Stadsnieuws. 5 Verzoekschrift. Alles voor de boeven... Welke bezorgdheid. Verplicht Onderwijs. Liberale Propaganda. De wetgevende kiezingen te Oostende. Een ware priesler. za. dolt met als politiek man, maar wel als vrijdenker, d w. z. als mensch die geen gewetensdwang duit en vrij wil te gelooven of niet te gelooveu wat hij na vrij onderzoek, gewikt en gewogen heeft. Bij onze tegenstrevers heerscht daarentegen eene drukkende atmosfere van dwang en willekeur Nergens wor den de gewetens ineer verguisd, ner gens wordt 's menschon denkkracht meer belemmerd. Huichelarij en geest verstomping, ziedaar de natuurlijke voortbrengselen der klerikale politiek. Huichelaars, ja, dat zijn diegenen die klerikaal zijn uit louter eigenbelang, enk«l omdat zij er stoffelijk voordeel bij hebben, ofwel zij die den gods dienst gebruiken als werktuig hunner heerschzucht. Zij nemen den schijn aan te gelooven wat de Kerk voorhoudt en beoefenen met gemaakten ernst de praktij ken van den eeredienst ofschoon zij niet meer overtuigd zijn dan wij van de waarheid en de deugdelijkheid der zoogezegde alleenzaligmakende Kerk. Onder dit slach van heden telt men het grootste gedeelte der intel lectueel klerikalen, terwijl het naïeve volk, meer rechtzinnig doch minder ontwikkeld, gedwee en willoos het hoofd bukt voor het heilloos gezag van. den eeuwenouden vijand zijner maatschappelijke opbeuring, zijner ze delijke vrijmaking. Wij hebben in zekere mate de rol willen aantoonen die het liberalisme eenerzijds, het klerikalisme anderzijds in zake van gewetensaangelegenheden vervult. Zij die er belang bij hebben het liberalisme voor te stellen als vij andig aan allen godsdienstzin, aan alle gedacht van zieleieven, zijn ofwel las teraars, ofwel onwetenden. Talrijk zijn diegenen die eene katholieke op voeding genoten hebben, doch na rijpe overweging tot het besluit gekomen zijn dat de leering van Rome eene dwaalleer is. Velen dezer oordeelen niettemin dat uit louter materialis tische begrippen geen verheven en duurzaam ideaal kan voortspruiten. Voor dezen is er eene ruime plaats in onze rangen verdraagzaamheid in ge wetenszaken mag en zal voor een recht zinnig liberaal geen ij del woord wezen. Het klerikalisme, om zijne macht te bevestigen,steuntop huichelarijlaster en onwetendheid. Wij, om ons ideaal van maatschappelijken vrede te ver wezenlijken. wij bewerken rechtzinnig en op pratische wijze de toenadering aller standen der samenleving wij eischen voor elk dezelfde rechten, en, in zekeren zin, dezelfde plichten wij dulden niet dat gewetensdwang of machtmisbruik gepleegd worden wij verwerpen alle bemoeiing eener vreem de overheid in zaken die enkel het bur gerlijk gezag aanbelangen. Om ons doel te bereiken Rekenen wij op den steun van alles die wars zijn van zedelijke slavernij en het tevens goedmeenen met het openbaar welzijn. Beste lezers, in ons dierbaar Belgen- land bouwt men nieuwe gevangenis sen, die miljoenen kosten en waarvan elke cel aan iO duizend franken komt Is dit geene schande Zoovele werklieden hebben geene behoorlijke woning, en voor boeven, deugnieten, dieven, moordenaars en schurken vanalleslachmaakt men kot jes, die 10 duizend franken het beestje kosten Met dit geld kan men gemakkelijk drie of vier gezonde werkmanswonin gen bouwen. En wat denken daarover de arme sukkelaars die op sommige gemeenten of dorpen door den disch in een oven- kol je gestopt worden of tot woning een uitgewoond kotje krijgen waar het water door de pannen tot op hun stroobed druipt De klerikalen zij n bezorgd niet waar, als het de gezondheid van dieven en moordenaars geldt Daarom roepen wij Leve de kleri kale beschermers