Hoogeschool
Uitbreiding
De wereld rond.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 29n November 1906.
5 centiemen.
Derde jaar. N' 5.
L'lntelligence des
Animaux,
Vaccins el Sérums.
Fiédéric Mistral.
Voor den kwak.
DE SCHANDVLEK VIN BELG IE
Nalionale betoogiiig
verplichtend onderwijs
Eendracht maakt Maeht.
Verschijnende des SiimdertSngs.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar. Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Wen schrijft in bij den Uitgever, bixmudeslraai, nr 53, te Yper. - De aankondigingen van
ganscii België en't buitenland evenals de Notariale en Bechterlijke. aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Wen wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Üijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
Donderdag 29 November 1906,
om 18 u. 15
Cursus van M PELSEN EER, toe
gevoegde leeraar aan de Faculteit van
Wetenschappen van Gent
in 3 lessen met lichtbeelden.
Zondag 30 December 1906,
om 15 ure.
Voordracht van M. Pierre NOLF,
cursusgelastigde bij de Universiteit
van Luik.
Onderwerp
Zondag 13 Januari 1907, om 15 ure.
Voordracht van M. G. DWELSHAU-
WERS, professor bij de Faculteit van
wijsbegeerte van de vrije Universiteit
van Brussel.
Onderwerp
Maxim Gorki.
Zondag 3 Februari 1907, om 15 ure
Voordracht van Mej offer Nelly
LECREN1ER
Onderwerp
In de maand Maart 1907.
Voordracht met lichtbeelden, van
M. WAXWEILER, Bestuurder van
het Maatschappelijk Instituut.
Onderwerp
Pourquoi y a-t-ii unc question ouvrière
en Belgique
FRANKRIJK. Vermindering der
geboorten 1904, 818,001) 1905,
807,000 vermindering 11,000
Vermeerdering der sterfte 1904,
761,008 1905, 770,000 vermeerde
ring 9,000.
De vermeerdering der Fransche be
volking in 1905 beloopt slechts 37,120,
het laagst gekende cijfer sedert 100
jaar.
Binst hetzelfde tijdstip groeide de
bevolking der andere landen met snel
heid aan voor 1904
Engeland 475,000 meer dan in 1903;
Oostenrijk562,000meer dan in 1903
Italië 387,000 meer dan in 1903
Duitschland 862,664 meer dan in
1903;
Frankrijk zakt dus met rasse schre
den tot eene mogendheid van tweeden
rang.
Een eerste gevolg van den toestand
in Frankrijk is de vermindering van
de waarde der landen en ook de ont
volking van den buiten.
DUITSCHLAND De geruchtma
kende redevoering van kanselier von
Bülow is de wereld rond fel besproken
en liet een gunstigeu indruk. Opvolgend
ïu oogenschouw nemende de betrek
kingen met Frankrijk, Engeland, Ita
lië, Oostenrijk en Rusland, verklaarde
de kanselier niet3 te vreezen. met f>l-
keen in vrede te willen leven, mair de
rechten van Duitschland op politiek en
handelsgebied te willen handhaven
Dit is bijzonder gericht tegen de
Fransch-Eügelsche overeenkomst.
DENEMARKEN. - in 1866 voerde
Dnitschland oorlog tegen Denemarken
en veroverde de provintie Schleswig.
Sindsdien was er geen Deensche koning
in Berlijn gekomen.
Dinsdag 1.1. eindelijk deed koning
Frederik eene plechtige intrede te Ber
lijn Een feit van groote beteekenis.
MONTENEGRO. Dit land is nu in
de reeks Oonstitutioneele gouverne
menten getreden.
Do eerste Kamers zijn nu vergaderd.
Drie partijen hebben zich gevormd.
CANADA. De landbouwers van
Canada hebben aan het Staatsbestuur
eene petitie gezonden om de opheffing
te vragen van alle beschermrechten
i,n dit land.
De boerenvereeniging van Ontario
en Manitoba vindt alle bescherming
nutteloos.
CONGOSTAAT. Belangrijke ont
dekkingen van goud, zilver, koper,
tin, kolen, zijn in de laatste tijden in
den Congostaat. gedaan.
Vooratm bet zuidelijk (feel genaamd
KATANGA
Minister de Smet de Nayer doei
door zijne gazetten aan al de hoeken
van 4 land verkondigen dat het ver
bruik van alcool en sterke dranken
nagenoeg met vijftig ten honderd ver
minderd is, sedert hij den genever
heeft doen opslaan meter nieuwe las
ten op te leggen, welke hem alle jaren
een schoon getal millioenen in de kas
aanbrengen en waardoor hij den on-
vcrzadelijken gelddorst van klooster-
en kerkratten kan bevredigen.
