Stadsnieuws.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Studiekring
De Liberale Partij.
De Gaskwestie.
Donderdag, 24" November 1904.
U n i versi la i re U it brei d i
Bet Oude Vlaamsehe
Volkslied,
Leergang vanM. Petrucci:
Algemeéne
Geschiedenis der Kunst,
Kamer der
Volksvertegenwoordigers
De peerden van
't ministerie.
Eendracht maakt Macht. i er Schij Étende fie® SMotêfierdagS, Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Eer jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Gedurende de Kerstvaeaulie
Voordracht
van den Heer li. Werkest
ONDERWERP
Ingangprijs fr. 0-75.
in zes lessen,
met lichtteekeningen,
TE REKENEN VAN 8 JANUARI 1905.
Zonder vrees van tegengesproken te
worden, mag men zeggen dat de 6 No
vember een der schoonste dagen ge
weest is voor het liberalism van ons
land. De betooging die in de hoofdstad
heeft plaats gehad mag op alle punten
zeer deftig worden genoemd. Zij was
ontzagwekkend door haar groot getal
betoogers zij was beteekenisvol dooi
de deftige houding van dit machtig le
ger vrijheidslievende strijders.
Die betoogirg, door de liberale
jeugd ingericht, heeft eens te meer be-'
wezen, dat de oDzen weten gebruik te
maken van hunne vrijheid, en dat het
buiten alle geweld en grofl'e bedreigin
gen is, dat onze vrienden hunne hoop
willen bevestigen in eene nakende ze
gepraal van het liberalism.
Alles was uitmuntend op dien heuge-
lijken dag de regeling, de houding,
de redevoeringen er was in 't geheel
niets op af te dingen noch te beknibbe
len, en deze die zoo vurig verlangen
dat na al de oude geschillen en twisten
slechts eene enkele liberale partij in
België zou bestaan, hebben Zondag
kunnen begrijpen dat de eenheid mo
gelijk is, dat zij ieders vurigste wensch
.18.
Benevens Paul Janson, die eens te
meer zijne iaktiek heeft vooruitgezet
die bestaat in 't samentrekken van al
de oppoaitiekrachten daar waar een ze
tel aan de tegenstrevers kan Worden
ontrukt, hoorde men graaf Goblet d'Al-
viella in eene aandoenelijke taal be
vestigen dat het liberalism protest aan-
teekent tegen een bestuur dat bedrog-
pleegt door de wet en dat, indien wij
de vrijheid van godsdienst toestaan aan
onze tegenstrevers, wij in verwisseling
«ie onafhankelijkheid en den voorrang
van het burgerlijk gezag eischen.
Iets waarop al de sprekers voorna
melijk gesteund hebben, 't zij in de
meeting of op 't banket, is de ontloo-
cheDbare ontwaking der liberale par
tij, is de liberale drukking die garsch
het land heeft bewogen, en vroegere
droomen van zegepraal heropgewekt
heeft welke men na twintig jaar kleri
kale dwingelandij nogonverwezentlijk
achtte. En nochtans, wij zijn goed op
weg tot dezes verwezent lij king, want
de betooging, van 6 November is de
voorzaat van nieuwe overwinningen en
kan niet anders dan den moed aanvu
ren van dezen die in naam der libera
le partij het goede woord gaan verkon
digen in al de hoeken van 't land.
Men schrijft in hij den Uilgever, bixtnudestraai, ja1' §3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België én't buitenland evenals de Noiariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De liberale partij heeft op 6 Novem
ber het bewijs geleverd dat zij spring
levend en rijp is voor de overwinning
Aan onze tegenstrevers, die zich voor
de betooging van 6 November afvroe
gen welke waarde of doel die wel
mochi hebben raden wij aan het
adres van de nieuw gekozenen te lezen,
die de liberale jeugd aan de nieuw ge
kozenen van 20 Mei heeft aangeboden.
Dit adres bevat de zuivere plicht van
een liberaal in het politiek, zedelijk en
maatschappelijk leven, en dan na dit
gelezen te hebben, zullen zij niet meer
moeten zeggen dat de liberale partij
eensdaags door het socialism zal wor
den medegesleept.
In dit adres is het programma
der zelfstandige liberale partij daar
meesterlijk samengevat op politiek
gebied, is 't de onafhankelijkheid van
het burgerlijk gezag tegenover alle
macht, van welk grondbeginsel zij ook
mogen wezen 't is de herinrichting
van 't leger op grond van persoonlij
ken dienstplicht 't is ook ie deelne
ming, zoo algemeen mogelijk, der bur
gers aan de uitvoering der Staatsregee-
ring.
