f
Ml* Eiicharisiiscn congres
van misn
ie Of iet van de Bisschappen
üaa Oüzijies schalen
verlas ens Heer
08 uiereiddopogosi ie meoo
Hond de Bede^/siapt
naar den Wzerfcoren
HET KANAAL YPER-YSER
M ELOTTE
Politiek Overzicht
ZONDAG 24 OOGST 1930.
WEEKBLAD U CENTIEMEN -I 27» JAAR. - N' 34.
Motarieel-, Annoncen- en Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken. Wie inlichtingen begeert over aankondi-
't Is de IXXepeld
heden Zondag 24 Oogst.
Ontroomer a MELOTTE, N. V.
i Remicourt
3 S
«£.U -
<per post)
Frankrijk: 85 fr?
Congo:
Andere landen4® fï.
TARIEF i
Su/aizia Berichtans
1 fr. per reek;
minimumprijs per
ïnlassching4 fr.
FQPEBQffiHilUBff
Postabonnenten in Belgia die van woonst
veranderen, moeten dit aangeven in 't post-
bureel dat hun bedient, en sai«S aaa eie&>
I gingen, wordt verzocht ets poitieg»! voor
Telefoon N' 8. - Uitgeoee SANSEN-VANNESTE, Poperingb^ - Po.tcheok N- 15.57». i bij dj, schrijve,, .oegeo.
Aüe annoncen gtm
vooraf te betala® t
;s moeten tegea d«*£
Donderdiag noea
ingezonden wor<te;|
Kleihe bericht*».
tegen den
Vrijdajp
manxuf-.
TARIEF i
Kotnviefflle
V«rkoopmectt
99 cant,
per gewone reg*A
Asnon sacs i
Prijzen op aanTrsssfl
W»J jneawMfreuwyov
■KHWWPBtt
Ze stond reeds lang te wachten, half ge
doken in de donkere van een hoekhuis haar
kind in n' sjaal gewikkeld, alsof ze liefst
niet gezien werd.
Binnen in de klaar lichte drankzaal daar
klonken zware stemmen van halfdronken
mans en schetter en gillen en lachen van
vrouwvolk; een elektrieke piano overgoot al
dat rumoer met valschklinkende, als spelden
prikkelende ijzerklanken; 't moest Valen
cia zijn of zoo iets. In dat pjeziermidden
zat haar man, dat wist ze: ze was er altijd
met hem geweest... nog zoo lang niet gele
der,...
Negentien jaar!... Tot voor enkele weken
liepen ze gearmd, de koppen thoopgeleund;'
z'haddcn zoo geloopen van hun zestiende,
hunkerden naar zonde, moegeleefd al eer
hun leven rijp was... Eindelijk had ze aan
haar moeder moeten gewagen van de na
kende gevolgen dier langdurige samenloo-
perij, en moeder die niets gedaan had om
't gevaar van haar kind af te weeren, moe-
der was in hevig schelden en kijven tegen
i haar uitgevallen.
Zoo was 't begin geweest van haar huwe-
Jijkcteven: acht weken nadien was ze moeder
geworden. Nu was haar kindje vijf weken
I oud en stond ze in de kille avondlucht te
wachten of er van 't ruime werkloon dat
haar man verdiende toch iets in haar ver-
kleunde hand zou geworpen worden.
't Is de wereld!
Drama van het wangedrag. Een man
verwurgd zijne vrouw en pleegt zelfmoord
Gewoon bovenschrift van 't dageijks nieuws-
je. 't Gebeurt meest in 't Walenland, maar
t valt toch al druk voor in Vlaanderen,
h Waaraan is dat bedroevende verschijnsel te
wijten? Och 't is de wereld. De algeheele
opgang van het aankomende geslacht in al
wat stoffelijk is aan de aarde bindt: sport,
cinema, dans, theater cn plezier... 't is alles.
En onze jeugd onze arbeiders-kinderen en
de jonkheden uit de burgerij de bloem van
ens volk, verwelkt en ontbladert nog voor
den knop ten volle ontloken was, en valt
jammerlijk in de modder... onze jeugd loopt
jammerlijk verloren.
Moeders, gij vooral begrijpt wat zulks be-
teekend. Moeders, kunt gij u zonder ijzing,
zonder dat uw hart toenijpt, dat het uwe
dochter zou zijn, de vrouw die daar haai
man wacht in de koude straat naast het
huis van drank en plezier?...
Weinu, bekeert de wereld... maar begint
met uzelven! We missen moeders, niet
alleen omdat er onder de moderne vrouwen
een massa loopen die niet willen wat God
wil, maar omdat de moeders met groote
kinderen tegenwoordig te weinig acht geven
I cp de wegen die hunne kinderen begaan.
