Genoeg verwarring I
EENDRACHT IS MACHT
2e Handelsfoor te Poperinge
SI0NISME EH PAM-ISLAMISMEI
Onthulling van het Koning Albert Monument
aan den EJzer
r
KATHOLIEK NIEUWSNOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD. - VERSCHIJNT WEKELIJKS
De welgelukte tentoonstelling der lotos
van 2.500West-Viaamsche Missionarissen
en Missionaressen te Brugge
op het Stadhuis ea ia do Staatsmiddelbare School
van 21 tot 25 Juli 1938
INTERNATIONAAL OVERZICHT
te Pis@&iwpo®rt, op Zondag 24 Juli 1938, te 10 uur
in tegenwoordigheid van Koning Leopold ill en
Koningin Elizabeth
ZONDAG 24 JULI 193».
.12 BLADZIJDEN: 50 CENTIEM-,
33 JAAR. f"
DE POPERINGENAAR
Uitgever
SANSEN-VANNESTE
POPERINCE
relcfoon Nr 9. Postcb. Nr 155.70.1
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (p«r poit)
Binnenland 25.fr.
Belgisch Kongo 45.fr.
Frankrijk 45.— fr.
Alle andere landen 65.fr.
iltdcwtrkers zijn verantwoordelijk voor
hun artikels.
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten ner regel 1.25 fr.
Kleine berichten (minimum) 4.— fr,
2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
Berichten op 1" bl. per regel 5.fr.
Berichten op 2« bl. per regel 2.50 fr.
I Berichten op 3" bl. per regel 1.50 fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr.
Te herhalen aankondigingen
orijs op aanrraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en
[moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be-
I richten tegen den Donderdag noen.
We beleven deze weken en bij
zonderlijk deze laatste dagen het
weinig verkwikkend schouwspel dat
een groot deel onzer katholieke vlaam-
sehe dagbladen de zoogezegde lei
dersbladen meikaar aan 't uitschel
den zijn gelijk kwade vischwijven.
We steken ze al in één zak: De
CourantDe StandaardHet
Volk Het Handelsblad en andere.
Wie heeft er gelijk? Wie heeft er
ongelijk? Wij zullen het niet uit
maken.
Als katholieken betreuren wij het
en we vragen ons af of de Katholieke
Partij daar profijt uit trekt of niet
Allen beloeren te streven om de be
langen van Katholiek Vlaanderen!
Men zou het niet zeggen!
Het begin der ruzie der open
lijke ruzie was het uitsluiten van
Heer Sap uit de Katholieke Partij.
Dat was een grove fout.
Bij het ontstaan van K.V.V. werd
Heer Sap zooveel mogelijk op zij ge
laten. Dat ook was mis.
De Heer Sap heeft veel gezegd waar
veel waarheid in washij ging niet
akkoord met het programma van Heer
Van Zeeland en Heer De Man, de
t Plantrekker en de tijd heeft uit
gewezen dat hij in veel punten gelijk
had.
Bij het opstellen van het plan tot
financieel herstel dat voorgedragen
werd in de laatste groote algemeene
vergadering van K.V.V., werd Heer
Sap niet geraadpleegd. Hij was
Oud-Minister van Finanties, had be
wijs geleverd van diepe kennis der
zaak en van. durvend optreden, en hij
mocht in deze zaak niet verwaarloosd
worden.
«Men mocht hem in die Commissie
niet samenbrengen met Heer Van
Cauwelaertwordt er gezegd.
Dat zijn kleingeestige redens voor
zulke groote menschen.
Te Hasselt nu verleden week sprak
Heer Sap een tafelrede uit waar hij
liet verstaan dat naar zijn.inzien
K.V.V. niet goed is ingescheept.
Dat is ook mis. Wanneer een in
richting die U nauw aan 't harte ligt
niet gaat zoo het behoort, of dat Ge
zulks eerlijk meent, dan kan ze enkel
verbeteren en versterken met wijzen
raad en opofferende daadmeer af
breken helpt tot niets.
In een redevoering voor K.V.V. te
Mechelen antwoordde Heer Verbist op
de rede van Hasselt en er komen daar
zinnen en woorden in die ons, van
wege Heer Verbist, verwonderen.
En zoo gaat de ruzie steeds verder
en wordt de afstand tusschen onze
Leiders steeds grooter.
En de katholieken zijn dat gekib
bel moede.
Het wordt tijd dat al die heeren
zich akkoord stellen en samenwerken
uit katholiek belang. En die dat
niet kan en de politiek zou willen ge
bruiken om eigen belang te dienen of
om een ander er onder te helpen, die
trekke eruit en laat de baan vrij voor
edeler-bezielde kampers.
