OUM.VAU
OP EEN VISCHBAK naar IJSLAND
11 November herdacht aan
3 broertjes en 2 zusjes wciren heel erg verlraasderig
WERELDGEBEURTENISSEN
DE AFREIS
Start 25 frank
ftismiEi
Een Diocesane Synode in het Bisdom Brugge
LEERRIJKE REPORTAGE
den üzertoren
jiSPipessii® Finantieele rasat-
regeJen in frankrijk
Gedenksteen onthuld
jan deelneming aan ouders en famine.
TWEE 11 NOVEMBERBEDEVAARDERS AAN DEN IJZERTÖREN
150.ooo.ooo
NEDERLAND
TURKIJE
ROEMENIE
VEREENIGDE STATEN
NIEUWE HERDER
FRANKRIJK ~7 ITALIË
Heftig verzet tegen de uitgevaardigde Decreten
Het is uit met de week van den dubbelen Zondag
door JEF VAN WYNSBERGHE
DE WIJTEWAGEN TE BOEZINGE
DE VREDESSTEEN OP 11 NOVEMBER
d-se-d de ronde als een VUUI,
Jaarlijks groeit Je toeloop aan rooals foto hierboven aanduidt. Te Diksmukls
Keerscbt de Vredesgeest in deze stille ingetogen betooging. De Voorzitter, Heer
Prof. Frans Daels, komt een kroon neer te leggen aan den voet van het Gedenk-
teekem wij! de talrijke vlaggen den groet brengen met in 't midden in ds vlag die
tot de wereld roept: «Nooit meer Oorlog». Vlamingen sluit aan!
Twee mannen in volle leven, die twintig jaar reeds de schrikkelijke gevolgen van
de moordende groote oorlog dragen: de eene links blind; de tweede: blind, de
oogen en neus uitgeschoten en nu met toegnaaide oogholten, vermcrnd met zwar
ten bril en aangezette neus, cm aan de menschen het gruwelijk oorlogswerk niet
te veel te toonen. Het hart breekt als men zulks ziet en meer dan ooit moet
al wie dat beseft ieveren om Nooit meer oorlog
MBE33SSB3B5fii3S9HB6!!BgSHBHB3i3EaGlBBE3332HH5a3B3g2S£aBS2B£a
op onze postcheckrekening 15.570 en
cns blad wordt U per post gezon
den vanaf heden tot einde 1939.
ABONNEMENTSPRIJS
van nu tot einde 1939.
Voor Frankrijk 50,00 fr.
Belgisch Congo 50,00 fr.
Engeland 50,00 fr.
Amerika 72,50 fr.
China 72,50 fr.
Australië 72,50 fr.
maar Moeder wist raad. Zij haalde 's avonds de doos Damp» voo*. dea dag en, dea volgenden morgeit waren ze alle 5 weer beter. Doos 5 frank.
In een schrijven gericht aan het Natio
naal Comité van het Volksfront heeft de
Radikaal-Socialistische Partij alle mede
werking met het Volksfront opgezegd.
De radikaal-soeialistischa partij, weigert
nog aan de zelfde tafel te zitten met een
partij die haar beschuldigt Frankrijk te
hebben verrader"
TERUGKEEK
VAN ROODE VRIJWILLIGERS
Zij betoogen tegen de Regeering.
Te Parijs zijn een duizendtal roode vrij
willigers uit fapanje teruggekeerd, Zondag
laatstl. Aan de statie hebben zij een stoet
gevormd, na te zijn verwelkomd door de
Kommunistische leiders. In den stoet wer
den roode, öpaansch Rspublikeinsche en
Fransche vlaggen gedragen. De betoogers
balden den vuist, en uitten vijandelijke
kreten tegen sommige leden van de Ke-
geering.
VOORMALIG EERSTE-MINISTER
FLANDIN GESLAGEN
Maandag li. begaf Heer Flandin, gewe
zen eerste-minister, zich naar het graf
van den onbekenden soldaat te Parijs om
er een krans neer te leggen. Aldaar werd
hij door een lid der Nationale Partijen ge
slagen.
Men weet dat Hr Flandin, 'na het ak
koord van Muenchen, een telegram van
gelu'kwenschen stuurde naar Hitier.
HET BEZOEK VAN
KONING LEOPOLD III
Morgen Maandag reist Koning Leopold
III af naar Nederland. Zijn eerste bezoek
zal zijn voor Amsterdam.
Sedert ettelijke dagen werd koortsachtig
gewerkt aan de versieringen welke aange
bracht worden ter es-re van den Belgischen
Vorst, op alle plaatsen waar hij zal door
trekken. Er wordt verwacht dat onze Ke
ning op een bijzondere gulle wijze zal ont
vangen worden door het Nederlandsche
volk.
