Briefwisseling (ter Toekomst.
BURGERSTAND
Huwelijken
Sterfgevallen.
De prijsdeehng werd voorafgegaan door eene welgepaste
aanspraak van den heer Roiiers. Besliiurder, Eene viaamsche
tweespraak, twee muziekstukken op het'piano, waarvan een
met 4 handen, een viaamsche koor, een air varié en een an
der stuk, uitgevoerd door de muziek-afdeeling, maakten van
deze plechtigheid een waar aangenaam tijdverdrijf en bewees
ons eens te meer door hoeveel bezorgdheid de bestuurders en
de heeren onderwijzers bezield zijn met het weizijn.der kin
deren aan hunne zorgen toevertrouwd. Be uitvoering der
verschillige stukken strekken tot eere aan de onderwijzers die
niet dan lof verdienen voor het heerlijk vervullen hunner taak
door welke zij de plaats innemen van vader en moeder die de
kinders door den dood zoo ongelukkig werden berooid.
Etostelooze 8iads®c8a»®l. - Maandag namiddag,
ten 5 ure, in de tegenwoordigheid eener ontzaggelijke me
nigte, had de lüisterlijke prijsdeeling aan de leerlingen van
Stads Kostelooze School plaats.
De heer schepene Van lieule opende de plechtigheid met
een viaamsche aanspraak, waarin hij een getrouw verslag
deed over den vooruitgang der school, over de maatregelen te
nemen tot volkomen welslagen ter onafgebroken bijwoning
in de school, enz., enz. De ruimte ontbreekt ons hier om wij
der er over te handelen doch men oorlove ons hier te zeg
gen dat de heer Van Heuie, thans met het volksonderwijs be
iast, zich eervol van zijn plicht kwijlen dat hij aan IJperen
noodig is tot het volvoeren van hel zoo loffelijk doel te berei
ken.
De professors van muziek, MM. Otio en Baimaeckers, halen
eere van hunne Teerlingen doordien zij ons meesterlijk uitge
voerde muziekstukken voordroegenen dezen die de ten
toonstelling der voortbrengsels van de verschillige 'leerstelsels
in de Stadsschool gegeven, gezien hebben, moeten met ons
bekennen dat de heeren bestuurder en onderwijzers insgelijks,
lol'en dank verdienen omdat zij zich zooveel moeite geven
waardoor zij onze stads-kinderen de middelen zullen ver
schaffen.om later als eerlijke burgers zich eenen staat in de
wereld te scheppen.
En de clerieale gazetten onzer stad durven'deze gestichten
schaamteloos aanvallen Waarom? omdat zij hopen door lo
gen en laster het volksonderwijs te niéte te doen en het volk
daardoor te verstommen, omdat het later niet meer zou kun
nen bemerken dat de fameuze godloochenaars, onder den
dekmantel der religie niet anders -doen dan hun exploiteeren
en het geld uit hunne zakken kloppen.
Om onze lezers te laten oordéèlen over de snoode handel
wijs der schrijvers van liet Nieuwsblad wegens alles dat het
wereldlijk onderwijs aangaat, geven wij hieronder een artikel
van Zondag laatst
Al Svessteï" aeu «le gaSge.
Het is zonncklaer dat de liberale scholen meer en 'meer
't vertrouwen van de ouders verliezen, en dat het getal ver
mindert van de leerlingen.
<i De jaerlyksche prysdeelingen zyn yskoud en geschieden
in de meeste onverschilligheid van de bevolking.
Men vindt daer alleenelyk eenige stadsbedienden, die ge
dwongen zyn hunne kinders er naertoe te zenden.
'li Wat gedaen om toch een weinig nieuwsgierigen aen te
lokken
ic Men heeft besloten de prysdeelingen van de liberale scho
len 's Zondags te doen. Daerby nog veel geruchte te maken
den beijaerd te doen spelen, de leerlingen naer de prysdee-
lingszale te geleiden met het musique aen 't hoofd enz.
ii Maar dit alles en zal niet kunnen helpen de verstandige
menschen zullen meer en meer geware worden dat men in die
scholen geene achting en heeft voor den godsdienst en zyne
■fejestelyke plegtigheden.
ii Men is ook gewoon, en sedert lang, aen die liberale
kwakzalvery
En nu nog een laatste woord Gij, 'spog um schrijver in
helJVieiiivsblad, gij liegt vrijwillig van 'teerste woord tot
het laatste. Daarmede 'punctum! En wat gij raasdt over:
musique aan 't hoofd en geruchte maken, en beiaard
spelen, is zeker om te lachen. Doet gij den beiaard niet spelen?
