Stads Nieuws.
Indien hei anders ware noch beheer noch amb
tenaren zouden gerust gelaten zijn, ten ware zij
de onderdanen van den pastor zouden zijn en aan
al zijne bevelen zouden gehoorzamen Wel is waar
da! de vrijheid van drukpers onbepaalder is,en een
ieder weet welk een gebruik de clericalen er van
maken, maar ten minsten men mag hare aanhalin
gen wederleggen, terwijl de predikant zich alle
ongerijmdheden mag toelaten zonder dat men hoe-
genaamde bedenkingen daarop maken op straffe
van lot het gevang veroordeeld te worden.
Met is het voorrecht aan de predikanten toege
staan in vergoeding van hetwelk men, zoo wel in
hel belang van den godsdienst als van den eerbied
dien men de geestelijkheid toedraagt, palen heeft
moeten stellen ten einde de overdrevenheden, die
zij zich somwijlen toelaat te voorkomen.
Het Aiemvsblad herhaalt voor de duizendste
maal nog andere bezwaren van den zelfden aard
die niet gegronder zijn dan deze, maar het is ge
schreven voor onnoozele lieden, die weing geleerd
zijn en aan wien het gemakkelijk is schijnredens
voor waarheden te doen aannemen
Sedert eenige weken zijn al de nieuwsbladeren,
onverschillig van welke kleur, vervuld met arti
kels betrekkelijk ecne non, welke in het klooster
der Carmelitersen te Krakau gedurende jaren zou
in een klein vertrek zonder lucht mishandel zijn
geweest. Yolgens de eene de handelwijze opzieli-
tens deze ongelukkige zou onmenschelijk en wraak
roepende zijn geweest; volgens de anderen, en Ier
verzachting der beschuldigingen, zij bevestigen
dat dezelve krankzinnig was, hare kleederen afge
scheurd en geen ander gewaad dan dat van moeder
Eva duldde.
Wij gelooven dat beide, de eene in hunne tries
tige verhalen, en de andere in hunne verschoonin
gen overdreven zijn, en in de veronderstelling dat
zij {waarlijk krankzinnig was, hare plaals was in
een huis van krankzinnigen, alwaar zij de genees
kundige hulpmiddels had kunnen hekomen, en in
geenerwijze in eene enge cel, onderworpen, gelijk
men beweert, aan alle slach van mishandelingen.
Er volgt daaruit al, gelijk vele liberale gazetten
het beweren, dat, om alle misbruiken, kwellingen
en willekeurige straffen, waaraan sommige reli
gieuzen in de opgesloten kloosters zouden kunnen
onderworpen zijn, liet te verlangen ware dat de
wetj de Burgemeester of wel de Voorzitters der
Rccibbanken of de Procureurs des Konings zou
verplichten van eenmaal 's jaars de hoslotene
kloosters te bezoeken, en de religieuzen ieder in
het, hijzonder te ondervragen of hel met hunnen
vrijen wil is dat zij aldaar verblijven.
Zoo eenen maatregel zou des te billijker zijn,
daar die verblijfplaatsen afgezonderd zijn van liet
overige der wereld, en dat wanneer, gelijk het dik-
maals plaats heeft, een kind van 17 of 18 jaren oud
den dorpel van de deur is over getreden, het met
niemand, zelfs niet met zijne ouders, mag in ge-
meensehnp zijn, noch met dezelve mag spreken
anders dan in tegenwoordigheid van eene ver
trouwde zuster, die, zoo niet zichtbaar, toch ge
doken alles afluistert dal aldaar wordt gezegd, en
bij aldien de bedrukte maagd een leedwezen toont
over hare beslissing of zich hoegenaamds klachten
moest toelaten, God weet aan welke straffen en
mishandelingen zij zich in zoo een geval zou bloot
stellen.