DE PRESIDENT OVERLEDEN
Kemal Ataturk, president en dictator
van Turkije, is Donderdag 10 November,
na een langdurige en' pijnlijke ziekte,
overleden. Hij werd geboren in 1870. In
Turkije heeft hij heel wat veranderingen
teweeg gebracht en hij richtte h-et land in
op modernen voet. Hij stoorde zich aan
niemand om zijn wil door te drijven.
Hij had een zeer beroerd leven, zoo als
krijgsman zoo als politieker.
Hr Ismet Inonoe werd reeds aangesteld
als nieuwe president. Hij. is 58 jaar oud e:i
heeft 15 jaar lang samengewerkt met den
overleden dictator.
De wetten tegen de Joden werden weer
verscherpt. Voortaan mogen da Joden
geen arische dienstboden meer houden.
Italiaansche Joden zullen geen dienst mo
gen doen in het leger. Zij zullen niet als
voogd vooir kinderen mogen optreden. Zij
mogen geen hooge posten bekleeden in on
dernemingen die werken voor de landsver
dediging. Zij mogen geen grond bezitten
van een grootere waarde dan 5000 lire
noch een stedelijke eigendom van een be
lastbare waarde van 20.090 lire.
Vreemde Joden mogen zich niet meer
vestigen op Italiaansch grondgebied.
Aangaande het onderwijs der Joden
worden deze uit de Italiaansche scholen
geweerd.
Z. H. de Paus heeft protest laten gewor
den bij Mussolini en de Koning omtrent
de nieuwe wet op de huwelijken. De Ko
ning heeft geantwoord dat de zaak later
zal geregeld worden.
HET ENGL. AOH-ITALIAANSCH
AKKOORD WORDT VAN KRACHT
Het Engelsch-Italiaansch akkoord dat
over enkele maanaen werd. geteekend, is
nu Woensdag van kracht geworden, nadat
Italië over enkele weken enkele duizenden
vrij williger i uitöpanje had teruggetrokken
en Engeland de verovering van Abessinië
door Italië heeft erkend.
Hierom had Woensdag in hst Chigi-pa-
leis te Rome een korte plechtigheid plaats.
DE KONING 70 JAAR GEWORDEN
Op Vrijdag 11 November 11. is de Ko
ning van Italië 70 jaar oud geworden. Een
militaire plechtigheid had te dier gelegen
heid plaats te Rome.
DE KONING OP REIS
Koning Carol is Zondag 11. vertrokken
uit Bukarest om enkele Buropeesche sta
ten te bezoeken. Het eerst begaf hij zich
naai' Londen, waar hij gul werd ontvan
gen. Hij verklaarde daar dat het wensche-
lijk was de e-konomisch-e betrekkingen
tusschen beide landen te verbeteren.
Vandaar zal hij zich naar Parijs bege
ven, verder naar Brussel, en ten slotte
naar Sigmaringen in Duitschland, waar
hij Prins Frederik, het hoofd der Hohen-
zollern, zal bezoeken
Het doei van den Roemeenschen Vorst
schijnt als volgt te kunnen worden sa
mengevat: de verdediging van de onaf
hankelijkheid van Roemenië tegenover
Duitschland en het doordringen van de)
juiste houding van Frankrijk en Engeland
ten overstaan van den toestand: van
Oost-Europa.
HITLER GELOOFT MEN ER NIET
Het instituut der openbare meening
UIT NÖ0RDSCH0TE
E. H. LOUIS VANDEN HOVEN
E. H. Tommelein, Pastoor te Noord-
schote sedert 1910 komt zijn ontslag te
geven om op rust te gaan. E. H. Tom
melein zal de erkentelijkheid meedragen
van al zijn parochianen.
Als opvolger werd door Z. Exc. Mgr
Lamiroy benoemd: Z. E. H. Louis Van-
clgji Hoven, Onderpastoor te Herzeeuw.
Alle parochianen zijn het eens om den
nieuwen Herder van harte te verwelko
men.
De inhuldiging gaat door op 27 No
vember.
MHSBMIMBBSnMHUUMnMMHB
Regelt rac-ht de wer
king der fpijsvartering
ea der Ingewanden
B* Hetcfe VU) 2» borrel*, fr. £9
RW borrel», franlr I» tl!* apotheken
EINDE VAN HET VOLKSFRONT
DE RASSENWETTEN
Zijne Eminentie Monseigneur Lamiroy
heeft in een schrijven aan de priesters
van zijn bisdom laten weten dat op 24 No
vember de diocesane synode zal gehouden
worden.
WAT IS EEN DIOCESANE SYNODE?
Minstens om de tien jaar moet in elk
bisdom een synode gehouden worden, dat
wil zeggen een vergadering van geeste
lijken, waar men bij uitsluiting van elk
ander onderwerp alleen spreekt over de
nood-en en nuttige zaken voor de priesters
en de g-eloovigen van het diocees.
