Stadsnieuws.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
BERICHT.
Donderdag, 2n Maart 1905.
5 centiemen.
Eerste jaar. i\r 16.
Terwijl het nog lijd is.
De Gaskwestie.
Eendracht maakt Macht.
Verschijnende des BBonderdags.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS:
Vook DEN buiten: Een jaar, Fr. 3-ÜO.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixinudestraat, nr o3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderleekend toe te zenden.
gf-ürf» Ter gelegenheid
van Karnaval zal de
Weergalm Woens
dag niet verschij nen
Men zegt dat besturen voorzien ie
men zou het niet denken, te oordeelen
naar de wijze opwelke de gaskwestie
in der haast afgedaan is geweest door
het bestuur Colaert.
Wij hebben gezien dat te Roubaix
de kwestie der openbare verlichting
van nu af ter studie is, 't is te zeggen
vijf jaren vóór het eindigen der be
staande concessie.
Te Leuven zijn de studiën begonnen
drie jaren en halfs oor het eindigen der
concessie.
Welnu, ziehier wat wij ten dien pro-
pooste lezen in het verslag der Commis
sie van Leuven aangeboden door den
heer schepen Bosnians dezer stad.
De concessie, den 16 April 1874
verleend aan de Compagnie die de
openbare en bijzondere verlichting en
verwarming der stad Leuven exploi
teert, eindigt met volle recht den ln
Januari 1905, ten 8 ure 's morgens.
Driejaren en half scheiden ons dus
van dat einde van contrakt.
Welnu, wij zullen in 't vervolg be
wijzen dat, in den huidigen staat der
wetenschap, de verlichting met gas
zich opdringt als eene onvermijdelijke
noodzakelijkheid.
Het oogenblik ia dus gekomen voor
ons Stadsbestuur zonder vertoef stand
te nemen in deze belangrijke kwestie
van openbaar nut Kant er volgt uit de
inlichtingen die ons gegeven zijn geweest
door deskundigen eener onbetwistbare be
voegdheid.dat er drie jaren noodig zijn
voor het oprichten en het in gang stellen
eener nieuwe fabriek.
Welke ook de wijze zij der nieuwe
exploitatie de regie of de concessie
zal er inderdaad dienen
A van 1901 tot 1903
1° Een behoorlijken grond aan te
koopen.
2° Bij gebrek aan eene vriendelijke
overeenkomst, een koninklijk besluit
te bekomen, de stad bemachtigende
onteigeningen te doen.
3° De plans, bestekken en lastenko-
hieren te doen opmaken door een be
voegden nijverheidsingenieur, die noo
dig zijn om de fabriek te kunnen bou
wen.
4° De noodige toelating te bekomen
van het belanghebbend openbaar ge
zag, om eene fabriek te bouwen.
5° In geval de stad bet werk in regie
zou doen, door de afdeeling der finan
ciën de kwestie der noodige leening
voor de te stichten instellingen te doen
onderzoeken.
6° Over te gaan tot de onmisbare
aardewerken voor het stichten der fa
briek, der metselwerken, der grond
leggingen en van bet spoor.
B In 1903
Al de gebouwen, ovens en andere in
wendige metselwerken, als ook de gas-
ketels te maken.
C. In 1904
De verschillende toestellen van los
ing, van branding en de canalisaties
op te richten.
Eenen ingenieur-Bestuurder te be
noemen voor de exploitatie der fabriek,
bureelen van boekhouding dezer in te
richten.
Geheel deze inrichting zal noodzake
lijk afhangen van het verhchtingsstel-
Bel dat zal aangenomen worden
Er volgt dus uit de inlichtingen ver
schaft door deskundigen van groote
waarde, dat drie jaren noodzakelijk
zijn voor het stichten en het in gang
stellen eener nieuwe fabriek.
Welnu, wanneer heelt men te Yper
zich voor de eerste maal bezig gehou
den met de kwestie der openbare ver
lichting? Met opzoekingen te doen in
de handelingen der stad, vindt men er
dat in de zitting van 11 April 1903, de
Raadsheer Vanderghote er toespeling
op maakt Het verslag, der zitting zegt
inderdaad: «do Raadsheer Vanderghote
doet kennen dat het contrakt betrek
kelijk de openbare verlichting- eindigt
den 31 December 1905 Hij roept de
aandacht van het College op dat punt
en stelt voor de studie der zaak toe te
vertrouwen aan eene bijzondere: Com
missie benoemd in den schoot van den
Raad.
De heer Burgemeester antwoordt dat
de zaak ter studie is. Hij verzet zich
nochtans niet tegen de aanneming van
het voorstel des heeren Vanderghote,
weik gunstig door den Raad aanvaardt
wordt.