van boeven en baan- stroopers Van 8 tot 12. Augusti zal te Luik het congres worden gehouden der be 8chermcom>teiten van verlaten kinde ren, van vrijgelaten gevangenen, van landloopers, enz. Eene afdeeling onder voorzitterschap van M. Lejeune, staatsminister, zal zich meer bepaaldelijk bezighouden met het oprichten van bijzondere scho len voor bedelaars, landloopers, enz. Wat zijn zij toch bezorgd voor al dat rasphuisgoedje, nietwaar vriend lezer, en mtusschen loopen bij honderd dui zenden kinderen langs de straat, die de rasphuizen tot eenige bestemming heb ben. Er is maar een middel om die plaag tekeer te gaan Het verplichtend onderwijs 't Is verwonderlijk met welke hardnek kigheid de klerikalen alle menschen, zoowel protestanten als israelieten, willen ver plichten den Zondag te vieren, zij die steeds en in alle omstandigheden met het woord vrijheid schermen. Waarom nalatige ouders niet liever ver plicht hunne kinderenter sehole te zenden Maar daar willen ze niet van weten, hoe ellendig het ook met het volksonderwijs in België gesteld is. Minister de Trooz zelf, be kende onlangs dat er in ons landeken 121 duizend kinderen zijn die geen enkel onder wijsinrichting bezoeken en derhalve van alle onderricht verstoken blijven. Daarenboven laat de schoolbijwoning vooral veel te wen- schen over. Er zijn volgens de officieele cijfers 791.644 leerlingen in de Belgischs scholen maar op tienjarigen ouderdom zijn er maar 108.000 meer op twaalfjarigen ouderdom nog 66 500 en op dertienjarigen ouderdom nog 37 229. Onder dit opzicht is België misschien het meest achterlijke land van Europa. Ree 1» zijn 18 0/° der militianen ongeletterd Zijn dat nu de vruchten \an het klerikaal bewind De Liberale partij leeft in de vaste hoop het clericaal bestuur om te wer pen in 1906 het staat echter vast dat deze uitslag niet zal kunnen verkregen worden dan bij middel eener krachtda dige propaganda. Daarom ook moeten de laatste dagen niet afgewacht worden om openbare vergaderingen te beleg- gen. De Nationale Bond van Liberale propaganda, overtuigd dat het hoogst noodig is van stonde aan het initiatief te nemen van krachtdadig optreden in al de arrondissementen waar aanstaan de jaar zal worden gestreden, heeft beslist dat met aanvang der lente, overal voordrachten zonden gehouden worden. Ten einde dezen pohtieken veldtocht in te stellen,wordt een groote propagandadag ingericht, denkelijk vast te stellen op 7 Mei. Dien dag zul len in al de kantons der provinciën Brabant, Antwerpen, West-Viaanderen, Luxemburg en Namen, voordrachten worden belegd. Een honderdtal rede naars zullen het goede woord zaaien op vergaderingen in te richten door de plaatselijke comiteiten. Dit is een goed initiatief dat de heil zaamste gevolgen zal hebben en wordt dergelijke propaganda een jaar volge houden, dan zullen wij er in 1906 de gelukkige uitslagen van zien. Zaterdag heeft te Nieuwpoort eene belangrijke politieke vergadering plaats gehad, waaraan de afgevaardig den van al de liberale vereenigingeu der kiesomschrij vingen Veurne-Oosten- de-Diksmuide deel genomen hebben Na den politieken toestand onder zocht te hebben met het oog op de kie zingen van 1906 en verscheidene maat regelen van propagandatehebben vast gesteld, hoeft de vergadering de vol gende dagorde opgesteld en gestemd De afgevaardigden van al de libe rale groepeeringen der arrondissemen ten Yeurne, Diksmuide, OoBtende, in volle vergadering vereenigd te Nieuw poort, den 18 Maart 1905, op het voor stel van M. D. Serruys-Jean, plaatsver vangende senator, roepen de kandida tuur uit van M. Buy 1, op de eerste plaats voor de wetgevende kiezingen van 1906 