De Internationale Bidweek
Vlaanderen
voor den tweesprong
NaUaikH...
Aftreken met Valencia
IN ONS LAND
9e Burgeroorlog in Spanje
Heer Baron de Borghgrave
M§r. DEMQl
Ho den Moord op den
Belgischen Diplomaat
POKÖL
J DE POPERINGENAAR
1 SANSEN-VANNESTE I
WEEKBLAD: 40 CENTIEMEN.
.34' JAAR. - N' 3,
'KATHOLIEK MEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD. - VERSCHIJNT WEKELIJKS
VAN 18 TOT 25 JANUARI
HET IS EEN FEIT DAT
DE CONCENTRATIE
ONAFWENDBAAR IS
Samenvoeging van de verschil
lende leiders van den goeden wil.»
INTERNATIONAAL OVERZICHT
DE NAT ION ALEN VOLTREKKEN HET BELEG VAN MADRID
LANGS HET NOORD-WESTENDE BURGERLIJKE BEVOL
KING VAN MADRID MOET DE STAD ONTRUIMEN.
VALSCHE GERUCHTEN VERWEKTEN ERNSTIGE SPANNING
TUSSCHEN FRANKRIJK EN DUITSCHLAND.
ere twintig belgische vrijwil
ligers keeren terug uit Spanje
ZIJ VERKEERDEN IN ERBARMELIJKEN TOESTAND EN BE
VESTIGDEN DAT ZIJ BEDROGEN WERDEN ALSMEDE DE
SCHROMELIJKE TOESTANDEN WELKE HEERSCHEN IN HET
ROODE SPANJE
DE BEPERKING VAN DEN
ARBEIDSDUUR IN DE MIJNEN
SLECHTE WIL
BIJ DE SPAANSCHE ROODE
REGEERING
Rowe
handen
ZONDAG IT JANUARY 1937.
Uitgever
POPERINGE
B Telefoon Nr 9. - PostcK. Nr 155.70. g
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
H Binnenland 20.— fr,
ff Belgisch Kongo 40.fr.
H Frankrijk 40.fr.
3 Alle andere landen 60.fr.
j£ Medewerken sijn vertwttooordclijk votr
hun artikels.
Pl!MI>l!lllll!llllllllll!ll!lllllllllllll!!IIUIIIIII!lll!lll!!llll!l!!llllllllllllll!llll!
HGBIUS
I TARIEF VOOR BERICHTEN:
H Kleine berienfett per rrfjel l.fr. i
Kleine berichten (minimum) 4.fr.
B 2 ir. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
E Berichten op l8 bl. per regel 5.fr. j
H. Berichten op 2» hl. per regel 2.59 fr. i
jê Berichten op 3" bl. per regel 1.50 fr. j
H Rouvvber. cn Bedank, (min.) 7.fr. j
Te herhalen aankondigingenj
wij» op aanvraag1.
Annoncen zijn voorat te beialen en j
hnoeten tegen den Woensdag avond j
ingezonden worden. Kleine lie-
richten tegen den Donderdag noen.
Wij, Katholieken, zijn eigenlijk wa
re weeldekinderen van Ons Keer. Bij
onze geboorte kregen wij de onwaar
deerbaren schat van het H. Geloof
mee zonder onze verdienste, zooals
een rijkemanskind zonder eenige
moeite zijn rijkdom verkrijgt. Maar
hoe talloos velen komen ter wereld
en blijven hun heele leven beroofd
ven dit Geloof en zijn dus deernis
volle geloofsarmen.
Stel U in den geest den aardbol
vcor ocgen. Nog geen derde deel er
van kent Jezus-Christus, het Licht
der Wereld! Meer dan twee derden
van onze medemenschen, die toch
onze broeders zijn, verkeeren in droe
ve duisternis. Op 1.900.000.000 bewo
ners zijn er 1.100 millioen heidenen.
Esze allen hebben recht op onzen bij
stand zooals een blinde recht heeft
geleid te worden door iemand die zien
kan. Alle apostiolische zielen zullen
zich gedrongen gevoelen het schoone
bekeeringswerk naar vermogen te be
vorderen.
Niet eenieder echter is het gegeven
door woord of daad onmiddellijk mede
te werken aan deze verheven apostel-
arbeid; maar wel kunnen allen door
gebed medehelpen om overvloedige
genade van God af te smeeken. Gods
gratie, is zij niet de belangrijkste
factor in elke bekeeringsproces?
In 1908 heeft een Anglikaansche
geestelijke, Frater Paul Francis, het
denkbeeld opgevat eene Internatio
nale Bidweek te organiseeren, die
jaarlijks van 13 tot en met 25 Ja
nuari over geheel de wereld zou ge
houden worden.
Aldus zou het gezamenlijk gebed
voor de bekeering der dwalende
menschheid zoo krachtig mogelijk
worden.
Spoedig werd die bidweek overal in
voege gebracht.
(In 1910 werd Frater Paul Francis
met veel gelijksgezinden opgenomen
in de Katholieke Kerk.)
Z. H. Benediktus XV heeft op 25
Februari 1916 de Internationale Bid
week goedgekeurd en aan alle deel
nemende op den begin- en einddag
een vollen aflaat verleend. Zijne Hei
ligheid drukte den wensch uit dat de
Bidweek over de geheele wereld moge
gehouden worden.