Jeugübondefi; jeugdafdeelingen van aller
lei slach werken om te redden van het ko
mende geslacht wat nog kan gered worden.
Daarheen moet de weg loopen die uwe zonen
en dochters volgen. Daarin zullen ze steun
j en prikkel vinden om voor hun eigen zelf-
I eerbied en voor anderen de noodige achting
te blijven houden.
En komt er kennismaking in die middens,
dan zal de geest die daar heerscht machtig
helpen om te voorkomen dat het huwelijk
slechts het noodgedwongen einde zijn zou
van een zondig samenloopen. en de voor
bereiding tot het drama van het wangedrag.
iaBaag3a@lBaB3S@3SeSS33gi!3££!ilSg!£
WOENSDAG 27 AUGUSTUS: Plechtige
opening van het Congres.
Om 20 uur in de Metropolitane Kerk Pon
tificaal hot door Z. Eminentie. Sermoen door
i den Z. E. Pater Rutten. Predikheer. De
gezangen worden uitgevoerd door het Sint
Rombaütskoor.
DONDERDAG 28 AUGUSTUSKinderdag,
uur Pontificale Hoogmissen, waar
I ende^ toespraak.
Te 11 uur Algemeene vergadering in het
Klein Seminarie. Zullen er het woord voe
ren: Z. Em. de Kardinaal Aartsbisschop;
Z. E. H. Kan. Mahieu, Sëkretaris van het
Bisdom Brugge; den Heer Vandervelden,
Hoofdonderwijzer te St. Huybreehts-Lille.
Te 14 uur Processie van den Euch. Kruis
tocht, waarna, op de Groote Markt Pontin-
kaal Lof door Z. Eminentie den Cardinaal-
Aartsbisschop.
Te 17 uur: Priestervergaderingen in het
Klein Seminarie.
S VRIJDAG 29 AUGUSTUS: Bag der vrou
wen en meisjes.
Te 9.30 uur: Pontifikale Hoogmis in de
Metropolitane Kerk. Toespraak door E. Pa
ter Odoricus, Minderbroeder.
Te II uur: Sectievergaderingen.
Te 15 uur: algemeene vergadering in het
Klein Seminarie, Zullen er het woord voe
ren: Z. D. H. Mgr. Kerkhofs, Bisschop van
Luik; Z. D. H. Kan. De Baelc, Groot Vicaris
te Gent; Eerw. Heer Engelen; Juffr. Maria
Baers.
Te 17 uur in de Metropolitane kerk Pon-
'tifikaal Lof door Z. Eminentie den Cardi
nal. De gezangen worden uitgevoerd door
!het Stj Rombaütskoor.
'ZATERDAG 30 AUGUSTUS: Mannen- en
longeHngendag.
f Te 10 uur in St Pieterskerk gelezen Mis,
Kaaronder toespraak door Z. H. Mgr La-
Miroy. Hulpbisschop van Brugge.
Te 11 uur Openingszitting in het Klein
Seminarie.
Te 15 uur Sectievergaderingen.
Te 17,50 uur Algemeene Vergadering in
het Klein Seminarie. Zullen -er het woord
voeren: Z. D. H. Mgr. Coppieters, Bisschop
van Gent; Z. E. H. Kan. Cruysberghs; de
Keer De Schryver. Advokaat te Gent.
Te 20 uur in St Pieterskerk Heilig Uur.
onder leiding van E. P. Lammertyn, Re
demptorist.
Te 21 uur Beiaardconcert.
ZONDAG 31 AUGUSTUS; Mannen- en
Jongelingendag.
Te 7 uur in al de kerken der stacf H. Com-
•nimiemissen door Hunne Hoogwaardighe
den de Bisschoppen.
Te 9 uur Sectievergaderingen.
Te 11 uur op de Groote Markt Pontificale
Hoogmis door Z. Em. den Cardinaal Aarts-
schop. Toewijding der stad Mechelen aan
het H. Hart.
Te 13 uur Beiaardconcert.
Te 14.30 uur Groote Eucharistische Be-
tooging, gevolgd door het Te Deum en den
ggen met het Allerheiligste op de Wilson-
Zijne Eminentie Cardinaal Van Roey, Pri
maat van Belgie, ontving van wege Z. H.
Paus Pius XI volgend schrijven:
STAATSSECRETARIAAT
van Zijn Heiligheid.
Uit het Vaticaan, 12 Aug. 1930.
Eminentie,
Zijn Heiligheid heeft, door bemiddeling
van Zijn Excellentie Monseigneur den Apos-
tolischen Nuntius, een afschrift ontvangen
van den Herderlijken Brief dien het Bel
gisch Episcopaat, waarvan Uwe Eminentie
het hoofd is, gezonden heeft--aan dë Katho
lieken van dit Koninkrijk, bij gelegenheid
van het eerste Eeuwfeest van diens onaf
hankelijkheid.
