Stadsnieuws.
Geen man, geen eenl,
geen kanon meer
Een nieuwe
Schoolopziener.
Leening van 850,000 fr.
Een openbaar gevaar.
Een te volgen voorbeeld.
Groot nieuws.
Vlaamsch Tooneel.
bende jezuiet, te Leuven verblijvend,
de oom is van de twee prefekten.
Dat is thans voldoende om vooruit Ie
komen.
Onder dezen kreet kwamen de kleri
kale leugenaarsin 1884 aan 't bewind.
En dat zij hun woord... gehouden heb
ben, blijkt eens te meer uit hetgene
volgt
Iu 't kamp van Baverloo wordt eene
nieuwe kazerne gebouwd die 260,000
frank zal kosten.
De kazerne van Herckenrode te
Hasselt wordt vergroot en dit werk
kost 110,000 fr. Delaatsteaanbesteding
der kazerne der rijkswacht te Elsene
komt te staan op 120,000 fr.
Voor een nieuw krijgshospitaal te
Doornik vindt men 168,000 fr. gereed
liggen en Moutier-sur-Sambre krijgt
eene nieuwe gendarmerie van 82,000
frank.
Leve de partij der... valsche belof
ten
Eerlang zal door minister de Trooz
een schoolopziener voor 't onderwijs
der moderne talen in de Athenea van
België benoemd worden.
Verscheidene^ namen van voorname
leeraars worden vooruitgezet, mitsga
ders ook enkelen van klerikale school
vossen zonder bekwaamheid en ver
dienste.
't Is natuurlijk in dit bijzonder soort
dat M. de Trooz zijnen man uitkippen
zal.
De stad zal eene nieuwe leening
aangaan van 850,000 fr. de zaak is
besloten. Het is sedert lang dat wij
vuuüciu ïicuucn udi net KOStDaar
beheer der klerikalen zou uitloopen
op eene nieuwe leening, deze die
aangegaan is geweest bij hunne aan
komst aan het bewind spoedig opge
slorpt geweest zijnde, het zij eene
verhooging van belastingen. Weldra
zullen wij het eene en het andere
hebben.
De nieuwe leening zal dienen om
de kwestie der waters op te lossen.
Werken zullen ondernomen worden
aan Dickebuschvijver met het doel
den omvang ervan te vermeerderen
met de oevers te verhoogen, uitgave
die geschat is op 150,000 fr.
Het overige der leening zal be
steed worden aan de herstelling der
Halle en der hoofdkerk. De ontwor-
pene werken zijn geschat voor de
Halle op een half milloen voor de
hoofdkerk op 600,000 fr., maar de
Staat en de Provincie komen er tus-
schen in die uitgaven.
Eindelijk, altijd met behulp der
leening, zal het bestuur ons begifti
gen met eenen schouwburg en zal
het gevolg geven aan zijn zot ge
dacht onzen openbaren hof op te of
feren. In hetzelfde gebouw zullen
verschillige gemeentediensten geves
tigd worden, lijkstatie, politie, enz...
Het klooster der Arme Claren zal in
staat gesteld en veranderd worden
in museum het huidige museum
zal de gemeenteharmonie herbergen.
Eindelijk, om voldoening te geven
aan de liefhebbers van schieten, zul
len wij eindelijk eenen Standhebben;
door het feit zelve zal M. Colaert
een einde stellen aan de comedie die
hij gedurende jaren gespeeld heeft
en die bestond in elk jaar een crediet
in de stadsbegrooting te schrijven
van 30,000 fr. die nooit verteerd wa
ren.
Het is volledig
Het gas dat wij verbruiken is zelfs
niet gezuiverd Het bevat eene
groote hoeveelheid gezwavelde \a-
terstof of zwavelzuur.
Ziedaar wat nu dien schrikkelijlen
stank van rotte eieren uitlegt, diede
minste gasontsnappingen vergesl-
len, en die onaangename reuk lie
onze vertrekken vervult welke dtor
het gas verlicht zyn.