Paus Pius XI voegde in 't jaar 1924
persoonlijk zijn gebed bij het gebed
der geheele wereld en droeg gedu
rende die acht dagen eene H. Mis op
voor de intenties der Bidweek. Bijna
alle Bisschoppen hebben de Bidweek
in hunne Bisdommen voorgeschreven
waaronder onze Bisschop van Brugge.
Het merkwaardige van dit geza
menlijk gebed is wel, dat ook de An
glikaansche Kerk de Bidweek mede-
houdt. Zelfs nam het wereldcongres
van de Protestantsche en Oostersche
Kerken in 1920 de voorgeschreven ge
beden voor hunne geloovigen. over.
Enkele Grieksch-Orthodoxen hebben
zich reeds bij deze internationale
gebedsactie aangesloten.
We staan dus voor het wondere feit
dat Protestanten, Schismatieken en
Katholieken tegelijkertijd bidden voor
éénzelfde doel: de bekeering der hei
denen tot het ware «Licht des Le
vens Jezus-Christus.
Als er ooit hoop, ja zekerheid be
staat verhoord te worden dan is het
vootoeker: waar er velen bidden om
één en dezelfde geestelijke gunst,
opdat allen mochten één worden ge
lijk Christus één is met den Vader.
Om den vollen aflaat te verdienen
zijn de volgende gebeden voorgeschre
ven: ANTIPHOON: (Joh. 17,21).
Opdat allen één zijn gelijk Gij,
Vader, in Mij en Ik in U, dat ook zij
in Ons één zijn, teneinde de wereld
geloof dat Gij Mij gezonden hebt.»
VERS: Ik zeg U: Gij zijt Petrus.
ANTWOORD: En op deze steenrots
zal ik mijne kerk bouwen.
LATEN WIJ BIDDEN:
Heer Jezus-Christus, die tot Uwe
Apostelen gezegd hebt: den vrede laat
Ik u, mijn vrede geeft Ik U, sla niet
acht op mijne zonden, maar op het
Geloof van Uwe Kerk, en verleen Haar
genadig volgens Uw wil, vrede en
eendracht, die leeft en heerscht, God
in alle eeuwen der eeuwen. Amen.
laaEssisBiassaBa&üaBssaMMniiBai!
Het is teekenend voor de concen
tratie-gedachte dat de Kath. Vlaam-
sche Landsbond in zijn jaarvergade
ring te Leuven ook beroep gedaan
heeft op de Vlaamsche Nationalisten,
de Rexisten en het Verdinaso.
Het was trouwens geen geheim
meer dat acht dagen vroeger de ver
gadering der Kath. Vlaamsche Volks
partij niet aan de verwachtingen be
antwoordde. Gekende beroepspolitici
vormden er de meerderheid en sloten
aldus de zoo vereischte hernieuwing
uit.
Leuven is echter een schitterend
antwoord geweest op de schuchter
heid, het gebrek aandurf der K.V.V.-
vergadering.
Vierhonderd vooraanstaande Vlaam
sche personaliteiten zijn er saamge-
komen. Ze vertegenwoordigden de
meest verscheidene politieke schakee
ringen.
Boven wat hen scheidde, dreef hen
wat hen vereenigde. Op de Heer Van
Cauwelaert na, kwam geen enkel
katholieke mandataris aan het woord.
En toch werd er hoofdzakelijk over
politiek gesproken.
Het was de 1G« maal dat de Lands
bond samen kwam, doch geen enkele
jaarvergadering mocht vergeleken
worden bij die van verleden Zondag.
Het is waar dat de Kath. Vlaamsche
Landsbond aan geen. partijpolitiek
doet.
Maar interessant waren- én de toon
én het gezegde.
De toon klonk resoluut tegen het
politiek verleden en de politieke man
datarissen. De Heeren Rubbens en
Van Cauwelaert moesten persoonlijk
ondervinden hoe een groot deel van
Vlaanderen over hun hoofd groeide,
en hen letterlijk ter plaatse liet.
Dit is van verregaande beteekenis.
Vlaanderen heeft veel, zeer veel ge
duld gehad. En opdat twee klinkende
namen uit de Vlaamsche strijd door
hun eigen menschen verloochend
worden moet de evolutie, de ontwik
keling snel zijn.
En ze is snel. Doorloopt even de ver
slagen der vergadering. Het Vlaamsch-
nationale beginsel wordt niet eens
meer betwist. Het wordt zonder de
minste diskussie vooropgesteld. Ver
gelijkt daarbij de taalwetten-politiek
van vroeger. En er mag met vreugde
vastgesteld worden dat thans het
vraagstuk in zijn geheel gesteld is.
Want niet alleen het Vlaamsch-na-
tionale beginsel lag aan de basis der
vergadering maar. ook de korpora-
tieve orde. Verleden week schreven
we hier dat rond die twee polen de
concentratie absoluut mogelijk was.
Welnu verleden Zondag reed3 werden
beide doelstellingen zonder de min
ste betwisting aanvaard en voorge
dragen.
Een groote moeilijkheid is over
brugd. De tweede is de politieke ver
wezenlijking ervan. Er mag immers
niet vergeten worden dat de Lands-
bonders er niet als politiekers bijeen
kwamen, maar als Vlamingen. Edoch
met rapporten, wenschen en moties
geraken we niet vooruit. De strijd
moet politisch omgezet worden, bit
beteekent dat de vergaderin'g van de
Landsbond volkomen nutteloos zijn
zal, ook al wordt er in zijn schoot
geconcentreerd, wanneer dé aange
nomen beginselen niet daadwerkelijk
op het politiek terrein geplaatst wor
den.