De Commissie werd benoemd na de
kiezingen, den 7 November 1903, en
wij lezen in het verslag van 19 Decem
ber 1903 De heer Burgemeester
verklaartdateenebij zondere Commissie
door den Raad is ingesteld geweest ten
einde de kwestie der stadsverlichting
te onderzoeken. Hij wenscht dat die
Commissie hare besluitseleu inden lóóp
van 1904 zou kunnen neerleggen, want
het contrakt tusschen de Stad en M.
Valcke eindigtden 31 December 1905.
En 't is alles.
Het is dus maar op het einde van
1903 dat onze fameuze Commissie voor
de studie vau de kwestie der openbare
verlichting ingesteld werd. Nu, er is
aati te merken dat op 31 December
1904 eene vaste beslissing moest geno
men zijn, want 't is op dat tijdstip dat
de stad moest uitspraak doen over de
ontzegging of de voortzetting der be
staande concessie.
De Commissie had dus min dan een
jaar om hare werkzaamheden te eindi
gen en haar verslag neer te leggen, 't
Wasonvoldoende en 't is waarschijnlijk
om die reden dat zij verkoos niets de
doen. Zij heeft besef gehad van de
wetteloosheid der poging misschien
ook had men haar niets gevraagd.
Wat er van zij, wat vast gesteld is,
't is dat men te Yper aan de studie der
zaak den tijd niet besteed heeft die
volgens de meening der bevoegste des
kundigen onmisbaar geoordeeld is, 't is
te zeggen drie jaren.
Wat moet men er uit besluiten
Van twee dingen één, ofwel de zaak
is slecht of niet bestudeerd geweest en
in dat geval is het waarlijk ongehoord
dat een bestuur zoo lichtzinnig de toe
komst eener stad kan verbinden voor
eenen termijn van dertig jaren
Ofwel'de zaak is onder alle opzieh
ten onderzocht geweest en dan is er
geene andere uitlegging mogelijk 't is
dat zij gemutsemaald was voor de sa
menstelling der Commissie, die in dat
geval maar zou gediend hebben voor
dekmantel van M. De Brouwer, het
geen waarschijnlijk is, gezien hare
samenstelling.
Men zal bekennen dat zulks ave-
echts bestuur is en dat het op die wij
ze niet is dat magistraten, bezorgd
voor hunne waardigheid, de belangen
behandelen die hun toevertrouwd zijn.
Indien dus, voor redens die wij niet
kennen, politieke of andere, ons bestuur
gemeend heefttemoeten den vervaldag
der 11. gemeentekieziugen afwachten
vooraleer de kwestie der verlichting op
de dagorde te brengen, nog ware hot
behoorlijk geweest den nieuwen Raad
den zedelijk noodigen tijd te gunnen
om de zaak te onderzoeken Welnu, de
Raad heeft maar kennis van de zaak
gekregen den 3 December en den 31
December 1904, na drie zittingen, was
de toer gespeeld zonder dat de Raad in
bezit was gesteld geweest van eeu ver
slag der Commissie.
Was het de plicht van het Bestuur
niet in die voorwaarden te weigeren te
beraadslagen Te Leuven, waar de
magistraten nochtans al hunne voor
zorgen genomen hadden, heeft het Col
lege om niet onverhoeds genomen
te worden, de gebeurlijke verlenging
van het contrakt dat in gang was, van
de Compagnie gevraagd en bekomen
tot den ln Januari 1906 Dat volgt uit
het verslag aan den Gemeenteraad ge
daan door den heer Schepen Collins.
Waarom heeft m6n te Y per zoo niet ge
handeld M. Valcke was en is nog be
reid te dien opzichte al de mogelijke
gemakken te geven.
Dat men er dus tweemaal aan deuke
vooraleer eene beslissing te nemen die
men zou kunnen beklagen
Er is geene schande bij eene mis
greep te bekennen, maar wat men niet
zou verstaan, wat men niet zou kunnen
vergeven, 't is datmen om redens eener
slecht geplaatste eigenheide, voor 30
jaren de ernstigste belangen in ge
vaar brenge.
De ontwerpen van gemeente fabriek.
En de bij zonderen Twee belangen te
genover elkander. De hoedanigheid van
het gas. Drie voorwaarden te verwe-
zentlijken. De op te lossen moeilijkheden
Een onz ezers zendt ons den vol
genden brie! betrekkelijk de gaskwes
tie
Roubaix, den 20 Februari 1905.
Mijnheer de Opsteller van het
Journal de Roubaix.
In een onlangs verschenen artikel
van het Journal de Roubaixnoodigdet
gij uwe lezers uit u hunne gedachten
uiteen te zetten over het ontwerp dat
het Gemeentebestuur had eene gasfa
briek te bouwen.
