Liberalen, opgelet!
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 29" Juni 1905.
De dag van 18 Juni
het arrondissement Yper.
TE POPERIiMGHE.
TE ROESBRGGGE.
Kamer van
Volksvertegenwoordigers
Eendracht maakt Macht.
9 er schijnende «les Hontierilags.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voosden buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Vook stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij ovebeenkomst.
Men schrijft in bij den Uilgever, bixiuudestraat, ur 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Wij manen al onze vrienden aan
zich naar het Stadhuis te begeven
vóór den la Juli, om hunne
rechten te doen gelden voor wat aan
gaat hunne inschrijving op de kie
zerslijsten en de vermeerdering van
het getal hunner stemmen. Wij vra
gen hun dringend naar het bureel
der Associatie, Seminariestraat, de
namen te komen kenbaar maken der
politieke tegenstrevers die ten on
rechte op de lijsten gebracht zijn of
er op voorkomen met een grooter
getal stemmen dan dat waaraan zij
recht hebben.
Men zegge het voort.
Twee meetingen zijn in het arrondis
sement ingericht geweest door de libe
rale Associatie van Yper onder de
bescherming van den Bond van liberale
■propaganda. Gelijk het 'tgeval was voor
deze van 7 Mei, heeft de bijval de po
gingen der inrichters bekroond.
De ruime zaal der Phdarmonie was
proppens vol. Meer dan 300 toehoor
ders verdrongen er zich om het goede
woord te aanhooren
Aan het bareel zetelden de heeren
Valcke en Bataille, eere-voorzitter en
Voorzitter der Philharmonie, de heeren
Delfosse, Vandepitte, Masschelein,
Desquand, Leon Vermeulen, lid van
het Comiteit der libérale Associatie en
Maurits Devaux, lid van het Comiteit
der liberale Jonge Wacht, van Yper.
M. E. Roelens, zat de vergadering
voor. Ten 3 ure opent hij de zitting en
stelt den toehoorders M. Albrecht
Thooris, advocat te Brugge, voor.
In eene beschaafde taal, toont spre
ker, na de oorzaken ontleed te hebben
die sedert 1884 tot in 1904 niet opge
houden hebben onze partij te beproe
ven, hoe zeer die lessen ons geholpen
hebben om te verzaken aan de dwalin
gen en aan de verdeeldheden van het
verledene. In de laatste Kamerkiezin-
gen, heeft onze partij vereenigd op
een democratisch programma, hare
pogingen met een ongehoopten bijval
zien bekronen. De wiDst van twee ze
tels in den Senaat en van negen zetels
in de Kamer heeft ons getoond dat het
land tot onze gedachten terugkwam.
Ook is het met geestdrift dat de libera
len, reeds een jaar op voorhand,
krachtdadig den strijd hebben begon
nen voor de naaste kiezingen die het
land zullen verlossen van de klerikale
verdrukking.
Hoe gedraagt zich de klerikale par
tij, in tegenwoordigheid dezer veree-
nigde en geestdriftige partij
De klerikalen, versleten door meer
dan twintig jaren heerschappij, oorza
ken van een beweenlijken financiëelen
toestand, na het land in oproer ge-
brachtte hebben door deschaamteloos-
te begunstiging, door de ongevoelige
eerzucht van gewetenlooze plaatsenja-
8ers, bereiden zich tot den slag met de
V'ees der nederlaag.
Om een gedacht te geven van den
zielentoestand der klerikalen, geeft
Bpreker lezing van een artikel van de
XXaSiècle, orgaan der heeren Helleput-
te en consoorten, dat kenteekeneud is
Onze tegenstrevers, in wanhopigen
toestand, verwijten ons vijanden te
zijn van den godsdienst. Daar is niets
van. Gelijk onze naam het aanduidt,
zijn wij voorstanders van d9 vrijheid
voor alten, welke ook hunne denkwij
ze zij. Ai dezen die lijden voor hunne
gedachten, vinden in ons vurige verde
digers. Indien de katholieken vervolgd
waren, zouden wij de eersten zijn om
hunne verdedigiugop te nemen, daarin
het voorbeeld volgende dat de groote
eugeische liberaal Gladstone gegeven
beeft, die groote kampioen der misken
de rechten van de Irlandsche katholie
ken. Wij eerbiedigen den priester, die,
getrouw aan zijne goddelijke zending,
de liefdadigheid en de liefde tot den
evennaaste roemt en oefent. Wie zou
nochtans onzen afkeer kunnen verwij
ten voor den plichtvergetenden pries
ter die (|e tweedracht en den haat
zaait. Wij willen dat de priester mees
ter zij iu de kerk. Maar wij willen ook
dat de burgemeester meester zij op het
stadhuis.