Hoe wilt Ge eene sterke partij ma
ken als Ge zelf niet kunt overeen
komen.
Daarmede moet Ge beginnen.
Wij, katholieken, kunnen ons niet be
kommeren om al uw persoonlijke vee
ten. Vergeet die, en stelt de alge
meene katholieke en vlaamsche be
langen op het voorplan.
Overeenkomst onder de leiders, dat
wil de katholieke bevolking.
Houdt op in bladen en redevoerin
gen meikaar af te breken: Ge breekt
de Katholieke Partij af.
Richt een vredesmaal in en ver
wekt eerst elk een akt van berouw
en dan een akt van liefde en eet dan
allen samen en smakelijk.
Praat het effen onder het eten en
spreekt dan, een voor allen allen
door een de vrede-rede uit.
En gaat dan allen samen aan 't
werk, hand in hand.
Het is niet genoeg christene broe
derliefde en samenwerking aan te
prediken, geeft het voorbeeld van
toepassing en dan zijn er Christen
Vlaanderen nog veel heerlijke dagen
beschoren. PAX.
iiiunHimiiiiiii
VIT NIEUWPOORT
ontvangen we volgend schrijven over
Eendracht bij de Katholieken
Het is misschien wel lokaal Nieuw-
poort bedoeld, maar het kan overal
te pas komen en daarom geven wij
het aan allen ter overweging en...
ter toepassing.
Bij de besten onzer katholieke menschen
Is er op dit oogenblih een verlangen naar
eenheid in het optreden der katholieken
in het openlbaar leven. En terecht! Of
moeten we dan niet vreezen voor de vei
ligheid van het katholiek leven niet alleen
in ons land maar ook in cnze stad. Uit
tweedracht groeit er ontbinding en ver
nieling van het katholiek leven. Daarom
is alle verdeeldheid onverbiddelijk af te
keuren. Tweedracht beteekent zelfverwoes
ting. Men mag een élite hebben van diep
gevormde katholieken, men mag organi
saties hebben zooveel als men wil, toch
zal de menigte haar katholieken geest
verliezsn als men in de leiding de eenheid
mist. Het mag niet geduld worden dat
men uit hoogmoed of uit hebzucht zou
tornen aan deze hoogst noodzakelijke en
onontbeerlijke eenheid ook op politiek ge
bied. De leuze onder de katholieken moet
zijn en blijven: «één geloof, één strijd,
één partij!
Met heimwee denken veel trouwe katho
lieken aan den tijd van voor den oorlog
wanneer onze katholieke menschen eens
gezind, broederlijk en geestdriftig den
goeden strijd streden. Juist omdat men
eensgezind was, behaalde men triomfen.
Hoe jammerlijk is de hedendaagsche ver
deeldheid onder de katholieke menschen
binnengeslopen en dat om bijkomstige
kwesties. Men kibbelt en vecht cm zaken
van tweeden, derden en soms tienden
rang, zonder te spreken over personen-
kwesties. Toch zou alles mosten wijken
voor het allereerste: de katholieke zaak
dienen, de katholieke belangen verdedigen.
Eenige maanden geleden werd er een
schoon woord van den Paus gedrukt in de
ruibriek van N-ieuwpoort. Het komt uit den
wereldirief, dien de Paus schreef in 1937
tot alle katholieken over het gevaar van
het goddeloos communismeVervolgens
zouden Wij tot al Onze dierbare kinderen
van iedere sociale klasse, van alle natio
naliteit, van elke religieuss of leekengroe-
peering in de Kerk EEN NIEUWEN EN
NOG DRINGENDER OPROEP TOT
EENDRACHT WILLEN RICHTEN. Meer
malen werd ons Vaderli jk hart bedroefd
door de verdeeldheid. DIKWIJLS FUTIEL
IN HAAR OORZAKEN, MAAR ALTIJD
TRAGISCH IN HAAR GEVOLGEN, W-el
ke de kinderen van een en dezelfde moe
der, de Kerk, met elkaar in conflict
brengt... Zij die werken aan de vermeer
dering van de tweedracht onder de katho
lieken, laden EEN VERSCHRIKKELIJ
KE VERANTWOORDELIJKHEID OP
ZICH TEGENOVER GOD EN TEGEN
OVER DE KERK
■■BflWIBBHMBIIBHBBBBSHBIB IBBBBBBBflHBBBBBBBBBBBBBIBSBBBB
De tentoonstelling der West-Vlaamsche
Missienaaikringen en d;r Foto's der 2.500
West-Viaamsche Missionarissen, die te
Brugge doorging van 16 tot 21 Juli 11., mag
een waar succes heeten. Zij zal veel mis
siekennis en blijvende missieliefd-e mee
gebracht hebben.
