In Memoriam - Pater Willibald
Storm en Waterellende over het Land
REISINDRUKKEN UIT DUITSCHLAND
KREDIETBANK
De lijken der drie Duitsche Vliegers
te Terhout gevallen,
naar DuHschlaiiti overgebracht
OP DEN VOORAVOND VAN DEN OORLOG
VOLLEDIGE VEILIGHEID
MGR A. DE CLERCQ,
APOSTOLISCH VICARIS
VAN OPPER-KASAI
BE ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1940 IS VASTGE
STELD ALS VOLGT:
DOODELUKE AUTOBOTSIiNG TE GELUVELD
P0LLÏNKH0VE AAN DE EER!
PASSIEVE
LUCHTBESCHERMING
saaaaaaBaBBaaBaBaBaBaaaaaaaa
IN ENKELE REGELS
KV..S V. hVv'*\
- 55
All -en vior<vn r.a de» treurT°reu sG-t P' Hlnklst-n on, ot"1-r-V''te*ia'-t
W. ber, de piloot, cemte overlevende der vier Puitsehe vlier-rs. Ni hem de
Du'tsche eezant te Brussel, Heer ven BhIow Seh'vante, met de Di'h'ehe
ta> eAttaché der T.uchtvaart. verders Kolonel D» Pauw, r*rte«,<w«ord'*reD'?e de
Militaire Bevelhebber der Prevint'e. Penerael Hipn""iT, Bevelhebber der Belgi
sche Luchtvaart, en andere cfficicven.
Zaterdag, 25 November Tl. had te Tor
hout de plechtige uitvaart plaats c'er
Duitsche verkenners-vliegers welke die
week te pletter gevallen zijn met hun
vliegtuig ter hoogte van De Kruiskens
hij Torhout.
Vanaf 10 uur was het een ware toeloop
van nieuwsgierigen om de uitvaart bij
te wonen. Talrijk waren de officieren en
soldaten die reeds post hadden gevat
aan het hospitaal waar de li.iken berust
ten. Duitsche afgevaardigden kwamen toe
in auto met een zestal kronen en werd de
koost van den Ambassadeur van Duitsch-
Iand afgewacht. Toen deze omstreeks 10
uur uit zijn auto stapte, gevolgd van den
geredden piloot van het neergestorte
vliegtuig, werden de wapens geboden. Ver
volgens had de begroeting plaats der
slachtoffers en eene korte rede uitge
sproken. De lijken, gedragen op de schou
ders van Belgische soldaten, waren voor
afgegaan door een escorte en bloemen-
garvendragers. Onmiddellijk na de lijk
baren volgde de geredde piloot Weber.
Na den piloot, volgde de Duitsche Ambas
sadeur met zijn gevolg waarbij 'aansloten
de Staf van het vliegwczen met talrijke
officieren-vliegers. Ook bii iedere baar
hadden vier Belgische militaire vliegers
plaats genomen.
Verder volgden de Kolonel en zijn of
ficierenkorps met soldaten ven het ter
plaats gekantonneerd regiment, het offi
cierenkorps de'' brigade van Boeselare en
burgemeester Becelaere van Torhout.
Duizenden toeschouwers stonden in
dichte hagen langs den genschen weg
waar de uitvaart voorbij trok. evenals
op het Statieplein, waar een flinke orde
dienst was ingericht.
Toen de lijken in d-n spoorwagen,
gansch lti rouwfloers gehuld, werden bii-
gezet, werd de slachtoffers de laatste
militaire eer bewezen, de wapens gebo
den en een treurmarsch geblazen. Na de
bijzetting dankte de Ambassadeur van
het Duitsche Rijk, den Generaal, kolonel
en andere officieren en de soldaten. Bij
dankte ook den h. Eurgemeester en de
bevolking om hunne deelname en stille
ingetogenheid. Na aflcoo van de plech
tigheid en het vertrek van. den Duitschen
Ambassadeur, werd de lijkwagen aange
haakt aan den trein die het stoffelijk
overschot van de Duitsche soldaten, ever
België naar hun vaderland 'zal voeren.
De overgaaf der lijken zal geschieden te
Aken. Voorwaar eene treurige plechtig
heid die. is te hopen, zich niet veel meer
zal voordoen.
Onder groote belangstelling van een Ingetogen menigte Wérden üe drie TIjUkisléiv
gedragen door Belgische soldaten naar de statie vart Torhout overgebracht en
naar Duitschland vervoerd te worden. Langs ieder lijkkist houden vier Belgi
sche vliegers in groot tenue de eerevvacht.
iaiaBHBBasaaBBaaBdaHaBaaii»iaaiaaaBaaasaBaaaBM&aa&aaasi23
WAT ER MET DEN WALVISCH
VAN OOSTDUINKERKE
VERDER GEBEURDE
De Rijksdienst van opkoop van in ent
binding zijnde dieren heeft naar verhuat
reeds 30 duizend kilo vet van de fcultwsl-
viscll afgesneden (men zal er menig stuk
je zeep kunnen uit maken). De dienst
stond onder toezicht van het Natuurhis
torisch Museum, Vantierstraat, Brussel,
en werd geleid door een Doctores in de
Natuurkunde. De hersenen van het ko
lossale dier werden zorgvuldig uitgehaald
evenals de amandels (deze hebben de
grootte van een langwerpig brood), ze
werden zorgvuldig ingepakt en verzonden
ter studie naar Brussel. Gansch de week
werd er nog gewerkt aan de opruiming
van het reuzendier, dat 70 duizend kgr.
zon wegen. Van zoo we meer bepaalde ge
gevens hebben deelen wij die aan onze
lezers mede. Zooals verstaanbaar trok on
ze buitrug veel nieuwsgierigen die toe
EEN MIJN ONTPLOFT
TE WENDUINE
Dinsdagnamiddag, rond 1 uur, werd
een mijn door de golven zoo geweldig op
het strand geslagen, dat die ontplofte.
