!¥SIejzerhedevcrarf te Dücsmuicie
PIJNLIJKE VERJAARDAG
KATHOLIEK K0NGRES VAN MECHELEN
Hamer en Sikkei,
Hakenkruis, Kristuskruis
EEN ONTZAGLIJKE VOLKSTOELOOP
Waardig en tuchtvol verloop
Sss lief teeken van "20 j. Heldenhulde" en van "Los van Frankrijk*9
Ikiooging van
Zondag 13 September
KATHOLIEKE UNIVERSITEIT
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN 33" JAAR. Nr 35.
KATHOLIEK NIEUWSNOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD. - VERSCHIJNT WEKELIJKS jÊ richten tegen den Donderdag noen. j
DRANG NAAR EENHEID I
«DE POPERINGENAAR
SANSEN-VANNESTE
INTERNATIONAAL OVERZICHT
10-13 SEPTEMBER 1936
onder het Voorzitterschap van Zijne Em. Kardinaal VAN ROEY, Aartsbisschop van Mechelen
en de Hooge Bescherming van hun Exc. de Apostolische Nuntius en de Bisschoppen van Belgie.
ALGEMEEN DOEL
STUDIEAFDEELINGEN
DAGORDE
TE LEUVEN
BINNENLANDSCHE
LEENING 1932
Reeks 262812 wint 250.000 frank.
WE ZENDEN ONS BLAD
6,80 FRANK.
DE ZATERDAG AVOND.
GROOTSCHE INLEIDING.
DE XVII9 IJZERBEDEVAART.
DE PLECHTIGHEID
DE H. MIS.
DE IJZERPLECHTIGHEID.
TROUW AAN VLAANDEREN.
TOESPRAKEN
23 JAAR HELDENHULDE.
Prof. Dr FR. DAELS
gj!!lll!!lllll!IIII!lllll!!lll!ll!!IIII!lll!!ll!IHII!illl!!ll!ll!!lll!li;i!lllllllll!!!l!llllll:
1 TARIEF VOOR BERICHTEN:
mwmw
s Kleine bericnten per regel 1.fr. i
p Kleine berichten (minimum) 4.fr. I
2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
Berichten op l9 hl. per regel S.fr.
Berichten op 2s bl. per regel 2.50 fr.
Berichten op 3" bl. per regel 1.50 fr. j
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr. j
Te herhalen aankondigingen:
orijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en
l moeten tegen den Woensdag avond I
ZONDAG 30 OOGST 1936.
mm
Uitgever
POPER1NGE
Telefoon Nr 9. - Poitch. Nr 155.70.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 19.fr.
Belgitch Kongo 40.fr.
Frankrijk 40.fr.
Alle andere landen 60.fr.
29 Oogst... Eerste verjaardag van het zoo droevig afsterven van onze
geliefde Koningin Astrid.
Wij dragen haar minzame beeld in ons gemoed; meer nog, de ge
dachtenis van haar hoogstaande deugd.
Wij bidden voor haar, voor den Koning, voor de Koningskinderen...
ESN DER LAATSTE FOTO'S VAN ONZE BETREUDE KONINGIN ASTRID
MET PRINSES JOSEPHINE-CHARLOTTE EN DEN PRINS VAN LUIK.
Foto van den perelaar waartegen Koningin Astrid den dood vond.
Hoe langer de strijd in Spanje
voortduurt, des te meer hoopen de
internationale moeilijkheden zich op.
Het is opvallend hoe intusschen de
iiiet-interventieovereenkomst uitblijft.
In princiep zijn alle landen het eens
met het Fransche voorstel, doch de
bezwaren van sommige landen, wor
den steeds hernieuwd, en op deze
wijze wordt getracht tijd te winnen.
Vooral Duitschland en Italië hebben
bezwaren; Frankrijk en Sovjet-Rus
land hebben er geene. Daar hebben
we de twee landengroepen, die on
middellijk stelling nemen tegenover
de strijdende kampen in Spanje: de
eersten staan aan de zijde van de
rebellen, de laatsten aan de zijde van
de Volksfrontregeering. In ieder van
die groepen is er een land dat de lei
ding neemt, wat voor het oogenblik
aanleiding geeft tot een echte pers
en radio-oorlog, ter verovering van de
wereldopinie. Het zijn Duitschland en
Sovjet-Rusland, die naast de strijden
de elementen van Spanje, een krijg
voeren, die wel minder bloedig is,
maar niet minder hardnekkig en zeer
gevaarlijk voor de Europeesche vrede.