Alleen de bisschop van het diocees heeft
het recht om een synode bijeen te roepen,
die dan in de kathedrale Kerk moet ver
gaderen onder voorzitterschap van den
bisschop.
De volgende geestelijke personen wor
den door den bisschop opgeroepen:
IBMMnaEHBaaBBHSBMHHBIHIBiaaBBBBBHHWHBHHMaHIBB
1. de Generaal Vicarissen.
2. de titulaire en eerekanunniken van
de kathedrale Kerk.
3? de bestuurders en de professoren van
het Groot Seminarie, alsook de bestuurder
van het Klein Seminarie.
4. ai de dekens van het bisdom.
5. al de pastoors van de stad Brugge.
6. een pastoor uit elke dekenij, verkozen
door de andere pastoors van de dekenij.
7. de abten van het bisdom en een over
ste van elke reguliere priesterorde in het
bisdom gevestigd.
Daar de synode een groot belang voor
het geestelijk goed van het bisdom heeft,
vraagt Zijne Excellentie Mgr Lamiroy dat
men met veel aandrang de noodige ze
gen zoa afsmeeke-n en gedurende de H. Mis
speciaal bidden tot de H. Geest voor het
welslagen van deze synode.
De financieel® maatregelen welke de
Fransche Rageering gemachtigd was te
treffen ingevolge de bekomen financieele
volmacht werden eindelijk op Zaterdag 12
November 11. goedgekeurd door de Regee
ring en de noodige decreten werden uit
gevaardigd.
Deze decreten werden dienzelfden Za
terdag avond door de Regeering goedge
keurd met eenparigheid van stemmen.
Te voren hadden President Lebrun en
Eerste-Minister Daladier een oproep ge
richt tot de bevolking om, de noodzakelijke
maatregelen goedwillig te aanvaarden.
Aan de oud-strijders, tijdens het banket
van de wapenstilstamdsviering, verklaarde
Hr Daladier o. m. dat van 1929 tot 1937 de
produktie in Frankrijk slonk met 25
wijl in Duitschland de produktie steeg
met 17 en in Engeland met 25 Ver
der zegde hij dat het land nu te kiezen
had tusschen een langzaam verval of een
herwording door den arbeid, door de
krachtinspanning. Nog dat hij dacht dat
de Franschen thans veel gelukkiger zou
den zijn hadden zij meer kinderen rond
hun tafel.
In een radio-rede lichtte Hr Reynaud,
den Minister van Financiën, de uitgevaar
digde decreten toe. Hr Reynaud betoogde
dat het uit moest zijn met de week van
den dubbelen Zondag. In 1933 bracht
Frankrijk meer voor dan Duitschland,
thans vier maal minder. De uitvoer der
industrieele ijzerprodukten is met de helft
verminderd. Van de drie spoorwegwagons
rijdt er sedert 8 jaar niet een meer. De
werkloosheid is verhoogd. Voor de kapita
listen is het even slecht; een aandeelhou
der verloor in negen jaar 60 van zijn
kapitaal en wat hem overblijft bestaat in
franks die de helft van hun waarde heb
ben verloren. De aanbouw verminderde in
negen jaar met de helft, in Duitschland
nam hij toe met 60 De Fiansche vloot
werd van de 3' naar de 8" plaats gedron
gen. De Fransche schepen zijn oud ge
worden evenals hun woningen. En voor
1939 is een bedrag van 25 milliard ge
vraagd voor de bewapeningen. Zoo geen
afdoende middelen getroffen worden zal
Frankrijk voor 1939, 60 milliard moeten
leenen. Dit zou een pondenkoers van 250
fr. beteekenen en het faljiet van Frank
rijk.
Er moet dus gearbeid worden. De voort-
brengst moet stijgen met 30 a 40 Dit
kan niet geschieden met twee dagen rust
in de week. Het krediet moet worden ver
ruimd, het arbeidsregiem moet sospelder
worden en vreemdelingen mogen geen
deelnemen aan stemmingen voor staking.
Frankrijk kan niet blijven leven op zijn
reserves, die reeds fel geslonken zijn.
Hier nu enkele der getroffen maatrege
len:
Herschatting van den goudvoorraad op
basis van 170 fr. voor een pond sterling.
De aldus gemaakte boekwinst zal circa
40 millioen fr. bedragen. Wat hiermede
zal gedaan worden werd nog niet medege
deeld. Denkelijk zal een deel ervan aan
gewend worden tot een gedeeltelijke aflos
sing van de aan de Schatkist door de
Banque de France gedane voorschotten.
Er wordt geen toezicht op den wissel in
gevoerd.
