Belangrijk bericht.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 21n Februari 1907.
5 centiemen.
Het Comiteil der LI
BERALE ASSOCIATIE
waarschuwt al de kiezers
die van deKATHOLIEKE
ASSOCIATIE kennisge
ving zouden ontvangen
aangaande de verminde
ring hunner stemmen of
hunne doorschrapping uil
de kiezerslijsten, dat het
zich kosteloos gelast hun
ne kiesrechten te verdedi
gen-
Een uitgezongen Liedje
Wat is politiek
Klerikale eendracht.
De zaak A. Daetis.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des ffïondcrdags. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, bixinudestraat, nr 53, te Yper. - De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
't Is een goede twintig jaar gele
den dal in de rangen der ciericale
partij met volle borst het liedje ge
zongen werd van Niemand gedwon
gen soldaat Leve het Vrijwilligers
leger 1
Zoowat tien of vijftien jaar lang
werd dal liedje gezongen. Maar lang
zamerhand zong men het eenige loo-
nen lager en thans... wordt het niet
meer gezongen
Men is beschaamd geworden het te
zingen.
En inderdaad, niet zonder reden.
üe clericalen hebben hel vrijwilli
gersleger ingevoerd om den dreigen
den en noodzaakebjken dienstplicht
op het achterplan te kunnen kri|gen.
Welnu, wilt gij weten welke uit
slagen dit stelsel opgeleverd heeft
't Is de minister van oorlog zelve,
dié deze vraag met een kleine statis
tiek beantwoordt
Van den I October 1902 tot den 30
September 1903 boden zich 4,483
jongelingen aan als vrijwilligers (be-
roeps vrij wi lligers, vrijwilligers van
het contingent en vrijwilligers met
premie). Dit cijfer daalde in 1904 tot
3,971 in 1905 tot 3,904 en in 1906
tot 2,985.
Op 45 tol 46,000 soldaten waren er
den I Januari, al geteld en gerekend,
maar 15,816 vrijwilligers van alle
kleur onder de wapens, dus slechts
het derde deel van geheel het contin
gent.
Die 15,816 mannen, nu, zouden,
volgens de ciericale theorie, ons leger
moeten vervangen, samen met de
gendarmerie en met de... burger
wacht.
Dat hoopje vrijwilligers of zielver-
koopers gelijk gij ze noemen wilt, zou
in tijd van oorlog onze grenzen moe
ten bewaken en den vijand terughou
den.
Merk wel dat die 15,800 het hoog
ste getal is, waartoe men geraken kan,
ondanks de ijverige propagande, die,
vooral op den buiten, voor dat stelsel
vin soldaterij gemaakt wordt on
danks de vele voordeelen, die de vrij
willigers genieten boven de man
schappen, die door het lot in dienst
gevallen zijn.
Heeft men
het liedje van Leve 't
dus geen
groot gelijk,
Vrijwilligers
leger dood te zwijgen
Wat is politiek
De politiek is anders niets dan de
Staatkunde, 't is te zeggen de kunst
om landen, steden, gemeenten te be
sturen.
Zich met politiek bemoeien is dus
spreken over de middels om een land,
eene stad, eene gemeente op de beste
wijze te doen bestieren.
Elke partij, die eene gemeente, een
land bestieren wil, heeft een verschil-
lig doel.
Zoo zal de eene partij beweren, dat
de rijken alleen moeten geleerd zijn,
en dat do werklieden geene geleerd
heid noodig hebben dat de rijk-
manszooDs geensoldaatmoeten worden
omdat zij in het leger in hun verderf
zouden loopen dat zij,omdat zij geld
hebben, een ander in hun plaats de
soldatentumek mogen doen aantrek
ken dat op de buitengemeenten de
pastoor alles te zeggen moet hebben
en de burgemeester slechts de knecht
moet zijn van den pastoor; dat de
priester de meester moet zijn van het
armbestuur om de ongelukkigen te
doen dansen gelijk hij schuifelt dat
hij den baas moet spelen in de scho
len om te beletten dat het verstand der
kinderen ontwikkeld worde en om te
zorgen dat er anders niets uitgroeie
dan fanatieke dweepers dat de paters
en priesters geen deel moeten nemen
in de verdediging van het land dat
de kloosters alle dagen talrijker moe
ten worden, om het getal erfenisroo-
vers te verdubbelen, enz., enz
Degenen die dit alles beweren noemt
men gewoonlijk m België clerikalen,
tjeven of calotins.