HET RUSSISCHE LEGER
Bij middel van de dagbladen, maar
vooral door de radio, die gegroeid is
tot een strijdmiddel van weergaloos
allooi, beschuldigen Duitschland en
Rusland mekaar, ten gehoore van de
geheele beschaafde wereld, van over
dreven bewapeningen met het doel de
rest van de wereld te onderwerpen
aan hunne wederzijdsche ideologiën.
Zoo heet het van Duitsche zijde dat
Rusland met buitengewone haast zijn
legermacht versterkt. Door de ver
vroegde oproeping van manschappen,
zou de getalsterkte van de soldaten
onder de wapens voor het oogenblik
meer dan twee miljoen beloopen. Wat
de reserves betreft, die binnen de
eerste uren en binnen de eerste da
gen kunnen opgeroepen worden goo
chelt men met astronomische cijfers.
Zoo spreekt men van 10, 15, 20 mil
joen soldaten. Verder is er een orga
nisatie gekend onder de naam Os-
soaviachim die zoowel vrouwelijke
als mannelijke Sovjetburgers groe
peert en een militaire opleiding geeft,
waarbij de opleiding in onze kazer
nes maar kinderspel is. Deze Ossoa-
viachim zou alleen meer dan 13 mil
joen leden tellen, die in geval van
oorlog het leger zouden komen aan
vullen. Doch het is gemakkelijk in
een rijk van 150 miljoen zielen, een
groot aantal miljoenen mannen en
vrouwen te drillen. In de moderne
oorlogen is het vooral het materiaal
dat den doorslag geeft: de gevechts
wagens, gepantserde autos, kanonnen,
mitrailleusen, oorlogsschepen, maar
vooral de vliegtuigen met hunne al
lesvernietigende bommen, hoofdzake
lijk brand- en stikgasbommen. Welnu,
het is ook vooral, volgens de Duitsche
berichten, aan de luchtmacht dat door
Sovjet-Rusland het meeste zorg be
steed wordt. Jaarlijks groeit het aan
tal vliegtuigen op onrustbarende wijze
aan en binnen kort hoopt men in
Rusland over een luchtvloot te be
schikken die zoo sterk zal zijn als de
luchtvloten van alle landen der we
reld samen genomen.
ISBBÜS2ai3HBIB5iaBBSBaBlIBSXa.IS»BBSSSSSlSEZSEa3SaaaSESSaSn!SSZSSiaSliSSEi8BEaZ3aa>SiBSBBI3BESB
Ia overeenstemming met HH. Hoog
waardigheden de Bisschoppen, heeft Zijn
Eminentie de Kardinaal Aartsbisschop het
VB Katholiek Kongres van Mechelen sa
men geroepen ten einde aan de Katho
lieken van ons land, van doktrinaal stand
punt uit, richtlijnen te geven op gods
dienstig, maatschappelijk, economisch en
kultureel gebied, ten overstaan der mo
derne tijden.
Het studiewerk zal verdeeld worden over
tien aicleelkgeri die o. 111. de volgende on
derwerpen zullen behandelen
1. - Het godsdienstig leven: de feitelijke
godsdienstige toestand van ons volk de
middelen orn de massa te heroveren.
2. - De katholieke aktie: de leer van
bet laïcaat in de Kerk de specialisatie
tn de coördinatie in de katholieke aktie
•- katholieke aktie voor volwassenen.
3. - Het publiek leven: de hervorming
van den Staat de problemen die zich
thans op het politiek terrein stellen.
4. - De familie: de hedendaagsche uit
zichten der katholieke eischen betreffen
de het in eer herstellen der familie de
doeleinden van liet huwelijk de familie
«S het openbaar leven.
Onder-afdecluisende openbare zede-
«jidieid: het huisgezin en de moderne ge
varen op zedelijk gebied.
