Stadsnieuws.
BERICHT
Arm Vlaanderen
Eene stem uit het graf.
Een voorloopig geïmpro
viseerde bediende
der Stadsbibliotheek.
Buurt lijn van
Yper naar Diksmuide.
Gasontploffing
Het feest
der Onvermoeibaren.
De voorloopige kiezers-
lijsten voor de stad Ype1'
liggen ter inzage onze'
politieke vrienden in het
secretariaat der libera'6
Associatie, Seminaria
straat.
leening zal voorstellen. Wat meer is
deze zaak zal weldra op de dagorde
verschijnen
Niemand het woord meer vragende
wordt de openbare zitting ten 6 ure
geheven.
De schoolstrijd woedt op den buiten
erger, nijdiger en venijniger dan
ooit. niet meer voor de schoone ziel
van het kind, maar om aan subsidiën,
aan schijven te geraken het goud
stuk is de groote God, franken dat
zijn heiligen, centjes dat zijn engels
uit den hemel. Liegen en bedriegen,
lasteren, bedreigen, broodrooven, ar
men en weduwen verdrukken, dat is
al christelijk, al katholiek, al goed,
als het maar helpen kan om de kin-
ders over te leveren in de klauwen
van paters en nonnen van alle kleur
en geur.
Verledene week Dinsdag rond 8
ure's morgens op een onzer buiten
dorpen stond eene vrouw zichtbaar
smertelijk aangedaan aan de deur der
gemeenteschool nevens haar stond
haar elfjarig zoontje bitter te snikken.
Het moest eene pijnlijke boodschap
zijn, die zij gingen afleggen 1 En in
derdaad, inlichtingen genomen heb
bende, vernamen wij dat moeder en
zoon gingen afscheid nemen van den
onderwijzer, dien zij sedert lange
jaren kennen en beminnen en die
hun volle vertrouwen geniet, en dat
de zoon tegen heug en meug, zou op
school gaan bij de Broertjes, die
die... och, mijn God, erbarming 1
De zeer hoogweerdige heer Pastor
was bij den eigenaai op het kasteel
gegaan, en de kasteelheer had aan de
moeder de boodschap laten doen. dat
zij haren jongen uit de gemeente
school moest trekken en hem naar de
Broeders zenden dat haar pacht toe
komend jaar uit is. en als het noodig
was dat Mijnheer haar zelf zou gaan
spreken 1
Kerels, die niet achteruitgaan eene
weduwe met broodroof te dreigen om
haar heur kind te ontstelen en hel
naar eene Broerkenschool te slepen,
die noemt men lafhertige schurken bij
alle beschaa'de volkeren.
Arm Vlaanderen, wanneer schudt
gij dwingelandij en slavernij van uwe
schouders, wanneer komt de verlos
sing Wanneer schijnt het glazende
licht der rede
Wijlen Jan Van Bijswijck was een
der eerste slachtoffers der klerikale
wraaklust die bij besluit van 30 Sep
tember 1884 afgesteld werd van zijn
ambt van leeraar bij de afgeschafte
jongensnormaalschool van Antwer
pen, en alsdan aan minister Jacobs,
den volgenden hartroerenden brief
schreef
Antwerpen, 30 October 1884.
Den heer V. Jacobs, minister van
het inwendige en van het schoolwezen
te Brussel.
Heer Minister,
Ik heb de eer u de ontvangst te mel
den uwer aanschrijving van den 30sta
der vorige maand waardoor mij mijne
bediening als leeraar bij de Normaal
afdeeling voor onderwijzers te Ant
werpen opgezegd wordt.
Toen ik dit factum ontving, waren
wij in gezelligen buiselijken kring
bijeen. Ik opende en las vluchtig.
Ik heb de eer... ontslagen van uwe
bediening...bedank voorde diensten.
hoogachting.
En onder aan een handteeken in au-
tographie.
Het zou te afmattend zijn, inder
daad, indien gij alle dergelijke stuk
ken, die uit uwe bureelen komen,
eigenhandig teekenen moest.
Een geautographieerd handteeken,
dat heet in het fransch, zoo ik mij niet
vergis, grifie of klauwe zou dit het
zinnebeeld zijn van uw ministerschap
Och, heer minister, er zijn bij ons
noch tranen, noch tandengeknars ge
weest. Ik ben advokaat, ik heb eene
broodwinning Maar bij de ontvangst
van uwen brief bekroop mij een diep
medelijden, voor hen die dat niet zeg
gen kunnen.
Ik verbeelde hem mij, dien brief
binnenvallende bij eenen bescheiden
onderwijzer, er losbarstende als eene
bom, zijn gezin met tranen overstel
pende, wanhoop en lijden aanbrengen
de. Want de droeve werkelijkheid lag
daar open gespreid voor mijn oog. Ik
hield tusschen de vingers een dier on
geluksboden, die gij over theel het
land heen zendt Niets maakt zoo'n die
pen indruk.
'tis dus waar, zei mijn vrouw, wat
de dagbladen schrijven.