In princiep wordt de 40-urenarbeidswsek
gehandhaaft, maar het werk moet worden
verdeeld over 5 of 6 dagen. Aan de 'be
drijfsleiders wordt een krediet van 50 uren
toegestaan. Voor overuren moet het loon
verhoogd worden van 10 tot 20 naar-
volgens het aantal geleverde overuren. Nog
meer overuren mogen door de bedrijfslei
ders aangevraagd worden. Zoo hen niet
SSHiSaHaBISiSaBairaiaEaaESBSgaSiEaaia
niet op zelfde
verleend. Alle
beide partijen
wordt geantwoordt beteekent dit dat het
hen toegestaan wordt.
Collective arbeidskcntracten mogen geen
vermindering van voortbrengst tot gevolg
hebben.
Uit bezuiniglnigsredenen zullen 40.000
arbeiders van de Spoorwegmaatschappijen
afgedankt worden. Zij kunnen gaan arbei
den in de vliegtuigenfabrieken.
Het toezicht op de vreemdelingen wordt
verscherpt. Nieuwe voorwaarden worden
gesteld voor naturalisatie. De grensbewa
king zal verscherpt worden en de kosten
ervan zullen woerden gedekt'met de op
brengst der eenzelvigheidskaarten van de
vreemdelingen.
Het personeel van alle openbare bestu
ren zal moeten beperkt worden.
De pasttarieven worden verhoogd. Voor
gewone brieven wordt dit gebracht van
0,65 fr. op 0,90 fr. Het tarief voor telefoon
gesprekken wordt opgevoerd tot 85 ct. in
plaats van 65 ct.
De verlofdagen zullen
tijdstip moeten worden
scheidsgerecht zal door
moeten worden gevolgd.
Een nationale crisisbelasting van 2
wordt ingevoerd op alle inkomsten.
Voor de kroostrijks gezinnen wordt een
krediet van 209 millioen voorzien, dit tot
bevordering van het geboortecijfer.
De lasten worden verhoogd met: 200 fr.
per Hectoliter alfcohol, met 6,69 per Hecto
liter wijn, met 20 ct. per liter benzine, met
44 fr. per 100 kgr. koffie, met 43,20 fr. per
100 kgr. suiker, met 17 op de tabak, met
,20 ct. op de biljetten van de metro; tot
25 fr. voor de velos, tot 4,40 fr. per graad
voor 1 Hectoliter bier, van 90 op 100 fr.
per 100 kgr. zout; enz.
De belasting op de koepons wordt ver
hoogd met 1 of 3 punten.
De belasting op de loonen wordt opge
voerd van 7,55 tot 8
Binnen enkele maanden worden de Na
tionale Loterijen afgeschaft.
Een typisch decreet is dit dat bepaalt
dat de belasting nimmer 50 van het
inkomen Van iemand mag overschrijden.
Dit doet 'besluiten dat de lasten wel zeer
hoog en zwaar moeten zijn in ons naburig
land. i
HET VERZET.
NAAR ALGEMEENS STAKING?
Deze decreten hebben groot verzet uit
gelokt, bijzonderlijk in de Marxistische
middens. Te Rijsel hield Hr Blum, gewe
zen Eerste-Minister in den tijd van het
Volksfront, een der bewerkers van Frank-
rijfc's ondergang, een heftige rede tegen
de getroffen maatregelen, tegen de Regee
ring en tegen den Hr Reynaud in bet bij
zonder.
De Kommunisten verklaarden bereid te
zijn den strijd tefc," .dfijlegeering Daladier
aan te binden.
Het C. G. T., Oonfédération du Tra
vail hield Kongres te Nantes en Hr Jou-
haux, leider der vereeniging, verklaarde
dat Socialisten en Kommunisten moesten
samen werken tegen de huidige regeering
en hij stelde de algemeene staking in het
vooruitzicht.
De Oudstrijders lieten aan de Regeering
weten dat zij niet bereid waren de aan
hen gevraagde offers te brengen.
Enkele Ministers zoude;» eveneens verzet
hebben aangeteeken-d, inzond-e-rlijk omdat
verdere decreten over den landbouw, kolo
niën, handel, enz. achterwege zijn geble
ven. Omeenigheid zou heerschen in de Re
geering.
Frankrijk staat dus voor nieuwe moei
lijkheden en lastige dagen.
Mijn besten heere, neemt gauw een
taxi, en ge zij-t er in vijf minuten waar
ge moet zijn. Met uw zware valieze, uw
boekentasch, 't mandje eieren en "uw an
dere spullen gaat g'-er anders moeilijk ge
raken Zoo sprak tot ons de waardin uit
het café, waar wij ferm genoenmaald had
den. Haar toon klonk echt gemoedelijk.
Wat ze zei leek ons waar: waarom zouden
wij ons moedeloos afsloven, waarom zouden
wij links en rechts naar den weg infor
meer-en, als wij er op 't gem aksken kon
den heengevoerd worden voor een paar
franken,
Zal ik een taxi opbellen? stelde de
bazin ons nog voor.
Geerne!