De woorden van den Heer De
Vleeschhauwer laten dit trouwens
vermoeden. De Heer De Vleeschhau
wer heeft den indruk gegeven dat de
maand Februari wel van eenige be
teekenis -'-in zaL
En dit kan niet anders bet-eekenen
dan dat het directorium van de
K.V.V. ontslag nemen zal en hoogst
waarschijnlijk in andere handen zal
overgaan.' Alles laat immers vermoe
den dat het huidig directorium zwicht
voor de geweldige drang naar con
centratie die op de Landsbond tot
uiting kwam, concentratie met scherp-
afgelijnde doelstellingen, waarvoor het
directorium zich niet opgewassen
voelt.
Aldus zou de K.V.V. een groei-krisis
doormaken, waarna ze gezuiverd en
principieel sterk haar zware taak de
finitief zou aanpakken.
Hierin ligt juist het historisch mo
ment. Het is geen geheim dat de
K. V. V. van verscheidene zijden
moeilijkheden ontmeet en nog zal
ontmoeten. Het komt er dus op
aan dat de K. V. V. deze krisis te
boven komt. Ofwel groeit ze uit tot
een principieel-zuivere partij, die ge
louterd en verstevigd het ware con
centratie-werk aandurven zal. Ofwel
wordt ze ondermijnd en dan is ze
voor een naaste toekomst veroordeeld.
En welke zouden de gevolgen zijn
voor de Katholieke Partij?
Concentratie heeft geen zin als en
kel wat vernis ap een oude gevel ge
kletst wordt. Concentratie heeft maar
zin wanneer ze hardnekkig en dapper
de samenwerking beoogt van alle ka
tholieke en sympathiseerende krach
ten die hetzelfde doel daadwerkelijk,
nastreven.
Vlaanderen staat voor den twee
sprong. Door verdeeldheid het natio
nale en het katholieke verzwakken
ofwel door eendrachtig samenwerken
onze volksgemeenschap en ons ge
loof beveiligen.
De keus is niet moeilijk ten over
staan van de gevaren die ons bedrei
gen en beloeren.
Er dient trouwens volmondig toe
gegeven dat ons volk reeds grooten-
deels deze moeilijkheid overbrugd
heeft. Wars van het jarenlang mis
leidende politieke spel, dat verscheurt
en verzwakt, is het sinds maanden
geconcentreerd.
De H. De Vleeschhauwer heeft wel
degelijk het wantrouwen en de vijan
digheid jegens enkele leiders, die op
de vergadering van de Landsbond
zoo sterk tot uiting kwamen, aange
voeld, toen hij uitriep: «Dat men in
Godsnaam in de politiekers niet al
tijd kleinzielige menschen beschou-
we, die niet dan hun mandaat zien.
Als het zoo is, schrapt ze en bouwt
opnieuw. Maar de concentratie moet
er komen.
Daarmee is ook alles gezegd.
De K.V.V. heeft thaqs het woord.
Arrondissementsvergaderingen zullen
gehouden worden. Daar hoeft duide
lijke taal gesproken te worden. De
K.V.V. diene van onder uit uitgestip
peld te worden, zoodat ze van boven
de onvervalsehte weerspiegeling is
van de kath. Vlaamsche opinie.
Indiër dit gebeurt is de concen
tratie een zekerheid. En er hoeft be
paald geen gras op te groeien. Aan
staande jaar staan de gemeentever
kiezingen. voor de deur. En wie zegt
dat het nog drie jaar aanloopen zal
vooraleer wetgevende verkiezingen
uitgeschreven worden.
Dit inzien en het oplossen is prak
tische politiek. Vóór alles is dit thans
hoofdzaak. Onze toekomst hangt er-
Van af. Er moeten geen illussies ge
maakt worden. Zelfs dan wanneer
alle Vlamingen weer vereenigd zijn,
zal onze macht volstrekt niet te groot
wezen. En vermits de gemeenschap
pelijke grondslag voorhanden is, is
afbrekerswerk uit den booze.
De klokken liebben er voor geluid in
Watou. Ik dacht dat het voor een be-
graving was zegt Hij schalks. Hij is de
man niet om zich te laten aankondigen
en inhalen. Hij wilde er naartoe, gezeten
naast de boerinnetjes die van hun nieuw-
jaarbezoek terugkwamen met een vettig
zakje vol lukken en naast de werkers
met hun koffiepulte en hun stuitenzak, in
de pane, op het huislijk tramtje. Het is
Hein echter niet gelukt.
Zie 'n keer hoe fijn Hij kijkt: met
'n blik die meer wijsheid heeft opgedaan
in zijn omgang met de menschen al
waren het ook maarnegers en met
zijn Grooteu Meester, dan in de boeken.
Gij merkt al seffens dat Hij goed is
Hij behandelt U voorkomend en maakt
dat gij U ook bij een Monseigneur
thuis voelt. En als Hij van zijn negers
spreekt, dan is 't met achtjng en met
'n goedig lachje om hun negergebreken.