0. - De opvoeding en het onderwijs: de
katholieke ip vatting over sclioolopvoedmg
onze houding en praktische gedragslijn
tegenover <!e scholen van de burgerlijke
macht
Oader-afdeKÜ.ig: hoogcr onderwijs.
- A) Kuituur: de grondslagen van
kuituur <U- uitbouw van de kuituur,
bl Licbaaoiskultuur en ontspanningsle
ven: de imJi ken, de sport en het ont-
wnningtieven.
1 Het iwek- en bibliotheekwezen.
E) De gewijde muziek.
- De socia'e, economische en beroeps-
®rïaiui«ijcfc: i Pauselijke onderrichtin-
tj1-11 betreffende ie bedrijfsorganisaties
'1 h'Tvorramjj der banken, der naamlooze
c«uootscHtappcJi.
Het caritatief hulpbetoon en de so-
"jwle bjrgitiK: de caritatieve werking en
"oodwcfi 4igkc4en van den huidigen tijd.
I - De Pars, cie Kincnia, de Radio: de
der katholieken tegenover het.
'«Neen» vja de grootmachten.
10. - De Koloniale Aktie.
Iedere afdeeling en onder-afdeeliug zal
in twee groepen gesplitst worden met
respectievelijk het Nederlandsch en het
Fransch als voertaal Elke groep zal af
zonderlijk beraadslagen.
De uiteenzetting zal in iedere studie-
efdeeling gevolgd worden door een ge-
üachtenwisselingmoties mogen voorge
legd worden, maar de vergaderingen zul
len geen enkele stemming uitbrengen. De
verslagen zullen uitgegeven worden alsook
de beknopte weergave der besprekingen,
ten ware het getal inteekeningen beneden
een minimum bleef.
DONDERDAG 10 SEPTEMBER
Te 9.30 uur: in de Metropolitane kerk
van St Rombouts, Pontificale Mis opge
dragen door Z. Em. den Kard. Van Roey.
De zangen zullen uitgevoerd worden door
het St. Rómboutskoor onder leiding van
den Z. E. H. Kan. Van Nuffel.
Te 11.30 uur: in het Klein Seminarie,
Zandpoortvest, algemeene openingsverga
dering van het Kongres. Openingsrede
door Z. Em. den Kard. Aartsbisschop van
Mechelen.
Te 14 uur: Sektie-vergaderingen.
Te 17 uur: in het Klein Seminarie, al
gemeene vergadering. Vreemde en Belgi
sche redenaars zullen er het woord voeren.
Te 20 uur: in de Metropolitane kerk,
Pontificaal Lof door Z. Exc. Mgr. La-
miroy, Bisschop van Brugge. De zangen
zullen uitgevoerd worden door het Koor
van de Kathedraal van Brugge, onder lei
ding van M. Francois.
VRIJDAG 11 SEPTEMBER
Te 9.30 uur: Sektie-vergaderingen.
Te 14 uur: Sektie-vergaderingen.
Te 17 uur: Algemeene vergadering.
Te 20 uur: in de Metropolitane kerk
van St Rombouts, Pontificaal Lof door
Z. Exc. Mgr Coppieters, Bisschop van
Gent. De zangen zullen uitgevoerd wor
den door het Koor van de Kathedraal van
Gent, onder leiding van E. H. Van Laere.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER
Te 9.30 uur: Sektie-vergaderingen.
Te 14 uur: Sektie-vergaderingen.
Te 17 uur: Algemeene vergadering.
Te 20 uur: Feestmaal in het Sint-Jozefs
seminarie te Mechelen (Berlaarbaan). In
schrijving: 30 fr. (wijn inbegrepen).
ZONDAG 13 SEPTEMBER
Die dag wordt gewijd aan een groot-
sche godsdienstige massa-betoogmg. Ze
zal te Brussel een groote menigte mannen,
vrouwen, jongelingen en jonge meisjes uit
alle plaatsen van het land samen brengen.
De vaandels van alle katholieke vereeni-
gingen worden dien dag uitgenoodigd.