Alle vensters en deuren der naburige
huizen en gebouwen werden uitgerukt en
de daken beschadigd. Hét Grand Hotel
des Familieswerd het meest en erg
beschadigd. Bij de ontploffing sloeg het
water over enkele villas en huizen gele
gen aan den dijk.
Twee voor de kust van Zeebrugge drij
vende mijnen kwamen met elkaar in. bot
sing en ontploften. Een geweldige water
kolom ging tientallen meter de hoogte
in. De slag was ontzettend.
Aan onze kust spoelden in totaal reeds
36 mijnen aan.
een oude Nieuwpoortnaar die een hotel
openhield op Nieuwpoort-bad, nog ge
leefd. hij had stellig een flinken stuiver
verdiend. Over 42 jaar spoelde de wal-
kiosk te Nieuw-
jpr. M
EERW. PATER WILLIBALD
Weleerw. Pater V/illibald In de wereld
Arthur Werbrouck werd geboren te
Izegem cp 22 December 1892. Hij trad in
de orde der Capucienen op 12 September
1911 en werd Priester gewijd op 39 April
1918. Hij is gestorven in de kliniek van St-
Jozef te Brugge op 27 November 1939.
Hij was dus 28 jaar in 't klooster en 21
jaar priester. Hij is de broeder van Pater
Tillo.
De volgende woorden wezen gewijd aan
dezen hoogst verdienstelijken Pater. Bij
zijn doodsbericht zullen ontelbaren met
het hoofd geschud hebben en een traan
hebben weggevaagd bij deze gedachte
O. L. Heer roept wederom tot zich een der
besten.
Het land en het volk van Vlaanderen,
en bizonder van West-Vlaanderen, was
groot genoeg voor hem en voor zijn ont
zaglijke werkkrachtzijn heels leven
heeft hij gearbeid, hij was ervoor Fran
ciscaan en Priester geworden en huldig
de cle leus Sacerdos propter alios
De menschen zagen hem gaarne stap
pen over de straathij was groot en breed
van gestalte, lijk gegoten staal, maar met
een hart als een brood. Hij was geen man
der theorie, alhoewel grondig onderlegd
in alles wat een moderne priester kennen
moet, maar heel zijn opvoeding en zijn
zijds was er nooit wrok of nijd.
Als Priester, als Franciscaan, als
Vlaamschgezinde en sociaal Werker,
heeft hij nool-t kathederlessen gegeven
■of boeken geschreven, maar het behaagde
het volk in hem de gaven BEOEFEND
te zien welke de 'heiligen van zijn orde en
de voormannen van zijn volk toelieten
aan veroverend apostolaat te doen.
Het was onvermijdelijk det deze harde
labeurman eons met zekere personen of
toestanden in botsing kwam, maar zijner
zijds was er noit wrok of nijd.
Met valsche. onrechtzinnige menschen
kon hij niet over de baan hij zelf was
eerlijk en recht voor cie vuistzijn woor
den sprak hij en zijn daden stelde hij
in het open veld niet achter de scher
men hij had de macht en den moed om
er voor te verantwoorden.'
Wanneet- het ook mocht gebeurd zijn
;dat een machtelooze kriéper of een nij
dige jaïoerschaard hom hinderden, c'.an
heeft, het hem wel pijn gedaan, cri een
miff sterkere dan hij, ware lang ontmoe
digd geweest; maar hij hervate zich spoe-
ISBSBBBBBBBBflBaBBBBBBSBBBflBB
EEN GROOT MISSIEBISSCHOP
OVERLEDEN
kwamen per autocar en auto's van verre
en naar. Ook talrijke scholen kwamen j visch aan rechtover d
Eelfs per speciale tram tee. Had Jan Cool, poort-Bad.,
iBSBEiaB3aBEiBBSBBBBBBBBBBBB£ lasaanaaur saais azaaasaaasaaaiBi-i
Stormweer eti overvloedige regens heb
ben deze laatste week weerom liet land
zwaar geteisterd. Uit alle lioekea van het
land worden schade en overstroomingen
gemeld.
In het Luikschc staan talrijke laag ge
legen dorpen onder water.
In de Maas zijn alle afdammingen weg
ge ;poeld van aan de Fransche tot de Ne-
derlandsche grens.
De Ourthc steeg twee nieter boven haar
gewone peil.
Te Chaudfontainc stond het water cen
timeters hoog in de straten.
Voorbij Boom geraakte de groote baan
Brussel - Antwerpen ouder water.
Te Deurne liepen talrijke kelders onder
water.