Is Hij goed, Hij mpet daarbij toch
'n stalen wil hebben die aanpakt en vol
houdt. Luister maar
Hij is begonnen met de stichting van
de missie der Batetela's, ten Noorden van
Lusambo. Stichten, dat is de menschen
winnen en bekeeren, en dan... bouwen.
«Daar hebben twee soldaten, bekeerlin
gen van de Paters Trappisten, ons veel
geholpen», zegt Hij. Hij steekt het
pluimpje nog op een anders hoed.
Het was waarschijnlijk omdat die sol
daten er zoo 'n hulp geboden hadden dat
Hij opdracht kreeg het centraal-seminarie
van Kabwe voor de vier provincies van
Scheut te bouwen.
Daarvan was Hij architect en steen
bakker en ondernemer en later bewoner,
want Hij werd er directeur. Hij kon im
mers met nog wat anders werken dan
met steen en hout.
El'k jaar worden er 'n dertig klein-se-
minaristen aanvaard, maar natuurlijk hou
den die oud-wildemannetjes het moeilijk
vol. Toch hebben zij er reeds drie Pries
ters opgeleid en vijf zijn er nu in hun
proefjaar om daarna als alles goed ver
loopt Priester te worden.
Als Pater Demol werd aangeduid om
hulpbisschop te worden van Monseigneur
Declercq met recht Van opvolging in het
apostolisch vicariaat van Opper-Kasaï,
dan wilde hij volstrekt te midden zijner
negers gewijd worden. Die waren zijn
naaste familie: zijn kinders, voor God
gewonnen. Het heeft de negerbevol'king
en de seminaristen zoo 'n goed gedaan
te zien hoe hun Vader onder alle Congo-
leescbe plechtigheid met de volheid van
het priesterschap werd bekleed.
Dat zijn ministerie tot hier toe zoo ge
zegend werd door God kan ons niet ver
wonderen. Weet gij dat die zelfde Mon
seigneur Demol ook stichter is vau het
eerste Karmelietenklooster in Congo?
Dat klooster staat er tusschen de se
minariegebouwen, opdat de biddende en
boetende Zustertjes zien kunnen waar
voor zij te leven hebben. De toekomst
van die streek ligt in het seminariein
Gods zegen over het seminarie. Daar heeft
Monseigneur weer én ruwe steenen. én
fijne zielen bewerkt.
Mag ik U 'n raad geven? Moet gij
Monseigneur bezoeken, ga er dan niet in
den avond of gij ondervindt hoe de gast
vrijheid van Monseigneur en die Hem
mogen herbergen een souper half klaar
krijgt voor gij buiten geraakt. Gij zult
zeker van daar weggaan met den wel-
'doenden indruk dien een goede, diepe ziel
op ierhand maken kan en met het besluit
de missiewerken van Monseigneur Demol
en van zooveel andere Vlaamsche Mon
seigneurs te steunente geven, te bid
den, te lijden wellicht en te boeten.
D. Gr.
IBlBBBBBBBiaBBEBBBBBBBBBBBEK
In de Pers heeft het Kongres van
den Kath. Vlaamschen Landsbond
veel stof opgejaagd.
De liberale en de socialistische pers
treurt erbij dat er toch Concentratie
komt; ze hadden te vroeg gelachen.
In 't algemeen ziet de Vlaamsche
pers het als een Verheugend Kon
gres
Dit is de formule die «HET NIEUWS
VAN DEN DAG» aanprijst na de vast
stelling: Het is een feit dat de con
centratie onafwendbaar is».
Wij lezen en halen aan:
De -wil tot samenwerking op hetzelfde
o geloof en dezelfde doeleinden is tot uiting
gekomen. Laat die wil rijpen en zoeken
naar zijn uitgroei, tot effening van oen
rechten weg, welke ons eensgezind naar
het einddoel zal vceren.
Wij zijn overtuigd dat dit wel in orde
komt en wij aanvaarden hst praktisch
besluit van dit kongres: samenvoeging
van de verschillende leideTs van den
ii GOEDEN WIL in den schoot van het
Landsbondbestuur, waar zij samen zul-
:i len zoeken naar den REOHTEN WEG.
Het is een feit dat de concentratie on-
afwendbaar is. Laten wij nu de leiders
in kalmte, in rustig overleg, met inacht-
neming van alle richtingen en stroomin-
gen beraadslagen op welke manier die
concentratie kan verwezenlijkt worden.
>i Maar geen overhaasting, cok geen stck-
»ken in de wielen steken. Want, de taak
is ontzaglijk moeilijk. Niemand zal dit
ontkennen. Laat ons hopen dat ds weg,
welke zal gebaand worden, ons Vlaam-
sehe volk zal leiden naar de ontplooiing
»van zijn katholiek geloof en naar den
uitgroei van zijn eigen volksbestaan, en
voegen wij erbij, binnen het raam van
.het Belgisch, staatsverband en van onze
Grondwet, welke ruim en breed genoeg
zijn cm Vlaanderen binnen België zijn
volledig recht te laten geworden.
DE WETTIGE REGEERING.