het plechtig missie-uur
Vrijdag 15 dezer, greep als voorbereiding
het Plechtig Missie-Uur van den Missie-
bond St Tillo plaats, gecelebreerd door
Z. H. Exc. Mgr Leys. Zcoals eiken derden
Vrijdag vereenigden de Bruggelingen zich
in de Basiliek van het H. Bloed en de 300
Missionarissen uit de Brugsche streek zich
in hun missies: welk een steun voor de
missies en voor de missieactie.
de pontificale hoogmis
Zondag 17 dezer, in de St Salvators
Kathedraal, celebreerde Mgr Leys een
Pontificale Hoogmis, in tegenwoordigheid
van vele leden van het Kapittel, van op
gekomen missionarissen, en veel missie
vrienden uit alle hoeken van het bisdom.
Na het Evangelie predikte W. E. H. P.
Ghyssaert, Proost van het Vrouwenver-
bond van Kath. Actie. Hij spoorde dis
missieijveraarstsrs aan, om als andere
Maria's, door -hun gebed en werk, met
Jezus' werk mee te leven.
Het congres der missiekransen
Het werd d:n Zaterdag 16 Juli geopend
In tegenwoordigheid van HH. HH. Exc.
Mgr Lamiroy en Mgr Leys, Z. Exc. Gou
verneur Baels, Senator-Burgemeester Van
Hoestenberghe, tal van geestelijke en
wereldlij ia; hoogwaardigheidstoekleeders,
en de leidsters en leiders der missieactie.
Na een welkomswoord van Mgr Van der
Meersch, bestuurder der Missiewerken,
werd de tentoonstelling bezocht.
Na de Pontificale Hoogmis werden goed
gelukte sectievergaderingen gehouden.
Bene gewijd aan de ijveraarsters der Pau
selijke Missiewerken, hoorde een voor
dracht van Mevr. Louis Denys (Poperinge)
en een rede van E. H. Lowie, proost, over
Parochiale missieactie, waarin de wensch
van Z. H. werd beklemtoond, dat ieder
Parochie zijn parochiaal Missiecomité zou
■hebben, uit afgevaardigden van alle bon
den, om de algemeene en private missie
actie zoo breed mogelijk te doen bloeien.
2. H. Exc. Mgr Leys, een van West-
viaanderen's 15 levende Missiebisschop-
Pen, dankte ontroerd en deed een oproep
opdat de 100 Missienaaikransen in wer
king, het hunne bijdragen opdat de 200
Parochies van het bisdom, die nog geen
haaikrans hebben, ten bate van de 2.000
^Vest-Vlamingen, zoo vroeg mogelijk tot
«Ucjating erna zouden overgaan.
In de sectievergadering der Missiekring-
sters, hoorde een referaat van Z. E. P.
Dom Veys, Benediktijn van Loppem, van
Z. E. P. Raskin, Missionaris van Scheut,
en -van Z. E. P. Verhoosel S. J. over de
hulp aan de Matsrn. en Dispensaria van
Congo. Alle zeer -belangrijke less-en, welke
ruimere verspreiding verdienen.
's Namiddags had een bezoek aan de
tentoonstelling plaats: het was waarlijk
leerrijk de vele vervaardigde voorwerpen,
kunstig af-gewerkt en aantrekkelijk ge
schikt, te zien en daarrond de einde-
looze rijen foto's en nog foto's onzer
West-Viaamsche Missiehelden, die het
is te hopen weldra, ter gelegenheid
van tentoonstelling of missiefeest, van
dekenij tot dekenij zullen tentoongesteld
worden.
Daarna had de plechtige Feestvergade-
ring plaats, onder voorzitterschap van
HH. HH. Exc. Mgr Lamiroy en Mgr Leys.
Na een welkomswoord van E. H. Lowie,
las de diocesane schrijfster een merkwaar
dig verslag voor, waarin er op meer mis
siekennis aangedrongen werd, en zieer
leerzame statistieken werden gegeven,
waarvan hier een enkele: de l-aatste vijf
jaar hebben de West-Vlaamsche Missie-
kransen voor 2.222.000 fr. naar de missies
gezonden.
Vervolgens bracht Z. E. H. Kan. Van
der Heeren een ontroerende hulde, na
mens West-Vlaanderen, aan zijn meer dan
2.500 Missionarissen, waarvan meer dan
2.000 in l:-ven, zoo-dat liet bisdom Brugge
1 levende missionaris telt op 475 inwoners
en niet op 637 inwoners, zooals ver
keerdelijk werd gemeld zoodat ons -bis
dom aan de spits staat van- heel de wereld.