Te Antwerpen stonden talrijke straten
cn hovingen biank en liepen veel kelders
ouder water. Aan de haven werd een
werkirfon van een natie wagen afgerukt
door den wind. Hierdoor liep hij ver
wondingen op aan de beenen.
Te Izegem trad de Mandei buiten haar
oevers. De wind veroorzaakte groote
stoornis cp de elektrische leiding.
Te Lokeren trad de Dunne uit haar
oevers. De grooote Markt en talrijke Sira-
ten liepen onder water.
Rond Moorseele, Ledégem, Dadizcle,
Rekkem en verder in de gansche Leie-
streek lippen talrijke velden blank.
Te St Vaast liep een derde der gemeen
te onder water. De bewoners moesten
vluchten op de verdieping.
Te Herzeeu.v weracu 200 huizen over
stroomd.
Te Nimy zonk een schip tengevolge de
grote strooming.
Te Quaregnon stond het water 80 cm.
hoog in de straten.
Te Haren spoelde een gedeelte van het
station weg.
Langs de elektrische spoorlijn Brussel--
Mechclen-Antwerpeu stonden uitgestrekte
landerijen onder water, liet water liep te
Vilvoorde over de baan Brusscl-Antwer-
pen.
Te Gent werd een school afgezonderd
door het water.
Te Lokeren moesten de personen die
een trein W'ilden halen door het water
waden om dien te bereiken.
Te Meeuen kreeg men het erg te ver
duren met de. wateren van de I.eie. .Tal
rijke bewoners van huizen gelegen aan
de oevers lau de rivier moesten hun meu
belen viuchtcn en hun huizen ontruimen.
Te Torhout konden de riolen het water
niet tijdig slikken.
Te Vilvoorde was de vloed zoo geweldig dat gansche straten in rivieren
W herschapen werden, rs-W
^«rü.1 to— n
Mgr De Clercq, oud-Apostolisch-Vicaris
van Kasaï, is Dinsdag avond, op 69-jari-
geu ouderdom, in het rusthuis der Mis
sionarissen van Scheut, te Schiide-bij-
Autwerpen overleden.
.Zijne Hoogwaardige Excellentie Mon
seigneur De Clercq August werd geboren
te Avekapeile den 30 April 1870.
Na zijne humaniorastudies gedaan te
hebben in het Bisschoppelijk College van
Veurne, trad hij op 29 September 1888 in
het Noviciaat eer Missie-Congregatie van
Scheut.
Op 8 September 1893 vertrok hij naar
de Missiestreek van Luiuaburgin 1897
werd hij naar Hemptinne-St-Benedictus
gezonden om er een nieuwe .Missie te be
ginnen.
Op 12 Januari 1919 werd hij in de kerk
van O. L. Vrouw van Gratie, in Scheut,
door Z. H. Ent. Kard. Mercier, Bisschop
gewijd en den. 18 Mei 1919 vertrok hij
weer naar Kongo, waar hij nog negentien
volle jaren zijn beste zorgen en al zijn
kracht'én besteedde aan de ontwikkeling,'
deit groei en dén bloei van zijn heerlijke
Kasaï, die thans geboekt staat als een der
schoonste vicariaten van heèl Kongo, ja
'van heel Afrika, en,'we mogeii het wel
zeggen, van heel de wereld. Rome heeft
dan ook zijn hóoge verdiensten erkend en
in Mei 1934 werd hij benoemd tot assistent
van de Pauselijken Troon. Enkel twee
maal binst die lange periode kwam hij
eens haastig naar Belgie om er zaken te
regelen en zijn bezoek «ad liminate
brengen in Rome: dat was in 1920 en in
1930-'31.
In 1936, voelende dat zijn krachten hem
stilaan begaven, vroeg en bekwam hij een
coadjutor in den persoon van Z. Exc. Mgr
Demo!. Nog hield hij moedig stand tot
einde Februari 1938, toen de dokter hem
verklaarde, dat de onverbiddelijke kwaal
die hem aangetast had dringende zorgen
vergde, die hij in Kongo niet kon ontvan
gen en dat hij bijgevolg te terugreis naar
Belgie moest aanvaarden.
Hij kwam naar zijn Vaderland terug,
niet om te rusten, doch om op een lij-
densbed plaats te nemen met een onge-
neesbaren kanker. Eu twee jaren lang
bleef hij in het rusthuis der Missionaris
sen van Scheut, te Schilde, lijdend onzeg
lijke pijnen, zonder ooit een klacht over
zijn lippen te doen komen. Zijn leven of
ferde hij voor den bloei zijner Missies en
hij ging Dinsdag avond, om 8.43 uur, naar
Zijn Heer en Meester terug.
De Congregatie van Scheut heeft thans
ongetwijfeld in hem een machtigen voor
spreker.
dig, en na korten tijd hoorde hij zelfs hun
geblaf niet meer. Vooruit was zijn weg.
Zijn leven lang is hij simpele soldaat
geweest, maar van het formaat van deze
soldaten die bekwaam zijn om hun ba
taljon eer aan te doen, ook bij ontstelte
nis van den officier, deze mocht gesneu
veld zijn of niet.
Zij die hem van dichtbij kenden, en
bovendien in staat waren om hem te
waardeeren, hebben met verbazing opge
zien naar het werk dat hij aflegde.