Het is ons een strengen plichtde
bijzondere aandacht te roepen op lat
ernstig punt der bevoegde ovene
den, en, daar wij geen betrouven
ïjiogen hebben in onze stadsovene-
den, wij klagen dat openbaar geviar
onzen medeburgers aan.
De «gezwavelde waterstof», of
stinkend gas is een geweldig -ver
gift. Het is doodelijk indien de at-
mospheer van een bewoond vertek
er inhoudt, al ware het maar ?en
kubiekmeter op 250 kubiekmefers
lucht De gasontsnappingen zijn lus
bijzonder gevaarlijk geworden. Tet
is oneindig waarschijnlijk dat het
begin van verstikking welke de gan-
sche stad zich nog herinnert, veroor
zaakt werd door de tegenwoorcig
heid van deze gezwavelde watersiof
Het bestaan van dat gevreesd ver
gift in ons verlichtingsgas, komt
voort dat dit niet gezuiverd is. Het
is eene zware onvergeeflijke fout, en
de gasmaatschappij laadt zich daar
door eene schrikkelijke verantwoor
delijkheid op den hals.
Maar het gevaar bestaat niet al
leen wanneer er eene gasontsnap-
ping is, het bestaat altijd, niemand
ontsnapt er aan. Bij kleine dosis
blijft het zwavelzuur nog zeer on
schadelijk maar zijne verwoestingen
zijn min treffend. Zijne uitwerksels
verklaren zich door hoofdpijn, nei
gingen tot braken, krampen, duize
lingen, enz. Wij zijn allen blootge
steld. Inderdaad, de vergisting aan
den bek die brandt doet nooit de ge
zwavelde waterstof geheel verdwij
nen en er verspreidt zich altijd eene
zekere hoeveelheid in de kamer. Dit
kunnen wij bestatigen aan den reuk
onzer medeburgers het is geen
reuk meer van gas dien wij gewaar
worden, het is een walgelijke reuk
vanvciuiLing. in aiwacnnng crus
dat een nieuw ongeluk, onherstel
baar ditmaal, de stad in de versla
genheid komt dompelen, is het zeker
dat wij allen, meer of min, zonder het
te weten, slachtoffers zijn van eene
langzame vergiftiging. Op den duur
zal de openbare gezondheid er door
aangetast worden. Dit is voor be
spreking niet vatbaar.
Het zwavel waterstofzuur biedt
nog andere hindernissen aan. Ont-
bindings iets een krachtige herlei
der en, ten dien titel maakt men er
een groot gebruik van in de chemi
sche nijverheden. In de vertrekken
maakt het spoedig de olieverfschil
derijen bruin met er het loodwit van
te ontbinden wordt de schildering
zwart. Het is juist dat wonder welk
de aanwezigheid van de gezwavelde
waterstof in ons verlichtingsgas ver
baden heeft. Op de plaats der ont
snapping was het plafond potloot-
zwart geworden.
En nochtans dat zou niet moeten
zijn
Dat zou niet moeten zijn, ten eer
ste omdat het niemand toegelaten
is zijnen naaste te vergiftigen, op
straf van schade en intresten en lijf
straffelijke vervolgingen. Dan, om
dat het lastenkohier der vergunning
van de openbare verlichting het uit
drukkelijk verbiedt in het art. 16.
DatM. Colaert eenen scheikundi
ge of eenen gasfabrikant gelast de
wijze van het gasmaken in de fabriek
te gaan nazien, hij zal terstond inge
licht zijn.
De plicht des Burgemeesters is dus
gansch afgeteekend. En wij weten
dat M. Colaert in zitting van den
Gemeenteraad op dramatische wijze
aan het publiek verzekerd heeft dat
het lastenkohier door hem streng
zou toegepast worden. Loutere co
medie
Het gas is niet gezuiverd, de con
trole wordt niet gedaan, wat aangaat
het toepassen van het lastenkohier,
M. Colaert zal er zich wel van wach
ten.
