1
STADSNIEUWS.
Nr 201.
28e Jaar.
Zondag, 3n November 1889
Zondagsblad van Stad en Arrondissement YPEREN.
Men schrijft in:
Xe Yperen, DIXMUDESTRAAT, 18, en op al de postbureelen tan't land.
Alle affichen bij den drukker van dit blad gedrukt,
worden onvergeld in hetzelve geplaatst tot den dag der verkooping.
Men wordt verzocht alle hoegenaarade artikelen
uiterlijk tegen Vrijdag middag, vrachtvrij en onderteekend, toe te zenden.
ABONNEMENTSPRIJS VOOROP BETAALBAAR:
3 fr. >m jaar* voor de stad; fr. l-t§ roar geheel Belgic.
Buitenlandsche verzendingen, 't port daarboven.
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
Aankondigingen: 10 centiemen den regel.
Reklamen: 25 id. id. id.
Rechterlijke eerherstellingen 1 frank id. id.
Akkoord per maand of per jaar.
PLAATS AAN DE BEKWAAMHEID.
Onze klerikale bazen willen dus zoo
maar 60,000 Belgische burgers ineen van
de kieslijsten vagen.
Ze hebben bet op de liberale steden ge
munt, de zwarte slokkers; ze willen kost
wat kost onze vrijzinnige stadhuizen be
machtigen.
Brussel, Antwerpen, Gent, Luik, kor
tom, al de groote steden zijn tol heden
standvastig liberaal gebleven. Die geuzen-
besturen willen hel hoofd niet buigen voor
onze jezuietenmeeslers; ze zijn een mach
tig beletsel voor algeheele klerikaliseering
van ons landeken en daarom zullen ze ge
kortwiekt en gemuilband worden.
Met de tegenwoordige kieslijsten zien
de zwarte rakkers daar echter geene kans
voor; er slaan te veel geleerde burgers op
en die verstandige lieden willen om den
duivel voorgeen pastoorskandidolen stem
men.
Daarom hebben eeuige klerikale kop
stukken het gedacht opgevat de geleerde;
menschen van de kieslijsten te schrabben
en er van den anderen kant nen heelen
hoop ezels aan 8frs. het stuk op te bren
gen.
Ziedaar de neerlegging der nieuwe kies
wet uitgelegd.
Zes provinciën van de negen hebben
eene klerikale meerderheid, de meeste
dorpsbesturen zijn in hunne macht, bijna
de twee derden der Kamerleden zijn ultra
montanen en nu durven ze het nog on
dernemen de stadhuizen der groote cen
trums te veroveren.
En om dat doel te bereiken, willen zij
den schandigsten aanslag wagen, die mis
schien ooit in een beschaafd land tegen de
wetten en voorrechten van een vrij volk
werd gepleegd.
De gematigden vanhunnepartijschreeu
wen en roepen casse-cou niets gekort.
De heethoofden zijn baas, zij stellen de
wet, en op gevaar van potten en pannen
te breken, snellen ze gedurig vooruit,
blindelings vooruit.
Oorlog aan de bekwaamheid, plaats
aan de domkoppen! ziedaar de leus der
laffe kiesknoeierij. welke binnen eenige
weken gaat besproken worden.
De klerikalen willen ons op verrader
lijke wijze de keel toewringen aan ons
liberalen, is de plicht van verdediging
opgelegd
Stellen we leus tegen leus:
Oorlog aan de domkoppen, plaats
aan de bekwaamheid! Onder dien kreet
kunnen wij den strijd tegen de klerikalen
aanvangen. Hoe meer we aan de verwe
zenlijking van die leus arbeiden, hoe beter
onze partij zich vestigen zal. De onwe
tendheid is tegen de geleerdheid niet op
gewassen, de duisternis moet Yoor het
licht verdwijnen. De toekomst zal ons
zulks dra komen leeren.
Moeten wij ons met de enkele verdedi
ging '.egen de nieuwe kieswet bevredigen?
Hoegenaamd niet.
Van aangevallenen moeten wij aanval
Iers worden. De klerikalen durven het
verstandig gedeelte van het kiezerskorps
voor onbekwamen uitschelden en het met
ufschrabbing bedreigen? Goed! De libera
len moeten den handschoen oprapen, die
hun wordt toegeworpen.
De bekwaamheidskiezers van rechts
■ge bezitten enkel het kiesrecht voor
provincie en gemeente dat gansch de li
berale partij zich 't akkoord stelle om hun
ingsgelijks het kiesrecht voor de beide
'Kamers te verleenen. Dat voorrecht is niet
meer dan billijk, en de liberalen van alle
nuancen kunnen zich bij dat strijdpro
gramma len volle aansluiten.
Plaats aan de bekwaamheid! Dat die
kreet overal weerklinke; dat hij van
Noord tot Zuid en van Oost tol West alle
vrijzinnige vrienden tot een machtig leger
vereenige en dat eene grootsche, indruk
wekkende protestalie in het geheele land
opslijge. Onze welbeminde vorst zal den
wil van 't volk begrijpen en de Belgische
natie van een jezuïetenbewind verlossen,
dat licht, vrijheid en recht onder eenen
onmelelijken domphoorn wil versmachten.
KIJKJES IN 'T RONDE.
Ziehier hef getal provinciale bekwaam
heidskiezers, van rechtswege, op de kie
zerslijsten van 1888-89 gebracht, die hel
wetsontwerp De Volder voorstelt af te
schrabben:
AFSCHAFFING DER SCHOLEN.