Daarop beginnen al de pastoorsga
zetten den grrrrooten minister te be-
wierooken die zeggen zij het
alcoolisme met zijne verschrikkelijke
gevolgen eenen zoo gevoeligen slag
'heeft toegebracht.
Zou 't waar zijn dat de dronken
schap in ons land verminderd is
Wij gelooven er niets van.
Vraagt het eens aan de deftige
menschen die op den buiten wonen
De geneverplaag woedt er heden ten
dage nog zoo sterk als voor het tijd
stip waarop de nieuwe lasten op ge
never werden ingevoerd.
Er is maar iets veranderd 't ls dat
men meer vervalschte likeuren drinkt
en dat de zatlappen wat meer men
gelmoes in hunne maag gieten De
geneverdrinkers lappen er wel eenen
borrel minder op, maar zij pakken er
eene pint bier meer bij en deze men
geling van flauw bier met vervalsch-
te genever maakt ze soms nog spoe
diger dronken, en maakt ze ook meer
ziek. Zoo weid het ons door meer dan
een boerendoctor verzekerd.
Er is nog iets anders waarvan de
officieete statistiek over alcoolgebrulk,
behendig opgemaakt ter veVheerhj-
king van minister de Smet de Naeyer
geen rekening houdt. Wat wordt er
gefraudeerd in sommige stokerijen
En wat br'engen de geheime stokerij
en op
Het is toch algemeen gekend dat se
dert de invoering van SmetdeNayer's
fameuze wet op den alcool, de ge-
Uoime stokerijen in alle steden en
dorpen als paddestoelen uit den grond
zijn gerezen of zelfs onder den grond
in werking zijn
Men heeft sedert eenige maanden
een schoon getal van deze geheime
stokerijen ontdekt en aangeslagen
wie zou durven zeggen dat er niet
nog een massa in werking zijn
Ziedaar een aicoolproductie waar
van Smet de Naeyer's gepatenteerde
bewierookers geen rekening houden.
Het is nochtans zeker dat zij eene
gewichtige rol zou spelen in de bluf-
statistiek warmede zij hunne lezers
voor den aap houden.
Er zijn in Europa maar drij landen
waar de leerplicht nog niet ingevoerd
is.
Rusland, Turkije. en België
O wee o schande
VOOR
TE BRUSSEL.
Dé massa betoogers.
We zouden graag al de deelnemende
maatschappijen vermelden (tie aan de
demonstratie voor verplichtend onder
wijs deelnamen Maar, waarlijk,'t is
eene totale onmogelijkheid Dat men
zich rekening geve dat er zeventien
groepen waren, al de officieale en an
dere organen bevatten die belang stel
len in de voor het volk zoo groote zaak
er waren daar vereenigd schoolbon
den en werken, schoolcomiteiten,
onderwijskringen, maatschappijen ter
bescherming der jeugd, bestuurlijke
bnreelen van onderwijsgestichten, wel-
dadigheidsbureelen, godshuizearaden,
letterkundige en wetenschappelijke
vereenigingen, dramatische en gym
nastische maatschappijen, oud-solda
tenkringen, waarbij men o a. bemerk
te de generaal Chapelié, aide de camp
des Konings, verder rationalistische
kringen, politieke vereenigingen, be-
roepsvereenigingen en syndicaten,
menschhevende werken.
In den groep der liberale vereenigin
gen waren er ruim 350 kriDgen. en 150
jonge Wachten (de maatschappijen).
Men begrijpt dat we verder maar niet
zullen uitweiden over de deelnemende
vereenigingen.
Op het Brusselsch Stadhuis.
Over middag raakte het hoofd van
den stoet op het stadhuis.
Daar werden de afgevaardigden der
iurichingscommissie in de Gotische zaai
ontvangen door M. De Mot, burge
meester, omringd van MM. Ch. Graux,
Staatsminister, Dupont, ondervoorzit
ter van den Senaat, en mandatarissan
der beide manifesteerende partijen.
De jongelingen komen drie en drie
de omslagen, die de verzoekschriften
inhouden, nederleggen op eene tafel,
't ls een ware berg dié deze bo kdeolen
uitmaken, waarop 200,000 Belgische
mannen en vrouwen teekenden.
Nauwelijks hebben de knapen zich
teruggetrokken o'f M. Buis geeft lezing
zij ner rede
Redevoering van MKarei Buis.
Mijnhoör de B urge meester,
Ik dank u, omdat gij ons willen ontvangen
hebt in dit oud gemeentepaleis, waar wij op
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c. r,
Rechterlijke aankondigingen 1 fr.Td.
8 Augustus 1884 gezworen hebben de.gemeen
tescholen te verdedigen waarop de stad Brus
sel rechtmatig trotsch is.
