Belangrijk bericht. I
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 7" September 1905.
Eerste jaar. IV 45.
De kiezerslijsten voor
1906-1907 liggen ter
inzage van het publiek tot
51 October, laatsten nut
tigen uitstel voor de te
maken reclamaliën.
Het is de plicht van alle
liberaal, na te zien of zijn
naam op die lijst voor
komt met hei getal stem
men waaraan hij recht
heeft en eventueellijk alle
vergissing kenbaar te ma
ken aan het Comileit der
liberale Associatie, Semi
nariestraat.
Verplichtend Onderwijs.
En zij dan
Weg met de Belastingen
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des iïondecdttf/S. Vires acquirit eundo.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixmudest
gansch België en 't buitenland evenals de Not
gezonden worden ten bureele van dit blad.
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag rnidd;
aai, nr 33, te Yper. De aankondigmgen van
iriale en Rechterlijke aankondigingen mffgen
Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
ig vrij en onderteekend toe te zenden.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Ken jaar, Fr. 3-00.
Voorstad: Een jaar, Fr 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Ken der grootste hinderpalen welke
dienen uit den weg geruimd te wor
den het kan niet genoeg herhaald
zijn om gemakkelijker te komen
tot de volksverheffing is de onwe
tendheid uit het volk bannen met het
van jongs af te leiden op de ladder
der wetenschap, opdat het op tijd zij
ne eigenweerde zou kunnen schatten
en op gekomen stond zijne rechten
als mensch z>u kunnen eischen.
Daarom zeggen we in volle over
tuiging dal het onderwijs zoo noodig
gegeven is aan den menschals bezorgd -
beid aan den teederen boom waarvan
men later de vruchten wil genieten
zonder bezorgdheid zal hij voor vol
wassen te zijn, krom groeien vallen
en lol niets vergaan, zonder eenig
goed of voordeel aan de natuur weer
gegeven te hebben.
Zoo mag in vergelijking gesteld
worden een volk, bij wie't onderwijs
verwaarloosd wordt, t mag nog inge
boren gaven bezitten, t zal op het
einde de weerkaatsing zijn van het
laatste der veelvuldige afgietsels van
een beeld, dat op het einde een niet-
deugende domme plaasterklomp is
geworden.
Voor een onwetend volk welvarend
zijn is zoo onmogelijk als een blinde
een tweegevecht opdringen met nen
scherpzienden persoon, hij zal u ant
woorden, onmogelijk, ik moest eerst
daglicht hebben 'dat zoo een volk
werke en zwoege, altijd zullen er ee-
mge slimme zamen op uit zijn het
door dwang of looze trekken de eerste
vruchten van zijnen arbeid af te per
sen Opstaan zal het niet zoolang zijn
geest verstompt is en het onwetend
blijft.
Zie in België, wat is de groote oor
zaak van het stoffelijk en zedelijk ver
val van het volk, wie is er de schuld
van dat de kinderen tot over korten
l'jd in de fabrieken en steenovens
werden gezet aan 10 of M jaren oud,
nu nog van aan dezen ouderdom
°p het veld moeten werken, om daar
van jongs af hunne geesten te ver
stompen en hunne ledematen aan de
verkwijning bloot te stellen De on
wetendheid
Wat is de oorzaak van den vrou
wenarbeid in de tabrieken waarvan
de kindersterfte het ijselijk kenteeken
en deaanhoudende werkeloosheid der
manspersonen het treurig gevolg is
Altijd de onwetendheid.
En hoe dat Omdat hunne voorko
menden te weinig hunnen geest zijn
ontwikkeld geweest die nooit vatbaar
was voor eenig gedacht van kopver-
heffing, omdat ze te slaafsch bogen
voor eenige mannen, zooals de bel -
gische katholieken, die er alle belang
bij had ien het volk onwetend te hou
den om het des te gemakkelijker te
kunnen uilbuiten.
