4 FRANKER 'S JAARS
i\r 385. - Achtste Jaar.
Politiek. Stads,- Kunst- en Letternieuws. Verschill
logen. Markten. Bekendmakingen,
VOOR IJPEHEN. Fe. 4-30 VOOR BUITEN STAD.
Aankondigingen 12 cenlimen den regel.
Rcklamen 25' centimen.
ZONDAG, 8" AUGUST! 1869.
Bukeei.Dixïnudeslraat, 59. Alle inzendingen vrachtvrij.
mm
i se
>kc
ui.
Maandag is de fransche Senaat geroepen gewor
den om kennis te nemen van de vrijheid welke de
Keizer beloofd had.
De groote gazetten hebben den tekst medege
deeld van het ontwerp senatus-consulte, door L.
Napoleon aangeboden. Uit dit stuk en uit hel ver
loog van beweeggronden blijkt, dat de verande
ringen. welke L. Napoleon instemt, veel grooler
zijn, dan degenen,waaraan men zich had verwacht.
De groote hervorming is echter het recht van
ondervraging, dat zonder eenige voorbehouding
aan deleden van het wetgevend korps en aan den
Senaat toegekend wordt.
Men mag zich dus op nieuw aan die groote en
ontzagwekkende beraadslagingen verwachten, wel
ke de fransche tribune zoo beroemd hebben ge
maakt en die door gansch Europa weerklank
hadden.
De vreemde dagbladen houden zich allen met
het senatus-consulte bezig. De Daly News vindt
dat het persoonlijk gouvernement zijnen afstand
heeft geteekend. Er was overigens niet veel lijd Ie
verliezen, indien L. Napoleon den schijn wilde
hebben uil eigen wil toe te geven.
De zaak vah den pretendent schijnt wel dood in
Spanje, het is de waakzaamheid van het tegen
woordig bewind en de onverschilligheid van het
volk, die haar heeft gedood.
Men wil nu langs eenen kant pogingen aanwen
den met den zoon van koningin Isabella, II. Vol
gens de Francezou men bij degewezene koningin
aandringen opdat zij hare rechten op den troon van
Spanje aan haren zoon zou afstaan, en het porijzer
blad denkt dat die predentent kans zóu hebben
om op den troon van Spanje te komen. Wij denken
datditeene hersenschimmige hoop is en dat de
Bourbons meer dan ooit onmogelijk in Spanje zijn
geworden.
Er zijn jammerlijke lijdingen uil de spaanschc
koloniën gekomen. Een opstand van negers is te
Puerto Principe (Kuba) uitgebroken en de overige
koloniën zijn zeer in gisting. Een dergelijken toe
stand wordt onverdraaglijk voor Spanje en men
schint algemeen te gelooven, dat het geneigd zou
zijn Kuba te verkoopen.
Het itaiiaansch kabinet heeft van Yietor-Ema-
nuëlde toelating bekomen den zittijd te sluiten,die
sedert twee jaren duurt en een nieuwen zittijd te
openen. De belangrijkheid van deze beslissing,
schrijft men uit Floreiltie aan den Journal des Dé-
bats. bestaat voorel in het feit, dat er eene konink
lijke zitting zal plaats hebben en dat koning
Victor-Emanuël eenige nuttige waarheden aan de
gedeputeerden zal kunnen zeggen.
Volgens berichten uit New York vertoont de
mexikaansche schatkist een bedroevende eb. Den
Juni waren niet meer dan 200 dollars in de kas
der republiek, en de halfmiandelijksehe betalingen
aan de ambtenaren sedert den I Mei ten achteren.
Daarentegen hadden, zoo word gemeld de kon-
gresleden, die voor de regering slemden, hunne
presentiegelden ten volle betaald gekregen, doch
aan de oppositieleden was te kennnen gegeven dal
voor hen geen geld beschikbaar was. Het leger had
tot 15 Juni zijne soldij ontvangen.
HOOG, MIDDELBAAR EN LAGER
ONDERWIJS.
Er wordt van wederzijden veel geschreven we
gens bet onderwijs. Beide partijen beknibbelen
hetgene bestaat: de vöoruitgangers verklaren den
oorlog aan het ministerie omdat het de wet van
1842 niet intrekt en de geestelijkheid alien invloed
op het onderwijs niet afneemtvan den anderen
kant, de clericalen in het algemeen beschuldigende
liberalen van door haat alle godsdienstige gevoelens
in het hart der jeugd te willen uitdooven.