Natuurlijk
En zij die geen ander bestaan
hebben
Moeten maar zoeken.
En als ze niet vinden
Dan is het de ellende.
Maar dat is verschrikkelijk Af
schuwelijk
Heelemaal.
Terwijl had het kind, tusschen ons
beiden ingezeten, schippekenveeren
gemaakt van uwen brief. Het begreep
niet. Trouwens het is een der gelukki
gen. Het zal zijne moeder niet zien
weenen, zijn vader niet zien knarsetan
den door uw schuld.
Ik hield er aan 11 te zeggen, heer Mi
nister, welk onthaal uwen brief ten
ontzent te beurt viel.
Indien allen, over wie uw klauw
zich heenstrekt, u even vrijpostig
schrijven, zult gij een aardig dossier
hebben om mee te brengen naar uwe
advokaten studie, als gij daar zult te-
rugkeeren om uit te rusten van de ver
moeienissen des bewinds En zoo het u
eenmaal onder de hand valt in later
dagen, wanneer gij, afgemat van poli
tiek en jaren, in uwe geweten als
mensch, de daden van uw minister
schap zult gedenken, dan zult gij het
verbranden, het dossier, opdat uwe
kinderen het na u niet terugvinden.
Maar ik vergis mij, dit dossier zal
niet bijeengebracht worden. De ande
ren zullen u niet durven schrijven. Zij
hebben vrouw en kinderen, om hun
nent wil moeten zij zich vastklampen
aan hun wachtgeld en stilzwijgend de
met gal en edik doorweekte spons uit
zuigen die gij hun nog voor eenigen
tijd toesteekt.
En op dit stilzwijgen, rekent gij
Door eene zonderlinge tegenstelling,
maar die u eigen is, paait gij uw gewe
ten, met den nood zeiven die gij sticht.
Mijn gevoel echter is verschillend en
ik maak er gebruik van.
Ik maak dezen brief openbaar waar
in gij lezen kunt, welke gevoelens mij
te wetent bezielen.
Mijne gevoelens, het ware weinig.
Maar ik durf bevestigen, dat alle
stiefmoedige harten er in deelen.
Aanvaard er nogmaals, Heer Mini
ster, de trouwe uitdrukking van
Jan Van Rijswijck.
De bevoegde overheid heeft den
portier der Bibliotheek verheven tot
het ambt van bibliothecaris in ver
vanging van M. Liégeois, die in va-
cantie vertrokken is. Wij zijn van
gedacht dat de vernedering die zij
dezen heeft doen ondergaan onver
schoonbaar is, aangezien wij aan den
nieuwen titularis de noodige be
kwaamheid niet toekennen om eere
te doen aan zijne bevordering.
In plaats van eenen last te leggen
op den portier die zijn ambtsbevoegd
heid overtreft, zou de bevoegde over
heid beter gedaan hebben met heel
eenvoudig de Bibliotheek te sluiten
de liefhebbers van lezen zouden
zich niet nutteloos verplaatst heb
ben en hadden zich niet moeten wen
den tot eenen bediende die niet in
staat was hen in te lichten.
Men zal ons ook toelaten het feit
afkeurend te beoordeelen M. Lié-
geois in vacantie te laten vertrekken
op een tijdstip dat, ten gevolge der
hervatting der klassen en van de
herneming der rechtszittingen, zijne
tegenwoordigheid vooral noodzake
lijk was in de Bibliotheek.
Het is wenschelijk voor eene stad,
bediend te zijn door buurtlijnen be-
hoorende aan dezelfde Maatschappij
of Compagnie.
Het is zeer zelden twee maat
schappijen te zien overeenkomen,
dikwijls doen zij malkander den oor
log aan en met hunne uurtabellen
lijden de reizigers.
Indien wij op deze zaak terugko
men is het niet om onze stadhuisman
nen tot betere gevoelens te doen
terugkeeren, maar wel met de hoop
de Koophandelskring uit zijne onver
schilligheid en uit zijne gevoelloos
heid te zien treden.
Wij roepen dus zijne aandacht op
het uuraanwijzer, zoo onvoordeelig-
lijk geregeld der lijn van Elverdin-
ghe naar Diksmuide.
Inderdaad, wanneer men van Yper
vertrekt ten 7 ure 47 m. 's morgens,
komen de reizigers ten 10 ure 10 m.
te Diksmuide, zij missen den trein
van Nieupoort van 9 ure 43 m. en
het is zeer waarschijnlijk dat zij de
zen van Veurne zullen missen, te re
kenen van den in October.
Om van Yper naar Diksmuide te
gaan met die correspondentie ge
bruiken de reizigers zooveel tijd met
den tram als met den spoorweg.
Wij vestigen de aandacht van wie
het toekomt, dat de seinen bij het
naderen der brug nog niet geplaatst
zijn.
Daarenboven de brug bevindt zich
in eenen erbarmelijken toestand en
de tanden der engrenage, dienende
om de brug te draaien, zijn gebro
ken.
Zal men wachten tot dat er een
ongeluk gebeure om den aannemer
te verplichten zich te schikken naar
hot lastenkohier.