Daarna dankt; Z. E. P. Van de Walle,
overste van het missiehuis van Scheut, te
Torhout, namens de 2.000 levende Mis
sionarissen: om al de hulp, al de genegen
heid, al do gebedsn.
Tot slot dankte Z. H. Exc. Mgr Lamiroy
alle werkers en inrichters. Antwoordende
op de vraag waarom de missies zooveel
mogelijk moesten gesteund worden, wan
neer de nood alhier groot was, zegde
Z. H. Exc. volgende woorden, waardig
van den Kerkvoogd va-n het missionaris-
rijkste bisdom der Kerk: To;n Christus
op he-t punt was ten hemel te klimmen,
dan kon Hij nog veel zeggen over de in
richting zijner Kerk. AUeen zegde -Hij:
Gaat en onderwijst alle volkeren bij
gevolg is de eerste zending van de Kerk
te gaan -> zoolang er één volk of streek
zal zij-n, die nog niet van God zal hebben
gehoord.
Het was een uiterst welgeslaagd Con
gres, waarover nog meer zou te aeggen
vallen, wat hopelijk, later gebeurt.
i
DE INGANG OP DE MARKT, NAAR ONTWERP VAN H. BOUWMEESTER O. CARPENTIER VAN' POPERINGE.
De Handslsfocr is een bezoek over
waard. Zij levert een bewijs dat de
Pop-srin-3'sch's Handslaars isdere-sn kunnen
voldoen. Stadsgsnooten en Inwoners
van 't Omliggende bezoek de Handelsfcor.
Gij hebt er belang bij.
De uren der opening der Foor zijn:
Zaterdag 23 Juli: van 9 tot 12 uur en
van 14 tot 20 uur.
Zondag 24 Juli: van 8 tot. 29.30 uur.
Maandag 25 Juli: van 10 tot 12 uur en
van 14 tot 20.30 uur.
iBBBgaBagBggBBSBaBaflBaaaaBfflgeBasasEEEaagsaBBSBgBBSgzBSEsaBEgBaiBBnBaaBEaaagsEggrisssascBBE
NIEUWE TERREUR.
Iedereen zal zich nog de revolution-
naire toestand herinneren, die in de
loop van 1936 Palestina, in rep en
roer zette. Sedertdien is er wel be
trekkelijke kalmte teruggekeerd, ten
gevolge van de versterking van de
Engelsche troepen, maar het vuur
heeft voortgegloeid onder de asch en
in de laatste dagen is het weer hoog
opgevlamd.
De verschillende geïsoleerde aan
slagen vanwege de Arabieren in Jood-
sche wijken vooral te Haïffa en de
vreeselijke bomontploffing in een
Arabische wijk van Jerusalem, die
aan een tiental menschen het leven
kostte en er een dertigtal zwaar ver
wondde, schijnt de inzet te zijn van
een algemeene burgeroorlog, die zoo
wel van de zijde van de Arabieren als
van deze van de Joden zorgvuldig
voorbereid wordt.
Naar aanleiding van deze toestand
werd reeds herhaaldelijk geïnterpel
leerd in het Engelsch lagerhuis en de
Minister van Koloniën, Malcolm Mac
Donald, heeft bekend, dat de troe
pencontingenten zouden versterkt
worden. Intusschen werd de beperk
te staat van beleg afgekondigd in
verschillende steden terwijl door po
litie en troepen radicaal opgetreden
werd. Het dorp Dabbarita, dat gekend
was als de schuilplaats van de voor
naamste terroristen, heeft men eerst
getracht in te nemen en toen dat niet
lukte, werd er op geschoten tot dat
het volledig gezuiverd was, maar ook
totaal vernield. Hier blijken de En-
gelschen methodes toe te passen, die
ze zelf in Spanje met verontwaardi
ging bestrijden.
Wellicht hebben de Engelschen een
voorbeeld willen geven om er de schrik
in te krijgen, maar het is goed mo
gelijk dat hierdoor de verbittering
veralgemeend wordt en dat pas nu de
kat voor goed op de koord gaat. Voor-
loopig weet men dat de beschieting
van Dabbarita een dertigtal dooden
en een tachtigtal gekwetsten geleverd
heeft: allemaal Arabieren. Dat is
vreeselijke brandstof, die het vuur
geweldig kan doen oplaaien.
PALESTINA BETWIST GEBIED.
Het land dat ons heilig is omdat
het de plaats is waar de Zaligmaker
IBS9!SBEIElSB9iEBB3BBSBlBl@USBBBHSEBBBBBBSZSESSlBEEBBSaBB3BBEBEB9BSBBBBBBBBBBBBB)8fl9BEBBBBB
Onmiddellijk na den tragischer! dood
van Koning Alber-t, drukten verscheidene
oud-strijdersvereenigingen den wensch uit
een gedenkteeken op te richten ter nage
dachtenis van den Koning. De Verbroede
ringen van het Veldleger vormden een
Comité dat de kwestie zou instudeeren en
in princiep werd besloten, dat het gedenk
teeken op de boorden van den IJzer zou
komen.