Aan eer- en lofbetuiging is hij nooit
verwend geweest, ook niet in dat mid
den, waar het niet zou misplaatst zijn ge
weest.
Zelden heeft zijn ijzeren gestel de daad
geweigerd, opgeroepen door zijn stalen
wil; zijn sermoenen werden door niemand
geteld: de alzijdigheid, en wat meer is
de geslaagde alzijdigheid van zijn pre
dikatie en zijn priesterapostolaat is meer
dan merkwaardig; zij was nooit afgeke
ken. niet van buiten geleerd; zij was per-
soonliik en vergroeid met zijn persoon;
zij was dooraderd en doorzoomd met de
eerlijkheid, de rechtzinnigheid, de goed
heid. de waarheidsliefde en de onverbid
delijke konsekwentie welke hem kenmerk
ten.
Zijn methodes en de verwekte stof, wa
ren die van een voortrekker; het volk
kende hem, geloofde in hem; hij kende
zijn volk en wist hoe hij het volk moest
aanpakken.
Bepaald weet ik niet hoe dikwijls hij
werd teruggevraagd naar 't Noorden van
Frankrijk om te prediken voor de aldaar
verwaarloosde Vlamingen in hun eigen
taal; iedereen weet dat hij 15 jaren
lang naar Gistel is geweest om er, een
maand lang, zooveel maal per dag, te
spreken over de hem duurbare heilige
Godelieve; ieder sermoen was een parel
tje van aangepaste volksche welsprekend
heid; en toen hij er het zestiende jaar
niet verscheen, vroegen de duizende men
schen Waar blijft ONZE Pater Ik
weet dat er weinig kerken in West-Vlaan-
deren zijn, waar zijn stem als een
klok niet heeft weergalmd, bij Missie
en Retret en Biddag, en als de parochie»
priesters, luide genoeg, zijn dood zullen
aankondigen, zal er menige Onze-Vader
te zijner intentie, gebeden worden; zon
der arrondissementsproost der K. A. J. te
zijn geweest, was hij de geliefkoosde lei
der van zoovele hunner geestelijke bij
eenkomsten; dat de tooneeljeugd van,
leper-Statiehoek spreke; het simpele
volk van leper-Statiehoek zal 't wei ver
tellen wien ze verloren hebben; als
hij voor Badio-Kortrijk sprak luisterden
de mensehen als naar iemand dien zij
verstonden; en ten slcte is er nog
dat werk. dat prachtig werk der Statie-
irr.mén te leper, door hem gesticht; het
is er gekomen, trots zekere personen 'en
vele mo i'.lijkheden, welke r.coit hadden
mogen bestaan maar welke toch bestaan
in dezen ellendigen tijd; het is er geko
men dank zij de volhardende energie van
zijn stalen wilskracht, - Laat ons hopen
dat het niet ten onder, ga
21 Jaar is hij priester geweest, en toen
wij hem terugzagen na den oorlog. 1914-
1918, had hij nog precies, het vel over de
beenderen, want onder den oorlog moest
hij studeeren en slaven als een arbeider,
met schaars een bete broods; wij hebben
naar hem opgezien toen hij gezond was,
als naar een reus van den priesterarbeid
en de twee laatste jaren van zijn leven
zijn we. nooit tot. hem gegaan, dan huive
rend vari aandoening voor al de smart
welke hij moést afbijten. En midden al
dat lijden, was hij nog in de eerste plaats
bekommerd om deze .dingen en deze per-
sofièn die hem nauw aan 't harte lagen.
Langs dezen weg, en namens den duur
baren overledene, wezen hier van -harte
bedankt, zij die hem dan niet vergeten
hebben en voor hem hebben gezorgd.
Zoolang ik leef zal ik nooit vergeten
hoe menigen keer ik hem heb aangetrof
fen gezeten op zijn kamertje, nog ar
mer en ongerievlger'dan zijn kloostercel,
plat tegen den groftd, uren én uren, dag
en nacht om zijn pijn te stillen, nooit
heeft hij gemord; het is inderdaad mooi
te kunnen praten over l'jden en verster
ving hij kon er moei over praten en
ook met der daad lijden en verstorven
zijn.
Pater Willibald, rechtgeaarde man. van
den ouden Vlaamschen eed, fiere en kloe
ke strijder met uw gouden hart, gij hebt
student zijnde, niet alleen een andere
Kristus met zijn leeraarsam'ot en zijn
Verlossersambt over te nemen, en dat
is niet altijd onaangenaam, maar Gij
waart ook een andere Kristus met weg te
sterven in een zee van onnoemelijk lijden;
voor de anderen hebt Gij steeds geleefd,
nimmer voor U zelf, Gij waart de Goede
Herder, dié voor zich zelf niet zorgde,
maar over de kudde waakte.
God zij U genadig en loone U.
Het weze de schoonste troost voor zijn
treurende Familie, zulk een priester, en
zulk een werker aan het volk en aan de
Kerk te hebben geschonken.
In onze stad was Eerw. Pater Willibald
ook door iedereen gekend en bemind als
de echte Priester en Volksvriend. Gedu
rende jaren deed hij dienst als Onder
pastoor e enige weken per jaar, en door
zijn open, eerlijk en mensehiievend Woord
dwong hij genegenheid en ieders eerbied
af.