Welnu, noch de eenen, noch de anderen, zijn
in de waarheid. Wanneer de liberalen zich tegen
de wet van 1842 verzetten, het is geenszinds om
de godsdienstige gevoelens tegen te werken, maar
uitsluitelijk omdat de geestelijkheid, die, volgens
de bedoelde wet, een meesterschap in de scholen
uitoefTent. daarvan gebruik maakt om van het aan
komende kroost vijanden te maken van het beheer
en haar de grondsielsels der middeleeuwen in te
boezemen, het is te zeggen, om de jeugd voor te
bereiden ten einde er goede kiezers van te maken,
die blindelings stemmen volgens de bevelen van
bunnen pastor, en aldus de verwezenlijking der
jesuitieke strekkingen te bekomen, die zijn van de
beheeren onder hunnen invloed te plaatsen en der
vorsten werktuigen te kunnen maken, ter berei
king der vorderingen die zij sedert hunne instel
ling bewerken.
Die strekkingen eenmaal uit den
weg, de wet
van 1842 zou door niemand meer bevochten wor
den; want allen, wier verstand niet geheel is ver
duisterd, deelen in de gevoelens van den heer
Guizot, dat de schoollucht moet godsdienstig zijn
en dat de godsdienstige grondstelsels wel in de
harten geprent tot de zedelijkheid en het welzijn
der bevolkingen vee! moet toebrengen.
De schrijvelaars en de beleiders der clericale
partij weten zoo wel als wij dat het den godsdienst
niet is dien de liberalen willen bevechten, maar zij
stellen met hunne gewoone kwade trouw den gods
dienst in het spel omdat zij de waarheid moeten be
wimpelen. ten einde de ouders wantrouwig te ma
ken van alle andere onderwijs dan van hetgene die
door hunne vertrouweling wordt gegeven in den
grond de godsdienst eigenllijk is het minste hunner
bekommeringen indien liet anders ware zij zouden
niet weigeren van dat onderwijs te geven telkens
dat men hun dat vraagt, en bijzonderlijk van de
schikkingen der wet van 1842 gebruik maken om
door hun eigen dit onderwijs in de scholen van la
ger onderwijs te geven.
Welnu, wij houden staande dat noch pastors
noch kapelaans dit last op zich nemen.
Dat dus de geestelijkheid eenmaal afziet van
haren geest overheersching dal het de schrijvers
barer nieuwsbladeren doet eindigen met al dal libe
rale gevoelens heeft dagelijks te hoonen en te bele
digen, preekstoel eindigt van eene politieke tribune
te zijn en dal de geest van het evangelie de jesuitie
ke grondstelsels vervange, alle tweedracht zal
welhaast komen te eindigen, liberalen en clerica-
len zullen nogmaals in vrede leven zooals het was
voor het jaar 1816.
Het Nieuwsblad is onvoorzichtig in zijne aan
halingen door zijne drift verblind en gevoelt niet
dat met andere te belasten dat het zijne eigenepa-
troonen schandvlekt Het is aldus dat het ons be
knibbelt, omdat wij herhaald hebben hetgene andere
nieuwsbladeren heben gezegd van den bisschop
van Linz, te weten, dat het een verachter van de
wetten des lands en een rustestoorder was, en om
den prelaat te verschoonen het zegt, dal het nieuw
liberaal beheer van Oostenrijk tegen alle mensche-
lijk en goddelijk recht heeft gehandeld met het con
cordaat af te schaffen het is oneerlijk, zegt het.
van zijn woord te breken, van de aangegane over
eenkomsten niet te eerbiedigen en meineedig te
zijn.
Welnu, het Nieuwsblad gevoelt niet dat het
nieuw Oostenrijkse!) gouverment niets anders heeft
gedaan dan de belgische geestelijke omwentelaars
van 1830 er bestond in ons land ook een concor
daat dat zekere voorrechten aan het beheer toeken
de, en het eerste dat de palroonen van het
Nieuwsblad hebben gedaan, zoohass.t zij het he
lleer in handen hebben gekregen, het is geweest
van ook het concordaat af te schaffen! Dus indien
de mannen, die aan het hoofd zijn van het Oosten
rijkse!) gouvernement tegen alle menschelijk en
goddelijk recht hebben gehandeld, indien zij wan-
eedigeen onrechtvaardige bestuurders zijn, is het
niet betwistbaar dat volgens bet Nieuicsblad de
kopstukken der clericale partij, die insgelijks in
1850 het concordaat hebben afgeschaft, de zelfde
verwijtselen verdienen? Het is alzoo dat, wanneer
men modder werpt in het aangezicht van zijne vij-
BM@mB85ÖBaB®aa8BE8BtBÊ|l
mamt8aBS®8aa»saEmB«i «swsRvs^a^Kss* ^j^TaagafiagaraggAaic^
lüm
ysl «lïi&k:
ISÉlr^
CJ
■a—Bwaaag