Zijn Heiligheid de Paus heeft zich ge-
waardigd Zijn hooge voldoening nopens de
gepastheid van dit schrijven uit te drukken
en heeft mij opdracht gegeven aan Uwe
Eminentie, en door hare bemiddeling, aan
al de leden van het Belgisch- Episcopaat zijn
geiukwenschen er over aan te bieden, want
Zijn Heiligheid is van oordeel dat de Belgi
sche Bisschoppen, door deze daad Van her
derlijken iever, den Godsdienst en het Va
derland goed gediend hebben.
Den Apostolischen Zegen aan Uwe Emi
nentie en aan ai de Hoofden der Bisdommen
van dit edel land overmakende, neem ik met
genoegen deze gelegenheid te baat om aan
Uwe Eminentie nogmaals de verzekering te
geven van den diepen eerbied waarmee ik,
Kem de handen kussende, de eer heb mij
te noemen
van Uwe Eminentie
de zeer nederige en zeer
gehoorzame dienaar
E. Card. Pacelli,
Aan Z. Eminentie Cardinaal
Van Roey
Aartsbisschon van Mechelen.
Nu heeft Rome gesproken en Z. H. de
Paus keurt niet enkel het schrijven der Bel
gische Bisschoppen goed, maar hij wenscht
hun geluk om hunne daad.
De Paus heeft het wijs geacht zijn stem
te voegen bij deze der Belgische Bisschoppen,
niet om hun schrijven te verrechtvaardigen,
noch om er de beteekenis van te verklaren
of er de dracht van te meten, maar om het
eenvoudig, zonder meer, te bekrachtigen.
De redeneering is dus slecht van dezen
die beweren dat zij wel de Bisschoppen zou
den gehoorzamen in zaken van louter gods-
dienstigen .aard, maar op het terrein der
politiek hun eigen zin mochten doen?
't Was hun nochtans zeer duidelijk aan
't verstand gebracht, in den collectieven brief
zelf, dat politiek met de daad der Bisschop
pen niets te maken had; dat het Episcopaat
het ondermijnen van het gezag, het afbre
ken van het gemeenschappelijk vaderland,
het stoken van onrust en verdeeldheid onder
de kinderen van dezelfde natie, eer aanzag
als een tekortkomen aan de plichten van een
waren Katholiek, als een streven dat regel
recht streed tegen de hoogcre belangen des
volks, tegen de belangen en de leering van
den Godsdienst.
En daarom ook wenscht Z. H. de Paus ons
Episcopaat niet alleen geluk dewijl het ons
Belgische Vaderland dienst' bewees, wat Hij,
bijgevolg, aanziet als een goede daad voor
al in de hachelijke tijden die we beleven,
maar ook, en vooral, omdat het door zijn
Herderlijk Schrijven aan ieder christelijk
GEWETEN den PLICHT aanduidde welken
het te vervullen, de baan aanwees die het
te volgen had, om te handelen naar het
verlangen en de leer der Kerk, en in vrede
te leven met zichzelven.
Rome heeft gesproten...
Wat verlangen de Katholieken nog meer?
Zullen zij, die te wege waren af te dwalen,
thans inzien dat het ongepast was, verkeerd,
onverantwoordelijk, een redetwist te willen
beproeven met het Episcopaat, naar aanlei
ding van terechtwijzingen, vermaningen,
leeringen die een Katholiek, dien eeretitel
waardig, niet gispen kan zonder blijk te
geven van waanwijs verzet, tegenover een
Gezag dat alle Katholieken eerbiedigen en
zonder tegenspraak erkennen moeten?
Mocht 's Pausen woord zelfs bij de meest
verblinden de laatste twijfelnevels doen ver
zwinden, en hun doen inzien wat waarheid is
en gewetensplicht.
Dat is wet, bindend voor elk Katholiek
geweten, en waarvan iemand enkel in zeer
speciale omstandigheden en onder vaste
waarborgen kan ontslagen worden door de
Geestelijke Overheid zelf.
Een kristene opvoeding vraagt dus een
kristene school.
In een neutrale school geeft men onder
wijs, geen opvoeding: men kan er misschien
menschen maken met zeer groote hersens
maar met een zeer klein hert en vooral met
weinig deugd. Het hoofd ontwikkelen, niet
den ganschen mensch, is dat menschelijke
en kristelijke opvoeding?
Een neutrale school is dus slecht; een neu
trale school is niet voor katholieke kinders
Wij, katholieken, zijn tegen het ongods
dienstig ën onzijdig onderwijs.
Hoe zullen kristene ouders nu een goede
school kunnen onderscheiden van een on
zijdige?
