Briefwisseling der Toekomst.
K.aiholijke moedwilligheid
t
€ex*eïe SüsssicaS. Deze kring heeft Zondag laats
een Concert voor den arme gegeven. Uit stad moetende gaan,
het was ons onmogelijk er tegenwoordig te zijn en er een
verslag over te geven. Wij verwachtten ons aan de eene of de
andere inzending die wij onze lezeren zouden hebben kunnen
mededeelen; maar er is niets toegekomen. Dus, met den bes
ten wil der wereld kunnen wij niets daarover zeggen.
EavmseJï üoonecl. De ventooning die aange
kondigd was voor 19 December laatst, is uitgesteld tot op 1"
December.
De plakbrieven en programmen zullen van deze week het
publiek over deze vertooning inlichten.
'4 Ss Winter Het Nieuwsblad vind niet goed
dat wij eenen oproep tot de mensch Levendheid doen Het
is ongehoord, het is schande, zich tot de inwoners van IJper
te wenden toen eenieder in het gebed is om den Hemel het
einde van den bioedigen oorlog af te smeeken
Wij twijfelen niet aan de kracht des gebeds, wanneer het
uit een zuiver hart en met overtuiging tot den Aigoéde ge
richt wordt; doch niets beiet dat men voor de lichamelijke
noodwendigheden onzer arme bloeders ook zorge, terzelfder
tijde men gebeden stort. Vraag aan eenen ongerlijdende hoe
godvruchtig hij ook wezen moge, wat hij verkiesteen On
ze Vader of eer; b iterham, en hij zal den boterham nemen
VlaamMbe Ster. Zondag laatst heeft deze
maatschappij hare beurt gaan vervullen op het Tooneeikun-
dig Festival te Lokeren.
Zooais naar gewoonte heeft zij haie oude goede faam
staande gehouden. Alle drij de stukken werden met samen
hang ten tooneele gevoerd en het lokersch publiek scheen
zeer voldaan went hef. bewees zijne tevredenheid door (alrij
ke toejuichingen. De voorzitter der ijperschs tooneelspelers
werd, na het tweede stuk, voorgesteld aan de heeren Burg
meester en Schepen, die hem zeer vleiende complimenten over
de liefhebbers maakten; welke beleefde aanmoediging hij da
delijk den leden is gaan overmaken, die aangeprikkeld, hun
ne krachten s menspanden om het slotstuk met nog meer
kunde dan de eerste stukken op te voeren, iets waarin zij
volkomen geslagen zijn.
De Voorzitter der Ster neemt deze gelegenheid te baat om
zijne medeleden te bedanken over hunne zoo moedige en wel
willende medewerking tot het verheerlijken der vlaamsche
Tooneelkunst. Mochten die heeren te Lokeren een pareltje
te meer aan hunne kunstkroon gewonnen hebben
Poperinghe, 20 December 1870.
Het Nieuwsblad wil niet bekennen dat het in zijne pole
miek over de zoogezegde concurrentie van het openbaar on
derwijs tegen het bijzonder onderwijs is geklopt geweest.
Wij hebben getoond, gelijk twee en twee vier is, dat het
de bisschoppen zijn die het openbaar onderwijs overal willen
vernietigen met in alle steden waar eene Staats- of Gemeente
school van ouds bestond, een geestelijk gesticht er tegen te
steilen, en met al andere steden en gemeenten te vervullen
van alle slach van priester- en paterschoien, om aldaar het
officieel enderwijs onmogeiijk te maken. Het artikel 17 der
Constitutie zegt dat het openbaar onderwijs gegeven is ten
koste van den Staat, en het Nieuwsblad wil aan zijne onnoo-
zele lezers doen gelooven dat dit onderwijs, voorgeschreven
door de Constitutie en geregeld door de wet, slechts ingericht
is geweest door de liberalen om concurrentie te doen aan
hét bijzonder onderwijs die, vrij zijnde, aan alle wetten en
aan alle voorwaarden van wetenschappen ontsnapt,
't Is alsofbij voorbeeld, de zaakwaarnemers zouden
willen beweren dat het notariaat door het Gouvernement
ingericht is geweest om aan hun agentschap concurrentie te
doen, of,dat de kwakzalvers eene concurrentie zouden zien
in de inrichting van onze geneeskundige faculteiten. Wij ge
looven in tegendeel dat het zaakwaarnemerschap eene
groote hindernis toebrengt aan het notarisambt, dat het char-
Jjatanismus de pest is der geneeskunde en dat het klerikaal
"onderwijs, gegeven'door ongediplomeerde professors, in de
kleine steden en de landsgemeenlen de doodsteek is van het
officieel onderwijs. Maar het Nieuwsalad is te moedwillig om
deze waarheid te aanveerden.