Laat ons het onderwijs verplichend
maken en een goeden stap zal voor
waarts gedaan worden tot de vermin
dering der klienteel van verbetering-
scholen, rasphuizen en gevangenissen
waar meest de kostgangers ervan
binst hunne kinderjaren op de straat
het begin van luiheid hebben opge
daan en den verpestenden stank van
ontucht en zedeloosheid hebben in
geademd, bloemen die ontluiken
moesten voor de zon eener lieve maat
schappij, maar die door gemis aan
opvoeding van het beschaafd wereid-
tooneel zijn weggerukt geworden
Door den verplichtenden school-
gang zou men dwang opleggen aan
de ouders zeggen de kierikalenaan
de slechte ouders die zich onverschil
lig houden aan de toekomst hunner
kinderen, ja, goede ouders dienen
niet gedwongen te worden deze doen
al het mogelijke om hunne kinders
zooals het betaamt op te voeden.
Met vrijen keus van school, want
alle gedachten moeten in vollen eer
bied gehouden worden, dat de ouders
hunne kinderen geven in de handen
van meesters naar hun gedacht, en ze
zullen opgebracht worden zooals de
natuur het vraagt volgens 's ouder,
wil.
Dat we maar korte jaren meer van
dergelijke wetten af zijn blijkt uit de
machtige volksbeweging die sedert
eenigejaren is tot stand gekomen, tol
groot spijt der klerikalen die het ge
waagd hebben door allerhande loen-
sche middelen die beweging tegen te
houden, maar dwaas hebben zegehan-
deld want wee hem die zich voor
den volksstroom plaatsen durft,
reeds zijn ze meegesleept en in de
diepte zullen ze verdwijnen, iedere
kiezing komen ze nog eens naar adem
snakkend boven water om dan dieper
en dieper te zinken, eens geheel ten
gronde, zullen de goudkoopen hun
toelaten eene laatste sparteling te ge
ven, waarna de kreet der verontweer-
digde volksmenigte de verpestende
geur zal zijn hunner rottende been
deren.
Niet langer dan toekomende jaar
zullen wij die zinking van eerste klas
beleven.
De offiCieele en officieuse verdedi
gers het millloenenverbrassersministe-
rie zitten al verscheidene maanden op
denzelden weer te zagen
Z'j willen mordicus bewijzen dal
wanneer bij de toekomende verkie
zingen de el erica Ie meerderheid uit
eengedreven wordt, de liberale partij
daarom niet in staat zal wezen de
teugels van hel bewjnd in handen te
nemen.
Als bewijs roept de clericale pers
het voorbeeld in van Gent, waar het
liberaal bestuur bestreden wordt door
den radico-socialistischen groep.
Moest dezelfde toestand zich in de
Kamers voordoen zeggen zij
dan zou een liberaal ministerie den
steun missende van de socialistische
minderheid aan het bewind niet
kunnen blijven.
De clericale gazetten zijn overge
lukkig deze bewering te kunnen voor-
uitstellen, maar zij vergeten ons te
zeggen welk een ministerie zij dan
wel voorden dag zouden willen zien
komen, wanneer de katholieke meer
derheid uiteengedreven is.
Zouden de clcricalen de pretentie
hebben dan toch nog aan het bewind
te blijven, onder voorwendsel dat zij
nog altijd afzonderlijk genomen -
den slerksten groep vormen in de
Kamer.
Maar dat is onmogelijk
Hunne meerderheid verliezende
tegenover de twee andere politieke
groepen bij de toekomende verkie
zingen, kunnen de clericalen onmo
gelijk het bestuur in handen houden,
aangezien dit bestuur feitelijk zijne
veroordeeling ondergaat door de uit
spraak van het kiezerskorps.
De clericalen drijven toch zeker de
onnoozelheid zoover niet van te ver
onderstellen en te verhopen dat zij
dan nog steun zouden kunnen vinden,
hetzij bij de liberalen, hetzij bij de
socialisten
Wanneer geen enkele partij in de
Kamer de meerderheid heeft is het
zeker en onbetwistbaar, dat de libe
ralen, steunenJèop den socialistischen
groep, beter en zekerder de regee
ring in handen zouden kunnen nemen
dan de clericalen, die ook den steun
van eene andere partij zouden moe
ten inroepen.