Enkele minuten later een beetje vóór
drie uur tooiden wij per auto naar de
Tweede Tettebrug, tot vlak voor een groo
te opha-alkraan, die met geweldig ketting-
lawaai rollen stalen kabels aan het laden
was op de O. 163, den viseh-bak waarmee
we straks naar IJsland zouden afvaren.
Op de kaai stonden verschillende kleine
groepjes menschen; mannen, vrouwen en
kinderen dooreen. Zij stonden er stil,
zwijgend voor zich uitstarend, of zicht
baar geïnteresseerd kijkende naar de
goedgeordende verrichtingen van de op
haalkraan, of ze keuvelden, met mekaar.
Zij stonden er schilderachtig mooi: in een
bonte wemeling van kleuren en drachten;
tegen een geweldigen fond van water, boot
rompen, masten, schouwen,, koorden, ka
bels; onder een wolfcenlooc&en grijzen lucht
waarin lichte rookpluimpjes uiteenstegen
en een helder witte meeuw voorbij vlerk-te;
op den grond lagen kwistige hoopjes ko
len. De vrouw-en en kinderen een twin
tigtal in alles 'hadden, dunkt ons, voor
het afscheid van den geliefden man, den
beminden vader, den teederen verloofde,
den goeden broeder, hun zondaghoedje op
gezet en den zondagmantel aangetrokken,
die he-n als gewone stadsburgers kleedd ;n.
De mannen hadden hun typische kaai-
plunj-e aan: een helder roodem boezeroen
met een dikken floeren zwarten broek, en
de kleine zwarte schipperspet op het hoofd.
Zoodra wij uit de taxi stapten, en ter
wijl de chauffeur ons valies en andere
spullen op ons verzoek tegen een
ijzeren banker neerzette, keken allen ons
doo-rvorschend naar de oogen, alsof ze ons
wilden vragen: Wa komde gie hier
doen?
Dcor die op-af stand houdende-blikken
lieten wij ons echter geenszins beïnvloe
den. Met een monkellach bekeken wij al
die menschen: onze oogen streelden de
hunne, het eene paar na het andere, slechts
eventjes echter, op zoek naar een ons be
kend persoon: den kapitein, of den marco
nist. Wij ontdekten den marconist: hij
stond pratende bij een jonge vrouw, ter
wijl hij me strak aankeek. Ik wuifde hem
nonchalant toe, alsof we elkaar reeds ja
ren kenden. Dat trof doel: zijn gelaat hel
derde tot een vriendelijken glimlach op.
Hij zsi iets tot de vrcuw bij hem, en baan
de zich toen een weg, naar ons toe, door
heen de omstaanders.
Jovial-en handdruk.
<i Wacht! zei hij ons, en meteen pakte
hij onzen handkoffer op en 't mandje
eieren. We zuil-en uw boeltje eerst aan
boord brengen Meieen was hij weer van
ons weg, recht naar de boot. Wij volgden
ham met een pa-ar kleine pakjes laatste-
moment- aankoopsn
Ben wijden stap, en hij stond met zijn
linker voet op de reeling van den visch
bak, en met zijn rechter voet op den kaai
muur. Een jonge kerel later vernam ik
dat het een lichten matroos was - - kwam
over het dek -toegeloopen e-n pakte hand
koffer en eiermandje aan, deponeerde ze
tegen de kommandobrug, en nam toen ook
omae pakjes aan.
«Dat is alvast in orde!» zei dan de
marconist met een gevoel van werkelijke
zelfvoldaanheid, en hij straalde zoo blij
moedig dat wij he'. opeens, ja intuïtief
aanvoelden dat dien kerel een zeldzaam
goeden reiskameraad voor ons zou zijn,
dat wij onder de tocht ten all-en tijde
iemand zouden bij ons hebben, die c-ns
vertrouwen waard was, aan wi-sn wij op
stille eenzame momenten ons hart zouden
Weest nog gekust, weest nog gegroet!
Laat uw gemoed mijn beeld bewaren
Op zee, ter Vaderlandsche ree
Drage ik de hoop des weerziens mee.
E. J. FOTGIETER.
kunnen luchten, een type waarmee wij
graag zouden praten, kortom ee,n sympa-
thiek-en kerel waar-oor wij spontaan een
buitengewone -groote genegenheid voelden.
Wat denkt u van onzen vischbak?
vroeg hij jns.
In waarheid was de O. 163 voor ons een
pijnlij-ke ontgoocheling. Wij wisten wel dat
het ge-en luxe-boot zou zijn, maar wij had
den er ons toch heel wat g-rooters, heel
wat comfortabels van voorgesteld.