Al de clericale nieuwsbladeren hebben schoon
te zeggen dat zoo eenen maatregel een aanval tegen
de vrijheid van den Godsdienst zou zijn. deze aan
haling is ongegrond, de wet verbiedt aan eenieder
van wie het zij tegen zijnen wil op te sluiten: de
vader zelve mag zijn kind in geen gevang houden
zonder dat de Justicie er zich mede bemoeit, en
men zou willen beweren dat een Directeur of eene
Overste van een klooster, in het welk niemand is
toegelaten, de bevoegdheid moet hebben van onge-
lukkigen tegen hunnen wil in eene geheime gevan
genis te houden en hun willekeurige stallen op te
leggen en zelfs hun te mishandelen.
Wij gelooven gaarne dat zulks zeldzaam plaats
heeft, maar het is genoeg dat het zou kunnen
plaats hebben opdat de ambtenaren, die belast zijn
met de veiligheid van een ieder te verzekeren,
zouden moeten onderzoeken of in de schuilplaat
sen, alwaar niemand wordt toegelaten en die van
de overige wereld zijn afgescheiden, er niemand
legen zijnen wil en dank wordt aangehouden.
en Sm
Yperen, 28 Angus!i i8ü'J.
Maandag voormiddag was het prijsdeeling voor de leerlin
gen van het knrchljes-weezrnliuis dezer stad. Deze plechtig
heid had plaats in het gesticht en was opgeluisterd door de
tegenwoordigheid der hh. voorzitter en leden van het Bestuur
der Godshuizen, en van de familie der weeskinderen. Het
feest werd geopend door een allerfraaist muziekstuk vervaar
digd door den beer fiarallo,gevolgd van eene tweespraak door
twee jonge schoolknapen uitgevoerd. Daarna sprak de heer
Rotiers, bestuurder van 't gesticht, eene welgedachte redevoe
ring uit, waarin hij op eene verstandige wijze de ware moe
derliefde uitlegdeen deed begrijpen hoezeer het onderwijs in
alle klassen der samenleving noodzakelijk is en hoeveel het tot
het stoffelijk en zedelijk welzijn en huis.seiijk geluk bijdraagt.
Na deze redevoering, die met geestdriftige toejuichingen be
groet werd, zong de zangafdeeling der weezrn met veel juist
heid, een allerschoonst koor voor de omstandigheid gemaakt.
Vervolgens werden prijzen uitgereikt aan de leerlingen die
zich in de verschillende vakken van ouderwijs het meest on
derscheiden hadden. Het feest werd met een muziekstuk ge
sloten.
Wij kunnen niet dan van harte toejuichen aan deze nieu
wigheid die bijzonderlijk geschikt is om den ijver en de leer
zucht onder de kinderen te doen aangroeien, en aan de
onvermoeibare pogingen die het Bestuur der Godshuizen aan
wendt om deze school, die, zoo als een ieder weet, tot hier
toe onder vele opzichten te wenschen overliet, op een
ordentelijken voet te brengen, en om de arme weezen, aldaar
aanveerd, tot bekwame, knappe en geleerde werklieden op te
leiden.
Dinsdagavond gaven deleden der koormaatschappij drzer
stad, eene schitterende serenade voor de woonst van hunnen
bestuurder deri h. L. Baratto, ter gelegenheid van zijnen
naamdag, en droegen hem tevens een schoon geschenk op
uit genegenheid en dankbetuiging voor de diensten welke hij
met een altijd gelijken ijver en eene zeldzame onbaatzuchtig
heid aan deze bloeiende zangmaatschappij blijft bewijzen.
Daarna werd er een algemeene vergadering in het lokaal
gehouden in dewelke een gedeelte der commissie moest her
kozen worden. De herren August Brunfaut zcon, Hilarius
Decoene, Henri Thihault en Julius Dewaele verkregen de
meerderheid der stemmers!