Ik hoop dus dat gij de volgende op
merkingen gunstig zult aannemen.
Spreken wij eerst over de kwestie
van princiep dat het Bestuur zijne
straten en zijne onroerende goederen
verlichte, daar kan men niet veel tegen
zeggen. Maar dat het zich het recht en
de vrijheid toekent de bijzonderen te
verlichten, is het niet tè willekeurig
Eu daar de twee verlichtingen niet
kunnen gaan de 6ene zonder de aDdere,
zullen de bijzonderen wel moeten de
verlichting der stad aauvaarden.
Wij gaan naar het monopolium.
Welnu, wie monopolium zegt, zegt
in 't algemeen gebrekkige levering met
leeuwencontrakten wanneer deze leve
ring niet bedriegehjk is zooals in
zekere monopoliums van den Staat.
Indien het princiep van het gemeen
telijk monopolium goed is, waarom is
het niet toegepast geweest tijdens de
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
vernieuwing der overeenkomsten met
de Compagnie der trams van Roubaix-
Tourkoenja'flndien, integendeel, men
dat princiep op gezegd tijdstip slecht
beoordeeld heeft, waarom oordeelt men
het heden goed
Zeker, onder het begrootingsbetref-
fend oogpunt, ware het een groot gel
delijk voordeel voor de stad het gas te
maken, zoowel dat van haar eigen
gebruik als dat der bijzonderen. Maar
het is het belang der gemeentekas al
leen niet datopjiet spelis,het is ook het
belang van den bijzonderen, voor de
betaling van den prijs vau den kubiek-
meter in zooverre als voldoening op de
hoedanigheden der verlichting.
Er zijn dus twee belangen tegenover
elkander, dat der Gemeentekas en dat
der bij zonderen.
Welnu, het schijnt dat het maar het
eerste dezer belangen is dat de aan
dacht vestigt, te oordeelen naar de ge
dienstige uitstalling die men maakt der
balans van zekere gasfabrieken.
Indien het Bestuur maar den begroo-
tingskant beoogt, kan het geneigd
zijn, om geld te winneneen gas van
slechterehoedanigheid tegeven. Indien
het integendeel voldoening wil geven
aau zijne kalanten, zal het hun een gas
van goede hoedanigheid moeten geven
waarvan de prijs rijzen zal.
Kortom, twee belangen tegenover el
kander, maar twee tegenstrijdige be
langen.
Al dezen die deze kwestie van het
gas op de tribuun van het Journal de
Roubaix besproken hebben, hebben
verschillende zeer belangrijke overwe
gingen vertoond. Maar allen hebben
deze trillende kwestie der hoedanigheid
van het gas in 't duister gelaten.
Indien wij twintig jaren jonger
waren, zou hot ideaal een gas zijn met
groote verlichtingskracht onder kleine
drukking.
Maar nieuwe uitvindingen zijn ont
staan die de gedaante der zaken veran
deren.
Het gebruik der witgloeiende kousen
maakt een gas noodzakelijk met veel
drukking, deze drukking zooveel
mogelijk gestadig zijnde.
De gasmotor bevindt zich goed met
een gas dat wel voorzienis van calories.
Wij staan dus vóór drie verschillen
de noodwendigheden Verlichtend
Gas met flauwe pressing gas met pres
sing gas rijk in calories.
Om maar de gaskwestie met wit
gloeiende kousen te oordeelen, gezien
de gewichtigheid welke deze wijze van
verlichting genomen heeft, weet het
Bestuur dat het eene zeer groote moei
lijkheid is, 'lis gelijk op welk uur van
den dag, eene gestadige altijd gelijke
drukking te hebben op al de punten
van het net Weet het dat deze ver
plichting het zal dwingen tot eene nog
al kostelijke herstelling der canalisa-
tie, tot schadelijke efl'enmakingen, tot
instellingen van zelf bewegelijke toe
stellen van regeling der pressing
Indien de stad het gas wil leveren,,
aan hoeveel reclamaties, klachten kan
zij blootgesteld zijn Wie zal ze
oordeelen de Stad Allo dan
Dat de Stad zich dus tot eene begun
stigde Maatschappij wende dat zij
eene vergoeding van haar eische, gelijk
van de Com pagnie der trams, eene borg-
stelling als waarborg van de uitvoering
der genomen verbintenissen dat zij
haar een zeer bestudeerd lastenkohier
oplegge, door bevoegde mannen ge
maakt dat zij haar tot merkelijk ver
minderde tarieven verplichte dat zij
gunstprijzen bekome voor de gemeente
verlichting dat zij op het stadhuis
een kabinet van kontrol hebbe, om op
WEERGALM