Te 10 uur: op het voorplein van de
Basiliek van het H. Hart te Koekelberg,
Pontificale Mis opgedragen door Z. Em.
den Kardinaal Hlond, Aartsbisschop van
Warschau.
Te 14 uur: in het Stadion van den
Hèysel, gezamenlijke geloofsbelijdenis.
Schouwing van den vaandel-optocht.
Massa-spel, Credo, waaraan 1.500 koor
zangers en uitvoerders deel nemen. Aan
spraak van Z. Em. den Kard. Van Roey.
De zegen zal aan de menigte gegeven
worden door de aanwezige Kardinalen en
Bisschoppen. De plechtigheid zal rond
16 uur eindigen.
Algemeene deelnemingskaart3 frank.
Deze kaart verleent toegang tot het
voorplein van de Basiliek en het Stadion
van den Heysel. De deelnemers ontvan
gen bovendien een bijzonder kenteeken,
een boekje dat het uitgewerkt programma
van den dag bevat en een kaart die recht
geeft op treinvermindering.
Voorzichtigheidshalve zullen alle kon-
gressisten zich voorzien van voedingsmid
delen. Drank zal verkocht worden aan den
ingang van het Stadion.
Om alle vermoeienis te vermijden wor
den de deelnemers beleefd verzocht zich te
voorzien van een vouwstoeltjedit is ze
ker onontbeerlijk voor dames.
Speciale treinen zullen dien dag in heel
het land ingericht worden.
DE DUITSCHE REACTIE
Waarom wordt thans door de Duit
sche radioposten zoo ijverig gepropa
geerd tegen het Russische gevaar?
Eerst en vooral beweert Duitschland
dat deze kolossale legermacht dienen
moet om de door Marx voorspelde we
reldrevolutie mogelijk te maken, zoo
de nationale revolutiën als gevolg van
de thans gevoerde politiek er niet in
gelukken het Sovjet-regiem te vesti
gen. De wereld moet verwittigd wor
den! Maar verder is deze propaganda-
strijd tegen Rusland een gunstig mid
del voor het Derde Rijk óm met over
vloed van redenen een versterking
van de eigen legermacht te verrecht
vaardigen. En inderdaad Duitschland
werkt met koortsachtige ijver om de
getalsterkte van zijn leger op te drij
ven en om de materieele uitrusting
ervan tot het uiterste op te voeren.
PARADOXEN
En hier biedt de wereld het para
doxale tooneel van twee machtige
landen, die steeds maar meer en meer
uitgeven aan bewapeningen terwijl de
buitenlandsche schulden niet kunnen
betaald worden, en de bevolking ont-
griefd wordt van de meest noodzake
lijke bestaansmiddelen.
Rusland verhoogt zijn bewapenin
gen omdat Duitschland met den dag
gevaarlijker wordt en Duitschland
doet het omdat Rusland de vrede be
dreigt.
Duitschland wil een dam vormen
tegen het wassende getij van het com
munisme en er de wereld voor be
hoeden. Rusland wil de wereld redden
voor het fascisme en haar de toeldaad
brengen van zijn sociale orde. Beide
landen strijden voor dezelfde leuzen:
voor orde, vrede en ivelvaarten
beide dreigen alles wat honderden
christene generaties opgebouwd heb
ben aan beschavingswerken te vernie
len in een oorlog zonder voorgaande.
VERNIETIGING - HEROPSTANDING
Wat in Spanje op nationaal terrein
gebeurt dreigt zich uit te breiden op
internationaal gebied. Het heeft er
alle schijn van dat bij beëindiging
van de Spaansche burgeroorlog, Span
je één smeulende puinhoop zal zijn,
waarop de uitgeputte overblijfselen
van een groote bevolking met moeite
het noodige zal vinden om in leven
te blijven. Zal dit het lot worden van
de geheele wereld?
Leven we thans in de tijd, door
O. L. H. Jezu§ Christus voorspeld,
waarin de antichrist over de wereld
waart? En is het einde van de wereld
nabij in een cosmische ineenstorting
van de stof, wellicht door de handen
van de menschen zelf? Het begint er
op te gelijken.
