Stads Nieuws.
Vcrschillige lijdingen.
wanneer de omwentelaars benden van Garibaldi
den Pauslijken stoel van Pius IX bedreigden, dat
de geestelijkheid alle pogingen aanwendde om ver
dedigers te werven en de eenvoudige dweepers te
bewilligen hunne beurzen uit te schudden ten voor-
deele van hel hoofd der II. Kerk. Wij vinden zelfs
dat er iets moedigs en zeldzaams was in het karak
ter der jongelingen, die hun leven gingen wagen,
zoo gezegd om het geloof te verdedigen maar nu
dat de Garibaldiers verslagen zijn, dat Garibaldi
zelf gevangen is en dat de Paus rechtstreeks onder
de bescherming van Frankrijk is geplaatst, wij
zijn van gevoelen dat de werving van Zouaven,
niet meer dan de inschrijvingen ten voordeele der
zelve geene redens van voortzetting meer hebben,
en dus dat alle verdere werving van manschappen
geen ander doel meer kan hebben dan van eene
vreemde macht interichten, om de Romeinen te
kunnen blijven 'onderdrukken inderdaad indien,
gelijk de clericalc schrijvers het dagelijks zouden
willen doen gelooven, de Piomcinsche bevolking
het jok, dat haar drukt, niet gevoelde en de gene
genheid niet verlangde om hetzelve te kunnen al-
schudden, waarom zou het beheer van den H.
Vader vreemde soldaten noodig hebben om hem te
ondersteunen, indien de eardinalen en de hooge
geestelijkheid, die laste vrij door hunne pracht de
bevolking kwetsen, indien de Jesuilen die aldaar
meester zijn gezainentïijk met de eerstgenoemden
niet allen vooruitgang tegen hielden en al de mis
bruiken der vorige eeuwen niet in wezen hielden
Waarom zou het beheer van den Paus niet, gelijk
dal van alle andere' landen, gccnc nationale macht
kunnen inrichten om de omwentelaars tegen te
houden Wij zeggen het zonder bewimpeling, dat
degene die thans nog dienst nemen in het Pauselijk
leger, weinig achting verdienen, daar hunne rol
van nu af zich slechts bepaalt met een gouverne
ment, dat geene rekening houdt van de belangen
der natie, te ondersteunen.
Wij twijfelen niet of onze tegensprekers zullen
ons deze bedenkingen ten kwade duiden, maar wij
zullen hun voorop antwoorden met hun te vragen,
hoe het hun zou bevallen hebben, indien Josef II
in alle landen de vijanden der kerk was gaan wer
ven, om de hervomingen, die hij had ingebracht,
en waartegen de geestelijkheid zich in 1787 zoo
heviglijk verzette, te kunnen ondersteunen
Wij zien met eene zekere voldoening dat veel
personen, die gewoonlijk de vuisten gesloten hou
den, diep in hunne beurs hebben geput om ter
hulp te komen aan den Paus; het is eene mildheid
die hun den weg des hemels moet openen en, daar
hel niet min aangenaam aan God kan zijn van den
behoefligen te gemoet te komen, dan van zijne
mildheden te besteden om de pracht te ondersteu
nen van eardinalen en kloosterlingen, welke de
helft der grondpanden lusteloos bezitten, en dus op
hun eigen inkomen het legertje, bestemd 0111 hunne
voorrechten te verdedigen, zelve zouden kunnen
betalen, het laat ons verhopen, dat, indien er voor
den aanstaanden winter maatregelen worden ge
nomen, om ter oorzake van de duurte der levens
middelen en het gebrek van werk het lot der
lijdende volksklas te verzachten, dat die goede zie
len niet min medelijden met hunne uitgehongerde
stadsgenoten als met de Romeinen zullen hebben.
Zooals wij voorzagen heeft de Burgerwacht-revue tegenbe
vel ontvangen, uit oorzaak van hetj allerslechts weder, tot
groole voldoening van al degene die niet veel houden van pa
radeeren.
's Avonds hebben veel leden der Burgerwacht hunne vader-
landschliefde doen uitschijnen met y.ich op een banket te ver-
eenigen, alwaar lekkere wijnen en spijzen niet te kort waren.