Het getal afgeschafte scholen door de
klerikalen had tot op dit oogenblik in 247
gemeenten plaats. Die gemeenten tellen
346,169 inwoners, waarop dit oogen
blik, door koninklijk besluit, niet an
ders meer dan pastoorsscholen bestaan.
Men ziet het, 't werk van die verdelgers
van het openbaar onderwijs is ver gevor
derd. Laten wij ze nog eenigen tijd begaan
en de ofïiciëele school zal eene uitzonde
ring zijn.
OP HEM OP HEM ALLEEN.
De beweging tegen de ontworpene ver
minking van 't lagere kiezerskorps breidt
zich steeds meer en meer uit.
Men mag zeggen dat zij nu alreeds on
weerstaanbaar geworden is. Immers, ge
heel het land door, wordt dagelijks door
een tal «emeenteraden, aanzienlijke krin
gen en volksvergaderingen, uitdrukkelijk
protest aangeteekend tegen den aanslag
welke door eene ongeachte regeering die,
ten spijle van den volkswil, zich aan hel
bewind blijft vastklampen, beraamd werd
en legen de vrijzinnige denkwijze en tegen
de volkspai tij en tegen een zeer aanzienlijk
gedeelte van het bestaande kiezerskorps.
Eiwel, dan kan of mag het toch niet
plichlvergetend tocb kan, ons dunkens,
een vorst niet wezen, dat hij de hand-
zou willen leenen aan den geweldigsten
en schandelijksten partijaanslag die wel
licht ooit gepleegd of zelfs beraamd werd.
Verstond hij het echter zoo niet, over
dreef hij alweêr (daar hij zulks in meer
dan eene omstandigheid gedaan heeft) wat
men zijne grondwettelijke onzijdigheid
noemt tegenover onzen partijstrijd, en
liet hij onverschillig en gedwee het recht
krenken van 60,000 Belgen en dalzelfde
stemrecht inkrimpen dat wij in alle maat
schappelijke inrichting als een natuurlijk
recht aanzien en dat aan alle burgers,
zonder onderscheid, toekomt dan zou
hij voortaan, in de oogen van de over-
groote meerderheid der bevolking, door
gaan als zijnde de vorst eener enkele par
tij, het werktuig van den klerikalen wrok
tegenover het puike der natie, de verklaar
de vijancLder volksontvoogding, derhalve
een nutteloos een gevaarlijk rad in ons
regeeringstelsel.
Vertoogschriften naar de Kamers stu
ren, kan maar weinig baten. De klerikale
meerderheid is daar die de bisschoppelijke
bevelen uitvoeren zal, en de wet zal, on
danks alle verzet, gestemd worden
daaraan valt niet twijfelen.
Tol den koning alleen hebben wij ons
anders zijn of hij, wiens grondwettelijke
rol of plicht het is, niet slaafsoh alles te in die omstandigheid te wenden. Hij
bekrachtigen welk schreeuwend on-|d'e immers toch de koning is van alle
echt ook het moge wezenwal men hem'^elgen za^ ons verzet en onze bede
voorlegt, maar de balans gelijk te houden|w®'w'"end aaahooren. Wij hopen wel dat
voor alle burgers, vooralle standen, voor '"j, door eene krachtdadige houding, de
alle denkwijzen en partijen, en niet te'opgewondene gemoederden zal welen te
dulden dat alleen sommige burgers rech-jbedaren. Hij moet of wel van zijne mims-
ten genieten wijl anderen onmondig blijven.ters eischen dat zij hun wetsontwerp in-
of dat eene partij van een toevallig en trekken, of wel zijne goedkeuring weige-
tijdelijk taloverwicht gebruik, beter mis-jren aan de wet- indiea ze gestemd wordt,
bruik make om andere partijen machte- en het land over de kwestie raadplegen,
oos te maken en te verpletteren, dan
kan bet niet anders zijn, zegden wij zoo-
Provincie Antwerpen
4,861
Braband
16,245
WesU laanderen
2,875
Oostvlaanderen
5,351
Henegouwen
2,356
Luik
8,996
Limburg
1,757
Luxemburg
6,848
Namen
6,848
Voor gansch het koninkrijk
56,137
Wat de linkere Kamerzijde betreft, die
moet, indien de wet doorgaat in massa
even, of hij, hoofd van den Staat, hij de Kamer verlaten en weigeren verder met
Koning, moet van zulk vezet, indrukwek- de meerderheid te zetelen,
kend door zijne algemeenheid, rekening) Dan zou de koning wel verplicht zijn
houden en zonder aarzelen het belegde een besluit te nemen.
plan door zijn veto beantwoorden.
De koning mag zoo'n tegenstootend
wetsontwerp niet onderleekenen, wil hij
niet het land in twee vijandige kampen
splitsen, dat der bevoorrechten en dat der
miskenden en verdrukten, kortom wil hij
niet het vertrouwen verliezen van de
groote, de beste helft zijner landgenoten
Dat is ontegensprekelijk.
Onze hoop berust op hem. Ja, op hem
alleen. Maar wij zijn tevens innig over-
Liberalen op de bres!
Yperen, 2 November 1889.
Liberale Associatie.
Gisteren Vrijdag heeft de Liberale Ver-
eeniging eene vergadering van bekwaam
heidskiezers in den Gouden Arend belegd.
De ruime zaal was proppens voleen bewijs
dat de liberale partij wakker geschoten is en
[tuigd dal zij op vasten grond berust. Zoo dat allen uitkunne onverschilligheid opstaan.
OMST,