En wanneer gij eene muziekschool en geene muziekanten
hebt, zooveel te slechter! Indien gij muziekanten had gij
zoudt ze zeker niet doen spelen, neen, neen, 't is 't katje
Gerucht maken, muziek! en uwe processien is er geen mu
ziek in uwe hoogmissen en lof waar gij meer de menschen
verstrooit dan sticht is er daar geen gerucht, is dit geen mu
ziek Allo toe! gij wilt lachen en gij lacht uw zeiven uit.
Ongevallen. - Maandag namiddag, toen de leerlin
gen der Stadsschool na de prijsuitreiking op de Halle zich
naar hun lokaal begaven (om aldaar de overige belooningen te
gaan ontvangen, bestaande in kleedingstukken van allen aard),
werd er een peerd op hol gebracht door het spelen der muziek.
Ongelukkig had het beest een geladen hooiwagen achter zich.
In den draai der Tempel- en Boterstraten sloeg den wagen
om en het schilde weinig of twee personen werden er het
slachtoffer verder reedt het eene kar omver en bleef eindeling
stil, vastgegrepen door eenige moedige borgers.
In den vooravond zag men met verwondering op den weg
van Catotjes een ijdele ominibus aanstuiven, getrokken door
twee peerden die in alle vlucht zich, zonder geleider, de stad
in begavey. Langs de straten maakte zich iedereen uit de voe
ten, verwonderd in den half donker dat een koetsier zoo snel
door de straten liep. De peerden zijn rechtstreeks naar het huis
huns meesters geloopen alwaar zij in de grootste kalmte der
wereld stil hielden. Zij kwamen van Bertholomeus-kermis al
waar zij eenige heeren en damen naartoe gebracht hadden, en
waren het opgesteken terwijl hun geleider aan eene natuurlijke
noodwendigheid voldeedt.
Twee dagen later, eenige minuten na 7 ure 't avonds viel er
een peerd onderst te boven bij den afloop der Aalstraat in den
draai der Boterstraat, bij het Vleeschhuis. De personen die in
het open karreken zaten zijn er afgekomen met eene tuimeipert
over het peerd op de harde kasseien. Zonder verder ongeval
zijn zij eenige minuten later de Groote Markt over naar huis
gereden.
Se&®osae kunsten. - Dezer week is er ons eenen
brief medegedeeld,.gezonden aan onzen stadsgenoot, M. Karei
VariKetnmel, artiest-schilder, door den heer graaf de Merode.
De bijzonderheden daarover zullen wij ih ons naaste num
mer onzen lezeren mededeelen.
jj/%. Concorde (tmitien.) - Progamma der stukken
welke morgen (Zondag 5 September) ten 6 ure 's avonds in
den hof der Concorde door het muziek der Pompiers zullen
uitgevoerd worden
1° Ouverture le Lac des fées, Auber.
2° Pot pourri sur la favorite, Donizetti.
3° Air varié pour Tuba, Moerman.
4° Le Puits d'amour, Pot pourri, Van Calck.
o° Valse, Ch. Otlo.
Bericht.
Zondag, 10 September, om 5 ure's na
middags, zullen de twee muzieken (dit van het 1° reg' en van
onze Pompiers) een groot Concert geven in den Hof der Con
corde, ter gelegenheid der sluiting van het saizoen.
Tusschen de 2 partijen zal er een Luchtbal opgestegen
worden.
De.liefhebbers die zouden de reis willen mede doen zijn
verzocht zich te willen aangeven bij Joseph (Concorde intra-
muros).
van deu 25 Assgïistl tot «lees i @cj>t®B2shcis.