Moeten zijne vrienden, in wiens
voordeel Yper verraden is geweest,
niet veel geld winnen
Aangezien de zuivering van het
gas duur kost, wel 2 centiemen den
kubiekmeter, men zuivert het niet
Te slechter voor de Yperlingen
Aan 2,000 kubiekmeters per dag,
dat maakt 14,600 fr... winst 'sjaars,
bijna de jaarwedde van den bestuur
der Daarenboven, niet gezui
verde gas bevuilt de bekken en
de netten en vreet de looden buizen
weg nieuwe bron van winsten. En
om toch een behoorlijk licht te geven,
vergoedt men sedert eenigen tijd de
onzuiverheid van het gas door deze
vreeselijke drukking dis, in zekere
straten waar de buizen niet verstopt
of ongetwijfeld vol zijn, het water (1)
de bekken doet knetteren en eene
groote vermeerdering van verbruik
veroorzaakt: nog winst, altijd winst.
Ah noch M. Valcke, noch de
ingenieur der Groep Yperlingen wa
ren bekwaam te worstelen met den
bedriegelijken gunsteling dien M.
Colaert ons aankondigde. Nu dat
wij hem aan het werk zien, is het
wel de sterkste gasfabrikant van
Europa! Jammer dat hij zijnen tijd
in den vreemde doorbrengt. Het is
waar dat hij Vanderghote heeft
Maar wat kent Vanderghote van
het gas
Kent hij de eigenschappen van de
waterstofzuur
Weet hij alleenlijk dat dit bestaat?
Neen, niet waar
Dit alles gebeurt alzoo, geheel
eenvoudig in familie in den stillen
vrede dezer schoone godvruchtige
gewetens Het gas zuiveren, het
lastenkohier naleven, maar dat zou
te duur kosten Dat zou de dividen
den der aandeelhouders en de jaar
wedden der bedienden verminderen.
En daar onze invloedrijkste gemeen
teraadsleden allen of aandeelhouders
of bedienden zijn van het gas, bedient
men zich van het lasteukohier om....
er op te zitten met eene schoone een
parigheid, M. Colaert in het midden.
men lacht er mede.
Wat is nochtans de plicht der
stadsoverheid De voorziene boe
ten toepassen, controle houden over
de fabrikeering, en, aangezien de
niet zuivering van het gas eene over
treding van het lastenkohier en een
groot openbaar gevaar' is, er een
einde aan stellen en ten voordeele
der stad schade en intresten te eischen
en de wedergaaf dezer ongeoorloof
de winst. Dit alles is eenvoudig.
Wat zullen onze gemeenteraads
leden doen
Niets.
Maar dan wat blijft er de Yperlin
gen te doen over
Er andere nemen.
De klachten worden van langsom
talrijker nopens de ongedwongen
heid waarmede onze Brugsche gas-
fabrikanten ons behandelen spijts de
bepalingen van het lastenkohier dat
hunne vergunning regelt. Het is om
zich af te vragen of deze maar voor
geschreven zijn geweest om alle me
dedingers te verwijderen en alzoo de
zekere aanvaarding der vrienden van
M. Colaert te begunstigen. Het fs
insgelijks om zich af te vragen wat
er in het geheim gesmeed is geweest
opdat onze meesters alzoo veroor
deeld zijn tot de werkeloosheid in
tegenwoordigheid van onmiskenbare
misbruiken van allen aard. Zijn zij
danémet handen en voeten gebonden
en hebben zij de noodige onafhanke
lijkheid niet meer om te protesteeren
tegen de vrijpostige handelwijze der
Bruggelingen, die sedert dat zij zich
hier gevestigd hebben hen zichtbaar
over 't hoofd zien.
Wij hebben reeds eene geheele
reeks inbreuken op het lastenkohier
aangehaald, heden klagen wij er an-
(1) Bij voorbeeld de Diksmuide-en de
Rijselstraat, waar de klachten algemeen
zijn.
dere aan het gas dat zij ons leveren
is verrot, gevaarlijk en de verlichting
ontbreekt. s
Wij hebben vóór ons het verslag
gedaan aan den Gemeenteraad van
Leuven, betrekkelijk de uitbating in
regie der openbare en bijzondere
verlichting dezer stad.