Ze hebben maar te kijken naar de ken
teekens; ziehier eenige van die kenteekens
Een goede school moet om te beginnen
een kristene katholieke school willen zijn
en als dusdanig willen voorkomen.
Geeft ze haar uit voor een onzijdige
school, daarom alleen is ze reeds slecht, en
ontoelaatbaar voor een katholiek geweten
Want onzijdigheid is onmogelijk, in de prac-
tijk tenminste, en op zich zelf reeds een
schelmstuk.
Alle Staatsscholen in Belgie moeten on
zijdig zijn, en zijn onzijdig.
In een goede school wordt het godsdienst
onderwijs aanzien alè een verplichtend vak
als het hoofdvak onder al de andere vakken.
Daarbij ook het aanleeren der profane
leerstof wordt doordrongen van godsdienst
zin.
Integendeel: Waar het godsdienstonderwijs
niet de eereplaats bekleedt onder alle vak
ken, daar leeren de kinders het hoogste mis
achten; waar de lessen in godsdienst mogen,
maar niet moeten gevolgd worden, komt men
ertoe godsdienst te aanzien niet als de hoog
ste verplichting, maar als een liefhebberij
voor degenen die 't begeeren; waar gansch
het onderwijs gegeven wordt afgezien van
de kristene levensbeschouwing', daar kweekt
men geen katholieke mentaliteit, geen ka
tholieke manier van denken aan.
Zulke school is dus slecht, omdat ze de
hoogste kennis misacht en doet misachten.
In een goede school geeft men onderwijs
om het verstand te ontwikkelen en zijn
de katholieke scholen veelal de beste niet
op dat gebied?); maar daarboven werkt
men niet min om het hert en den wil te
vormen tot kloeke deugd en godsvrucht...
Men vormt er kristene menschen.
Onzijdige scholen geven geen vorming op
gebied van deugd en godsvrucht. Zie maar-
eens toe: aan de meesters is het verboden
hunne scholieren te onderzoeken of te be
rispen nopens het kwijten van hunne gods
dienstige plichten; ze te oefenen in de deug
den; de meesters mogen er hunne kinders
niet opleiden tot de Sacramenten, althans
niet met hun gezag als meester.
Hangt er in de klas soms wel een kruis
beeld?
Een goede school brengt de katholieke
kinders bijeen daar vinden katholieke
ouders de grootst mogelijke waarborgen voor
de deugd hunner kleinen.
Een neutrale school is de - uitverkorene
voor de meest onverschillige en minst gods
dienstige kinders: Een groot getal kinders
gaat er misschien zelfs niet meer naar de
zondagmis; daar wordt ongestraft gelachen
en gespot met deugd en vroomheid.
Daarom, kristene ouders, nooit uwe kin
ders naar onzijdige scholen zenden, hoezeei;
die ook blinken door uiterlijk fatsoen, en
verlokkelijk worden aangesteld.
Katholieke kinders mogen niet school
gaan naar onzijdige scholen zegt het ker
kelijk wetboek.
Ge ziet toch uw kinderen gaarne?
80.000 Engelsche hop; 50.000 Amerikaansche
hop; 1.200 tot 1.500 Belgische hop en 5.000
Fransche hop.
Die buitengewoon groote stock Engelsche
hop is te wijten aan de gemeene kwaliteit
van het gewas 1929: niettegenstaande de
hooge beschermrechtën in Engeland werden
er daar 25.000 balen Amerikaansche hop
7.000 balen Belgische hop en 5.000 balen
Duitsehe en Boheemsche hop ingevoerd.
Wat zal nu de opbrengst van het gewas
IS30 zijn?
Vólgens de optelling, die in Juni 11. gedaan
werd. wisten we reeds dat het meestende
der hopstreken hun cultuür fel verminderd
hajiden: Belgie 23 t. h.; Duitschland 15 t. h.;
Tscheko-Slovakië 12 t. h.; Engeland 10 t. h.
i^oÓrd-Erankrijk 30 h.Elzas 28 t. h.
Joego-Slavië 40-50 t. h.; Polen 28 t. h.Ame
rika V. S. 20 t. h., enz.
Alzoo ihocht men reeds eene minder-op-
brengst van 300.000 balen 1930 voorzien te
genover het gewas 1929.
Doch den 15 August! kwamen de afgevaar
digden van de Europeesche Hopverbonden
samen te Saaz (Bohemen).
Volgens hunne verslagen maakte het Mid-
den-Europeesch Hopteeltbureel de volgende
voorloopige schatting op in balen van 100
pond:
205.500 tot 223.000
185.000 tot 197.500
48.000 tot 50.000
40.000 tot 45.000
32.000
3.500
Duitsehland
Tscheko-Slovakië
Joego-Slavië
Polen
ElzaS
Oostenrijk-Roemenië
Edel hop totaal
Noord-Frankrijk
en Burgondië
Belgie
Engeland
Amerika
Kanada, enz.