De heeren Baron Mazeraan, de Majoor koinmandant der Bur
gerwacht, de twee Schepenen, de Procureur des Konings, do
Stadskommandant, enz., enz., vereerden deze vaderlandsche
en tevens voedende bijeenkomst. Eeredronkcn en andere
leuten hebben er niet ontbroken en geheel laat is men naar
huisjgegaan, een bewijs dat men er zich goed verlustigd heeft.
Maandag avond gaven de heeren Pompiers-Muziekanten
eene serenade aan hunnen confrater de heer Camille Francois,
die in den echt getreden is met mej. Maria Deweerdt. Deze se
renade is een bewijs dat zij geven van belangstellingen geluk-
wensching aan den goeden maat die immer verkleefd, nooit
de goede zaak zal laten te ondersteunen cn te bewerken.
Donderdag morgend, in S' Pieters-Kerk, zong de Koor-
maatschappij eene solenneie mis, ter vereering van Stc Cecilia,
patroones der muziekanten.
's Middags ontving de Maatschappij, uit handen van M. de
Burgemeester, in het Stadhuis, de medailjen der voorige
Koormaatschappij, als bewijs dat de huidige in staat is om do
voetstappen der voorige na te volgen.
's Avonds, in het hotel liet Gouden Hoofd, vereenigde zij
zich op een prachtig banket waar de heer Baron Mazeman, de
heer Burgemeester, M. den Arrondissements-Kommissaris
Carton, do heer Schepens, de Stadskommandant, M. Duhayon,
M. De Codt, M. Ramoen, enz., tegenwoordig waren.
KUNST- EN LETTER KRING-.
In de zitting van Woensdag laatst heeft de heer Fr. BShm
lezing gegeven van eene belangrijke cn door de leden aan
dachtig toegeluisterde legende uit de middeneeuwen over de
tweegevechten van IJperen, welk dezen kunstschilder destijds
als onderwerp voor een tafereel toegezonden werd. Deze le
gende behelst al dc bijzonderheden van eenen tweestrijd die
den 18 October f l 16 moest plaats hebben tusschen Justus
Goethals van Kortrijk en Andries Boorens van IJperen, beide
medeminnaars van Bellij Moreel, dochter van een' rijken la
kenhandelaar die alleen de eerstgenoemde beminde toen
Boudewijn VII bijgenaamd Hapkin, van dit alles onderricht,
daags te voren, door zijnen schildknaap voorgegaan van twee
hoornblazers, op al de kruisstraten der stad, eene bijzondere
wet of privilegie, verleend aan de poorters van IJperen, en tot
hun algemeen genoegen, deed afkondigen, bij welk duidelijk
bevolen werd, dat, ten einde het misbruik der grillige twee
gevechten, die men bijkans alle dage te betreuren had, voor-
tekomen, niemand voortaan zijn tegenpartijder nog zou mo
gen uitdagen, 't zij om in besloten perk te vechten, 't zij om
zijn onschuld te bewijzen bij middel van de vuurproef, het
gloeiend ijzer of het kokend water zonder vergezeld te worden
door vijf zijner bloedverwanten of vrienden die toestemden
met hem de kans van den twist te wagen, en dat van gelijken
den tegenstrever moest bijgestaan zijn. Andries Boorens, die
de uitdager was, des anderen dags eenige oogenblikken na
het bestemd 'uur op het strijdperk verschenen zijnde, werd als
nalatig aan dien maatregel, op Boudewijn's bevelen onmidde-
lijk aangevat cn vóór het grafelijk slot, het Zaalhof, onmee-
doogend opgehangen.
Baar dit historisch verhaal eenig plaatselijk belang oplevert
cn lot alsnog in het vlaamsch niet verschenen is, stellen wij
ons voor hetzelve eerlang als feuilleton in ons weekblad op te
nemen.
HistorSseSae herinneringen van IJperen.
Nota. lu ons voorige nummer las men 17 Nov. 1823,
lees 1723.
24 November 1504.
Men plaatste in den zijdkoor der St. Maartcns-kerk negen
zcrkstcencn, voorzien van de fatnilje-schilden en met koperen
baren ingewerkt, ter nagedachtenis der negen Schepens het
jaar te vooren in de Halle vermoord. Deze steenen ver-
dwernen in 1583 en de koperen baren dienden tot het gieten
van kanonnen.