GEBOORTEN f) te ZamC"' 3'
Craye, Eugenius, timmerman, en Duyck, Emma, kantwerk
ster. Bartier, Petrus, werkman, en Dumoulin, Isabella,
naaister. Debruyne, Caroius, landbouwer, en Doom, Maria,
zonder beroep. - y
Debuigne, Ludovicus, 74 j., verwer, eebtg. van Paulina
Moreau, St. Jacobstraat. Ducorney, Joannes, G8 jkaiper,
echlg. van Theresia Bodeyn, Boomgaardstraat. Dethoor,
Benedictus, 47 j., schilder, weduwaar van Maria Gryson,
Lombaardstraat. de la Poterie, Augustus, 68 j., z. b. on
gehuwd, Thouroutstraat. Yanuxem, Clementia, 26 jaren,
kantwerkster, ongehuwd, St. Jacobstraat.
Kinderen beneden de 7 jaren. Mannelijk geslacht, 4.
Vrouwelijk idem, i. te zanten 5.
Men schrijft ons uit Wervicq, den 3! Augusti:
Mijnheer de opsteller,
Over vit;r weken ging het bestuur van de Fanfaren-Maat
schappij Les Amis Reunis, bij M. den Burgmeester om het
schoollokaal te vragen om er een Concert te geven ter gelegen
heid onzer kermis. De opbreugst van dil muziekfeest was
beschikt om uitgedeeld te worden aan onze noodlijdende be
volking.
Het schoollokaal was beschikbaar doordien men in de va-
cantien is en de heer Burgmeester (een echt liberaal), was
zeer geneigd de vraag in te willigenmaar hij had gerekend
zonder den weerd De heer Pastor was van eene andere mee
ning en heeft zoowel de overige leden van de statsraad bewerkt
dat, toen de yraag ten berde kwam de meerderheid het
schoollokaal aan een liefdadig werk schandelijk ontzegde
De pastor en zijne marionetten meenden gewonnen te heb
benmaar de wervikanen zijn geen slaven en zij hebben het
bewezen
Niettegenstaande de vertegenwoordiger van den God van
vrede en verzoening (alias M.de Pastor) den Zondag, in zijnen
predikstoel alles verdoemd en vermalendijd had die het dorst
wagen naar het Concert en het bal te gaan, was geheel Wer-
vick bij het feest van den 20" dezer tegenwoordig geheel
Wervick wil zeggen het verstandigste en best opgevoede ge
deelte der bevolking) De ontvangst overtrof aller verwachting
en bracht veei troost aan den arme van onze stad.
Den Zondag daarna overtrof het feest alles wat men tot
heden te Wervick gezien heeft. Buitengewoon schoon Concert
en een vuurwerk dat langin ieders geheugen zal blijven.
Het. Bal begon ten 10 1/2 ure. De zaal bij het binnentreden
deed ons denken aan de wonderheden van 1000 en éénen
nacht. Iedereen werd er toegelaten die 'eerlijk en ordentelijk
was, :t zij arm of rijk! gedurend geheel het Bal spruitte er
eene fonteine niet anders gevende dan wijn waaraan iedereen
naar gebefte zich kwam ververschenen dit deurde alzoo tot
2 1/2 ure, wanneer iedereen, opgeruimd en te vrede zich ter
ruste begaf, zonder dat er een onbetaamd woord of beweging
te bemerken is geweest. En Wervick was 's anderendaags niet
verdelgd als Sodoma. Niettegenstaande de bedreiging van M.
den Pastor
Eere den man die het initiatief van dit alles heeft genomen
drijmaal eere aan hem, die onbeschroomd voor de laffe aan
vallen der clerieale vuilbladen, het waagt Wervick uit
zijnen clericalen doodslaap te wekken en onze stad haren rang
te doen nemen bij de meest vooruitgaande steden onzer pro
vincie.
Ontvang, enz. X. A.
Poperinghe, 51 Augusti 1871.
Erratum. In onze correspondencie van Zondag laatst,
antwoordende op eene boutade van het Nieuwsblad betrekke
lijk den romeinschen plebiscitewij herinnerden dat er, op
een getal van 45,000 Stemmers, maar 1,500 voor den Paus
gestemd hadden.
Er staat bij misslag 4,50® in plaats van 45,
DE YKIJHEID TAN GODSDIENST.
Het art. 6 der Grondwet.zegtEr is in den Staat geen on
derscheid van klassen. Al de Beigen zijn gelijk voor de wet;
Het art. 14 zegtDe vrijheid der Godsdiensten en de vrij
heid van op alle stoffen zijne gedachten openbaarlijk uit te
drukken zijn gewaarborgd. Niemand kan verplicht zijn aan
de oefeningen of de plechtigheden van eenen Godsdienst deel
te nemen.