Wij zeggen beter en zekerder, niet
omdat de liberalen minder de socia
listische leerstelsels verwerpen dan de
clericalen, maar omdat zij door de
bcteekenis zelve van den kiesstrijd
nader lot de socialisten dan tot de
clericalen zouden staan.
Zonder verbintenissen tegenover
malkander te hebben aangegaan, zon
der iets van de zelfsstandigheid of
eigendommelijkheid hunner partij af
te staan, betrachten liberalen en so
cialisten gezamentlijk de omveiwer
ping van de clericale regeering. Daar
bij hebben zij gemeenschappelijk op
hun programma eenige hervormin
gen van primordiaal belang, waarop
de twee anliclericale groepen het na
genoeg eens zijn, zooalszuiver alge
meen stemrecht met K V. algemee-
ne leerplicht, afschaffing van de
plaatsvervanging, enz enz.
Er is daar een werkveld, een pro
gramma van hervormingen, zoo ge
wichtig, zoo uitgebreid, en er is
zoodanig eene levenkwestie voor den
vooruitgang der vrijzinnige gedachten
en voor het ontslaan van volksgezin
de hervormingen aan verbonden, dal
men van de wijsheid der vooruitslre-
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
vendsle democraten verwachten mag
dat ze niet lichtzinnig in die voor
waarden het liberaal ministeriezouden
dwarsboomen.
Ziedaar eene kans al is het ook
maar eene kans en eene hoop,
waarop de clericalen niet mogen re
kenen.
Aangenomen dat, tengevolge van
de toekomende kiezingen, geen enke
le van de drij partijen de meerderheid
in de Kamer heeft, dan is het toch
altijd zeker dal de liberalen alsdan
meer kans en meer titels zouden heb
ben om te kunnen regeeren dan de
clericalen, waarvan het programma
en het bestuur komen veroordeeld te
worden door de meerderheid van 't
kiezerskorps
Het is onder dezen kreet dat de
clericalen er in gelukt zijn voor een-
en-Lwintig jaren het bewind van het
land in handen te krijgen.
Hebben zij de belastingen afge
schaft of verminderd
Gij zijt er wel mêe
Niet alleenlijk hebben zij al de be
lastingen die vroeger bestonden be
houden, maar zij hebben daarenboven
nog een aantal nieuwe contnbutiën
en rechten ingevoerd op allerhande
eet- en koopwaren.
Rechten van 30 fr. per 100 k. op
het gevogelte.
Rechten van 30 fr. per 100 k. op
het ingelegd wild.
Rechten van 15 fr per 100k. op het
ingelegd vleesch.
Rechten van 30 fr. per 100 k. op de
suikerwaren.
Rechten van 175 fr. per 100 k. op
de ingelegde waren met alcool voor
bereid.
Rechten van 4 fr. per 100 k. op hel
havermeel.
Rechten van 3 fr. per 100 k. op de
bloem.
Rechten van 500 fr. per 100 k. op
de safraan.
Rechten van 20 fr. per 100 k. op de
ananas, druiven, enz.
Rechten van 30 fr. per 100 k. op
het fruit in bakjes.
Rechten van 18 fr. per 100 k. op de
honing.
Rechten van 10 fr. per 100 k. op de
gist.
Rechten van 20 fr. per 100 k op de
boter en de margarine.
Rechten van 15 fr. per I00 k. op de
ingelegde visch.
Rechten van 6 fr. per 100 k. op de
fijne zeep.
Rechten van 400 fr. vermeerdering
per 100 k. zijde.
Rechten van 3 tr. per 100 k. op de
haver.
Rechten van 200 fr. vèrmeerdering
per 100 k. tabak.
Voegt daarbij de rechten ingevoerd
op de drukwerken, het lijnwaad, het
leer, de rijtuigen, de uurwerken, de
wijnen, de genever, de alcool de
rechten op het vee: 3a 4 fr. voor
vaarzen en stieren, 5 fr. voor ossen
en kalvers. 2 fr. per kop voor de scha
pen, 1 fr. per kop voor de lammeren,
15 fr. voorgeslacht vee, 30 fr. voor
DE WEERGALM