We hebben hier reeds herhaaldelijk
kunnen aanwijzen met tal van argu
menten, dat de vroegere regeering van
Madrid thans regeering van Valencia,
die volgens de marxistische partijen
in de democratische landen, de eeni
ge wettelijke regeering is in Spanje,
niet het minste ïec lit heeft zich deze
titel toe te eigen Ec was niet wettig
voor dat de opttand losbrak, omdat
ze toen reeds niet bij machte was de
orde te handhaven en het leven te be
schermen van die c rderdanen, hoog
ste plicht van jle Staat. Honderden
priesters, ktloosif. L'je,., kaijioliekeii
en"aanhangers can rechtsche par
tijen waren gevallen door de handen
van de straatanarchisten en bolsje-
visten toen Calva Satelo, de balans
opmaakte van de moorden. Enkele
dagen later werd deze leider van de
royalisten zelf, die de moed had ge
toond te durven spreken, daar waar
de regeering niet durfde te handelen,
vermoord en zijn lijk 'ijselijk ver
minkt.
Dat was de rechtstreeksche aanlei
ding tot de opstand nadat duizenden
zich dagelijks, in machfyloeze woede
hadden moeten bedwingen. Na het
uitbreken van de opstand hebben
verschillende regeeringeri mekaar op
gevolgd, die eigenlijk niets anders
dan schijnregeeringen zijn geweest
om ten overstaan van htt buitenland
de indruk te laten, dat fr nog steeds
een grondwettelijke regèering bleef
voortbestaan. Maar in feite is het
heft altijd in handen geweest van de
anarchistische onmenschen die de
straten van de groote steden hebben
roodgeverfd met het martelaarsbloed
van de katholieke geestelijken en die
de kunstschatten van eeuicenlange
christelijke beschaving hebben ver
brand en vernietigd. Er is zeker geen
enkel land dat nog gelooft aan de
wettelijkheid van de regeering van
Valencia. En toch blijven ze buiten
Duitschland en Italië, hunne gezan
ten en consuls behouden bij deze re-
geering van moordenaars en brand
stichters. Ofioel doen ze het omdat ze
voorloopig internationale verwikke-
lingen wenschen te vermijden door
een te openlijk partij-kiezen, ofwel
heulen de vreemde regeeringen mee
met Valencia onder de drang van de
marxistische partijen.
Dit is zeker het geval van Frank
rijk en Belgie,
DE MOORD OP EEN GEZANT.
Ook Belgie bleef de wettelijkheid
van de regeering nan Valencia erken
nen en behield hare vertegenwoordi
gers aan de zijde der rooden. Onder
de druk van de socialistische minis
ters scheen men hier zelfs zeer
tegemoetkomend tegenover de ver
nielers van de christelijke bescha
ving in Spanje. Wapens en man
schappen konden in het land straf
feloos gerecupereerd en verzonden
worden zonder dat er van wettelijke
zijd ooit kordaat opgetreden werd, en
dat niettegenstaande de publieke opi
nie zich in Belgie van lieverlee tegen
de roode Spanjaarden ging stellen.
Jonge mannen, die zich met verleide
lijke beloften naar het front lieten
tokken en die aan de hel konden ont
snappen brachten in het vaderland
teruggekeerd de ontroerendste getui
genissen van het ellendig bestaan, en
de gevaren die de vrijwilligers ginder
ver te wachten stonden. Toch bleef
krachtig optreden van regeerings-
ivege in ons land uit.
Baron de Borchgrave, gehecht aan
het Belgisch gezantschap te Madrid,
gezant, deze volledig verving en dan
ook dezes verantwoordelijkheid over
genomen had, kreeg de handen vol
om zijn ongelukkige landgenooten die
geronseld waren geworden, in Spanje
te steunen en naar het eigen land
terug te helpen. In dien zin deed hij
niets anders dan zijn strikte taak:
de Belgen die in het buitenland ver
blijven te helpen in hun moeilijkhe
den. Baron de Borchgrave werd daar
om, om zijn ambtsvervulling dus, door
de rooden vermoord en werd zijn lijk
volgens de bekende hatelijke metho
des vreeselijk verminkt. De Belgische
regeering bleef intusschen onver
schillig niettegenstaande de schande
lijke kaakslag, die het gansche land
trof, en niettegenstaande het feit
meer en meer ruchtbaar werd. De
spreekbuizen van de socialistische
ministers, de socialistische dagbla
den durfden zelfs de vermoorde ver
dacht maken. Eerst wanneer de pu
blieke ontstemming te hoog opsloeg
werd ingegrepen, maar dan nog op
een wijze, die getuigde van tegenzin,
omdat het werkelijk niet anders meer
kon,
AFBREKEN!
Als men het monsterachtige van de
moord en de schande daardoor het
land en de regeering aangedaan goed
beseft, dan valt het moeilijk te be
grijpen, waarom na de eerste onvol
doende antwoorden van de regeering
van Valencia, geen krachtige diplo
matieke breuk gevolgd is, het eenig
antwoord, dat paste voor een land,
dat nog over een beetje fierheid be
schikt. Niets daarvan: een eisch van
onderzoek aan de Spaansche meinee-
dige regeering gesteld en de eischt
van een millioen frank schadevergoe
ding voor de getroffen familie. Intus
schen meent Minister Spaak wellicht
dat er voldoende tijd zal verloopen
om het geval te doen vergeten en om
de gemoederen te bedaren. We vree
zen dat het anders zal verloopen. Als
het lijk van de Baron de Borchgra
ve in het land zal aankomen en
de begrafenisplechtigheden zullen uit
gevoerd worden, zal de opgeprop
te volksverontwaardiging voor goed
lucht krijgen en zal wellicht de di
plomatieke breuk geëischt worden
door de bevolking. Voortaan is het de
plicht van alle Katholieken in Belgie
om het met klem te doen. Het moest
al lang gedaan zijn geworden toen de
eerste priester viel. Of hebben wij dan
heelemaal geen geloofsfierheid meer
In Nederland, waar ze niet beschik
ken over een argument als dat van
de moord op een ambassadeur, wordt
nu reeds flink geageerd van katho
lieke zijde om af te breken met Va
lencia. Nederland heejt nog nooit
Sovjet-Rusland erkend. Na Duiisch
land en Italië wordt het heel zeker
het eerste democratisch land, dat de
roode regeering in Spanje zal negee-
ren. In die handeling zit niets fascis
tisch, of anti-democratisch; het is de
zuiverste konsekwentie.
