer aan. Zlene's dood Is een wreede les.
't ls waar...
'tGaat jaren goed, maar't loop', toch
eens mis...
Zeger praatte nog even en begaf zich
dan In de kerk.
Hugo deed zijn boodschap en reed dan
met Lelda naar de Moeren, de groote
landbouwstreek op de grens van West
en Fransch Vlaanderen, waar In vroeger
tijd uitgestrekte waterplassen lagen. Co-
bergher had die In de 17' eeuw droog ge
legd. En al had de oorlog soms zijn werk
verstoord, altijd weer zegevierde de vol-
harding
mensch.
Vruchtbare
hoeven.
en krachtdadigheid van
akkers omringden er de
deernis mee. Ze zit nuergens in de schuur.
We moeten haai maar laten ultschreemen.
Ze zal wel bedaren.
Rudolf en Hugo waren al gauw in ge
sprek over de vlaamsche beweging. Leida
ergerde er zich zeer aan. Ze verzamelde
hier heel wat stof voor kritiek. Ze zou
thuis Hugo haar meening wel zeggen.
Na het noenmaal ging Lelda eens den
boomgaard rond. Ze zag Leontine, die
niet aan tafel was geweest. Haar mager
gelaat droeg de sporen van het schromelijk
verdriet.
Zeg slunse, wat doet gij hier vroeg
Leida.
Leontine schrok geweldig. Werd ze nu
toch op deze hoeve gesmaad
Ge moest beschaamd zijn u nog aan
j de menschen te vertoonen, hernam Lelda
En dan dringt ge hier binnen, schijnheili
gen ge I De bazin moest u van 't hof schoppen
Leontine kromp als ineen.
Ida Wlllebald heeft me gehaald
stamelde ze.
Op Zondag 10 Juli was geheel Woumen
In feest ter gelegenheid,deronthulling van
het gedenkteeken aan de 60 Gesneuvelde
Soldaten en Burgerlijke Oorlogsdooden
der gemeente.
Tijdens de hoogmis gaf Eerweerde
Heer De Beir, krijgsaalmoezenier, een
gelegenheidssermoen
's Namiddags om 4 ure begon de op
tocht twee muzleken, verschilllge groe
pen, wagens, wielrijders, ruiters, de
families der dooden, en de gemeente-
overheid.
De opvatting van den Zlnnebeeldigen
Stoet was Iets nieuws en eigenaardig en
tevens wel geluktwe zagen verbeeld
bij de oorlogsverklaring de jonge ge
trouwde man verlaat vrouw en kindje
tranchée- leven onzer soldaten de
belgische weggevoerden door duitsche
pinhelmen geleid de belgische spioe-
nen Ia de 14 piotten bij Madeion
Hulde aan de Gesneuvelden en Ver
heerlijking der Graven. Alles was heel
wel en deftig weergegeven
Na"een'gloelende rede van heer Colaert,
gaf deze, namens de'lnrlchtingscommlssle
hetjGedenkteeken over aan de Gemeente-
overheid.
De Heer ^Burgemeester bedankte' het
inricbtingscomiteit dat zijn best gedaan
had voor het oprichten van het monument
en het welgelukken derfeesten, hij dankte
ook de inwoners, en de Woumenaars die
in Amerika verblijven,diedoor hun gelde-
lijken steun het oprichten van het gedenk
teeken hebben mogelijk gemaakt.
Vervolgens sprak de Eerweerde Hear
De Beir, Krijgsaalmoezenier, een fijne,
welgepaste slotrede uit.
Na de gebruikelijke Brabanconne.door
het muziek van Dlxmude, dreunde een
krachtige Vlaamsche Leeuw, door het
muziek van Vladsloo.
Het feest verliep in de beste orde.