Wij vragen aan al onze lezers een goed
gebed voor zaligen Eerw. Rater Wiliioald
en zijn werk.
IflBBSSBBSBBBlBBBBBBBBBBBBBBB
GEDEELTELIJKE
DEMOBILISATIE IN ITALIË
<3' VERVOLG)
Slechts één anachronisme stoorde dit
vreedzame landschap dat nog in het verle
den schijnt te droomen'n reusachtig
Hakenkruis, waarop onze aandacht ge
trokken werd door 'n meisje van den
Bund der Deutschen Madel. dat plots vol
geestdrift, over het dek uitriep Guck
mal 1 Ein Hakenkreus drtiben auf den
Pelsen(kijk eens, een hakenkruis bo
ven op de rotsen.).
Na 'n tamelijke lange vaart het ging
zooals gezegd stroomopwaarts bereik
ten we Riidesheim. Nog rap enkele kaar
ten schrijven naar vrienden die we abso
luut niet mogen vergeten en een gerust
stellend bericht naar huis dat we over
vier dagen hier weg zijn... Een kort be
zoek aan het Nationladeukmal, hoog bo
ven den Rijn, met 'n heerlijk uitzicht op
Bingen en de vallei van de Nahe.
Tegen avond stanten we met weemoed
terug over de loonbrug, want in nlaats van
te kunnen doorfietsen naar Heidelberg
moesten we nu rechtomkeer maken, terug
naar de heimat toe.
's Avonds mieken we nogmaals onze
wandeling langs den romantischen Rijn
oever, en het bevreemde ons ietwat dat
we dien avond haast niemand ontmoetten,
terwijl we de vorige dagen haast nieks an
ders gezien hadden dan minnende paart
jes, waarvan de mannelijke helft in mi
litair uniform stak.
In ons hotel werden we door de hospita
weer op een reportage onthaald, en haar
laatste raadgeving was dat we niet moes
ten verbaasd zijn als we dien nacht wat
lawaai hoorden.
En. inderdaad 1
We sliepen er recht over 'n kazerne en
we hebben den heelen nacht door meer
op onzen vensterbank gezeten dan tus-
schen de lakens gelegen. Aanhoudend ge
ronk van kamions en auto's gedonder van
veldkeukens en geroep van kommando's.
Dit alles deed ons voor 'n laatste maal
ons plan wijzigen. Opstaan, eten en...
vanavond nog over de grens.
We trokken weer de stad door op zoek
naar de baan op Trier. In alle straten lie
pen soldaten met 'n rooden kruisband die
van huis tot huis gingen aanteekeningen
maakten en inlichtingen of bevelen gaven.
Plots waren we de goede richting kwijt
en we moesten opnieuw naar den weg
vragen. Maar" de vriendelijke gentleman
tot wie ik me richtte scheen geen haast te
hebben met zijn antwoord, maar eerder
neiging te gevoelen om 'ri praatje te voe
ren. zijt zeker buitenlanders diè rap
over de grens willen komen Ik ant
woordde eenigszins ontwijkend dat onze
reis teil einde was. Maar de jonge man
scheen me niet te hooren en ging voort
»Ja; U hebt gelijk, want het ziet er niet
pluis uit. Ik bén uit Berlijn en pas sedert
drie dagen te Koblenz om mijn tien dagen
verlof hier door te brengen; maar ik trek
er ook uit. Voor 't avond is wil ik thuis
zijn. Er komt oorlog. Ziet U ginder die
hoogte Daar hebben ze vannacht zware
artillerie geplaatst. En daar ook, en ginder
ook.Ik zei al maar door ja om van den
man af te geraken, want mijn kameraden
hadden ondertusschen den weg aan ie
mand anders gevraagd en verdwenen juist
om den hoek van de straat.
Het klbn'k toch hard in me na: «ér
kómt oorlog Dit was de eerste Duit-
scher van wie we dat gehoord hadden. En'
zoo zonder eenigen twijfel.
We hebben dien dag veel zwijgend naast
of achter elkaar aangehold en we vergaten
zelfs te Kochem stil té houden om te eten
alhoewel het' reeds' een uur was.
Een eindje verder lag een klein dorpje
enkele huizenlangs dén Moezel. Kun-
IBBBBBBBBBBBBBBBBSiBBSaBBBBBBI
«o?
nen we nog iets te eten krijgen Ja, dat
ging nog. In de kleine kamer zat de baas
bij zijn radio. De nieuwsberichten der
Duitsche zenders stonden op. Hij nam ons
goed op, vroeg dan heel onschuldig of we
buitenlanders waren en nam de nieuwsbe
richten op een fransche golflengte. Maar
onze soep was nog niet heelemaal naar
binnen of voor het huis kwamen twee
mannen opdagen, waarvan de baas niet
wist of het wel buitenlanders waren, en
in plaats van Straatsburg nam hij rap
Keulen de voorzichtigheid is de moeder
van de wijsheid 1
Vanaf Wittlich zaten we ten volle in het
frontIn alle dorpen waar we door re
den heen en weer geloop rond het stad
huis, mannen die met hun pakje optrok
ken, detachementen van den arbeidsdienst
en totale bezetting door de troepen. De
soldaten waren hier meestal ouderen, som
migen zelfs met grijzen baard en haar
zooals de man die samen met ons aan een
gemeen t"bron zijn drinkflesch vulde en
er op zijn minst veertig jaar uit zag.
