De wensch
Valsche
j\'r 389.
32e Jaar.
Zondag, 11« Juni 1893.
Zondagsblad der Stad en het Arrondissement YPEREA.
van ftl§neur de Harlez,.
Werkmansvrienden.
Men schrijft in:
te Yperen,Dixmudeslraat, 18,en op al de postbureelen.
Alle affichenbij den drukker van dit blad gedrukt, worden
onvergeldin hetzelve geplaatst tot den dag der verkooping.
Mén wordt verzocht alle hoegenaamds artikels uiterlijk tegen
Vrijdag namiddag,vrachtvrij en onderteekend toe te zenden.
Voor de aankondigingen buiten West-Vlaandeiym, zich te
wenden te Brussel bij VAgence Havas,52, Magdeleinestr.,
of te Parijs, 8, Beursplaats.
ABONNEMENTSPRIJS VOOROP BETAALBAAR:
*-50 fr. 's jaar» vaor de stad; 3 I>.voor Melgle,
Buitenlandsche verzendingen, 't port daarboven.
Aankondigingen: 10 centiemen den regel.
Reklamen: 25 id. id. id.
Rechterlijke eerherstellingen 1 frank id. id.
Akkoord per maand of per jaar.
Men mocht er zich aan verwachten
dat, na eene merkelijke vermeerde
ring van het kiezerskorps, de onder
wijskwestie spoedig zou te berde ge
bracht worden. De pijpekoppen laten
reeds hooren, dat zij met de school
wet Jacobs, die hun nochtans zooveel
voordeelen aanbracht, geen vrede
meer hebben. Zij willen dezelve ver
anderen, niet in 't belang van 't on
derwijs, evenmin om de talrijke
slachtoffers, welke zij wetens en wil
lens gemaakt hebben, in hunne
rechten te herstellen, maar in 't be
lang van den clericaleri winkel. Toen
zoowat 140,000 cijnskiezers aan
gansch het land hunnen wil opdron
gen, werden zi] door de jappers ge
koesterd en getroeteld. Ër waren ve
len onder ben die hunne stem voor
een paar vijffrankstukken verpand
den. Watgaf het onzen tegenstrevers,
die eene bodemlooze geldmijn bezit
ten, eenige honderden personen om
te koopen wanneer zij aan dien prijs
de overwinning konden behalen
Maar nu ongeveer 1,200,000 perso
nen tot de stembus zullen toegelaten
worden zal de omkoopeibj, gepleegd
op grooteschaal zelfs, weinig invloed
teweeg brengen. En daar de jappers
nooit met open vizier durven strijden
maar immer tot listen en lagen hun
ne toevlucht nemen, moesten zij een
ander middel uitvinden om hunne
heerschappij te verzekeren.
Dit middel heeft Mgr. de Harlez
uitgedacht. Ziehier
De hand op het kind leggen, het
juist maar zooveel aanleeren als het
'noodig heeft om als geen afgrijselijk
domkop door te gaan, er een onder
worpeling der papen van maken, en
het haat inpompen tegen onze moder
ne vrijheden. Het kind derwijze op
voeden dat het eenen ingewortelden
afkeer gevoele voor degenen welke
strijden voor 's werkmans stoffelijke
en zedelijke verbetering. In één woord
de kinderen in hunne jeugd zoodanig
drillen, dat zij op rijperen leeftijd,
wanneer zij mogen kiezen, dansen
zooals de heeren paters fluiten
Dat wil Mgr. de Harlez op dit
oogenblik de gevolmachtigde woor
denvoerder der domperskliek in Bel
gië.
Dit stelsel lacht onzen liberalen
confrater Georges Lorancl, der Ré for
me, toe en hij dweept er mede. Wij
zouden te Brussel en in eenige an-
dere groote centrums, zegt hij, vrij-
denkersscholen kunnen tot stand
brengen Dat ware misschien
mogelijk. Maar in de talrijke buiten
gemeenten en kleine steden, waar de
menschen zwijgen, dat zij zweeten,
willen zij niet op het'stroo gebracht
worden, wat zal er daar gebeuren
Daar zullen slechts clericale scho
len zijn, bezoldigd met de duiten van
al de burgers, waar slechts kiesma-
chines doch geene ontwikkelde men
schen, geene vaderlandslievende bur
gers zouden gekweekt worden.
Wel, antwoordt de hr. Lnrand,
op het platteland zijn de jappers
immers baas en schikken er alles
naar hunnen zin. Alle officiesle
scholen zijn er nagenoeg afge
schaft Helaas ja Maar denkt de
hr. Lorand, dat wij veroordeeld zijn
om ten eeuwigen dage onder het jak
der clericalen te zuchten Acht hij
het niet meer mogelijk dat de libera
len het bewind in handen zullen krij
gen en alsdan, evenals in ieder be
schaafd land, voor de verbetering en
de verspreiding van een degelijk
volksonderricht zullen zorgen Im
mers hoe meer en hoe beter scholen
er zijn, hoe minder gevangenhuizen
moeten onderhouden worden.
Waarom heeft onze confrater dan
met voorbeeldigen iever en ontegen
sprekelijk talent voor algemeen stem
recht geijverd Deed hij 't niet omdat
hij diep overtuigd is, dat het volk de
groote waarde van het onderwijs be
grijpt en voor degenen partij zal kie
zen, welke op de meest rechtzinnige
wijze voor het onderricht van het
volkskind zullen bijdragen Ja, niet
waar.
De kring Diesterweg van Antwer
pen andere onderwijzersvereni
gingen zullen dit voorbeeld volgen
heeft eene vergadering met vrij
debat belegd waar de hr. Lorand
zijne zienswijze zal verdedigen.
Wij twijfelen er niet aan of spoedig
zal zijne geestdrift voor het knoei
werk van den weledelgeboren mon
seigneur verkoelen, ja, totaal ver
dwijnen.
Het kolossale ei door Mgr. de
Harlez gelegd moet nader bekeken,
en stuk geslaan worden. Wie weet
zit er niet, in plaats van eenen ge
zonden dooier, eenen... lachenden
jezuïet in, die er zich in verheugt
eenige goedzakkige liberalen te heb
ben beet genomen. Een jezuïet die
lacht O jongens, dat is verschrik
kelijk Dan wordt het u koud om 't
harte. Dan moogt gij er zeker van zijn
dat er tegen Vrijheid en Vooruitgang
complot wordt gesmeed
Onze confrater De Strijd vertelt de
volgende wetenswaardige historie
Ruim twintig jaar geleden bestond te
Antwerpen de Katholieke Werkmans
bond.
Deze bond, arbeiders hadden toen
nog geen stemrecht had voor doel den
werklieden welke tijdelijk zonder bezig
heid waren, wei-k te bezorgen en jonge
lingen op te leiden in verschillige ambach
ten. Het doel was goed, alhoewel men
van de leden streng eischic, dat zij hunne
christelijke plichten zouden vervul
len.
n Toch kon het niet behagen aan tal
clericale-bazen, die ongaarne zagen dat de
Bond hun concurrentie deed .zij maakten
kabaal ende instelling viel.
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
DE TOEKOMST