Het was voor de eerste maal dat wij al
onze aandacht op een visschersboot ves
tigden, dat wij er een geïnteresseerd oog
voor hadden. Vroeger waren wij er bijwij
len langsheen geloopen, maar steeds zon
d-er het ooit tot ons was doorgedrongen:
Kijkt nu eens goed -toe, dat zijn nu de
booten waarop de visschers de verre zeeën
bevaren, waarop de visschers winden en
stormen trotseer&n, waarop de visschers
dagen en nachten verloren dobberen op
de onmetelijke watervlakten, om de tafels
op het vaste land regelmatig en overvloe
dig van verschen visch te voorzien, om
hun eigen vrouw en kind-eren een bete
brood te kunnen geven.Maar nu, over
eenige minuten reeds, zouden wij met een
vissch-srsboot met die welke daar zwaar
geladen in 't water lag een tocht van
drie weken ondernemen. Nu eerst voelden
wij iets is ons veranderen, schoof er ais
een waas van voor ons heele denken en
zien.
W-as dat nu de grootste Belgische visch
bak?...
Wij zeiden onszelf: «Gelukkig dat de
vrouw niet meegekomen is om hier af
scheid van ons te nemen. Wat zou die ver
baasd, angstig ontgoocheld geweest zijn.
Ze zou ons heel zeker gevraagd, gesmeekt
hebben om aan wal te blijven, om ons op
zoo'n bootje niet over den Oceaan te wa
gen. Z-e zou ons heel zeker herinnerd heb
ben aan den storm die wij samen op een
groote passagiersboot doormaakten...
Maar we wil-den nu geen gevoel zijn, niet
redeneeren, wij wilden ons blind in het
avontuur gooien... eens op weg, eens te
midden de moeilijkheden, dan eerst was
't leven interessant, een strijd, dan was
't nog tijdig om na te denken, om zich uit
den slag te trekken... Alleen zoo toch kan
men 't leven i-n zijn meest gevaarlijke as
pect-en leeren kenn-en...
Nu wat denkt u van onzen vischbak?
vroeg de marconist ons ten twee-de male.
Wat moesten wij antwoorden?
«Zoo!» zeiden wij droogjes, ons best
doende om dien zoo op twee tegenstrij
dige manieren te laten in'erprete-eren.
Zoo!?... 'n Prachtbak is het! 'n Stevi-
gen reus, die zee-vaster loc-pt dan veel
eerste rang passagiersbootenverzekerde
de marconist.
Kom!...zei hij toen mag ik u mijn
vrouw voorstellen!
Wij gingen tot bij de vrouw waarbij wij
hem, bij onze aankomst, hadden zien
staan praten.
Hartelijke voorstelling!...
Komen de kin-deren niet mee cm hun
vader een goede reis te wenschen? waag
den wij na een poosje te vragen.
Zij knikte ontkennend: Ik kom zelf zel
den mee. Het is beter mekaar niet te zien
verwijderen aan de kaai. Alleen 'r onge
woon toeval deed mij meekomen.
'n Moment diepe stilte, waarin ied-er van
ons zijn eigen gevoelens, zijn eigen ge
dachten tracht te peilen, te leiden.
Niemand zegt nog iets... ook in de an
dere groepjes staat eenieder in eigen ge
dachten verzonken. Zou het nu tot een
ieder doordringen dat wF elkaar nu mis
schien voor den allerlaatsten keer op de
kaai zullen groeten? Dat het noodlot over
onze tocht kan neerstrijken? Dat het tot
de m~ hoort dat onzen visch
bak door stormgeti.1 op de IJslandsche
klippen stukslaat? En dat wij de be
manning een afgrijselijk-n dood kun
nen vinden in de branding van verwoede
hooge golven?
Wij denken eraan! De vrouwen en man
nen om ons heen denken er misschien ook
aan. Maai' wij verraden onze gemoedsge
steldheid niet! Ook zij houden zich mis
schien slechts uiterlijk koud, verberge»
misschien hun angst.
Wij kijken na-ar c-e Jichte rookpluim die
uit de pijp van de Christ Mahlman opne-
v-elt. Wij luisteren naar 't zoemende ge
luid van de machine, die tjokketrkt me-b
'n snel precies rhytme in -Icn -buik van de
boot. Wij snuiven de specifieke visschers-
-bootge-ur op: een geui' van te-er en pekel
en visch. De lucht smaa.kt zoutig. De hob
belige kasseisteenen ond-er onze voeten
zijn hard. 't Staan vermoeit, ..raakt ze
nuwachtig, doet onr verlangen naar het
signaal dat wij aan boord moeten, doet
ons heimelijk wenschen dat wij reeds te
midden den oceaan-plas dobberden.
Wij hebben mekaar niets meer te zeg
gen. Misschien he-bben de anderen elkaar
nog 'en en ander toe te vertrouwen: iéts
zakelijks of een t'eéd-er liefdewoordje. Ik
ia keva u-is een drietal stappen van hen
weg, tot dichter bij de boot, er ik kijk als
afwezig naar andere groepjes. Maar nie
mand zegt iets. Zij 'kijken mekaar enk-el
eens dievelings in de oogen, als schaam
den zij zich voor alle teerhartigheid.