Tegen vijf uur bolden we
TRIER
binnen. Aan de buitenzijde van de stad
zagen we nog de nieuwe Jeugdherberg
die in aanbouw was en we vroegen ons af
wanneer die zou voltooid geraken, want er
komt oorlog had men ons in Koblenz be
vestigd.
Eerst een stevig vieruurtje en dan nog
rap een bezoek aan de bezienswaardig
heden van deze merkwaardige stad. Trier
is immers de eenige stad buiten Italië die
zooveel herinneringen aan den romein-
schen tijd bewaard heeft. Het deed ons
waarlijk pijn dat we hier zoo moorddadig
vlug moesten doortrekken. Het dichtsbij
was de Porta Nigra, de zeer goed bewaar
de romeinsche poort uit de derde eeuw.
Verder de Frankenturm, een typisch
vroeggermaansch woonhuis. De Dom met
zijn prachtige praalgraven van aartsbis-
scheppen en keurvorsten. Door 'n kruis
gang kwamen we in de vroeg-gotische
Lieve Vrouwkerk, en heel dicht hierbij ligt
het keurvorstelijk paleis dat met ziin
machtige staatsietrap een der mooiste ba-
rokgebouwen is. Op een half uur tijds
hadden we dus drie merkwaardige types
van bouwstijlen kunnen bewonderen. De
Barbarathermen (een romeinsch bad) en
talrijke muzea moesten we links laten
liggen bij gebrek aan tijd. Maar we had
den elk nog een aantal marken waarmee
we over de grens niet mochten. Dan nog
maar enkele Andenken gekocht waar
mee we wel over de grens - kunnen en
waarmee we thuis 'nóg iemand plezier
kunnen doen.
Van Trier tot WasserbiHig nog steeds
mobilisatie. Voor den derden keer dien
dag tol betalen op een brug over don Moe
zel, om vlak daarop midden in een troep
paarden, aan te landen die ■opgeëischt wa
ren en daar liet verkeer onmogelijk maak
ten. We geraakten er toch zonder slag of
stoot door en een half uur later ston
den we aan den douanepost van Was-
serbilligerbrück
DE GRENS.
Enkele formaliteiten voor pas en geldre
kening'én we reden over de brug om aan
den anderen kant de bekende uniformen
der Belgisch-Luxemburgsche douanen uit
de vallende duisternis te zien opkomen.
De controle .was .kort, maar ze schenen
lust te hebben in een babbeltje. Ook uit
Duitschland gevlucht -Gezijt den eersten
niet vandaag.Hóe gaat het ginder
Maar we moesten rap slaapgelegenheid
zoeken. We konden de namen der hotels
niet duidelijk meer lezen, maar op één her
kenden we de platen Bondshotel ett
V.T.B.We hadden ons rustpunt bes-
reikt
Men vroeg ons daar ook naar nieuw§
maar het bleek weldra dat wij het waren
die behoefte hadden aan nieuws, want da
berichten over het vredesinitiatief van
Paus Pius XTI, het voorstel van Presi
dent Roosevelt en de onrnen van Koning
Leonold namens de Oslostaten waren als
zooveel emmers koud water cjie over onze
verhitte hoofden werden uitgestort. Daar
bij wist men ons te vertellen dat er in
Belgie reeds zeventien klassen gemobili
seerd waren. Zou het dan toch waar zijn
dat er oorlog komt
We wilden graag alle dagbladen der laat
ste dagen verslinden, maar de slapelooze
nacht in Koblenz en de honderd zestig
kilometer die we dien dag hadden af
getrapt deden ons verlangen naar bed.
Nog wat haastiger geworden door die
laatste berichten over België zagen we
tenslotte nog af van een beraamde nit-
stap naar Ëchternach en we stevenden
recht naar Luxemburg om vandaar met
den internationalen trein uit Bazel naar
Brussel te rijden.
Te Luxemburg stond het perron vol
rugzakken, fietsen en toeristen vooral
Vlamingen en Nederlanders die gelijk
wij langs den kortsten weg naar huis
Wilden.
De trein liep echter met drie kwart ver
traging het station binnen, (eerste tast
baar resultaat van de krijgsvoorbereidin-
gen in Frankrijk) en eer we te Brussel
waren was dit achterstel op het voorziene
uur nog met een half uur aangegroeid.
In ons coupé zaten we aanvankelijk
alleen, maar te Aarlen kregen we gezel
schap en meteen een staaltje van de on
gelukkige geestesgesteldheid die de ko
mende oorlog bij sommige menschen
reeds geschapen had. Het heerschap in
kwestie was een Brusselsche schoolmeester
die tegen zijn vrouw Vlaamsch sprak,
maar er toch de voorkeur aan gaf in het
Fransch te peroreeren en scheldpartijen
te houden. Hij moest ergens op het perron
wat Duitsch hooren spreken hebben,
want hij herhaalde tot vervelens toe «qu'il
était si content de n'entendre plus cetta
langue barbare
Helaas, het monster van haat en bloed
lag reeds vrij van kot en ketens gereed om
op te springen én zooveel liefde en men-
schelijkheid uit de harten te bannen. -
Mocht God de menschhéid sparen yan
een nieuwen, gruwelijken broedermoord.