Dit ontwerp werd aan de andere oud-
stri-jdersvereenigingen voorgelegd en in
Juni 1934 werd beslaten dat het gedenk
teeken het werk zou zijn van alle Belgi
sche oud-strijders.
DOEL EN VORMING VAN HET
COMITÉ
Een zeer beperkt Uit roerend Comité
toog aanstonds aan het werk.
UITVOEREND COMITÉ
Samenstelling:
HH. ALBERT (V.V.Y.), voorzitter;
DE PRAE7TBRE (N.SJ3.) en
LEONARD (N.V.I.)ondervoorzttt.
GEWELT (V.V.V.), secretaris;
JOTTRAND (V.V.V.), schatbewaard.
G1 WILLEMS (V.V.V.) en
Pol DE MONT (N.VJ.), raadgevers.
In 1936 na zijne aanstelling als Sena
tor, stond Pol de -Mont zijne plaats af aan
H. Timmerman (N.V.I.).
LIGGING
Na al de voorgestelde plaatsen aan den
IJzer zorgvuldig bezocht en beschouwd te
hébben, werd door het comité -besloten,
het gedenkteeken op te richten te Nieuw- j
geleefd en gestorven is, Palestina is
een gebied ivaar in de Oudheid tien
tallen volkeren doorgetrokken zijn of
er verbleven hebben. Het beloofde
land van de Joden, is altijd betwist
gebied geweest. Egyptenaren, Philis-
tijnen, Babiloniers, Assyriers, Grieken,
Macedoniërs, enz., hebben het om de
beurt veroverd en weer verloren. In
den loop van onze tijdrekening ver
ging het niet anders. Achtereenvol
gens werd het bezet door de Romei
nen, de Muzulmannen, de Turken, de
Kruisvaarders, de Turken, die het
eindelijk na den oorlog verloren ten
voordeele van Engeland, die het als
mandaatgebied voor den Volkenbond
beheerde. Met de teleurgang van de
Volkenbond is Palestina voor Enge
land echter een zuivere kolonie ge
worden, is het' trouwens in werkelijk
heid sedert 1919 altijd geweest en
moet dienen mede met Egypte en met
de talrijks strategische punten die
Engeland in de Middeïlandsche Zee
bezet om de iceg naar het rijke Indie
te beveiligen.
Het Heilig Land is overigens ook
het proefveld, waar getracht wordt de
Joden heraan te passen aan hun oude
vaderland, waar men meent dat eens
het verstrooide Joodsche volk van het
zwerven moe, de rust van een seden
tair leven zal zoeken om in landbouw
en in industrie arbeid het einde van
de tijden te verbeiden. Heeft Christus
niet voorspeld, dat het Joodschs volk
zou verstrooid worden over de wereld
en heeft hij niet voorspeld dat dit
volk naar de moedergrond zou terug-
keeren en dat dan het Laatste Oor
deel zou nabij zijn?
Tengevolge van de Jodenvervolging
in verschillende landen is de inwij
king van Israëlieten in Palestina in
de laatste jaren zeer. groot geweest.
Hierdoor is een conflict gerezen, tus
schen Arabieren en Joden tengevolge
van de groeiende werkloosheiddie de
eersten natuurlijk en terecht aan die
groote inwijking van Joden toeschrij
ven. Door een terreur willen de Ara
bieren het de Joden moe maken en
ze te doen afzien van verdere im
migratie.
PAN-ISLAMISME.
Doch achter die aanslagen van de
Joden steekt veel meer. De Joden
hebben zich onder de hoede van de
Engelschen gesteld. Het zijn trouwens
vooral rijke Engelsche en Amerikaan-
sche Joden die de Sionistische bewe
ging steunen en bevorderen. In de
beschermelingen willen de Arabieren
ook de beschermers, dus de Engel
sche regeering treffen. Wat in Pales
tina gebeurt is een van de program
mapunten van de Pan-Islamistische
beweging die onder de leiding van
Ibn Saoed, al de gebieden waar de
Muzulmansche godsdienst aangehan
gen wordt van vreemde (in feite
meestal Engelsche) over heer sching
wil bevrijden om ze achteraf te ver
eenigen.