Spreker ontwikkelt alsdan de arti
kelen van het programma dat de libe
rale partij eerst zal uitvoeren wanneer
zij aan het bewind zal zijn. Die punten,
waarover de twee linkerzijden evenals
de chri8tene democraten t'akkoord zijn,
zijn zeer volksgezind in het land. Het
zijn het verplichtend onderwijs, den
persoonlijkeu dienstplicht en het alge
meen stemrecht met de evenredige
vertegenwoordiging voor de gemeente
en voor de provincie.
't Is eene schande voor ons land het
laatste gebleven te zijn van gansch
west Europa die het verplichtend on
derwijs niet besloten heeft. Eene de
mocratie die zich zelve wil besturen,
moet onderwezen zijn.
Wat den persoonlijken dienstplicht
betreft, het is onrechtvaardig dat eene
gansche klas ontsnapt aan het volbren
gen van den edeisten der plichten, de
zen van zijn land te verdedigen.
Spreker bekent dat hij eertijds te
genstrever was van het onmiddelijk
inrichten van het algemeen stemrecht.
Hij zou verkozen hebben dat men eerst
het verplichtend onderwijs zou inge
voerd hebben, ten einde kiezers te heb
ben bewust van hunne rechten en van
hunne plichten. Maar de domme stre
ken van ons kiesstelsel en de talrijke
kuiperijen die het begunstigden ver
gemakkelijkt hebben hem bekeerd tot
het algemeen stemrecht gevoegd bij de
evenredige vertegenwoordiging. De
vlaamsche liberalen hebben voor plicht
uit al hunne krachten te strijden om
deze hervorming te doen zegepralen op
het gemeente- en provinciaal gebied,
want het is dank aan haar dat de min
derheden eindelijk de handelwijze zul
len kunnen bewaken der klerikalen,
die nu alleen meester zijn van het
meerendeel onzer gemeentehuizen,
waar ongelukkiglijk te dikwijls de
schaamtelooste omkooping heerscht.
De aankomst eener liberale minderheid
in den gemeenteraad van Poperinghe,
zou namelijk vele schreeuwende mis
bruiken doen ophouden, niet alleen in
het beheer der belangen van de stad,
maar ook van deze der armen in het
bestuur der Godshuizen en vau het
Weldadigheidsbureel.
Ieder kiezer houdt het lot van het
vaderland in zijne handen, 't is daarom
dat, hoe arm men ook zij, men zich
wel moet wachten zich te 'laten beko
ren door het goud dat de klerikalen,
eeuwige vrienden van het bedrog en
van de omkooping, altijd zuilenzoeken
met geheele handvollen te zaaien.
Denkt dat het stemrecht heilig is en
dat het te verkoopen een smaad is dien
gij zoudt aandoen aan onze waalsche
bloeders die bun bloed gestort hebben
om het te veroveren.
Deze redevoering, dikwijls onder
broken door do toejuichingen, heeft
op de toehoorders een diepen indruk
gemaakt die een goed voorteeken is
voor de kiezing van 190G. 't Is hetgeen
de voorzitter, M. Eug. Roelens, zeer
wel doet uitkomen, die onder de toe
juichingen der gansche vergadering
vurig de kandidatuur aanbeveelt van
M. Ernest Noif.
Daar de meeting tegensprekend is
vraagt de heer Voorzitter of iemand
iets weet te zeggen op hetgeen M.
Thooris komt uiteen te zetten. Geen
een liberaal staat op, alleen een dap
pere ouderling komt het publiek ver-
geestigen met te vertellen hoe hij de
absolutie geweigerd is geweest gedu
rende zeven na een volgende jaren om
dat hij lid was der Philharmonie. Hij
betreurt niets aangezien hij altijd ge
lukkig is geweest naar de feesten te
komen die door de Maatschappij gege
ven werden en dat hij er zich altijd
goed vermaakt heeft.
Niemand het woord meer vragende,
heft M. Roelens de zitting.
De bijval is niet minder geweest te
Rousbrugge.
Wij ontleenen aan onzen uitmunten
den confrater le Réveil de Bruges het
volgende verslag
De liberale Meeting van Rousbrug
ge was voorgezeten door M. De Gra,
deurwaarder der streek. In de zaal der
herberg A VOmnibus verdrongen
zich een honderdtal boeren, zelve ver
wonderd zoo talrijk te zijn, wanneer
het schoon weder, prijskampen voor
het visschen en prijskampen voor het
bolspel hen uitnoodigde tot de oefenin
gen in openlucht.
s Niettegenstaandedat, hebben zij ge
durende een groot uur M. Baekeroodt
van Brugge aanhoord die voor ontwerp
zijner voordracht genomen had Het
liberalisme, zijn verleden en zijne toe
komst De opsomming der groote
hervormiogen die het land aan het li
beralisme verschuldigd is, boezemde
de toehoorders veel belang in. Zij
deden alsdan al hunne sympathie blij
ken voor het programma der linker
zijden. De slotrede die den val begroet
te der klerikale regeering, verwekt
door dezen zelve die men voor immer
aan het klerikalisme verbonden was,
de vlaamsche boeren,'die gretig zijn
naar vrijheid en onafhankelijkheid,
deed levendige toejuichingenontstaan.
s> Men ziet het, in de verst afgelegen
hoeken onzer provincie, bekomen de
propagandisten het beste, het ver-
troostendate onthaal.