Het wordt hoog tijd, dat alle wel
denkende regeermgen even konse-
kwent handelen. Het einde van de
Spaansche tragedie zal dan veel spoe
diger aangebracht worden, dan met
alle mogelijke niet - inmengingsac-
coorden, die toch maar op het papier
bestaan en geen schijn van toepas
sing hebben.
Voor ons moet de leuze voortaan
wezen: afbreken met de roode regee
ring van Valencia en voor de toe
komst afbreken met iedere regeering,
dié niet kan instaan voor het leven
van één katholiek priester!
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
die door de ziekte van de Belgische
IBaBBBBflBBBBBBBBBSaaSSSaBBfllSBflaaSBBB&BBBBBBBBflBBBBSBBBBiE
ALS HET OORLOGSMONSTER IS LOSGELATEN...
In de puinen van Oviedo... het Lijt een ware vlucht naar Egypte! Op het voor
plan een vrouw met haar kind op den drempel van wat gister haar huia Was.
DE VOORTZETTING VAN HET OF
FENSIEF BER NATIONAI.EN OP HET
FRONT VAN MADRID
Einde, vorige weck en in het begin dezer
week hebben de Nationalen hun offensief
ten Westen van Madrid voortgezet en
konden het beleg van de Spaansche
hoofdstad volledig, voltrekken langs het
Noord-Westen.
Aldus hebben zij Pozuelo en Aravaca
bezet, en hebben hun linies gevestigd rond
Majadahonda. Hun fijnen loepen in het
Noorden van Madrid van aan de Univer-
siteitswijk aiover Aravaca, verder langs de
baan van Madrid naar Guadaramma ai
over Las Rosas, tot tegen E! Fardo, en ai
over Majadahonda. Hun stellingen werden
gebracht op zekere punten tot meer dan
2 km. verder dan bedoelde groote verbin-
dingsbaan. Hierdoor verkrijgen zij uitge
lezen vertrekpunten voor verdere aanval
len naar El Escorial, Guadaramma en
Colmenar. Van aan die baan gaan. hun
lijnen, dan verder over Valdsmorillo. Aldus
hebben zij omzeggens El Escorial en Gua
daramma bijna volledig afgesneden; het
is enkel langs groote omwegen dat de roo
den aldaar in verbinding kunnen komen
met Madrid. In de laatste twee weken
maakten de Nationalen. vorderingen over
een afstand van 20 km. breedte en 25 km.
diepte ten Noord-Westen van Madrid.
Het getal dooden en gewonden zou zeer
hoog zijn langs beide zijden.
(Zie vervolg ap 2blad.)
Ben bericht van het Ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken maakte op het einde
der vorige week bekend dat 28 Belgen,
welks streden voor de rooden in Spanje
en aldaar te Barcelona cn Valencia in het
gevang zaten, terug naar ons land keer
den.
Met een paketboot werden zij overge
bracht van Barcelona naar Marseille, van
waar zij verder doorreisden tot Brussel.
Meest allen waren uit de streek van Char-
roi. Bij hun aankomst te Marseille ver
keerden zij. in ee r.er'oarmslijken toestand.
Sedert verscheidene dagen hadden zij geen
toereikende voeding gehad.
Toeni zij uit hst gevang mochten, wer
den zij eerst verzorgd deor het Belgisch
Consulaat te Barcelona of Valencia en
deden er hun levendig beklag over de
handelwijze waarmede zij behandeld wer
den door de roeden in Spanje. Het was
ook dank zij het krachtdadig optreden
der Belgische Consuls te Valencia en Bar
celona dat de gevangenen vrijgelaten
werden.
Bij. hun aankomst te Brussel werden de
terugkomenden ondervraagd door de po
litie en ook door talrijke journalisten, die
hen opgewacht hadden. Toen zij thuis zijn
gekomen hebben die mannen ook nog een
en ander losgelaten over hun lotgevallen
in Spanje.
Al hun verklaringen komen In het kort
neer op liet volgende
Meest allen waren mijnwerkers. Onder
hen bevond zich een vader van acht kin
deren en een van drie. De eenen werden
aangeworven voor het front en anderen
als arbeiders. Daarvoor werden zij BE
LOOFD: eien soldij van 18 pesetas, t.t.z.
45 fr., per dag, wijl hun vrouw of ouders
18 fr. per dag zouden trekken van het
Roode Hulpfonds. Voor de kinderen werd
ook 5 fr. per dag beloofd.
Eerst werden zij te Parijs samenge
bracht, waarna zij naar Marseille trok
ken, om vandaar ingescheept te worden
naar Valencia. Enkelen onder hen ver
trokken naar Spanje langs Pernignan.