EN GELAND - ITALIË
Het geschil vertakt zich zelfs ver
der. Het is bekend hoe de opstand in
Egypte destijds (1936) en in Palestina
ontstaan zijn dank zij de ophitsing
van de Italianen, die door op die
ivijze de Engelschen moeilijkheden te
berokkenen zich hebben willen wre
ken op de Engelsche houding inzake
de Abessynische oorlog. Bij zijn be
zoek aan Lybie verleden jaar heeft de
Duce zich nog opgeworpen als de be
schermer van de Islam. Toen waren
er nog scherpe wrijvingspunten tus
schen Engeland en Italië.
Thans echter is de toestand weer
veranderd. Er is een Italiaansch-En-
gelsche overeenkomst, die echter maar
in toepassing komt mits zekere voor
waarden: ophouden van benadeeligen-
de propaganda, terugtrekking van de
vrijwilligers uit Spanje. Dat Italië
zich wel zal wachten van tusschen te
komen in Palestina is zeker, want het
heeft te groote behoefte aan financieele
middelen, die Engeland zal verschaf
fen zoo ooit het accoord tot stand
komt. Dat de Arabieren niet gediend
zijn met de veranderende Italiaan-
sche diplomatie blijkt uit de moord
die een dezer dagen gebeurde op een
in Palestina verblijvend Italiaansch
ambtenaar.
De toestand van Palestina verdient
onze aandacht, omdat er vreeselijke
gebeurtenissen te verwachten zijn en
omdat die door een mogelijke nieuwe
spanning tusschen Italië en Engeland
ook in West-Europa een terugslag
kunnen hebben.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
HET RUITERSTANDBEELD VAN KONING ALBERT (WERK VA BEELD.
HOUWER AUBROECM VAN TEMSCHE), DAT HEDEN ZONDAG, 24 JULI,
TE NIEUWPOORT INGEHULDIGD WORDT.
IJZERGEDENKTEEKEN VOOR KONING ALBERT TE NIEUWPOORT
DAT PLECHTIG INGEHULDIGD WORDT OP HEDEN ZONDAG,
24 JULI 1938, TE 10 UUR.
Kenmerken van Het Gedenkteeken: Totale lengte 110 m.; hoogte der kolommen
standbeeld van den Koning 8 m.; kosten20 m.; Omtrek 32 m.; hoogte van bet
van het Gedenkteeken, toegangen inbegrepen: ongeveer 3 millioen. Architekt:
M. H. Julicn De Ridder.
na dagelijks den weerstand zijner dappe
ren ging aanwakkeren.
Aldus geplaatst op een terrein die nooit
door den vijand werd betreden, met den
tragischen stroom in den rug en op de
plaats zelf der eerste lijnen, heeft het
gedenkteeken een hooge zinnebeeldige
poort op een terrein aan den Staat behco-
rende, juist voor de Sluizen op den weg
naar Lombardsijde, waar de Koning bij
waarde.
UITVOERING
Een wedstrijd werd uitgeschreven onder
de beeldhouwers en bouwmeesters oud
strijders. De jury was samengesteld uit
afgevaardigden van de Koninklijke Aca
demie van België en van de voornaamste
Academiën van schoone kunsten in het
land.
Ten slotte werd een ontwerp aanvaard
van bouwmeester Julien DE RIDDER van
Brussel, oud-strijder van het 3' Genie,
met als beeldhouwer Karei AUBROECK
van Temsche, oud-strijder van het 3' Ja
gers te voet.
HET MONUMENT
Het monument is een cirkelvormige bouw
van 32 m. doormeter. Twintig balkvor-
mige zuilen, met een vlakke doorsnede
van 2 m. op 1 m. dragen een ringvormige
architraaf van 100 m. omtrek. Dat alles
rij-st op uit een kruisvormig terras van
2509 m2.
Het rui-tersstandbeeld van den Koning
is 4 m. hoog en staat op een voetstuk van
4 m. in het midden van den zuilenkring.
Gansch het monument zal worden afge
werkt door breede toegangen in trapvorm.
Dit gedeelte van het werk kan slechts
worden aangevangen als de nieuwe brug
zal gelegd zijn en als het wegennet een
vasten vorm zal gekregen hebben.
In de ringvormige bekroning van den
zuilen-kring is van een wandelgang van
2,50 m. breedte voorzien, bereikbaar door
een wenteltrap en door een lift. Van daar
uit heeft men een prachtig vergezicht over
de IJzervlakte. De vloer van het monu
ment ligt op 4,75 m. ongeveer boven den
grond van Veurne-Ambacht. Op de gaan
derij zal het oog dus de vlakte overschou-
wen op een hoogte van 26,25 meter onge
veer. Ter vergelijking zij gezegd dat het
licht op den vuurtoren op 30 m. hoogte
staat-.
Orient-atletafels laten toe de voornaam
ste geschiedkundige plaatsen van den
Ijzerslag gemakkelijk te situeeren.