vernieuwen de uitdrukking van hun onwrikbaar vertrouwen, en bren gen hulde aan de nauwgezetheid, aan den iever en aan de toewijding die hij niet ophoudt te bewijzen in het vol brengen van zijn mandaat. Vervolg en einde. (Zie ons nummer van 19 Maart Dagelijks ging die godvruchtige pastoor gaan bidden voor het PW0 Ons Heerekruis dat op het kerkhof aan den zijko-r van de kerke stond, daar bad hij voor zijne parochianen. Als hij langs de straten ging werd hij van einde en verre gegroet door zijne parochianen die op de velden welk ten van \erre en bij gaf hij hen zijnen herderlijken zegen Als hij van iemand afscheid nam hij zeide laat ons voot malkander bidden Hij zegde tot den onderwijzer elk zijn we rk ik zal zel ve de kinders onderwijzen in de chris telijke leering het is mijnplicht. Eiken vrijdag namiddag trok hij naar de school van twee tot vier uren de kin ders die moesten bereid worden voor de eerste communie deed hij tweemaal per week in de kerk komen, die kin ders verlangen naar die dagen want de heer pastoor deelde telkens bonbons en andere lekkernijen uit in overvloed. Ja die priester was een ware afgezant van God, het, was een ware evangelie bode, hij bewandelde inderdaad 's hee- reii8 wegen, hij was die goede .herder waarvan het evangelie spreekt die zijne schapentrouwigweidde laugseeu- wige groene dreven. Al de arme men schen begraafde hij kosteloos hij had altijd vele medelijden metde weduwen en weezen die weenden bij het graf hij weende ook Hij begon te buigen onder den last der jaren eenige witte haren omzoomden zijnen eerbiedwaar- digen schedel hij dwong dubbelen eerbied af als soldaat had hij zijne plichten gekweten, als burger, als priester had hij zijn ambt waardiglijk bekleed. Eindelijk voorzeide hij zijne dood na het laatste» sermoen dat hij deed zegde hij beminde parochianen ik ge voel dat mijne krachten begeven welhaast zal ik van u afscheid nemen om het huis van de eeuwigheid binnen te gaan ach bidt alsdan voor uwen herder. Zes wi ken nadien de dorps klok kondigde de dood van den pastoor aan het was een algemeen gejammer wee en droefheid, de burgemeester deed een schoon steenen graf maken vóór hetzelfde kruis waar hij zoo menigmaal had gebeden bij de be graving geheel de parochie was in rouw, een vloed van tranen wierd ge stort van oud en jong van klein en groot van arm en rijk van liberalen en katholieken, die pastoor bezat vele eigendommen vooral in Frankrijk wel ke hij bij testament overmaakte aan het bureel van weldaad van vier ge meenten, hij had zelve den burgemees ter aangesteld als uitvoerder van het testament. Bij het schrijven vau dit testament vroeg de notaris aan den pastoor of hij van zin was eene fonda- tie te doen aan de kerk en de man Gods antwoordde van noen de kerk moet niet eten en bij duizend jaren de arme menschen van vermelde gemeen ten zullen nog nutte» en genieten van de eeuwige fundatie die ik nu voor hen doe. De notaris hernam zult gij of begeert gij niet eene fondatie te doen voor missen of jaargetijden na uwe dood, en de priester antwoordde het h. sacrificie van de misse is vau onein dige waarde, en omdat het van onein dige waarde is, één h. sacrificie is genoegzaam bij mijne begraving. Ach waren 't nu allen zulke priesters, de wereld ware een heiligdom in plaats van een tooneel van twist en twee dracht van volging en haat zooals dit nu is. Een zeer belangrijk verzoekschrift is verleden week in omloop geweest in de stad en werd in eenige uren bekleed met verscheidene honderden handteekens. Er was kwestie de aandacht der Bestendige Deputatie te vestigen op eene gróote leemte in het contrakt van verlichting. Al. Colaert