Bij de heenreis werden zij hun paspoor
ten gevraagd en kregen ze niet meer terug.
Die langs Perpignan passeerden, kregen
•een gezamenlijk paspoort, waarop zij
Spaansche namen hadden gekregen.
Bij hun aankomst warden zij geestdrif
tig begroet,, maar degenen die reeds sol
daat waren geweest, moesten direct naar
het front. De anderen kregen onderricht
gedurende enkele weken. Velen die aan
geworven waren om te arbeiden moesten
ook naar het front en als zij wilden tegen
sputteren, wsrden zij den bak ingedraaid;
eenige hunner makkers werden gefusil-
jeerd.
Op het front moesten zij talrijke ontbe
ringen lijden en kregen bijna niets anders
dan boonen te knabbelen. Dcch als zij ten
aanval: moesten werd hen. een goed maal
beloofd na den strijd en steeds moes
ten de internationale brigademannen
voorop tegen den vijand. Wat de soldij
betreft, kregen de eenen 50 pesetas en de
anderen 22 pesetas binst 6 weken tijds.
Gebrek aan tucht heerscht in de gelede
ren der soldaten.
Toen zij vernamen dat de beloofde ver
goedingen voor hun vrouw en kinderen
niet werden uitgekeerd in België, vroegen
zij om naar hun land terug te keeren. Als
antwoord werden zij in het gevang ge
stopt. In een kleine cel werden zij met drie
man opgesloten en anderen met elk in
een zelfde kelder. 22 Dagen hebben zij ver
toefd in die gevangenissen. Toen zij de
hongerstaking wilden.doen werden zij met
matrakken afgeranseld. Zij hadden er
geen bed, geen lakens, geen planken zelfs
en lederen dag kregen zij enkel een stukje
droog brood en een teiloor slechte soep.
Mmmer kregen zij brieven uit 3elg'é in
handen. Ten slotte konden zij hun lot
kenbaar maken aan den Bstgrchrn Con
sul, die bij een krachtdadig cptreden hun
invrijheidstelling" mceht bekomen.
Ten slotte - - jrefera die lieden nog
dat er nog Be. .ttec opgesloten in het
gevang en dat a.:Jer gefteiljeerd werden.
En intusschen loepen de ronselaars
steeds op vrije voeten Dat gaat waarlijk
over zijn hout.
WAARSCHIJNLIJK DE 45-LRENWEEK
EN AANWERVING
VAN VREEMDE WERKKRACHTEN
Zooals reeds gemeld hadden de socialis
tische mijnwerkers dien eischt der 45-uren-
arbeidsweek gesteld. Tusschen werkgevers
en mijnwerkers kwam hat nog tot g:?n
akkoord en de zaak werd voorgelegd aan
onze Regeering.
De H.H. Van Zeeland, Eerste Minister,
Delattre, Minister van Arbeid en Social#
Voorzorg, en Van Isaeker, Minister van
Economische Zaken, hielden zich bijzon
derlijk met de kwestie onledig en bespre
kingen. werden gehouden in het kabinet
van den Eersten Minister om een oplos
sing te zoeken. Afgevaardigden van de
Werkgevers en van de Werknemers wer
den ontvangen door den Heer Minister.
Van Re-ge er ingszijde werd dan voorge
steld, naar een ontwerp opgesteld ctoor
Minister Delattre, dat de arbeidsduur zou
gebracht worden tot 45 uren per week,
maar met zelfde loon als voor 48 uren
werk; in geval van schaarschte aan kolen
van zekere mijnen, welke van r.ocde zijn
voor zekere nijverheden, zou de 48-uren-
arbeidsweck behouden blijven, maar can
zouden 51 uren loon uitbetaald worden;
de huidige produktie mag in ieder geval
niet verlagen en verhooging moet zelfs
getracht worden, desnoods door aanwer
ving van vreemde arbeidskrachten. Een
speciale kommissie zou de noodige afwij
kingen vaststellen. Voor de overuren zou
een opslag van 25 verstrekt worden.
Deze voorstellen werden in beraad ge
nomen zoo door werkgevers als door ar
beiders. Men heeft de vaste hoop dat een
overeenkomst zal kunnen gevonden wor
den ten einde de staking te vermijden,
wat een grooten weerslag zou hebben op
geheel 's ïands nijverheid. Een bureel van
aanwerving van arbeidskrachten zal ook
opgericht worden.
Een definitieve regeling werd verwacht
voor Vrijdag 11.
DE 45-UREN ARBEIDSWEEK
Donderdag was er nog geen akkoord
bereikt omtrent den werktijd in de kool
mijnen. Werkgevers en werknemers ple
gen overleg en men gelooft dat Vrijdag
een overeenkomst zou bereikt worden.
HET VERBOD VAN INRICHTEN
VAN TOMBOLAS
Ds Kabinetsraad heeft besloten zijn
goedkeuring te hechten aan een voorstel,
waarbij, het verbod op het inrichten van
tombolas wordt verlengd met een jaar.
IBaaBEBEBHBBBBIBaiBHBBBBHIBSBHBBBBlMBBasaiSSflliSBIBSiiaiCB
Eindelijk werd het lijk van den ver
moorden Belgischen diplomaat, iieex Ba
ron de Borghgrave, opgegraven te Fuen-
carral, in aanwezigheid van afgevaardig
den van de Spaansche Regeering van Va
lencia ea van Burggraaf Berryer, Belgisch
Zaakgelastigde, en H. Chabot, Consul van
België te Madrid.