Het monument is een kunstwerk van
beeldhouwer Antoon Van Parys van
Deynze, eenvoudig en grootsch opgevat
het verbeeldt een machtige kolon, met
kruis ten toppe, onderaan eene vlaamsche
Op ganscta den doortocht waren de moeder met kind, in biddende houding,
huizen bevlagd, en voor den eersten maal Er was veel volk, en 's avonds had er
wapperden leeuwenvlaggen aan vele eene Cinemavertooning plaats In open
huizen. lucht.
5 t. h. 1922
Zaterdagmorgend heeft In de Nationale
Bank de 62e trekking plaats gehad der
leening 5 p.c. 1922 der Verwoeste Ge
westen.
Reeks 121 008, n. 3 wint 250.000 fr
Reeks 121.008, n. 14 wint (00 000 fr
Reeks 32.903, n. 9 wint 100.000 fr
De overige nummers der reeksen
121,008 en 32 903 en deze der reeksen
67.366 zijn uifkeerbaar met 300 fr.
In Rusland werden eenige tientallen
personen, honderden hulzen, talrijke
bruggen en duizende stuks vee door den
stroom medegevoerd
In een kruitfabriek te Warschau had
een erge ontploffing plaats. Twee per
sonen werden gedood en zes zeer erg
gekwetst.
Na een banket te Cleveland werden
een twintigtal vooraanstaande Duitsch-
Amerikanen ziek en vertoonden vergifti
gingsverschijnsels.
In Duitschland viel de bliksem in een
kudde schapen 18 dieren en de herder
werden gedood.
Eene vreeselijke aardbeving heeft
het H. Land geteisterd. Te Jerusalem is
een persoon gedood twaalf werden ge
kwetst een gedeelte van den Dom van
het H. Graf ls gescheurd. Te jericho
bleven 3 dooden onder de puinen in het
omliggende is de verwoesting heel erg
Uit andere plaatsen worden nog doode
lijke ongevallen gemeld.
Latere berichten melden dat de ramp
veel erger is. Er zijn eenduizendtal slacht
offers waarvan 108 dooden en 345 ge
kwetsten in Palestina 300 dooden in
Transjordanle.
Overal, doch het meest In Duitsch
land, hebben erge onweders gewoed.
Parijs werd fel geteisterdkelders over
stroomd, verscheidene brandstichtingen,
Instortingen, la 't binnenland werden ver
scheidene personen gedood, onder meer
drie in 't Noorden.
Een deel van Londen werd onder water
gezet. Nabij de Teems stond de vloed een
meter hoog in de straten. Er zijn verschei
dene personen verdronken.
Ida kwam ook buiten en voegde zich
bij haar schoonzuster.
Vader isblij, dat ge gekomen zijt. En
ik ook, sprak ze.
't Is tegen mijn goesting, beweerde
Lelda. Hoe lang blijft ge hier nog wonen.
Dat zijn toch geen manleren.
Ik meende, dat ge nu veranderb
waart, hernam Ida.
Ik heb meer karakter dan Hugo. En
Ik laat me niet zoo gemakkelijk omklap
pen, hoort ge Het zijn toch geen manie
ren, dat ge hier woont
Bij vader
En bij Rudolf Voorde. Ge kondt bij
ons komen, dat weet ge wel.
Om van u schimp te hooren, Leida.
Ze mogen 't allemaal we»en, wat ik
peins, zei deze bij zich zelf.
Eigenlijk was ze ook jaloerscb, dat Ida
bazin zou worden van een grot te hoeve
en met Rudolf rijker zou zijn dan Hugo
en zij.
Eindelijk keerde Leida ook weer in huls
terug.
Hugo we moeten naar Veurne, zei
ze.
Wat haast? vroeg Wlllebald.
Erisnogveel werk, beweerde Lelda,
Maar Hugo maakte geen haast. Leida
Weef met nijdig gezicht zitten.
Eindelijk stond Hugo op. En hartelijk
nam hij van allen afscheid.
Zeger Wlllebald stapte mee naar de
tilburij.