Op zedelijk gebied is het de uitbrei
ding van 't openbaar onderwijs, de
verstandelijke verheffing van alle
maatschappelijke standen door het be
houd van een wereldlijk, volkomen on
zijdig, wetenschappelijk onderwijs.
Op maatschappelijk gebied, eischen
de liberalen in plaats van eene onvol
ledige, schijnheilige, verbaeterde wet
geving zooals die nu bestaat, een be
stuur dat borg spreekt voor het tot
stand brengen van rechtmatige wetten
in 't voordeel en welzijn van den wer
ker en kommerlooze rust in zijnen ou
den dag.
Het liberaal programma alzoo ver
staan mag bijna als volledig worden
aanzien, en zal aan onze politieke groep
in het parlement toelaten zich met vol
le vastberadenheid in al de zaken te
mengen die in de Kamers zullen wor
den voorgedregen. Er is geen politiek,
zedelijk noch maatschappelijk ideaal
waaraan de liberale partij zich onver
schillig toont en die enkele vaststelling
getuigt van hare leefbaarheid, en haar
gestadig streven tot de behoeften van
het hedendaagscheleven.
De vooruitstrevende liberale jeugd
heeft wel gedaan van aan de nieuwge-
kozenen den plicht te herinneren van
dezen die strijden iii onzen naam en
dit gedeelte der betooging is zeker wel
een der nuttigste geweest, want, in te
genstrijd met hetgeen onze tegenstre
vers zoo gretig beweren,. bewijst de
liberale jeugd op die manier dat zij
bewust is van den liberalen plicht en
geen enkel gedacht, van geweld zal er
haar een voet van afwijken.
Als wij spreken van de zelfstandi
ge liberale partij, zullen onze tegen
strevers waarschijnlijk uit hun vel
springen en het oude deuntje aanhalen
als zouden de liberalen niets zijn zon
der de socialisten.
De liberale partij, op zekere punten
t' akkoord met de socialisten, is geens
zins verplicht zich door de roode partij
te laten op sleeptouw nemen,en indien
wij voor alles antiklerikaal zijn, in
dien wij het klerikalisme voor den
vijand aanzien die onmiddelijk moet
bestreden worden, hebben wij toch ook
een maatschappelijk programma dat
wij zullen behouden, programma van
gezonde en rechtmatige demokratie
die zooveel mogelijk verzoening bevat
tusschen werker en werkgever, en
waarvan de verwezenlijking zeer veel
kan bijdragen tot de maatschappelijke
vrede.
- Dit be-teekant dat de liberale partij
bewust zijnde van hare plichten, haar
best zal doen tot de verbetering van
't lot van den werkman, en zal stre
ven naar een rechtveerdig ideaal welk
bestaat in het gelijkstellen der kansen
in den strijd om het leven.
Er bestaat een groot verschil tus
schen de demokratie zooals de libera
len die verstaan en deze der socialis
ten, iets waarvan onze tegenstrevers
zich eerst of laatst toch zullen moeten
van overtuigen, willen of niet.
In afwachting, is '1 zeer belangrijk
te bëstatigen dat de zelfstandigheid
der liberale partij zoozeer onze tegen
strevers ontstelt, hetgeen een klaar-
bhjkend bewijs is dat zij er mede ver
legen zitten in 't belang hunner eigen
partij.
De betoogiug van 6 November heeft
deze beteekenis, dat de liberale partij
vast besloten is zelfstandig en eens
gezind ten strijde te trekken tegen al
wat klerikaal is. Eu op dien voet is in
1906 de zege aan ons H. G.
De Kamer zet de bespreking voort
van het wetsontwerp, dat de rechts
pleging wijzigt in zake van echtschei
ding.
Twee vragen zijn gesteld geweest
door M. Nolf.
De eene aan den minister van fican
ciën en openbare werken
Hoe komt het dat de verhooging
van dagloon, toegestaan aan de kan-
tonniers, de vergoeding niet bevat om
aan die agenten toe te laten rijwielen
aan te koopen dat velen gekocht heb
ben, betrouwende op de gedane verkla
ringen
De Minister antwoordt
Artikel 25 van het reglement, be
treffende den dienst der cantonniers,
goedgekeurd den 9D December 1904,
bepaalt uitdrukkelijk dat het artikel
5, betreffende de rijwielen, slechts op
een later vast te stellen tijdstip zal
worden toegepast.