Aangeziën er spraak is van le Réveil
de Brugesveroorloven wij ons onzen
dapperen en geachten confrater te doen
opmerken dat er eene vergissing geslo
pen is in het verslag dat hij aan de
meeting van Poperinghe toewijdt. Hij
schrijft, inderdaad, dat geene liberale
voordracht in deze stad was ingericht
geweest sedert dertig jaren. Dat is on
nauwkeurig. Vergaderingen hebben
plaats gehad namelijk gedurende den
tocht voor de herziening der Grondwet
en bij eike wetgevende kiezing voor
dewelke er strijd was.
Wij hopen dat onze confrater wel
zal willen zijne vergissing bekennen en
de zaak verbeteren.
Vraaggericht door M Ernest NOLF,
in zitting van Dinsdag 13 Juni 1905,
aan M. da Smat de Naeyer, minister
van financiën en openbare werken
Ten gevolge van een geweldig on-
weder, vergezeld van eene groote vlaag
van hagelsteenen zijn gansche oogsten
vernield geweest, Zaterdag 10 Juni 11.,
in de omstreken van Yper en bijzon
derlijk op het grondgebied der ge
meenten Boesinghe, Langemarck, Poel-
capelle, Bixschote, enz.
n Zou de Regeering niet kunnen
tusschenkomen bij middel van een bij
zonder crediat of anders ten voordeele
der landbouwers slachtoffers van deze
gebeurtenis van overmacht
Antwoord gedaan door M. de Smet
de Naeyer in de zitting van 20 Juni
Zooals de Regeering het verschei
dene keeren verklaard heeft en name
lijk inde zittingder Kamer van 20 April
1898, zou er geen sprake kunnen zijn
schadeloosstellingen toe te staan ten
laste der openbare schatkist, aan de
landslieden wier oogsten komen ver
nield of beschadigd te worden door
de onweders, niet meer dan aan de
andere bijzonderen door rampzalige
gebeurtenissen beproefd.
b Volgens het artikel 37 der wet van
15 September 1807, kan er, in de ge
vallen bedoeld door de verschillige
vragen, kwijtschelding of verminde
ring der grondlasten toegestaan wor
den. Vanaf den 15 dezer maand heb ik
den plaatselijke ambtenaren van den
dienst der rechtstreeksche belastingen,
de onderrichtingen doen herinneren,
gegeven met het zicht op de toepas
sing der schikking van bedoelde bepa
ling. Die onderrichtingen noodigen
voornamelijk de burgemeesters uit ten
spoedigste een uittreksel op te maken
der verliezen, bestemd om de vraag van
vermindering van belasting te vervan
gen die zou moeten gedaan worden
door de belanghebbende lastenbeta-
lers. j>
In zitting van 15 Juui richte M.
Buyl de volgende vraag tot den heer
minister van financiën en openbare
werken
M. Buyl. Het geweldig onweder,
waarvan ik in mijne vraag van laats-
leden Dinsdag de droevige gevolgen
aanstipte voor de omstreken van Oos
tende, heeft inzonderheid aanzienlijke
verwoestingen aangericht te Aiiddel-
kerke en omgeving groensels en
oogst zijn bijna geheel vernield hui
zen en stallingen hebben groote schade
geleden het water stond op sommige
plaatsen tot 80 centimeters hoogte en
men heeft de meeste moeite gehad om
de beesten te redden uit de stallen en
de weiden.
Op verzoek van talrijke mijner last
gevers, ben ik zoo vrij aan te dringen
bij den geachten heer Minister opdat
hij de slachtoffers van het groot onge
luk, niet alleenlijk, overeenkomstig-
art. 37 der wet van 15 September 1807,
teruggave zou doen van hunne grond
lasten voor het loopend jaar, maar ook
opdat hij het loffelijk initiatief zou ne
men aan de Kamer een bijzonder kre
diet voor te stellen om die diepbeproef-
de arbeiders- en landböuwgezinnen, in
zekere mate, ter hulp te komen.
Mde Smel de Naeyerminister, gaf
hetzelfde antwoord als hierboven.
IN