Het verschil is groot met hetgeen
hier gebeurt. Te Leuven zorgt het
liberaal Stadsbestuur voor de belan
gen zijner lastgevers te Yper
kruipt het Stadsbestuur, M. Colaert
aan 't hoofd, vóór den concessionna-
ris die zijne zaken maakt en spot met
de reclamaties van het publiek.
M. Valcke is wel gewroken jam
mer dat deze wraak op den rug valt
van al de verbruikers en dat deze die
toegestemd hebben aan het verraad
der belangen van de stad Yper niet
alleen de slachtoffers zijn.
Bij besluit der Bestendige Deputa
tie, gedagteekend van 5 October
1906, is de Maatschappij van het
gas en de Electriciteit, die haren
zetel heeft te Brugge, bemachtigd
eene fabriek op te richten, op den
steenweg van Dickebusch.
Wij besluiten uit die verbazende
inlichting dat het soort barak Bar-
num, sedert een jaar uitgepakt in
eenen meersch van het Koophandels
kwartier, maar eene voorloopige in
stelling is en dat men binnen kort de
reusachtige fabriek (6000 km.) met
monumentalen voorgevel, Yperschen
bouwtrant, welke M. Colaert aange
kondigd heeft, zal zien oprijzen.
Te beter
Wat ons verwondert, het is dat
het een jaar is dat de invloedrijke
De Brouwer eene fabriek uitbaat
die niet toegelaten is.
Het is bepaald, onder alle opzich
ten^ de sterkste gasfabrikant der
wereld (heeft Colaert gezegd).
De wakkere tooueelkring De Vlaam-
scke Ster opzer stad opende j l. Zoudag
het tooneelseizoen met eene der mooi
ste vertooningen, die wij ooit hebben
bijgewoond. Ook was de schouwburg
letterlijk geperst vol en allen hebben
er zich vermaakt en genoten dat het
een plezier om zien was.
Eerst werd De Ware Schuldigen opge
voerd, eene komedie in vijf bedrijven
door Lod. Lievevrouw Ooopman. Het
is een stuk van eerste gehalte, vol van
dieproerende tooneeleu, uit het wer
kelijk leven gegrepen en die een on-
uitwischbaren indruk op den toeschou
wer teweeg brengen. Het krioelt van
treffende zedelessen en toont ten volle
waarin de opvoeding bij ons, vooral
wat de vrouw betreft, mank gaat en
hoe sommige ouders, uit ikzucht, de
oorzaak zijn van het ongeluk hunner
kinderen. Hot is een moesterwerk,
waarin al de personen goed afgetee
kend en naat de natuur geschetst zijn.
Daar n zien wij een toonbeeld van de
zelfopoffering door de onderliefde ver
wekt bij menseden an gemeene af
komst en ook hoe verre de zelfzucht
bij andere zoogpzegde lieden van den
deftigen stand gaan kan.
Daarin vertolkten de dames if Devers
en Hebbelynck wederzijds de rollen van
Alma,, jonge vrouw, Fieneoude moe
der, op eene ouberisp-lijke wijze. Jle
beer JOssieur, iu de rol van Nandt,
oude vader, heeft bij allen de welver
diende bewondering gewekt Hij was
onovertrefbaar van natuurlijkheid en
begreep ten volle de toe-taudeu, waar
in hij voorkwam. Hij is een volleerde
speler geworden. De' heer A GiloniQ
de rol van Tony, jonge kunstschilder,
was eenvoudig subliem en heeft dan
ook zijne lastige rol vertolkt op eene
wijze, zooals vakmannen alleen dat
kunnen. De beer K. Deweerdl, in de rol
van Doornaertwas, als naar gewoonte,
volkomen in zijn vak. (1) Met zijnen lot
te maken, zullen wij noch tijd, noc
inkt verspillenhij is sinds lang ge'560':
en hooggeschat en blijft altijd eve^
jong en talentvol. De heer L. Vancaw
po, in de rol van professor, speelde op
eene uitmuntende wijze en was op
hoogte zijner taak.
(1) Jammer dat hij n.et meer rolvast was-
(N. d. R-)
Wat do Ypoiling-cn ca van denken,
