0
I
I,
I
21' Januari 1880.
1840
1
36c jaar
POLITIEK OVERZICHT.
-i
Uit Alveringhcm.
In tien nacht van 16 tot 17 dezer is de vrije ka
tholieke .school van Alveringhcm door woeslaards
geplunderd geweest. Op boeken en schoolbehoeften
hebben zij hunne woede bot gevierd en eene ware
verwoesting gepleegd, zoodanig, dat geheel de ge
meente ’s morgens niet verschuilde boeken on ver
nielde schoolbehoeften 1» t’erli k bezaaid was. De jus
titie doel neerstig onderzoek.
Veurne.
Dit blad verschijnt den Woensdag, onmiddelijk na
Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
Frankrijk.
De zittijd der Fransche Kamer is her’aopend.
M. Gambetta is voorzitter herbenoemd niet 259
stemmen op 258 leden (verleden jaar bekwam
hij er 314, of 55 meer dan nu) die aan de stem
ming de> 1 namen. De rechterzijde onthield zich.’j
Hel nieuw ministeiie is zonder al te veel weer
zin door de Kamer ontvangen, dank aan de
voorzorg door hem genomen van voorop be
wijzen te geven van Republiekeinschen geest.
Inderdaad, generaal Fai re heeft al de hoogere
bedienden van oorlog afgezet en M. Cazot heeft
17 prefekten, 50 onderprefekten en 64 raads-
hecren bij de prefekturen van hunne bediening
beroofd. Als zij zoo voortgaan zullen de mi
nisters zich doen wel gevallen. Maar zoo spoe
dig zij ophouden zal ’t er mede gedaan zijn.
de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. ’s ja,ars; met de. post G fr. Annonccn 20 een timen per regel,
ft-, Een nummer 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz; 20 fr. het 100.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uitgever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
ccnc achterpoort in hel gebouw geraakt, hadden
de zetels bezet,*60 verbleven er den ganschen
nacht om zeker te zijn, van ze ’s anderendaags
nog te bezitten.
be zaak zal nu voor’t hooggerechtshof komen.
Maaralle birtories zijn niet even geestig. Wij
hebben reeds gemeld hoe Chili de Peruvianen
en Boliviers geslagen heeft in den laatstee oor
log. Om zich ie wrekn, hebben de overwonnen
nu hunne woede op arme vrouwen uitgewerkt.
Te Lima en Callao zijn de Chiliaansche en zelfs
andere vrouwen die voor Chiliaansche aanzien
werden, in onnoembaren toestand op de groote
markt gesleurd, gegeeseld, gewond, en zelfs
vermoord! Een hevel is uitgevaardigd waarbij
aan al de Chiliaansche vrouwen bevolen wordt
in 24 uren bet land te ruimen. De vreemde ge
zanten hebben zich vereenigd en besloten gewa
penderhand de buizen te verdedigen, die door
het gepeupel mochten bedreigd zijn.
Eene der groote oorzaken on wel de bij
zonderste der Belgische omwenteling van 1‘ 33
is de afschaffing geweest der schoolvrij heid, of,
om ons geheel juist'te spreken, bel met geweld
invoeren van het monopolium van het onderwijs
in alle graden onder de leiding van het centraal
gouvernement.
De liberalen van dien tijd, voor het grootste
deel en de voornaamste, beschouwden ook. deze
grief als de ondragelijkste, welke men het volk,
opdrong; want ook zij, zoowel als de katholie
ken, leeden cr door, ofschoon wel niet in zoo
ruime mate. De liberalen beklocgen zich niet
alleen over de verslaving der drukpers, de af
schaffing der fransche taal en hel uitsluitend
vergunnen van ambten aan hollanders, maar zij
gevoelden zich ook gekwetst en vernederd door
den dwang van de officiecle scholen te' moeten
bijwonen, en te dezen opzichte was hunne taal
zoo vijandelijk en zoo duidelijk afgeteekend als
degene der geestelijkheid en der geloovigen.
Ook, toen de Unie zegepraalde en haar pro
gramma onderden naam van bclgischeGrondwet
op te stellen had, liet geene enkele liberale
stem wij zeggen geene enkele zich hooren
om zelfs gedeeltelijk, het schoolstelsel van het
vervallen bestuur te handhaven. Wij hebben in
ons geheugen en onder onze oogen talrijke ge
tuigenissen van de echte beteekenis welke onze
liberalen hechtteden aan hel artikel onzer Staats
wet bclrekkelijk hel publiek en vrij onderwijs.