heeft, inderdaad, ver klaard aan wie het hooren wilde, dat hij rekende voordeel te trekken op de uitzonderlijke ligging van het bestaan te Yper der electriciteitfa briek van de Weldadigheidsschoof om met booglampen de Groote MarE en de Statieplaats te verlichten, 't Is een gelukkig gedacht. Maar waarom de bijzonderen voor I het eeuwig leven te verbinden en hen I te beletten, om den vriend De Br0u. wer vermaak aan te doen, voordeel I te trekken uit hetzelfde voorrecht I dat hij zich voor- de stad voorbe- houdt 't Is meer dan onrechtvaardig en g wij protesteeren met het publiek. I Overal elders, te Gent, te Brussel Antwerpen, Roubaix, enz., enz., de keus vrij en 't is rechtvaardig Waarom die eeuwige belemmeringen Ij ten voordeele van eenen aannemer? j Dat verwekt verontwaardiging begeer eene prachtverlichting, met welk recht weigert men mij hetzelve? Ten anderen, wij vernemen dat M, Valcke aan de Bestendige Deputatit komt te schrijven dat, overeenkom stig de wenschen zijner stadsgenoo- ten, hij deze bijgevoegde schikking bij al zijne voorstellen aanvaardt. Ziedaar nog eene nieuwe en onbe twistbare verdienste der voorstellen van onzen stadsgenoot op dezen van zijnen vreemden mededinger. Ziehier dat verzoekschrift Aan de Heeren Voorzitter en Leden der Bestendige Deputatie te Brugge. De ondergeteekenden, inwoners I van Yper, hebben de eer u te vertoo-1 nen Dat er te Yper reeds verscheide ne fabrieken bestaan (Verschoore, Fol, Vandevoorde) en bijzondere hui zen die verlicht zijn door de electri- j citeitdat de hervormingsschool verlicht is door eene Brusselsche i maatschappij van electriciteitdat t deze niets beters vraagt dan hare j inrichting uit te breiden j dat zij 1 reeds, volgens de stellige verklarin gen van den heer Burgemeester Co laert, welhaast de Groote Markt en de Statieplaats zal verlichten (de stad zich de vrijheid van verlichting voorbehouden hebbende). Dat, in wat ten minste de bijzon deren betreft, de concessie De Brou wer verbiedt zich in 't gemeen te verlichten anders dan door het gas gedurende den tijd van ten minste 30 jaren maar die zou kunnen gaan tot 60 jaren Dat deze concessie wel het recht voorziet een einde te stellen aan dat monopolium, maar alleenlijk voor zooveel dat een ander licht 15 min kost zoo dat wanneer, t' hier en 60 jaar, de electriciteit of alle andere macht aan denzelfden prijs een beter licht zal geven, de tegen woordige Yperlingen altijd het ge bruik ervan zullen verboden zijn Dat op dit oogenblik de voordee- len der verschillige wijzen van ver lichting zonder ophouden besproken zijn de verbeteringen en de ontdek kingen zijn zoo voortdurend en zoo wonderbaar dat waarlijk het voor uitzicht gedurende 60 jaren geen an der licht te hebben dan het gas van heden, niets min dan geruststellend en de te voorziene schade onreken- baar is Dat nochtans de haast met welke men schielijk op de laatste dagen de talrijke bedingen gestemd heeft van een geheim lastenkohier, en de zorg om alle onderzoek te beletten door de openbare denkwijze, gemaakt heb ben dat dit vooruitzicht niet be schouwd is geweest gelijk het zij11 moest. 't Is daarom dat de ondergetee kenden van meening zijn dat het las* tenkohier der openbare en bijzondere verlichting van Yper zou moeten ge" wijzigd worden in dien zin dat de bijzonderen onder zekere voorwal' den en voor 60 jaren van hier, zou den gemachtigd worden zich te ver binden met eene andere inrichtiu£ van licht dan dat van het gas gezamenlijk met dit dat ten miust^ eene nieuwe aanbesteding de aanbi® ding van sroumissie zou kunnen t°e BWwWf 1895

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1905 | | pagina 3