Uit de samenvoeging van deze verschillige schikkingen is
het klaar te zien dat het nationaal Congres, de rechten der
Belgen vasstellende, al de religien afgescheiden heeft van den
Staat, en dezelve voor iedereen vrij en onverplichtend ver
klaard heeft, opdat zij geene voorrechten zouden kunnen ge
ven aan den eenen belg boven den anderen. Men heeft veie
religie of weinig religie, men is kalholijk, protestant of jood,
dit verandert de gelijkheid der Belgen niet en mag geen den
minsten invloed hebben op de rechten welke de Grondwet
aan allen 'waarborgt.
Deze voorzienige schikking is door den wetgever in de
Constitutie neérgeSchreven geweest om de misbruiken te
voorkomen welke men in alle landen ziet spruiten urt den
overheerschenden invloed van den eenen of den anderen Gods
dienst, en om de maatschappij te bevrijden van de gevaren
der Staatsreligiën die in vroegere tijden zooveel oorlógen en
menschenmoorderijen in Europa verwekt hebben. Volgens
eene onlangs gemaakte berekening, er zijn op de wereld om
trent t,10© verschillige religien die, dé eene meer en de
min, op den aardbol verspreid zijn. In België is de room-
sche katholijke Godsdienst ver de meeste uitgestrekt, maar
wij hebben ook steden waar men protestanten vindt, andere
steden waar men joden of Israëlieten vindt, en tot in de klein®
dorpen toe vindt men nog Jansenisten, Stevenisten, Suzan-
nisten, enz. Hewel, al die verschillige geloofbelijders, die al
burgers zijn van hetzelfde land, moeten volgens de wet be
handeld worden als broeders van hetzelfde huisgezin, als
kinders van dezelfde moeder. Allen hebben evenveel recht aan
de bescherming der wetten allen moeten, zonder onder
scheid van Godsdienst, het vrij genot bekomen hunner bur
gerlijke en politieke rechten, eu hebben, onder de voor
waarden door de wet bepaald, een gelijken toegang tot de
openbare bedieningen.
De katholijken nogtans zijn van deze meening niet. Niet
anders beoogende dan de opperheerschappij in alle landen
waar zij eenige vrijheid genieten, zij gegruiken die vrijheid
om hun geestelijk gezag van meer tot meer uit te breiden en
boven het burgerlijk gezag te plaatsen. Volgens hen dé vrij
heid van Godsdienst is niet anders dan het meesterschap der
geestelijkheid over alle de landszaken; het meesterschap der
bisschoppen en priesters in het gouvernement en op den troon
gé lijk in de kerk met een woord de alleenheerschappij der
katholijke religie en de uitsluiting van al andere Godsdiensten
die nogtans onder de Belgen ook hunne geloovigen hebben.
Om in het genot zijner burgerlijke en politieke rechten niet
gestoord te worden, of om tot eene openbare bediening ge
kozen te worden, men mag niet alleen noch protestant, noch
jood zijnmaar men mag, zelfs kalholijk zijnde, geenen te
genstand doen aan die onchristelijke heerschzucht, want
daarin bestaat het liberalismus, en men weet hoe de klerika-
len hedendaags de liberalen behandelen en hoe zij werken om
hen van het burgerlijk bestuur verwijderd te hou
den. Wetende dat de liberalen', hoewel toebehoorende aan de
katholijke religie, mannen zijn die de rechtzinnige uitvoering
der Constitutie willen, en die aan de bestuurders der geeste
lijke zaken het recht niet erkennen zich ook het bestuur der
wereldsche zaken toe te eigenen, zij maken hen uit voor
slecht volk, voor ketters, voor vervolgers van God en zijne
Kerk. En, hoewel de eenvoudige kiezers, gedurende bet libe
raal bestuur, nooit die zoogezegde vervolgingen met hunne
eigene oogen gezien hebben, zij bedienen zich van de dwaas
heid en de bijgeloovigheid van deze laatste om hun die leu
gens wijs te maken en om door dit bedrog hunne stem te
verkrijgen.
't Geen de klerikalen met ons willen doen, 't is van ons ai-
lengskens al de vrijheden en rechten té ontnemen welke de