Vrijdag morgend rond 7 1/2 ure
luidde de brandklok en tien minuten
later, eene eeuw wanneer het vuur
zijne verwoestingen doet, bevond
zich het pompierskorps op de Van-
denpeereboomplaats, ontvouwde zij
ne toestellen vóór het prachtig huis
van M. Louis Vandoorne, waar eene
schrikkelijke gasontploffing gevolgd
van brand kwam uit te barsten.
Eene schrikkelijke kolom van vuur
en rook kwam uit eene kamer van
het eerste verdiep.
De brand ging eene ramspoedige
uitbreiding nemen zonder de hulp
der pompiers en van een talrijk pu
bliek die ter plaats der ramp toege
sneld waren.
Na een half uur pogingen werd
het vuur beperkt, maar de verliezen
echter veroorzaakt door het vuur en
het water zijn aanzienlijk en zelfs ten
deele onherstelbaar, de paneelwer
ken Louis XV van verscheidene ka
mers van die oude heerlijke woning
waren geheel vernield.
De brand heeft zijnen oorsprong
gevonden in eene gasontploffing en
een zeker oogenblik heeft men ge
vreesd voor ongevallen van perso
nen, des te meer dat men bij de eer
ste opschudding van het verdiep een
jongeling zag wegdragen die half
verstikt was.
Het is in de kamer dat die jonge
ling betrok, vriend der familie, dat
de ontploffing gebeurde.
Zich onpasselijk gevoelende, deed
de jongman een geneesheer roepen
zoohaast deze toekwam bestatigde
hij een sterken gasreuk, de genees
heer besloot aan een begin van ver
stikking bij den zieke, maar onge
lukkiglijk, om de ontsnapping te
zoeken, werd een solferstek aanste
ken en aanstonds deed zich eene
schrikkelijke ontploffing voor, die
den brand veroorzaakte, maar die
gelukkiglijk geen leed veroorzaakte
aan de aanwezige pejrsonen.
Men is echter verschrikt als m
denkt aan de ramp die men zou kif0
nen te betreuren hebben gehad zj1'
wel door de verstikking als door T
ontploffing.
Bemerkt tusschen de aanzienlijk
personen die bij den brand tegenG
woordig waren buiten hetgeen dat
overblijft van het korps officieren
der pompiers, den heer Burgemeester
Colaert, den heer Majoor Ligy, (jen
Raadsheer Sobry, den bediende van
het gas Raadslid Vanderghote, de
politiecommissaris, den bevelhebber
der gendarmerie, enz., enz.
Men weet nog niet hoe de ontsnap
ping zich heeft kunnen voordoen
daar de compteur gesloten was ge
bleven.
De schade is bedekt door de ver
zekering.
Zondag 11. had het eerste winter
feest plaats gegeven door de maat
schappij Onver vloeibaren, onder het
voorzitterschap van M. J. Didier.
Het openingstuk voor harmonie
werd met veel geluk uitgevoerd on
der het bestuur van den heer Tasseel.
Dan had men de bewegingen voor
het boksen, voor de jonge afdeeling,
die uitgevoerd werden met een won
derbare juistheid.
Mej. Zulma Devers, lid der Vlaam-
sche Ster, vergastte het publiek met
eene schoone romance en verwierf
veel bijval. Zij werd teruggeroepen,
toegejuicht en nogmaals teruggeroe
pen.
Maar wat het eerste de«l op eene
merkwaardige wijze kwam sluiten
was het gebarenspel op touw gezet
door den heer Fl. Mailliard, en dat
ons deed denken aan een tooneeltje
van Robert en Bertrand. Men vraagt
bedienden, was de titel van het spel,
en die bedienden waren gauwdieven,
die na de kas geruimd te hebben
veel spel opleverden aan politie en
gendarmen, die gekomen waren om
ze gevangen te nemen. Dit gebaren
spel werd meesterlijk uitgevoerd en
de heer Fl. Mailliard haalde eere
van zijn werk.
Het tweede deel was niet min ver
makelijk en merkwaardig dan het
eerste. Men oordeele er over
Een schermspel door de heeren
Marx en Brusselmans.
Eene schoone romance, gezongen
door den heer A. Maes.
En het ballet der hoveniers, het
zelfde dat zal uitgevoerd worden in
het weldadigheidsfeest.
Eindelijk kwam een prachtig dans
feest, vol levendigheid en vroolijk-
heid het zoo aantrekkelijk feest der
Onvermoeibaren sluiten dat eere doet
aan de inrichtingscommissie en aan
den heer Voorzitter der Maatschap
pij.
Wij sturen hun onze hartelijkste
gelukwenschen voor het inrichten en
voor het uitvoeren van dat aange
name feest.
De geneesheer DE ROO, heefi
de eer het publiek kenbaar te
maken, dat te beginnen met
OKTOBER toekomende, hij zij&e
raadplegingen zal geven in zij"
nieuw huis, Statieplaats, Hoek
der Nlaloulaan.
==0^?-,