Dinsdag'avond, ter gelegenheid vSn de naamfeest van hun
nen Voorzitter, helibend.' leden van den Cercle de l'Union,
den lieer Vnyisteke vereerd met een prachtig borstsieraad,
als bewijs van liefde en aangekleefdbeid. Onnoodig te zeggen
dat bet: feest luisterrijk was en dat broederliefde en weiover
eenkomst er hunnen zetel hadden.
Vrijdag avond ten 9 ure, gaveri de Koorleden eene sere
nade aan hunnen geachten Onder-Voorzitter M. August
Froidure-Vanden Broele, Raadsheer en koophandelaar onzer
stad, ter gelegenheid zijns naamdag (Sl Angustinus). Na deze
plechtigheid zijn de leden door eenige straten der stad gegaan
onder het zingen van zeer schoone pas-redoublés, en hebben
zich naar hun lokaal begeven, alwaar zij nog eenigo uren
doorgebracht hebben in zeer vermakelijk tijdverdrijf.
De verdienstvolle lieer Froidure heetf eenigen tijd onder
zijne feestvierende leden gaan doorbrengen alwaar hij niet
opgehouden heeft het voorwerp hunner betoogingen van
toegenegenheid te zijn.
Morgen Zondag, 29 Augusti, ten 3 ure namiddag, heeft de
plechtige Prijsuitreiking plaats aan de leerlingen der koste-
iooze Gemeenteschool.
Deze plechtigheid zal geschieden in de groole Hallezaal.
Het programma der feest is zeer aantrekkelijk;
Muziek, Opening deTanhauser (Wagner), uitgevoerd door
het muziekkorps der Gemeenteschool. Redevoering.
Koor, de Nachtegaal, uitgevoerd door de koorzangers der Ge
meenteschool. Uitreiking der Premië'n, aan de ouders wier
kinderen de school regelmatig bijwonen. Uitreiking der
Premiën, aan de behoeftige huisgezinnen die zich door netheid
onderscheiden. Uitreiking der inschrijvingen op de alge
meene pensioenkas, aan de leerlingen der avondklas en dei-
muziekklas die zich in het kwijten hunner p icliten bijzonder
lijk onderscheiden.Koor, Les Vacances, met lu geleiding
vau orkest uitgevoerd door de koorzangers der Gemeente
school. Uitreiking der eerste prijzen (eermetalen) aan de
leerliongen der Dag- en Avondklas. Muziek, Herinnering
uil verscheidene opéras (bewerkt door M. K. Ollo, uitgevoerd
door het muziekkorps der Gemeenteschool.
Ieder weldenke burger zou moeten de jeugd der werkende
klas door zijne tegenwoordigheid aanmoedigen en de pogin
gen ondersteunen der mannen die hel zich ter herte trekken
de volksklas te onderwijzen.
Zondag morgend gaat onze belangrijke maatschappij De
Vrange een uitslapken doen naar de Panne. Ten vier ure (in
het lokaal, Elverdiogstraat) heeft de déjeuner plaats. Volgens
inlichtingen ons door een iid der maatschappij verleend, gaat
de muziekafdeeliog mede om aldaar den Burgmeester eene
serenade te geven. De dochter van het Etablissement gaat ook
mede in hoedanigheid van vivandière. De heeren Vrangeleden
reizen als liefhebbers. Bij hunne aankomst aldaar'zuilen zij
dadelijk eene tent opslagen,en na de genomen zeebaden over
gaan tot den diner die zeer lekker is en vervaardigd door Leo
den kok der maatschappij. Men zal dus de spijzen mede nemen
alles goed ingepakt: de soep in groote zwijn-blazen, de ge
braden en de groenten in groote blikke doozen en de wijn in
eene mande. Voor het vertrek van de Panne, zal men aldaar
een allerschoonst vuurwerk aansteken, door een der leden
verveerdigd. Wij hebben Vrijdag avond tegenwoordig
geweest bij de repetitie der stukken en wij mogen zeggen dat
dearlisten overheerlijk spelen. Nu! alles belooft die heeren
een aarigenamen dag en het ware jammer dat het weder moest
veranderen maar de barometers staan nogal hoog
Men schrijft uit Poperinghe, 18 Augusti 18C9
L«1C.
o
Vervolg en slot.)