Rusland
Voor gewone hop gezamenlijk zou de hop
oogst bedragen: 535.000 balen tot 543.000
balen.
Volgens de bespreking die in het Saazer
Hopeongres gehouden werd, is die minder -
opbrengst vooral aan de Peronospora of
Roode Vlekziekte toe te schrijven, evenals
aan de inkrimping der hopcultuur in ver
schillende landen.
Het Midden-Europeesch Hopbureel raadt
aan zijn leden aan: de minderwaardige, ge
vlekte hop niet te plukken, of ten minste
niet de goede kwaliteit met de minderwaar
dige te mengen. De Hopboer.
514.000 tot 551.000
30.000
20.000 tot 28.000
285.000
150.000
30.000
20.000
1BBBE
HET TROGRAMMA VOOR 24 AUGUSTUS
SüS
De tijd is Goddank voorbij, waarin ver
standige menschen ernstig durfden bewe
ren: neutraal of onzijdig onderwijs is moge
lijk en goed...
Zulke dwaze gedachten waren ons overge
waaid uit het Zuiden. Men heeft ze daar in
de practijk gebracht door de leekenschool.
Aan de vruchten kent men den boom: De
zoogezeide onzijdige scholen hebben Frank
rijk in korten tijd gemaakt tot een der meest
ongodsdienstige en zedelooze landen dei-
wereld.
Dat onzijdigheid in het onderwijs niet
mogeiijk is, dat erkennen nu ook onze vij
anden. Bedrog blijft nooit duren... Zei
Kristus het niet lang reeds: Wie niet met
mij is, is tegen mij
Maar, ware neutraliteit in de practijk nu
nog mogelijk, is 't niet zonneklaar dat
onzijdig of onverschillig staan tegenover
God op zich zelf reeds een schelmstuk is
van eerste gehalte?
Welk kristen mensch droomt er het
Fransche paradijs van goddeloosheid bij
ons over te planten? En nochtans hij die
de zoogezeide neutrale scholen steunt of er
zijn kinderen naartoe zendt, doet het.
Kristene ouders hebben den allerzwaar -
sten plicht hunne kinders tot Gods glorie
op te brengen.
Hulp voor die taak van kristelijke opvoe
ding zoeken ze in de school.
Een neutrale school voedt niet op voor
God, maar wel voor den duivel; alleen een
kristelijke school kan een kristelijke opvoe
ding geven.
Daarom: Katholieke kinders mogen niet
schoolgaan in onzijdige scholen zoo spreekt
het kerkelijk wetboek van 't jaar 1917
(Can. 1374).
Belgische Fabriek
Chicorei WYPELIER-TAFFIN
Naam). Vennootschap, YPER.
Wat zal de prijs der hop zijn voor het
gewas dat we plukken gaan? Deze vraag
stellen onze hommelboeren zich nu vooral
dat de pluktijd nadert.
Deze vraag kan niemand thans gewis be
antwoorden, aangezien verschillende facto
ren kunnen grooten invloed hetyben op den
prijs, en wel vooral de stock of voorraad
van overjarige hop, en de opbrengst van hop
dees jaar in de andere landen der wereld.
Weliswaar zouden andere daadzaken nog-
kunnen tusschenkomenmaar we noemden
daar de twee voornaamste factoren.
Vooreerst de opbrengst en de voorraad
van overjarige hop.
Volgens de berekening, welke de Duitsehe
Brouwersbond opmaakte, behoort men de
hop in twee klassen in te deelen: de edel
hop, die dient voor het fijn bier met onder-
gisting gebrouwen en die in Midden-Europa
voortgebracht wordt; de gewone hop, die
dient voor het gewoon bier in Belgie, Enge
land en andere landen.
Berekend in balen van 100 pond, werden
er 835.000 balen edel hop voortgebracht in
1929, namelijk 297.000 in Duitschland; 247.000
in Tscheko-Slovakië; 83.000 in Joego-Slavië;
75.000 in Polen; 9.000 in Roemenië en Hon-
garië; 124.000 in Elzas en Burgondië. Daar
van werden er vóór den 1 Augustus 1930
ongeveer 800.000 balen reeds verkocht, zoodat
er nog goed 35.000 balen in voorraad over
blijven. Gewoonlijk heeft de brouwerij met
ondergisting 600.000 balen noodig en toch
werden er boven de normale behoeften
200.000 balen meer aangekocht, om reden
van den lagen prijs.