Op de binnenzijde van de ringkroon
zijn twee gedichten in gulden letters ge
kapt. De Vlaamsche tekst is van August
VAN CAUWELAERT, de Fransche is van
Maurice GAUOHEZ, beide oud-strijders.
Ziehier de teksten:
Van de eerste zon begroet', en laatst
van zon omblonken,
Op 't helste en hoogste duin,
Tot één gestalte in brons, én beeld
én ros geklonken,
Op grond van grauw arduin.
Daar waar uw krijgers 's vijands storm
de poort verboden,
Die de open zee bestaart,
Waar op uw traag gebaar en woord de
watren vloden,
En golfden over de aard'.
Daar heeft uw dankbaar heir, dit
Komingsbceld verzonnen
In de eer van bronzen dracht,
Opdat het rijze en staar naar alle
Horizonnen
Voor ieder nieuw geslacht.
«O»
Nagucre, iel, le Roi retint ses
regiments
Et dès qu'il eut parlé, terrés
dans cette plaine
Les pieds dans I'eau, vêtus de
boue ct hors d'halcine
lis ont changé l'Yser en
rempart d'Occident.
Le courage du chef leur pénétrait
Ie torse
U vivait calmemcnt sa légende
avec eux
Et la Reine penchée au chevet de
ses preux
Pour l'Honneur qu'il prönait
ressuscitait leur force.
L'Ombre du Souverain sur Ia
Flandre des champs
Kègne a jamais debout dans les
grands vents du Nord.
La mer et le soleil, Roi, Te
couronnent d'or,
Et seul, beau comme un Cid, Tu
su nis dans nos chants.
A
HET RUITERS STANDBEELD
Het rui te rsstandbeel-d stelt den Koning
voor blootshoofd, als een, held der legen
den. De kunstenaar wenschte niet den
generaal te vereeuwigen, m-aar den Ko
ning, in, al zijne Majesteit, zooals dit in
de oudheid geschiedde.
De houding is ongedwongen, de blik
staart in de toekomst. Het -1/eeld is meer
een symbool dan een natuurgetrouw
portret.
Op het "-Nstuk staat in beide landsta
len. gebeiteld:
DE OUDSTRIJDERS VAN 1914-19H8
AAN KONING ALBERT.
Op den achtergrond verbeeldt een groot
panneel rechstreeks in den baksteen uit
gehouwen op allegorische wijze de heerlij
ke rol van Koningin Elisabeth. Zij die de
bestendige gezellin was van den Koning
in de zware jaren der beproeving.
Op de buitenzijde ..er bekroning zijn
tien panneelen in baksteen gebeiteld door
K. AUBR/OECK. Het zijn allegorische
voorstellingen van onze provinciën, van de
Kolonie, van onze stoffelijke en intellec-
tueele bedrijvigheid. Ziehier de behan
delde onderwerpen: De Ardennen, de Zee,
de Wildernis, de Haven, de Mijn, de
Landbouw, de metaal-n iv rheid. de extiel-
nijverheid, de wetenschappen, de kunsten.
materiaal
Het -gedenkteeken rust op grondvesten
met 1S6 betonpeilers van 15 m. lengte en
7-5 - m3 balken in gewapend beton.
Op grondvesten van klein graniet werd
gebouwen met baksteen-en van groot for
maat, vervaardigd lit klei v<
uitgedolven langs het IJzerfrontte Diks-
m-uid-e, Steenstr-ate, St Joris, in den Doo-
dengan-g, enz.; in vele steenen ziet men
metalen glazuur voortkomende van
schrapnell en obusscherven.
Al het koper werd geleverd door de Ko
lonie.
De bouwwerken werden uitg;v-;rd door
de Firma G. MOMMAERTS c", waar
van de afgevaardigde-beheerder insgelijks
oud-strijder is.
verlichting
Binnen in den zuilenkring kan het ge
denkteeken verlicht worden, wat 's avonds
zal geschieden tijdens het -toeristische sei
zoen of bij -bezoek.
lift
Door een lift of een trap zal men de
rondgang -boven In de kroon 'bereiken. Een
gering inkomgeld zal gevergd worden teil
bate van het Nationaal Werk voor Oud-
Strijders.
bedankingen
Nu het werk, vier Jaren begonnen, bijna
ten einde is, houdt het Comité eraan zijn
oprechten dank te sturen aan al diege
nen waarvan de verkleefde medewerking
toegelaten heeft een zware taak te vol
brengen.
In de e«rste plaats de oud-strijders die
naast hum persoonlijke bijdragen nooit
aarzelden op den verjaringsdag an 's Ko-
nings dood, geldinzamelingen te doen.