Mogelijk komt ook hier redding in
de hoogste nood. Het feit zelf dat de
kampen tegen mekaar gaan opwegen,
zal wellicht de uiteindelijke schok
vermijden. Rusland met zijn onbere
kenbare kracht wordt beloerd door
Japan in het Oosten en door Duitsch
land in het Westen.
Intusschen gaat de titanische strijd
met de drukinkt en de etergolven zijn
gang, terwijl in Spanje een heele be
volking zich aan het uitmoorden is.
Meer en meer worden we bewust van
het overgroote belang dat aan het
einde van die strijd moet gehecht
worden. Eerst nadat het laatste ka
nongebulder zal weggetrild zijn over
de Spaansche bergen en landouwen,
zullen we een oogenblik, een zeer kort
wellicht, kunnen verademen.
Intusschen breekt de tijd aan waar
op de kracht van het katholieke lee-
kenapostolaat, onder de leiding van de
huidige groote Paus Pius XI. sedert en
kele jaren ingezet zich zal laten gel
den onder de leuze van liefde en
offer »-. Nog moet de H. Kerk worden,
de zegevierende Kerk! Zal in Vlaan
deren de groote stoot gegeven worden,
die de wereld zal doen tot inkeer en
berouw komen
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
IBSRIÜB3ff9BBB9flBB[BBB!13iQ3l3!B19SS&
SECRETARIAAT
a) Voor al hetgeen de studiedagen te
Mechelen betreft, gelieve men zich te
wenden tot het secretariaat, 56, Bronstraat,
Brussel, telefoon 37.00.13, postchecknum-
mer 388.90 (Secretariaat voor de studie
dagen van het VI6 Katholieke Kongres
van Mechelen).
b) Voor al wat den Zondag 13 Sep
tember aangaat wende men zich 79, Poin-
carélaan, Brussel (Zuidstatie), tel. 21.00.35,
postchecknummer 4034.68 (VI° Katholiek
Kongres van Mechelen propagandacom-
missie).
LANDBOUWINSTITUUT
(erkend door den Staat).
De Jury van de ingangsexamens voor de
studiën van LANDBOUWKUNDIG IN
GENIEUR en van Gegradueerde in Land
bouwwetenschappen aan het Landbouwir-
stituut, zal een tweede maal zetelen op
1 Oktober aanstaande te Leuven, 21, Min
derbroedersstraat. De inschrijvingen wor
den genomen den dag zelve van 8 tot 9 u.
Vanaf toekomende Jaar geven deze
examens slechts toegang tot de studiën
van Gegradueerde in Landbouwweten
schappen (3 studiejaren).
IBBBBBBBBBSBRflflBBBflBSXRIBBBBtl
54e TREKKING
Dinsdag had de 54® trekking plaats van
de Binnenlandsche Leening 1932.
De vijf-en-dertig volgende reeksen zijn
betaalbaar met 25.000 frank:
113677 115112 120434 129372 131862 143178
143453. 147671 148282 149247 J50055 152194
155000 155385 155587 160474 162487 164105
165000 165904 173078 174920 178445 182217
183592 188097 194506 212115 238741 243062
248335 249869 251804 270003 281582
Elk nummer van de uitgetrokken reek
sen heeft recht op een tiende van de on
derscheiden toegekende premie.
WafiBBHBPaaaaBBPHSBBBBBHBBar
in Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
ons zendt in postzegels of stort op post-
checkrekening 155.70 van V, Sansen-Van-
neste, Drukker, Poperinge, de som van
Voor bet Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandaat:
Uit Frankrijk: 14,46 fr.
Uit Amerika: 21,60 fr.
DE 150.000 IJZERBEDEVAARDERS ZWEREN TROUW AAN VLAANDEREN.
De XVIIs Ijzerbedevaart stond dit
jaar in het teeken van Twintig jaar
heldenhulde: F. Deprez - F. Kusters -
B. Willems» en van het «Los van
Frankrijk
Ieder jaar grijpt de Ijzerbedevaart
plaats onder een of ander motto. Dit
jaar echter was de beteekenis ervati
van een aangrijpende gewichtigheid;
de ontzaglijke opkomst, de ingehou
den maar toch duidelijk-merkbare
stemming, de scherpte der redevoe
ringen gaven aan de XVII* Ijzerbede
vaart zulke beteekenis dat de voorop
gestelde motto's verre overtroffen wer
den.