Dit was de wenschwaarmee we van.
elkaar afscheid namen.
Maar het heeft niet mogen zijn
De oorlog is er.
Bij deze ch ige ontknooping, van het
drama, w'aa n we .de, spanning in
Duitschland tot haar hoogtepunt hadden
zien groeien, kunnen we niet anders dan
de woorden va,n den Kardinaal Primaat
van Ierland herhalen
Ik beschouw den Oorlog als een
schandvlek voor de beschaving en als een
schande voor staatslieden en heerschers
want altijd, is-, liun heerschzucht en Ver
combinatie van dit alles de,oorzaak, van
langen naar gebied of wraakzucht of een
den oorlog.
Laat .onsRidden dal} spqedig de dag
moge komen waarop de regeling der inter
nationale geschillen zonder oorlog ge-
ëischt zal worctfté- door 'de eenvoüdigé'lie-
den der verschillende landen, die moeten
strijden in den oorlog der staatslieden,
die na den oorlog met hun vrouwen en
kinderen vele jaren ellende en honger
zullen moeten doormaken en die het brood
der armoede moeten nuttigen waarvan da
staatslieden niet eens weten hoè hel
smaakt.VIATOR.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 12 MAANDEN:
In Belgie 25 Frank
Belgisch Kongo 9 Belgas
Frankrijk 9 Belgas
Holland 9 Belgas
Aïïe ander Landen 13 Beiigas
1 Be'ga nr 5 Belgische franken.
Onze abonnementsprijs blijft de
zelfde van "t vorige jaar.
We rekenen erop dat al onze
Ab onnenten ons zuilen trouw blij
ven en danken hen hierbij bij voor
baat.
DE UITGEVER.
/OOR DE SOLDATEN
De manschappen, behoorer.d tot de
klas 1913 (Fransche stijl), aldus wordt
uit Rome gemeld, zullen in buitengewoon
Winterverlot' worden gezonden, daar zij
reeds 37 maanden onder de wapens zijn.
Anderzijds wordt een zeker aantal reser
ve-officieren, van de klassen die deze van
1910 voorafgaan, eveneens in buitenge
woon verioi gezonden.
geven wij voor 1949 Abonnementën
aan den verminderden prijs va
5 fr. per 3 maanden.
TREKKING VAN DE BINNEN-
LANDSCHE LEENING 1932
Zaterdag had de 93® trekking plaats
van de Linttenfandsche Leening 1932.
Reek. 101013 wint 1.000.000 frank.
Dc hier volgende reeksen zijn uitkeer-
baar tegen 25.000 frank:
110015 114437 127356 148857 168819 181465
182826 200327 215503 236849 246443 240923
251100 259453 207.508 209807 271271 270287
282349 2902c1
Elke obligatie, behoorend tot een uit
getrokken reeks, hceit recht op een tien
de van het lot, uat deze rceics te beurt
viel.
iBidatflBaatiaiKHa9B*iagi.aBHBia«Baaa8aaaaaaaaaauiaaMMKi
HET SLACHTOFFER MET EEN SCHEDELBREUK
NAAR IEP£K OVERGEBRACHT
HIERBOVEN EEN DUIDELIJK BEELD DER AANRIJDING
Dinsdag morgen, rond 12 uur. kwamen
twee autovrachtwagens uit de richting van
leper naar Meenen toegereden. De eerste
wagen gevoerd door Georges Gyzentruit,
31 jaar. bierhandelaar, gehuwd en vader
van een kind, wilde te Geluveld, ter hoog
te van de herberg In de Slachter waar
zijne schoonouders wonen, indraaien. Hier
voor had hij het pijltje uitgestoken. De
tweede vrachtauto, toebehoorende aan P.
Van Halst en Zoon, slachters te Yvevel-
gem, moet denkelijk het verwittigingstee-
ken niet hebben opgemerkt daar hij met
volle geweld op de eerstgenoemd en wagen
aaubeukte. Hierdoor kantelde deze om op
de rechterzijde. De vrouw van G, Uyzen-
truit cji liej kindje die «aast deu yp.erder
hadden plaats genomen, liepen niet "het
minste letsel op. Erger was het gesteld
met Uyzentruit die nog in een laatste in
spanning zich uit den auto werkte. Hij
zwijmelde even en viel dan neder.
Dr Defevere uit Besclare werd bijge
roepen die bet arme slachtoffer naar het
O. I,. Vrouwhospitaal van leper deed
overbrengen. Men stelde vast dat deze
eene schedelbreuk had opgeioopen als
ook kneuzingen aan het been. Veldwach
ter Van Oudeu'dycke stelde een onder
zoek in.
De toestand van Uyzentruit is zorg-
wekkend. Beide auto's werden er;» be-
PONTIFICALE HOOGMIS
DOOR MGR MORLION
MGR URBA1N MORLION
Z. Exc. Mgr Morüoii, op 29 Oktober 11.
door Z. IT. Paus Pius Xil te Rome tot
Bisschop gewijd, zal op Maandag 4 De
cember. a.s.j te 10 uur, een plechtige Pon
tificale Hoogmis opdragen in de parochia
le kerk van zijn geboortedorp.