Heden overhandigen wij u, opdat gij ze in
het Parlement zoudt neerleggen, vertoogschrif
ten, waarbij 200,000 burgers den leerplicht
vragen en een oproep doen tot de eendracht
van alle lasthebbers der Natie om aan 150,000
Belgische hinderen het brood van bet verstand
te verzekeren, waarvan zij beden beroofd zijn.
Indien, zooals wij bet hopen, de nationale
wetgeving reetil schenkt aan onze wensC'hen,
dan zal een nieuwe parel gevoegd worden' hij
de kroon van geschiedkundige herinneringen
waarop het stadhuis van Brussel fier is.
Wij vragen den vertegenwoordigers van het
land de schandige wonde van de onwetendheid
ie heelen, eene wonde die haar nog bevlekt
wij vragen hen zich te vereenigen rnet betoog
op een werk van menschelijke solidariteit en
vaderlandse!) vooruitzicht:
Geene Grondwet waarborgt beter dab de
onze degelijkheid en de vrijheid van alle bur
gers en wij zijn er rechtmatig trotsch om.
Doch de gelijkheid is maar een ijdel vvotfrd
indien de eenen, door de school gewapend,
mogen oprukken tolde verovering van alle toe
standen, die een volhardenden en verstandiger]
arbeid beloon en, en indien de andere onmach
tig geworden door hunne onwetendheid, Ver
wezen worden een ëilendig bestaan te leiden.
Is bel waarlijk een vrije burger deze welke
door zijne onbekwaamheid ongeschikt is zich
door zich zelf rekening te geven van zijne bur
gerlijke plichten
Door welke zonderlinge blindheid men zich
onophoudend bezorgt over de verbetering van
onze handels- en nijvCrheidsuitrustiogeu, de
vervoermiddelen te water en te lande verme
nigvuldigen, nieuwe havens openen, oude ont
wikkelen en vergeten dat die stoffelijke werk
tuigen enkel bun nuttig uitwerksel zullen heb
ben wanneer zij ger.cht zullen worden dóór
onderwezen hersenen. Van alle wei ktuigen van
onzén stoffelijken voorspoed is het de mensHi,
dien men het minst denkt te verbeteren. Noch
tans, moet do band die bet werktuig gebruikt
niet geleid worden door een verlicht verstand
Op de vreemde mark ten ontmoeten wij me
dedingers,die zich hebben kunnen onderwer
pen aan de heilvolle tucht der school, bij wel
ke het methodisch aanleertm èn het technisch
onderwijs leerlingen vinden voorbereid door
den leerplicht.
Indien wij onze plaats Uisschen de vrije en
eerlijke mededinging der nijve: hëidsnaticb wil
len behouden dan zullen wij mannelijke (be
sluiten wetap te nemen. Wij zullen den moed
hebben dezelfde middelen te gebruiken, 'die
heden zegevieren dank aan den verstandelijken
voorang
Dit zijn, Mijnheerën senators en afgevaardig
den, de gevoelens die alle deelnemers aan de
manifestatie van dezen dag vereenigen. Zij zijn
talrijk aangekomen, uit alle bereken des lands,
zonder onderscheid van .partijen. Zijhebben
zich enkel laten geleiden door do liefde tot het
vaderland, want zij zouden ons land willen
overdekt zien van scholen toegankelijk voor
allen zooder onderscheid van eerédiènsten of
overtuigingen die verdeelen scholen door-
orongen van den geest der wetenschap en der
broederlijkheid dip vereenigt, om te beant
woorden aan alle noodwendigheden van eene
werkzame en vreedzame natie.
Ook is bet vol vertrouwen in de vaderlands
liefde der Kamers, dat de Algemeene Raad
van den Ondernchtsbond, bun overhandigt,
door uwe tusscheukömst M. de burgemeester,
die verzoekschriften door Welke dè burgers,
die we vertegenwoordigen, dringend éene-wet
eiscben die voor doel heeft den-huisvader aan
zijne kinderen (iet onderwijs te geven ol te
doen,geven in de school van zijn keus,
Een storm van toejuichingen breeki los, ter
wijl men in de verte de fanfaren hoort der
maatschappijen, die voor het stadhuis' dèfilee-
ren
Ziehier het antwoord van1'M Da
Mot
Redevoering van Senator De Mot
Burgemeester van Brussel.
Mijnheer de voorzitter,
Uwen opvolger is liet bijzonder aangenaam
u te ontvangen in dit buis, waar de getfêugenis
van uw beheer onuitwisclibaar is en er den
man te begroeten die het beste, deel vart zijn
leven gewijd lie ft aan het onderricht, den man
die heden nog aan de edele zaak een nieuwe
gelnigenis van zijne standvastige borgen geeft.
BE WEERGALM