Vreemd
Vroeger dacht ik dat het visschersvolkja
'n ruw volk was: een volk dat 't liefst
stomdronken op zijn beenen waggelt; een
volk dat geen zin kan uiten zonder er een
paar grove vloeken door ketteren; een volk
dat 'n vieze neus diep optrekt en met 'n
luid-en keelschrap 'n walgelijke vuiligheid
spetterend op den grond spe-ekt; een volk
dat niet vatbaar was voor stille diepe ge
voelens.
Mis!...
De mannen, de vrouwen, de kinderen
om mij heen waren vissch-ersm-enschen...
Visschersmenschen uit 'n visschersvolk ge
boren, als vissclierskinderen in een vis-
sch-ersomgeving opgekweekt... En die men
schen staan netjes aangekleed, zijn frisch
gewasschen, d-e mannen hebben een glad
geschoren gezicht. Die menschen verdom
men God niet, lachen niet wild, huilen
noch ti-eren, speek-en niet in figuurtjes. Die
m-enschen zijn mensch: mer.sch met een
hart dat klopt! Want d-e atmosfeer om
ons heen hing zwoel van hun sombere ge
voelens: er werd ni-ets gezegd, omdat bloe
dende harten hun leed niet hoeven te ver
klanken.
Plots slaakte de stoomfluit een langsa
diepen stoot!
Toe...oe...ce...os...oetttt!...
Dat was het sein dat de bemanning aan
boord moest.
Vlugge zeen en!
'n H-and-angewuif!
Twee, drie!... Nog vief, vijf kerels stap
pen voorzichtig op de mi-ddenreeling van
de boot, en wippen op dek.
marconist Vandev-elde. Ik zie plots kapitein
Ascctoos: groe-t hem. Hij helpt mij aafl
Ik neem afscheid van d-e vrouw van
boord springen. Hij volgt.
Tot straks! zegt hij, en' gaat naar de
kommandobrug, waar hij persoonlijk het
stuur in hand-en neemt en maneuvreert.
Een nieuw sein toet door de lucht!...
De sjortouwen worden losgegooid.
Drie nieuwe korte stoomflui-tstooten vol
gen kort en vlug.
De machines zoemen en snokken luider!
H-et is alsof de wal van ons afdrijft: we
varen! we zijn op weg naar IJTand!
De vrouwen en kinderen en een paar
ou-de zeerobben blijven achter: ze juichen
ons toe. De stille geheimzinnig ontroeren
de atmosfeer is nu stuk. Er scheurt iets
in de harten, in het voelen kapot. Men wil
eikaars stem nog eens hoeren. Er worden
nu spontaan kleinigheden geroepen: kle'ne
gebeurtenissen die gedurende de vorige
reize zich voord-eden, en die m-sn vergat
te vertellen in de t-ijdspanne van het korte
samenzijn aan wal.
Wij zijn weg voor drie w-ek-en! Vcor
minstens drie weken.
En waarachtig! 't Valt ons op: niemand
roep» ons: Goede reis!»
JEF VAN WIJNSBERGHE.
Nadruk verboden. Wordt vervolgd.
!2BB^Ji33K3BBBBSBBBBBBBBSBBBBBas
heeft in een referendum in de Vereenigde
Staten de volgende vraag gesteld: «Hitier
heeft verklaard, dat hij in Europa geen
territoriale verlangens meer had. Gelooft
gij dat?
Acht procent der antwoorden luidde be
vestigend en 92 pet. ontkennend.
!n dien IJ-sertoren geplaatst kelovam eenieders Dewonderin?.
De v/oorden spreken duidelijk den vredeswil uit der volkerer: «DOOR DEN
VREDESWIL DER VOLKEREN EN DE HERINNERING AAN DEN OOR
LOGSGRUWEL 1914-'18 WERD IN DIT JAAR '38 EEN NIEUWE WERELD
RAMP VOORKOMEN.». Men weet dat door alle plaatselijke V'aarnsche
Oud-Strijdersbonden een afbeelding in kleur van dezen gedenksteen op 11 November
werd onthuld. Vele vrienden vroegen 0113 reeds of zij niet in bezit konden komen
Van die plakbrief (1 m. x C62 m.) daar zij deze voor hunne dokumentatie wenschen
te bezitten. Wij kunnen met genoegen melden dat nog enkele tientallen exem
plaren ervan beschikbaar zijn en gestuurd kunnen worden aan den prijs van 4 fr.
(franco in kartonnen rol) bedrag te storten op postrekening Nr 113.465 (Cl. De
Landtsheer) Ijzerbedevaart, Diksmuide, met vermelding «VOOR PLAKBRIEF
VREDESSTEEN
Ter twintigste herdenking van den wa
penstilstand werd een indrukwekkende
plechtigheid gehouden aan en in den
IJzertoren te Diksmuide, dit in het teeken
van h-et «Nooit meer oorlog».