Eene andere partij beweert, dat in
de gemeente de burgemeester met zij
nen raad moet meester zijn op het
stadhuis en dat de pastoor zich buiten
zijne kerk met niets te bemoeien heeft
dat het volk zijn eigen zelf moet bestu
ren, maar niet door den pastoor bij den
neus moet geleid worden dat de be
graving van den arme gelijk van den
rijke even deftig moet gebeuren dat
er op het kerkhof geen armenhoek
mag bestaan dat het kind van den
arme hetzelfde recht op onderwijs
beeft als dat van den rijke dat nie
mand, armen, rijken, burgers, geeste
lijken, het recht heeft zich aan de
heiligste der plichten, de verdediging
des lands te onttrekken dat het eene
schande is den arme, die niets bezit,
zijn bloed te doen vergieten voor de
verdediging der goederen van den rij
ke dat het beter is de kinderen op te
voeden in scholen waar strenge toe-
zichters zijn dan in die waar de broer-
kens of andere vuilbaards den geest der
kinderen verstompen en hun lichaam
verprossen.
Die dit alles beweren heet men ge
woonlijk liberalen ook wel de blau
wen maar lees de katholieke gazetjes
en luistert naar de sermoenen der
priesters, daar heet men ze geuzen-
gespuis, franc-magons, godsdienstver
volgers.
Wat is nu het gevolg van dit alles
't Is dat de eene gemeente waar men
zich met geen politiek bezig houdteene
gemeente is die slaapt, die niet ont
wikkeld is, waarvan de inwoners zich
niet afvragen wat het beste bestnur is
want men kan toch niet aaunemen dat-
in eene volkrijke gemeente al de in
woners van hetzelfde gedacht kunnen
zijn.
Als men dan hoort zeggen 't. is
jammer dat er in onze gemeente ook al
poiitiok bestaat, moet meiï wel geluk
kig ziju dat het zoo is want 't is het
schoonste bewijs dat bet volk begint
te denken en zich afvraagt of het goed
of slecht bestuurd wordt.
Wat zou men zeggen van een huis
houden waar men niet naar de beste
middels zoekt om vooruit te gaan
Wat óns betreft, wij zijn gelukkig te
kunnen bijdragen om elkeen tot een
politiek man te maken.
Zulle» wij crisis hebben
Uit Brussel mordl aan een katholiek blad
geschreven
Men begint in de wandelgangen der
Kamer pointeeringen s te maken
maar men moet dit spel niet ernstiger
opnemen dan bet werkelijk is.
Men moet, bij eene stemming als die
welke gaat plaats hebben, met het on
verwachte afrekenen, met de onthou
dingen en met de leden die, als bij toe
val, plotseling ziek worden.
Wat er van zij, men heeft berekend
dat het amendement Helleputte langs
de rechterzijde circa 25 stemmen zal
verwerven, maar die berekening be
rust volgens mij op fantazij.
De afscheiding van het amendement-
ilelleputte werd aangenomen met 20
stemmen der rechterzijmaar dien dag
ontbraken er circa 40 leden der rech
terzijde en men weet niet hoe die zul
len stemmen.
Van den anderen kant rekent men
dat 20 3 22 liberale doctrinairs met bet
gouvernement zullen meegaan.
Wat zal er gebeuren als het amende
ment Helleputte wordt gestemd Ik
blijf meenen, en mijne meening is op
ersutige gegevens gesteund DAT
HEEL HET MINISTERIE ZAL AF
TREDEN. Inallegevai, M. Francotte,
zal zeker vertrekken.
Nooit zal hij aanvaarden minister
van arbeid te blijven na het aannemen
eener bepaling die hij in zijne rede
voering aanduidde.
Evenmin zal hij de verantwoordelij k-
heid willen dragen der botsing, welke
de stemming van den 8-uren arbeids
dagdoor de Kamer, zou kunnen doen
ontstaan tusschen Kamer en Senaat.
Want sommigen zeggen dat de Se
naat zeker neen zal zeggen, en tus
schen het ja der Kamer en het neen,
van den Senaat, zou de toestand van
M. Francotte onhoudbaar zijn.
Maar... men moet wachten.