Zeker, de 20* verjaring der stichting
van de zerkjes van Heldenhulde werd
op waardige, indrukwekkend - sobere
wijze herdacht.
Zeker, de XVIIIjzerbedevaart stond
scherp in het teeken van het Los
van Frankrijkhet credo der Vos
sen verpersoonlijkt door hun leiders
Lef ever, Dekeyzer, Maris, e.a.
Maar bovenal stond deze bedevaart
in het teeken van wat niet precies
Uitgedrukt maar algemeen aangevoeld
werd: de nood, de ontzettende nood
aan verstandhouding om front te ma
ken tegen datgene wat iedereen als
een doodend gevaar over onze hoof
den voelt dreigen.
Over de IJzervlakte hing verleden
Zondag het ingehouden maar pran
gend verlangen naar eendracht, naar
geslotenheid, naar volksverbonden
heid omdat iedereen reeds duidelijk
besefte dat het anders niet gaan zal.
En om door het samen- en broeder
lijk-vereend zijn stut en steun te vin
den, om de werkelijke kracht van het
levende Vlaanderen te toetsen, om
kracht te putten in de vruchtbare uit
straling van Vlaanderens glorierijk
monument waren er zooveel bedevaar
ders meer dan vorige jaren.
Een paar kommunisten die een
schuchtere poging deden om hun
standpunt uiteen te zetten hadden
geen tijd genoeg om hun matten op
te rollen. En dit feit, hoe klein ook,
bewees hoe het levende Vlaanderen
gezond en gaaf gebleven is en wil, en
hardnekkig te weer zal staan tegen
elke poging tot bolcheviseering.
Te Diksmuide kon nagegaan wor
den hoe, dit jaar vooral, de geest van
Vlaanderen zich ontwikkelt. Boven de
verdeeldheid der partijen en der stan
den, in het aanschijn der groote doo-
den, heeft het levende Vlaanderen
bewust en ondubbelzinnig zijn eisch
tot zelfstandigheid gesteld.
Het mag en het zal niet komen tot
broedertwist en broederveete. Door
alle levenden hoeft het front gevormd
te worden dat het testament uitvoe
ren zal waarover alle dooden opdracht
gaven. Eén in den strijd en ook één
in de overwinning. De Ijzerbedevaar
ten zijn de machtigste hefboom tot
eenmaking van het gezonde Vlaan
deren.
Te Diksmuide hervinden de Vla
mingen zich zelf. Te Diksmuide vin
den ze ook de bezieling die hen drij
ven zal naar de ontknooping.
De evolutie, de ontwikkeling is dui
delijk genoeg.
Trouw aan de dooden en trouw aan
de levenden!
Tegenover knechtenschap en ver
raad, tegenover verdeeldheid en volks
vreemde invoerartikelen staat Vlaan
deren paraat. Het is néén en het zal
néén zijn.
Wie trouw blijft aan den IJzertoren
is voor zijn leven lang ingeënt tegen
elke gesmetting!
Dit jaar was de epkemst veel talrijker
dan voorgaande jaren. Ettelijke duizenden
kuierden Zaterdag avond door Diksmuide.
De studenten vergaderden, honderden
tenten kropen langs den Ijzer uit den
grond.
De estafetteloop uit ieder provincie met
de boodschap van ieder provincie, kende
een verdiend sukses. Massagezang steeg
uit de vlakte naar den toren, waarvan de
verlichting indrukwekkend was. Kortom,
het werd een waardige inleiding, met een
ongekend aantal deelnemers. Welke be
lofte voor den Zondag.
De XVII' Ijzerbedevaart in in alle op
zichten een zonnedag geworden. Een milde
zon waakte over de duizenden en nog
duizenden, die uit alle hoeken van het
land de verplaatsing gemaakt hadden.
Limburg leverde een buitengewoon sterk
kontingent in verband m-et de hulde aan
P. Kusters. Een eeregroet aan het verre
en schoone Limburg!
Ook het Westland stond flink zijn man
en Poperinge en ommeland waren flink
vertegenwoordigd, flinker dan vroeger.