Deze herdenking werd ingezet s morgens
in de kleine dorpskerk te Kaarirerke, waar
een plechtige Mis werd opgedragen door
Z. E. H. Pastoor Vinck, tot zielelafenis
van ial de gesneuvelden.
Een -talrijke groep bedevaarders was
aanwezig, wel twee duizend man, en het
kerkje was te klein om allen tosgang te
verleenen. Na de eenvoudige en treffende
kanselrede van den E. H. Pastoor werd
door alle aanwezigen hst gebsd opgezegd
Voor den Wereldvrede.
Na de Mis werd de stoet gevormd. Tal
rijk waren de opstappsn-den. Or.d-er het
spelen van treurmarschen trok de stoet
i.aar het IJzergedenkteeken, waar door
Prof. Daels een rouwkrans werd neer
gelegd aan den Nooit meer oorlog steen.
Zwijgend trokken de aanwezigen dan hi
de crypte, waar door Prof. Daels, voorzit
ter van het IJzertoedev-aartkomlt-eit, een
gedenksteen werd onthuld waarop volgen
de woorden gebeiteld staan:
Door den Vredeswil der volkeren en
de herinnering aan den oorlogsgruwel
1914-1913 werd in -dit jaar 1938 een nieuwe
wereldramp voorkom-en
Namens het Eed-sva-ertkcmiteit werd
vervolgens door Hr G. Lsfever, algemeen
voorzitter van V. O. S., een toespraak ge
houden. Spreker herinnerde aan hst lij-aen
van de oorlogsjaren, aan de politieke ver
gissingen en woerdbreu! en vr na den
oorlog, aan ds bange dagen van eir.de
September 11., aan den vrede van Muen
chen en betoogde ten sk»'te dat vreds nbt
ligt op d-en Trig der bewapening.
NA DE H. MIS TE KAASKERKE, OPTOCHT NAAR DEN IJZERTÖREN
We gaven verslag verleden week over de begraving van de verongelukte Maurice
Cloct van Pilkcm. Hierboven nu geven we een kijkje van den treurstoet: vorenop
de vaandrig van B.J.B. gevolgd van den wijtewagen getrokken door 6 kloeke paar*
den. Indrukwekkende godsdienstige plechtigheid! Vlaa.ideren houdt die in eer.
D00DELIJK ONGELUK TE 2ÜIDSCH0TE
17-JAKIGE JONGELING BIJ HET HAVERBREKEN VERONGELUKT
De laatst genomen foto van J. Keirsrbück
enkel 8 dagen geleden op de hoeve
waar het ongeluk gebeurde.
Zaterdag, rc-nd 9 uur, werd het dorp in
opeciiuddmg gebracht, want de droeve
mare: Juiien Ke-irsebück is verongelukt
Inderdaad, weinige oc-g-enblik-ken nadien
brachten bevestiging van de droevige tij
ding. Wat was er gebeurd? Juiien Kei'.se-
hilck, zoon van Edmo-nd en Leonie Eecioo,
geboren te Zedel-gem d-en 12 April 1921
dus 17 jaar oud wonende op de hoeve
gelegen Middelstraat te Zuidschote was
naar de schuur gegaan met zijn broeder
Cami-el, deze laatste om strooi voor de
koeien te halen. Daar staat een kleine
m-oteur met cylinder. Ju-lien steekt de m-o-
teur in gang, doch nauwelijks was deze
aan 't draaien of Cami-el hoort een doffe
slag... de moteur valt stil. De broeder gaat
zien. Juiien lag daar zieltogend, tusschen
muur en motsur.
Hoe het ongeluk ge-beurde weet niemand
en zal ook niemand weten. We veronder
stellen dat het slachtofie-r moet gegrepen
geweest zijn van d-e riem, geslingerd tus
schen muur en moteur, met het ongeluk
kig gevolg d-at het hoofd terecht kwam
op een vat rnazout. Been af, geplet aan
hand, neep aan sohouder en lenden, maar
het ergste: d-e schok tegen het hoofd. Do
riem was afgeslagen en was om h-et been
van het slachtoffer.
Inderhaast w-erd het H. Oliesel toege
diend do-or E. H. Ds Mey, Onderpastoor
te Bo-ezinge.
Helaas! de bijgeroepen geneesheer, Heer
Thibault van M-erk-e-m, kon enkel den dood
vaststellen.
Het parket van leper was reeds te
10 V2 uur ter plaats. We gingen ter plaats
zien en kunnen niet begrijpen volgens
stand van moteur en cylinder, hoe een
ongeluk mogelijk was.
Woensdag 11. werd het slachtoffer ten
grave ge-dragen. Talrijk waren de aanwe
zigen die een gebed deden voor Juiien en
een laatsten troost brachten aan de z-oo
di-epbeproef-de ouders en familie.
Wij bieden onze rechtzinnige gevoelen*