25 November 1382.
Het fransch leger, onder het bevel van den Heere van Clis-
son, trok uit de stad langs de Thouroutpoort zich naar Roo-
sebeke begevende. De oriflam van St. Denijs was gedragen
door I'ielcr de Villers. Dit vaandel der kruisvaarden werd te
gen de vlamingen opgeheven, die ten dien tijde als ongeloovi-
gen werden aanzien omdat zij de kans vuu Urbaan VI verde
digden.
26 November 1450.
De Koning van Chijperen, Jan II, zondt een afgezant naar
onze stad. Die afgevaardigde verbleef verscheidene dagen te
IJperen. Men is het voorwerp zijner zending onwetend.
27 November 1582.
Verjaardag van den slag van Roosebeke, waar Flips Van
Arlevelde, hoofd der opstandelingen en der gentenaren ten
getalle van 40,000 man, die hij van het beleg van Audenaarde
had aangevoerd, uiteen zijn gedreven door Karei VI, Koning
van Frankrijk. Van Artevelde wierd, reeds dood, op het slag
veld gevonden en aan eencn boom opgehangen.
28 November 1564.
Christiaan Eecoq is naar Avignon gezonden bij den Paus.
Hij droeg geschenken inden naam der stad IJperen aan den
cardinaal Vabcc en aan de portiers van het Pauselijk paleis.
29 November 1305.
Op den vigiliedag van St. Andries vermoordde hel volk van
IJperen de Avoué en de 9 Schepens in de Schepenkamer van
den Halle-Toren. Hunne lijken werden door de vensters op de
Merkt geworpen endenzelfden dag de eene nevens de andere
begraven vóór de zijdeur der St. Maartens-kerk. Het volk be
schuldigde liet Magistraat van IJperen aan de Leliaarts toe te
behooren.
30 November 1585.
Een pater Augustin van IJperen, broeder Alard, onder
neemt de reize naar Jerusalem; hij ontvangt als reisgift van
het Magistraat zes ponden parisis.
Rousbrugge, 19 November 1867.
Als er op de eene of andere gemeente eene Maatschappij,
op de grondslelsels der burgerlijke onafhankelijkheid ge
staafd en voor doel heeft het goed door dc rede inteyorderen,
bestaat, schijnen uit alle kanten, zoo van den grond als van
den Hemel, listen ie ontstaan om diergelijke inrichtingen te
vernietigen. Maar eer aan deze die in het tweegevecht der rede
tegen de vooroordeeling, door de onwetendheiden hooveerdij
(orgeuil) opgehitst en aangeprediktkunnen weerstaan.
Grooter eer nog aan deze, die zegepralend, na dergclijken en
tevens zeer ongelijken strijd, hunne loopbaan kunnefi voort
zetten. Zulke eer is onze Tooneelmaatschappij toeteschrijven.
Zegepralend komt zij, ondanks alle vervolgingen en kuiperien,
pene tweede vertooning hare leden op te luisteren. Ja, zon
der vrees van door iemand tegengesproken te worden, mogen
wij recht uit zeggen, dat de vertooning van Zondag jl. alle
verwachting overtroffen heeft, wij tnogen zeggen dat de spe
lers, nevens tooneelisten van beroep, op grootere theaters dan
het onze, het handgeklap zouden verworven hebben. En in
derdaad, wie heeft niet verwonderd geweest op dc wijze dat
het blijspel van H. Van Pecnc Hotsebotse opgevoerd is ge
weest. De jonge spelers, zoo wel als de veteranen (veterans),
verworven het handgeklap en verdienden het; want dc goed-
borstigheid van pachter Beeckinan kwam onophoudend ten
voorschijn, terwijl dat de boertige en tevens natuurlijke hou
ding van Wannes, den koeiwachter, de lachspieren gedurig
in beweging stelden. W:at zeggen van Rijkelijn, niettegen
staande hare ondankbare rol en van Clemens of dat beiden het
genoegen verworven hebben. De treurige rol van Jan Nij's
heeft bijzonderlijk gegeven geweest. Ja, de houding, de we
zenstrekken, de spraak van dezen ongelukkigen vader, sclnv-
nen door iederen stap de jaren van verdriet en vrijwillig'
banning aanteduiden.
Indien wij een woord mogen uiten over het tweede stuik:
ii De Man die de broek draagt moet het zijn om te zegg''111
dal de spelers hunne rol zoo hebben weten te vervullen, dat