Integendeel voor de gewone hop was de
opbrengst in 1929 daaromtrent 830.000 balen
gewone hop, alhoewel in Engeland, Belgie en
Noord-Frankrijk veel hop niet kon geplukt
worden uit oorzaak van de Roode Vlekziekte,
die de hopbellen rood-bruin kleurde. In Bel
gie, plukte Aalst 14.000 balen en Poperinghe
26.000 balen; Noord-Frankrijk 17.000; Rus
land 30.000 Engeland 400.000Amerika
300.000 Canada 15.000 Nieuw-Zeeland
28.000 balen.
Sedert den oorlog was de hopoogst 1929
wel een rekord: 1.656.000 balen, alhoewel de
brouwerijen der gansche wereld er maar
1.200.000 balen in de beste omstandigheden
kunnen verbruiken.
Volgens de berekening van den Duitschen
Brouwersbond zou de overschot van niet-
verkochte gewone hop op 1 Augusti 11. be
dragen rond de 160.000 balendaarvan
Reeds geven wij de bijzonderste punten
der XI' Bedevaart:
ZATERDAG 23 AUG. Vanaf 7 uur,
Radio-Concert op de Markt te Diksmude.
Volledige verlichting (met 10 sterke pro
jectoren!) van het Monument dat in de
donkere IJzervlakte als een machtig sym
bool van hulde en trouw den Zaterdag en
Zondag avond tot na middernacht! De to
ren zal ook 's avonds tijdens deze verlichting
bestijgbaar zijn.
ZONDAG 24 AUG. Te 11 !4 uur: Plech
tige Openluchtmis op de Groote Markt.
Daarna optocht naar het IJzerslagveld
over de twee bruggen die over den IJzer
zullen aangelegd gijn.
In de vlakte: aan den voet van den
50 meter hoogen toren:
Treurmarsch -Bloemenhulde Lied.
Aanspraak door D'' F. De Pillecyn, namens
V. O.' S.
Internationale Bloemenhulde door Waal-
sche, Amerikaansche, Duitsehe, Engelsch
Fransche, Hongaarsehe, Iersche oud-strijders.
Lied. Aanspraak door Prof. Dr Fr. Daels.
Inhuldiging van het IJzermonument.
Luiden der klok Nele
Godsdienstige rede door E. Pater Van As-
sche, oud-legeraalmoezenier.
Lied. Hulde door Nederlandsch Spreker
en7 Zuid-Afrikaner Dr. J. D. Bosman.,
De Vlaamsche Leeuw.
Namiddag te 3 uur.
Plastische uitbeelding van Vlaamsche
Volksliederen, door den kunstgroep Ganda,
met gezamentlijke uitvoering van liederen.
Arteveldelied. Vliegt dc Blauwvoet. <Hul-
lebrbeck) Mijn Vlaanderen heb ik harte
lijk liëf. Vlaanderen bovenal. Groenin-
ghe. O Kruise den Vlaming. Vlaande
ren (Veremans). De Vlaamsche Leeuw.
.<U deze liederen worden door de. massa
meegezongen binst de uitbeelding door
Ganda.
's Avonds, van af 7 uur. Radioconcert op
de markt en Verlichting van den IJzertoren.
DE TOREN VAN HELDENHULDE.
De 50 m. hooge toren werd ontworpen door
de gebroeders R. en F. Van Averbeke, archi
tecten te Antwerpen en gebouwd door de
gebroeders De Tandt, aannemers te Neder-
brakel. Slank en sober rijst hij uit de monu
mentale blokken en heft stoer en trotsch zijn
zwaar peinzenden kop in de hoogte, verzin
nebeeldend de triomfeerende Heldenhulde-
zerk en koppig beheerschend de wijde IJzer
vlakte, waarover hij naar de vier windstreken
heen de Vlaamsche leus: Alles voor Vlaan
deren, Vlaanderen voor Kristuskruisvor
mig uitstraalt.
In zijn binnenwanden bewaart dit reus
achtig Mausoleum 200 geredde Heldenhulde-
zerkjes, die er getuigen van het Vlaamsche
testament der gesneuvelden en van al de
dubbele grafschennis en aldus aan den toren
een gewijd karakter geven.
Pas op 2 Juni 1928 vingen de uitvoerings-
werken aan: 85 tienmeterlange betonnen pa
len werden in den moerassigen grond geheid
en op de daarover gegoten betonplaat legde
priester-dichter C. Verschaeve, den 7 Juli.
den eersten steen; op 12 Oktober 1929 werd
door Mevr. Prof. Dr Fr. Daels den laatsten
steen ingemetseld.
Onder de reusachtige ondertrappen, die
34 meter doorsnedé en 100 meter rondgang
tellen, is een krypte aangelegd, waarin een
Foto Dehaeck, Yper.
