COLLECTE/ISME
\^6^tZ6",'zich ,e
I
AÏ »«e„
S3e Junr,
Zondag, In April 1894.
0ly*t*u. Stad en het Arrondissement YPEHEN.
of het zoozeer gevreesde
spook der Conservateurs.
NüllNC
r^8 postbureelen.
S looping,
f* '<P a V(i l°e to zenden.
^/4 g ejnesfr.
/,y
ABONNEMENTSPRIJS VOOROP
"X-SO fp. 'sjaars tooi* de stad; 3 fr.voor
Buitenlandsche verzendingen, 't port
a CENTIEMEN HET
Aankondigingen: JO centiemen den
Reklamen: 2b id. id
Rechterlijke eerherstellingen 1 frank' id.
Akkoord per maand of per jaar.
^9*' ouo»' de SDrek A.=
AaiiW,, er llu be,
- - rmnP den ve0'a/
J ffe f dulden Spor-
fiêt.. j&MVt <P
fïr-s^-^, het liberale
P0* iaa(j de zmmgeS gevolgd van het vooruit
strevend congres te Brussel. De dagbladen
hebben er breedvoerig verslag over gegeven
en ziet hier lezers, wat wij mogen afleiden
uit de besprekingen.
Eerst en vooral bestatigen wij dat al de
afgevaardigden der liberale vereenigingen
en vooruitstrevende kringen uit de provintie,
op enkele uitzonderingen na, met de vrede-
lievendste gevoelens bezield zijn voor den
geest van eendracht tusschen al de tinten der
vrijzinnige partij.
Het doctrinarisme is dood, ver
klaarde M. Xavier Olin en nooit zal het
meer verrijzen.
En met daverende toejuichingen werd de
oud-minister bejegend toen hij, namens zes
tien liberale associatiën die het derde deel
der liberale minderheid uitmaken in het Par
lement, voorstelde, met de a. s. wetgevende
kiezingen hand aan hand ten strijde te trek
ken tegen den algemeenen vijand het kleri
kalisme
Even luidruchtig was de bijval welke
M. Giroul, advokaat te Hoei, inoogste toen
hij uitriep:Komt naar den buitenliberale
vrienden der hoofdstad, en daar zult gij
ooggetuigen zijn van den wanhopigen
strijd op leven en dood, welken ivij alle
dagen voeren tegen den overwegenden in
vloed van paap en kasteelheer
Eendracht i« «le lifcerale gelederen
en strijd tegen het felcrfkallsmdat
moet ons programma zijn en 't is met een
gevoel van gekweten plicht en politieke fier
heid tevens, dat wij op het vijfde progressis
tencongres te Brussel, vooruitstrevers en
gematigden zien terugkeeren onderons vaan
del, het blauwe vaandel van vrijheid en ge
zond liberalisme.
Met alle demokraten zijn wij ter dage
overtuigd van de noodzakelijkheid der op
lossing van alle maatschappelijke vraagstuk
ken die aanleiding hebben gegeven tot ver
deeldheid, twist en tweedracht m het liberale
kamp doch, met al onze liberale vrienden en
strijdgenooten van het Vlaamsche land heb
ben wij op het congres de praktische mannen
toegejuicht als de bhn. Giroul van Hoei, Ka-
rel Depoortere van Brugge en anderen wan
neer ze zegden
Eerst hand aan hand, ten strijde te gen
de zwarte macht en eens meester in de
Wetgevende Kamerszullen wij recht
geven wie recht toekomt i
Democraat.
Da radikalen gaan in hun congres het
collectivisme voorstellen, dat is -, bé&lag leg
gen op onze goedheren, ze door den Staat
doen inpalmen en gelijkheid verdeelen
tusschen de Socialisten;dat was den angst
kreet door de klerikalen sedert weken in
hunne godvruchtige gazetten uitgechreeuwd.
A Is 'tzoo is geven wij het op en willen wij
met de radikalen niets te doen hebben
aldus redeneerden de mannen der liberale
federatie, en ze besloten een congres te hou
den op eigen hand
Zondag 1.1. nu zijn ze in hun vooruitstre
vend congres te Brussel bijeengekomen, de
collectivi8ten, om te beraadslagen hoe ze 't
aan boord zullen leggen om hun vreeselijk
plan ten uitvoer te brengen.
Wij waren er ook bij, en geheel nuchter
keken wij op, daar schatrijke eigenaars te
ontmoeten als baron de Selys Longchamps
van Ciney; groote fabriekanten als M. Isi-
door Van Damme van Hamme; welgeka-
landeerde notarissen als de hhn. Van de
Walle van Mechelen, Schoolmeesters van
Maaseik en Kops van Rupelmonde; voorname
nijveraars als MM. Cesar Vandamme van
Baesrode en Vermeulen-Decoene van Ype-
ren bekwame advokaten als MM. Heyn-
drickx van Gent, Seresia en Depoortere
van Brugge, enfin allemaal menschen die er
voorzeker eerder zouden aan verliezen dan
bij winnen, moest het collectivisme in prak
tijk gesteld worden, volgens de methode der
klerikalen.
M. VanElewyck is ons komen uitleggen
wat de vooruitstrevers verstaan door col
lectivisme.
Minister Van den Peereboom zegde
M. Van Elewyck is de gevaarlijkste col-
leetivist van ons land, want hij exploiteert
de spoorwegen voor rekening van den Staat.
Daarna volgt de stad Brussel: het derde deel
der ontvangsten harer begrooting komt
voort van de opbrengst der huur harer on
roerende goederen, van de vaartrechten op
't^rc^Triu van Willebroeck en de regie van
tgazhchten...^erleidmg_
Daarna heeft ons m.
herinnerd dat er in 1837 reeds 'coikj jT,
in de Kamers zetelden n. 1. Charles Rogier,
Paul Devaux en Adolphe Dechamps, een
klerikaal. Zij waren van gevoelen dat de
Staat jaarlijks een mooi stuivertje zou bin
nenrijven met b. v. de koolmijnen voor eigen
rekening te doen ontginnen.De totale waarde
der koolmijnen bedroeg destijds 100 miljoen
frank en de zuivere winsten beliepen 5 mil
joen frank 'sjaars.
Sinds dien zijn die winsten fel geklommen,
want sedert 1860 stijgen ze tot 20 miljoen
frank per jaar en hooger.
Daaruit volgt dat, indien de Staat in 1837
de koolmijnen had aangekocht ten kapitale
van 100 miljoen frank, hij tegenwoordig 20
per cent interest zou genieten
koopsom.
van
zijne
Al3 't zoo is,moeten wij maar eens probee-
ren antwoordde M. Janson. De Staat die
jaarlijks voor duizenden frank steenkool noo-
dig heeft voor zijn spoorwegen en arsenalen
zou b. v. eenige koolmijnen kunnen aan-
koopcu voor eigen gebruik.
Maar in dat geval zijn we 't akkoord-
riep M. Olin wij, gematigde liberalen,
hadden altijd gemeend dat gij van zin waart
den privaten eigendom in tc palmeu..,
maar «aukoopeu, dat is wat anders.
En daarmee is dat vreeselijk spook nu ont
maskerd. Zelf de schuchtere heeren der libe
rale Associatie van Gent hebben er geen
schrik meer van, want in algemeene zitting
van maandag 1.1. heeft burgemeester Lippens
verklaard dat hij en zijne politieke vrienden
partijgangers zijn van het collectivisme, zoo-
als het de vooruitstrevers verstaan.
Belgie.