De andere aan den minister van land
bouw
Heeft de Commissie der hoppe, in
gesteld bij miniöterieël besluit van 28
December 1903, hare werkzaamheden
geëindigd Is haar verslag ingediend
Zoo ja zou het den achtbaren minister
niet believen te bevelen dat het ge
drukt en uitgedeeld worde vóór de
bespreking die zal plaats hebben over
de hoppekwestie
De heer minister van landbouw heeft
op -deze vraag geantwoord
De taak der commissie is bijna ten
einde men verzekert mij dat haar
verslag eerlang zal ingediend worden.
Na van dit stuk kennis te hebben geno
men, zal ik onderzoeken of' er aanlei
ding toe bestaat het te drukken en
rond te deel en.
Onzf1 ministers hadden naar de ten
toonstelling van Sl-Louis eeuige hard
dravers gezonden om te bewijzen dat
B ïlgië ook schoone rassen van paarden
bezit. Ongelukkiglijk, in plaats van
bevoegde personen daarmede te gelas
ten, deden onze meesters voor 12 a
15,000 frank stuk eenige knollen koo
pen dooreen persoon die al zooveel van
paarden schijnt te kennen als een koe
van fijnschildereD.
Ook hebben onze clericale meesters
de paarden aan hun been gehouden, en
dat zal aan de belastingschuldigen
meer dan een half millioen kosten.
In onze vorige artikels hebben wij
ons veroorlofd de voorstellen te be
twisten die de stad Yper wel zou
kunnen trekken uit een ontwerp dat
haar verplicht het gas te gaan leve
ren naar Poperinghe en naar Waasten,
ontwerp dat maar vooruit is gesteld
geweest om den tegenwoordigen
concessionnaris te verwijderen ten
voordeele van eenen Bruggeling.
Wij hebben gezegd dat deze ex
ploitatie in 't gemeene maar scheen
gewettigdtezijn tusschen gemeenten
die te weinig belangrijk waren om
hunne gasfabrieken om hunne eigen
gasfabriek te hebben, dat zulks het
geval niet was voor de stad Yper, die
hare fabriek sedert 6o jaren heeft, en
er is niemand die niet weet dat zij
zeer goed de kapitalen vergeldt die
er in verpand zijn. Wij hebben de
vrees uitgedrukt dat de maatschappij
tusschen gemeenten vroeg of laat de
fabrikeering van het gas zou ver
plaatsen van Yper naar Waasten,
beter gelegen alsvoortbrengstplaats.
Eindelijk hebben wij ons afge
vraagd waarom, in gelijke voorwaar
den, zelfs in voordeeliger voorwaar
den, men een onzer medeburgers
moest onteigenen van zijne nijverheid
en dat om vreemdelingen te beguns
tigen
Na bewezen te hebben dat, onder
opzicht van den prijs, de voorstellen
van M. Valcke (12 c.) voordeeliger
waren, voor de bijzonderen, dan de
voorstellen der heeren De Brouwer
en Desclée (15 c.), eindigden wij ons
laatste artikel zeggende dat, nevens
den prijs, er andere factors te aan
schouwen waren, en dat het gas dat
moest geleverd zijnvan goede hoeda
nigheid zijn moest en dat de stad,
onder dat opzicht, hare waarborgen
moest hebben.
't Is overigens wat er gedaan is
geweest wanneer de concessie toe
gestaan werd aan M. Alfred Valcke,
den in Februari 1887.
Het lastenkohier dat op dit tijdstip
opgemaakt en hem opgelegd werd,
zegt inderdaad
Art. 6.
De verlichting zal moeten gedaan
worden bij middel van dubbel kool
stof bevattend hijdrogeen gas, voort
gebracht door de branding van steen
kolen het zal goed moeten gezuiverd
worden bij droog middel derwijze
geene ongezondheid, ongesteldheid,
nadeelige uitwasemingen noch door
dringende of onaangename reuken te
veroorzaken het zal noch zwavel
(solfer) noch ammoniak, in merkbare
hoeveelheid mogen bevatten. De
verlichtingskracht van het gas zal
ten minste moeten gelijk zijn met dat;
DE WEEKGA
EN