EERSTE STEENLEGGING.
Zondag' werd te Yper de eerste steen gelegd van den nieuwen kaaimuur van het
kanaal Yper-Yser. De burgemeester, M. Sobry, omringd van den gemeenteraad en
vergezeld van de harmonie Yprianaen het pompierskorps, hield, ter plaats, eene
redevoering, waarbij hij de Voldoening uitdrukte die aan al de Yperlingen veroorzaakt
wordt, bij 't vooruitzicht dat weldra deze waterweg volledig zal verwezentlijkt zijn.
M. Verstraeten, hoofdingenieur van Bruggen en Wegen, hield eveneens eene aan
spraak.
Tusschen de aanwezige personaliteiten waren ook nog: M. Vermeulen, voorzitter
van de Handelskamer; M. Lommez, lid der Bestendige Afvaardiging, en M. Dewuif, in
genieur. Een talrijk pubiiek woonde de plechtigheid bij.
Museum ondergebracht wordt. De krypte be
staat uit groote halfverlichte zalen waarin
62 smalle bovenvensters een eigenaardige
lichtspeling werpen op de halfvernielde, in
de pijlers ingemetselde zerkjes. Een complex
van afdalende trappen leidt u van op den
IJzerdijk, doorheen een sober gestileerden
gang naar deze zalen. Vandaar komt men
langs een donkeren wenteltrap in de onderste
blokken van den toren, een labyrinth van
zalen en gangen, waaruit de zerkjes u ten
allen kante aanstaren. Acht groote en klei
nere zalen van dit blokstelsel leiden U naai
de wenteltrappen of de lift, die U doorheen
zeven verdiepen tot boven in den kruiskop,
op 42 meter hoogte brengen.
Onder den kruiskop, is de klokkenkamer,
waarin Nelehet hart van Vlaanderen,
hangt.
Wanneer men op één van de drie platfor
men komt, die boven den kruiskop liggen,
(één boven elkéh arm van 't kruis en het
hoogste op het allerhoogste punt van den
toren. 50 m. hoog), waait plots een sterke
zeewind U in het gelaat en men staart ver
bijsterd rond in de ruimte. Het heerlijkste
vergezicht op het Vlaamsche front ontrolt
zich aan de blikken, en ontroerd overschouwt
men de tragische IJzervlakte, dat vreeselij-
ke oorlogsfront, van den Kemmelberg tot
het Noordzeestrand.
Een door den Vlaamsehen Toeristenbond
geplaatste orientatietafel wijst u de meest
beroemde punten van het slagveld aan.
- "Knoopt geen Ontroomer
vooraleef gij den
met verlaagden melkbak
draaiende op eene spil
ÏSU
werken g]
'tSBaffiBSa^BBHBK'SBïBBBBBBBBZBH®*
DE VLAAMSCHE
KATHOLIEKE STUDENTEN.
Deze week hebben de Vlaamsche Katlio-
leke Studenten heerlijke dagen beleefd.
2000 Studenten stroomden met hun gil-
devlaggen naar Diest, waar de lieve Vlaam
sche Heilige Johannes Berchmans zijn altaar
kreeg.
Wij willen hier enkel een paar woorden
oprakelen van wat er aan de studenten
gezegd werd, opdat ze toch niet zouden
verloren gaan. Voor velen kunnen zij een
lichtbaak zijn voor de toekomst.
Eerst sprak de bekende oud-aalmoezenier
E. H. Paul Vandermeulen, over de diepe
persoonlijkheid van Sint Jan Berchmans,
die voor onze Vlaamsche Jeugd een anderen
Rodenbach moet worden, een Rodenbach
die hun zielen doet baden in het licht van
Gods lièfde.
De spreker besloot Hadde Johannes
Berchmans thans geleefd, dan zou ook hij
den strijd gestreden hebben tegen de ver
bastering' van zijn volk, en boven zijn wer-'
ken hebben geplaats de schcone leuze A.V.V.
V.V.K., en hij zou er niet min heilig orp
geweest zijn. Dat onze Vlaamsche jongens
er dan niet voor schroomen hunne Vlaamsch-
gezindheid te brengen voor het Tabernakel,
en zij zal erdoor verdiept en veredeld wor
den, want de genade vernietigd de natuur
niet, doch verheft ze tot hoogere schoon
heid... Wordt alzoo, door intens opbloeiend
inwendig leven, de schoone jongens van
Vlaanderen
-Tijdens de openluehtvergaderingen wer
den twee diep inslaande" aanspraken gehou
den hoogleeraar Alfons Verbist.
den: van den E. H. Maurits Van Hoeck en
De eerste redenaar drukte er op, dat al
onze Katholieke studenten de schoonheid
van hun broeder Jan Berchmans in hun
innig leven zouden moeten weerspiegelen, en
zijn leuze: werken en bidden, als een twee
span van kracht in hun leven inschakelen.