Om de bovengemelde concurrentie nog meer te bevestigen
de schrijver van dit biad komt geladen met cijfers en geeft ons
eene geheeie bladzijde vervuld met ai de sommen welke liet
Communaal Kollegie en de Middelbare Staatsschool van IJper
gedurende de laatste 10 jaren aan den Staat en de stad gekost
hebben, hierbij voegende dat dit kollegie het EENIG gesticht
van dit siaeh is dat in onze provincie bestaat. Behalve dat
deze laatste bekentenis klaariijk bewijst dat in onze provincie
het officiéél onderwijs aan de MENIGVULDIGE Bisschoppe
lijke Koliegien geen de minste concurrentie doet, en dat het
integendeel de Geestelijke Koliegien van Poperinghe, IJpercn
en Kortrijk zijn die het wereidsch kollegie van IJperen meest
beschadigen, er ontbreekt aan de rekeningen van onzen cijfe
raar en aan de gevolgtrekkingen die hij er uit maakt maar een
dingen't is de nota van al hetgeen de priesterkoliegien en
de paterschoien sedert tien jaren aan hunne geldbezorgers
gekost hebben. Indien die cijferaar de concurrentie van het
officieel onderwijs wil stellen in de hulpgelden welke het van
den Staat ontvangt, en ons wil doen gelooven dat die hulp
gelden grooter zijn dan die welke het geestelijk onderwijs
door dile slach van middels aan de geloovigen ontrukt, hij zou
ten minste, om ons hiervan eën bewijs te geven, de rekenin
gen der geestelijke gestichten zoo wel voor den dag moeten
brengen ais die van het Staatsonderwijs, opdat wij de verge
lijking ervan zouden kunnen-maken. De eene, .gestichten ge
lijk de andere zijn immers al onderhouden met de penningen
van het publiek.
Maar de fijne vogel zal zich daar van wachten. Iiet is het
gebruik niet bij de katholijke beurzepluimers van rekening te
houden van de penningen die zij zoowel bij de geringe bur
gers ais bij de.welhebbende lieden aftroggelen, want nooit
heeft hel publiek de.minste rekening gezien noch vanS'Pieters
penning, noch van de Voortplanting des Geloofs, noch van
de II. Kindschheid, noch van de collecte voor de katholijke
Universiteit, noch van de schooierij voor de kerk van Dadi-
zeeie, noch van den Vastenblok, noch van de Sociëteit van Sl
Vincentius it Paulo, noch van de Confrerij van den H. Fran-
ciscus, noch van het Broederschap van hel H. Hert, noch van
ai andere katholijke geidkantoortjes. Eu terwijl zij ai die reken
schappen in het donker doen, zij zouden willen het volk op
hitsen tegen de veropenbaarde onkosten en hulpgelden van
een officieel onderwijsgesticht, waaraan zij dit geld maar
overjonnen om dat zij hetzelve in hun eigen zak niet mogen
steken
Neen, neen, Nieuwsblad,gij weel het wel, hel Staatsonder
wijs doet geene concurrentie aan het bijzonder onderwijs,
maar het belet slechts het monopolium van het klerikaal on
derwijs, welk moiiüjiülium het enkel doel is van ui uwe slin
kende leugens en schandelijke bedriegerijen.
Esculap de ter Sluis.
Wij deelen hieronder eenen brief mede zoo als hij ons in
gezonden is,zonder de minste verandering, omdat wij geloo
ven dat hij geschreven is voor de lokaliteit.
Meessen, 19 December 1870.
Mijnheer uitgever der Toekomst
Vriend van waarheid en vijand van overdrevene beknibbe
lingen, bid ik u een piaatseken in uw geëerd biad te willen
geven aan eenige opmerkingen over twee artikels van 4 en 1 i
December laatst over Wijtsehaete.