Allen verstonden het even als wij in den vol
strekten zin der algeheele vrijheid der burgers,
aan het Staatsbestuur of aan de gemeenten de
vrijheid latende van scholen te stichten, volgens
de noo levendigheid en de omstandigheden.
Dusdanig waren de feiten en hel leerstelsel
van 1830. Niet een deftig en geleerd man zal
zulks kunnen betwisten, want wij sproken met
volkomenc kennis van zaken, gedurende een
tiental jaren de lagere en middelbare scholen
van hei hollandsch stelsel gevolgd hebbi ndo.
Welnu, wij durven beweren, alles rijpelijk
en gewetensvol overwogcii dal de drukking
onder de regeering van Willem 1, om de kinde-
Ten in dé officicele scholen te lokken, min sterk,
min onbetamelijk, min streng was dan degene,
weke onze bevolking nu te verduren heelt. Ecni-
ge aanhalingen gaan zulks doorslaande bewijzen.
Voor hei jaar 30, waren er nergens liefdadig-
hcidsburcelen, die weigerden hulp te verkenen
aan de arme huisgezinnen wier kinderen naar
de openbare scht len niet wilden gaan, en of te -v
huis bleven, of zich bevredigden met het onder
richt dat zij op de pastorijen of kerken ontvingen.
De overheid liei aan de pastoors toe de leer
lingen te herbergen en zoo doende de pastorij
te veranderen in eene sooit van private school,
onder ren dak van dc doode hand.
In L 79. dan alswanneer het Staatsbestuur
ons mei eene stoutmoedige huichelarij aanzet,
om hel toekomende jaar de verdediging te vie
len der nationale vrijheden, waarvan hel vrije
onderwijs de wezenlijke grondslag is in
1879, zeggen wij, wordt den arme hel brood
en de brandstoffen onttrokken, indien zij van
het vrij onderwijs durven gebruik maken en
niet willen staan onder de voogdij van den
God-staat en het is aan de pastoren niet meer
geoorloofd gebruik te maken van hel recht dat
alle Belgen hebben, de huurders en vruchtge
bruikers zoowel als de eigenaren, van te huis
haas of beer en meester te zijn en zij kunnen
niet zeggen met het engelsch spreekwoord,
Mijn huis is mijn kasteel.
Voor hel jaar 30, was hit schoolmonopolium
maar toepasselijk op de jongens, de meisjes ge
noten volle viijheid. Vandaag wil de Staat niet
alleen zijne ambtenaren, maaralle familien ver
plichten de oflieieele scholen bij te wonen.
Voor het jaar 30, maakten het kristeli k ge
bed en het kristelijk onderwijs deel van bet
verplichtend programma. Wel is waar, het ge
bed viermaal door den meester voei gelezen
bestond uit algemeene woorden, goedgekeurd
door de protostantsche bedienaars en de katho
lieke priesters; maar het was de vcroordeeling.
der vrijdenkers en der joden, en deze laatste*
De hedendaagsche Strijd.
Niemand kan ontkennen dal de schoolzaak de
groote strijd is van onze dagen. Ja, het onder
wijs der jeugd is het gewichtig viaagsiuk welk
ovir.il bjsproken wordt, en melde meeste he
vigheid van de beide staatspartijen, van liberalen
en katholieken op gansch verschillende wijze
wordt voorgedragen. Het is waarlijk een strijd
lusschen geloof en ongeloof, lusschen christen
dom en heidendom, lusschen Kerk en Logie.
Alwie niel ziende blind is, zal lichtelijk be
merken dal de wezenlijke strekking van ons
vi ijmetselaarsbcstuur in dc opvoeding der tec-
dere kindschheid niets anders is, dan de on
derdrukking of verstomping aller christene
gevoelens, om zoo de kleinen van jongs af on
verschillig té maken voor godsdienst en zcdc-
leer. Dc uitzinnige en bedorvene gecsi der
wereld, thans geheel en al door de geheime
genootschappen der mooi telbrocrs aangestookt
en ovcrhéerscht, verheft zich in ijdelen trots
tegen God en alles wat van God komt, tegen
allen die aan God geloovcn en God beminnen.
De waanwijzen dezer eeuw willen voor de
ccnigc meesters van hel heelal doorgaan, en
zijn vermetel genoeg om ten strijde te trekken
tegen dc orde door God gewild, tegen de
machten door God aangcsteld. legen het gezag
door God uitgekozen, tegen de wellen door God
gegeven, tegen de waarheid door God veropen
baard. Wat.is immers do hedendaagsche strijd,
tenzij een strijd om leven of dood, tusschen
hel gi e Ie en het kwade, tusschen hel licht en
de duisternis, tusschen de waarheid cn de leu
gen, lusschen dc beschaving en de baibaarsch-
iieidlusschen dc vrijheid en de dwinglandij.