Deze indrukwekkende plechtigheid, ecnig
in cle geschiedenis van Pollinkhove,
grootsch in iiaar uitwerking, wordt door
tille inwoners der gemeente, ook van na
burige gemeenten, met vurig verlangen,
met gev.ettigcie nieuwsgierigheid te ge-
moet gezien.
Niemand wil de gelegenheid laten ont
snappen om actief deel te nemen aan dit
lieugiijk feit, waardoor niet alleenlijk de
eerzame Familie Morlion-Butaye aan (1%
eer komt, dóch tevens ook alle Pollink-
hovenaren, die hun Feesteling, den nieu
wen Kerkvoogd, een gul en waardig, ont
haal voorbehouden.
Z. H. Mgr Morhon zal op 16 Decem
ber a.s. zijn aderland verlaten om zijn
verheven ambt in het uitgestrekte Vikn-
riaat van Boudewijnstad, in Oppcr-Kongu,
te gaan waarnemen, als Hulpbisschop van
Z. Exc. Mgr Roelens.
'Hij beveelt zijn moeizaam apostolaat
aan de gebeden zijner lieve dorpsgenooten.
Postchecknummer 418901, Prokuur, Ant
werpen.
sMiaauMaBBBaaaBaaaeaMaenaBi»
RAADGEVINGEN
AAN DE BEVOLKING
Ifet Ministerie van Nationale Voorlich
ting deelt mede:
Het Algemeen Commissariaat voor Pas
sieve Luchtbescherming Ministerie van
Landsverdediging) heeft inlichtingen in
gewonnen (in de oorlogvoerende landen),
aangaande de jongste luchtbombardemen
ten.
saiaaaaaaassaaaBassgsaaaaas,*
Uit oogpunt van de bescherming der
burgerlijke bevolking bij* dergelijke twni-
baitleineule-i, is, li.ei met zonder „niet te
wijzen op liet navolgende*
A. - Fabrieken. Een fabriek van vlieg
tuigen cn motoren werd met bpmmen.vait
MX) tot 500 kgr. bestookt! Het bombarde
ment had ecu groote moreele uitwerking.
De arbeiders, die. in niet afgedekte schuii-
loopgraven een onderkomen gezocht had
den, werden gemitrailleerd en zijn liét veld
ingevlucht.
Besluit: De loopgraven moeten afgc»
dekt en gecamoufleerd worden.
B. - Belangrijke locaüteiten. De
gevoelige punten, stations, fabrieken, enz.,
alleen blijkèh het doelwit'van het bom
bardement te zijn, behoudens wanneer de
stad over een militaire stelling is ge
legen.
Besluit: Een -.aanzienlijk percentage der
bommen ontploft, niet; de keiderruirtuea
worden zeer zelden getroffen,
C. - Bombardementen in de straten.
Besluit: Dc verraste voorbijganger moet
zich piat op den grond uitstrekken; de
baan der bomscherven loopt meer dan
60 cm. boven den grond, dus boven hem
heen. De ruiten van openstaande vensters
Breken niet'door den luchtdruk der ont
ploffing.
D. - Brandbommen: Dc bommen .dezer
soort blijken niet zwaar te wegén, een
kilogram en minder, maar bezitten een
groote brandstichtende kracht.
Besluit: Zandzakken op effen daken
blijken het aangewezen beschermingsmid
del te zijn.
E. - Ontvluchting der bevolking.
Langs de wegen, geeft aanleiding tot* het
gebruik der mitrailleurs van uit vijande
lijke vliegtuigen, omdat verwarring met
militaire coiónnen mogelijk is.
F. - Van giftgasbommen werd geen ge
bruik gemaakt.
ALGEMEENE EES: a) Familie-schuil
kelders of tuin-ioopgraven zijn, onbetwist
baar, het beste beschermingsmiddel tegen
luchtgevaar; b) viuciit naar buiten, onder
den drang der paniek, is een ware zelf
moord; c) een wijze raad: kalm blijven
en een schuilplaats zoeken thuis, in dc
kelderverdiepingen of ia een loopgraaf.
Tc Nijlcn is een militaire vrachtauto
op een trein geloopen. Een der inzittende
soldaten werd gedood en twee anderen
gewond.
Te Aalst werd des nachts een poli
tic-agent door eeii auto aangereden en
gedood.
Te Opwijk is een 17-jarige jongeling
van den trein gevallen toen deze de sta
tie binnenreed. De jongen werd zwaar ge
wond opgeéonien.
Te Westmalle werd een herbergier
ster, moeder van 12 kinderen, door een
dronkaard neergeschoten. De dader, ze
kere P'rans Daems, die zeer vertrouwelijk
omging met het gezin der herbergierster
Heylen, was in woede ontstoken omdat
de vrouw sprak van naar bed te gaan.
Te Emelgem heerscht de kroep. In
eenzelfde gezin bezweken twee kinderen
aan deze besmettelijke ziekte. Een derde
is ook reeds aangetast.
Te Heppen liep een auto waarin zes
personen zaten tegen een boom. Drie der
inzittenden werden gedood en de drie an
dere gewond.
voor Uw kostbaarheden en waardepapieren, wanneer U ze
plaatst in een brandkast gehuurd bij de Kredietbank. De staai- en
betonconstructie van onze koffers en kofïerkelders schept een
zekerheid die op geen andere wijze geëvenaard kan worden.
Matige huurprijzen.