In het artikel van 4 laatst lees ik Bestier van twee
broeders; d'eene Burgmeester,d'andere Gemeente-Ontvanger,
Ordonnateur, Lid van het Armbestuur. O arme duts!..
sehiijven gaat zoo gemakkelijk
Verders lees ik om aan die onlvangerij te geraken hij
heeft een nieuwen frak naar Meessen geun halen, enz
sukkelaar waarvan gij nu nog spreekt, 't is omtrent 40 jaar
dat men, om iets te kunnen bekomen, veel naar Meessen moet
gaan halen Is dit nu nog nieuws, dat Meessen met Wijl-
schaele leeft? Men draagt geld naar Juge, Grrffier, Huissier
en Enregistrement ('t is 't kanton), dan naar Notaris, Doktor,
Expert, Contributie-Ontvanger; ambachtslieden en winkeliers
halen er bijna al hunne kostelijke kleederen tot zelfs al de
schoolkinderen, boven de eerste communie, die, wanneer er
iets in de menagie ontbreekt het van Meessen medebrengen
en Moeder gaat dan 's Zondags betalen en doet den Pander
vullen, (waarom niet gelijk elders een tweede onderwijzer,
of
Ja, waarvan men nu nog spreekt Waarom is Wijtsehaete
kamer buiten Meessen? sukkelaar! ook wien zou liet weige
ren: veel trekken en meester zijnen dienen als zij komen
koopen en betalen eh ja
In den artikel van 11 December zegt men 6 honden
aan een been, ik zeg zevenwant voegt hij die lijst een 31.
Therry vanYpre, maar voorden dezen en was er geene iioop!
Ten voordeele van het gemeente moest liet eenen parochiaan
zijn, daarin had de Baad gelijk; maar ik vraag wat verschil
er is tusschen dit ambt aan een vreemdeling geven of aan een
ouden rijken jongman, die alles spaart om hoop op hoopte
leggen, niets verteert en werkt als eene slaaf? volgens mij dat
is juiste hetzelfde.
Ik lees er verder in: zij hébben geballoteerd tusscheu 5
om V. D. L. er uit te krijgen. Was de ballotage geschied
volgens de wet en kreeg V. D. L. de twee stemmen van Joye
bij zijne twee eerste, was eik 4, en V. L. drij maanden
ouder zijnde dan D. K., dan was de eerste genaamd, volgens
de wet.
Zie hoe zij de wet nakomen enz., i> zegt het artikel. Is
hel al de kritiek weerd e' hètje buiten de wet te gaan tot het
welzijn der Parochie En ton nog es 't nie goed l en es
maar e1 hètje te verdoen; want men zegt dal het nog ge
beurd is met denzeifden h. D. als hij wilde e' bètje Disch-
Ontvanger zijn, Ontvanger aan en Ontvanger afin 5 a 4 weken
tijd, doch ik weet hel fijne niet
Voorts lees ik: Zij hebben de bevelen van den Pastor ge
volgd, Omdat het tot nu toe altijd alzoo is geweest doch
ditmaal schijnt het zeker dal de lieer Pastor zich daarmede
niet bemoeid heeft.
Nog verder spreekt ditzelfde artikel zeer onbetamelijk over
de redens waarop Ch. V. D. L. zijne vraag steunde. Zulke
dingen maakt men alzoo niet openbaar! Bovendien het schijnt
dat dezen laatste veel menschen dienst bewezen heeft, met, in
afwezigheid van den Ontvanger, die Ypre bewoonde, hun
geld te aanvaarden en over te geven alsook binst de ziekte en
na de dood, op verzoek, de eerste zitdag hield en alles ont
ving, zonder de minste klachtalhoewel men algelijk een an
der aanstelde om den interim te bskieeden Of is 't om't
geld van den interim ook naar Meessen te dragen, gelijk al Y
ander Het is een eerbare koopman die veel menschen houdt
leven.
Verders h. D. K. is een woedend katholijk...Volgens
mijne naspeuringen is hij noch katholijk noch liberaal, hij be
mint het geld en niets anders. Vraagt het maar aan de ge
trouwden en rechlsweirds, gij zult het wel weten.