Gs hebl me zitten beleedigen! bs
weerde ze. Ha, ik zal nog mee gaan naar
uw familie.
Ik u beleedlgd 1 Hoe dan
Ge wlldet niet meegaan naar huis
Ha, neen. Ik had goesting nog wat
te blijven en Ik moet toch niet altijd
uw goesting doen.
Ge zult nu zeker heele dagen
Voorde's willen zitten. Nu Is 't al Voorde
Uw vader mag een huisje bouwen op
hof.
Naast het hof, op grond dien bi
koopt. En zoo blijft vader vrij man.
Ja, vrij man.
Wat hebt gij tegen de Voorde's
Rudoli en zijn moeder hebben zich prach
Rond Serajova hebben groote woud-
branden gewoed. Meer dan 100 huizen
werden vernield.
In Dultschland is een heel dorp van
1300 inwoners totaal verwoest er zijn
daar alleen reeds 80 dooden In andere
plaatsen werden hier 10, daar 7, ginder
12, elders 5, enz. personen gedood, Heele
families zijn omgekomen. Bruggen zijn
weggeslagen, fabrieken en bulzen ver
nield, velden overstroomd, 't Was een
ware zondvloed. De ramp heeft meest S
districkten getroffen. Er zouden ruim 150
dooden en 1500 gekwetsten zijn. Da stof
felijke schade ls onzeggelijk.
Bij den brand eaner hofstede te
Pozen in Polen werden viji der bewoners
foor het vuur verkoold.
In Chili hebben twee treinen op mal
kaar gereden. Er zijn 10 dooden en 40
gekwetsten.
Een watervliegtuig werd neerge
bliksemd in Canada, er waren 3 dooden.
In Canada woedde een hevige ha
gelstorm, die veel schade aanrichtte.
Te Wlttrlng werd een vrouw door
het oaweder doodgebllksemd.
Door het ontploffen van een houwit
ser in het kamp te Bullecourt werd een
soldaat gedood.
-Te Fives heeft een geweldige brand
de kartonfabriek Trudet gedeeltelijk vsr-
nield. 40.000 fr. schade.
Een landbouwer te Belle-Vue wsrd
aangevallen door een stier en deerlijk
vertrappeld en doorstoken.
Een cycloon heeft de stad Noworos-
ryck in Rusland geteisterd 80 personen
verloren het leven,
en
Hugo moest In een winkel zijn. Hij zat
er met Leida eenigen tijd bij de vriendelijke dli °'doof'uw SSlaat Maar' moest
'menschen, goede klanten. Maar Lelda r„1 ff?
praatte niet veel. Ze voelde zich hooger Meiredonk zitten. Daar is uw plaats^
dan deze buitenlieden, zij de dame uit de wat ^eb ik u misdaan I kreet
stad. Leontine.
Rond elf uur kwamen Hugo en Leida De menschen kennen uw schande
op d* hoeve van Voorde. Gi weg... Ik wil u niet zien, slet. Als ik
De bazin ontving hen vriendelijk. Ida hler wandel, moet ge me van voor de voe-
ook toonde zich minzaam. Lelda daaren- ten blijven. Ge verdient het dat de men-
tegen bleef koel. schen u verachten.
Vrouw Voorde wilde, dat de bezoekers De arme weeze vluchtteachter deschuur
bleven noenmalen. weg.
Men sprak over Zlene's begrafenis. Ik doe niet mee aan heel die dcernls-
Leontine, de dochter van Ziene Is historie, mompelde Lelda. En Ik zal Hugo
hier, zei vrouw Voorde. Ik heb er veel wel eens waarheden zeggen.
Ha, neen, bedankt voor zulke gastvrijheid, te week he„innen re aan den tig gedragen jegens vader. En Ida zal een
gerust geweten. Gij wilt kwaad denken.WaafHugo verrast. .welgesteld.