Reeds vroeg begon de vreedzame in
neming van de IJzervlakte en vanaf
10 uur 's morgens was de nieuwe brug
ontoereikend. Van op den toren beierde
muziek over de vlakte. Iedereen zocht
naar zijn jaarlijksch plaatsje, maar de
toeloop was dit jaar zoo ontzaglijk dat
velen cp een paar honderd meter van het
monument blijven moesten. Dergeljke
volkstcelosp schatten is onbegonnen werk,
want zelfs terwijl de vlakte zwart zag, was
de heele stad nog vol. Wie de bedevaarten
nooit meemaakte kan er zich geen idee
van vormen.
HET GEBED VOOR DE DOODEN.
Nadat de speaker, deklamator Platteau,
met zijn bekende, rijke stem een paar me-
dedeeltagen verstrekt had, begon te 11.15 u.
de H. Mis aan den voet van hst monument.
Het Misoffer werd opgedragen door Kape
laan E. H. Willems, broer van Bert, bij
gestaan door dichter E. H. Hilarion Thans
en E. P. Gcrnette (uit Leo). Leden der
Kath. Tumvereeniging Ganda onder lei
ding van Frof. Dr M. Verdonck vormden
de «erewacht. Bazuinblazers verkondigden
de consekratie en het was een aangrijpend
moment de ontzettende massa te zien
knielen voor het wonder dat zich in de
schaduw van den toren voltrok.
Onmiddellijk na de H. Mis las Z. E. P.
Callewaert het Onze Vaderen het ge
bed der dooden, voor de Vlaamsche maar
ook voor alle dooden uit den oorlog. Daar
na volgde het gebed om vrede, om we
reldvrede.
MUZIEKUITVOERING -
VLAGGENOPTOCHT - TOESPRAKEN.
Toondichter Meester Jef Van Hoof di
rigeerde nu de zingende massa terwijl de
honderden en nog honderden vlaggen uit
alle hoeken van de weide naar het monu
ment opstapten. Ook een Rex-vlag werd
opgemerkt. Wanneer de vaandrigs kranig
aan den voet van den toren stonden kwam
de Vossenleider Gemain Lefever voor de
mikro namens het Verbond V. O. S. Een
pa isus uit zijn rede werd door het N. I.R.
dat de plechtigheid uitzend, gecensureerd.
De heer Lefever bekrachtigde met klem
het Los van Frankrijkmaar ook de wil
der Vossen om tijdens de evolutie van
Vlaanderen niet in de achterhoede te
staan.
De eed van trouw aan Vlaanderen
(tekst v. C. Verschaeve) werd door den
speaker voorgezegd en krachtig door de
massa met gsstrekten arm herhaald. De
ze eed van trouw is ieder jaar een roerend
oogenblik, maar dit jaar scheen de be
teekenis der woorden:
O land van roem en rouwe
Van liefde en lijdensnocd!
We zweren houwc trouwe
U Vlaandren tot der dood!
veel grooter dan anders.
KUSTERS - DUi _IEZ - WILLEMS.
Honderden en henderden bloemenkran
sen werden op de zerken van Heldenhulde
geplaatst. Een reusachtig bloemenkruis
uit Tongeren ging de bloemenmeisjes
vooraf. Ook Fransche, Duitsche, Engel-
sche en Iersche kransen waren er. De
massa zong Gedachtenis (C. Verschae
ve - J. Van Hoof).
Dan bracht F. Wouters namens Lim
burg hulde aan den dienenden onderwij
zer Frans Kusters. Rick Demoen hul
digde Firmin Deprez namens West-Vlaan-
deren, Deprez die misschien een nieuwe
Rodenbach zou geweest zijn. De h.
Platteau las de boodschap van F. Raspé,
die ziek zijnde, den groet van het Payot-
tenland aan Bert Willems moest brengen.
De II. Jlis In open lucht E steeds een treffende pv>bei"-ten!s en zet d;n s(rsn.;.T op
de Bedevaart cn zijn streven.
Namens Zuid-Afrik» bracht W. G. da
P. Eriaiik (dichter Eeismsl) aen oroechr-
groet aan het doode en levende Vlaande
ren. Zijn toespraak, zangerig en kristal
fijn, vond buitengewone instemming.