Na de ontgraving werd bestatigd dat de
vermoorde gedood werd met drie schoten,
een in den linker bil, een in het schouder
blad, van achter afgevuurd, en een in het
oor geschoten en welker kogel geplet stak
in het voorhoofd. De twee eerste kogels
moeten, afgevuurd, zijn van op zekeren af
stand, de derde van zeer dicht, wat wel
bewijst dat de H. de Borghgrave op laffe
wijze vermoord werd.
De moord werd bedreven door mannen
van. de internationale, brigade. Het valt
buiten twijfel dat zulks is geschied omdat
de vermoorde zekere hulp bood of tus-
schenkwain ten gunste van de Belgische
vrijwilligers die er bedrogen werden (aan
geworven als arbeiders, maar naar bet
front gestuurd), of die terug naar hun
land wilden en opgesloten zaten ln de
roode gevangenissen.
Hét lijk werd dan van Madrid naar
Alicante gevoerd, waar het aan boord
werd gebracht van de Fransche torpedo
jager Maillé-Braize wat geschiedde
Maandag 11. in tegenwoordigheid van een
afgevaardigde van den Spaanschen rooden
Minister van Euitenlandsche Zaken, der
burgerlijke en militaire overheden van
Alicante en van Burggraaf Berryer, Bel
gische zaakgelastigde in Spanje.
De militaire eer werd dus niet bewezen
door de Spaansche roode troepen, zooals
onze Regeering had geëischt. Op dit eerste
punt reeds toonde de Regeering van
Valencia haar slechte wil. -
Merken wij terloops op dat de Maillé-
Bi-aiae», een der grootste torpedo-jagers
der wereld, welwillend ten dienste werd
gesteld door de Fransche Regeering voor
het overbrengen van het lijk van Baron,
de Borghgrave. Deze boot moest Donder
dag of Vrijdag 11. toekomen te Toulon,
vanwaar het stoffelijke overschot van den
vermoorde naar België zou verzonden
worden per spoor.
Op den Belgischen eisch, dat de moor
denaars zouden gestraft worden, werd ook
neg geen voldoening gegeven door de
Spaansche roode Regeering, dde op dit
tweede punt ook haar slechten wil be
tuigde. Al wat de Regeering van Valencia
gedaan heeft, is dat zij haar beklag heeft
gemaakt over het gebeurde, maar verders
gaf zij geenerlei voldoening, knibbelt over
de gevraagde vergoeding van 1 millioen
frank en betwist zelfs het recht op die
vergoeding.
Onze Regeering heeft dan ook, ten
gevolge den slechten wil der Regeering
van Valencia, naar deze een nieuwe nota
gestuurd om opnieuw aan te dringen om
volledige voldoening te bekomen over de
gestelde eischen. In deze nieuwe nota
werd nogmaals gewezen op de zware ver
antwoordelijkheid van de Spaansche Re
geering.
Totnogtoe gaf de Spaansche roode Re
geering geen antwoord welke eenigzins
voldoening schenken kon aan de gestelde
eischen. Er wordt dan ook terecht op
aangedrongen, in bijna alle niet roede
bladen van ons land, dat onze Regeering
krachtige protestmaatregelen zou treffen
tegenover de in gebreke blijvende Re
geering- en zelfs desnoods alle betrekkin
gen zou afbreken.
Deze mcord heeft in den vreemde ook
zoo hooge beroering gebracht, bij zooverre,
dat Nederlandse he bladen eischen dat
Nederland ook alle betrekkingen zou af
breken met de roode Regeering van
Spanje.
HET LIJK VAN DEN
HEER BARON DE BORGHGRAVE
AANGEKOMEN TE TOULON
Het stoffelijk overschot van den ver
moorden Belgischen Diplomaat H. Baron
de Borghgrave, is Woensdagavond toege
komen te Toulo-n, waar hst aan wal werd
gebracht. Een afdeeling' marinsfusilji-ers
bracht de militaire eer. Donderdag werd
de lijkkist op den trein geplaats, om ai
over Parijs naar Brussel te worden ver
voerd.
Donderdag werd te Elsene e-rn rouw
dienst gecelebreerd tot zeielafenis van aen
vermoorde. De Koning en <ïe Koningin
waren er vertegenwoordigd, alsmede Zijne
Exc. Mgr Van Roey. Waren verders tegen
woordig: de Pauselijlce Nuntius en talrijk»
leden van het Diplomatisch Korps, de Mi
nisters Van Zeeland, Spaak, De Schrijver
en, Van, Isaeker en talrijke hooggeplaatste
personaliteiten. De kerk was bomvol.
In verband met den moord van den
Heer de Borghgrave heeft bijna de gan
sche socialistische pers hatelijke artikels
laten verschijnen en schandelijke aantij
gingen gepubliceerd tegen het slachtoffer,
«Le Feupla» stelt de itegeering van Va
lencia volkomen in hst gelijk als dez»
weigert voldoening te geven op de eischea
gesteld door Minister Spaak en stelt d»
marxistische belangen ver boven de Bel-,
gische.
SBaaBHBaangaaEE2i3S3BaEEBa2i«s
genezen vlug raefc
Does 4 en 7,50 fr. In aücApolkele»