Ten aanzien van wat men nu over 't
algemeen priester Daens, politieke
herroeping noemt, geeft het Vrije
Woord van verleden Zondag uittreksels
uit een artikel dat priester Daens kloek
van geest nog liet verschijnen, einde
Januari II in het blad der Luiksche
chri8ten-demokraten VAvanlGarde.
Uit dit artikel, door het Vrije Woord
te recht als het politiek testament van
priester Daens beschouwd, willen we
ook enkele stukken overnemen. Vooral
de twee laatste ad lineam zijn merk
waardig.
't Is lang reeds dat de beroemde kar
dinaal Manning gezegd heeft de 20e
eeuw zal de eeuw van het volk of van
de demokratie zijn, maar eene vrije en
onafhankelijke demokratie.
Dat willeD de katholieke bewaarders
ni6t, dat willen de bisschoppen van
Belgie niet meer. De katholieke be
waarders aanvoerden wel in hunne
rangen en onder hunne gekozenen kar-
tondemokraten als Huyshauwer, de
Ponthière, Verhaegen en C'\ stemmen
de met de bewaarders in al de voorna
me zaken en gevende aan de katholieke
partij een vernis van volksgezindheid
maar het volk laat zich niet vangen en
weigert die demokraten te volgen die
verslaafd zijn aan de behoudsgezinde
partij
In d^r waarheid, in dien maatschap-
pelijken strijd, hebben de bisschoppen
de partij der rijke katholiekebehouds-
gezinden gekozen tegen de arme werk
lieden en zij hebben willen dezen ver
plichten de rangen van het behoudsge
zind katholiek leger te vergrooten.
Men weet dat een zeer groot getal
priesters in den beginne partijgangers
waren van eene onafhankelijke kriste-
ne volkspartij aan hun hoofd stond
een professor van 't seminarie van
Luik, de eerw. heer Pottier, wiens pro
gramma veel vooruitstrevender dan het
onze was.
Men sloot den mond van priester
Pottier en om hem onschadelijk te
maken benoemde men hem kanonik en
Btak men hem te Rome in eene pauze
lij ke school-.
Wat mij aaDgaat, die te rechte of ten
onrechte aanzien werd als een vaandel
drager van de vrije christene volkspar
tij in Vlaanderen, men weet tot welke
ongelooflijke buitensporige strengheid
men gegaan is.
Niet alleen heeft men mij al mijne
rechten van priester ontnomen en al de
lasten gelaten men heeft mij in strijd
mot het kerkelijk recht, dat voor
zulke strenge straf eene doodzonde
met schandaal vereischt, verboden de
Heilige Mis te lezen men is zelfs ge
gaan (zonder dat ik gehoord werd) tot
dit ongehoorde verbod van het pries
terkleed te dragen en overmatige
dwaasheid (wat zou ik niet moeten
zeggen) men verbiedt mij thans, het
geen toegelaten is aan goddeloozen,
ongeloovigen en aan de grootste schel
men, ton offeren te gaan in de diensten,
zelfs van mijne familieleden.
Het is klaar dat pastor Daens sedert
lang zou verbrand geweest zijn, zoo
de brandstapels van de inkwisitie nog
bestaan hadden.
En waarom al die strengheid tegen
een armen ontwapenden en onmachti-
gen priester
Waarom die onverbiddelijke vervol
ging van gansch eene familie
M. Renkin, volksvertegenwoordiger
van Brussel, zal antwoorden voor mij.
Ziehier hoe hij antwoordde aan M.
Woeste in zijn pleidooi voor de recht
bank van Brussel in Februari 1896
i Priester Daens is zeer volksgezind
geworden hij heeft zich ingebeeld
dat hij mocht, als priester, dieper de
massa doordringen, tot het hert van de
werkmansklasse spreken. En hij is
vooruitgegaan, want hij geloofde dat
de tijd gekomen is om te werken voor
de uitbreiding der volksbeweging.
Meu heeft hem voorgesteld als een eer
zuchtige. 't Is de gewoonte, niet waar,
voor de nieuwe mannen.
Welnu ik ken hem, 't is geen eer
zuchtige, 't is een eenvoudige, ja een
eenvoudige, die met aanstonds gezien
heeft dat zijne werking eerzucht ging
verontrusten, belangen afschrikken, in
een woord de schoone ligging van een
verslaafd kiesdomein storen. Ziedaar
zijne misdaad, hij heeft geene andere
begaan.
rnmsg&Af&'iwtamuimr i a ts*z&.
m V