Spreker legde de nadruk op de eenheid
van den Dietschen stam maar ook op de
dringende nood aan eenheid in Vlaande
ren zelf. Het prisma geeft schoone kleuren
zei hij, maar het schoonst van al is het
blije, blanke zonnelicht, symbool der een
heid.
Als dank werd het Transvaalseh volks
lied aangeheven.
had een dubbele rol: te spreken namens
het Kcmiteit en de bontisviag van V. O. S.
aan den Voorzitter te overhandigen. Gok
zijn toespraak werd door het N. I. R. niet
uitgezonueu. Prof. Dr. Fr. Daels zal zich
hierover zeker niet verwonderd hebo-n.
Het is de eerste maal -niet meer, en wel
licht zal het ock de laatste maal niet z.jn.
Hier gaat zijn rede.
Vlaamse Doden,
De tijden zijn veranderd.
Vlaanderen heeft zijn wil herwonnen
en gaat naar zijn daad.
Tijdens de wereldoorlog hadden de
maenthebbers üw bloed, Vlaamse doden,
nodig, ais gruwzame inzet op het schaak
bord van de politieke beursopcraties.
Daarna hebben zij het zeiibeschikkings-
recht van de kleir. volken op hun eer
bevestigd, en de veld rondgebazuind.
Het was tragisch i, ...uediespel. Er volgde
niets dan rechtsverkrachting cn volksver
achting. Flarnbochesl Ka twintig jaar be
looft men aan het Vlaamse volk een
edelmoedig begrijpen
Zij in wie Vlaanderen zijn hoop en zijn
vertrouwen meende te kunnen stellen,
hebben sedert 20 jaar geen enkele daad
van opoffering voor Vlaanderen gepleegd
zoals duizenden ouder U er dagelijks
pleegden in het slijk en het bloed van
de Ijzer. Dat geeft ons de afstand aan
tussen U, doden van een Vlaams volk,
en hen, Vlaamse Regeerders, onder wie
de eerste nog moet sneuvelen, zelfs maar
politiek, uit kordaatheid voor het Vlaamse
rechtsherstel.
Als schoonste daad van volksfierheid en
-piëteit, als hoogste daad van volksver
bondenheid, hebt gij, Vlaamse doden, vóór
uw eigen dood, dc zerk van Heldenhulde
met het Alles voor Vlaanderen en
Vlaanderen voor Kristusgeschonken en
opgeëist voor U zelf. Dat was het werk
van heldenhulde, twintig jaar geleden op
deze Vlaamse bloedlinie gesticlit door U,
Vlaamse doden.
Gij zijt gevallen als slachtoffers van een
internationaal stateucontlict met de kreet
op de lippen: «Voor Vlaanderen», dat
was: voor üw volk, voor üw natie, voor
Vlaams nationaal leven. Die kreet was
meer dan een verzuchting; hij gaf het
programma aan van het leven voor de
komende geslachten, want hij was één
met de kreet: «Nooit meer oorlog», die
ook hier staat, gegrift in het voetstuk van
uw monument. Nationale gezondheid is
inderdaad voorwaarde cn waarborg van
internationale gezondheid.
Volkeren alleen kunnen in vrede met
mekaar leven, omdat zij levende gemeen
schappen zijn. Staten die niet op het
volkse of nationale geginse! zijn gebouwd,
die noodgedwongen het volksleven in hun
eigen grenzen ontwrichten en doden, zijn
een gevaar voor de vrede, omdat zij
slechts kunstmatig kunnen blijven voorbe
staan, niet leven. Zijn Vlaamse plicht doen
en de vrede dienen was in Vlaanderen
tijdens de oorlog, evenals nu in vredestijd,
Vlaams-nationaal zijn; denken en doen,
streven naar volledig eigen leven. Een volk
dat a's volk georganiseerd is, is uit de
aard der zaken vreedzaam nrar binnen en
vreedzaam naar buiten. De dag dat ieder
volk een Staat i«, zijn wij de wereldvrede
nabij.
(2 to' vervolg op 2° bladj