Berchmans trok het spoor van plicht en offer
waarin ook de Vlaamsche jeugd moet op
stappen.
Professor Verbist ontwikkelde ook met
geestdriftig, bonzend woord, het thema van
Berchmans' heiligheid.
De West-Vlaamsche studenten waren in
geestdrift vereenigd te Roeselaere, alwaar
het Jèugdverbond voor Katholieke Actie,
afdeeling Studenten, zijn gouwdag hield.
In zijne kanselrede ontplooide E. P. De-
clippele zijn redenaarstalent, om aan de
studenten het woord vati Christus voor
oogen te houden: Waakt".
Tijdens de feestvergadering weerklonken
ook bemoedigende, versterkende woorden
aan onze Vlaamschgezinde studenten.
Z. E. H. Kan Cruysbergs sprak over de
plicht van Apostolaat bij de studenten,
waarna E. H. Sobry handelde over Verant
woordelijkheid bij de studenten
Toen sprak Mgr Lamiroy, de hulpbisschop
van Brugge het slotwoord.
Hij verheugde zich dat de studentenbij
eenkomsten weer begonnên te gelijken aan
de vóór-oorlogsche studentendagen.
Laat ons komen tot meer aaneengesloten
heid, wars van alle wantrouwen. Studenten
zijt mannen van durf! Gij zult zeggen: Wij,
studenten, durven alles; ja, roepen en tieren,
maar gij zijt bevreesd van een monkellachje
en een stootje. Gaat recht' door zee en steunt
elkander. De brave menschen zijn doorgaans
veel te braaf als het den strijd tegen het
kwade betreft.
Studenten zij In veritate et caritate
Christizijt eerst waar, weest waarheids-
lievend, waar in uw spreken en waar in uw
handelen, doet wat ge zegt. Leert dan het
groote gebod der liefde beter kennen, en
dan zult u heelemaal kunnen geven.
Monseigneur Lamiroy gaf den zegen aan
de geknielde studenten en na het gebed
werd deze schoone deugddoende dag geslo
ten met een geestdriftigen Vlaamschen
Leeuw.
Mochten onze Vlaamschgezinde Studenten
deze woorden overwegen en diep in hunne
ziel mededragen. Vlaamschgezind zijn is,
zelfs voor studenten, geen kinderspel. Mocht
deze raad hun een steun zijn voor de moei
lijke oogenblikken uit hun leven, opdat zij
hun katholiek-zijn naast hun Vlaamsch-zijn
gaaf en gezond zouden kunnen bewaren.
DE INVLOED VAN DE RADIO.
Men mag er in ieder geval van overtuigd
zijn. dat de radio het familieleven bevor
dert. Men is huiselijker geworden.
Voor wie dit nog altijd niet gelooven wil,
gelde het volgende als bewijs.
De Amerikaansche pantoffelfabrikanten
zien in de verhooging van hun productie het'
werk van de radio, en zoo groot is hun dank,
dat zij aan de omroepvereeniging twee rnil-
lioen dollar ten geschenke gaven, uit dank
baarheid voor het feit, dat er sedert de op
komst van de radio, meer pantoffels werden
verkocht dan vroeger.
In Tchecho-Slowakië heeft men naar den,
invloed van de radio op verschillende tak
ken van nijverheid, navraag gedaan, en een
van de belangrijkste dingen, welke men toen
heeft opgemerkt, was een grooteren omzet
van thee en gebak.
In het bijzonder in de provintie bevordert
de radio de gezelligheid, want vaak genoeg
is de uiteenzending van een buitengewoon
mooi programma, aanleiding tot het uitnoo-
digen van vrienden en kennissen om naar
het concert te komen luisteren.
OP STUDIEREIS.
M. Heyman heeft versehillige hooge amb
tenaren van zijn departement naar Holland
gezonden, om daar het arbeiderstoezicht te
bestudeeren.
-Beze zullen ook een bezoek brengen aan
de sociale werken van Amsterdam.
M. Baels zond eveneesn landbouwkundi
gen naar Engeland. Beieren, Elzas en Tsje-
cho-Slovakije om er de studie te doen over
de inlandsche hoppevoortbrengst, ten einde
ae lokale voortbrengst te kunnen verhoogen
ten behoeve der brouwerijen.
DE PARLEMENTAIRE
TENTOONSTELLING.
De inrichters van de tentoonstelling van
parlementaire stukken in het parlement be
ginnen nu eindelijk de aandacht van de
voorbijgangers en van de toeristen op die
tentoonstelling te vestigen.
'Aan het heggen van bet Natiepaleis wer-