Die wanhopige en hardpekkige strijd, van
den beginne der tijden aangevangen cn nooit
in den loop der eeuwen onderbroken, wordt
hedendaags gevoerd met eene helsche razernij
cn met eene duivelsche slimheid van den kant
der liberalen, of beter van den kant der geuzen
of vrijdenkers, zooals wij cr in de verste Oud
heid geen vooibeald van kunnen vinden. De
eindelijke uitkomst van dien verwarden strijd
is echter gemakkelijk te voorspellen de katho
lieke godsdici si zal vroeg of laat de volkómen-
sto zegepraal behalen over de saineiigczworcnc
gelootsverzakcrs. en het kruis moet eenmaal,
en weldra, schitteren boven de opeengehoopte
puinen van hel huidige heidendom.
1830-1^:9.
Wij onllcencn aan la Paix, 't volgende artikel
Vrijdag heeft bet ministerie zijn program aan
do beide Kamers voorgelezen, waarbij hel ver
zekert voortaan eenen hardnekkigen strijd te
voeren legen de vijanden der republiek cn de
klerikalen. Geen nieuws.
Ziehier de voornaamste punten dier verklaring;
Het ministerie zal trachten de eendracht te
behouden tusschen de verschillende onderdeden
der rcpublikeinschc meerderheid, en, ten dien
einde, zal hel zonder aarzelen, den weg van
hervorming en vooruitgang volgen.
De Senaai zal over de w< top ’i openbaar onder
wijs, door dc kamer iceds gestemd, te. beslissen
hebben; en onmiddelijk daari a zal eene volledi
ge hervormings-wet voor hel lager onderwijs,
overeenkomstig met *s lands verwachting, voor
gedragen worden-
Hel bestuur moet, in alle vakken, uitgevoerd
worden door persoonen, van wiens rechtzinnige
medewerking men verzekerd is; de ministers
zullen zich toeleggen, om, onder dit opzicht, de
uitdrukkelijke wenseben der afgevaardigden te
voldoen.
Hel recht van vereeniging cn dc vrijheid der
drukpers zullen door nieuwe wellen meer uit
gebreidheid bekomen.
Van de algemeene ainnistie voor de commu
nards wordt geen gewag gemaakt.
In eenvoudige bewoordingen is dit program
ma niets andeis dan
De belofte van voldoening te geven aan de
radikalen door liet af/ellen van alle ambtenaars,
die hunne ontwerpen niel stellig gunstig zijn.
Eene oorlogs-ierklaring aan het vrije onder
wijs; dc uitsluiiing var. alle godsdienstige ge
nootschappen, niets dan scholen zonder christe
lijk onderwijs.
Onbegrensde vrijheid der drukpers om den
godsdienst en deszelfs bedienaars aan te randen
cn te lasteren; .begrenzing derzclfdc vrijheid
voor diegenen die vinden dat eene min of meer
tadikale republiek niet hel beste bestuur in dc
beste aller werelden verwezenlijkt.
Te Parijs is oen nieuw dagblad verschenen;
gelijteld Justice en ingerichl door den beruchlcn
communard Clemenceau. Hel zal de Commune
als staatspartij verdedigen.
In hel eerste nummer wordt de voorzitter dér
republiek reedbij liet haar gepakt. Het blad
verwijt hem dat hij zijne verplichtingen als
hoofd van den- Staat miskent, cn beveelt de
optreding van Gambetta in zijne plaats aan.
Amerika.
In Amerika gebeuren zonderlinge dingen. In
den staal Maine heersc.hl oneenigheid tusschen
de republiekeinen en de zoogenaamde fusionis-
ten. Er moest nu oenen nieuwen voorzitter geko
zen worden cm, daar de fusionislen in meerder
heid waren en dus hunnen man zouden doen
doorgaan, weigerden de republiekeinen aan de
kiezing deel te nemen en verlengden liet mandaat
van den ouden voorzitter.
Vandaar revolutie in de stad de fusionis'en
hadden wel dc zetels in de Kamer willen be
machtigen, maar dc rcpubliek.e nen waren langs
i
i;
t -MTtfirwir«Trrn~Tri« amr-'i
- Mimi inr--