Als ge zoo doet, Is het geen wonder,Daaf aan hneKk van (!gn boom. Eea boerin
dat de pnker van het kasteel u aansprak, Dan blijf Ik dicht bij Ida, als ze] Och, Lelda, van de boeien en boe-
schimpte Lelda. trouwt. Maar Ik wil toch alleen wonen, rlnnen moeten we leven en bijna heel
üat is gemeenriep Ida verootwaar- zaj verdienen door wat te! Veurne. Wat zou de nering zijn zonder
digd uit. boeren. Ik kan land pachten van mijnheer j de boeren I En de grondeigenaars leven
Ik zeg wat ik meen I 1 Broere van Veurne. ik voel m- weer vjn de boeren I Zonder de boeren ware er
Altijd mij belasteren I Uit hoogmoed, gioek. En zonder werken zou ik niethier geen handel. En een boer als Rudolf
want dat Is het. Ge zoudt baas moeten kunnen leven, ook al had Ik fortuin. heeft meer fatsoen dan de baron
kunnen spelen over uw man, over vader Wel, vader, 't ls een goed gedacht.Ge zijt wel fel veranderd.
en mij. Ge doet ot ge van groote familie Ea als Ik u kan helpen, om wat Inspan te f Ja, dat ben Ik en gelukkig. Ik heb 'I
zijt en ge stelt u belachelijk aan, koopen, ge moet het maar zeggen, sprak u uitgelegd dat ik niet meer als een dwaas
Over mij wordt niet gebabbeld. Hugo wil leven, die de «rooten na aapt. Toe
Ik word door nie nand belasterd dan j Dank ujongen. Veel inspan heb ik Leida, doe als ik. Smijt al dat onuatuur-
door u. Dat Is de waarheid. Alle men
schen zijn me genegen. Maar van eigen
familie word ik beschimpt. Goddank, mijn
broer is anders. Doe maar voort Lelda,
als ge er plezier In hebt.
Ida liet Lelda staan.
niet noodig. Rudolf zal 't labeur voor me lijke af. Laten we ons toonen zooals
doen. zijn, Vlaamsch.
Lelda zei op dit alles nog niets. Koel Ik wil geen lomperik zijn
nam ze afscheid van haar vader. j Met ons slecht Fransch waren
Maar wat later In de tilbury, barstte veel lompet dan een Vlaming,
de bui los. j Hugo zou nog een strijd hebben thuis,
we
we
maar hij zou zijn familie, zijn taal en zijl
aard niet meer verloochenen.
Verdwenen.
't Was donker geworden. Al sedert een
paar uren had Ida Leontine niet meer ge-
rien. Ze meende, dat deze naar haar hut
was gegaan om 't een en 'tander te halen.
Maar nu maakte Ida zich wat ongerust.
Ze sprak over die afwezigheid binnen. Da
koeiwachter, die nu ook in de keuken was
zei
Die madam uit Veurne heelt op
Leontine gekeven en Leontine Is dan van
'l hof geloopen.
Ida schrok.
De madam uit Veurne... dat moet
Lelda zijn.
En wat zei ze aan Leontine I vroeg
ze den knaap.
O, dat ze beschaamd moest zijn hier
te blijven, en zoo nog van die dingen.
Ida riep Rudolf In de gang.
Hoe gemeen van Lelda, zei ze. Lelda
zal Leontine van hier verjaagd hebben.
Ze bestaat zoo.
Maar wat gaat het haar aan. dat
Leontine bij ons woont Zij heeft er te
Veurne toch geen last van.
Ze is gewoon zich met alles te
noelen- Ze is een tijd bulten geweest en,
♦oen ze weer binnen kwam, zag ze er op
gewonden uit. Leontine zal uit v-eeze
wegge'oopen zijn. Ze zit voorzeker In
haar huls. We moeten ze gaan halen.
Ze zal wel weer keeren, meende
Rudolf.
{'tV*r volgt).