De eene maatschappij noemt hare bestuurders door de
rrchtstreeksche stemming van hel volk of onrechtstreeks door
den keus van het Gouvernement dat hel volk verbeeldt. De
andere is hare bestuurders gegeven door den Paus of de Bis
schoppen zonder tusschenkomst van het burgerlijk gezag.
Het eene beheer heeft zijne tribunalen, zijne gerechtshoven,
zijne straffen en zijne gcvangerihuizen tot de verbetering of
de verwijdering der kwaaddoeners en booswichten. Het an
der heeft zijne biechtstoelen, zijne boek-en dagbladkeuringen,
zijne excommunicatien, zijne hel en zijn vagevuur tof de ver-
belering of de verdoeming der zondaars.
De eene maatschappij heeft haren Burgerstand Etat-Civil
tot het inboeken der geboorten, huwelijken en sterfgevallen.
De andere heeft de inboekiog der doopsels, der eerste com
muniën, der huwelijkszegeningen, der priesterwijdingen en
der godsdienstige begravingen.
De eene maatschappij heeft hare soldaten tot het behoud
barer onafhankelijkheid en de verdediging barer nationale
rechten. De andere heeft de canons barer conciliën, hare
missionnarisseri, hare predikanten en martelaars tot de ver
sterking en uitbreiding van liet geloof.
De eene maatschappij heeft hare bijzondere gestichten van
onderwijs, zoo als Staats-Universiteiten, Atheneums, Commu
nale Collegien, Normal Scholen, Gemeentescholen van Mid
delbaar- en Lager Onderwijs en Scholen van Volwassenen.
De andere heeft hare Kalholijke Universiteit, hare Semina
rian, hare Bisschoppelijke Kollegien, hare Middelbare en
Lagere Scholen, hare Jesuiten- of Josephitengestiehten, hare
kloosterscholen en pensionaten; hare Normale Scholen, hare
broederkensschoien, hare kosterscholen, hare Zondagscholen,
hare predikatiën en catechisatien in de kerk.
De eene maatschappij behelst alle slach van bijzondere
maatschappijen, zoo als wetenschappelijke akademien, letter
kundige genootschappen, handel- en landbouwgenootschap-
pen, sociëteiten van muziek, gilden van handboog, van
vinkeniers, enz. De andere heeft hare sociëteiten der Jesuieten,
hare Josephiten, hare kapucinen, hare karmelieters met
schoen en zonder schoen, hare recolletten, hare bollandisten,
hare redemptoristen, hare trappisten,hare dominicains,fran-
ciscains, benediktins en ontelbare andere gemeentrn en
kloosters van beide geslachten, hare Vincent-Pauiisten, hare
congregatiën en hare menigvuldige broederschappen of con-
frerien.
Het eene beheer, om te voorzien in de burgerlijke noodwen
digheden, ligt contribution op de eigendommen, op't genot
van duren en vensters, enz., en op de uitoefening van han
del, stielen en neringen. Het ander, om hoofd te bieden aan de
godsdienstonkostejn, na door eene grondwettige vergunning
gedeeld te hebben in de burgerlijke contribution, ligt beta
lingen op bijna al de kerkdiensten, zoo als doopingen, huwe
lijken, begravingen, enz., en voorziet in de geestelijke
schatkist door de jaarwedden der confrerien, door den
vastenblok, door coliekten van allen aard in de Kerk en ten
huize, door S' Pieterspenningen, door de H. Kindsheid en
door de afsmokkeling van bijzondere giften en testamenten-
Zoo men ziet, deze. twee maatschappijen, door de inrich
ting en het beheer die haar eigen zijn, hebben elk een afzon
derlijk beslaan, en zijn natuurlijk gescheiden van malkander
door de verschilligehid van haren aard en haar doei. Het zijn