Hun gehechtheid aan de nagedachtenis
van den- Helden-Koning, hun aller leider
tijdens den wereldoorlog, heeft de volvoe
ring onzer opdracht grootelijks verlicht.
Het. Comité dankt mede, het leger, de
Jeugd der officieele en vrije scholen en
al'len die geldelijk en zedelijk steunden.
Het brengt hulde aan het Ministerie
van Posterijen dat door de uitgave van een
bijzonderen postzegel het evenwicht van
ons budget verzekerde en aan het Minis
terie van Openbare Werken dat de omge
ving bij het gedenkteeken aanpaste.
<o»
de koninklijke familie
te nieuwpoort
De stad Nieuwpoort zal de groote eer
hebben binnen hare muren te ontvangen
Z. M. Koning Leopold III, Koningin Eli
sabeth en hun Koninklijke Hoogheden.
Prinses Josephine-Charlotte, Prins Bau-
dewijn en Prins Albert. Prins Karei, broe
der van den Koning, is belet wegens het
bijwonen van de begrafenisplechtigheden
van de Koningin-Moeder van Roemenië.
Monseigneur Lamiroy, Bisschop van
Brugge, zal het monument inzegenen.
co»
PROGRAMMA
1. - Te 8.30 uur:
Jaarlijksche plechtigheid van het Natio
naal Huldebetoon aan de Helden van den
Ijzer. Neerleggen van bloemen aan de
Engelsche, Fransche en Belgische Monu
menten, door het Komiteit.
2. - Te 9.30 uur:
Z. E. H. Dugardeyn, hoofdaalmoezenier
van het Belgisch Leger, zal de H. Mis op
dragen op de Groote Markt, te 9.30 uur.
3. - Te 10.30 uur:
Aankomst van de Koninklijke Familie.
Voorstelling van het Uitvoerend Kotuitcit.
Thcbaansche trompetten in de boven-
gaandcrij.
Militaire muziekkorpsen.
Geschutsalvos.
Vlaamsche aanstaak door den
Voorzitter van liet Uitvoerend Ke... ..i.
Heer Maurits De Praetere, Voorzitter
van de N.S.B.
Fransche aanspraak door den Voorzit
ter van het Uitvoerend Komiteit, Kere-
Majoor Henri Albert, Onder-Voorzitter
van de V.V.V.
Wegnemen van den sluier welke het
Gedenkteeken en het Standbeeld bedekt.
Uitvoering van de Brabanconne s>.
Aanspraak door Zijne Majesteit den
Koning.
Neerleggen van bloemen door den Ko
ning, de Koninklijke Familie, der Oud-
Strijders en de Hoofden der Diplomati
sche Korpsen.
Voorstelling van het Algemeen Komi
teit der Provinciale Komiteiten aan Zijne
Majesteit den Koning.
4. - Te 11.30 uur:
Defileeren voor het Gedenkteeken en
Z. M. de Koning van de Vaandels van de
Belgische en Verbondene Oud-Strijders,
voorafgegaan door de Afvaardigingen en
Vaandels der Regimenten van den Veld
tocht 1914-1918.
Tijdens het defileeren, herhaalde ge
schutsalvos en defileeren van het Mili
taire Vliegwezen m massa vorming.
5. Te 12.30 uur:
Einde van de Plechtigheid.
SCHIKKINGEN
PLAATSEN VOOR DE GROOT-inva.
HEDEN, BLINDEN, OORLOGSWEDU
WEN EN -MOEDERS, OOK VOOR DE
INVALIEDEN WELKE LASTIG
STAAN KUNNEN
Een verhoog voor 400 tot 500 menschen
zal worden opgetrokken op het terrein
tusschen den rijweg van Lombardsijde en
de nieuwe Koninklijke Baan. De hierbo
ven vermelde personen zullen tot dit ver
hoog toegang hebben op vertoon van hun
voorrangskaart of kaart van Oorlogswe
duwe of -Moeder. Een bijzonder parkeer
terrein is voorzien voor de rijtuigen der
Groot-Invaliedendeze worden verzocht
ter plaats te zijn te 10.15 uur.
EENZELVIGHEIDSSTUKKEN
Bij de toegangender terreinen, zul
len de Oud-Strijders aan de Koinmissaris-
sen de kaart van hun Oud-Strijdersver-
eeniging of een militair dokument toon en.
KONING ALBERT MEDAILLES
Officieele verkoopers zullen aan de
deelnemers medailles van Koning Albert
te koop bieden. Het ware wenschelijk dat
iedereen drager ervan weze op dezen In-
huldigingsda'g.
de radio-uitzending
dezer grootsche plechtigheden zal ge»
schieden langs n.i.r., vanaf 10 uur