Nog verder lees ik: li ij dreigde, indien hij niet genoemd
werd, de boeken van het Armbestuur naar de 1000 duivels
te smijten Dit schijnt waar te zijn en 'i ware jammer
Jlen zegt dat zijn voorzaat, L. Clerk, dien post bekleedde
voor 80 fr. 's jaarsdezen nu krijgt 18o fr. hij jare. De eene
was het in de jaren 40, van hongerige gedachtenis, wanneer
er noch werk noch winst was, en nogtans was den arme te
vrede. Deze dient in de guide jaren 00 waarin er werk en
winst was zooveel men wilde, en de arme klagen putten in
de sleenen De eene zeggenDeze komt beter toe 't is
mogelijk; maar de kommeeren, die het ook willen weten,
zeggen: Ja, de disch verrijkt in schulden Wie nu heeft
het gelijk Nogtans hij keilt Economie want nog andere
kommeeren zeggen dut het geld eener bijzondere omhaling in
de kerk gerekommandeerd voor een arm en ziek huisgezin,
niet gegeven is geweest naar eiks voldoening en met afhou
ding Is 't waar, ja of neen Ware 'I gee' jamer van hem
kwijt te zijn, ha
Indien hij hem moest verliezen ware, volgens hem, de
Di.seli om zeepe Vóór hem alles was slechtna hem onmo
gelijk de Disch zai met hem begraven worden en er zal
nooit geenen kunnen bestaan, bij gebrek aan eenen bestier
der En het is waar, wie zou, gelijk hij, zijne medewerking
durven weigeren, als, in de kavalkade van Vetten-Zondag om
het geld dat men voor den armen inzamelde te ontvangen en
er over naar liefte te beschikken zoekt zulk eenen! en de
quéteurs, die zóó hnu best gedaan hadden moesten zeis eene
hrooddeeling doen, waartoe hij hun tol zelfs de lijsten wei
gerde wie zoudt gij nog vinden die zooveel uaS.ioz voor den
armen zou hebben, en zoo jjlipiapeA ua ppa|jq den arme zou
aanspreken
Ten slotte, M., ik geloof niet dat noch Pastor, noch Secre
taris, er hun daarin veel gemoeid hébben, zij zijn zoo k
niet, nog minder geheel den Raad, zooals uw vóórig artikel
zegt, om zich aan zulke belachelijke trekken plichtig te ma
ken. Tot preuve: D. K. had in den eersten toer maar 4
stemmen op 8; dit is dus geheel den Raad niet, daarin begre
pen deze van zijnen broeder (die, zegt men, liever niet zou
gestemd hebben), maar, Henri will het zijn, en Ernest of
zijn hinders moeten later deelen van die drij noomtjens
wat daarmede al doen
Wat de zieke serjant aangaat, men zegt dat dit een brave
an bekwame jongeling is, en dat dit hem wel te pas zou geko
men zijn.
Neen, de helft van den Raad wenscht maar recht en goed
te doen; maar de meerderheid overmeesterd. Volgens de
waarheid het schijnt dat M. de Pastor er zich niet mede be
moeid heeft, maar de dnivelsclie kommeeren van Wijtsehaete,
waarover hij zoo dikwijls klaagt in zijnen predikstoel, en die
het al willen weten, zeggen dat het juist zijne creaturen zijn
die D: K. genaamd hebben: De groote Baron en de kleine,
de illustre adv. Pierrejau, van bij de Wambeke, zaliger me
morie, en de Broeder; is 't zoo, 't is kale triomfe, maar wie
kan dut weten,'t was immers vóte secret! Indien de kommee
ren gelijk hebben, dan ziet men dat het de Pastoor niet is,
maar wei zijne creaturen, waaronder twee kerkmeesters. De
andere Leden meenden dat deze jaarwedde elder meer goed
zou te weeggebracht hebben dan bij een jong ventje van
jaar, die werkt en spaart in eene hofstede om zijn geld op
hoopen te leggen! Is dit om handel of nijverheid te verbete
ren Indien alles alzoo afgeloopen is zouden de twee Ba
rons veel beter gedaan hebben van te huis te blijven bassen.
Na zijne benaming heett de gekozene zeker al de leden van
herten bedankt.... nogtans de kommeeren zeggen het an
ders
Bravo, bravo, Wijtsehaete, gij hebt van het vaderland ver
diend
Nu eene nieuwe occasie door de dood van Coppin, Burg
meester, en Joye, Kerkmeester, zijn die twee plaatsen open.
Deze die dezelve hegeeren te bekomen, moeten, om geene
huize té krijgen, van de volgende voorwaarden wel voorzien
zijn
1° Wel geven als gij gevraagd zijtvoor alies wat de ge
meente niet aangaat.
2" Weinig of geene wetten kennen en wel gehoorzamen
aan P.
5° Hoe min geleerd hoe beter; maar kunnen teekenen.
Weet gij iets, men wilt u niet of gij wordt later er uitgesto
ken, allcnlijk d'onnoozelaars blijven.
4° Verre van de Plaatse woonen. Buiten één, die plaatse-
naar is, al de andere woonen 4 of fi kilometers ver
En voor Kerkmeester, zelve conditiën ais boven, en daarbij
geen inboorling van Wijtsehaete. Zie liever: Pieler-Joannes,
die er van lang in is, en gehoorzaam genoeg is, hebben zij
Meersman, van Gilieveid; Dessin, van Wareghem; Lelerme,
van PloegsteerT.
